Transcript اقتصاد کلان
نام درس و منبع:
اصول اقتصاد ( ۲اقتصاد کالن)
مؤلف :دکتر مهدي تقوي
انتشارات :دانشگاه پيام نور
تعداد واحد درس ي۳ :
بهره گيرندگان:
دانشجويان کارشناس ي رشتههاي حسابداري و مديريت
جايگاه درس:
نحوه ارزیابی دانشجویان
اصلي
هدف کلي درس:
آشنايي با اقتصاد کالن:
مفاهيم اصلي
متغيرهاي کالن اقتصادي
نظريه هاي مکاتب مختلف
طرح درس
فصل اول -مقدمه (جلسه )1
فصل دوم -حسابهاي درآمد و توليد ملي (جلسه )1
فصل سوم -اقتصاد کالن کالسيک (جلسه )1
فصل چهارم -نظريه تقاضاي کل کينزي (جلسه )2
فصل پنجم -بخش دولت مفهوم ضريب افزايش و سياست مالي (جلسه 2و)3
طرح درس
فصل ششم -پول و نرخ بهره (جلسه )3
فصل هفتم -بانکهاي تجاري و بانک مرکزي (جلسه )3
فصل هشتم -نظام کامل کينزي :عرضه و تقاضاي کل (جلسه )4
فصل نهم -بيکاري و تورم (جلسه )4
فصل دهم -تورم و بيکاري -نظر پيروان کينز (جلسه )4
طرح درس
فصل يازدهم -ضد انقالب پول گرايان و اقتصاد نئوکالسيک (جلسه )5
فصل دوازدهم -سياست اقتصادي -سياست پولي (جلسه )5
فصل سيزدهم -سياست مالي (جلسه )6
فصل چهاردهم -رشد اقتصادي (جلسه )6
فصل پانزدهم -اقتصاد کشورهاي توسعه نيافته (جلسه )6
فصل اول
مقدمه
هدف کلي:
آشنايي با مفاهيم اوليه اقتصاد کالن
ف1
هدف هاي رفتاري:
تعريف متغيرها
بيان چگونگي روابط بين متغيرها
تعريف الگوهاي اقتصاد کالن
بيان مختصري از تحول تاريخي اقتصاد کالن
ف1
اقتصاد چگونگي تخصيص منابع كمياب بين خواستهها و نيازهاي
نامحدود را در جامعه مطالعه ميكند.
چشم پوش ي از برخي خواستهها انتخاب منابع < خواستهها
ف1
اقتصاد بررس ي و مطالعه فرايند انتخاب است.
اقتصاد خرد بررس ي انتخابهاي افراد و بنگاهها يعني واحدهاي اقتصادي
مصرفكننده و توليد کننده است.
اقتصاد کالن فرايند انتخاب را در سطح يک کشور بررس ي ميکند .مسايل مورد
بحث در اقتصاد كالن :كل توليد يا بازده اقتصادي ،كل اشتغال ،تورم ،بيكاري و
نرخهاي بهره در يك اقتصاد.
به طور كلي اقتصاد كالن بررس ي نظريهها يا انگارههايي است كه براي توضيح
عملكرد اقتصادي يك كشور ارائه شدهاند.
ف1
ثابت :داراي بعد زماني نيستند يعني مقدار آنها در يك
نقطه از زمان اندازهگيري ميشود.
مثال :ثروت ،موجودي سرمايه
متغيرها در اقتصاد كالن
جاري :داراي بعد زمان هستند و مقدار آنها براي يك
فاصله از زمان اندازهگيري ميشود.
مثال :درامد ،سرمايهگذاري
ف1
روابط بين متغيرهاي كالن
عموما متغيرهاي اقتصاد كالن با يكديگر ارتباط دارند:
مثال :پسانداز ) (sدر اقتصاد ميتواند وابسته به ميزان درآمد كل
افراد ) (yباشد.
y
ف1
s f
الگوهاي اقتصاد كالن:
يك الگوي اقتصادي شامل گروهي از روابط اقتصادي است كه رابطه
بين متغيرهاي كالن اقتصادي را نشان ميدهند.
كاربرد :تعيين متغيرهاي كالن مانند ،درآمد ملي ،بيكاري ،سطح عمومي
قيمتها و ….
جزا :روابط بين متغيرهاي كالن
ف1
تحول تاريخي اقتصاد كالن:
اقتصاددانان پيرو مكتب كالسيك ( )1775-1850و موضوعات آنان:
سرمايهگذاري و توليد كل رشد اقتصادي
وجود حقوق مالكيت فردي و مزدهاي رقابتي و امكان به وجود آمدن
بيكاري
سرمايهگذاري بهرهوري نيروي كار بازده نزو لي خنثي
نبود سرمايهگذاري و جمعيت بازده نهايي توليد
ف1
كارل ماركس (:)1818-1883
از استدالل کالن اقتصادي براي پيشبيني سقوط نهايي سرمايهدارياستفاده کرده است.
پيشبيني كرد كه سرمايهداري با سوسياليزم يا مالكيت عمومي ابزار توليدجايگزين خواهد شد.
سرمايهداري به خاطر تضادهاي ذاتياش دوام نخواهد داشت .يكي از اينتضادها عدم هماهنگي بين مخارج سرمايهگذاري و پسانداز ميباشد.
مفاهيم اقتصاد كالن را در يك فرضيه انقالبي به كار گرفت.ف1
جان هابسون (:)1884
از استدالل كالن اقتصادي براي يافتن دليل وجود نابرابري اقتصاديدر اروپا و ايجاد مستعمرهها در آفريقا و آسيا به وسيله اروپائيان
استفاده كرد.
در اروپا ثروت در دست تعداد محدودي از افراد متمركز شده است. مخارج مصرفي و تقاضا براي محصوالت توليد شده
توليدكنندگان در جستجوي بازار براي محصوالت خود در خارج
ميباشند.
ف1
موضوعات نظريههاي كالن اقتصادي قديمي:
ادوار تجاري (دورههاي رونق و ركود)
موضوعات نظريههاي كالن اقتصادي در جهان امروز:
اشتغال كامل
راهنمايي سياستهاي دولت
ثبات قيمتها
که حاصل
انتشار كتابي با عنوان نظريه عمومي اشتغال ،بهره و پول توسط جان مينارد
كينز به عنوان واكنش ي نسبت به بحران بزرگ دهه 1930است.
ف1
جان مينارد كينز (اقتصاددانان بزرگ انگليس ي):
مشكالت بيكاري عمومي و ركود اقتصادي را تنها نميتوان با بكارگيرينظريه اقتصادي متداول كه عمدتا تکيه بر اقتصاد خرد دارد ،درك كرد.
سطح باالي بيكاري نيروي كار را تنها نميتوان با تعديل خودكار مزدها وقيمتها از طريق نيروهاي بازار عرضه و تقاضا از ميان برداشت.
ف1
تصميمها در مورد خرج كردن يا پسانداز ) (Sاز درآمد خانوار و تصميمهادر مورد خرج كردن يا خرج نكردن براي طرحهاي سرمايهگذاري ) (Iبه وسيله
گروههاي مختلفي از مردم با اهداف و نيازهاي متفاوت اتخاذ ميشود .
ممکن است S>Iسطح پائين تقاضاي کل ) (ADتوليد و بيكاري
شده دولت بايد مخارج خود را ( يا مالياتها )سطح مخارج كل و
اشتغال كامل حفظ شود.
ف1
سرمايهگذاري براي جبران نشت پسانداز ازجريان درآمد ضروري است.
دولت تنظيمكننده كل جريان مخارج به گونهاي كه نهبيكاري و نه تورم به وجود آيد ميباشد.
بخش عظيمي از نظريههاي اقتصاد کالن جديد در واکنشبه پيشنهادهاي کينز توسعه يافتهاند.
ف1
فصل دوم
حسابهاي درآمد و توليد ملي
هدف کلي:
ارزيابي عملكرد يك اقتصاد به كمك آمارهاي كالن اقتصادي
ف2
هدف هاي رفتاري:
تعريف توليد ناخالص ملي و اجزاي آن
تعريف درآمد ملي و اجزاي آن
بيان رابطه در آمد ملي با توليد ناخالص ملي
ف2
توليد ناخالص ملي ): (Gross National Product
ارزش بازاري كليه كاالها و خدمات نهايي است كه در يك اقتصاد در يك
دوره زماني معين توليد ميشود.
n
pi qi
GNP
i 1
= qiمقدار كاالها و خدمات نهايي
= piقيمت جاري كاالها و خدمات نهايي
ف2
نكات و مشكالتGNP
-1شامل كاالها و خدماتي است كه به مصرفكننده نهايي
فروخته ميشود.
اقتصاد
زيرزميني
-2عبور از
بازار
-1فعاليتهاي غير قانوني
-2فعاليتهاي قانوني فرار ماليات توليد
ميشود ،از بازار عبور ميکند
خود مصرفي :توليد ميشود ،از بازار عبور نميكند.
