Transcript เอกสารการบรรยาย - กรมทรัพยากรน้ำ

โดย
สำนักกำกับและพัฒนำกำรตรวจสอบภำครัฐ
กรมบัญชีกลำง
1
ขอบเขตวิชำ
 กำรควบค ุมภำยใน
 กำรประเมินผลระบบกำรควบค ุมภำยใน
 กำรจัดทำรำยงำนกำรควบค ุมภำยใน
2
กำรควบค ุมภำยใน
Input
Process
Output
ประสิทธิภำพ / ประสิทธิผล / คม้ ุ ค่ำ
กำรประเมินผลกำรควบค ุมภำยใน
3
ความหมาย
ควำมหมำย ตำม COSO
“Internal Control is a process, effected by an entity’s board of directors,
management and other personnel, designed to provide reasonable assurance
regarding the achievement of objectives in the following categories
- Effectiveness and efficiency of operations
- Reliability of financial reporting
- compliance with applicable laws and regulations”
ควำมหมำย ตำม คตง.
“กำรควบค ุมภำยใน หมำยควำมว่ำ กระบวนกำรปฏิบตั ิงำนที่ผก้ ู ำกับด ูแล ฝ่ำยบริหำรและบ ุคลำกรของ
หน่วยรับตรวจจัดให้มีข้ ึน เพื่อสร้ำงควำมมัน่ ใจอย่ำงสมเหต ุสมผลว่ำ กำรดำเนินงำนของหน่วยรับตรวจ
จะบรรลวุ ัตถปุ ระสงค์ของกำรควบคมุ ภำยในด้ำนประสิ ทธิ ผลและประสิ ทธิ ภ ำพของกำรด ำเนิ นงำน
ซึ่งรวมถึ งกำรด แู ลรักษำทรัพย์สิ น กำรป้องกันหรือลดควำมผิด พลำด ควำมเสียหำย กำรรัว่ ไหล
กำรสิ้นเปลือง หรือกำรท ุจริตในหน่วยรับตรวจ ด้ำนควำมเชื่อถือได้ของรำยงำนกำรทำงกำรเงิ น และ
ด้ำนกำรปฏิบตั ิตำมกฎหมำย ระเบียบ ข้อบังคับและมติคณะรัฐมนตรี
4
แนวคิดเกี่ยวกับกำรควบค ุมภำยใน
 เป็น “ กระบวนกำร ” ที่รวมไว้หรือเป็นส่วนหนึ่งใน
ฝ่ำยบริหำร –จัดให้มีระบบ
กำรปฏิบตั ิงำนตำมปกติ
และติดตำมผล
ผูป้ ฏิบตั ิงำน -ปฏิบตั ิตำมระบบ
 เกิดขึ้นได้โดย “ บ ุคลำกร” ในองค์กร
 ทำให้เกิด “ ควำมมัน่ ใจในระดับที่สมเหต ุสมผล ”
เท่ำนัน้ ว่ำกำรปฏิบตั ิงำนจะบรรล ุวัตถ ุประสงค์ที่
กำหนด
5
ควำมรับผิดชอบของฝ่ำยบริหำร
การควบคุมภายในเป็ นเครื่องมือที่ผบู้ ริหารนามาใช้เพื่อให้ความมัน่ ใจอย่าง
สมเหตุสมผลว่าการดาเนินงานจะบรรลุผลสาเร็จตามวัตถุประสงค์ที่กาหนด
 ผูบ้ ริหำรระดับสูง มีหน้ำที่รบั ผิดชอบโดยตรงในกำร
กำหนดหรือออกแบบและประเมินผลกำรควบค ุมภำยใน
 ผูบ้ ริหำรระดับรองลงมำท ุกระดับ มีหน้ำที่กำหนดหรือ
ออกแบบกำรควบค ุมภำยในของส่วนงำนที่แต่ละคน
รับผิดชอบ
ผูบ้ ริหำรควรตระหนักว่ำโครงสร้ำงกำรควบค ุมภำยในที่ดีเป็นพื้นฐำนที่สำคัญ
ของกำรควบค ุมเพื่อให้กำรดำเนินงำนบรรล ุผลสำเร็จตำมวัตถ ุประสงค์ของ
หน่วยรับตรวจ
6
องค์ประกอบของกำรควบค ุมภำยใน
5. การติดตามประเมินผล
2. การประเมิน
3. กิจกรรม
ความเสี่ ยง
การควบคุม
4. สารสนเทศ
นโยบาย/วิธีปฏิบัติ
ระบุปัจจัยเสี่ ยง
และการสื
่
อ
สาร
การกระจายอานาจ
วิเคราะห์ ความเสี่ ยง
การจัดการความเสี่ ยง
การสอบทาน
ฯลฯ
ปรัชญา
โครงสร้ าง
บุคลากร
อานาจหน้ าที่
จริยธรรม
การบริหารงานบุคคล
1. สภาพแวดล้ อมการควบคุม
7
1. สภาพแวดล้อมของการควบคุม (Control Environment)
หมายถึง ปัจจัยต่างๆซึง่ ร่วมกันส่งผลให้มีการควบคุมขึ้นในหน่ วย
รับตรวจหรือทาให้ การควบคุมที ม่ ี อยู่ได้ ผลดี ข้ ึน ในทางตรงกัน
ข้ามก็อาจทาให้การควบคุมย่อหย่อนลงได้
ปัจจัยเกีย่ วกับสภาพแวดล้อมของการควบคุม
- ปรัชญาและรูปแบบการทางานของผูบ้ ริหาร
- ความซื่อสัตย์และจริยธรรม
- ความรู้ ทักษะและความสามารถของบุคลากร
- โครงสร้างการจัดองค์กร
- การมอบอานาจและหน้ าที่ความรับผิดชอบ
- นโยบายและวิธีบริหารบุคลากร
8
การสร้างสภาพแวดล้อมการควบคุมที่ดี
การควบคุมที่เป็ น
รูปธรรม
(Hard Controls)
กาหนดโครงสร้าง
องค์กร
นโยบาย
ระเบียบวิธีปฏิบตั ิ
การควบคุมที่เป็ นนามธรรม
(Soft Controls)
ความซื่อสัตย์
ความโปร่งใส
ความรับผิดชอบ
ความมีจริยธรรม วัฒนธรรม
ความไว้ใจ เชื่อใจ
9
2. การประเมินความเสี่ยง
หมายถึง การวัดค่าความเสี่ยง เพื่อใช้กาหนด
ลาดับความสาคัญของความเสี่ยง
ฝ่ ายบริหารต้องประเมินความเสี่ยงทัง้ จาก
ปัจจัยภายในและภายนอกที่มีผลกระทบต่อการบรรลุ
วัตถุประสงค์ของหน่ วยรับตรวจอย่างเพียงพอและ
เหมาะสม
10
ความเสีย่ ง คืออะไร
โอกาสทีจ่ ะเกิดความผิดพลาดความเสียหาย
การรัวไหล
่
ความสูญเปล่า หรือ
เหตุการณ์ซึง่ ไม่พึงประสงค์ ทีท่ าให้งานไม่ประสบ
ความสาเร็จตามวัตถุประสงค์และเป้ าหมายทีก่ าหนด
11
การประเมินความเสี่ ยง (Risk Assessment)
ประเมินว่ าแต่ ละปัจจัยเสี่ ยงนั้นมีโอกาสทีจ่ ะเกิดมากน้ อยเพียงใด
และหากเกิดขึน้ แล้ วจะส่ งผลกระทบต่ อองค์ กรรุนแรงเพียงใด
และนามาจัดลาดับว่ าปัจจัยเสี่ ยงใดมีความสาคัญมากน้ อยกว่ ากัน
เพือ่ จะได้ กาหนดมาตรการตอบโต้ กบั ปัจจัยเสี่ ยงเหล่านั้นได้
อย่ างเหมาะสม
ประเมินผลกระทบ (Impact)
ประเมินโอกาสทีจ่ ะเกิด (Likelihood)
คานวณระดับความเสี่ ยง (Risk Exposure) เพือ่ จัดลาดับ
12
ขั้นตอนในการประเมิน
กาหนด
ความเสี่ ยง
วัตถุประสงค์ ระดับ
