Transcript ศาสนาเต๋า
ศาสนาเตา๋ (Taoism) จาง ซานฟง หลักทีล ่ ก ึ ซึง้ ของจักรวาล เป็ นสิ่ งทีจ ่ ะช่วยไขความลี้ ลับของโลกและชีวต ิ เตา๋ แปลวา่ หนทาง (the way) ธรรมชาติ ดั ง้ นเดิม+ หยิ หยาง Negative + Positive ในของสิPower ่ งหนึ่งจะตองมี ้ ประวัตศ ิ าสดา 604-517 กอน ่ ค.ศ. • แซ่ “ลิ” • รับราชการเป็ น บรรณารักษ์ ที่ หอสมุดหลวง • ชอบสมถะเรียบ งาย ่ • เขียนคัมภีร ์ “เลาจื ้ ” ่ อ (Lao tze) การพบกันระหวางเล าจื ้ ่ ่ อ กับขงจือ ้ อานาจสาคัญยิง่ ใหญที ่ ุด ่ ส 4 อยาง ่ 1. อานาจของ มนุ ษย ์ ทีม ่ าจาก โลก 2. อานาจของ โลก ทีม ่ าจาก สวรรค ์ 3. อานาจ สวรรค ์ ทีม ่ าจากเตา๋ 4. อานาจของ เตา๋ มาจากความ เป็ นไปในตัวเอง คุณลักษณะ ของเตา๋ • เตา เป็ นสิ่ งทีเ่ รียกขานดวยชือ ่ ้ ๋ ไมได ่ ้ • เตา๋ เป็ นตนก ้ าเนิดของสิ่ งทัง้ ปวง (ภาวะและ อภาวะ) • เตา๋ มีอยูในที ท ่ ุกหนทุกแหง่ ่ เตาในฐานะกฎ ๋ ธรรมชาติ • ทุกสิ่ งเปลีย ่ นแปลงอยูตลอดเวลา ่ แต่ “กฎของความเปลีย ่ นแปลง”นี้ โดยตัวมันเองแลวไม เปลี ่ นแปลง ้ ่ ย เป็ นกฎทีแ ่ น่นอน ตายตัว เทีย ่ ง แท้ มัน ่ คง ถาวร ตลอดไป และกฎทีแ ่ น่นอนนี้ คือ เตา๋ ทีส ่ ุดของความเจริญคือ ความเสื ่ อม าและที ส ่จ ุดของ าประมาท • อย การหมุ น กลั บ คื อ วิ ถ ข ี องเต ดุ ่ ๋ ลืมตัว ความเสื่ อมก็คอ ื ความเจริญ มนุ ษยกั บ การด าเนิ น ์ ชีวต ิ แบบเตา๋ “การดารงชีพให้กลมกลืนกับ ธรรมชาติ” เป็ นอยูอย ๆ ่ างง ่ าย ่ ทาจิตให้สงบ "กระทาโดยไมกระท า" ่ (ปราศจากการยึดมัน ่ ในผล ของการกระทา) หลัก จริยธรรม 1.การรูจั ้ กตนเอง (ธรรมชาติภายใน) 2.การชนะตนเอง (เป็ นอันหนึ่งอัน เดียวกันกับธรรมชาติ) 3.ความสั นโดษ (มีความหยุด ความ พอ ไมรู่ สึ้ กขาด) 4.อุดมคติแหง“เต า” ่ ๋ (ความรูสึ้ กทีเ่ ต็ม เปี่ ยมอยูภายใน) ่ บ มนุ ษยกั ์ ธรรมชาติ • สิ่ งทีเ่ ป็ นของธรรมชาติ / สิ่ งทีเ่ ป็ น ของคน เช่น วัวกับมามี ้ สี่ขา, ขาของเป็ ดและ นกกระเรียน ฯลฯ (อยาไปพยายามท าสิ่ งทีม ่ น ั ฝื นกับสิ่ ง ่ ทีธ ่ รรมชาติให้มา) • ธรรมเป็ นสิ่ งทีด ่ งี ามและมีความ การฝึ ก จิต 1.ให้มีจต ิ ใจทีอ ่ ส ิ ระ 2.