Transcript nongbua.emergency in dental practice..

ความสาคัญ






สังคมผูส้ งู อายุ (60 ปี ขึ้ นไป)
อายุขยั เฉลี่ยมากขึ้ น
มีโรคทางระบบแต่ดสู ุขภาพดี
ได้รบั ยาหลายชนิ ด
การรักษาทางทันตกรรมซับซ้อนขึ้ น
การฟ้ องร้องมากขึ้ น
“The best management of medical
emergencies is prevention.”
การป้องกันภาวะฉุกเฉิน







การซักประวัติ
การตรวจร่างกายเบื้ องต้น
การส่งตรวจทางห้องปฏิบตั ิการ
การส่งปรึกษาแพทย์
การวางแผนการรักษาอย่างเหมาะสม
การลดความเครียดของผูป้ ่ วย
การเตรียมความพร้อมสาหรับภาวะฉุกเฉิน




การฝึ กอบรม CPR
การเตรียมเครื่องมือและอุปกรณ์(และยา)
การฝึ กจาลองสถานการณ์ การเตรียมทีม
การเข้ารับการอบรมทบทวนอยูเ่ สมอ
อุปกรณ์ที่ใช้ในภาวะฉุกเฉิน

AMBU (Air-Mask-Bag-Unit)
Stethoscope
Sphygmomanometer (digital, aneroid, mercury)
Oro-/nasopharyngeal airway

Endotracheal tube, laryngoscope, stylet



อุปกรณ์เสริมอื่นๆ
 ยาฉุ กเฉิน
และ
ประวัติทางการแพทย์ (Past medical history)
โรคทางระบบในอดีตและปั จจุบนั : เบาหวาน ความดันโลหิต
สูง หัวใจ ไต ตับ ปอด
 ยาที่ได้รบ
ั
 การนอนรักษาในโรงพยาบาล
 ประวัติการแพ้ยาและสารต่าง ๆ
 สมรรถภาพทางกาย


OPD Card
การตรวจร่างกาย
ลักษณะภายนอกทัว่ ไป (ซีด เหลือง อ่อนเพลีย)
 สัญญาณชีพ (ความดันโลหิต, อัตราชีพจร, อัตราการหายใจ
, อุณหภูมิ)
 อาการแสดงที่สาคัญต่าง ๆ

ประเภทของภาวะฉุกเฉิน






การเปลี่ยนแปลงระดับของสติสมั ปชัญญะ(Alteration of
consciousness)
การหมดสติ (Unconsciousness)
ภาวะหายใจลาบาก(Dyspnea)
เจ็บหน้าอก(Chest pain)
ภาวะฉุกเฉินเนื่ องจากยา(Drug emergency)
หัวใจหยุดเต้น/ภาวะหยุดหายใจ(Cardiopulmonary arrest)
การรักษาภาวะฉุกเฉินในคลินิกทันตกรรม
หลักการทั ่วไป
1. หยุดการรักษา นาเครื่องมือต่างๆออกจากปาก
2. ตรวจสอบความรูส้ ึกตัว (เรียก, เขย่าตัว)
3. ให้ผชู้ ว่ ยตามแพทย์ พยาบาล หรือโทร. 1669 กรณีอยูน่ อกโรงพยาบาล
4. จัดท่าผูป้ ่ วย (Position)
5. เปิ ดทางเดินหายใจ (Airway) และประเมินการหายใจ look, listen & feel
4. ช่วยหายใจ (Breathing)
6. ประเมินและช่วยการไหลเวียนโลหิต (Circulation) คลาชีพจร, chest
compression
7. การรักษาเฉพาะโรค
Airway
Breathing
Mouth to mouth
Mouth to nose
AMBU
Endotracheal tube
Circulation
Chest compression
CPR 2010 : American Heart Association






Recognize unconsciousness: shake and shout
Call for help: call 1669
Position the victim: supine
Compression: chest compression ≥ 100/min
Airway: head tilt - chin lift (optional)
Breathing: mouth-to-mouth (optional)
30 compressions : 2 breaths
 2 helper → change every 2 minutes


Defibrillator
การเปลี่ยนแปลงของสติสมั ปชัญญะ/หมดสติ
(Alteration of consciousness/unconsciousness)