ใช้ ในการประเมินการ
ควบคุมภายในเพือ่
รายงาน
องค์ กร/กิจกรรม
1.การระบุปัจจัยเสี่ ยง (Risk Identification)
2.การวิเคราะห์ ความเสี่ ยง (Risk Analysis)
3.การบริหารความเสี่ ยง (Risk Management)
13
กำรระบ ุปัจจัยเสี่ยง
คำถำมที่ใช้ในกำรระบุปัจจัยเสีย่ ง
 อะไรทีจ่ ะทำให้กำรดำเนินกิจกรรมนั้นๆ
ไม่บรรลุผลสำเร็จตำมวัตถุประสงค์/เป้ำหมำย
 กำรกระทำหรือเหตุกำรณ์ใดทีข่ ดั ขวำงหรือ
เป็ นอุปสรรคในกำรดำเนินกิจกรรม
ไม่ให้บรรลุผลสำเร็จ
 อะไรทีจ่ ะทำให้เกิดควำมเสียหำย กำรสูญเปล่ำ
กำรรัว่ ไหล หรือควำมผิดพลำด
14
ตัวอย่างโอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์ที่เป็ นความเสี่ ยง
โอกาสที่จะเกิดความเสี่ ยง
ความถี่ที่เกิดขึน้ (เฉลีย่ )
ระดับคะแนน
สู งมาก
มากกว่ า 1 ครั้งต่ อเดือน
5
สู ง
ระหว่ าง1-6 เดือนต่ อครั้ง
4
ปานกลาง
ระหว่ าง 6-12 เดือนต่ อครั้ง
3
น้ อย
มากกว่ า 1 ปี ต่ อครั้ง
2
น้ อยมาก
มากกว่ า 5 ปี ต่ อครั้ง
1
15
ตัวอย่างโอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์ที่เป็ นความเสี่ ยง
โอกาสทีจ่ ะเกิด
ความเสี่ ยง
สู งมาก
สู ง
ปานกลาง
น้ อย
น้ อยมาก
เปอร์ เซ็นต์ โอกาส
ที่จะเกิดขึน้
มากกว่ า 80%
70-79%
60-69%
50-59%
น้ อยกว่ า 50%
ระดับคะแนน
5
4
3
2
1
16
ตัวอย่างผลกระทบต่อองค์กร (ด้านการเงิน)
ผลกระทบต่ อองค์ กร
ความเสี ยหาย
ระดับคะแนน
สู งมาก
สู ง
ปานกลาง
น้ อย
น้ อยมาก
มากกว่ า 10 ล้านบาท
5แสนบาท -10 ล้านบาท
1แสนบาท - 5 แสนบาท
1 หมืน่ บาท - 1 แสนบาท
น้ อยกว่ า 1 หมืน่ บาท
5
4
3
2
1
17
ตัวอย่างผลกระทบต่อองค์กร (ด้านเวลา)
ผลกระทบ
ต่ อองค์ กร
สู งมาก
สู ง
ปานกลาง
น้ อย
น้ อยมาก
ความเสี ยหาย
ทาให้ เกิดความล่าช้ าของโครงการ มากกว่ า 6 เดือน
ทาให้ เกิดความล่าช้ าของโครงการ มากกว่ า 4.5 เดือน ถึง 6 เดือน
ทาให้ เกิดความล่าช้ าของโครงการ มากกว่ า 3 เดือน ถึง 4.5 เดือน
ทาให้ เกิดความล่าช้ าของโครงการ มากกว่ า 1.5 เดือน ถึง 3 เดือน
ทาให้ เกิดความล่าช้ าของโครงการ ไม่ เกิน 1.5 เดือน
- ด้ำนชื่อเสียง
- ด้ำนล ูกค้ำ
- ดำนควำมสำเร็จ - ด้ำนบ ุคลำกร
ระดับ
คะแนน
5
4
3
2
1
18
เกณฑ์การประเมินความเสี่ ยงที่จะเกิดเหตุการณ์
ลาดับ
โอกาสทีจ่ ะเกิด
1
2
น้อยมาก
น้อย
3
ปานกลาง
4
สูง
5
สูงมาก
ความถี่ในการเกิด
เหตุการณ์
5 ปี ต่อครั้ง
ความน่ าจะเป็ น
ความน่ าจะเป็ นในการเกิด
เหตุการณ์
ไม่มีโอกาสเกิดขึ้นเลย
0 – 20%
มากกว่า 20% - 40% มีโอกาสในการเกิดขึ้น
2 – 3 ปี ต่อครั้ง
น้อยมาก
1 ปี ต่อ ครั้ง
มากกว่า 40% - 60% มีโอกาสในการเกิดขึ้น
ปานกลาง
1-6 เดือนต่อครั้งแต่ไม่เกิน มากกว่า 60% - 80% มีโอกาสในการเกิดขึ้น
5 ครั้ง
มาก
1 เดือน ต่อครั้งหรื อ
มากกว่า 80% - 100% มีโอกาสในการเกิดขึ้นสูง
มากกว่า
มาก
19
เกณฑ์ การประเมินระดับของผลกระทบ (ไม่ เป็ นตัวเงิน)
ระดับ
ผลกระทบ
ผลกระทบต่ อ
ทรัพย์ สิน
วัตถุประสงค์
องค์ กร
๑
น้ อยมาก
ไม่ มกี ารสู ญเสี ย
น้ อยมากหรือไม่ มี ไม่ ส่งผลเลย หรือส่ งผลระดับบุคคล
๒
น้ อย
สู ญเสี ยเล็กน้ อย
ค่ อนข้ างน้ อย
๓
ปานกลาง
สู ญเสี ยปานกลาง บางส่ วน
๔
สู ง
๕
สู งมาก
สู ญเสี ย
ค่ อนข้ างมาก
สู ญเสี ยมาก
ส่ งผลหระทบในหน่ วยงานภายใต้
สานัก/กอง
ส่ งผลกระทบระดับสานัก/กอง
ค่ อนข้ างมาก
ส่ งผลกระทบระดับกรม
มาก
ส่ งผลกระทบไปยังภายนอกกรม
20
การจัดลาดับความเสี่ ยง
 คานวณระดับความเสี่ ยง (Risk Exposure) เท่ ากับผล
คูณของคะแนนระหว่ างโอกาสทีจ่ ะเกิดกับความ
เสี ยหายเพือ่ จัดลาดับความสาคัญ และใช้ ในการ
ตัดสิ นใจว่ าความเสี่ ยงใดควรเร่ งจัดการก่ อน
 จัดทาแผนภูมคิ วามเสี่ ยงเพือ่ ให้ ผ้ ูบริหารและคนใน
องค์ กรได้ เห็นภาพรวมว่ าความเสี่ ยงมีการกระจายตัว
อย่ างไร
21
แผนภูมคิ วามเสี่ ยง (Risk Profile)
5
4
ผล
กระ
ทบ
3
มาก
4
5
สู ง
2
1
สู ง
ปาน
กลาง
2
3
ต่า
1
โอกาสที่จะเกิด
22
กำรประเมินควำมเสี่ยง (ต่อ)
ตัวอย่างแผนภูมิความเสี่ ยง (Risk Profile)
ผลกระทบ
(Impact)
5
4
5
4
10
8
15
12
20
16
25
20
3
3
6
9
12
15
2
2
4
6
8
10
1
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
Risk Appetite
Boundary
โอกาสที่จะเกิด
(likelihood)
23
การบริหารความเสี่ยง
การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง
การลดหรือควบคุมความเสี่ยง
การยอมรับความเสี่ยง
การแบ่งปันหรือถ่ายโอน
ความเสี่ยง
24
กำรประเมินควำมเสี่ยง (ต่อ)
การจัดการความเสี่ ยง : การหลีกเลีย่ ง (Avoiding)
เป็ นการหลีกเลีย่ งเหตุการณ์ ทกี่ ่ อให้ เกิดความเสี่ ยง
ปฏิเสธและหลีกเลี่ยงโอกำสที่จะเกิดควำมเสี่ยง โดยกำรหย ุด ยกเลิก
หรือเปลี่ยนแปลงกิจกรรมหรือโครงกำรที่จะนำไปสูเ่ หต ุกำรณ์ที่เป็น
ควำมเสี่ยง เช่น กำรเปลี่ยนแผนกำรสร้ำงรถไฟฟ้ำเป็นรถ BRT ใน
เส้นทำงที่ไม่คม้ ุ ท ุน กำรยกเลิกโครงกำรที่สร้ำงผลกระทบทำง