ف2
در GNP
لحاظ
نميشود
-3معيار مناسبي براي اندازهگيري رفاه جامعه نيست( .توزيع درآمد و
زيانهاي ناش ي از آلودگي محيط زيست را نشان نميدهد).
GNP -4جاري (اسمي يا پولي) تحت تاثير تغيير قيمتها و مقدار كاالها
و خدمات است.
-5براي ارزيابي دقيقتر بايد اثر تغيير قيمتها اصالح شود و GNP
حقيقي (واقعي يا به قيمت ثابت) محاسبه شود.
ف2
اجزاي تشكيلدهنده GNP
-1مصرف (خانوارها ،كاالهاي بادوام و بيدوام)
-2سرمايهگذاري ناخالص = سرمايهگذاري ثابت (ماشينآالت و تجهيزات) +تغيير
در موجودي انبار +ساختمان واحدهاي مسكوني.
-3مخارج دولت (خريد كاالها و خدمات(
ف2
-4خالص صادرات = صادرات -واردات.
واردات ،تقاضاي داخلي براي توليدات خارجي است.
صادرات ،تقاضاي خارجي براي توليدات داخلي است.
ف2
درآمد ملي
مجموعه پرداختها به عوامل توليد است .
درآمد ملي = توليد ناخالص ملي -استهالك
درآمد ملي = سود بنگاهها +مزد و حقوق افراد +خالص بهره (افراد
و بنگاهها) +درآمد اموال.
ف2
درآمد فردي:
درآمد ملي
كسر ميشود :پرداختي بابت تامين اجتماعي ،سود توزيع
نشده ،ماليات بر سود شركتها
اضافه ميشود :پرداختهاي انتقالي ،بهره پرداختي دولت به افراد.
درآمد فردي
ف2
درآمد قابل تصرف فردي
از تفاضل درآمد فردي و خالص مالياتهايمستقيم به دست ميآيد.
شامل مخارج مصرفي و پسانداز افراد و بهرهپرداختي به بنگاهها است.
ف2
GDP = GNP - Fy
=Fyخالص درآمد عوامل توليد از خارج
مثال خالص درآمد عوامل توليد از خارج:
+درآمد كارگران ايراني كه در كشورهاي خارج به كار اشتغال دارند .
-درآمد مهندسين ژاپني كه در ايران به كار اشتغال دارند.
ف2
توليد يا درآمد ملي
جمعيت
ف2
= توليد يا درآمد سرانه
GNPحقيقي:
براي به دست آوردن GNPحقيقي بايد از شاخص قيمت استفاده كرد.
شاخص قيمت تغييرات قيمتها را اندازه ميگيرد.
ف2
شاخص قيمت
وسيلهايست که براي سنجش تغييرات قيمت مورد استفاده قرار ميگيرد.
شاخص قيمت تغييرات قيمت در سالهاي مختلف را نسبت به سالي که به
عنوان سال پايه در نظر گرفته شده است به درصد نشان ميدهد.
ف2
شاخص قيمت داراي دو ويژگي است:
الف -به عنوان نمايندهاي از چندين کميت همگن و همجنس است.
ب -معموال اين کميت بر حسب مقدار آن در يکسال پايه سنجيده
ميشود.
ف2
هر جزء GNPاسمي بايد با شاخص مناسب آن به
حقيقي تبديل شود.
از مجموع اجزاء حقيقي ،GNPتوليد ناخالص ملي
حقيقي به دست ميآيد.
ف2
GNPاسمي
GNPحقيقي
GNPاسمي
تورمزداييGNP
ف2
=
=
تورمزدايي ضمنيGNP
GNPحقيقي
روشهاي محاسبه توليد ملي
-1روش مخارج مجموع مخارج
)GNP = C + I + G + (X-M
-2روش درآمد مجموع پرداختي به عوامل توليد انساني و غيرانساني
-3روش توليد مجموع ارزش افزوده بخشهاي مختلف اقتصاد
ارزش افزوده:
عبارت است از اضافه ارزش ايجاد شده در هر مرحله توليدي و يا ارزش
محصول هر مرحله منهاي ارزش كاالهاي واسطه
ف2
مزد و حقوق
درآمد ملي
ارزش افزوده
بخش خانوار
بخش توليد
تقاضاي
نهايي
مصرف خصوص ي
سه روش محاسبه توليد ملي
ف2
فصل سوم
اقتصاد كالن كالسيك
هدف کلي:
شناخت نظريههاي مکتب کالسيک
ف3
هدف هاي رفتاري:
بيان مفاهيم عرضه و تقاضاي کل از ديد کالسيک ها و ترسيم
منحني هاي مربوط
شرح مفهوم تعادل و چگونگي ايجاد آن
تعيين نقش بازار کاردر عرضه کل
بيان مفهوم قيمت وپول
ف3
تعادل اقتصاد كالن
برراي كرل اقتصراد يرك برازار واحرد در نظرر گرفتره ميشرود .سرتونهاي اصرلي ايرن
بازار متشكل از عرضه كل و تقاضاي كل است.
طررف عرضره بنگراههراي اقتصرادي تصرميم دربراره توليرد را اتخراذ ميكننرد
چره مقردار نيرروي كرار بره كرار گرفتره شرود برازار كرار در طررف عرضره قررار
ميگيرد.
طررف تقاضرا مصررفكنندگان ،بنگراههرا و دولرت دربراره مقرداري از كاالهرا و
خدمات كه ميخواهند خريداري كنند تصميم ميگيرند.
ف3
Pقيمت
S
e
P0
D
Qمقدار
Q0
تعيين قيمت و مقدار در بازار
ف3
منحني عرضه كل:
مقدار توليد كل اقتصاد را در هر سطح قيمت نشان ميدهد.
منحني تقاضاي كل:
تقاضا براي كل توليد را در هر سطح قيمت اندازه ميگيرد.
ف3
در چارچوب اقتصاد كالن ،عرضه كل و تقاضاي كل براساس ديدگاه
مكاتب اقتصادي گوناگون تحليل ميشوند .
ف3
الگوي كالسيك:
ويژگيهاي اصلي نظريه كالسيك:
-1عرضه كل تعيين كننده سطح توليد كل و اشتغال است.
-2عرضه پول تعيينكننده تقاضاي كل و سطح عمومي قيمتها است.
ف3
نظريه عرضه كالسيك:
• موجودي سرمايه و سطح تكنولوژي ثابت است .
• مهمترين نهاده نيروي كار است كه از طرف خانوارها عرضه ميشود و
تغيير ميكند و موجب تغيير سطح توليد ميشود.
ف3
بازار كار كالسيك:
• عرضه كار تابع مستقيم مزد حقيقي است.
• تقاضاي كار تابع معكوس مزد حقيقي است.
مزد حقيقي
SL
e
w0
P0
a
b
0
w
P1
DL
اشتغال
NO
،eتعادل بازار كار ،ab .مازاد تقاضا.
ف3
w1
P1
نكات:
• انعطافپذيري كامل مزدها و قيمتها
• آگاهي كارگران از تغييرات سطح عمومي قيمتها
• سطح تعادلي اشتغال نشانگر وضعيت اشتغال كامل است.
ف3
اثر تغيير سطح عمومي قيمتها در بازار كار و توليد كل:
N 0 y0
ف3
w0
p0
w1
p1
D L , S L E X .D w
w0
p1
p1 p 0
منحني عرضه كالسيك:
عرضه ،تعيينكننده اشتغال و توليد تعادلي است.
عوامل موثر بر عرضه:
پيشرفت فني ،تشكيل سرمايه و رشد جمعيت.
ف3
P
ys
P1
P0
توليد کل
y
منحني عرضه کالسيک
ف3
نظريه تقاضاي كل كالسيك:
نام ديگر :نظريه مقداري پول
پشتوانه :معادله مبادله
M .V p . y
{
GNP
Mمقدار پول در اقتصاد (اسكناس و مسكوك +سپرده ديداري)
،Vسرعت گردش پول است( y, V .توليد حقيقي) ثابت است.
افزايش P, Mمتناسب است.
انگيزه معادالتي مردم براي انجام معامالت پول نگه ميدارند تقاضاي
معامالتي پول.
ف3
سرعت گردش پول ،تعداد دفعاتي است که از پول به عنوان وسيله
مبادله در فاصله زماني معين استفاده ميشود.
ف3
علت ثابت بودن vدر نظريه كالسيك:
عادات پرداخت (متوسط طول فاصله پرداخت مزد به كارگران) -تكنولوژي در اقتصاد (كارتهاي اعتباري و بانكي)
-عوامل نهادي
ف3
منحني تقاضاي كل كالسيك:
نظريه مقداري پول سطح تقاضاي كل ) (ADرا تعيين ميكند.
s
A D p
ف3
y
v
s
M
P
ys
P1
P0
)Yd(M1
)Yd(M0
توليد )(y
y
منحني تقاضاي كل و جابهجايي آن
ف3
سياستهاي تثبيتكننده:
-طرح و اجراي آنها از وظايف دولت است .
