Transcript oral kontraseptifler

AİLE PLANLAMASI
Bir toplum sağlığı sorunu
Yılda,
 185 milyon
 75 milyon
 45 milyon
 20 milyon
gebelik
istenmeyen gebelik
düşük
sağlıksız düşük
 585,000
 200,000
anne ölümü
önlenebilir anne ölümü
KONTRASEPSİYON
YÖNTEMLERİ
 Hormonal olmayan kontraseptif metodlar
 Uzun Etkili Hormonal Kontraseptifler
 Rahim İçi Araç (RİA)
 Oral Kontraseptifler
 Acil Kontrasepsiyon
 Sterilizasyon
UYGUN KONTRASEPTİF METOD
SEÇİMİ
 Effektivite ya da başarısızlık oranı
 Hastanın metodu kullanabilme yeteneği
 Koitus sıklığı
 Hastanın yaşı
 Metodun maliyeti
 Metodun yan etkileri
 Kronik ilaç kullanımı
 Hastanın sağlık durumu ve alışkanlıkları (sigara)
100% etkili
100% geri dönüşlü
100% güvenli
İdeal kontraseptif
Nonkontraseptif yararlar
100% kabul edilebilir
100% uygun
Hormonal olmayan kontraseptif
metodlar
Koitus interruptus
Laktasyon amenore
Takvim metodu
Spermisidler
Bariyer yöntemleri (diyafram, servikal
kap,kondom)
Bariyer Yöntemleri
 Cinsel yolla bulaşan hastalık ve pelvik enfeksiyona
karşı % 50 koruyucudur. (tubal infertilite)
 Dış gebelik riski düşüktür.
 Servikal kanser riskini yarı yarıya azaltır.
 Toksik şok sendromu
Diyafram
Servikal Başlık Çeşitleri
Vajinal Diyafram
Diyafram
 Başarısızlık oranı yılda %2 ila % 23
arasında değişmektedir.
 Spermisidler ile etkinlik artar.
 Ortalama başarısızlık oranı % 18’ dir.
 Uzun süre kullananlarda doğru uygulama nedeniyle
başarısızlık oranı düşüktür.
Kondom
“Cinsel ilişki sırasında penise takılan ince kılıftır.”
 Kadınların kullanabilecekleri kadın
kondomları imal edilmektedir.
 Ancak kullanımı yaygın değildir.
Kondom
Kondom
 Sağlık riski ve yan etkisi yoktur.
 Hemen etkili, uygulaması basittir.
 Doğru kullanıldığında etkinliği yüksektir.
Başarısızlık oranı yıllık % 2-5’tir.
 Cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucudur
(latex) (PID, tubal infertilite)
 Servikal kanserin önlenmesine yardımcıdır.
Spermisid
Spermleri etkisizleştiren ve/veya öldüren kimyasal maddelerdir
(nonoxynol-9, octoxynol)
Jel
Krem
Agen Film
Köpük
Köpüren tablet
Türkiye’de; Vajinal ovül (Lady, Agen)
Vajinal suppozituvar (Lorophyn)
Uzun Etkili Hormonal
Kontraseptifler
A.Yalnız progestagen içerenler
1. Subkutanöz
Norplant (LNG) 5 yıl, Implanon (etonogestrel) 3 yıl
2. Enjektabl
Depo Provera (DMPA) 3 ay
3. Vajinal halkalar
NuvaRing etonogestrel/ethinyl estradiol vaginal ring
®
4. Hormon içeren RİA
Progestasert 12-18 ay, LNG-20 10 yıl
B. Östrojen + progesteron içerenler
Mesigyna (50 mg noretisteron enantat ve 5 mg estradiol valerat) 1 ay
Enjektabl Hormonal
Kontraseptifler
ETKİ MEKANİZMASI

Ovulasyon inhibisyonu

Servikal mukus viskozitesinin artması

Endometriumun atrofik hale gelmesi

Tubal motilitenin bozulması.
Enjektabl Hormonal
Kontraseptifler
Depo Medroxyprogesterone acetate (Depo Provera)

150 mg DMPA, 3 ayda bir IM

%0.3 başarısızlık oranı

Fertilitenin geri dönüşü geç 12 ayda %70,
24 ayda %90

Fertilitenin geri dönmesi DMPA kesildikten sonra 10-18 ay
almaktadır.

