Transcript Slide 1

‫به نام خدایی‬
‫که یاد او‪ ،‬مایه ی آرامش واقعی است‪.‬‬
‫موانع اثربخش ی‬
‫کنترلهای داخلی‬
‫با رویکرد یکپارچه‬
‫غالمحسن تقی نتاج ملکشاه‬
‫(چرخه) سامانه کنترل داخلی برای هر بنگاهی‪ ،‬بنیادین و‬
‫اساس ی است‪ .‬در بنگاه های کوچک‪ ،‬رئیس همه امور را می‬
‫تواند اداره کند ولی در سازمانهای میانی و بزرگ‪ ،‬مجموعه ای‬
‫از مدیران برای این سامانه مسئول هستند‪.‬‬
‫امروزه فشارهای سنگینی برای راهبری بنگاه ها‬
‫(‪)corporate governance‬وجود دارد‪.‬‬
‫چهار مرحله در استقرار سامانه کنترل های داخلی عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ : Plan‬طرح ریزی و تعیین روشهای کنترلی برای اجرای کسب و کار‬
‫‪ : Do‬آیا روشهای برنامه ریزی و کنترل پیاده شود‪.‬‬
‫‪ : Check‬نظارت بر عملکرد روشهای کنترل‬
‫‪ : Act‬تغییر سیستم در صورت تغییر شرایط و یا شکست روشها‬
‫همه سازمانها باید سیستم کنترل داخلی داشته باشند و در صورتی بهینه خواهد شد که با مشارکت مدیریت ارشد و‬
‫نظارت مستمر بر عملکرد همه کارکنان و مشارکت همه کارکنان صورت پذیرد‪.‬‬
‫چارچوب یکپارچه کنترل های داخلی موسوم به ‪:COSO‬‬
‫كنترل داخلي فرايندياستكه به منظوركسب اطمينان معقولاز‬
‫تحقق اهدافيكه درسهگروه اصلي زيرطبقهبندي مي شود‪ ،‬تـوسط هيأت مديره‪،‬مديريت‬
‫وسايركاركنان يك سازمان برقرارمي شود ‪.‬‬
‫‪ ‬اثربخش ی و کارآیی عملیات‬
‫‪ ‬قابلیت اعتماد گزارشها ( اطالعات )‬
‫‪ ‬رعایت قوانین و مقررات‬
‫‪‬محیط کنترلی‬
‫‪ ‬ارزیابی ریسک‬
‫‪ ‬اقدامات کنترلی‬
‫‪ ‬اطالعات و ارتباطات‬
‫‪ ‬پایش‬
‫ضرورت های کنترل داخلی ( به ویژه کنترل داخلی یکپارچه )‬
‫‪‬بازخورد‬
‫‪‬تدوین اهداف و برنامه ها به منظور حرکت منظم و هدف مند‬
‫‪ ‬محافظت از دارایی های فیزیکی‪ ،‬مالی‪ ،‬انسانی و دانش‬
‫‪ ‬فرآیندهای تعریف شده برای کارکرد اثربخش حسابرس ی داخلی و مستقل‬
‫‪ ‬بهره وری‬
‫‪‬ارزش های حاکم بر سازمان ( اخالقی )‬
‫‪‬پایبندی به صالحیت‬
‫‪‬نظارت کمیته حسابرس ی یا الیه های عالی مدیریت‬
‫‪‬رویکرد مدیریتی حاکم برسازمان‬
‫‪‬نظام تفویض ( اختیار‪ ،‬مسئولیت‪ ،‬وظیفه )‬
‫‪‬نگرش به نیروی انسانی‬
‫‪‬شناخت اهداف‬
‫‪‬شناخت ریسک های درونی و بیرونی سازمان‬
‫‪‬شناخت ریسک های عملیاتی‪ ،‬مالی و راهبردی‬
‫‪‬روش ارزیابی و تحلیل ریسک ها‬
‫‪‬مدیریت ریسک ها‬
‫‪‬شاخص های عملکردی‬
‫‪‬نظارت های حضوری‬
‫‪‬تفکیک وظایف‬
‫‪‬نظارت الیه های مدیریتی فرادست بر الیه های‬
‫پایین تر‬
‫‪‬کنترل زیر سیستم های اطالعاتی‬
‫‪‬کیفیت اطالعات (موثر بودن بر تصمیمات )‬
‫‪‬ارتباطات سازمانی ( سلسله مراتب تعریف شده )‬
‫‪‬حیطه بندی مشخص گزارشگری(ارسال و دریافت‬