สิ่งแวดล้อมให้ช ุมชน
ข้อเสียคือ อำจส่งผลกระทบให้เกิดกำรเปลี่ยนแปลงในแผนงำนของ
องค์กรมำกจนเกินไปจนไม่สำมำรถมุ่งไปสูเ่ ป้ำหมำยที่วำงไว้ได้
25
กำรประเมินควำมเสี่ยง (ต่อ)
การจัดการความเสี่ ยง : การแบ่ งปัน (Sharing)
เป็ นการแบ่ งความรับผิดชอบให้ ผู้อนื่ ร่ วมรับความเสี่ ยง
ยกภำระในกำรเผชิญหน้ำกับเหต ุกำรณ์ที่เป็นควำมและ
กำรจัดกำรกับควำมเสี่ยงให้ผอ้ ู ื่น
มิได้เป็นกำรลดควำมเสี่ยงที่จะเกิดขึ้น แต่เป็นกำร
รับประกันว่ำเมื่อเกิดควำมเสียหำยแล้วองค์กรจะได้รบั
กำรชดใช้จำกผูอ้ ื่น เช่น
- กำรทำประกัน
- กำรใช้บริกำรจำกภำยนอก
เป็นต้น
26
กำรประเมินควำมเสี่ยง (ต่อ)
การจัดการความเสี่ ยง : กำรลด (Reducing)
เป็นกำรลดหรือควบค ุมควำมเสี่ยงโดยใช้กระบวนกำรควบค ุมภำยใน
พยำยำมลดควำมเสี่ยงโดยกำรเพิ่มเติม หรือเปลี่ยนแปลง
ขัน้ ตอนบำงส่วนของกิจกรรมหรือโครงกำรที่นำไปสู่
เหต ุกำรณ์ที่เป็นควำมเสี่ยง
ลดควำมน่ำจะเป็นที่เหต ุกำรณ์ที่เป็นควำมเสี่ยงจะเกิดขึ้น
เช่น กำรฝึกอบรมบ ุคลำกรให้มีควำมรูเ้ พียงพอ กำร
กำหนดผูจ้ ดั จ้ำงและผูร้ บั มอบงำนให้แยกจำกกัน
ลดระดับควำมร ุนแรงของผลกระทบเมื่อเหต ุกำรณ์ที่เป็น
ควำมเสี่ยงเกิดขึ้น เช่น กำรติดตัง้ เครือ่ งดับเพลิง กำร
back up ข้อมูลเป็นระยะๆ กำรมี server สำรอง
27
กำรประเมินควำมเสี่ยง (ต่อ)
การจัดการความเสี่ ยง : การยอมรับ (Accepting)
องค์กรยอมรับควำมเสี่ยงนัน้ ในกรณีที่
องค์กรมีระบบกำรควบค ุมภำยในที่มีประสิทธิภำพ
มีระบบข้อมูลที่เพียงพอที่จะใช้ในกำรตัดสินใจ
มีควำมเข้ำใจควำมเสี่ยงเป็นอย่ำงดี
ต้นท ุนกำรจัดกำรควำมเสี่ยงสูงกว่ำผลประโยชน์ที่คำดว่ำ
จะได้รบั
แต่ควรมีมำตรกำรติดตำมอย่ำงใกล้ชิดเพื่อรองรับผลที่จะ
เกิดขึ้น
28
3. กิจกรรมการควบคุม
หมายถึง นโยบายและวิธีการต่าง ๆทีฝ่ ่ ายบริหารกาหนดให้
บุคลากรของหน่ วยรับตรวจปฏิบตั ิ เพือ่ ลดหรือควบคุมความเสีย่ ง
และได้รบั การสนองตอบโดยมีการปฏิบตั ิ
•ควรแฝงอยู่ในกระบวนการทางานตามปกติ
•สามารถลดความเสี่ยงให้อยู่ในระดับยอมรับได้
•ต้นทุนคุ้มกับประโยชน์ ที่ได้รบั
•เพียงพอเหมาะสมไม่มากหรือน้ อยเกินไป
•มีการติดตามประเมินผลเป็ นระยะ
29
ตัวอย่ างกิจกรรมการควบคุม
-การอนุมัติ
-การกระทบยอด
-การสอบทาน
-การแบ่ งแยกหน้ าที่
-การดูแลป้ องกันทรัพย์ สิน -การจัดทาเอกสารหลักฐาน
-การบริหารทรัพยากรบุคคล -การควบคุมเอกสาร
-การบันทึกรายการและ
- การใช้ ทะเบียน
เหตุการณ์ อย่ างถูกต้ องและทันเวลา
30
4. สารสนเทศและการสื่อสาร
• สารสนเทศ หมายถึง ข้อมูลข่าวสารทางการเงิน และ
ข้อมูล ข่าวสารอืน่ ๆ เกีย่ วกับการ ดาเนินงานของหน่ วยรับ
ตรวจ ไม่ว่าเป็ นข้อมูลจากแหล่งภายใน หรือภายนอก
• การสือ่ สาร หมายถึง การส่งสารสนเทศระหว่างบุคลากร
• ฝ่ ายบริหารต้องจัดให้มีสารสนเทศอย่างพอเพียงและ
สื่อสารให้ฝ่ายบริหารและบุคลากรอื่นๆที่เหมาะสมทัง้ ภายใน
และภายนอกหน่ วยรับตรวจ ซึ่งจาเป็ นต้องใช้
สารสนเทศนัน้ ในรูปแบบที่เหมาะสมและทันเวลา
31
5. การติดตามประเมินผล ( Monitoring)
การติดตามผล หมำยถึง กำรสอดส่องด ูแลกิจกรรมที่อยูร่ ะหว่ำงกำรดำเนินงำน เพื่อให้
เกิดควำมมัน่ ใจว่ำกำรดำเนินงำนเป็นไปตำมระบบกำรควบค ุมภำยในที่กำหนด
การประเมินผล หมำยถึง กำรเปรียบเทียบผลกำรปฏิบตั ิงำนกับระบบกำรควบค ุมภำยใน
ที่กำหนดไว้ว่ำมีควำมสอดคล้องหรือไม่ เพียงใด และประเมินระบบกำรควบค ุมภำยในที่
กำหนดไว้ว่ำยังเหมำะสมกับสภำพแวดล้อมในปัจจุบนั หรือไม่
ภำรกิจ
INPUT  PRO²耀SS  OUTPUT
CONTROL
ฝ่ำยบริหำรต้องจัด
ให้มีกำรติดตำม
ประเมินผลกำร
ควบค ุมภำยใน
ติดตำมระหว่ำง
กำรปฏิบตั ิงำน
ประเมินผล
* ด้วยตนเอง (CSA)
* อย่ำงอิสระ (ผูต้ รวจสอบภำยใน / อื่นๆ)
ต้องดำเนินกำรอย่ำงสม่ำเสมอ ต่อเนื่อง
32
การประเมินผลระบบการควบคุมภายใน
กำรประเมินผลเป็นรำยครัง้
 การประเมินผลการควบคุมอย่างเป็ นอิสระ
( Independent Assessment )
 การประเมินผลการควบคุมด้วยตนเอง
( Control Self Assessment )
33
กระบวนการประเมินผล
และจัดทารายงานการควบคุมภายใน
34
1. กาหนดผูร้ บั ผิดชอบ
2. กาหนดขอบเขตและวัตถุประสงค์ของการประเมิน
3. ศึกษาและทาความเข้าใจโครงสร้างการควบคุมภายใน
4. จัดทาแผนการประเมินผล
5. ดาเนินการประเมินผลการควบคุมภายใน
6. สรุปผลการประเมินและจัดทารายงานการประเมิน
35
การกาหนดผูร้ บั ผิดชอบ
ผูบ้ ริหำรสูงส ุด
พิจำรณำผลกำรประเมินระดับหน่วยรับตรวจ
เจ้ำหน้ำที่ระดับอำว ุโส/
คณะทำงำน
ผูบ้ ริหำรระดับส่วนงำนย่อย
และผูป้ ฏิบตั ิงำน
•อำนวยกำรและประสำนงำน
•ประเมินกำรควบค ุม
•จัดทำแผนกำรประเมินองค์กร
ด้วยตนเอง
•สร ุปภำพรวมกำรประเมินผล
•ติดตำมผล
•จัดทำรำยงำนระดับหน่วยรับตรวจ •สร ุปผลกำรประเมิน
•จัดทำรำยงำน
ผูต้ รวจสอบภำยใน
•ประเมินกำรควบค ุม
ด้วยตนเอง
•สอบทำนกำรประเมิน
•สอบทำนรำยงำน
•จัดทำรำยงำน
แบบ ปส.