دو گروه هستند: -سياستهاي پولي (كوشش دولت براي كنترل عرضه پول)
سياستهاي مالي (استفاده از مخارج و درآمدهاي دولت براي اثرگذاريبر سطح فعاليتهاي اقتصادي)
ف3
سياستها در الگوي كالسيك:
-عدم مداخله دولت /اقتصاد بازار آزاد
تطبيق اقتصاد به طور خودكار با وضعيت اشتغال كامل (بازار كار) عدم وجود بيكاري غير ارادي عدم نياز به طرح و اجراي سياستهاي
تثبيت کننده
سياست پولي (تثبيت سطح عمومي قيمتها) سياست مالي (بياثر)ف3
اثرات سياست مالي بر عرضه:
از نظر اقتصاددانان جديد كه عقايدشان مبتني بر نظريات كالسيك
است تغيير نرخهاي ماليات بر عرضه كل موثر است.
عرضه كل نرخ ماليات
علت عدم توجه كالسيكها به اين موضوع:
پايين بودن نرخهاي ماليات پرداخت ماليات توسط درصد كمي از مردمف3
اثر سياست مالي بر تقاضا:
نظريه كالسيكها با عنايت به سه روش تامين مالي افزايش مخارج
دولت ):(G
-1ماليات مخارج كل AD به دليل Gخنثي ميشود.
-2چاپ اسكناس ADPADM5ناش ي از
افزايش حجم پول يا سياست پولي است لذا به خودي خود بر AD
اثر نميگذارد.
ف3
-3فروش اوراق قرضه به مردم رقابت دولت با وامگيرندگان خصوص ي
براي به دست آوردن منابع در دسترس نرخ بهره سرمايهگذاري
مخارج كل يا AD ADبه دليل Gخنثي ميشود.
نظر كالسيكها:
سياست مالي ،سياست تثبيت كننده مفيد نميباشد.
ف3
فصل چهارم
نظريه تقاضاي كل كنيزي
هدف کلي:
شنا سايي تقاضاي كل و اجزاي آن
ف4
هدف هاي رفتاري:
بيان تقاضاي کل کينزي و اجزاي آن
توضيح تابع مصرف و پس انداز کينز
بيان چگونگي ايجاد تعادل و تعيين توليد تعادلي در الگوي کينز
تعريف سرمايه گذاري و عوامل موثر بر آن
ف4
الگوي ساده كنيزي
-بر نقش تقاضاي كل تاكيد دارد.
نقش تقاضاي كل در تعيين ميزان توليد را توضيح ميدهد. -برداشت از تعيين ميزان توليد ،برداشت درآمد-مخارج است .
ف4
توليد کل
مخارج کل
درآمد کل
ارتباط درآمد و مخارج در الگوي کينزي
ف4
الگوي دو بخش ي:
-اجزاي تقاضاي كل ):(AD
مصرف ،Cتقاضاي بخش خانوار سرمايهگذاري ،Iتقاضاي بنگاههاي اقتصاديAD = C + I
ف4
مصرف و پسانداز:
به نظر كينز هر دو تابع مستقيم درآمد ميباشند.
y=C+S
فرضT = 0 :
C = a + by
S = y – C = -a + (1 - b)y
ف4
مثال:
درآمد
C = +50 + 0/75y
گرايش نهايي به مصرف
درآمد
گرايش نهايي به پسانداز
ف4
مصرف
مصرف مستقل
S= -50 + 0/25y
پسانداز
پسانداز مستقل
C
شيب = 0/75 = b
شيب = )0/25 = (1-b
50
S
y
-50
مصرف و پسانداز
ف4
ميل نهايي به مصرف b 0 / 75
C
y
ميل نهايي به پسانداز 1 b 0 / 25
M PC
s
y
M PS
M PC M PS 1
4ف
ساير عوامل موثر بر مصرف و پسانداز:
ثروت ،ثروت C -انتظارات تورمي
C حال
انتظار P
ف4
اثر كل بر Cنامشخص
ارزش داراييهاC
سرمايهگذاري:
در مقايسه با مصرف جز كوچكتري از GNPاست. -نقش مهمي در نظريه كينزي دارد.
سرمايهگذاري شامل مخارج بنگاهها بر روي ماشينآالت و تجهيزات)سرمايهگذاري ثابت) ،تغيير در موجودي بنگاهها (سرمايهگذاري در
موجوديها) و مخارج خانوارها بر روي ساختمانهاي مسكوني است.
ف4
در الگوهاي كينزي به عنوان مخارج مستقل در نظر گرفته ميشود. متغيرترين و بيثباتترين جزء مخارج مستقل است. تصميمگيري درباره آن تحت تاثير انتظارات بنگاهها از سوددهي آتي و نرخبهره است.
ف4
تقاضاي كل ) = (ADعرضه كل )(y
شرط تعادل
جريان هرز = جريان تزريق
تغيير در موجودي انبار به طور ناخواسته = صفر
در شرايط تعادلي هر سه شرط فوق همزمان برقرار است.
ف4
بازار مالي
S
I
C
خانوارها
بنگاهها
y
جريان چرخش ي درآمد و توليد
ف4
:توليد تعادلي
y AD C I
y a by I 0
y by a I 0
ye
1
1b
a I 0
4ف
مثال:
C = 50 + 0/75y
I = 100
ف4
1
2
توليد y
مصرف c
200
200
0
300
275
25
100
400
350
50
100
450
500
425
75
100
525
-25
600
500
100
100
600
0
700
575
125
100
675
25
800
650
150
100
750
50
1000
800
200
100
900
100
ف4
3
پسانداز
سرمايهگذاري
5
تقاضاي کل
S=y-C
I
AD=C + I
6
موجودي ناخواسته کمبود
( )-يا مازاد )(y-AD)(+
4
100
200
-100
375
-75
-50
توليد تعادلي:
شرط:
جريان هرز = جريان تزريق
I s
I 0 a 1 b y
a I 0
ف4
1
1b
ye
1000
انباشت موجودي ناخواسته = )(y-AD
AD = C + I
= )(AD-y
کمبود موجودي ناخواسته
توليد y
450
700 800 900 1000
100 200 300 400 500 600
700 800 900 1000
ف4
100 200 300 400 500 600
توليد تعادلي :نمايش گرافيک
200
100
0
پس انداز ) (sو سرمايهگذاري )(T
s = -50 + 0/25y
I = 100
توليد y
200
100
50
تقاضاي کل مصرف ) (Cبعالوه سرمايهگذاري ( tبه ميليارد واحد پولي)
C = 50 + 0/75y
900
800
700
600
500
400
300
هيچ تضميني وجود ندارد كه توليد تعادلي در نظام كينزي توليد در سطح
اشتغال كامل باشد بلكه وجود آن يك حالت خاص تلقي ميشود.
ف4
فصل پنجم
بخش دولت ،مفهوم ضريب افزايش و
سياست مالي
هدف کلي:
شناسايي نقش دولت در اقتصاد
ف5
هدف هاي رفتاري:
تعريف سياست مالي و پرداختهاي انتقالي
تشريح الگوي کينزي با فرض وجود دولت
بيان مفهوم ضريب افزايش سرمايه گذاري ،ماليات و بودجه متعادل
بيان رابطه هزينه ها ي دولت و توليد تعادلي
تشريح سياست مالي در جهت تثبيت اقتصاد و رفع مشکالت آن
ف5
از نظر كينز:
دولت نقش مهمي در تثبيت اقتصاديدارد و بايد اين وظيفه را انجام دهد.
اقتصاد سرمايهداري آزاد ميتواند مشكالتاقتصاد خرد را در يك نظام بازار آزاد حل
كند.
ف5
ضرورت دخالت دولت
براي تثبيت اقتصادي
الگويي با بخش دولت:
دولت تقاضاي كل را از طريق سياست مالي ،يعني تصميم دولت در موردخرج كردن و ماليات گرفتن تحت تاثير قرار ميدهد.
ابزار سياست مالي :مخارج دولت ،ناش ي از خريد كاال و خدمات (مثال خريدتسليحات و ايجاد ساختمانهاي جديد دولتي) به وسيله دولت است .مخارج
دولت مخارج مستقل است زيرا مقدار آن را سياستگذاران دولتي تعيين
ميكنند و به وسيله قواي مجريه و مقننه كنترل ميشود.
ف5
تغيير در مخارج دولت نيز مانند تغيير در سرمايهگذاري ،باعث تغيير درتوليد كل ) (GNPميگردد .بنابراين تغيير در مخارج دولت ابزار
بالقوهاي براي سياست مالي تثبيت اقتصادي است و اگر ناآگاهانه انجام
شود ،عدم ثبات ايجاد ميكند.
ماليات ) (Tتنها از بخش خانوارها گرفته ميشود و سياستگذارانمالياتهاي دريافتي و نرخ آن را تعيين ميكنند.
