Transcript 96 - ayph.in.th

พิมพรสมบู รณ์ยศเดช
่ กรม
ศู นย ์อนามัยที๑
อนามัย
ภาวะโลกร้อน
"ภาวะโลกร้อน" (Global warming)
้ เนือ
หมายถึง อุณหภูมข
ิ องโลกทีเ่ พิม
่ สูงขึน
่ งจาก
สภาวะเรือนกระจก (Green house effect)
“ก๊าซเรือนกระจก” (Greenhouse Gas)
่ คณ
 ก๊าซทีมี
ุ สมบัตใิ นการ ดู ดซ ับ
่ ังสีความร ้อน (หรือ ร ังสี
คลืนร
อินฟราเรด) ได้ด ี
้ ความจาเป็ นต่อการ
 ก๊าซเหล่านี มี
ร ักษาอุณหภู มใิ นบรรยากาศของ
่
โลกให้
ค
งที
่ กา๊ ซเหล่านี ใน
้
เมือมี
้
บรรยากาศมากขึน
“ก๊าซเรือนกระจก”
(Greenhouse Gas)
่ าค ัญ
ก๊าซเรือนกระจกทีส
ไอน้ า
ไอนา้
• โอโซน (O3)
• คาร์บอนไดออกไซด์
(CO2)
มีอยู ่ในธรรมชาติ
• มีเทน (CH
4)
• ไนตร ัสออกไซด์
(N2O)
ั
• ซลเฟอร์
เฮกซะ
ฟลูออไรด์ (SF6)
ไม่มใี นธรรมชาติ
• ไฮโดรฟลูออโร
คาร์บอน (HFCs)
• เปอร์ฟลูออโร
คาร์บอน (PFCs)
• คลอโรฟลูออโร
คาร์บอน (CFCs)
สาเหตุหล ัก : จากการทีม
่ นุษย์ได้เพิม
่ ปริมาณ
ก๊าซเรือนกระจก ได้แก่กา
๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์
ื้ เพลิงต่างๆทีม
จากการเผาไหม้ของเชอ
่ ค
ี าร์บอนเป็น
่ นประกอบ เพือ
่ การอุตสาหกรรม และ
สว
่ การขนสง
การผลิตไฟฟ้า เป็นต้น
5
่ อให้เกิด
กิจกรรมของมนุ ษย ์ เป็ นสาเหตุสาค ัญทีก่
่ นของ
้
การเพิมขึ
ปริมาณก๊าซคาร ์บอนไดออกไซด ์ ในวงจรคาร ์บอน
้ น
ของโลก
ป่ าไม้ ทังเป็
แหล่ง ดู ดซ ับ
และปล่อย CO2
การตัดไม้
ทาลายป่ า +
เผาป่ า ปล่อย
CO2
•การพัฒนาด้าน
เศรษฐกิจ
•การผลิต
•การใช้พลังงาน
•การอุตสาหกรรม
•คมนาคมขนส่ง
นับเป็ นสาเหตุสาค
ของการปล่อยกา
CO2
IPCC (2005)
สถานการณ์การปล่อยก๊าซเรือนกระจกของไทย
่ นร
้ ้อยละ 20 ในช่วงปี
1.ไทยปล่อยก๊าซเรือนกระจกเพิมขึ
พ.ศ. 2537-2546
(ศึกษาโดยกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุ ร ักษ ์
พลังงาน กระทรวงพลังงาน)
-คาร ์บอนไดออกไซด ์ ร ้อยละ 63.4
-ก๊าซมีเทน ร ้อยละ 27.7
-ก๊าซไนตร ัสออกไซด ์ ร ้อยละ 8.6
่ การปล่อยก๊าซเรือน
2.ไทยจัดอยู ่ในประเทศทีมี
กระจกเป็ นอ ันดับที่ 31
ของโลก และเป็ นอ ันดับที่ 4 ของอาเซียน
-หากคิดเป็ นรายหัวต่อประชากรพบว่าไทยปล่อย
่ ันดับที่ 8 มอ
ข้
ล : ยุันดั
ทธศาสตร
์แห่งชาติของโลกและเป็
วา
่ ด้วยการจ ัดการการเปลี
ิ ากาศ พ.ศ.
เป็อมูนอ
บที่ 109
นอยนแปลงสภาพภู
่
2551-2555 (สานักงานนโยบายและแผนทร ัพยากรธรรมชาติและสิงแวดล้
อม
ของอาเซียน
่
ผลกระทบทีต
่ ามมา :คืออุณหภูมข
ิ องโลก
้ ก่อให้เกิดการเปลีย
สูงขึน
่ นแปลงสภาพภูมอ
ิ ากาศ
่ ผลกระทบต่อ
(Climate change)ซงึ่ สง
ั
สภาพแวดล้อม ต่อเศรษฐกิจและสงคม
และต่อการ
สาธารณสุข
1. การเปลีย
่ นแปลงสภาพแวดล้อม
1) น้ าแข็งและหิมะละลาย
้
่ วโลกละลาย
้
-นาแข็
งทีขั
-หิมะบนยอดเขา
ละลาย
ปี 2536
©NASAEarthObservatory
ปี 2543
©NASAEarthObservatory
2) เกิดการเปลีย
่ นแปลงของลม
- เกิดพายุ ทีรุ่ นแรงและบ่อยครงั ้
้
ขึน
้
้ ยนแปลงอย่
่ ขึน
่
สภาพอากาศที
าง
- ระดั
บนาทะเลสู
งเปลี
่
รวดเร็ว ฤดู กาลเปลียนแปลง
- ระบบนิ เวศในทะเลและชายฝั ่ งทะเล
เกิดความเสียหาย
3) ว ัฏจ ักรนา้ เปลีย
่ นแปลง
้
้ วม
- ฝนตกหนักขึนในบางจุ
ด เกิดนาท่
เฉี ยบพลัน
- ฝนไม่กระจายตัว เกิดภาวะแห้งแล้งที ่
้ ่
ยาวนานในบางพืนที
4) ผลกระทบต่อระบบนิเวศและ
พืชพรรณบนบกและในทะเล
่
- การเปลียนแปลงเขตของพื
ชพรรณ
และการปะปน
กันของพืช และสัตว ์ชนิ ดต่างๆ ใน
แต่ละภู มภ
ิ าค
- การสู ญเสียความหลากหลายทาง
ชีวภาพ
- ปะการ ังฟอกขาว
13
ั
2. ผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสงคม
1) เกิดการแย่งชิงทร ัพยากรน้ า
2) การลดลงของพืชอาหาร เนื่ องจาก
่
ภู มอ
ิ ากาศเปลียนแปลง
3) ผู อ
้ าศ ัยอยู ่ตามชายฝั่ งได้ร ับ
ผลกระทบ
่
้
- นาท่วมชายฝั งทะเล
- ชายฝั ่ งทะเลถู กกัดเซาะ
่
- การประกอบอาชีพท่องเทียว
้ ตว ์นาเกิ
้ ดความ
- การประมง เพาะเลียงสั
ยหาย
4) เสี
ระบบเศรษฐกิ
จและสังคมมี
ปั ญ
หา
- เศรษฐกิ
จไม่กระจายตัว
่
- เศรษฐกิจตกตา
- เกิดความยากจน
3. ผลกระทบต่อการสาธารณสุข
้ หลักฐานว่า
" ขณะนี มี
ภาวะโลกร ้อนและการ
่
เปลียนแปลงสภาวะ
้
บรรยากาศของโลกนัน
ส่งผลกระทบในทางลบ
ต่อสุขภาพของ
่
ประชาชน ซึงการ
่
เปลียนแปลงสภาพ
1)ผลกระทบต่อสุขภาพ
โดยตรง
- เกิดความเครียด
- เจ็บป่ วย พิการ ตาย
่
เนื่ องจากคลืน
ความร ้อน
2)ผลกระทบต่อสุขภาพโดย
เกิ
ด
วาตภั
ย
อุ