36
2.1 การประเมินผลระบบควบคุมภายในจะดาเนินการ
ทุกระบบทัง้ หน่ วยงาน หรือ
จะประเมินผลเฉพาะบางส่วนงานที่มีความเสี่ยงสูง
ซึ่งส่งผลกระทบต่อหน่ วยงานเป็ นอย่างมาก
2.2 กาหนดวัตถุประสงค์ของการประเมินว่า
จะมุ่งประเมินในเรื่องใด
ตามวัตถุประสงค์ของการควบคุมภายใน
(3 วัตถุประสงค์ : O F C)
2.3 คณะผูป้ ระเมิน
ร่วมประชุม
และนาเสนอ
ผูบ้ ริหาร
ให้ความเห็นชอบ
ก่อนดาเนินการ
ในขัน้ ตอนต่อไป
37
พิจารณาว่าโครงสร้างการควบคุมภายในเป็ นไปตามที่
ออกแบบไว้หรือไม่
 ใช้เทคนิคต่าง ๆ เช่น สอบถาม ศึกษาเอกสารต่าง ๆ
ที่เกี่ยวข้อง ฯลฯ

38
เรือ่ งที่จะประเมิน
 วัตถุประสงค์ในการประเมิน
 ขอบเขตการประเมิน
 ผูป
้ ระเมิน
 ระยะเวลาในการประเมิน
 วิธีการประเมิน
 อุปกรณ์ และเครือ
่ งมือที่ใช้ในการประเมิน

39
ขัน้ ตอนที่ 1 : จัดประชุมเชิงปฏิบตั ิ การ
 ขัน
้ ตอนที่ 2 : กาหนดงานในความรับผิดชอบของส่วน
งานย่อยออกเป็ นกิจกรรม/งาน เพื่อทาความเข้าใจ
วัตถุประสงค์และเป้ าหมายหลักของกิจกรรม/งาน
 ขัน
้ ตอนที่ 3 : จัดเตรียมเครือ่ งมือการประเมิน
 ขัน
้ ตอนที่ 4 : ดาเนินการประเมินผลการควบคุมภายใน
ทัง้ ระดับส่วนงานย่อยและหน่ วยงาน

40
ระดับส่วนงานย่อย
แบบ ปย.1
แบบ ปย.2
ระดับหน่ วยงาน
แบบ ปอ.1
แบบ ปอ.2
แบบ ปอ.3
ผูต้ รวจสอบภายใน
แบบ ปส.
การรายงานต่ อคณะกรรมการตรวจเงินแผ่ นดินตามระเบียบฯ ข้ อ 6
ให้ จัดส่ งเฉพาะหนังสื อรับรองการประเมินผลการควบคุมภายใน (ปอ.1)
รายงานแบบอืน่ ให้ เก็บไว้ ที่หน่ วยงานเพือ่ ใช้ ประโยชน์ ต่อไป
41
การประเมินรายครัง้
(Control Self Assessment : CSA)
1
3
การประเมินตามแบบประเมิน
องค์ประกอบของมาตรฐาน
การควบคุมภายใน
2
การประเมินการ
ควบคุมภายใน
ทีม่ อี ยู่ของกิจกรรมต่ าง ๆ
วิเคราะห์ ความมีอยู่ ความเพียงพอ
ประสิ ทธิผลของการควบคุม
และเสนอแผนการปรับปรุง
การประเมินความเสี่ ยงที่
ยังมีอยู่ทเี่ กีย่ วข้ องกับ
การบรรลุวตั ถุประสงค์ ของ
กิจกรรมต่ าง ๆ
รายงานของ
ส่วนงานย่อย
(ปย.1,ปย.2)
42
รำยงำนส่วนงำนย่อย
ชื่อส่วนงำนย่อย
รำยงำนผลกำรประเมินองค์ประกอบกำรควบค ุมภำยใน
ณ วันที่ .......เดือน .........................พ.ศ. ....
องค์ประกอบของกำรควบค ุมภำยใน
ผลกำรประเมิน / ข้อสร ุป
1. สภำพแวดล้อมของกำรควบค ุม
1.1 .......................................................
2. กำรประเมินควำมเสี่ยง
2.1 ......................................................
3. กิจกรรมกำรควบค ุม
3.1 ......................................................
4. สำรสนเทศและกำรสื่อสำร
4.1 ......................................................
5. กำรติดตำมประเมินผล
5.1 ......................................................
ผลกำรประเมินโดยรวม
ชื่อผู้รายงาน..........................................
(ชื่อหัวหน้ าส่ วนงาน)
ตาแหน่ ง................................................
วันที่........เดือน.............พ.ศ...........
43
รำยงำนกำรประเมินผลและกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน
ชือ่ ส่วนงานย่อย.............................
แบบ ปย. 2
รายงานการประเมินผลและการปรับปรุงการควบคุมภายใน
สาหรับปี สิ้นสุดวันที่ ........ เดือน ..........................พ.ศ. .......
กระบวนกำรปฏิบตั ิงำน/
โครงกำร/ กิจกรรม/
ด้ำนของงำนที่ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์ของ
กำรควบค ุม
กำรควบค ุม
ที่มีอยู่
กำรประเมินผล
กำรควบค ุม
ควำมเสี่ยงที่
ยังมีอยู่
กำรปรับปร ุง
กำรควบค ุม
กำหนดเสร็จ/
ผูร้ บั ผิดขอบ
หมำยเหต ุ
ปย. 2
ชื่อผูร้ ำยงำน...........................................
(ชื่อหัวหน้ำส่วนงำนย่อย)
ตำแหน่ง..................................................
วันที่..........เดือน.......................พ.ศ........
