Transcript 4.5 การพยาบาลฉุกเฉิน ผู้ที่ได้รับสารพิษ

การพยาบาลฉุ กเฉิน ผู้ที่
ไดรั
บ
สารพิ
ษ
้
นาวาโท พิษณุ
สุทธิประภา
การศึ กษา




นักเรียนจาพยาบาลทหารเรื
อ รุน
่
่ 71
พยาบาลศาสตรบั
์ ณฑิต มหาวิทยาลัยมหิดล
การดูแลผู้ป่วยไตเทียม รพ.พระมงกุฎเกลา้
พยาบาลเฉพาะทาง สาขา เวชปฏิบต
ั ิ
ทัว่ ไป (การรักษาโรคเบือ
้ งตน)วิ
ทยาลัย
้
พยาบาลกองทัพบก
o
o
o
o
พยาบาลห้องบาบัดพิเศษ (CCU) รพ.สมเด็จ
พระปิ่ นเกลา้ พร.
หน.ห้องตรวจสุขภาพ รพ.สมเด็จพระปิ่ น
เกลา้ พร.
พยาบาลหน่วยไต รพ.สมเด็จพระปิ่ นเกลา้
พร.
ห้องตรวจโรคอายุรเวชกรรม รพ.สมเด็จพระ
ปิ่ นเกลา้ พร.
วัตถุประสงค ์
1.จาแนกชนิดของสารพิษได้
2.บอกอาการและการแสดงผู้ป่วย
ทีไ่ ดรั
้ บสารพิษได้
3.บอกขัน
้ ตอนการช่วยเหลือผู้ป่วยที่
ไดรั
้ บสารพิษได้
4.บอกถึงการเตรียมของใช้และยาทีจ
่ าเป็ น
ความเป็นมาของ
สารพิษ
ความหมายของสารพิษ
สารพิษ (Poisons) สารเคมี
ทีเ่ ข้าสู่รางกาย
ทาให้เกิด
่
อันตรายตอโครงสร
าง
่
้
และหน้าทีข
่ องรางกาย
่
อันตรายทีเ่ กิดขึน
้ มาก
น้อยขึน
้ อยูกั
่ บ

คุณสมบัต ิ

ปริมาณ

วิถท
ี างทีไ่ ดรั
้ บ
ชนิดของสารพิษ
แบ่ งตามลัก ษณะการออก
ฤทธิ ์ ได้ 4 ชนิด
1.ชนิดกัดเนื้อ (Corrosive)
2.ช นิ ด ท า ใ ห้ ร ะ ค า ย เ คื อ ง
(Irritants)
3.ช นิ ด ที่ ก ด ร ะ บ บ ป ร ะ ส า ท
วิธก
ี ารเขาสู
้ ่ รางกาย
่
ของสารพิษ




ทางปาก
สูดดม
ซึมผาน
่
ผิวหนัง
ฉี ด
การซักประวัตผ
ิ ้ป
ู ่ วยทีไ่ ดรั
้ บ
สารพิษสารพิษ
ชนิดของสารพิษ
• ปริมาณทีไ
่ ดรั
้ บ
• ระยะเวลาหลังจากการไดรั
้ บ
สารพิษ
• การช่วยเหลือเบือ
้ งตนก
้ อน
่
มาโรงพยาบาล
•
สิ่ งแวดลอมที
บ
่ งชี
้ าร
้
่ ก
ไดรั
้ บสารพิษ

เกิดอาการขึน
้
ทันทีทน
ั ใด

เกิดอาการพรอมหลาย
้
คน

บริเวณพบภาชนะ
การปฐมพยาบาลผู้ไดรั
้ บ
สารพิษทางปาก
ผู้ป่วยไมรู่ สึ้ กตัว
•
Vital sign
•
กลิน
่ ลมหายใจ
•
รอยไหมพอง
้
บริเวณปาก
•
ขนาดรูมานตา
่
•
ดูส่ิ งแวดลอม
้
การปฐมพยาบาลทัว่ ไป
ทาให้สารพิษเจือจาง
o นาส่งโรงพยาบาลภายใน 15
นาทีเพือ
่ ลางท
อง
้
้
o ทาให้อาเจียน
o ดูดซับสารพิษในระบบทางเดิน
อาหาร
o การให้สารตานฤทธิ
์
้
o
การทาให้สารพิษเจือ
จาง
ดืม
่ น้า
ดืม
่ นม
การทาให้อาเจียน
 ใช้นิ้วมือลวงคอ
้
 ใช้สารบางชนิดทีท
่ าให้
อาเจียน