C
S
ف5
T y d
الگوي سه بخش ي
اجزاي تقاضاي كل ):(AD
• خانوارها مصرف C
• بنگاهها سرمايهگذاري I
• دولت مخارج دولت G
ف5
بخش دولتي
بازارهاي مالي
مصرف
بنگاههاي
اقتصادي
خانوارها
درآمد ملي
جريان چرخش ي درآمد و توليد
ف5
توليد تعادلي:
شرط تعادل:
راه اول:
y = AD = C + I + G
راه دوم:
S+T+G+I
پرداختهاي انتقالي -مالياتها = T
ف5
:مثال
C = a + b(y - T) = 50 + 0/75yd
b = MPC = 0/75
T = T0 = 100
I = I0 = 100
G = G0 = 125
5ف
:از هر دو راه با جايگذاري
ye
ye
1
1b
a I 0 G 0 bT 0
1
1 0 / 75
50 100 125 75 800
5ف
1
2
3
4
5
6
7
8
توليد
مالياتها
)(y
)(T
درآمد قابل
تصرف
مصرف
سرمايهگذاري
)(C
)(I
مخارج
دولت
تقاضاي کل
انباشت ( )+يا کمبود
( )-ناخواسته موجودي
AD=C+I+
G
)(y-AD
500
100
400
350
100
125
575
-75
600
100
500
425
100
125
650
-50
700
100
600
500
100
125
725
-25
800
100
700
575
100
125
800
0
900
100
800
650
100
125
875
25
1000
100
900
725
100
125
950
50
yD = y - T
ف5
)(G
1
2
3
4
5
6
7
8
توليد
مالياتها
)(y
)(T
درآمد قابل
تصرف
پس انداز
ماليات +
پسانداز
سرمايه
گذاري
مخارج دولت
سرمايهگذاري +مخارج
دولت
)(S+T
)(I
)(S
yD = y - T
)(G
)(I+G
500
100
400
50
150
100
125
225
600
100
500
75
175
100
125
225
700
100
600
100
200
100
125
225
800
100
700
125
225
100
125
225
900
100
800
150
250
100
125
225
1000
100
900
175
275
100
125
225
ف5
1000
AD = C + I + G
C
توليد y
450
700 800 900 1000
S+T
توليد y
ف5
100 200 300 400 500 600
I+G
700 800 900 1000
200
100
50
100 200 300 400 500 600
توليد تعادلي :الگوي سه بخش ي
225
0
تقاضاي کل
900
800
700
600
500
400
300
تقاضاي کل
AD = C + I1 + G
1200
AD = C + I0 + G
1000
800
600
400
450
توليد y
1200
1000
800
600
400
200
S+T
I1+G
I+G
400
200
I0+G
0
توليد y
1200
ف5
200
1000
800
600
اثر تغيير در سرمايهگذاري
400
200
اثر تغيير در سرمايهگذاري بر روي سطح توليد تعادلي
I 100
100 400
1
1 0 / 75
I
=1200سطح توليد تعادلي جديد
ف5
1
1b
y
I 100 y 1 100 C 0 / 75 100 75
0
y
1
75 C 0 / 75 75 0 / 75 0 / 75 100 56 / 25
y
2
56 / 25 C 0 / 75 (56 / 25) 0 / 75 0 / 75 100 31 / 64
y
3
31 / 64
2
.
.
.
y y
i
1000 100 0 / 75 100 0 / 75 100 0 / 75 ....
2
100
1 0 / 75
100
3
400
0 / 25
5ف
تغيير در توليد تعادلي
…, G, I :AD تغيير بخش مستقلy
y
y
1
1b
1
1b
b
1b
I
G
T
5ف
تقاضاي کل
AD = C + I + G1
1200
AD = C + I + G0
1000
800
600
400
450
توليد y
1200
1000
800
600
400
200
S+T
I + G1
I+G
400
200
I + G0
0
توليد y
1200
ف5
200
1000
800
600
اثر تغيير در مخارج دولت
400
200
اثر تغيير در مخارج دولت بر روي سطح توليد تعادلي
G 100
100 400
1
1 0 / 75
G
=1200سطح توليد تعادلي جديد
ف5
1
1 b
y
AD1 = (C + I + G)1
تقاضاي کل
MPC × ∆G= 75
1200
AD0 = (C + I + G)0
1000
800
600
MPC × ∆T= 75
400
450
توليد y
1200
1000
800
600
اثر افزايش در مالياتها
ف5
400
200
200
اثر افزايش در مالياتها بر روي سطح توليد تعادلي
T 100
100 300
0 / 75
1 0 / 75
T
=900سطح توليد تعادلي جديد
ف5
b
1 b
y
ضريب افزايش مركز نقل نظريه ادوار تجاري كينز
اثر يك واحد تغيير متغيرهاي مستقل را بر روي سطح توليد تعادلي
نشان ميدهد.
ف5
:ضريب افزايش
y
I
y
T
y
G
b
1b
1
1 M PC
1
M PC
1 M PC
M PS
5ف
ضريب افزايش بودجه دولت:
اثر يك واحد افزايش در مخارج دولت همراه با افزايش يك واحد در
مالياتها عبارت است از:
1
1 M PC
1 M PC
M PC
1 M PC
1
1 M PC
y
T
مثال:
y e 100
ف5
G 100
T 100
y
G
در الگوي كينزي:
تثبيت ADاهميت دارد. ابزار سياست تثبيتكننده مالي :مخارج دولت و مالياتها از طريقضريب افزايش بر ADاثر ميگذارد.
ف5
تعادل در اقتصاد باز الگوي چهاربخش ي
مشخصات الگو:
C = a + b (y-T), T = ty
G= G0 , I = I0
X= X0 , M = my
واردات
ف5
صادرات
T G x S T M
I0 G0 X
ye
0
a 1 b
1
1 b bt m
y
ty
:شرط تعادل
ty
my
a I 0 G 0 X 0
ضريب افزايش متغيرهاي مستقل و برونزا
5ف
y
t
y
m
b
1 b bt m
1
1 b bt m
5ف
S+T+M
I+G+X
S+T+M
I+G+X
y
ye
-a
توليد تعادلي :الگوي چهار بخش ي
ف5
نظريه سرمايهگذاري كينز:
• محاسبه بازده نهايي سرمايه ) (MECطرحهاي سرمايهگذاري و ردهبندي
آنها براي تعيين اندازه بهينه موجودي سرمايه )(K
• MECنرخ تنزيلي است كه در آن ارزش فعلي خالص طرح برابر صفر
است.
C
Ri
t
1 r
n
t 1
=Rtسود طرح در سال =c ،tهزينه اوليه سرمايهگذاري طرح و MEC = r
ف5
اگر
نرخ بهره > In = ∆k < 0 r
نرخ بهره = In = ∆k = 0 rو = D > 0سرمايهگذاري جايگزيني
نرخ بهره < In = ∆k > 0 r
ف5
بنابراين ،تغييرات حجم سرمايه يا سرمايهگذاري خالص با نرخ بهره رابطهاي
معكوس دارد.
r
)I f(r
0
dI
dr
I
ف5
منحني : IS
مكان هندس ي تركيبات نرخ بهره و درآمد است كه بازار كاال را متعادل
ميسازد.
جايگذاري
>====== S + T = I(r) +G
معادله IS
متغيرها
تغيير متغيرهاي مستقل و برونزا
ف5
جابهجايي IS
S+T
)(I+G
S+T
450
y
r
r
IS1
)(I+G
y
استخراج منحني ISو جابجايي آن
ف5
IS0
فصل ششم
پول و نرخ بهره
هدف کلي:
آشنايي با نقش پول در اقتصاد
ف6
هدف هاي رفتاري:
تعريف پول و نحوه کنترل آن
تشريح تقاضا و بازار پول کينز
تشريح تقاضاي پول کالسيک و مقايسه آن با تقاضاي پول کينز
تشريح رابطه بين نرخ بهره ،تقاضاي کل و توليد تعادلي
بررس ي اثر سياست پولي بر نرخ بهره
بررس ي اثر کاهش عرضه پول در اقتصاد
بررس ي علت ترکيب سياست پولي و مالي در اقتصاد
ف6
سه مشخصه عمده پول:
-1وسيله مبادله
-2وسيله ذخيره ارزش ← پول يكي از دارائيهاي مالي است و وسيله ذخيره
ثروت
-3واحد حساب ← قيمتها ،بدهيها و….برحسب پول سنجيده ميشود.
ف6
تعريف پول:
= M1پول رايج +سپردههاي ديداري
+ M1= M2سپردههاي پسانداز و مدتدار
+ M2= M3گواهينامههاي سپرده
* چاپ و انتشار پول به عهده بانک مرکزي است.
٭ چاپ و انتشار كنترل پول به عهده بانك مركزي است.
ف6
پول و كالسيكها:
پشتوانه :نظريه مقداري پول
انگيزه نگهداري پول :انجام معامالت
py
d
M
V
رابطه مستقيم و بدون واسطه بين ∆AD, ∆Mاست.
