Transcript دكتر ميرعلايي

‫تنگی نفس ‪Dyspnea‬‬
‫تعریف‪:‬‬
‫آگاهی نامطلوب از تنفس را گویند که تجربه‬
‫های شخصی از احساسهای متمایز کیفی در آن‬
‫دخالت دارد‬
‫مقدمه‪:‬‬
‫پمپ تهویه که شامل ‪ ( CW‬عضالت تهویه ای – استخوان و‬
‫اعصاب محیطی است)‪ ،‬پلور و راه های هوایی است‪ .‬کار سیستم‬
‫تنفسی که همانا تبادل گاز و تبادل اسید و باز است‪ ،‬بر حسب نیاز‬
‫فرد را تامین می کند‪ .‬مرکز تنفس در ‪brainstem‬ضمن دریافت‬
‫پیام های حسی از گیرنده های مختلف در پمپ تهویه فرمان‬
‫حرکتی را به عضالت تنفسی ابالغ می دارد‪ .‬ناهماهنگی بین‬
‫دریافت پیام و اجرای فرمان حرکتی عامل تنگی نفس است‪ .‬بین‬
‫‪ sensation‬تنگی نفس و ‪perception‬آن که توسط ‪cortex‬‬
‫صورت می گیرد گاهی اختالل حاصل می شود و عوامل عاطفی‬
‫می توانند ‪perception‬تنگی نفس را کاهش دهند‪.‬‬
‫اهمیت دیسپنه‪:‬‬
‫‪ -I‬تشخیصی‪،ARDS ،PTE ، MI:‬‬
‫انوریسم آئورت‬
‫‪ -II‬پیش آگهی در‪ COPD‬و کانسر‬
‫‪ -III‬درمانی‪ :‬در بیماران قلبی و کانسر‬
‫‪ morbidity -IV‬از شدت کم تا بیحرکتی‬
‫مطلق‬
‫مشکالت‪:‬‬
‫‪ -1‬بین شدت تنگی نفس و اختالل در عملکرد ریه‬
‫رابطه ای خطی وجود ندارد‪ .‬افراد خود دار‪ ،‬افراد‬
‫خودنما‪.‬‬
‫‪ -2‬برخی عوامل ارزیابی تنگی نفس را مشکل‬
‫می سازند‪ ،‬مانند‪ :‬چاقی‪ ،‬بی حرکتی‪ ،‬دود سیگار‪،‬‬
‫‪ FX‬اندام تحتانی‪ ،‬قدرت طلبی‪ ،‬ارتروز‬
‫تنگی نفس یک سیمپتوم است در حالیکه تاکی پنه‬
‫یک ‪ sign‬است‪.‬‬
‫‪ -3‬گاهی مکانیسم های مختلف در ایجاد تنگی‬
‫نفس نقش دارند‪.‬‬
‫بیان تنگی نفس‪:‬‬
‫با واژه های مختلف بیان می شود‪:‬‬
‫ تشنگی هوا‬‫ ‪chest tightness‬‬‫ سختی در ورود هوا‬‫ اشکال در خروج هوا‬‫ سنگینی تنفس‬‫‪ -‬تنفس سطحی‬
‫سه جزء اصلی در ‪ dyspnea‬دخالت دارند‪:‬‬
‫‪ -1‬بخش ارسال پیام های عصبی از گیرنده‬
‫ها‪afferent signals :‬‬
‫پیام های آوران‬
‫‪ -2‬بخش صدور فرمان حرکتی به عضالت‬
‫تنفسی ‪efferent signals :‬‬
‫پیام های وابران‬
‫‪ -3‬مرکز پردازش فرایند اطالعات در‬
‫‪ brainstem‬و ‪cortex‬‬
‫پیام های آوران )‪(afferent signals‬‬
‫این پیام های عصبی از گیرنده های حسی منشا می‬
‫گیرند و به مرکزمی رسند تا ‪ perception‬صورت‬
‫گیرد‪Perception .‬واکنش فرد نسبت به‬
‫‪ sensation‬است‬
‫گیرنده ها‪:‬‬
‫‪chemoreceptors -I‬‬
‫‪ -a‬محیطی‪ ،carotid bodies :‬قوس آئورت‬
‫‪PH ، PaCo2 ، PaO2‬‬
‫‪ -b‬مرکزی در ‪ medulla‬نسبت به ‪PCo2‬‬
‫و ‪PH‬‬
‫‪mechanoreceptors -II‬‬
‫‪ :trigeminal : UAW receptors-a‬در صورت و‬
‫‪UAW‬‬
‫‪ -b‬گیرنده ای ریه از عصب واگ منشا می گیرند‪.‬‬
‫‪ (SARs) Stretch receptors -1‬در ‪lamina‬‬
‫‪ propria‬قرار دارند‪.‬‬
‫‪ Irritant receptors -2‬در بین سلولهای اپی تلیال‬
‫قرار دارند‪.‬‬
‫‪ C-Fiber receptors -3‬در فضای بینابینی در‬
‫نزدیکی مویرگهای آلوئولی )‪ (pulmonary‬و شریان‬
‫برونشی )‪ (bronchial‬قرار دارند‪.‬‬
‫‪ : CW receptors -c‬گیرنده در عضالت تنفسی‬
‫راه انتقال پیام های حسی‪:‬‬
‫ عصب واگ گیرنده های ریه را به مرکز می برد‪.‬‬‫ عصب زوج ‪ 9‬پیام های اجسام کاروتید را منتقل می کند‪.‬‬‫ عصب ‪ trigeminal‬پیام های صورت را ارسال می کند‪.‬‬‫ عصب فرنیک‪ :‬اطالعات دیافراگم را با خود دارد‪.‬‬‫بنظر میرسد پیام های عصبی ابتدا به ‪ brainstem‬می رسد‬
‫و سپس به ‪ cortex‬تا عمل ‪ perception‬انجام می شود‪.‬‬
‫(بخش ‪.)insula‬‬
‫صدور فرمان از ‪ cortex‬حرکتی و ‪ brainstem‬صادر‬
‫می شود تا به عضالت تنفسی برسد ولی همزمان به‬
‫‪ cortex‬حسی نیز ابالغ می شود‪.‬‬
‫تبادل اطالعات بین دو قسمت ‪ cortex‬را ‪corollary‬‬
‫‪ discharge‬گویند‪.‬‬
‫عدم هماهنگی بین فرمان حرکتی به عضالت تنفسی و پیام های‬
‫حسی واصله عامل تنگی نفس است‪ ( .‬ناهماهنگی بین پیام های‬
‫آوران و وابران)‬
‫ قسمت خلفی ‪ cortex‬مربوط به بعد روحی )‪ ( affective‬تنگی‬‫نفس است‪.‬‬
‫ آسیب در کورتکس ‪ insula‬در طرف راست ‪>-----‬‬‫‪ perception‬تنگی نفس‬
‫ در آسم خفیف یا متوسط نیز ‪ perception‬تنگی نفس کمتر‬‫است‪.‬‬
‫ ‪ ، PH, COPD, LVF :orthopnea‬بیماری پلی سیستیک کبد‪،‬‬‫‪panic disorder, sleep apnea‬‬
‫‪orthodeoxia = plathpnea -‬‬