ไอพิแขก น้าเชือ
่ ม
มัสตาดผง
ขอห
้ ้ามในการทาให้
ผู้ป่วยอาเจียน
ผู้ป่วย Unconsciousnes
o รับประทานสารพิษชนิดกัด
เนื้อ (กรด ดาง)
่
o รับประทานสารพิษพวก
น้ามันปิ โตรเลียม
o ผู้ป่วยสุขภาพไมดี
่
o
การดูดซับสารพิษ
สารทีใ่ ช้ คือ Activated
charcoal
ขนาด 1 gm/k รับประทาน
สารพิษ ครึง่ – 1ชม.
• ผู้ป่วยอาเจียน ไมหมด
่
• ไมสามารถท
าให้อาเจียน
่
ได้
การดูแลขณะนาส่ง
รพ.
•
ให้การปฐมพยาบาล
•
สั งเกตอาการ
เปลีย
่ นแปลง
•
ดูแลทางเดินหายใจ
ชนิดของสารพิษ
1. สารกัดเนื้อ
2. น้ามัน ปิ โตรเลียม
3. สบู่ ผงซัก ฟอก และ
น้ายาซักผ้า
4. สารพิษจากพืช
5. ยา
6. ยาฆาแมลง ยาฆา
สารพวกกัดเนื้อ
 กรด Hydrochloric Acid
,Sulfuric Acid
 ดาง
Ammonium Chloride
่
,Sodium carbonate
อาการ
ไหม้ พอง ปาก
หลอดอาหาร
•
สารพวกกัดเนื้อ
การรักษาพยาบาล
•
•
•
•
ให้ดืม
่ น้านม น้า
อยาท
่ าให้อาเจียน
สั งเกตการหายใจ
นาส่ง รพ.
ให้ยาเคลือบกระเพาะ
อาหาร
น้ามัน ปิ โตรเลียม
ส า ร ที่ พ บ บ่ อ ย
น้ามันก๊าด ดี.ดี.ที
อาการ
•
•
•
หายใจมีกลิน
่ น้ามัน
ค ลื่ น ไ ส้ อ า เ จี ย น ท้ อ ง ร่ ว ง
อุจจาระมีเลือดปน
การหายใจ ชีพจร เร็ว
น้ามัน ปิ โตรเลียม
การรักษาพยาบาล

ห้ามทาให้อาเจียน

นอนศี รษะตา่ ป้องกัน
สาลักเข้าปอด

ใส่ NG Tube ลางท
อง
้
้
สบู่ ผงซักฟอก และ
น้ายาซักผา้
อาการ
ทาให้ระคายเคืองระบบทางเดิน
อาหาร
 ทองร
วง
้
่
 มีผลตอการท
างานระบบประสาท
่
 กระสั บกระส่าย
 สั บสน
ชัก กลามเนื
้อออน
้
่

สบู่ ผงซักฟอก และ
น้ายาซักผา้
การ
รักษาพยาบาล
• ทาให้สารพิษเจือจาง ดืม
่
นม
• ส่ง รพ. เพือ
่ ลางท
อง
้
้
• ให้ Activated Charcoal
• ให้ยาแกปวดท
อง
้
้
สารพิษจากพืช
พบบอย
เห็ ดพิษ
่
อาการ
ปวดทอง
คลืน
่ ไส้ อาเจียน
้
เหงือ
่ น้าลายออกมากกวาปกติ
่
หัวใจเตนผิ
้ ดปกติ หายใจ
ลาบาก
รูมานตาเล็
กลง
่
ยา
ยานอนหลับ
Diazepam, Lorazepam ,Xanax
,Midazolam
อาการ
หลับ เรียกไมตื
่
่ น
รางกายอ
อนปวกเปี
ยก
่
่
หายใจครืดคราด หรือ
หยุดหายใจ
ยา
การรักษา
ดูการหายใจให้โลง่
 ใส่สาย
NG Tube ลางท
อง
้
้
 ให้
Activated Charcoal
 ให้ยา Antidote
(Flumazenil,Anexate)