ท
กภั
ย
แผ่
น
ดิ
น
ถล่
ม
อ้อม
เกิดโรคระบาด การเจ็บป่ วย พิการ เสียชีวต
ิ
- ในแต่ละปี ประชาชนราว 160,000 คน
เสียชีวต
ิ เพราะได ้ร ับผลกระทบจากภาวะ
่
ปรากฏการณ์ทเกี
ี่ ยวข้
องกับ
สุขภาพและการสาธารณสุขจาก
่ ดขึนแล้
้
ภาวะโลกร ้อนทีเกิ
ว
่
 การเสียชีวต
ิ จากคลืนความร ้อน
่ น
้
 ไข้เลือดออกระบาดเพิมขึ
่ น
้
 โรคมาลาเรียระบาดเพิมขึ
่
้
 แมลงว ันเพิมมากขึ
น
้
 ยุงมีวงจรชีวต
ิ สันลง
่
การเปลียนแปลงสภาพภู
มอ
ิ ากาศ ทา
ให้เกิดการระบาดของโรค และการ
้
่ นของพาหะน
าโรค
เพิมขึ
- การเจ็บป่ วยด้วยโรคอุบต
ั ใิ หม่
้
โดยเฉพาะเชือไวร
ัส
- เกิดโรคอุบต
ั ซ
ิ า้
้ การระบาดของโรคเพิ
่
่
้
- พืนที
มมากขึ
น
้
่
น
- พาหะนาโรคเพิมมากขึ
ภาวะโรคร ้อนทาให้เกิดปั ญหาอนามัย
่
สิงแวดล้
อม
- น้ าอุปโภค-บริโภค ; ขาดแคลน,
ปนเปื ้อน
- สุขาภิบาลอาหาร อาหารเน่ าเสียได ้ง่าย
่ านวนมากขึน้ , เพิม
่
- พาหะนาโรค ; เพิมจ
้ การระบาด
่
พืนที
-ขยะมู ลฝอยและน้ าเสีย ; มีปัญหาเหตุ
่
ราคาญเพิมมากขึ
น้ ขยะย่อยสลายเร็วขึน้
ั ัด
เพือ
่ ให้สถานบริการสาธารณสุขในสงก
กระทรวงสาธารณสุขเป็นแบบอย่างการ
ดาเนินการลดโลกร้อน
เป้าหมาย
กิจกรรมดำเนินงำน
GREEN and CLEAN
G : Garbage
กำรจัดกำรมูลฝอยและ
กำรใช้ประโยชน์จำกสิ่งปฏิกูล
1.นำแนวทำงกำรลด คัดแยก และนำกลับมำใช้ใหม่
โดยใช้หลัก 3 Rs
Reduce
Reuse
Recycle
หลักกำรสำคัญ คิดก่อนใช้
Rest room : การพัฒนาส ้วมในสถานบริการ
สาธารณสุขให ้
ได ้มาตรฐานส ้วมสาธารณะ
ไทย (HAS)
1. สะอาด(Healthy) ห ้องส ้วมและสุขภัณฑ ์
สะอาด
่
ไม่มก
ี ลิน
2. เพียงพอหรือสะดวก (Accessibility) มีส ้วม
เพียงพอ รวมถึงผูพ
้ ก
ิ าร ผูส้ งู อายุและหญิงมีครรภ ์
3. ปลอดภัย(Safety) ผูใ้ ช ้บริการปลอดภัยขณะ
Energy : คือการลดการใช ้พลังงาน เช่นการ
้
ใช ้มาตรการประหยัดไฟฟ้ า พลังงานเชือเพลิ
ง
หรือมีการหาพลังงานทดแทนจากชีวมวล/
ชีวภาพ เช่นการผลิตก๊าซชีวภาพ
(Biogas)จากเศษอาหาร เศษผักผลไม้ หรือมูล
ฝอยอินทรีย ์
-ใช ้หลอดไฟชนิ ดประหยัด /ปิ ดสวิตซ ์/ ถอด
๊
้ั ไม่