7 günden fazla süren düzensiz kanama oluşturur.

1 yıl %50, 3 yılda %80 kadında total amenore
Enjektabl Hormonal
Kontraseptifler
DMPA (Depo Provera)

Gebelikte enjekte edilirse konjenital anomali riskini
arttırmaz.

Adet başladıktan sonraki ilk 5 günde yapılır. İlk siklus ek
korunma. Hasta >2 hafta reenjeksiyona geç gelirse
gebelik testi yapılmalıdır.

Abortus ve doğum sonrası hemen uygulanabilir;
laktasyonu etkilemez, süt yapımını arttırır.
Enjektabl Hormonal
Kontraseptifler
Noretisteron enantat + östrodiol valerat (Mesigyna)
 Ayda 1 kez IM
 Başarısızlık oranı %0.18-0.20
 Fertilitenin dönüşü daha erken (60 günde % 50
de ovulasyon, 3 ayda tamamı gebe)
 %80 düzenli siklus
 ilk siklusta ara kanama ins %7.9
 ciddi metabolik etki yok
 emzirenlerde önerilmez
İmplantlar
Levonorgestrel-İmplantı (Norplant)

36 mg levonorgestrel içeren 6 rod

Kullanım sırasında oluşan gebeliklerde konjenital anomali riski artmaz.

Karaciğer enzimlerini indükte eden ilaçlar implant etkinliğini azaltır.

Implant adet başlangıcından itibaren ilk 7 günde uygulanmalıdır.

Düzensiz kanama, over kist oluşumu

Kol, kasık veya gluteal bölgede cilt altına yerleştirilir.

Kontraseptif etki uygulamayı izleyen birkaç saat
içinde başlar.

Doğurganlık implantın çıkarılması ile geri döner.
İmplantlar
Etonogestrel-İmplantı (İmplanon)




68 mg etonogestrel
3 yıllık koruma
Tek çubuk
Biceps ile triceps kası arasındaki sulkusa cilt altına uygulama (kol iç
yüzüne)
İmplantlar
Norplant
Çıkarılması
Norplant
Yerleştirilmesi
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
Hormon içeren RİA (Mirena)
 RİA intrauterin steril enflamatuar yanıt oluşturarak spermisidal etki
 Progestin salan RİA endometriumda desidualizasyon ve atrofi meydana
getirir
 LNG-20 ek olarak follikül gelişimi ve ovulasyonu inhibe eder
 %20-30 anovulatuar sikluslar
 servikal mukusu kalınlaştırarak
 tubal motiliteye etki
 kısa sürede fertilite geri döner
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
 İnert RİA
Polietilen (Lippes Loop)
Paslanmaz çelik
 Bakırlı RİA:
Bakır içerirler
Multiload, Nova T, copper T (ML Cu 250, 375, 380)
Copper T 380 A RİA 10 yıl etkili
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
ETKİ MEKANİZMASI
 RİA steril, yangısal endometrial ortam oluşturur ve spermin
tubalara ulaşmasını engeller.
 Ovum transportu ve fertilizasyonun engellenmesi
 Progestin içerenler ayrıca atrofik endometrium oluşturarak
implantasyonu ve servikal mukusu kalınlaştırarak sperm
penetrasyonunu önler.
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
• RİA hasta gebe değilse siklusun her günü uygulanabilir.
• RİA uygulanması sırasında STI açısından düşük riskli
hastalarda profilaktik antibiyotiğe gerek yoktur.
• Tcu-380A 8 yıl, Multiload 375 8 yıl (10 yıl),

LNG RİA 7yıl (10 yıl)
• Günümüzde uygulanmakta olan modern RİA’ların
başarısızlık oranı bir yılda % 1-3
 LNG-T %1.1, Progestasert % 3, CuT380 %1.4
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
Endikasyonlar