ยา
Paracetamal
ปริมาณทีเ่ ป็ น
พิษ
รับประทานมากกวา่
150 มก./กก.
o หรือ7.5 กรัม
( 15 เม็ด)
o
Paracetamal
ระยะ
อาการ แบงออกเป็
น 4
่
ระยะที่ 1 เกิดใน 24 ชม.หลังการกิน
ยา
• มีอาการคลืน
่ ไส้ อาเจียน เหงือ
่ ออกมาก ไมมี
่
อาการ
ยา
ระยะที่ 2 เกิดในวันที่ 1-2 หลังการกิน
• มีตวั เหลือง ตาเหลือง การตรวจการทางานตับ
คาเริม
่ สูงขึน
้ PT prolong
Paracetamal
การรักษา
ลดการดูดซึมของยา
• ภายใน 1 ชม.หลังกินยา
ใส่ NG Tube Ravage +Activated
Charcoal
• เกิน 1 ชม.แตไม
่ เกิ
่ น 4 ชม.
ให้Activated Charcoal อยางเดี
ยวไม่
่
ต้องลางท
อง
้
้
Paracetamal
การรักษา
การให้ยาตานพิ
ษ ยา
้
N – acetylcysteine (flumucil)
• รับประทาน 140 มก/กก ตามดวย
70 มก/กกทุก 4 ชม. จานวน
้
17 ครัง้
• Drip เข้าหลอดเลือดดา
• 150 มก/กก + 5% D/W 200 ml drip 1-2 ชม.
• 50 มก/กก + 5% D/W 500 ml drip 4 ชม.
• 100 มก/กก + 5% D/W 1000 ml drip 16ชม.
า้
ยาฆาหญ
ยาฆาแมลง
่
่
สารหนู
Organophosp
hates
 Carbomates
 Parquats สารหนู

ยาฆาแมลง
ยาฆา่
่
หญ้า สารหนู
การเขาสู
้ ่
รางกาย
่
ทางเดิน
อาหาร
• ทางผิวหนัง
• ทางการ
หายใจ
•
อาการแสดงของการเกิดพิษ
ประสาท
อวัยวะ
อาการ
Muscarinic R.
Exocrine gland
• ตา
• ทางเดินอาหาร
• ทางเดินหายใจ
• ไหลเวียนโลหิต
• ปัสสาวะ
Nicotinic R.
• ไหลเวียนโลหิต
• กล้ามเนือ
้
HR เร็ว BP เพิม
่ ซีดเผือด
ออนล
่
้า อัมพาต
สมอง
ประสาส่วนกลาง
ซึม สั บสน สั่ น หมดสติ หายใจลาบาก
cyanosis
น้าตาไหล ตาแดง หนังตาตก เหงือ
่ แตก มานตา
่
เล็ก
น้าลายฟูมปาก N/V ปวดท้อง อุจจาระราด
แน่นหน้าอก หายใจลาบาก
HR ช้า BPตา่
ปัสสาวะราด
ยาฆาแมลง
ยาฆา่
่
หญ้า สารหนู
การรักษา
1. การรักษาแบบประคับ
ประครอง
•ดูระบบทางเดินหายใจ
•ระบบไหลเวียนโลหิต
2. การรักษาที่
จาเพาะ
•ลดการปนเปื้ อน
•ทาให้อาเจียน
ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
การรักษา
3.การรักษาแบบใช้ยาตานพิ
ษ
้

Atropine ขนาด 0.5 - 3.0 มก. เขา้
เส้นเลือด
•
•
•

ลดปริมาณสารคัดหลัง่
การเตนของหั
วใจมากกวา่ 60 ครัง้ /นาที
้
มากกวา่ 3 มม.
รูมานตา
่
Pralidoxime (2 PAM) ขนาด 1-2 กรัม
เขาเส
้ ้ นเลือด
ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
การรักษา

ให้ยากันชัก
• Diazepam 5-10
หลอดเลือดดา
มก. เข้า
ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
ยาฆาหญ
า้ Paraquat
่
,Gramoxone
อาการ
•
•
•
ปวดแสบปวดรอน
้
เยือ
่ บุหลุด มีเลือดออก
หายใจลมเหลว
หัวใจวาย
้
ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
า้
ยาฆาหญ
่
การรักษาพยาบาล
 ลางท
อง
+ Activated
้
้
Charcoal
 ให้ยาระบาย MgSO4
 ห้ามให้ O2
ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
สารหนู (Arsenic)
อาการ
ปวดแสบทอง
ทองเดิ
น
้
้
มีเลือดปน
 คลืน
่ ไส้อาเจียน
 ระบบไหลเวียนลมเหลว
้