Vasovagal syncope เป็ นลม

Postural hypotension

Hypoglycemia น้ าตาลในเลือดตา่

Adrenal crisis
Thyroid storm
CVA

Tonic-clonic seizure ลมชัก


Vasovagal syncope เป็ นลม
ลักษณะ
1. รูส้ ึกร้อน อึดอัด เหงื่อออก
2. หน้าซีด คลื่นไส้ มือเท้าเย็น
3. หน้ามืดตาลาย เวียนศีรษะ
4. หมดสติ BP ตา่ ชีพจรเบา
การจัดการ
1. นอนราบยกขาสูง
2. ระบายอากาศ ดมแอมโมเนี ย
3. คลายเสื้ อผ้า ผ้าคลุม
4. ให้ glucose ถ้าสงสัย hypoglycemia
Postural hypotension
ลักษณะ
1. เวียนศีรษะ หน้ามืด หรือหมดสติ เมื่อเปลี่ยนท่าจากนอนเป็ นยืนหรือนัง่
2. ไม่มีอาการนาอื่น ๆ
การจัดการ
1. นอนราบยกขาสูง
2. เมื่ออาการดีขึ้น ค่อย ๆ เปลี่ยนท่าช้า ๆ
Adrenal crisis
ลักษณะ
1.
2.
3.
4.
5.
มีประวัติกินยาชุด ลูกกลอน สมุนไพร
มี cushinoid appearance
มีโรคที่เคยได้รบั steroid
confusion, ปวดท้อง,หลัง,ขา
BP ตา่ , shock, หมดสติ
การจัดการ
1. PABC, iv.fluid, hydrocortisone 100 mg iv.
น้ าตาลในเลือดตา่ Hypoglycemia
ลักษณะทางคลินิก
1.
2.
3.
4.
เป็ น DM
หิว คลื่นไส้ ตัวเย็น วิงเวียน
เหงื่อออก กระสับกระส่าย มือสัน่
สับสน หมดสติ
การจัดการ
1.
2.
ถ้าไม่หมดสติ ให้น้ าหวาน ลูกอม
ถ้าหมดสติ ให้ 50% glucose 50 ml. iv.
Thyroid storm
ลักษณะทางคลินิก
1. เป็ นโรคหรือมีลกั ษณะของ hyperthyroidism
2. มีอาการของ hyperthyroidism อย่างรุนแรง : กระสับกระส่าย มือสัน่ ใจสัน่
delirium, coma, PR>100, arrhythmia, fever, sweating, n/v
3. ในผูส้ งู อายุ อาจมีอาการตรงข้าม คือ ซึม สับสน หมดสติ
การจัดการ
1. PABC
2. ส่งฉุกเฉิน
CVA / Stroke
ลักษณะทางคลินิก
1. มีปัจจัยเสี่ยง
2. แขนขาอ่อนแรงข้างเดียวเฉียบพลัน หรือปากเบี้ ยว ชาครึ่งตัว
3. อาจหมดสติ
การจัดการ
1.
PABC
ลมชัก Tonic – clonic seizure
ลักษณะ
1.
2.
3.
4.
อาจมี aura
เกร็งทั้งตัว ตามด้วยกระตุกทั้งตัว
ไม่รสู ้ ติ น้ าลายฟูมปาก
หยุดเองใน 3-5 นาที จากนั้นอาจอ่อนเพลีย หมดสติ
การจัดการ
1.
2.
3.
4.
เอาเครื่องมือออกจากปาก ห้ามนาสิ่งของให้กดั หรืองัดปาก อาจ suction ถ้าทาได้
ให้นอนบน unit
ระวังตกหรือบาดเจ็บจากการกระแทกสิ่งของ
ถ้าไม่ดีขึ้นใน3-5 นาที ตามหน่ วยฉุกเฉินเพื่อให้ diazepam iv.
ภาวะหายใจลาบาก Dyspnea

Hyperventilation syndrome

Asthma หอบหืด

COPD
Heart failure หัวใจวาย

Airway obstruction สิ่งแปลกปลอมอุดตันทางเดินหายใจ

Hyperventilation syndrome
ลักษณะทางคลินิก
1. กลัว กระสับกระส่าย
2. หายใจเร็วแรง รูส้ ึกหายใจไม่ออก
3. มือเท้าชา มือจีบเกร็ง
การจัดการ
1. หยุดการรักษา
2. ปลอบผูป้ ่ วย จัดท่าที่สบาย
3. ให้หายใจช้าลง
4. ถ้าผูป้ ่ วยทาไม่ได้ ให้หายใจในถุงกระดาษ หรืออุง้ มือที่ปิดปากและจมูก
5. ถ้าไม่ดีขึ้น อาจให้ diazepam 5-10 mg iv.
หอบหืด Asthma
ลักษณะ
1. มีโรคอยูเ่ ดิม มักอายุน้อย
2. หายใจลาบาก แน่ นหน้าอก หายใจเร็วแรง
3. suprasternal retraction ใช้ accessory m.
4. เสียง wheeze ที่ปอด หรือเสียงหายใจเบาลงมาก
การจัดการ
1. จัดท่านัง่ เอน
2. ให้ inhaled bronchodilator
3. ให้ออกซิเจน
Oxygen canula
Bronchodilator
COPD
ลักษณะ
1. มีโรคอยูเ่ ดิม อายุมาก สูบบุหรี่จดั มานาน
2. ไอเรื้ อรัง เสมหะมาก
3. เหมือน Asthma
การจัดการ
1. จัดท่านัง่ เอน
2. ให้ inhaled bronchodilator (ตอบสนองน้อยกว่าใน asthma)
3. ให้ออกซิเจน low flow
หัวใจวาย Heart failure








