Transcript เมื่อลูกรัก ต้องดูดเสมหะ

เมือ่ ลูกรักต้องดูดเสมหะ
ความกลัวและความไม่ม่นั ใจเป็ นความรู้สกึ ที่เกิดกับคุณพ่ อคุณ
แม่ ทุกคนที่ดูดเสมหะให้ ลูกครั้งแรก แต่ คุณต้ องไม่ เกิดความรู้สึกว่ า
กาลังทาร้ ายลูกเพราะที่จริงแล้ วเรากาลังช่ วยเหลือลูก เมื่อคุณได้ เรียนรู้
และเข้ าใจวิธดี ูดเสมหะ ตลอดจนฝึ กฝนจนเกิดความชานาญแล้ ว คุณ
จะมีความมั่นใจและรู้สึก ว่ า การดูดเสมหะเป็ นเรื่อ งง่ า ยมาก และไม่
อยากให้ ใครดูดเสมหะให้ ลูกนอกจากตัวคุณเอง
ทำไม! จึ งต้องมีเสมหะ
ธรรมชาติได้ สร้ างเสมหะเพื่อดักจับสิ่งแปลกปลอมที่ผ่านเข้ ามา
ในทางเดินหายใจและขับเสมหะหรือสิ่งแปลกปลอมออกโดยไอ ใน
ภาวะที่มีความผิดปกติของระบบหายใจ เช่ น มีการติดเชื้อหรือมีการ
ระคายเคืองจากการได้ รับสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ จะทาให้ มีการสร้ างเสมหะ
มากกว่าปกติ
ทำไม! จึ งต้องดูดเสมหะ
คนปกติสามารถสั่งนา้ มูกออกจากช่องจมูกและไอเอาเสมหะออก
จากปอดได้ แต่ในกรณีเด็กเล็ก ๆ หรือผู้ป่วยที่ไม่ ร้ สู กึ ตัวหรือมีความ
พิการทางสมองจะไม่สามารถสั่งนา้ มูกและไอได้ เอง จึงต้ องทาการดูด
เสมหะเพื่อดูดนา้ มูกออกจากช่องจมูกและเป็ นการกระตุ้นให้ ไอเพื่อขับ
เสมหะออกจากปอด การที่ไม่มีน้ามูกในช่ องจมูกและไม่ มีเสมหะคั่ง
ค้ างในปอดจะทาให้ เด็กหายใจสะดวกสามารถดูดนมได้ ดี และนอน
หลับสบาย นอกจากนี้ยังไม่เป็ นแหล่งเพาะเชื้อโรค จึงไม่เ กิดการติด
เชื้อตามมา
จะดูดเสมหะเมือ่ ไร
เมื่อมีเสมหะและควรดูดก่อนให้ นมหรืออาหาร
รูไ้ ด้อย่ำงไรว่ำเด็กมีเสมหะ
เด็กเล็ก ๆ เด็กที่ไม่ร้ สู กึ ตัวและเด็กที่มีความพิการทางสมอง
จะไม่สามารถบอกเราได้ ว่าเขามีเสมหะ เราจะต้ องเป็ นผู้คอยสังเกต
อาการว่าเด็กมีเสมหะหรือไม่ อาการเหล่านี้ได้ แก่
- มีนา้ มูกในจมูกหรือมีเสมหะในคอ
- หายใจครืดคราด หรือเมื่อวางมือแนบอกหรือหลัง จะรู้สกึ ว่า
ครืดคราด
- กระสับกระส่าย
- หายใจลาบาก จมูกบานหรืออาจจะหายใจเร็วกว่าปกติ
- ดูดนมไม่ดี
- รอบปากซีดหรือเขียวคลา้
ค่อย ๆ สอดสายดูดเสมหะเข้ าทางปากหรือช่องจมูกให้ ถึงบริเวณคอ