ف6
كينز و بازار پول
عرضه پول مستقل از نرخ بهره و توسط بانك مركزي تعيين و كنترل
ميشود.
با اجراي سياست پولي (انقباض ي يا انبساطي) تغيير ميكند و منحني آن
جابجا (چپ يا راست) ميشود.
ف6
تقاضاي پول:
انگيزه معامالتي و احتياطي تقاضاي معامالتي پول تابع
مستقيم درآمد M1 = f(y)
انگيزه سفته بازي تقاضاي سفته بازي پول تابع معكوس
نرخ بهره ← )MSP = f(r
ف6
تقاضاي پول کينز تابع مستقيم درآمد و تابع معکوس نرخ بهره است.
)Md = f (r, y
منحني تقاضاي پول در فضاي مقدار پول و بهره با شيب منحني رسم
ميشود.
تغيير درآمد باعث جابجايي منحني تقاضاي پول ميشود.
ف6
y
r
M1
MSP
6ف
r
r
M1
MD
M
MD
6ف
r
Ms
y1> y0
r1
r0
)Md(y1
)Md(y0
M
بازار پول و اثر تغيير درآمد
ف6
سرمايهگذاري
توليد
ف6
نرخ بهره
تقاضاي کل
عرضه پول
:سياست پولي انبساطي
M r I
A D 0 C I r0 G
A D 1 C I r1 G
r1 r0
A D1 A D 0
y1 y 0
6ف
r
AD
450
M1s
AD1=C+I(r1)+G
M0s
r1
AD0=C+I(r0)+G
r0
Md
y
y1
y0
M
اجراي سياست پولي انبساطي مانع از r و در نتيجه I ميشود
ف6
سياست مالي انبساطي و بيرون راندن بخش خصوص ي:
G AD , ye
منحني Mdسمت راست
r I AD , ye
ف6
نرخ بهره
AD
AD1
AD2
r1
AD0
)Md(y1
)Md(y0
مقدار پول
y
y1
y2
y0
بازار پول و اثر ↑ مخارج دولت
ف6
r0
A D 0 C I r0 G 0
A D 1 C I r0 G 1
A D 2 C I r1 G 1
r1 r0
6ف
ترکيب سياست پولي و مالي
M1S
AD
450
M0S
AD1=C+I(r0)+G1
r1
AD0=C+I(r0)+ G0
r0
)Md(y1
)Md(y0
y
y1
y0
اجراي سياست پولي انبساطي مانع از r و در نتيجه I ميشود
ف6
منحني LM
مكان هندس ي تركيباتي از نرخ بهره و درآمد است كه بازار پول را متعادل
ميسازد.
معادله Md = Ms LM
Ms يا P انتقال LM
ف6
M0S
M1S
r
r
LM0
r1
LM1
r0
MD(y1)
MD(y0)
)(الف
y
MS
MD,MS
y
)(د
y
)(ج
y
y0
y1
450
)(ب
MS
و انتقال آنLM استخراج
y0
y1
6ف
LM(P2)
r
LM(P1)
LM(P0)
IS
P
y2
y1
y
y0
P2
P1
P0
AD
y2
y1
y0
LM وIS استخراج تقاضاي کل به کمک
y
6ف
فصل هفتم
بانكهاي تجاري و بانك مركزي
هدف کلي:
آشنايي با نقش نظام پولي و بانکي در اقتصاد
ف7
هدف هاي رفتاري:
بيان نقش بانکها در خلق سپرده ها
بررس ي نقش نسبت ذخيره قانوني و نرخ تنزيل مجدد درعرضه پول
بيان نقش بانک مرکزي و بانکها ي تجاري در اقتصاد
تشريح مفهوم ضريب افزايش سپرده ها
آشنايي با سير تحول بانکداري در ايران
ف7
بانكهاي تجاري:
*مانند هر بنگاه اقتصادي در پي به حداكثر رسانيدن سود خود هستند.
*واسطه مالي هستند با ساخت دارائي خاص خود كه متفاوت از بنگاههاي
اقتصادي غير مالي است.
بنگاههاي غير مالي ← ماشينآالت و تجهيزات
مثال:دارايي
بانكها ← وامهاي پرداختي
ف7
وظايف بانكها
* پذيرش سپرده
* عامل پرداخت
* انتشار اسكناس (فقط بانك مركزي)
* ارائه وام به مشتريان
* ساير خدمات
ف7
تركيب داراييهاي بانكهاي تجاري
-1ذخاير
داراييهاي قابل تبديل به وجه نقد با سرعت باال
ذخاير اوليه مانند وجه در صندوق
دارايي هاي با قدرت نقدينگي كمتر ذخاير ثانويه،
كيفيت باال ،بازار وسيع ،سررسيد كوتاه ذخاير ثانويه
ف7
وام
-2داراييهاي ايجادكننده درآمد
سرمايهگذاريها
-3ساير داراييها
ف7
وظايف بانك مركزي
* بانكداري دولت
* انتشار اسكناس و مسكوك
* بانك بانكها
* وام دهنده نهايي
* اجراي سياست پولي
* ساير
ف7
ابزارهاي سياست پولي (ابزارهاي كنترلي)
*نسبت ذخيره خواسته شدن (قانوني) ← درصدي از سپردههاي بانكهاي
تجاري كه بايد به شكل ذخيره نگهداري شوند.
*نرخ تنزيل مجدد ← نرخ بهرهاي كه بانك مركزي به بانكهاي تجاري وام
ميدهد .
*عمليات بازار بازار ← خريد و فروش اوراق قرضه دولتي (ابزاري براي
وام گرفتن از مردم و مهمترين ابزار بانك مركزي براي كنترل حجم پول)
*تعيين سقف و كف اعتبارات
ف7
انواع سياست پولي
*انبساطي (افزايش حجم پول ،افزايش) AD
*انقباض ي (كاهش حجم پول ،كاهش) AD
ف7
هدفهاي اصلي سياست پولي
* حفظ اشتغال كامل
* تثبيت قيمتها
* افزايش رشد اقتصادي
* ثبات ارزش خارجي پول
* تعادل تراز پرداختهاي خارجي
ف7
فرايند ايجاد سپرده ديداري
ذ.ق
20
وام
80
ذ.ق
16
وام
64
100سپرده
80سپرده
ذ.ق 8/12
وام 2/51
64سپرده
D 1 0 0 8 0 6 4 ......
ف7
D 100 100 1 20% 80 1 20% .....
80 100 1 20%
D 100 100 1 20% 100 1 20%
2
:طبق قواعد تصاعد هندس ي
مجموعه جمالت تصاعدs
a
1q
D
100
1 1 20%
100
20%
D 500
7ف
تغيير در ذخاير بانکها
1
×
نسبت ذخيره قانوني
)(∆R
ضريب افزايش سپرده
ف7
1
r
= تغيير در سپردهها
= ∆D
اگر تغيير اوليه در ذخاير ) = (∆Rتغيير در پايه پولي )(∆B
)(∆R
1
نسبت ذخيره قانوني r rd
ضريب افزايش پول در حالت ساده
ف7
= ∆MS
دو فرض حالت ساده:
تمايل افراد براي نگهداري اسكناس و مسكوك ثابت است. -مازاد ذخيره مطلوب بانكهاي تجاري ثابت است.
ف7
حالت پيچيدهتر:
تمايل مردم به نگهداري اسكناس و مسكوك
در مازاد ذخيره بانكها
1
rrd rc re
ف7
ضريب افزايش پول
ضريب افزايش پولي
بانکداري در ايران
بانك جديد شرق-1266-شروع بانكداري
بانك شاهي در ايران-1269-اولين اسكناس بانكي
بانك سپه -1304-اولين بانك ايراني
بانك ملي ايران1307-
بانك مركزي1339-
ف7
قوانين بانکداري
1334-1339-1351
بعد از انقالب اسالمي:
عمليات بانكي بدون ربا
ادغام بانكها (تجاري ،تخصص ي)
ف7
فصل هشتم
نظام كامل كينزي :تقاضا و عرضه كل
هدف کلي:
درک تحليلهاي ساده اقتصاد کالن
ف8
هدف هاي رفتاري:
تشريح منحني تقاضاي کل کينزي و ترسيم آن
بررس ي اثر سياستهاي مالي و پولي روي تقاضاي کل کينزي
تشريح عرضه کل کينزي و داليل جابجايي آن
مقايسه اثر سياستهاي اقتصادي در قالب دو نظريه کينز و کالسيک
ف8
تقاضاي كل
شيب منفي دارد به دليل دو اثر:
-1نرخ بهره ↑ ← P ↑ ،تقاضاي معامالتي پول و در نتيجه ↑ نرخ
بهره ← ↓ Iو ↓ ADمي شود.
ف8
r
∆P → ∆r
r1
Md(y1=P1y)
r0
Md(y0=P0y)
M
هدف عرضه پول
8ف
-2ثروت ↓ ← P ↑ ،ارزش حقيقي بسياري از دارائيهاي مالي
خانوارها و در نتيجه↓ مخارج مصرفي Cو نهايتا ↓ ADميشود .