44
รำยงำนระดับหน่วยรับตรวจ
หนังสือรับรองกำรประเมินผลกำรควบค ุมภำยใน (ปอ.1)
เรียน (คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน / ผู้กากับดูแล / คณะกรรมการตรวจสอบหรือคณะกรรมการตรวจสอบและประเมินผล
ภาคราชการ)
___(ชื่อหน่ วยรับตรวจ) ..... ได้ ประเมินผลการควบคุมภายในสาหรับปี สิ้นสุ ดวันที่...... เดือน....................
พ.ศ. …... ด้ วยวิธีการที่ (ชื่อหน่ วยรับตรวจ) กาหนด โดยมีวตั ถุประสงค์ เพือ่ สร้ างความมั่นใจอย่ างสมเหตุสมผลว่ า
การดาเนินงานจะบรรลุวัตถุประสงค์ ของการควบคุมภายในด้ านประสิ ทธิผลและประสิ ทธิภาพของการดาเนินงานและ
การใช้ ทรัพยากร ซึ่งรวมถึงการดูแลรักษาทรัพย์ สิน การป้ องกันหรือลดความผิดพลาด ความเสี ยหาย การรั่วไหล การ
สิ้นเปลือง หรือการทุจริต ด้ านความเชื่อถือได้ ของรายงานทางการเงินและการดาเนินงาน และด้ านการปฏิบัติตาม
กฎหมาย ระเบียบ ข้ อบังคับ มติคณะรัฐมนตรี และนโยบาย ซึ่งรวมถึงระเบียบปฏิบัตขิ องฝ่ ายบริหาร
จากผลการประเมินดังกล่ าวเห็นว่ าการควบคุมภายในของ (ชื่อหน่ วยรั บตรวจ)
สาหรับปี สิ้นสุ ดวันที่
...... เดือน..................... พ.ศ. ....... เป็ นไปตามระบบการควบคุมภายในที่กาหนดไว้ มีความเพียงพอและบรรลุวตั ถุประสงค์
ของการควบคุมภายในตามที่กล่าวในวรรคแรก
(อนึ่ง การควบคุมภายในยังคงมีจุดอ่อนที่มีนัยสาคัญ ดังนี้
1.............................................................................................................................................................................
2.......................................................................................................................................................................…)
ลายมือชื่อ.......................................................
(ชื่อหัวหน้ าหน่ วยรับตรวจ)
ตาแหน่ ง.......................................................
วันที่........เดือน.......................พ.ศ..............
45
รำยงำนระดับหน่วยรับตรวจ
แบบ
ชื่อหน่วยรับตรวจ
รำยงำนผลกำรประเมินองค์ประกอบกำรควบค ุมภำยใน
ณ วันที่ .......เดือน .........................พ.ศ. ....
องค์ประกอบของกำรควบค ุมภำยใน
ผลกำรประเมิน / ข้อสร ุป
1. สภำพแวดล้อมของกำรควบค ุม
1.1 .......................................................
2. กำรประเมินควำมเสี่ยง
2.1 ......................................................
3. กิจกรรมกำรควบค ุม
3.1 ......................................................
4. สำรสนเทศและกำรสื่อสำร
4.1 ......................................................
5. กำรติดตำมประเมินผล
5.1 ......................................................
ผลกำรประเมินโดยรวม
ชื่อผู้รายงาน..........................................
(ชื่อหัวหน้ าหน่ วยรับตรวจ)
ตาแหน่ ง................................................
วันที่........เดือน.............พ.ศ...........
46
รำยงำนระดับหน่วยรับตรวจ
แบบ
ชื่อหน่วยรับตรวจ
รำยงำนแผนกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน
ณ วันที่..............เดือน.......................พ.ศ.......
กระบวนกำรปฏิบตั ิงำน/โครงกำร/
กิจกรรม/
ด้ำนของงำนที่
ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์ของ
กำรควบค ุม
ควำมเสี่ยงที่
ยังมีอยู่
งวด/เวลำที่
พบจุดอ่อน
กำรปรับปร ุง
กำรควบค ุม
กำหนดเสร็จ/
ผูร้ บั ผิดชอบ
หมำยเหต ุ
ชื่อผูร้ ำยงำน..............................
(ชื่อหัวหน้ำหน่วยรับตรวจ)
ตำแหน่ง.......................................
วันที่.........เดือน................พ.ศ......
47
การจัดทารายงานฯ : ส่วนราชการ
ขัน้ ตอนกำรจัดทำรำยงำนระดับส่วนงำนย่อย
แบบประเมินองค์ประกอบ
กำรควบค ุมภำยใน
ภำคผนวก ก
ปย.1
1
จุดอ่อนของ
กำรควบค ุมภำยใน
2
ปย.2
ภำคผนวก ข
แบบประเมินเฉพำะด้ำน - ด้ำนกำรบริหำร
- ด้ำนกำรเงิน – ด้ำนกำรผลิต – ด้ำนอื่น ๆ
48
ชื่อส่ วนงานย่อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ .........เดือน.....................พ.ศ............
องค์ ประกอบของ
การควบคุมภายใน(1)
สิ่ งที่ องค์ กรมีและเป็ นอยู่
แบบ ปย. 1
ผลการประเมิน/ข้ อสรุป
(2)
ประเมินสิ่ งทีม่ แี ละเป็ นอยู่เพียงพอหรือไม่
1. สภาพแวดล้ อมการควบคุม
ภาคผนวก ก หน้ า 85-96
2. การประเมินความเสี่ ยง
3.กิจกรรมการควบคุม
4.สารสนเทศและการสื่ อสาร
5.การติดตามประเมินผล
49
49
ตัวอย่างแบบประเมินองค์ประกอบของการควบคุมภายใน
องค์ประกอบที่ 1 สภาพแวดล้อมการควบคุม (Control Environment)
50
จุดทีค่ วรประเมิน
ภาคผนวก.ก
หน้ า 85-96
1.
2.
3.
4.
5.
สภาพแวดล้อมของการควบคุม
การประเมินความเสี่ ยง
กิจกรรมการควบคุม
สารสนเทศและการสื่ อสาร
การติดตามประเมินผล
องค์ ประกอบของการควบคุม
ปย. 1
(หน้ า 97)
1.
2.
3.
4.
5.
สภาพแวดล้อมของการควบคุม
การประเมินความเสี่ ยง
กิจกรรมการควบคุม
สารสนเทศและการสื่ อสาร
การติดตามประเมินผล
ความเห็น/คาอธิบาย
สรุปว่ าหน่ วยงานมีและเป็ นอยู่
อย่ างไรในจุดทีป่ ระเมิน
ผลประเมิน/ข้ อสรุป
ประเมินทีห่ น่ วยงานมีและเป็ นอยู่
เพียงพอหรือไม่
51
51
ภาคผนวก ก. ตัวอย่ างแบบประเมิน (หน้ า 85-96)
จุดทีค่ วรประเมิน
1. สภาพแวดล้อมของการควบคุม (หน้ า 87-89)
1.1 ปรัชญาและรู ปแบบการทางานของผู้บริหาร
1.2 ความซื่อสั ตย์ และจริยธรรม
1.3 ความรู้ ทักษะ ความสามารถ
1.4 โครงสร้ างองค์ กร
1.5 การมอบอานาจและหน้ าที่
1.6 นโยบายวิธีบริหารบุคคล
1.7 กลไกการติดตามการตรวจสอบการปฏิบัติงาน
สรุป/วิธีการทีค่ วรปฏิบัติ.......................................
.............................................................................
ผู้ประเมิน................ตาแหน่ ง...............................
ความเห็น/คาอธิบาย
ผู้บริหารได้ สร้ างบรรยากาศของการควบคุมให้ เกิดทัศนคติ
ทีด่ ีต่อการควบคุมภายในโดยมีการกาหนดมาตรฐาน
จริยธรรม มีการฝึ กอบรมเพือ่ ให้ เกิดทักษะความชานาญใน
การปฏิบัติงานมีการกาหนดขอบเขตอานาจหน้ าที่
52
52
ชื่อส่ วนงานย่ อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ ..........เดือน.................. พ.ศ. ...........