่ ใช ้/เลือกใช ้เครืองใช
่
ปลักไฟทุ
กครงที
้ไฟฟ้ า
้ ณหภูมเิ ครืองปร
่
เบอร ์ 5 /ตังอุ
ับอากาศที่ 25°C
E : Environment : จัดการ
่
สิงแวดล้
อมช่วยลดโลกร ้อนและจัด
่
่ อต่
้ อสุขภาพ โดยใช้แนว
สิงแวดล้
อมทีเอื
่ างาน น่ าอยู ่
ทางการพัฒนาสถานทีท
น่ าทางาน
(Healthy Work Place) มาประยุกต ์
ด้วยหลักการและแนวคิด
- สะอาด
- ปลอดภัย
่
อมดี
- สิงแวดล้
การพ ัฒนาสถานทีท
่ างาน น่าอยู่ น่าทางาน
(Healthy work Place)
่ นที
้ สี
่ เขียวโดย
เพิมพื
่ เลือกปลูก
- ปร ับปรุงภูมท
ิ ศ
ั น์ให ้สวยงาม ร่มรืน
ต ้นไม้ทมี
ี่ ขนาดและชนิ ดพันธ ์ให ้เหมาะสมกับ
สภาพแวดล ้อม
่
- การปลูกต ้นไม้เป็ นการเพิมแหล่
งดูดซ ับก๊าซ
คาร ์บอนไดออกไซด ์สามารถดูดขับมลพิษ และ
ผลิตก๊าซออกซิเจน
่
ต้นไม้ทเป็
ี่ นมิงขวั
ญประจาปี เกิด
- ปี ชวด
- ปี ฉลู
- ปี ขาล
- ปี เถาะ
- ปี มะโรง
- ปี มะเส็ง
- ปี มะเมีย
- ปี มะแม
- ปี วอก
- ปี ระกา
- ปี จอ
- ปี กุน
ต้นมะพร ้าวและต้นกล้วย
ต้นตาล
ต้นขนุ นหรือต้นร ัง
มะพร ้าวและต้นงิว้
้
ต้นงิวและต้
นไผ่
ต้นไผ่และต้นร ัง
ต้นกล้วย
ต้นปริชาติและไผ่ป่า
ต้นขนุ น
ต้นยางและฝ้ายเทศ
ต้นสาโรงและบัวหลวง
บัวหลวง
N : Nutrition : รณรงค ์อาหารปลอด
้ าน อาหาร
สารพิษ การใช้ผก
ั พืนบ้
้
พืนเมื
อง
- รณรงค ์อาหารปลอดสารพิษด ้วยการ
่
ปลูกผักเพือการบริ
โภคในคร ัวเรือน/ ในชุมชน
ปลูกผักตามฤดูกาลผลิตแบบเกษตรอินทรีย ์
ลดการใช ้ปุ๋ ยเคมี และยาปราบศัตรูพช
ื จะช่วย
ลดการปล่อยไนตร ัสออกไซด ์ จะช่วยลด
่ ณค่า
พลังงานในการขนส่งการเก็บร ักษา เพิมคุ
- รับประทำนอำหำรสดมำกกว่ำอำหำรทีผ
่ ำ่ น
กระบวนกำรดัดแปลง เช่น เลือกกำรชื้อเนื้อสัตว์สด
ผัก ผลไม้สดๆมำปรุงอำหำร หลีกเลี่ยงอำหำรกระป๋อง
อำหำรแช่แข็ง
-ลดกำรรับประทำนเนื้อสัตว์ เพิ่มโปรตีนจำกพืช
กำรผลิตเนื้อสัตว์ นม เนย จะใช้พื้นที่17เท่ำของกำร
ปลูกถั่วเหลือง
-มูลสัตว์เป็นแหล่งเกิดก๊ำซมีเทน
งดรับประทำนเนื้อสัตว์ 1ปี ช่วยลดกำรปล่อยก๊ำซ
เรือนกระจกได้คนละ 1.5ตันต่อปี
กินผักผลไม้ ช่วยลดโลก
ร ้อนได้อย่างไร