‫اطالعات ) در قالب دستورالعمل ها)‬
‫‪‬اطالع رسانی و آگاهی کارکنان از جایگاهشان در‬
‫زنجیره ارتباطی رسمی سازمان‬
‫‪‬نظارت مستمر از طریق الیه های مدیریت سازمان‬
‫‪‬نظارت های درونی تعریف شده از طریق بخش سازمانی‬
‫مشخص ( حسابرس ی داخلی ‪ /‬بازرس ی )‬
‫‪‬نظارت های بیرونی ( حسابرسان مستقل‪ ....،‬و حتی‬
‫موسسات رتبه بندی )‬
‫کنترل بیش از حد ‪:‬‬
‫ریسک بیش از اندازه ( کم توجهی به کنترل های داخلی ) ‪:‬‬
‫‪‬اتالف دارائی ها و به هدر رفتن هزینه ها‬
‫‪ ‬افزایش بوروکراس ی ( دیوانساالری )‬
‫‪ ‬تصمیم گیریهای ضعیف در کسب و کار‬
‫‪ ‬کاهش بهره وری‬
‫‪ ‬عدم رعایت ضوابط‬
‫‪ ‬افزایش پیچیدگی کارها‬
‫‪ ‬مقررات نامتناسب‬
‫‪ ‬رسوایی های عمومی و خدشه به اعتبار کسب و کار‬
‫‪ ‬افزایش زمان کار و چرخه عملیات‬
‫‪ ‬افزایش فعالیت های بدون ارزش افزوده‬
‫لذا به منظور دستیابی به تعادل منطقی بین ریسک و کنترل‪ ،‬کنترل های داخلی باید فعال‪ ،‬دارای ارزش‬
‫افزوده‪ ،‬مقرون به صرفه و هدفمند باشد‪.‬‬
‫‪‬منظور از موانع‪ ،‬محدودیت های الینحل نیست‪ ،‬بلکه مشکالتی‬
‫است که دارای راهکار و البته نیازمند تأمین شرایطی است ‪ .‬در‬
‫ادامه‪ ،‬به موانع پرداخته و به منظور نظام مندی مطالب‪ ،‬از‬
‫همین مدل یکپارچه کنترلهای داخلی استفاده می شود‪.‬‬
‫‪ ‬احتمال ضعیف یا نارسا شدن روش ها و اقدامات کنترلی به دلیل تغییرات محیطی و شرایط‪.‬‬
‫‪‬احتمال نادیده گرفتن کنترل های داخلی توسط مدیران یا کارکنان‪.‬‬
‫‪ ‬اشتباهات بالقوه ناش ی از اجراء یا طراحی سامانه ها‪.‬‬
‫‪ ‬بروز رویدادهای جدید در محیط که شناخت قبلی در مورد آنها وجود ندارد‪.‬‬
‫‪ ‬فرونی مخارج ریالی به منافع ریالی و کم توجهی به منافع غیر ریالی ‪.‬‬
‫‪ ‬عدم تحقق اطمینان مطلق و اکتفا به اطمینان معقول‪.‬‬
‫‪‬تخطی مدیریت از کنترل های داخلی‪.‬‬
‫‪ ‬ضعف مدیریت ( فقدان سامانه ) انحرافات ( خطاها) و پاسخگویی مناسب‬
‫‪ ‬ضعف شناسایی و ارزیابی ریسک فعالیتهای بنگاه‬
‫‪ ‬ضعف یا نقص ساختار ها و فعالیتهای کنترلی کلیدی ( اصلی ) مثل تفکیک وظایف‪ ،‬فرآیند تصویب‪،‬‬
‫تأیید و اقدام‬
‫‪‬انتقال ناقص اطالعات بین سطوح مدیریت در بانک ( طولی و عرض ی )‬
‫‪ ‬برنامه های حسابرس ی یا فعالیت های کنترلی ناکافی و ناکارآمد‪.‬‬
‫انح ـراف‬
‫‪ ‬اشتباه‬
‫‪ ‬تقلب‬
‫‪ ‬اعمال غیر قانونی‬
‫دوری از اهداف‬
‫مشکالت‪/‬موانع اثربخش ی‬
‫کنترلهای داخلی ‪:‬‬
‫‪‬نبود و یا عدم رعایت آئین رفتار حرفه ای ( اخالق‬
‫حرفه ای )‬
‫‪‬فن آوری اطالعات و ارتباطات ضعیف و وارداتی‬
‫‪‬مدیریت عالی در مقابل کارکنان است نه در کنار آنان و همچنین‬
‫با سرمایه گذاران‪ ،‬اعتبار دهندگان‪ ،‬رقبا و حسابرسان‪.‬‬