Tek eşli, STI riski olmayan hastalar
En az 1 çocuğu olan hastalar
Uzun-süreli kontrasepsiyon istenmesi
35 yaş üstü sigara içimi
Meme kanseri geçiren hastalar
Aktif karaciğer hastalığı
Diabet ya da SLE’ye bağlı vasküler
hastalık
Koroner arter ya da serebrovasküler
hastalık
Migren
Artmış tromboemboli riski
Dislipidemi
Kontrendikasyonlar











Gebelik
Uterin kavite anomalileri (<6 cm, >10
cm)
PID varlığı ya da öyküsü
Uterin ya da servikal malignite
Tanısı konmamış genital kanama
Akut servisit ya da vajinit varlığı
Wilson hastalığı
Bakır allerjisi
Enfeksiyon yatkınlığı (lösemi, AIDS)
Genital aktinomikoz
Ektopik gebelik (Progestin-salan RİA)
RAHİM İÇİ ARAÇLAR
RİA uygulaması
ORAL KONTRASEPTİFLER
Gebe kalmayı önlemek amacı ile kadınlar tarafından ağızdan
alınmak sureti ile kullanılan steroidal ilaçlara oral
kontraseptifler denir.
Oral kontraseptifler, dünyada,
70 milyon kadın kullanıcı ile,
En sık kullanılan kontraseptif yöntemdir.
ORAL KONTRASEPTİFLER
Estrojen Dozu
Progestagen Dozu
Desogestrel
Norgestimate
Gestodene
İlk Oral Kontraseptif Kullanımı
Etinilestradiol Miktarı = 150mcg
Etinilestradiol = 50 mcg
Etinilestradiol = 30 mcg
DESOGESTREL
Etinilestradiol = 20 mcg
Sıklıkla Kullanılmakta olan Progestinler
19-Nortestosteron
17 -Hidroksiprogesteron
Levonorgestrel
Siproteron asetat
Dienogest
Medroksiprogesteron asetat
Gestoden
Didrogesteron
Desogestrel
Megestrol asetat
Norgestimat
Noretisteron enantat
17 -Spirolakton
Drospirenon
Ters metabolik etkilerin üstesinden gelinmesi
amacıyla
Androjenik etkileri minimal olan progestinler
geliştirilmiştir:
Desogestrel
Gestoden
Norgestimate
Monofazik OK: Her tabletteki östrojen ve progestin
dozu aynıdır.
Bifazik/Trifazik OK: Her tabletteki östrojen ya da
progestin dozu farklıdır. Amaç aylık total steroid
dozunu düşürmek ve metabolik etkileri azaltmaktır.
OKS’lerin sınıflandırılmasında aşağıdaki terminoloji
kulanılmaktadır:
 50mcg’dan az etinil östradiol içeren preparatlar genel olarak
düşük doz olarak adlandırılırlar.
 50mcg≤ etinil östradiol içeren preparatlar I.Generasyon OKS
 30-35mcg etinil östradiol ve beraberinde levanorgestrel,
norgestimate ve diğer noretindrone ailesinden gestagen
içerenler II.Generasyon OKS
 20-30mcg etinil östradiol ve beraberinde desogestrel veya
gestoden içeren preparatlar III.Generasyon OKS
G
E
L
İ
Ş
İ
M
İ
Yüksek Doz
Kombinasyon Tipi Haplar
Ardışık Haplar
Düşük Dozlu Haplar
TİPLERİ
Mini haplar
İçeriğinde düşük doz
Progestin bulunan,
kombinasyon tipi haplara göre daha az tercih
edilen
Doğum Kontrol Haplarıdır.
(Mironor,Noriday,Femulen,Norgeston,Cerazette)
“Estrojen + Progesteron içeren haplardır”
a. Monofazik
Bifazik
b. Multifazik
Trifazik
Preparat adı
Etinil Östradiol
dozu (mcg)
Gestagen Cinsi
Gestgen
Dozu(mcg)
Myralon
20
Desogestrel
150
Miranova
20
Levonorgestrel
100
Yazz
20
Drospirenol
3mg
Desolett
30
Desogestrel
150
Belara
30
Klormadinone
acetate
2mg
Yasmin
30
Drospirenol
3mg
Microgynon
30
Levanorgestrel
150
Ginera
30
Gestoden
150
Minulet
30
Gestoden
75
Diane 35
30
Siproteron asetat
2mg
Eugynon
50
Norgestrel
500
Ovral
50
Norgestrel
250
Lyndiol
50
Lynestrenol
2.5mg
Kombine Oral Kontraseptifler