ف8
P
yd
M
منحني تقاضاي کل
ف8
داليل تغيير مكان منحنيAD
تغيير در:
مخارج دولت ،ماليات
سرمايهگذاري مستقل ،سياستهاي پولي
ف8
تقاضاي کل
)AD(C+I+G
F
)AD(G1
)AD(G0
توليد y
E
y0
y1
F
توليد y
ف8
)Yd(G1
E
)Yd(G0
y1
y0
↑مخارج دولت ← جابجائي AD
سياست پولي انبساطي ← ↑ LM ← Mسمت راست ←
ADسمت راست
سياست مالي انبساطي ← ↑ Gيا IS ← ↓ Tسمت راست
← ADسمت راست
ف8
ADاثر سياست پولي انبساطي بر
LM (MS0, P1)
LM (MS1, P1)
LM (MS1, P0)
r
LM (MS0, P0)
IS0
y
P
P1
P0
yd (MS1)
yd (MS0)
y1
y /1 y 0 y /0
y
8ف
LM(P1)
r
AD برG ↑ اثر
LM(P0)
IS (G1)
IS0 (G0)
y1
y
y0
P
yd (G1)
yd (G0)
y1 y/1y0 y/0
y
8ف
S+T
S+T
(S+T)
(S+T)/
(S+T)1
(S+T)1
(S+T)0
(S+T)0
y0 y/0 y0
y
y/0
r
(I+G)0
(I+G)1
(I+G)
r
r0
r0
r1
IS1
IS0
y0 y/0 y0
y/0
y
IS برT↓ اثر
(I+G)
(I+G)
8ف
عرضه كل
هنگامي كه بيكاري زياد و اقتصاد در سطحي بسيار پايينتر از سطح
توليد بالقوه فعاليت كند ،منحني ysافقي و در شرايط عادي داراي
شيب مثبت است ( < pهزينه)
ف8
P
yS
y
منحني عرضه کل
ف8
توجيه شيب مثبت عرضه كل:
*هزينه توليد_مزد نيروي كارW
* ∆W<∆P
* انعطافناپذيري مزد پولي(قراردادها)
* اطالعات ناقص (انتظارات P:گذشته)
ف8
P
)yd(G
ys
yd
P1
P0
y
y1
y0
اثر سياست مالي انبساطي ( G يا (T
ف8
داليل تغيير مكان منحني عرضه:
*تغيير در انتظارات تورمي
*تغييرات مستقل در قيمتهاي انرژي و مواد خام (شوکهاي عرضه)
ف8
P
y1S
y0S
P1
P0
y
y0
y1
اثر جابجايي منحني عرضه
ف8
مقايسه کالسيکها و کينز
ف8
نظريه
كالسيكها
كينز
عرضه كل
عمودي
افقي-صعودي
اشتغال
كامل
ناقص
تقاضاي كل
مقدار پول – P
… C, I, G,
P
P
yS
yd(M)
yd(M0, G0, I0, T0)
y
کينز
y
کالسيکها
8ف
فصل نهم
بيكاري و تورم
هدف کلي:
آشنايي با دو مفهوم بيكاري و تورم و رابطه آنها
ف9
هدف هاي رفتاري:
تعريف بيکاري و انواع آن
ذکر عوامل بوجود آورنده انواع بيکاري وراه حل هاي رفع آن
تعريف تورم و انواع آن
بيان نحوه محاسبه شاخص قيمت مصرف کننده
ف9
*100
ف9
تعداد بيكاران
كل نيروي كار
= نرخ بيكاري
هزينههاي بيكاري:
اتالف نيروي انساني -افزايش جرايم و اعتياد
-مشكالت مربوط به فقر
ف9
انواع بيكاري
علت
راه كار مقابله
اصطكاكي
يافتن شغل جديد
در دسترس بودن اطالعات
مشاغل
ساختاري
پويايي تركيب محصوالت و مشاغل،
عدم امكان تحرك جغرافيايي الزم
تسهيالت -آموزش
ادواري
نوسانات اقتصادي
سياستهاي تثبيت
ف9
تورم:
افزايش در سطح عمومي قيمتها است.
*براي محاسبه نرخ تورم از شاخص قيمت مصرفكننده (قيمت خرده
فروش ي كاالها و خدماتي كه مصرفكنندگان مصرف ميكنند) استفاده
ميشود.
ف9
نرخ تورم:
به عنوان درصدي از تغيير در شاخص قيمتها در يك دوره معين
محاسبه ميشود.
1
Ip Ip
0
0
:0سال پايه
:1سال مورد نظر
ف9
Ip
نرخ تورم
هزينههاي تورم
-1توزيع درآمد
-2عدم كارايي ← ايجاد اختالل در تخصيص منابع
-3فشارهاي اجتماعي
ف9
فصل دهم
تورم ،بيكاري و كينز
هدف کلي:
آشنايي با تورم و بيکاري از ديدگاه پيروان کينز
ف10
هدف هاي رفتاري:
تجزيه وتحليل عوامل بوجود آورنده تورم در نظريه کينز
تعريف رابطه بين بيکاري و تورم در نظام کينزي
تشريح منحني فيليپس و رسم آن
تعريف تورم رکودي
ف10
تغيير مكان منحنيهاي عرضه كل و تقاضاي كل باعث تغيير سطح
عمومي قيمتها و توليد كل (سطح اشتغال و بيكاري) ميشود.
ف10
تغيير مكان منحنيAD
p
AS
P3
P2
P1
P0
y
y3
y2
y1
y0
نتيجه :توليد و اشتغال و رشد سريعتر P
ف10
رابطه معكوس بين تورم و بيكاري در الگوي كينزي با فرض ثابت بودنمنحني عرضه كل نمايان ميشود .
-تضاد دو هدف تثبيت قيمتها و اشتغال
ف10
نرخ تورم
E2
10
E1
نرخ بيکاري
1
7
2
منحني فيليپس
ف10
سياستهاي پولي و مالي موجب جابجايي منحني تقاضاي كل و حركت
روي منحني فيليپس ميشود.
ف10
عرضه كل ،بيكاري و تورم
فرض ميشود منحني تقاضاي كل ثابت ميماند و در اثر افزايش قيمت نفت
(شوك عرضه) منحني عرضه كل به سمت چپ حركت ميكند .
ف10
جابجايي منحني عرضه كل
y3S
P
y2S
P3
y1S
y0S
P2
P1
P0
y
y0
y1
y2
نتيجه :قيمت وبيکاري و↓توليد
ف10
y3
جابجايي منحني فيليپس
نرخ تورم
C
B
D
P1
A
نرخ بيکاري
جابجايي منحني عرضه ← تغيير در انتظارات كارگران ← جابجايي منحني فيليپس
ف10
نقطه اوليه A :
پس از جابجايي عرضه كل B :
بيكاري -سياست انبساطي )C( -
سياستگذاران
تورم -سياست انقباض ي )D( -
ف10
خنثي كردن اثر نامناسب شوك عرضه
اجراي سياستهاي انبساطي با هدف حفظ سطح توليد و اشتغال
ف10
y3S
Pسطح عمومي قيمت
y2S
P3
y1S
y0S
P2
P1
y3d
y2d
P0
y1d
yتوليد
y0d
تغيير مکان منحني تقاضا به منظور خنثي کردن اثر تغيير مکان منحني عرضه بر سطح توليد
ف10
دو نتيجه مهم
جابجايي ← ADحركت روي منحني فيليپس
جابجايي ← ASجابجايي منحني فيليپس
ف10
فصل يازدهم
ضد انقالب پول گرايان و
اقتصاد نئو کالسيک
هدف کلي:
آشنايي با نظريات پولگرايان و نئوکالسيکها
مقايسه نظريات چهار مکتب کينز ،کالسيک ،پوليون و
نئوکالسيک
ف11
هدف هاي رفتاري:
بيان و تشريح مرکزثقل نظريات پول گرايان
توضيح منحني عرضه کل پول گرايان و رسم آن
بيان داليل پول گرايان براي عدم مداخله دولت در اقتصاد
مقايسه نظرپول گرايان و کينزين ها در مورد سياست مالي
بيان نظريه کالسيکها ي جديد و مقايسه آن با نظريات پول گرايان و کينزينها
نقش سياستهاي پولي ومالي در الگوي کالسيکهاي جديد
ف11
مركز ثقل نظريات پول گرايان
-1تاكيد بر ويژگيهاي خود متعادلكننده اقتصاد در بلندمدت
M-2عامل مهمي در تعيين GNPپولي
-3عدم مداخله دولت در اقتصاد
ف11
نظر فريدمن:
بدون دخالت دولت يك نظام خصوص ي ميتواند در بلندمدت بهترين
شرايط را براي پيشرفت اقتصادي به وجود آورد و به سمت نرخهاي
طبيعي توليد و بيكاري حركت كند.