องค์ ประกอบการควบคุมภายใน
1. สภาพแวดล้ อมการควบคุม
ผู้บริหารได้ สร้ างบรรยากาศของการควบคุม
ให้ เกิดทัศนคติทดี่ ตี ่ อการควบคุมภายในโดยมี
การกาหนดมาตรฐานจริยธรรม มีการฝึ กอบรม
เพือ่ ให้ เกิดทักษะความชานาญในการปฏิบัติงาน
มีการกาหนดขอบเขตอานาจหน้ าที่
แบบ ปย.1
ผลการประเมิน/ ข้ อสรุ ป
สภาพแวดล้ อมการควบคุมในภาพรวม
เหมาะสมแต่ มีเรื่องทีต่ ้ องปรับปรุ งดังนี้
- การฝึ กอบรมให้ กบั พนักงานไม่ ตรงกับ
งานที่ปฏิบัติ การจัดอบรมควรสารวจ
ความต้ องการและสามารถนาไปใช้ ในการ
ปฏิบัติงานได้
-มีการกาหนดมาตรฐานจริยธรรมแต่ ไม่
มีการเผยแพร่ ให้ พนักงานทราบ
53
53
จุดทีค่ วรประเมิน
2. การประเมินความเสี่ ยง (หน้ า 90-91)
2.1 วัตถุประสงค์ ระดับหน่ วยรับตรวจ
2.2 วัตถุประสงค์ ระดับกิจกรรม
2.3 การระบุปัจจัยเสี่ ยง
2.4 การวิเคราะห์ ความเสี่ ยง
2.5 การกาหนดวิธีการควบคุมเพือ่ ป้ องกันความเสี่ยง
ความเห็น/คาอธิบาย
มีการกาหนดวัตถุประสงค์ และ
เป้ าหมายของหน่ วยรับตรวจและ
วัตถุประสงค์ และเป้ าหมายระดับ
กิจกรรมชัดเจนสอดคล้องและ
เชื่อมโยง
สรุ ป/วิธีการทีค่ วรปฏิบัติ.......................................
..............................................................................
ผู้ประเมิน..................ตาแหน่ ง...............................
54
54
แบบ ปย.1
ชื่อส่ วนงานย่ อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ ..........เดือน.................. พ.ศ. ...........
องค์ ประกอบการควบคุมภายใน
2. การประเมินความเสี่ ยง
มีการกาหนดวัตถุประสงค์ และเป้ าหมาย
ของหน่ วยรับตรวจและวัตถุประสงค์ และ
เป้ าหมายระดับกิจกรรมชัดเจนสอดคล้อง
และเชื่อมโยง
ผลการประเมิน/ ข้ อสรุ ป
ไม่ มกี ลไกในการระบุความเสี่ ยง
จากปัจจัยภายนอกและภายใน
อาจส่ งผลให้ องค์ กรได้ รับความเสี ยหาย
ทาให้ การปฏิบัตงิ านไม่ บรรลุ
วัตถุประสงค์
55
55
จุดทีค่ วรประเมิน
3. กิจกรรมการควบคุม (หน้ า 92)
3.1 กาหนดขึน้ ตามผลการประเมินความเสี่ ยง
3.2 บุคลากรทราบและเข้ าใจกิจกรรมการควบคุม
3.3 ขอบเขตอานาจหน้ าทีช่ ัดเจน
3.4 การวิเคราะห์ ความเสี่ ยง
3.5 มาตรการป้ องกันดูแลทรัพย์ สินรัดกุมเพียงพอ
3.6 กาหนดบทลงโทษกรณีฝ่าฝื น
ความเห็น/คาอธิบาย
มีนโยบายและวิธีปฏิบัติงานทีใ่ ห้ ความ
มัน่ ใจว่ ามีการควบคุมทีด่ ใี นภาพรวม
กิจกรรมการควบคุมมีการกาหนดเป็ น
คาสั่ งชัดเจน
3.7 มีมาตรการติดตามตรวจสอบการปฏิบัติตาม
กฎหมาย ระเบียบ ข้ อบังคับ ฯลฯ
สรุป/วิธีการทีค่ วรปฏิบัติ.......................................
..............................................................................
ผู้ประเมิน..................ตาแหน่ ง...............................
56
56
ชื่อส่ วนงานย่ อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ ..........เดือน.................. พ.ศ. ...........
แบบ ปย.1
องค์ ประกอบการควบคุมภายใน
ผลการประเมิน/ ข้ อสรุ ป
3. กิจกรรมการควบคุม
กิจกรรมการควบคุมมีการกาหนดเป็ น
มีนโยบายและวิธีปฏิบัติงานที่ให้ ความมั่นใจว่ า คาสั่ งชัดเจนแต่ ไม่ มีการตรวจสอบว่ ามี
มีการควบคุมทีด่ ใี นภาพรวมกิจกรรมการ
การปฏิบัตติ ามระบบหรือไม่
ควบคุมมีการกาหนดเป็ นคาสั่ งชัดเจน
ทาให้ ความเสี่ ยงยังคงมีอยู่และส่ งผลให้
การปฏิบัตงิ านไม่ บรรลุวัตถุประสงค์
และเกิดผลเสี ยหายต่ อองค์ กร
57
57
จุดทีค่ วรประเมิน
4. สารสนเทศและการสื่ อสาร (หน้ า 93-94)
4.1 มีระบบสารสนเทศช่ วยในการตัดสินใจ
4.2 มีการรวบรวมข้ อมูลการดาเนินงาน เป็ นปัจจุบน
ั
4.3 จัดเก็บข้ อมูลเป็ นหมวดหมู่ครบถ้ วนสมบูรณ์
4.4 มีการรายงานข้ อมูลทีจ่ าเป็ นทั้งในและนอก
4.5 ระบบติดต่ อสื่ อสารเชื่อถือได้ ทนั กาล
4.6 มีการสื่ อสารพนักงานทุกคนชัดเจน
ความเห็น/คาอธิบาย
มีระบบข้ อมูลสารสนเทศทีเ่ กีย่ วเนื่อง
กับการปฏิบัติงานเหมาะสมต่ อความ
ต้ องการของผู้ใช้ และมีการสื่ อสารไป
ยังฝ่ ายบริหารและผู้ทเี่ กีย่ วข้ อง
4.7 มีกลไกการติดตามประเมินผล
สรุป/วิธีการทีค่ วรปฏิบัติ.......................................
..............................................................................
ผู้ประเมิน..................ตาแหน่ ง...............................
58
58
ชื่อส่ วนงานย่ อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ ..........เดือน.................. พ.ศ. ...........
องค์ ประกอบการควบคุมภายใน
4. สารสนเทศและการสื่ อสาร
มีระบบข้ อมูลสารสนเทศทีเ่ กีย่ วเนื่องกับการ
ปฏิบัตงิ านเหมาะสมต่ อความต้ องการของผู้ใช้
และมีการสื่ อสารไปยังฝ่ ายบริหารและผู้ที่
เกีย่ วข้ อง
แบบ ปย.1
ผลการประเมิน/ ข้ อสรุ ป
ข้ อมูลสารสนเทศและการสื่ อสารมี
ความเหมาะสมมีระบบสารสนเทศที่
สามารถใช้ งานได้ ครอบคลุม รวมทั้ง
จัดหารู ปแบบการสื่ อสารทีช่ ัดเจน
59
59
จุดทีค่ วรประเมิน
5. การติดตามประเมินผล (หน้ า 95-96)
5.1 มีการเปรียบเทียบแผนและผลและรายงานผล
5.2 ผลการดาเนินงานไม่ ได้ ตามแผนแก้ไขได้ ทนั
5.3 จัดเก็บข้ อมูลเป็ นหมวดหมู่ครบถ้ วนสมบูรณ์
5.4 กาหนดการติดตามระหว่ างปฏิบัติงาน
5.5 มีการติดตามตรวจสอบอย่ างต่ อเนื่องและสมา่ เสมอ
5.6 การประเมินผลเพียงพอ
5.7 ติดตามการแก้ไขข้ อบกพร่ อง
สรุป/วิธีการทีค่ วรปฏิบัติ.......................................
..............................................................................
ผู้ประเมิน..................ตาแหน่ ง...............................
ความเห็น/คาอธิบาย
มีการติดตามประเมินผลการควบคุม
ภายในและประเมินคุณภาพการ
ปฏิบัติงานเพือ่ ติดตามการปฏิบัติตาม
ระบบการควบคุมภายในอย่ าง
ต่ อเนื่อง
60
60
ชื่อส่ วนงานย่ อย
รายงานผลการประเมินองค์ ประกอบของการควบคุมภายใน
ณ วันที.่ ..........เดือน.................. พ.ศ. ...........