ดร.อาจอง ชุมสาย ณ อยุธยา อดีต
่
่
นักวิทยาศาสตร ์นาซ่า และผู ้เชียวชาญเรื
อง
โลกร ้อน กล่าวว่า
้ ตว ์ว่า เมือ
่
ปรากฏการณ์บริโภคเนื อสั
พิจารณาความยืนยาวของชีวต
ิ ชาวเอสกิ
่ นเนื อและไขมั
้
โม ซึงกิ
นจานวนมาก มีอายุ
่
่ น
ประมาณ 27 ปี ขณะทีชาวหั
นสา ซึงเป็
่
ชนเผ่าทีอาศั
ยอยูใ่ นปากีสถาน กินเมล็ด
่ การประกอบอาหาร
- โรงพยาบาล ทีมี
สาหร ับผูป้ ่ วยควรมีการรณรงค ์ให ้โรงครัว
้ ่
ของโรงพยาบาลและประชาชนในพืนที
ร ับผิดชอบ ใช ้วัตถุดบ
ิ ในการประกอบอาหาร
่
ทีปลอดสารพิ
ษ ผลิตแบบเกษตรอินทรีย ์
่ ตได ้ในท ้องถินเพื
่ อเป็
่ น
ควรเป็ นผลผลิตทีผลิ
การลดพลังงานในการขนส่ง
้ ้าน
- ควรส่งเสริมให ้มีการร ับประทานผักพืนบ
้ อง โดยยึดหลักปลูกทุกอย่างที่
อาหารพืนเมื
่ ก
กิน กินทุกอย่างทีปลู
ปร ัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ทางสายกลาง
พอประมา
ณ
มีภูมค
ิ ุม
้ กัน
มีเหตุผล
่
ในตัวทีดี
เงื่อนไขความรู ้
(รอบรู ้ รอบคอบ
ระมัดระวัง)
เงื่อนไขคุณธรรม
่ ตย ์สุจริต สติปัญญา ขยัน
(ซือสั
นาไปสู ่
อดทน แบ่งปั น)
ชีวต
ิ /เศรษฐกิจ/สังคม/
่
่
่ น
สิ
งแวดล้
อมงยื
สมดุล/มันคง/ยั
หลักปร ัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
• ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีทไม่
ี่ น้อย
เกินไปและไม่มากเกินไป โดยไม่เบียดเบียนตนเอง
่ ่ ใน
และผู อ
้ น
ื่ เช่น การผลิตและการบริโภคทีอยู
ระดับพอประมาณ
่
• ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจเกียวกั
บระดับ
้ จะต้องเป็ นไปอย่างมีเหตุผล
ของความพอเพียงนัน
่ ยวข้
่
โดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยทีเกี
อง ตลอดจน
่
้
้
คานึ งถึงผลทีคาดว่
าจะเกิดขึนจากการกระท
านันๆ
อย่างรอบคอบ
่ ในตัว หมายถึง การเตรียมตัวให้
• การมีภูมค
ิ ม
ุ ้ กันทีดี
หลักปร ัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
• เงื่อนไขความรู ้ ประกอบด้วย ความรอบรู ้
่
่ ยวข้
่
เกียวกั
บวิชาการต่างๆ ทีเกี
องอย่าง
่
รอบด้าน ความรอบคอบทีจะน
าความรู ้
้
่
่
เหล่านันมาพิ
จารณาให้เชือมโยงกั
น เพือ
ประกอบการวางแผนและความระมัดระวัง
้
ในขันปฏิ
บต
ั ิ
่
• เงื่อนไขคุณธรรม ทีจะต้
องเสริมสร ้าง
ประกอบด้วย มีความตระหนักในคุณธรรม
่ ตย ์สุจริต มีความอดทน มี
มีความซือสั
C : COMMUNICATION
่
่
การสือสารสาธารณะเพื
อสร
้างความ
เข้าใจ
เป็ นการดาเนิ นงานโดยอาศัยความร่วมมือจาก
่
ภาคีเครือและการสือสารสาธารณะด
้วยการสร ้าง
กระแสผลักดันให ้หน่ วยงานต่างๆ ตลอดจน
ประชาชนมีความเข ้าใจและเกิดความตระหนักเกิด
่ งผล
ความร่วมมือในการลดภาวะโลกร ้อน ซึงส่
กระทบต่อสุขภาพอนามัย
ช่วยกันสักนิ ด...พิชต
ิ โลกร ้อน !!!
L : Leader
่ นต ัวอย่างในการ
สร ้างบทบาทนาเพือเป็
ดาเนิ นงาน
ดาเนิ นงานให ้เกิดเป็ นศูนย ์เรียนรู ้ลดโลก
่ นต ้นแบบในการดาเนิ นงานลดภาวะ
ร ้อน เพือเป็
โลกร ้อน ด ้วยแนวคิดการจัดการสุขาภิบาล
่ นและเป็ นมิตรกับสิงแวดล
่
อย่างยังยื
้อม มีการ
ขยายผลสูก
่ ารเป็ นศูนย ์สาธิตและ ดาเนิ น
้ ด ้าน สามารถเป็ นแหล่ง
กิจกรรม GREENทัง5
ถ่ายทอดการเรียนรู ้สูส
่ าธารณะได ้
E : Effectiveness
ให้บงั เกิดผลอย่างมีประสิทธิภาพ
พัฒนาศ ักยภาพบุคลากร ให้ม ี
ความ ความเข้าใจในการ
ดาเนิ นงานและมีระบบการติดตาม
่
ประเมินผล ดาเนิ นงาน เพือ
ร ับรองเป็ นสถานบริการ
สาธารณสุขลดโลกร ้อน มีผลงาน
A : Activity
กิจกรรมสร ้างจิตสานึ กอย่างมีส่วน
ร่วม
้
1.ชีแจงให้
ผูบ
้ ริหารและบุคลากรใน
สถานบริการเข้าใจและตระหนักต่อ
ปั ญหาภาวะโลกร ้อน
2.แนวทางการดาเนิ นกิจกรรมลดโลก
้ น
ร ้อนด้วยหลักการสุขาภิบาลอย่างยังยื
่
และเป็ นมิตรก ับสิงแวดล้
อมตามภายใต้
กิจกรรมGREEN
N : Network
ร่วมกับภาคีเครือข่ายในการ
ดาเนิ นงาน
โดยการสร ้างความร่วมมือกับภาคี
่
เครือข่าย ชุมชนและท ้องถิน
่
แลกเปลียนเรี
ยนรู ้การดาเนิ นงานลด
โลกร ้อนร่วมกันและขยายผลการ
ดาเนิ นงานสูส
่ ถานบริการสาธารณสุข
่
และหน่ วยงานอืนๆ
ดังคำกล่ำวของมหำตมะคำนธีที่ว่ำ
“โลกนีม
้ ีทรัพยำกรเพียงพอ
สำหรับควำมต้องกำรของทุก
คน แต่ไม่เคยเพียงพอ
สำหรับควำมโลภของคน
เพียงคนเดียว”