ยาฆา่
ยาฆาแมลง
่
หญ้า สารหนู
การรักษาพยาบาล
•
•
•
รีบลางท
อง
้
้
ให้สารน้า + ยาเพิม
่ ความ
ดันโลหิต
ให้สารตานฤทธิ
์ ไดแก
้
้ ่
Dimercaptrol
Alcohol
ไดรั
้ บ Alcohol มาก
ปริมาณทีไ่ ดรั
้ บ
0 -100
อาการ
ครึกครืน
้ สนุ ก งวง
หลับ
่
100 -150
กระวนกระวาย
150 -250
พูดไมชั
่ ด เดินเซ
มากกวา่ 250
หมดสติ
Alcohol
การรักษาผูที
้ บ
้ ไ่ ดรั
Alcohol จานวนมาก
อดทน

จัดสิ่ งแวดลอมให
้
้สงบ

ตรวจรางกายให
่
้ละเอียด

ให้ Glucose เขาเส
้ ้ นเลือด

ระวังทารายผู
อื
่ ถ้าก้าวราว
้
้ น
้
ตองผู
กมัด
้

Alcohol
ขาด Alcohol
ดืม
่ แลวหยุ
ด
้
สาเหตุ
ดืม
่ Alcohol มากกวา่
5 ปี
• อายุมากกวา
่ 40 ปี
• ทุโภชนาการ โรค
•
อาการแสดงหลังขาด
Alcohol
ขาด 6-24 ชม. หงุดหงิด สั่ น
เหงือ
่ แตก นอนไมหลั
่ บ
• ขาด 7-48 ชม. ชัก
• ขาด 48-72 ชม. งุนงง สั บสน
•
การรักษา
ให้ยานอนหลับ Diazepam,
Haldol
•
บรรณานุ กรม
ณั ฐ ตัน ศรี ส วั ส ดิ ์ ศิ ริ นั น ท ์ เอี่ ย มภั ก ดิ ์ นิ ติ พ ิ ษ วิ ท ยา ส านั ก พิ ม พ ์ แห่ ง
จุฬาลงกรณมหาวิ
ทยาลัย 2550
์
ทศพล ลิ้ม พิ จ ารณ ์ กิจ และคณะ อายุ ร ศาสตร ์ฉุ กเฉิ น ภาควิ ช า
อายุรศาสตร ์ คณะแพทยศาสตร
์
์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล 2550
วสั นต ์ สุเมธกุล และคณะ ปัญ หาทางอายุรศาสตร ์ ในเวชปฏิบต
ั ิ ภาควิชา
อายุรศาสตร ์ คณะแพทยศาสตร
์
์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล 2553
วิ ภ าพร วรหาญ และคณะ การปฐมพยาบาลและการพยาบาลฉุ กเฉิ น
โ ค ร ง ก า ร ต า ร า ภ า ค วิ ช า ก า ร พ ย า บ า ล อ า ยุ ร ศ า ส ต ร ์ แ ล ะ ศั ล ย ศ า ส ต ร ์
มหาวิทยาลัยขอนแกน
่ 2549
สมิง เกาเจริ
ญ ยุพาลีลาพฤทธิ ์ เกณฑมาตรฐานในการรั
กษาผู้ป่วยทีไ
่ ด้รับพิษ
่
์
จากสารเคมีกาจัดแมลงกลุมออร
กาโนฟอสเฟตและคาร
บาเมท
กระทรวงสาธารณสุข
่
์
์
2537
สุ ด าพรรณ ธัญ จิ ร า และคณะ การพยาบาลฉุ กเฉิ น และอุ บ ัต ิภ ัย หมู่
โครงการตาราภาควิชาพยาบาลศาสตร ์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล 2546
Christopher H. Linden, James M. Rippe,Richard S. Irwin Manual of
Overdoses and Poisonings by Lippincott Williams&Wilkins, 2006
ตอบขอซั
ก
ถาม
้