แบบ ปย.1
องค์ ประกอบการควบคุมภายใน
ผลการประเมิน/ ข้ อสรุ ป
5. การติดตามประเมินผล
มีการติดตามประเมินผลอย่าง
มีการติดตามประเมินผลการควบคุม
ต่ อเนื่องและมีการตรวจสอบโดยผู้
ภายในและประเมินคุณภาพการปฏิบัติงาน ตรวจสอบภายใน
เพือ่ ติดตามการปฏิบัติตามระบบการ
ควบคุมภายในอย่ างต่ อเนื่อง
61
61
ผลการประเมินโดยรวม
มีโครงสร้ างการควบคุมภายในครบ 5 องค์ ประกอบ มีประสิ ทธิผลและเพียง
พอทีจ่ ะทาให้ การปฏิบัติงานประสบผลสาเร็จตามวัตถุประสงค์แต่ อย่ างไรก็
ตามมีบางองค์ ประกอบทีต่ ้ องปรับปรุงคือ
การฝึ กอบรม/มาตรฐานจริยธรรม ให้ อธิบายว่ าจะแก้ไขอย่ างไร
การระบุความเสี่ ยงจากปัจจัยภายนอกและภายในให้ อธิบายว่าจะแก้ไขอย่างไร
ไม่ มีการตรวจสอบว่ ามีการปฏิบัติตามระบบให้ อธิบายว่ าจะแก้ไขอย่ างไร
ลายมือชื่อ............................................
(.......................................)
ตาแหน่ ง................ส่ วนงานย่ อย..........
วันที.่ ..........เดือน.............................พ.ศ........
62
62
การประเมินการควบคุมที่มีอยู่
และความเสี่ยงที่มีอยู่
63
ชื่อส่วนงำนย่อย............................................
รำยงำนกำรประเมินผลและกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน
สำหรับปี สิ้นส ุดวันที่ ............ เดือน ................ พ.ศ. ........
แบบ ปย.2
กระบวนกำร
ปฏิบตั ิงำน/โครงกำร/
กิจกรรม/ ด้ำนของ
งำนที่ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์ของ
กำรควบค ุม
กำรควบค ุมที่
มีอยู่
กำร
ประเมินผล
กำรควบค ุม
ควำมเสี่ยงที่
ยัง
มีอยู่
กำรปรับปร ุง
กำรควบค ุม
กำหนด
เสร็จ/
ผูร้ บั ผิดชอบ
หมำยเหต ุ
-ระบ ุวัตถ ุประสงค์
ของกิจกรรมหรือ
ด้ำนของงำน
-ระบ ุขัน้ ตอน
-วัตถ ุประสงค์ของ
แต่ละขัน้ ตอน
สร ุป
ขัน้ ตอน/วิธี
ปฏิบตั ิงำน/
นโยบำย/
กฎเกณฑ์
เพียงพอ
และมี
ประสิทธิผล
หรือไม่
ระบ ุควำม
เสี่ยงที่ยงั มี
อยูท่ ี่มี
ผลกระทบ
ต่อ
ควำมสำเร็จ
เสนอแนะ
ระบ ุ
กำร
ผูร้ บั ผิดชอบ
ปรับปร ุง
เพื่อป้องกัน
หรือลด
ควำมเสี่ยง
ระบ ุข้อมูล
อื่นที่ตอ้ ง
แจ้งให้
ทรำบ เช่น
วิธีดำเนิน
กำร
ชื่อผูร้ ำยงำน...........................................
(หัวหน้ำส่วนงำนย่อย)
ตำแหน่ง..................................................
วันที่ ......... เดือน ..............พ.ศ............
64
กรณี ประเมินการควบคุมของ งาน
สนับสนุนอาจใช้แบบสอบถาม /
คู่มือการปฏิบตั ิ งาน
65

มีการกาหนดหน้ าที่ความ
รับผิดชอบตามคาอธิ บาย
ตาแหน่ งงาน
เป็ นลายลักษณ์ อกั ษร
นาไปประเมินความเพียงพอ
ของการควบคุมภายในของ
กิจกรรมนี้
x
66
67
การประเมินผลระดับหน่ วยรับตรวจ
รายงานของส่ วนงานย่ อย
(ปย.1,ปย.2)
ประเมินกิจกรรมหลัก
ของหน่ วยงาน
ประเมินองค์ ประกอบ
ของมาตรฐานการควบคุม
ภายใน
รวมผลสรุปส่ วนงานย่ อยและผลการประเมินของ
ผู้ตรวจสอบภายใน นามาวิเคราะห์
เจ้ าหน้ าที่
เปรียบเทียบ สรุปภาพรวม
ระดับอาวุโส/คณะทางาน
ร่ างรายงานของหน่ วยงาน
(ปอ.1,ปอ.2, ปอ.3) ทีผ่ ่ านการสรุ ปภาพรวม
รายงานของ
ผู้ตรวจสอบภายใน
หัวหน้ าหน่ วยงาน
ให้ ความเห็นชอบและ
ลงนามใน แบบ ปอ.1
68
ข้อพิจำรณำเกี่ยวกับข้อบกพร่องหรือจุดอ่อนที่มีนยั สำคัญ
กำรดำเนินกำรกรณีได้รบั รำยงำนจุดอ่อนของกำรควบค ุมภำยใน
* เรือ่ งที่ควรรำยงำนภำยในหน่วยรับตรวจ
เป็นเรือ่ งที่ผบ้ ู ริหำรระดับสูงให้ควำมสนใจ และใช้ด ุลยพินิจ
แล้วเห็นว่ำควรสื่อสำรให้ทรำบภำยในหน่วยรับตรวจเท่ำนัน้ ให้สงั่
กำรตำมควรแก่กรณีให้ถือเป็นเรือ่ งรำยงำนภำยใน
* เรือ่ งเกี่ยวกับจุดอ่อนหรือข้อบกพร่องที่มีนยั สำคัญ
- เป็นเรือ่ งเกี่ยวกับระบบกำรควบค ุมภำยในที่มีอยูไ่ ม่
สำมำรถลดควำมเสี่ยงจำกข้อผิดพลำด
- หรือควำมเสียหำยในระดับที่ยอมรับได้
- รวมทัง้ ฝ่ำยบริหำรไม่สำมำรถตรวจพบข้อผิดพลำด
ควำมผิดปกติ หรือควำมเสียหำยได้ทนั กับสถำนกำรณ์
- โอกำสที่จะเกิดกำรท ุจริต
69
ขัน้ ตอนที่ 3 หนังสือรับรองกำรประเมินผลกำรควบค ุมภำยใน
หนังสือรับรองกำรประเมินผลกำรควบค ุมภำยใน (ปอ.1)
เรียน (คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน / ผู้กากับดูแล / คณะกรรมการตรวจสอบหรือคณะกรรมการตรวจสอบและประเมินผล
ภาคราชการ)
___(ชื่อหน่ วยรับตรวจ) ..... ได้ ประเมินผลการควบคุมภายในสาหรับปี สิ้นสุ ดวันที่...... เดือน....................
พ.ศ. …... ด้ วยวิธีการที่ (ชื่อหน่ วยรับตรวจ) กาหนด โดยมีวตั ถุประสงค์ เพือ่ สร้ างความมั่นใจอย่ างสมเหตุสมผลว่ า
การดาเนินงานจะบรรลุวัตถุประสงค์ ของการควบคุมภายในด้ านประสิ ทธิผลและประสิ ทธิภาพของการดาเนินงานและ
การใช้ ทรัพยากร ซึ่งรวมถึงการดูแลรักษาทรัพย์ สิน การป้ องกันหรือลดความผิดพลาด ความเสี ยหาย การรั่วไหล การ
สิ้นเปลือง หรือการทุจริต ด้ านความเชื่อถือได้ ของรายงานทางการเงินและการดาเนินงาน และด้ านการปฏิบัติตาม
กฎหมาย ระเบียบ ข้ อบังคับ มติคณะรัฐมนตรี และนโยบาย ซึ่งรวมถึงระเบียบปฏิบัตขิ องฝ่ ายบริหาร
จากผลการประเมินดังกล่ าวเห็นว่ าการควบคุมภายในของ (ชื่อหน่ วยรั บตรวจ)
สาหรับปี สิ้นสุ ดวันที่
...... เดือน..................... พ.ศ. ....... เป็ นไปตามระบบการควบคุมภายในที่กาหนดไว้ มีความเพียงพอและบรรลุวตั ถุประสงค์
ของการควบคุมภายในตามที่กล่าวในวรรคแรก
(อนึ่ง การควบคุมภายในยังคงมีจุดอ่อนที่มีนัยสาคัญ ดังนี้
1.............................................................................................................................................................................