ف11
GNPو M
پوليMV=py=GNP
vثابت نيست اما نقش بسيار كوچكي در توضيح تغييرات كوتاهمدت
در فعاليتهاي اقتصادي دارد.
ف11
پول گرايان معتقدند تغيير در Mسطح عمومي قيمتها و توليد
حقيقي ) (yrدر كوتاهمدت را تغيير ميدهد.
افزايش Mموجب افزايش متناسب در GNPپولي ميشود.
ف11
P
yS
4
yd
yr
400
الگوي پول گرايان
ف11
P
4/8
4
)yd (M=600
)yd (M=200
yr
500
400
اثر افزايش عرضه پول
ف11
شيب عرضه كل و پولگرايان
مثبت است.
با افزايش pدر كوتاه مدت مزد پولي به همان نسبت افزايش نمييابد.
در قراردادهاي كاري ∆wمجاز نيست در كوتاه مدت
داليل مشابه پيروان كينز
براي آگاهي از pزمان الزم و انتظارات براساس
pگذشته
ف11
نرخهاي طبيعي توليد و اشتغال
اثر سياستهاي پولي انبساطي موقتي است. توليد و اشتغال در بلندمدت به سمت نرخهاي طبيعي خود حركتخواهند كرد.
بستگي به عوامل حقيقي موثر برعرضه دارند .(موجودي سرمايه ،اندازه نيروي كار ،سطح تكنولوژي)
ف11
نرخ تورم )(P0
C
B
2
A
PC1
PC0
نرخ بيکاري )(u0
6
منحني فيليپس پولگرايان
ف11
اثرات افزايش نرخ رشد پول
-نقطه Aوضعيت اوليه اقتصاد
5% , p 2% , u 6%
0
كوتاه مدت
0
0
0
3% , M
نقطهB
u , y , p 7% M
0
0
0
بلندمدت انتظارات كارگران
جابجايي منحني فيليپس نقطه C
ف11
0
y
نتيجهگيري سياستي پول گرايان
اگر سياستگذاران بر نرخ طبيعي بيكاري پافشاري كنند ،بايد
Mاز نقطه Cبه Dحركت صورت ميگيرد پيشبيني
نرخهاي تورم باالتر = uنرخ طبيعي بيكاري و نقطه … E
مارپيچ تورمي
ف11
نرخ تورم
PCLR
10
9
8
7
6
5
4
3
G
F
H
E
D
C
B
A
2
1
نرخ بيکاري
10
9
8
7
6
5
4
3
2
منحني فيليپس پولگرايان و مارپيچ تورمي
ف11
1
پول گرايان و سياستها
مخالف دخالت دولت ،در مقايسه با كينز نگرش بلندمدتتر دارند.-عرضه پول مهمترين عامل در تعيين GNPاست ).(MV = py
دخالت دولت در خصوص كنترل عرضه پول -تورم همواره يك پديده پولي است.
قاعده نرخ رشد ثابت حجم پول موجب رشد باثبات در فعاليتهاياقتصادي خواهد شد .
سياست مالي فاقد كارايي است و موجب بيثباتي سياست پولي ميشود. قاعده تعادل بودجه براي جلوگيري از رشد مخارج دولت.ف11
پايه گذار :رابرت لوکاس
ف11
منتقدين :کينزين ها و پول گرايان
بازار کار
فروض:
-1انعطافپذيري مزد پولي
-2انتظارات منطقي ،استفاده هوشمندانه از اطالعات در دسترس
ف11
انتظارات منطقي و سياست اقتصادي:
تغيير Mپيشبيني شده:
-موجب جابجايي تقاضاي كل ميشود ←
بر توليد و اشتغال بياثر
انتظارات منطقي كارگران درباره pدر آينده موجب تغيير w,Cوجابجايي عرضه كل ميشود.
ف11
P
)yS(M1
)yS(M0
P1
P0
)yd(M1
)yd(M0
y
y0
اثر سياست پيشبيني شده
ف11
تغيير Mپيشبيني نشده:
موجب جابجايي تقاضاي كل ميشود.
p,y هر دو تحت تاثير قرار ميگيرند(مانند الگوي پيروان كينز
و پول گرايان)
ف11
P
P1
P0
y1d
y0d
y
y1
y0
اثر سياست پيشبيني نشده
ف11
تجويز سياست اقتصادي:
عدم مداخله دولت كاهش يا به صفر رساندن نرخ تورم -ثابت بودن نرخ رشد M
متعادل بودن بودجه دولت در يك دوره تجاري(حمايت از قواعد غيرمداخلهگرانه براي سياستهاي پولي و مالي)
ف11
انتقادات:
در نظر نگرفتن هزينه جمعآوري و تحليل اطالعات
عدم آگاهي از نحوه عملكرد اقتصاد
قراردادهاي كاري و عدم امكان تعديل سريع مزدها
ف11
مقايسه چهار الگوي كالسيك ،كنيز ،پولگرايان و كالسيكهاي جديد:
فرضيات متفاوت درباره بازار كار است .
تقاضاي كل:
*كالسيكها و پولگرايان: Mمهمترين عامل تعيين كنندهyd.
*كالسيكهاي جديد و كينز :متغيرهاي پولي و غير پولي.
ف11
عرضه كل
*عمودي -كالسيك
پيروان كينز و پولگرايان
*شيب
كالسيكهاي جديد( انتظارات)
ف11
p
سطح عمومي
قيمتها
yS
)… yd (M,G, T, I,
yتوليد
)yd(M
p
سطح عمومي
قيمتها
p
سطح عمومي
قيمتها
yS
)yd(M
)… yd (M,G, T, I,
ف11
الف -کالسيک
ب -پيروان کينز
)… yd (Me,Ge, Te, Ie,
yتوليد
yS
p
سطح عمومي
قيمتها
ت -کالسيکهاي جديد
پ -پول گرايان
منحنيهاي عرضه و تقاضاي کل براساس چهار الگوي مورد بحث
پيروان کينز
پولگرايان
کالسيکهاي
جديد
کالسيکها
سياست کلي
سياست پولي
سياست مالي
مداخلهگر-سياستگزار نه
براساس قواعد
عدم مداخلهگرر سيسات
براساس قواعد نه برپايه
انتخاب سياستگزار
عدم مداخلهگر -براساس
قواعد و نه انتخاب
سياستگزار
∆pو ∆yدر کوتاه مدت
∆yو ∆p
∆pو ∆yدر کوتاه مدت
اثر اندک بر pو y
اغييرات غير قابل پيشبيني
∆p Mو ∆yدر کوتاه
مدت ،تغييرات قابل پيشبيني
∆p M
تغييرات غير قابل پيشبيني در
∆p Tو ، ∆yتغييرات قابل
پيشبيني ∆p
∆p
اثر اندک بر pو y
عدم مداخلهگر -براساس
قواعد نه انتخاب
سياستگزار
نتيجهگيريهاي سياستي چهار الگوي اصلي اقتصاد کالن
ف11
فصل دوازدهم
سياست اقتصادي -سياست پولي
هدف کلي:
درک اثرات سياست پولي
ف12
هدف هاي رفتاري:
ذکرهدفهاي سياست اقتصاد کالن
تعريف انواع سياستهاي پولي و ذکر ابزار آن
بررس ي اثر انواع سياستهاي پولي بر متغيرهاي هدف
نقد و بررس ي استراتژيهاي هدف قراردادن عرضه پول و نرخ بهره
ف12
سياست پولي
انبساطي
انقباض ي
تقاضاي كل را از طريق M
تحت تاثير قرار ميدهد.
ف12
سياست پولي انبساطي:
كاهش نرخ ذخيره قانوني كاهش نرخ تنزيل مجدد -عمليات بازار باز(خريد اوراق توسط بانك مركزي)
ف12
اثر سياست پولي انبساطي :نظريه پيروان كينز
سرمايهگذاري
توليد
ف12
نرخ بهره
تقاضاي کل
عرضه پول
M1
M0
نرخ بهره
r0
r1
Md
M
y1
y0
اثر افزايش عرضه پول بر نرخ بهره
ف12
اثر سياست پولي انقباض ي :نظريه پيروان كينز
↓ سرمايهگذاري
↓ توليد
ف12
↑نرخ بهره
↓تقاضاي کل
↓عرضه پول
M1
M0
نرخ بهره
r0
r1
Md
M
y1
y0
اثر افزايش عرضه پول بر نرخ بهره
ف12
نرخ بهره
M2S
M0d
*r
M
y1
y0
هدف نرخ بهره
* rبانک مرکزي براساس اهداف نهايي (نرخ تورم ،نرخ بيکاري و نرخ رشد) تعيين ميکند .با
اجراي عمليات بازار باز الزم * rرا حفظ مي کند.
ف12
r
r2
r1
M2d
M1d
r0
M0d
M*
M
هدف عرضه پول
12ف
هدف اعتبار يا بدهي مشابه هدف عرضه پول است.