KONTRASEPSİYON DIŞINDAKİ FAYDALARI
OKS KONTRENDİKASYONLARI
Ovaryum Kanseri
Endometrium Kanseri
Pelvik İnflamatuar Hastalık
Ektopik Gebelik
Demir Eksikliği Anemisi
Primer Dismenore
Premenstürel sendrom
Ovulasyon Ağrısı ve kanaması
Selim Meme Hastalıkları
Over Kisti
Akne ve hirşütizm tdv.
 Tromboflebit ya da tromboembolik
hastalık
 Geçirilmiş VTE ya da tromboembolik
hastalık
 Serebral vaskuler ya da koroner arter
hastalığı
 Meme kanseri
 Endometrium kanseri veya diğer
östrojene-bağımlı neoplazi
 Tanısı konmamış genital kanama
 Gebelikte görülen kolestatik sarılık ya da
daha önce OK kullanımı ile oluşan sarılık
 Hepatik adenom ya da karsinom
 Gebelik
 35 yaş üstü >15 adet/gün sigara kullanımı
Kombine Oral Kontraseptifler
Hasta takibi
Risk faktörü olmayanlar yılda 1 kez; anamnez tansiyon idrar tahlili, meme
muayenesi, KC palpasyonu, pelvik muayene pap smear
Risk faktörü olanlar 6 ayda 1 hikayesine uygun olarak tetkik edilir
Hapların düzgün kullanımı
siklusun ilk 5 gününü geçirmemek
Hap atlandığında;
1 hap atlanırsa ek korunma yok!
ilk iki hafta 2 hap atlanırsa takip eden 2 gün 2 şer hap, ek korunma yok? (7 gün
ek korunma)
3. Haftada 2 hap atlanmışsa veya herhangi bir zamanda 2 den fazla hap
atlanmış ise 7 gün ek korunma ihtiyacı var!!!
Kombine Oral Kontraseptifler
Klinik problemler
Kırılma kanaması (ilk 3 ayda)
Amenore (ilk yıl %1)
Kilo alımı
Akne
Migren baş ağrıları
Depresyon
Bulantı-kusma
Mastalji
Acil Kontrasepsiyon
Acil kontrasepsiyona korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 72 saatte başlanmalıdır. (120 saatten 5 güne
kadar süreçte de başarı mevcut)
 Hormonal AC
 Postkoital RİA uygulaması
HORMONAL ACİL KONTRASEPSİYON

YUZPE REJİMİ (ALBERT YUZPE):
Etinil östradiol 50 mcg +levonorgestrel 0.250mg içeren 4 tablet şeklinde
sunulan Preven® 2×2
Yada etinil östradiol 100mcg +norgestrel 1mg (levonorgestrel 0.5mg) 12 saat ara ile alınan toplam 2
doz Ovral ® 2×2, veya Microgynon ® 2×4

Levonorgestrel 0.75mg iki tablet içeren bir preparat olan plan-B®, Norlevo®, Postinor® 2×1 veya
1×2
Acil Kontrasepsiyon
POST KOİTAL RİA UYGULAMASI
 Acil kontrasepsiyonda ilk defa 1976 yılında kullanılmaya
başlandı.
 Korunmasız cinsel ilişkiden sonraki ilk 5 günde
kullanılabilir.
 Cu iyonları sayesinde implantasyon önlenir.
 Gebelik oranları %1-3 arasındadır.
Sterilizasyon
Kadın sterilizasyonu
Tuba ligasyonu
Mini laparatomi
 Erkek sterilizasyonu
Vazektomi
Laparoskopi ile