จุดอ่อนที่มีนยั สำคัญ มำจำกกำรพิจำรณำข้อมูลในแบบประเมินผลกำรควบค ุมภำยในทัง้ หมด
2.......................................................................................................................................................................…)
ลายมือชื่อ.......................................................
(ชื่อหัวหน้ าหน่ วยรับตรวจ)
ตาแหน่ ง.......................................................
วันที่........เดือน.......................พ.ศ..............
70
รำยงำนของผูต้ รวจสอบภำยใน
รำยงำนผลกำรสอบทำนกำรประเมินกำรควบค ุมภำยใน
ของผูต้ รวจสอบภำยใน (ปส.)
เรียน
(หัวหน้ำหน่วยรับตรวจ / ผูบ้ ริหำรสูงส ุดของหน่วยรับตรวจ)
ข้ำพเจ้ำได้สอบทำนกำรประเมินระบบกำรควบค ุมภำยในของ (ชื่อหน่วยรับตรวจ) สำหรับปี
สิ้นส ุดวันที่ ..... เดือน.................. พ.ศ. .... กำรสอบทำนได้ปฏิบตั ิอย่ำงสมเหต ุสมผลและระมัดระวัง
อย่ำงรอบคอบ
ผลกำรสอบทำนพบว่ำกำรประเมินผลกำรควบค ุมภำยในเป็นไปตำมวิธีกำรที่กำหนด
ระบบกำรควบค ุมภำยในมีควำมเพียงพอและสำมำรถบรรล ุวัตถ ุประสงค์ของกำรควบค ุมภำยใน
กรณีไม่มีขอ้ ตรวจพบหรือข้อสังเกต
อย่ำงไรก็ตำม มีขอ้ สังเกตที่มีนยั สำคัญดังนี้
.........................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...................
กรณีมีขอ้ ตรวจพบหรือข้อสังเกตที่มชืีน่อยั ผูสร้ ำยงำน.......................................................
ำคัญ
(ชื่อหัวหน้ำหน่วยงำนตรวจสอบภำยใน)
ตำแหน่ง..............................................................
วันที่............เดือน...........................พ.ศ..............
71
แจ้งแผนการปรับปรุงฯ ให้ผทู้ ี่เกี่ยวข้อง
ทราบและให้ถือปฏิบตั ิ โดยทัวกั
่ น
ติดตามผลการดาเนินการตามแผนฯ ใน
งวดถัดไป
72
การบันทึกการประเมินเป็ นลายลักษณ์อกั ษร
รำยงำนกำรประเมินผลระดับหน่วยรับตรวจ ควรประกอบด้วย
ขัน้ ตอนที่ 3
- ข้อมูลเกี่ยวกับภำรกิจและวัตถ ุประสงค์ของหน่วยรับตรวจ
โดยรวม
จัดเตรียมเครือ่ ง
มือกำรประเมิน
- คำอธิบำยเกี่ยวกับหน่วยรับตรวจและกิ
จกรรมต่ำง ๆ
1.แบบประเมิน
องค์ประกอบของกำร
ของหน่วยรับตรวจ
ควบค ุมภำยใน
- รำยงำนกำรประเมินผลกำรควบค(ภำคผนวก
ุมภำยในของแต่
ละกิจกรรม
ก)
2.แบบสอบถำม
หรือแต่ละส่วนงำนย่อยที่ผบ้ ู ริหำรระดั
บ
ส่
ว
นงำนย่
อ
ยต่
ำ
ง
ๆ
กำรควบค ุม
รับผิดชอบ
ภำยใน
ข)
- เอกสำรกำรมอบหมำยควำมรับผิ(ภำคผนวก
ดชอบในกำรประเมิ
นผล
ระดับหน่วยรับตรวจโดยรวม
73
สถานที่ติดต่ อสานักกากับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ
กรมบัญชีกลาง
โทรศัพท์ : 0-2127-7284-7
โทรสาร : 0-2127-7127
E-mail address : [email protected]
http://www.cgd.go.th
web page บัญชีและตรวจสอบภายใน
กากับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ
74
ฝึ กปฏิบัติการจัดทา
รายงานการควบคุมภายใน
75
กระดำษทำกำรประเมินระบบกำรควบค ุมภำยใน
ส่วนงำนย่อย..........
งำน/กิจกรรม
1.....................
2.....................................
วัตถ ุประสงค์ของงำน/กิจกรรม
1.........................................
2.........................................
1.........................................
2.........................................
76
ชื่อส่วนงำนย่อย.................
รำยงำนกำรประเมินผลและกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน แบบ ปย.2
สำหรับปีสิ้นส ุดวันที่......เดือน..................พ.ศ. .........
กระบวนกำรปฏิบตั ิงำน/
โครงกำร/ กิจกรรม/
ด้ำนของงำนที่ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์ของ
กำรควบค ุม
กำรควบค ุม ที่มี
อยู่
กำร
ประเมินผล
กำรควบค ุม
ควำมเสี่ยงที่
ยังมีอยู่
กำรปรับปร ุง
กำรควบค ุม
กำหนดเสร็จ/
ผูร้ บั ผิดขอบ
หมำยเหต ุ
ชื่อผูร้ ำยงำน...........................................
(ชื่อหัวหน้ำส่วนงำนย่อย)
ตำแหน่ง..................................................
77
วันที่..........เดือน.......................พ.ศ........
รำยงำนผลกำรดำเนินงำนตำมแผนกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน ของงวดก่อน
โดยใช้แบบ ปย. 2
กระบวนกำร
ปฏิบตั ิงำน/
โครงกำร/
กิจกรรม/ ด้ำน
ของงำนที่ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์
ของ
กำรควบค ุม
กำร
ควบค ุมที่
มีอยู่
กำร
ควำมเสี่ยงที่
กำร
กำหนด
สถำนะ
ประเมินผล
ยัง
ปรับปร ุง
เสร็จ/
ดำเนินกำร
กำรควบค ุม ผูร้ บั ผิดชอบ
กำรควบค ุม
มีอยู่
วิธีกำร
ติดตำม
ประเมินผล/
สร ุปผลกำร
ประเมิน
78
รำยงำนผลกำรดำเนินงำนตำมแผนกำรปรับปร ุงกำรควบค ุมภำยใน ของงวดก่อน
หรือ
กระบวนกำร
ปฏิบตั ิงำน/
โครงกำร/
กิจกรรม/ ด้ำน
ของงำนที่ประเมิน
และวัตถ ุประสงค์
ของ
กำรควบค ุม
ควำม
เสี่ยงที่มี
อยู่
กำร
กำหนด
ปรับปร ุง
เสร็จ/
กำรควบค ุม ผูร้ บั ผิดชอบ
ร้อยละ
ควำม
คืบหน้ำ
สถำนะ
ผลกำร
ดำเนินกำร
วิธีกำร
ติดตำม
ประเมินผล/
สร ุปผลกำร
ประเมิน
79
สถานที่ติดต่ อสานักกากับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ
กรมบัญชีกลาง
โทรศัพท์ : 0-2127-7284-7
โทรสาร : 0-2127-7127
E-mail address : [email protected]
http://www.cgd.go.th
web page บัญชีและตรวจสอบภายใน
กากับและพัฒนาการตรวจสอบภาครัฐ
80