ف12
مزايا و معايت استراتژيها:
*عرضه پول:
اگر رابطه بين درآمد و Mبا ثبات باشد ،رشد GNPبا ثبات و اگربيثبات باشد ،رشد GNPنيز بيثبات خواهد بود.
-سياست ضد تورمي دنبال ميشود .
-استراتژي ساده قابل كمي شدن است .
ف12
*نرخ بهره:
اگر رابطه بين درآمد و Mبيثبات باشد ميتواند تقاضاي كل را ازعدم ثبات بازارهاي مالي مصون دارد.
-فشارهاي تورمي افزايش مييابد.
ف12
*سطح اعتبارات:
مكمل استراتژي عرضه پول است . اين هدف وقتي رابطه بين درآمد و Mبه دليل بيثباتي تقاضاي پولبيثبات است مد نظر قرار مي گيرد .
-از اين استراتژي ميتوان براي كنترل عرضه پول استفاده كرد .
ف12
فصل سيزدهم
سياست مالي
هدف کلي:
درک اثرات سياست مالي
ف13
هدف هاي رفتاري:
تشريح اهداف اصلي کينزين ها از اجراي سياست مالي
بيان اصطالح ”تثبيت کننده مالي خود کار“
تعريف قاعده بودجه متعادل و بيان نظر کينزينها در مورد آن
تعريف کسر بودجه ادواري و ساختاري
بررس ي اثر ترکيب سياست مالي انبساطي و پولي انقباض ي بر کسري
تراز تجاري
ف13
اهداف سياست مالي:
-1تخصيص
-2توزيع
-3تثبيت
ف13
تخصيص
-1تصميم در مورد Gاثرگذاري بر Cعرضه كاالهاي عمومي
به مردم و تامين مالي هزينه از طريق ماليات.
-2تامين مالي فعاليتهاي داراي اثرات خارجي مثبت (آموزش) ←تامين
مالي از طريق ماليات
متعادل بودن بودجه دولت
ف13
توزيع
دولت از طريق مالياتها و يارانهها بر توزيع درآمد اثر ميگذارد.
چه كساني بايد ماليات دهند؟
بر اين اساس
چه كساني يارانه دريافت مي كنند؟
ساختار نظام مالياتي؟
متعادل بودن بودجه دولت
ف13
تثبيت
مركز ثقل انقالب كنيزي
∆T ، ∆G تثبيت ADو حركت اقتصاد به سمت توليد بالقوه
با چشم پوش ي از اصل بودجه متعادل دستيابي به اين هدف ممكن است.
ف13
yP
P
)yd (G-T=50
)yd (G-T=0
y
yP
y0
سياست تثبيت نيازمند کسر بودجه
ف13
اثر سطح فعاليتهاي اقتصادي بر بودجه دولت:
دوره رکود – کاهش فعاليت ها:
↓ مالياتها به دليل ↓ درآمد و ↓ نرخهاي مالياتي به علت
تغيير طبقه درآمدي.
افزايش بيكاري -افزايش پرداختهاي انتقالي
ف13
كاهش درآمد قابل تصرف كمتر از كاهش GNPخواهد بود لذا از
شدت ركود كاسته ميشود.
پيروي از بودجه متعادل در زمان ركود GTتشديد ركود.
ف13
ضريب تكاثري:
y c I G X M
) C a b ( y T
v ← y اگر ماليات تصاعدي باشد:
I I0
T T 0 vy
,
M my
,
0
X X
پس از جايگذاري:
) ( a bT 0 I 0 G 0 X 0
ضريب افزايش تثبيتكننده خودكار
ف13
1
1 b bv m
y
انواع كسر بودجه:
-1ادواري ← ، y < ypناش ي از ركود اقتصادي
-2ساختاري ← در سطح ، ، ypناش ي از ساختار نامناسب بودجه دولت
= ypتوليد بالقوه
ف13
سياست مالي غير محدودكننده -سياست
پولي محدود كننده:
سياست مالي انبساطي ← ، ADتورم ،كسر بودجه ساختاري ← براي
مقابله با تورم ← سياست پولي انقباض ي ← نرخ بهره I ،و موجودي
سرمايه ←توليد كمتر در آينده ← ارثيه نامناسب براي نسل آينده.
ف13
كسري بودجه و كسري تراز تجاري:
ورود و خروج سرمايه +تراز تجاري = تراز پرداختهاي خارجي
نرخ بهره
ف13
واردات و صادرات
ورود سرمايه
↑نرخ بهره
ترکيب سياست مالي
↑تقاضا براي پول داخلي
با فرض ثابت بودن نرخ
بهره خارجي
انبساطي و سياست پولي
انقباض ي
واردات
↓صادرات
کسري ترازتجاري
ف13
ارزش پول کشور
سياست مالي و عرضه كار
اقتصادداناني كه بر عرضه كل تاكيد دارند:
موافق ↓ نرخ نهايي ماليات براي تشويق فعاليتها و رشد اقتصادي (با جايگزينيماليات بر فروش به جاي ماليات بر درآمد ،حذف معافيتها ← نرخ ماليات↓)
حامي قاعده بودجه متعادل از طريق ↓مخارج نه افزايش مالياتها ميباشند.-نرخ نهايي ماليات ،نرخ ماليات آخرين واحد درآمد ناش ي از فعاليت اقتصادي است.
ف13
سياست مالي-كينز
بدون سياست تثبيتكننده دولت ،تقاضاي كل بخش خصوص ي و توليد
بيثبات خواهد بود (مداخله دولت).
ابزار :مالياتها و مخارج دولت
ف13
* از نظر كينز Iجز بيثبات ADاست لذا تغيير در آن از طريق فرايند ضريب
افزايش باعث عدم ثبات در فعاليتهاي اقتصادي ميشود .
ازاينرو ميتوان از ابزار سياست مالي براي تثبيت ADاستفاده كرد.
* وظيفه سياست مالي خنثي كردن تغييرات نامطلوب در تقاضاي کل بخش
خصوص ي است.
ف13
٭ سياست مالي انبساطي :افزايش Gو كاهشT
٭ سياست مالي انقباض ي :كاهش Gو افزايشT
ف13
فصل چهاردهم
رشد اقتصادي
هدف کلي:
آشنايي با مفهوم رشد اقتصادي
ف14
هدف هاي رفتاري:
تعريف رشد اقتصادي وعوامل موثر برآن
ذکر و تعريف عوامل موثر بر کاهش بهره وري نيروي کار
تعيين ارتباط ميان افزايش بهره وري نيروي کار و توليد حقيقي
ف14
يك مسئله بلندمدت اقتصاد كالن است.
رشد اقتصادي
به معني افزايش توليد و درآمد در يك اقتصاد است.
نرخ آن برابر نرخ افزايش توليد سرانه حقيقي اقتصاد است.
ف14
منابع رشد
اقتصادي
-1نيروي كار (رشد نهاده كار ،رشد بهرهوري نيروي كار،
آموزش)
-2سرمايه (تغييرات تكنولوژيك ،صرفهجويي مقياس)
-3ساير عوامل (جنگ ،شرايط جوي و)...
ف14
-1عوامل جمعيتي (تغيير تركيب سني ،جنس ي نيروي كار)
داليل افزايش
نرخ بيكاري
-2اثرات پرداختهاي انتقالي (بيمههاي بيكاري ← انگيزه يافتن
شغل ↓)
-3رشد بيكاري ساختاري (ناهماهنگي مهارتها ،و محل
جغرافيايي مشاغل)
ف14
فصل پانزدهم
اقتصاد كشورهاي توسعه نيافته
هدف کلي:
آشنايي با اقتصاد كشورهاي توسعه نيافته
ف15
هدف هاي رفتاري:
تشريح موانع رشد کشورهاي توسعه نيافته
تعريف انواع استراتژيهاي توسعه
بيان نقش کشورهاي صنعتي در استراتژيهاي توسعه
ف15
-1توسعه يافته صنعتي
كشورها
كم درآمد
-2درحال توسعه
درآمد متوسط پايين
درآمد متوسط باال
ف15
موانع رشد اقتصادي كشورهاي توسعه نيافته
-1پايين بودن ميزان تشكيل سرمايه (باال بودن مصرف ،پايين بودن نرخ
پسانداز ←پايين بودن ميزان سرمايهگذاري و تشكيل سرمايه)
-2فقدان پيشرفتهاي فني الزم
-3پايين بودن رشد سرمايه انساني (مهارتها ،سطح تحصيالت ،آموزش
و بهداشت نيروي كار به علت كمبود منابع مالي پايين است).
-4باال بودن رشد جمعيت
ف15
استراتژيهاي توسعه
-1رشد متعادل ← سرمايهگذاري همزمان در بسياري از بخشهاي اقتصادي
← رشد همزمان بخشها.
-2رشد نامتعادل ← با توجه به محدوديت مالي سرمايهگذاري روي يك
بخش يا چند بخش پيشرو
ف15
نقش كشورهاي صنعتي در توسعه كشورهاي در حال توسعه
-1كمك خارجي ← سرمايهگذاري و تامين مالي
-2تجارت
ف15