หอยหลังโพรงจมูก (ประมาณความลึกของสายโดยวัดระยะจากปลาย
จมูกถึงติ่งหูความลึกของสายเท่ากันไม่ว่าจะสอดสายดูดเสมหะเข้ า
ทางปากหรือช่องจมูก) ซึ่งเด็กมักจะเกิดอาการไอเมื่อใช้ สายดูด
เสมหะกระตุ้นบริเวณนี้ เมื่อเด็กไอเสมหะจะหลุดจากปอดขึ้นมาใน
คอ ทาการดูดเสมหะในคอและปากออกให้ หมดโดยขณะดูดให้
ค่อย ๆ ขยับสายขึ้นลงอย่างช้ า ๆ และนุ่มนวล
- ทาการดูดเสมหะจนกระทั่งไม่มีเสมหะในปอด
- สังเกตลักษณะ จานวนและสีของเสมหะ
กำรดูดเสมหะทำงจมูกและปำก
วิธีดูดเสมหะทำอย่ำงไร
• ล้ างมือให้ สะอาดก่อนและหลังดูดเสมหะ
• ในกรณีเด็กที่ไม่ให้ ความร่วมมือ ให้ ใช้ ผ้าห่อตัวเพื่อเก็บแขนทั้ง
2 ข้ างป้ องกันไม่ให้ เด็กเอามือมาปัดและดันขณะดูด ทาให้
ดูดเสมหะได้ สะดวกและนุ่มนวล
• ก่อนดูดเสมหะให้ ตรวจเครื่องดูดเสมหะว่าทางานดีหรือไม่
• ใช้ สายดูดเสมหะขนาดพอดีไม่ใหญ่หรือเล็กเกินไป และใช้ แรงดูด
ในขนาดพอที่จะดูดเสมหะได้ ดี
• ขณะดูดเสมหะให้ จับหน้ าเด็กหันเอียงไปด้ านใดด้ านหนึ่งเพื่อป้ องกัน
ไม่ให้ เด็กสบัดหน้ าไปมาขณะดูด และป้ องกันไม่ให้ เด็กสาลักเสมหะ
หรือเศษอาหารลงปอดเมื่อเด็กมีอาเจียนขณะดูด
ข้อแนะนำเพิม่ เติม
• ถ้ าเด็กไม่มีนา้ มูกให้ สอดสายดูดเสมหะผ่านปากเพราะการสอดสาย
เข้ าทางช่องจมูกจะทาให้ เด็กเจ็บมากกว่าการสอดสายเข้ าทางปาก
- การสอดสายเข้ าในช่องจมูกให้ ค่อย ๆ สอดสายอย่างนุ่มนวล
โดยสอดสายให้ โค้ งขึ้นด้ านบนเล็กน้ อยแล้ วย้ อนลงสู่ด้านล่ างสายจะ
ค่อย ๆ เคลื่อนไปตามช่องจมูก ถ้ าสอดสายแล้ วรู้สกึ ติดห้ ามกระแทก
หรือดันให้ ถอนสายออกมาเล็กน้ อย แล้ วจึงค่อย ๆ พยายามสอดใหม่
หากสอดสายไม่เข้ าให้ เปลี่ยนไปใส่ช่องจมูกอีกข้ างแทน
- ขณะสอดสาดูดเสมหะเข้ าในช่องจมูกให้ ทาการดูดเมื่อมา้ มูกใน
โพรงจมูกหรือเด็กมีอาการไอ เพราะถ้ าไม่มีนา้ มูกในโพรงจมูกสายดูด
เสมหะจะดูดเนื้อเยื่อในโพรงจมูกทาให้ เกิดการอักเสบและบวมได้
- อย่าลืมให้ เด็กพักเป็ นระยะ ๆ ในระหว่างทาการดูดเสมหะเพื่อ
ไม่ให้ เด็กเหนื่อย
• ภายหลังดูดเสมหะเสร็จอย่าลืมปลอบโยนเด็กโดยการอุ้ม หรือ