‫‪‬اقدامات تنبیهی ‪ ،‬هدفمند و با معیار ارزش تعریف شده نیست‬
‫و روابط غیررسمی بیشتر حاکم است‪.‬‬
‫‪‬شرح وظایف رسمی و غیررسمی هر شغل به روشنی و شفافیت‬
‫نیست‪.‬‬
‫‪ ‬ضعف (کمبود) خط مش ی ها و رویه های سنجیده و از پیش تعریف‬
‫شده برای مقتضیات بنگاه‬
‫‪ ‬ضعف بررس ی کارکرد شرکتها‬
‫‪‬اهداف به روشنی تبیین نشده اند و سند راهبردی قابل فهم وجود‬
‫ندارد‪.‬‬
‫‪‬فاصله بین الیه های مدیریتی با ریسک مواجه است‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ ‬جریان اطالعات و ارتباط با بیرون از سازمان‪ ،‬عموما شفاهی و همراه‬
‫با نوسان است‪.‬‬
‫‪ ‬اطالعات بیش از حد در موارد غیرضروری تولید میشود در حالی که‬
‫در مورد حوزه های مهم ‪ ،‬کمبود اطالعات وجود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬اطالعات مربوط تولید نمی شود‪.‬‬
‫‪‬مدیران عملیاتی بیشتر از الیه های میانی و عالی مدیریت‪ ،‬آگاهی دارند و‬
‫ً‬
‫مدیران عالی عموما نسبت به کاربنگاه بیگانه اند‪.‬‬
‫ً‬
‫‪‬حسابرس ی داخلی عموما با محدودیت های عمدی مواجه است و از‬
‫انجام ماموریت خود ناتوان است چون مقدمات کار فراهم نیست‪.‬‬
‫‪‬تقلب ها و اعمال غیر قانونی مدیران خارج از حوزه پایش قرار دارد‪.‬‬
‫موارد مورد تأکید ‪:‬‬
‫‪‬اولویت دادن به کنترل های داخلی در متون قانونی نسبت به سایر کنترلها‪.‬‬
‫‪ ‬باز تعریف کنترل های داخلی یکپارچه در محیط ایران به دلیل شرایط‬
‫خاص فرهنگی محیطی‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ ‬اخالق حرفه ای نهادینه شود‪ .‬ترجیحا توسط انجمنی متشکل از حسابرسان‬
‫داخلی و مدیران پیشرو و سایر تخصصهای ذی ربط‪.‬‬
‫موارد مورد تأکید ‪:‬‬
‫‪‬ارزیابی ریسک با متولی سازمانی مشخص مثل اداره ریسک در ساختار‬
‫سازمانی تعبیه شود‪.‬‬
‫‪ ‬توجه جدی و نه تشریفاتی به برنامه ها و بودجه‪.‬‬
‫‪ ‬توجه به آینده بر مبنای تجربه گذشته ( مدیریت دانش )‬
‫‪ ‬تعیین و شناسایی ریسک های مختلف موجود در حوزه های فعالیت‬
‫بنگاه توسط واحد مسئول‪.‬‬
‫‪ ‬استقرار فن آوری اطالعات و ارتباطات بومی‪.‬‬
‫موارد مورد تأکید ‪:‬‬
‫‪‬تعریف ارتباطات عرض ی وطولی سازمان و رعایت حیطه بندی اطالعات‬
‫و اصالح مستمر آن توسط یک واحد مسئول مثل اداره برنامه ریزی‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش مستمر نظاممندی (نظام کنترلی با رعایت حیطهبندی) به‬
‫کارکنان و مدیران و استقرار سامانه تشویق و تنبیه برای این نظام‪.‬‬
‫‪ ‬ایجاد و تقویت حسابرس ی داخلی همراه با مأموریت پایش مستمر‬
‫کنترل های داخلی یکپارچه و البته تجهیز آن‪.‬‬
‫از توجه شما صمیمانه متشکرم‪.‬‬
‫همراه با بهترین آرزوها برای شما ‪...‬‬