พิธีวางศิลาฤกษ์ พิธีวางศิลาฤกษ์ คือพิธีวางแผ่นศิลาจารึกเวลา วัน เดือน ปี อันเป็ นมงคล ที่เรี ยกว่า ดวง ฤกษ์ แห่งการก่อสร้ างไว้ ณ บริเวณสถานที่ก่อสร้ างอาคารถาวรต่าง ๆ เช่นอาคารทางศาสนา มีโบสถ์ ศาลาการเปรี ยญ อนุสาวรี.
Download ReportTranscript พิธีวางศิลาฤกษ์ พิธีวางศิลาฤกษ์ คือพิธีวางแผ่นศิลาจารึกเวลา วัน เดือน ปี อันเป็ นมงคล ที่เรี ยกว่า ดวง ฤกษ์ แห่งการก่อสร้ างไว้ ณ บริเวณสถานที่ก่อสร้ างอาคารถาวรต่าง ๆ เช่นอาคารทางศาสนา มีโบสถ์ ศาลาการเปรี ยญ อนุสาวรี.
พิธวี างศิลาฤกษ ์ ิ าฤกษ์ คือพิธวี างแผ่นศล ิ าจารึกเวลา วัน เดือน ปี อัน พิธวี างศล เป็ นมงคล ทีเ่ รียกว่า ดวงฤกษ์ แห่งการก่อสร ้างไว ้ ณ บริเวณ ่ อาคารทางศาสนา มี สถานทีก ่ อ ่ สร ้างอาคารถาวรต่าง ๆ เชน โบสถ์ ศาลาการเปรียญ อนุสาวรีย ์ เป็ นต ้น อาคารของทาง ราชการ มีศาลากลางจังหวัด ศาลาเทศบาล อาคารกองบังคับ การของหน่วยทหาร เป็ นต ้น อาคารของเอกชน มีธนาคาร ภัตตาคาร เป็ นต ้น จุดประสงค์ของการทาพิธก ี ็เพือ ่ ให ้อาคาร ั เหล่านัน ้ เกิดความถาวรมั่นคงกิจการเจริญก ้าวหน ้าและผู ้อาศย อยูเ่ ย็นเป็ นสุขตลอดไป ไม้เข็มมงคล ิ าฤกษ์ เชน ่ ว่านี้ ตามประเพณีโบราณมัก การทาพิธวี างศล นิยมตอกไม ้เข็มมงคลด ้วย ไม ้เข็มนัน ้ ประกอบด ้วยไม ้มงคล ๙ ชนิด คือ - ไม ้ขนุน ถือเคล็ดว่าหนุนให ้เกิดพลังอานุภาพ ั พฤกษ์ ั - ไม ้ชย ถือเคล็ดว่ามีโชคชย - ไม ้ราชพฤกษ์ ถือเคล็ดว่าเป็ นใหญ่เป็ นโต ั ั ดิส ิ ธิ์ - ไม ้สก ถือเคล็ดว่าเกิดความศก ์ ท ี ก - ไม ้ไผ่สส ุ ถือเคล็ดว่าเกิดความสงบสุข - ไม ้พะยูง ถือเคล็ดว่าพยุงให ้เกิดความมั่นคง - ไม ้ทองหลาง ถือเคล็ดว่ามีเงินมีทอง - ไม ้กันเกรา ถือเคล็ดว่าป้ องกันภัยอันตรายมิให ้เกิดขึน ้ - ไม ้ทรงบาดาล ถือเคล็ดว่าบันดาลให ้เกิดความ ร่มเย็น ไม ้แต่ละชนิดดังกล่าวทาเป็ นท่อนแต่ละท่อนความยาว ้ าศูนย์กลางประมาณ ๑ นิว้ ครึง่ เสย ี้ ม ประมาณ ๑๒ นิว้ เสนผ่ ปลายให ้แหลมเล็กน ้อย เพือ ่ ตอกลงดินได ้สะดวก (ไม ้เข็มมงคล หลุมวางศิลาฤกษ ์ ิ าฤกษ์ นิยมทากันเป็ น ๒ หลุมสาหรับวางศล แบบ แบบหนึง่ ขุดลงไปในดิน หลุมกว ้างยาวประมาณ ๑ เมตร ลึกประมาณครึง่ เมตร ทาเป็ นรูปสเี่ หลีย ่ มจัตรุ ัส หลุมแบบนีน ้ ย ิ มทากันมาแต่โบราณ แต่เป็ นความ ั เข่าก ้มลงไป ลาบากของประธานในพิธท ี จ ี่ ะต ้องนั่งชน ตอกไม ้เข็มมงคลและโบกปูนซเี มนต์ เพือ ่ ให ้แผ่นอิฐ ิ าเกาะกัน วิธน กับแผ่นศล ี ป ี้ ั จจุบันจึงไม่คอ ่ ยนิยมกระทา กัน อีกแบบหนึง่ ใชก่้ อปูนซเี มนต์ให ้สูงจากพืน ้ ดิน ประมาณครึง่ เมตรทาเป็ นรูปสเี่ หลีย ่ มจัตรุ ัส ลักษณะ เดียวกับหลุมแบบแรก แต่ก ้นหลุมทีเ่ ทปูนซเี มนต์แล ้ว จะต ้องเจาะรูไว ้ ๙ แห่ง เพือ ่ ประธานในพิธจ ี ะได ้ตอก ปั กราชวัติ - ฉัตร - ธง ให้เป็ นปริมณฑล ิ าฤกษ์ เรียบร ้อยแล ้ว จะต ้องตกแต่งบริเวณรอบหลุมด ้วยการ เมือ ่ ได ้จัดทาหลุมวางศล ี่ ้าน และจะต ้องโยง ปั กราชวัต ิ ฉั ตร ธง พร ้อมด ้วยหน่อกล ้วยหน่ออ ้อย ตามทางเข ้าออกทัง้ สด ิ จน์จากโต๊ะบูชาทีพ สายสญ ่ ระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ มาวนทีร่ าชวัต ิ ฉั ตร ธง โดยรอบด ้วย ิ มาจะเป็ นผู ้ดาเนินการเอง) (ขัน ้ ตอนนี้ โดยปกติเจ ้าพิธห ี รือผู ้ชานาญพิธท ี เี่ จ ้าภาพเชญ บู ชาฤกษ ์ก่อนวางศิลาฤกษ ์ ิ าฤกษ์ ในชว่ งเชาก่ ้ อนพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ตาม ในวันทีจ ่ ะทาพิธวี างศล ี ก่อน ผู ้ทีจ ่ ประเพณีต ้องทาการบูชาฤกษ์ เสย ่ ะทาพิธบ ี ช ู าฤกษ์ จะต ้องเป็ นผู ้รู ้ในพิธต ี า่ ง ๆ ทีด ่ ี เชน ิ มาเป็ นเจ ้าพิธ ี การบูชาฤกษ์ มเี ครือ พวกโหรหรือบัณฑิต หรือผู ้ชานาญพิธท ี ั่วไป สุดแต่จะเชญ ่ ง ประกอบพิธด ี งั นี้ - บายศรีปากชาม ๑ คู่ - มะพร ้าวอ่อน ๒ ผล ้ นอนตองแทนก็ได ้ - หัวหมูต ้ม ๑ หัว ถ ้าราคาแพงจะใชหมู ่ นนึง่ อย่างละจาน พร ้อมด ้วยน้ าจิม - ไก่ต ้ม เป็ ดต ้ม กุ ้งต ้ม ปลาชอ ้ - ขนมต ้มแดงต ้มขาว อย่างละ ๑ จาน อาจมีขนมถ ้วยฟูและฝอยทองเพือ ่ ถือเคล็ดว่ามี เงินมีทองและเจริญเฟื่ องฟูด ้วยก็ได ้ - มันต ้ม เผือกต ้ม อย่างละ ๑ จาน ้ ้วยน้ าว ้าหรือกล ้วยหอมแทน - กล ้วยน้ าไท ๑ หวี ถ ้าหาไม่ได ้ใชกล ้ - ถั่วคัว่ งาคัว่ ถ ้าหาไม่ได ้จะใชขนมจั นอับทีม ่ ถ ี ั่วมีงาผสมแทนก็ได ้ - ผลไม ้ต่าง ๆ ตามแต่จะหาได ้ใสร่ วมกัน ๑ จาน - น้ าเย็น ๑ แก ้ว หมากพลูบห ุ รี่ ๑ พาน - ดอกไม ้สด ๒ แจกัน เทียน ๑ คู่ กระถางธูป ๑ ชุด พร ้อมด ้วยธูป เพือ ่ ใชจุ้ ดบูชา ๑ ซองใหญ่ เตรียมการพิธส ี งฆ ์ - เตรียมนิมนต์พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ๕ รูป หรือ ๗ รูป หรือ ๙ รูป ก็ได ้ตามความเหมาะสมของสถานที่ และตามศรัทธาของเจ ้าภาพ ้ - การจัดสถานทีแ ่ ละการเตรียมเครือ ่ งใชในพิ ธส ี งฆ์ ปฏิบต ั ิ ่ เดียวกับที่ พิธท เชน ี าบุญวันคล ้ายวันสถาปนาหน่วย เตรียมของใช้ประกอบพิธวี างศิลาฤกษ ์ - ค ้อนสาหรับตอกไม ้เข็มมงคล ๑ อัน - ไม ้เข็มมงคล ๙ ชนิด ดังกล่าวแล ้ว ี อง ๓ แผ่น สน ี าก ๓ แผ่น - แผ่นอิฐ (แบบบางบัวทอง) ๙ แผ่น ทาสท สเี งิน ๓ แผ่น เรียกว่า อิฐทอง นาก เงิน ิ าฤกษ์ กว ้างยาวขนาด ๘ x ๑๒ นิว้ จารึกดวงฤกษ์ จานวน ๒ - แผ่นศล แผ่น (ดวงฤกษ์ นี้ ผู ้รู ้ผู ้ชานาญการให ้ฤกษ์ จะเป็ นผู ้กาหนดให ้) สาหรับวาง ิ าฤกษ์ ๑ แผ่น อีก ๑ แผ่น นิยมติดทีข ในหลุมศล ่ ้างฝาผนังบนอาคารในจุดที่ เหมาะสม - ข ้าวตอกดอกไม ้ผสมกัน ๑ พาน สาหรับดอกไม ้นัน ้ อาจเป็ นดอกมะลิ หรือกลีบกุหลาบก็ได ้ - กระแจะเจิมทีป ่ รุงแล ้ว ๑ โถ - น้ ามนต์ ๑ ที่ (โดยปกติใชน้ ้ ามนต์จากพิธส ี งฆ์) พร ้อมด ้วยหญ ้าคา สาหรับประพรม - ปูนซเี มนต์ทผ ี่ สมแล ้วพร ้อมเกรียง ลาดับพิธ ี ้ เมือ ่ เตรียมสงิ่ ของสาหรับใชในพิ ธพ ี ร ้อมแล ้ว ในวันประกอบพิธจ ี ะ เริม ่ ต ้นตามลาดับดังนี้ ๑. พิธก ี อ ่ นพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ชว่ งเชา้ ั ดิส ิ ธิท - จุดธูปบอกศาลพระภูม ิ เทพารักษ์ หรือสงิ่ ศก ์ ท ์ ี่ สถิตอยูใ่ นบริเวณนัน ้ ก่อน ถ ้าสามารถจัดเครือ ่ งสงั เวยถวายได ้ด ้วยก็ยงิ่ ดี - ต่อจากนัน ้ จึงเป็ นพิธบ ี ช ู าฤกษ์ โหรหรือบัณฑิตผู ้เป็ น เจ ้าพิธจ ี ะทาการบูชาฤกษ์ ตอ ่ ไป ๒. พิธเี จริญพระพุทธมนต์ ่ าสน์สงฆ์ เจ ้าภาพประเคนเครือ - พระสงฆ์ขน ึ้ สูอ ่ งรับรอง - เจ ้าภาพจุดธูป เทียน บูชาพระรัตนตรัย ี พระสงฆ์ให ้ศล ี - พิธก ี รอาราธนาศล - พิธก ี รอาราธนาพระปริตร พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ - พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์โดยลาดับ ก่อนจะถึงบท ชะยันโต หยุดรอไว ้ก่อนเพือ ่ ประกอบพิธ ี (หรือจะเจริญพระพุทธมนต์ให ้ จบก่อนจึงประกอบพิธก ี ็ได ้) - ถ ้ามีรายงาน เจ ้าภาพหรือผู ้รับผิดชอบการก่อสร ้าง ิ ประธานในพิธไี ปที่ อาคารกล่าวรายงานต่อประธานในพิธ ี ต่อจากนัน ้ เชญ ิ าฤกษ์ เพือ หลุมวางศล ่ ประกอบพิธ ี ิ าฤกษ์ ๓. พิธท ี ห ี่ ลุมวางศล - พิธก ี รสง่ กระแจะเจิมให ้ประธานในพิธ ี ิ าฤกษ์ ไม ้เข็มมงคล แผ่นอิฐทอง นาก เงิน และ - ประธานในพิธเี จิมแผ่นศล ตลับพลอยนพรัตน์ - พิธก ี รสง่ ค ้อนให ้ประธานในพิธ ี และสง่ ไม ้เข็มมงคลให ้ตามลาดับ - ประธานในพิธรี ับไม ้เข็มมงคลแล ้วตอกลงในหลุมโดยลาดับ จนครบ ๙ ชนิด - พิธก ี รสง่ แผ่นอิฐทอง นาก เงิน ให ้ประธานในพิธโี ดยลาดับ - ประธานในพิธวี างแผ่นอิฐบนไม ้เข็มมงคล จนครบ ๙ ก ้อน ่ งแผ่น - พิธก ี รสง่ เกรียงและปูนซเี มนต์ให ้ประธานในพิธ ี ฉาบเกลีย ่ ลงตามชอ ่ ง อิฐทอง นาก เงิน จนครบทุกชอ ิ าฤกษ์ ให ้ประธานในพิธ ี - พิธก ี รสง่ แผ่นศล ิ าฤกษ์ บนแผ่นอิฐทอง นาก เงิน - ประธานในพิธวี างแผ่นศล ั มงคลคาถา (ชะยันโต) ดนตรีบรรเลงเพลงมหาฤกษ์ - พระสงฆ์เจริญชย ิ าฤกษ์ ขณะทีป ่ ระธานในพิธวี างแผ่นศล ิ าฤกษ์ - ประธานในพิธวี างพลอยนพรัตน์ (พลอย ๙ ส)ี บนแผ่นศล - ประธานในพิธโี ปรยข ้าวตอกดอกไม ้และประพรมน้ าพระพุทธมนต์ลงบน ิ าฤกษ์ แผ่นศล - ประธานในพิธก ี ลับไปยังทีป ่ ระกอบพิธส ี งฆ์ - ถ ้าเป็ นพิธใี นชว่ งเชา้ ประธานในพิธป ี ระเคนภัตตาหารและจตุปัจจัยไทย ธรรมแด่พระสงฆ์ ลาด ับการตอกไม้เข็มมงคล การตอกไม ้เข็มมงคล นิยมตอกโดยทักษิณาวรรต คือ ตอกเวียน ขวา รอบทัง้ ๘ ทิศ เริม ่ ต ้นด ้วยไม ้เข็มขนุนทีจ ่ ด ุ ศูนย์กลางแล ้วออกไป ทางทิศบูรพาตามลาดับ ดังนี้ - ไม ้ขนุน ศูนย์กลาง ั พฤกษ์ ทิศบูรพา - ไม ้ชย - ไม ้ราชพฤกษ์ ทิศอาคเนย์ ั - ไม ้สก ทิศทักษิณ ี ก - ไม ้ไผ่สส ุ ทิศหรดี - ไม ้พะยูง ทิศประจิม - ไม ้ทองหลาง ทิศพายัพ - ไม ้กันเกรา ทิศอุดร - ไม ้ทรงบาดาล ทิศอีสาน ผังการปั กไม้มงคล ๙ ชนิ ด ทองหลาง พายับ ทรงบาดาล อุดร พะยูง ประจิม ศูย น ย์กลาง ั พฤกษ์ ช หรดี ี ก ไผ่สส ุ ทักษิณ ราชพฤกษ์ กันเกรา อีสาน ขนุน บูรพา อาคเนย์ ั สก ผังการวางอิฐทอง – นาก – เงิน ๙ แผ่น ทอง นาก เงิน ทอง นาก เงิน ทอง นาก เงิน ข้อสังเกต - เรือ ่ งการประพรมน้ าพระพุทธมนต์นัน ้ ประธานบางรายประพรมถึง ๒ ครัง้ คือครัง้ แรก ิ าฤกษ์กอ ประพรมหลุมวางศล ่ นเริม ่ พิธเี พือ ่ อธิษฐานให ้การประกอบพิธป ี ราศจากอุปสรรค ข ้อขัดข ้องทัง้ ปวงและอีกครัง้ หนึง่ ประพรม หลังจากการประกอบพิธเี สร็จแล ้ว เพือ ่ อธิษฐาน ื ไป ให ้อาคารทีจ ่ ะก่อสร ้างมีความมั่นคงถาวรสบ ิ าฤกษ์ จะเห็นได ้ว่า - เรือ ่ งการเจิมแผ่นศล ประธานในพิธบ ี างรายก็เจิม บางรายก็ไม่เจิม ิ าฤกษ์ นัน ทัง้ นีม ้ ข ี ้อปฏิบต ั วิ า่ ถ ้าแผ่นศล ้ พระสงฆ์ หรือผู ้ทรงวิทยาคมอืน ่ ได ้เจิมมาก่อนแล ้ว