โอบกอดจนเด็กสงบและหยุดร้ องไห้
กำรดูดเสมหะมีอนั ตรำยหรือไม่
ข้อแนะนำเพิม่ เติม
การดู ด เสมหะที่ถู ก วิ ธี จ ะมี อั น ตรายน้ อ ยมาก ส่ ว นมากจะมี
ปัญหาเลือดออกถึงแม้ จะระวังเป็ นอย่างดีแล้ วก็ตาม แต่เลื อดที่ออกนี้
สามารถหยุดได้ เองถ้ าเลือดออกมากผิดปกติให้ ปรึกษาแพทย์
- ควรเตรียมสายดูดเสมหะให้ พอใช้ ภายใน 1 วัน ถ้ าใช้ ไม่หมด
จะต้ องนามาล้ างทาความสะอาดใหม่ทุกวัน
เมือ่ ไร! จึ งเลิกดูดเสมหะ
- สายดู ด เสมหะที่ล้า งสะอาดแล้ ว หากต้ อ งการนาไปตากแดด
อีก ครั้ง ควรมีผ้า หุ้ม สายเพื่ อ ป้ องกันฝุ่ นและแมลงมาเกาะสายขณะ
ตากแดด
เมือ่ ลูกรัก
ต้องดูดเสมหะ
- ไม่มีนา้ มูกหรือเสมหะในปอด
- เด็กสามารถสั่งนา้ มูกและไอเอาเสมหะออกจากปอดได้ ดี
จะทำควำมสะอำดสำยดูดเสมหะอย่ำงไร!
ภายหลังดูดเสมหะเสร็จให้ นาสายดูดเสมหะดูดนา้ ประปาเพื่อล้ าง
เสมหะที่ติดภายในสายออกให้ มากที่สดุ แล้ วนาไปแช่ ในนา้ ยาล้ างจาน
หรือนา้ สบู่จากนั้นนามาทาความสะอาดด้ วยนา้ ยาล้ างจานหรือนา้ สบู่อีก
ครั้งโดยใช้ ฟองนา้ ลูบเสมหะที่ติดภายนอกสายออกให้ หมด
ควรดูแลเครือ่ งดูดเสมหะอย่ำงไร
- เสมหะที่อยู่ในขวดรองรับให้ เททิ้งในท่อระบายนา้ ทิ้งหรือในโถ
ส้วม และราดนา้ ลงให้ หมด เพื่อป้ องกันการแพร่เชื้อโรค
- ทาความสะอาดขวดรองรับและสายที่ต่อจากเครื่องทุกวันด้ วย
นา้ ยาล้ างจานหรือนา้ สบู่แล้ วล้ างด้ วยนา้ ประปาจนสะอาด
- ต่อเครื่องดูดเสมหะให้ ถูกต้ องก่อนใช้
- ระวังไม่ให้ นา้ เข้ าเครื่องดูดเสมหะ เพราะจะทาให้ เครื่องเสีย
เรี ยบเรี ยงโดย
เปิ ดน้าประปาให้ ไหลผ่า นสายเพื่อ ชะล้ า งคราบเสมหะออกให้
หมด ส่วนคราบเสมหะที่อาจติดอยู่ภายในสาย ให้ ใช้ กระบอกฉี ดยา
ฉี ด น้า เข้ า ไปในสายแรง ๆ เพื่ อ ดั น คราบเสมหะที่ติ ด ออกให้ ห มด
สะบัดนา้ คาในสายออกให้ มากที่สดุ แล้ วนามาเก็บไว้ ในกล่ องสะอาดที่มี
ฝาปิ ดเพื่อเตรียมไว้ ใช้ ต่อไป
จงรั กษ์ อุตรารั ชต์ กิจ
โครงการส่งเสริมและฟื น้ ฟูสมรรถภาพปอดเด็ก
คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี