Transcript การใช้สารเสริมการเจริญเติบโตจากผลิตภัณฑผึ ่ เพิม ่ ผลผลิตขาว ้ ์ ง้ เพือ ขาวดอกมะลิอน ิ ทรีย ์ Utilization of plant growth promoter from bee products for increasing organic jasmine rice yields กร สุขเกษม1

การใช้สารเสริมการเจริญเติบโตจากผลิตภัณฑผึ
่ เพิม
่ ผลผลิตขาว
้
์ ง้ เพือ
ขาวดอกมะลิอน
ิ ทรีย ์
Utilization of plant growth promoter from bee products
for increasing organic jasmine rice yields
กร สุขเกษม1 สมชัย อนุ สนธิพ
์ รเพิม
่ 2 และพิชย
ั
ทองดีเลิศ2
Gon Sukkasem1 Somchai Anusontpornperm and Pichai Thongdeelert2
โครงการเกษตรเขตรอน
(ภาคพิเศษ) คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร ์ กรุงเทพ 10900
้
1 Tropical Agricultural Program, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand
ภาควิชาคหกรรมศาสตร ์ คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร ์ กรุงเทพ 10900
2 Department of Home Economic, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand
ข้าวขาวดอกมะลิ 105
KDML 105
หรือ
ขาวหอมมะลิ
้
เมล็ดสวย กลิน
่ หอม ออนนุ
่
่ม
พืน
้ ทีป
่ ลูก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ทุงกุ
ณภาพดี
่ ลารองให
้
้ แหลงข
่ าวคุ
้
ข้าวหอมมะลิ เป็ นทีต
่ องการของตลาดโลก
้
ส่งออกมากกวา่ 2 ลานตั
น/ปี
้
ราคา 1,115 ดอลลาร/ตั
์ น
ข้าวหอมมะลิทผ
ี่ ลิตในระบบอินทรีย ์
มีราคาสูงกวาตลาด
20-50%
่
(สมาคมผู้ส่งออกขาวไทย,
2555)
้
ปริมาณและมูลคาการส
่
่ งออก
ข้าวรวม
2,358 ตัน
ข้าวหอมมะลิ
63,584 ลานบาท
้
10,706 ตัน
196,117 ลานบาท
้
สานักเศรษฐกิจการเกษตร (2555)
ข้าวอินทรีย ์
Organic Rice
การผลิตแบบเกษตรอินทรีย ์ (Organic farming)
หลีกเลีย
่ งการใช้สารเคมีหรือสารสั งเคราะหต
ๆ
์ าง
่
ในทุกขัน
้ ตอนการผลิตและระหวางการรั
กษาผลผลิต
่
หากจาเป็ นให้ใช้วัสดุจากธรรมชาติและสารสกัดจากพืชทีไ่ มมี
ิ ตอคน
่ พษ
่
หรือไมมี
้ อนในผลผลิตในดินและน้า
่ สารพิษตกคางปนเปื
้
มาตรฐานรับรอง
มาตรฐานสิ นค้าเกษตรและอาหารแหงชาติ
(มกอช)
่
มาตรฐานทีก
่ าหนดโดย FAO/WHO
สมาชิกสมาพันธการเกษตรอิ
นทรียระหว
างประเทศ
์
์
่
(International Federation of Organic Agriculture Movement: IFOAM)
หน่วยงานรับรอง
พืน
้ ที่ 2.1 ลานไร
ตขาวหอมมะลิ
คุณภาพดี
้
่ แหลงผลิ
่
้
- ความอุดมสมบูรณในดิ
นตา่
์
- ผลิตน้อย (300-500 กิโลกรัม/ไร)่
ความหอมสั มพันธกั
์ บชุดดิน
ดินร้อยเอ็ด
กุลารองไห
้
้
ทาตู
่ ม
นครพนม
แหลงผลิ
ตนี้ให้ความหอมมากกวา่
่
หลักการผลิตขาวอิ
นทรีย ์
้
การผลิตขาวอิ
นทรีย ์ เป็ นระบบการผลิตข้าว
้
ทีไ่ มใช
่ ้สารเคมีการเกษตรทุกชนิด ส่งเสริมให้เกิด
และเป็ นการ
การอนุ ร ก
ั ษ์ทรัพ ยากรธรรมชาติ
พัฒนาการเกษตรอยางยั
ง่ ยืนอีกดวย
่
้
เป็ นการผลิ ต ที่ ใ ห้ ผลตอบแทนสู ง ในด้ าน
เศรษฐศาสตรสั์ งคม สิ่ งแวดลอม
มูลคาการตลาด
้
่
และผลก าไรกว่ าการผลิต ข้ าวแบบใช้ สารเคมี
สั งเคราะห ์
การเพิม
่ ความอุดมสมบูรณให
นทรีย ์
้
์ ้กับดินปลูกขาวอิ
ปุ๋ยอินทรียชี
์ วภาพ/รับรองมาตรฐาน
ปุ๋ยคอกหรือมูลสั ตว ์
ปุ๋ยหมัก
อินทรียวั
์ ตถุทดแทน
ปุ๋ยอินทรีย ์
ปัจจัยสาคัญของการผลิตขาวอินทรีย
้
เพิม
่ ผลผลิตขาวในระบบอิ
นทรีย ์
้
์
ผลผลิตขาว
>500 กิโลกรัม/ไร่
้
ไมคุ
(คาปุ
่ ้มกับรายจาย
่ ๋ ย, แรงงาน)
่
ขอด
าวขาวดอกมะลิ
105
้ อยข
้
้
ตอบสนองตอปุ
่ ๋ ยตา่
ลาต้นออนล
มง
่
้ าย
่
- การเสริมศั กยภาพปุ๋ยอินทรีย ์
- กระตุนการตอบสนองต
อปุ
้
่ ๋ย
?
การเพิม
่ ผลผลิตขาวหอมมะลิ
อน
ิ ทรีย ์
้
ในแหลงปลู
กภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนลาง
่
่
(พืน
้ ทีป
่ ลูกจังหวัดอุบลราชธานี)
วัตถุประสงค ์
1)
ศึ กษาผลของสารเสริมเจริญเติบโตจาก
ผลิต ภัณ ฑ ผึ
์ ้ง ต่อผลผลิต ข้ าวขาวดอกมะลิใ น
พืน
้ ทีจ
่ งั หวัดอุบลราชธานี
2)
ศึ กษาผลตอบแทนและการยอมรับของ
เกษตรกรผู้ ปลูก ข้ าวขาวดอกมะลิจ ากการใช้
สารเสริมการเจริญเติบโตจากผลิตภัณฑผึ
์ ง้ ใน
พืน
้ ทีจ
่ งั หวัดอุบลราชธานี
5 อาเภอ
25 ราย/อาเภอ
พืน
้ ทีศ
่ ึ กษา
วิธก
ี ารศึ กษา
1. แปลงทดลองขนาดเล็ก วางแผนการ
ทดลองแบบ RCBD (Randomized
Completely Block Design)
ขนาด 4x6 ตร.ม./plot
2. แปลงปลูกของเกษตรกร ขนาด 1 ไร่
3. แบบสอบถามความพึงพอใจ
การศึ กษาในแปลงขนาดเล็ก
4x6 m/plot ใน RCBD จานวน 8 สิ่ งทดลองๆละ 4 ซา้
แบบปักดา ฤดูนาปี 2555
สิ่ งทดลองที่
สิ่ งทดลองที่
สิ่ งทดลองที่
สิ่ งทดลองที่
1
2
3
4
สิ่ งทดลองที่ 5
สิ่ งทดลองที่ 6
สิ่ งทดลองที่ 7
สิ่ งทดลองที่ 8
ไมใส
(ควบคุม)
่ ่ ปุ๋ย
ใส่ปุ๋ยคอก อัตรา 500 ก.ก./ไร่
ใส่ปุ๋ยอินทรียปั
์ ้นเม็ด อัตรา 100 ก.ก./ไร่
ใส่ปุ๋ยคอก อัตรา 500 ก.ก./ไร่ และพนสารเสริ
มการเจริญเติบโต
่
ทุกๆ 15 วัน
ใส่ปุ๋ยอินทรียปั
มการเจริญ
์ ้นเม็ด อัตรา 50 ก.ก./ไร่ และพนสารเสริ
่
เติบโตทุกๆ 15 วัน
พนสารเสริ
มการเจริญเติบโตทุกๆ 15 วัน
่
ใส่ปุ๋ยเคมีสต
ู ร 16-16-8 อัตรา 50 ก.ก./ไร่
ใส่ปุ๋ยเคมีสต
ู ร 16-16-8 อัตรา 50 ก.ก./ไร่ และพนสารเสริ
มการ
่
เจริญเติบโต
การเก็บขอมู
้ ล
1. องคประกอบการเจริ
ญเติบโต
์
(ความสูง, ความเขมสี
้ ใบ)
2. ผลผลิตตอแปลง
ขนาด 2x4 ตร.ม.
่
3. ผลผลิตตอ
่ 1 ไร่ ของแปลงปลูกเกษตรกร
ผลการศึ กษา
4.5
เขือ
่ งใน
มวงสามสิ
บ
่
ตระการพืชผล
กุดขาวปุ
้ ้น
พิบูลมังสาหาร
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
ความเขมสี
105 จากการใช้สารเสริมการเจริญเติบโตรวมกั
บปุ๋ยตางๆ
้ ใบของขาวขาวดอกมะลิ
้
่
่
(ซม.)
70
เขือ
่ งใน
มวงสามสิ
บ
่
ตระการพืชผล
กุดขาวปุ
้ ้น
พิบูลมังสาหาร
60
50
40
30
20
10
0
ความสูงตนข
105 จากการใช้สารเสริมการเจริญเติบโตรวมกั
บปุ๋ยตางๆ
้ าวขาวดอกมะลิ
้
่
่
900 กก./ไร่
เขือ
่ งใน
มวงสามสิ
บ
่
ตระการะพืชผล
กุดขาวปุ
้ ้น
พิบูลมังสาหาร
800
700
600
500
400
300
200
100
0
ผลผลิตขาวขาวดอกมะลิ
105 จากการใช้สารเสริมการเจริญเติบโตรวมกั
บปุ๋ยตางๆ
้
่
่
กก./ไร่
600
สารเสริมการเจริญเติบโต
527.4
นาอินทรี ย์
570.6
487.8
485.2
500
454.3
400
401.5
362.3
358.9
329.3
325.5
340.8
327.9
300
200
100
0
เขื่องใน
ม่ วงสามสิบ
ตระการพืชผล
กุดข้ าวปุ้น
พิบูลมังสาหาร
เฉลี่ย
ผลผลิตขาวขาวดอกมะลิ
105 ทีเ่ กษตรกรใช้สารเสริมการเจริญเติบโตเปรียบกับนาอินทรีย ์
้
สรุปผลการทดลอง
สารเสริมการเจริญเติบโตเมือ
่ ใช้รวมปุ
่
๋ ยอินทรีย ์
และปุ๋ยคอกทาให้ความสูงของข้าวขาวดอกมะลิ 105
ทีส
่ ่ ุมวัดจานวน 10 ต้น/plot ไมแตกต
างกั
บการใช้
่
่
ร่ ว ม กั บ ปุ๋ ย เ ค มี แ ต่ แ ต ก ต่ า ง อ ย่ า ง มี นั ย ส า คั ญ
(p<0.05) กับแปลงทีใ่ ช้ปุ๋ยเคมีหรืออินทรียอย
ยว
่
์ างเดี
ความเข้มของสี ใบข้าวทุกแหลงการปลู
กแสดง
่
ไปในทิศทางเดียวกัน คือ สี ใบข้าวมีระดับความเข้ม
สี สู ง ขึ้ น หลัง จากที่ม ีก ารใส่ ปุ๋ ย ถ้ ามีค่ ามากกว่ า 3
แสดงว่ า ไนโตรเจนที่ อ ยู่ ในปุ๋ ยเพี ย งพอต่ อความ
ต้องการของพืช
สรุปผลการทดลอง
ผลผลิต เฉลี่ย ต่อไร่จากแปลงทดลองขนาด 4x6
ตร.ม. มากสุ ด ในแปลงที่ใ ช้ สารเสริม การเจริญ เติบ โต
รวมกั
บปุ๋ยเคมีสูตร 16-16-8 ซึ่งเพิม
่ สูงกวาการใช
่
่
้ปุ๋ยเคมี
อยางเดี
ยว ประมาณ 7%
และการใช้สารเสริมการ
่
เจริญเติบโตรวมกั
บปุ๋ยคอกและปุ๋ยอินทรียปั
่
์ ้ นเม็ ดก็เป็ นไป
ในทิศทางเดียวกัน
การใช้สารเสริมการเจริญเติบโตร่วมกับการใช้ปุ๋ย
อิน ทรีย ของเกษตรกรทุ
ก พืน
้ ทีส
่ ามารถเพิ่ม ผลผลิต ต่อไร่
์
จากการผลิต แบบการผลิต ข้ าวหอมมะลิอ น
ิ ทรีย ประมาณ
์
340 กิโลกรัม/ไร่ ได้สูงขึน
้ ประมาณ 487 กิโลกรัม/ไร่
หรือคิดเป็ นร้อยละ 41.3