ลักษณะ
1. มี CHF อยูเ่ ดิม หรือมีโรคหัวใจและหลอดเลือดอยูก่ ่อน
2. แน่ นหน้าอก หายใจลาบาก หายใจเร็วหอบ
3. jugular v. โป่ ง
4. มี wheezimg ที่ปอด
การจัดการ
1 . จัดท่านัง่ เอน
2. ให้ออกซิเจน
สิ่งแปลกปลอมอุดตันทางเดินหายใจ
Airway obstruction




Choking
Stridor
Dyspnea
Cyanosis, unconscious
สิ่งแปลกปลอมอุดตันทางเดินหายใจ
Airway obstruction

ให้ลุกนัง่ ให้ไอแรง ๆ ตบหลัง ถ้าไม่สาเร็จ
→ Heimlich maneuver
 หมดสติ → นอนราบ → abdominal trust
 ไม่หมดสติ

ถ้าไม่สาเร็จ → ให้ O2 → cricothyroidotomy (cricothyroid
membrane puncture)
Choking
Back blow
Heimlich maneuver
Abdominal thrust
cricothyroidotomy
เจ็บหน้าอก Chest pain

Cardiac chest pain : เจ็บแน่ นกลางหน้าอก อาจร้าวไป
แขน, ไหล่, หลัง, กรามซ้าย แน่ นจนต้องหยุดพัก หายใจ
ลาบาก เหงื่อออก หน้าซีด อาจหมดสติ

Non-cardiac chest pain
Cardiac chest pain
การจัดการ
1. หยุดการรักษา
2. Nitroglycerine หรือ Isordil อมหรือพ่นใต้ลิ้น ให้ซ้าได้ภายใน 5-10
นาที ถ้าอาการไม่ดีขึ้น
3. ให้ออกซิเจน
4. ถ้าอาการเจ็บหน้าอกรุนแรง และให้ยาซ้าแล้วอาการไม่ดีขนึ้ อาจเป็ น MI ให้
ส่งฉุกเฉิน
ภาวะฉุกเฉินจากยา Drug emergency
1.
2.
แพ้ยา (drug allergy)
ยาชาเกินขนาด (LA. overdosage)
การแพ้ยาแบบเฉียบพลัน Anaphylaxis
ลักษณะ
1.
ผื่นแดงคัน (urticaria)
2.
หน้า, เปลือกตา, ปาก บวม (angioneurotic edema)
3.
หายใจลาบาก หอบ ทางเดินหายใจอุดตัน เนื่ องจาก larynx บวม,
wheez
4.
คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง diarrhea
5.
hypotension/shock, cardiac arrest
urticaria
Angioneurotic edema
Anaphylaxis
การจัดการ
1. หยุดสารก่ออาการแพ้
2.
ให้ Adrenaline (1:1,000) 0.3-0.5 ml SC, IM, IV,
sublingual injection
3.
4.
5.
6.
ให้ออกซิเจน
ให้น้ าเกลือ, วัดความดันโลหิต
ให้ยา antihistamine iv.
ปรึกษาแพทย์ (steroid, bronchodilator, etc)
ยาชาเกินขนาด LA. overdose
ในผูใ้ หญ่

2%Lidocaine
= 8-10 cartridge

2%Mepivacaine = 8 cartridge

3%Mepivacaine plain = 5 ½ cartridge

4%Articaine
= 6-7 cartridge
ลักษณะ
1.
กระตุน้ ระบบประสาทส่วนกลาง : ใจสัน่ ความดันโลหิตสูง กระวน
กระวาย อยูไ่ ม่สุข ชัก
2.
กดระบบประสาทส่วนกลาง : หมดสติ, หยุดหายใจ หัวใจหยุดเต้น ความ
ดันโลหิตตา่
* Lidocaine อาจไม่เกิดอาการเริ่มต้นก็ได้
การแก้ไข

ช่วงแรก : ป้องกันอันตรายจากการชัก Diazepam 10
mg IM, IV

ช่วงที่สอง : แก้ไขอาการกดระบบประสาทส่วนกลาง iv
fluid, oxygen, CPR
หัวใจหยุดเต้น/ภาวะหยุดหายใจ
Cardiopulmonary arrest

Start CPR