ให้ รู้ จัก ควบคุ ม จิต ใจ อยู่ เหนื อ ความฉลาดแบบโลก และเข้ าถึง ความวางของเต า๋ ่ 3 . ใ ห้ ลื ม ค ว า ม แ ต ก ต่ า ง ข อ ง สิ่ ง ที่ ตรงกันข้ามทัง้ หลาย เช่น ความ ดี แ ล ะ ค ว า ม ชั่ ว ค ว า ม ถู ก แ ล ะ พิธก ี รรม สาคัญ •การบูชา บรรพบุรุษ สิ่ ง ทั้ ง ห ล า ย มี วิ ญ ญ า ณ สิ ง ส ถิ ต อ ยู่ ทั้ ง หมด และเชื่ อ ว่ าถ้ า ลู ก หลานมี ค วามกตัญ ญู กราบไหว้ วิญ ญาณบรรพ บุ รุ ษ แ ล้ ว วิ ญ ญ า ณ เ ห ล่ า นั้ น จ ะ ต้ อ ง ดู แ ล คุ้ มค รองลู ก ๆ หล า น ๆ ผู้ยัง มีชีวต ิ อยู่ให้มีค วาม เป็ นอยูอย ่ างร ่ มเย็ ่ นเป็ นสุข โดยทาความสะอาด และตกแตงฮวงซุ ่ ้ย จุดธูป เซ่ นสั งเวยดวงวิ ญ ญาณ พิธบ ี ริโภค อาหารเจ • บริโ ภคอาหารเจปี ละ ๑ ครั้ง เป็ นเทศกาลกิน เจ คือ ตั้ง แต่ วั น ๑ ค่ า เ ดื อ น ๙ ติดตอกั ่ นไปเป็ นเวลา ๑๐ วัน ในการกินเจตามเทศกาลนี้ ผู้จะ กิ น เ จ ต้ อ ง ล้ า ง ท้ อ ง ก่ อ น ถึ ง ก าหนด ๓ วัน และบางคน พิธส ี ่ งวิญญาณ • เมื่ อ มี ญ าติผู ต า้ตาย ยจ ะต้ องประกอบพิ ธ ี ก รรมเพื่ อ ช่ วยให้ วิญ ญาณคนตายไปสู่ สุ ค ติ อยู่ อย่ างเป็ นสุ ข ไม่ ถู ก ผี ปี ศาจร้ ายรบกวน การประกอบพิธ ีก็ ล ดหลั่น กัน ไปตาม ฐานะผู้ตายและเจ้าภาพ อยางเช ้ สูงตาย และ ่ ่ น คนชัน เจ้าภาพเป็ นผู้มีฐานะดีก็อาจนิมนตพระเต ามาประกอบพิ ธี ๋ ์ ถึง ๔๙ รูป และประกอบพิธน ี านถึง ๔๙ วัน แตถ ่ ้า คนชัน ้ กลางตาย ก็อาจนิมนตพระเต าอย างน ๋ ่ ้ อย ๑ รูป ์ มาประกอบพิธต ี ง้ั แต่ ๑-๓ วันตามแตฐานะการเงิ นของ ่ เจ้าภาพ พระเตาจะบรรเลงดนตรี และรายมนตร ๋ ่ ์ ซึ่งเชื่อ กันวาจะช ่ ่ วยให้คนตายพ้นจากถูกลงโทษในโลกวิญญาณ ในการท าพิธ ี พระเต๋าจะใช้ สี แดงสดเขีย นชื่อ วัน เกิด วัน ตายและที่ อ ยู่ ของผู้ ตายลงบนกระดาษสี เหลือ ง ๒ แผน และประทับตราประจาวัดลงบนกระดาษ ถือกันวา่ ่ กระดาษแผนนั ่ ้น จะเป็ นเสมือนใบรับรองผู้ตาย กระดาษ พิธก ี รรมไลผี ่ •ร พวกเต าเชื อ ่ วามี ภูตผีปีศาจร้ายมากมายคอยหลอก าย ๋ ่ ้หลอนทาร้ายผู้คน เช่น ปรากฏรางน ่ ่ าเกลียดน่า กลัว หรือทาเสี ยงแปลก ๆ เป็ นต้น ทาให้ คน ถู ก หลอกเจ็ บ ป่ วยได้ จึ ง เกิด กรรมวิธ ี ไ ล่ ผี ร้ าย ขึน ้ มา โดยมีพระเต๋าเป็ นผู้ประกอบพิธ ี พระเต๋า แต่ละรูปทีม ่ าประกอบพิธจ ี ะสวมหมวกติดดาว ๗ ดวง และผ้ายันต ์ เมือ ่ เริม ่ พิธ ี พระเตา๋ ๕ รูป จะถือธง ๕ ธง คือธงสี เขียว สี แดง สี เหลือง สี ขาว และสี ด า โดยแต่ละรูปจะยืน อยู่แต่ละทิศ คือ ทิศ ตะวัน ออก ตะวัน ตก กลาง ใต้ และทิศ เหนือ ในพิธจ ี ะแขวนรูปเทพเจ้าของศาสนาเตาไว ๋ ้ จุดธูปและนาน้ ามาทาน้ ามนต พระเตาจะบรรเลง นักบวชศาสนาเตา๋ “เตาสื ” อ ้ “เตาหยิ น” ้ นิกายในศาสนา 1. นิ ก าย เช็ ง -อิ เป็ นนิ ก ายฝ่ ายใต้ เพราะ เจริญอยูแถบทางใต ่ ้ของแมน ่ ้าแยงซี นิกายนี้มุง่ ไปในทางอิทธิฤทธิข ์ องอาจารยสวรรค ี ์ ์ จึงมีอก ชื่ อ หนึ่ ง ว่ า นิ ก ายเทีย นจื๊อ เชื่ อ กัน ว่า จาง เต้า หลิง เป็ นอาจารยสวรรค คนแรก มีดาบ ์ ์ ศั ก ดิ ์สิ ท ธิ ์ส า ม า ร ถ ฆ่ า ปี ศ า จ แ ม้ อ ยู่ ไ ก ล ถึ ง ๑,๐๐๐ ไมล ์ได้ นิ ก ายนี้ เ ชื่ อ เรื่ อ งโชคลาง อภิ นิ ห ารและคาถาอาคม จึ ง มี ค าถาอาคม มากมาย เช่ น คาถาขอฝน คาถากัน ฝน คาถากั น ผี เป็ นต้ น นอกจากนี้ ย ั ง ถื อ การ เข้าทรงเป็ นสาคัญอีกด้วย นักบวชของนิกายนี้ • นิ ก ายชวน-เชน เป็ นนิ ก ายฝ่ ายเหนื อ เพราะเจริญ อยู่แถบทางเหนื อ แม่น้ า แยงซี เป็ นนิกายทีม ่ งด ุ่ าเนินตามคาสอนเตา๋ จึงมี ป ฏิ ป ท า ด า เ นิ น ชี วิ ต ใ ห้ ก ล ม ก ลื น กั บ ยบงาย ธรรมชาติ รักสงบ เป็ นอยูอย ่ ่ ่ างเรี ศาสนิ ก จ านวนไม่น้ อยจะสละบ้านออกไป อยูวั ั ิ ทัง้ จะ ่ ด รับประทานอาหารมังสวิรต อดอาหารในบางโอกาส ส่วนนักพรต จะแตงงานไม ได ่ น้ าเมาไมได ่ ่ ้ ดืม ่ ้ นิกาย นี้มค ี วามโน้มเอียงทีจ ่ ะรวมทัง้ ๓ ศาสนา คือศาสนาเตา๋ ศาสนาขงจือ ้ และศาสนา คัมภีรของศาสนาเต า ๋ ์ เตา๋ เตา๋ เต็ก เก็ง เต็ก เก็ง หนทาง คุณธรรม วรรณคดี หลักธรรมของศาสนา เตา๋ • มุงเนนความกลมกลืนกับธรรมชาติ ่ ้ 1) บาเพ็ญตนให้เกิด ให้มี เพือ ่ ความผาสุกของสั งคม 2) ชีวต ิ จะดีงามถากลมกลื นกับ ้ ธรรมชาติ 3) สละรากฐานเดิม บาเพ็ญตนให้ เกิดปัญญา หลักธรรมของศาสนา เตา๋ 5) ดารงชีวต ิ ใหเหมือนน้า ทา ้ ประโยชนให ่ ่ ์ ้กับสิ่ งทัง้ ปวง แตไม หวังผลตอบแทน 6) ชีวต ิ ของมนุ ษยจะได ดี ้ ถา้ ์ สามารถเอาชนะตนเอง รูจั ้ กพอ รูจั ้ กตนเอง และมีเตาเป็ ๋ นอุดมคติ 7) จะเป็ นคนดีตองมี ความกตัญญู ้