Transcript فشار خون - دانشگاه علوم پزشكي بيرجند

‫اللهم صل علي محمدواله ‪،‬وعافني عافيه كافيه شافيه عاليه‬
‫ناميه‬
‫بارخدايا برمحمد وآل او درود فرست و مرا سالمتي ده ‪ ،‬سالمتي‬
‫كه بي نيازكننده و بهبودي دهنده وباالتروبرتر و افزون شونده‬
‫باشد‪.‬‬
‫امام سجاد (ع) دعاي ‪23‬صحيفه سجاديه‬
‫اهميت بيماريهاي قلبي‬
‫دكتر طوبي كاظمي‬
‫دانشیار قلب وعروق‬
‫دانشگاه علوم پزشكي‬
‫بیرجند‬
‫‪19‬تیر ماه ‪1390‬‬
‫كارخانه سیمان قاین‬
‫چرا بيماری قلبی؟‬
‫• پیش بیني ميشود كه بیماریهاي قلبي ـ عروقي به عنوان‬
‫مهمترین علت مرگ و میر (‪ %36‬كل مرگ و میرها) در‬
‫سراسر جهان تا سال ‪ 2020‬باقي خواهد ماند‪.‬‬
‫• در ایران نیز بیماریهاي قلبي ـ عروقي شایعترین علل مرگ و‬
‫میر را به خود اختصاص داده است ‪ ..‬در گروه بیماریهاي قلبي ـ‬
‫عروقي نیز‪ ،‬انفاركتوس میوكارد(سكته قلبي) شایعترین علت‬
‫مرگ و میر و از كار افتادگي محسوب ميشود‪.‬‬
‫مقایسه علل مرگ و میر در طی ‪100‬سال در کشورهای پیشرفته‬
‫•‬
‫گذر اپيدميولوژيک بيماريها‬
‫درصد مرگ‬
‫•‬
‫افزايش قابل توجه بيماريهای غير واگير‬
‫سال‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سرطان‬
‫قلبي عروقي‬
‫سایر علل‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سل‬
‫انفلوانزا و عفونت ریه‬
‫سوانح و حوادث‬
‫مقايسه علل مرگ تهران سا ل‪1350‬و‪18‬استان كشور سال ‪1380‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫روزانه در ايران‪ 800‬نفرمي مي ميرند‪%770‬‬
‫ا ز موارد مرگ را اين ‪3‬گروه بخود‬
‫اختصاص مي دهند‬
‫بيماريهاي ي‬
‫تنفس ي‬
‫حول تولد‬
‫و‬
‫‪%6‬‬
‫ناهنجاري‬
‫مادرزادي‬
‫سرطان ها‬
‫‪14%‬‬
‫حوادث‪%17.5‬‬
‫قلب وعروق‬
‫(‪)46 %‬‬
‫وضعيت استان خراسان جنوبي از نظرآمارمبتاليان به بيماريهاي قلبي ـ عروقي‬
‫چگونه است؟؟؟‬
‫‪-1‬علل مرگ ومير در سالهاي ‪1381-1382‬‬
‫• نظام جامع ثبت مرگ و میر از سال ‪ 1381‬در‬
‫ابیرجند به اجرا درآمده‪ ،‬در این طرح ما از‬
‫اطالعات ثبت شده در نظام جامع مرگ در طي‬
‫سالهاي‪ 1381-382‬استفاده كرده ایم و سیمای‬
‫مرگ در استان خراسان جنوبی را ترسیم نموده‬
‫ایم‪.‬‬
‫علل اصلي فوت استان خراسان جنوبي(‪-1382‬‬
‫‪)1381‬‬
‫‪28.8‬‬
‫‪30‬‬
‫‪25‬‬
‫‪20‬‬
‫‪7.2%‬‬
‫علل مرگ ومير‬
‫‪9%‬‬
‫‪%11.4‬‬
‫‪10‬‬
‫‪3.3%‬‬
‫بيماريهاي بيماريهاي سرطانها‬
‫عفوني‬
‫دستگاه‬
‫وانگلي‬
‫تنفس‬
‫‪15‬‬
‫‪5‬‬
‫سوانح بيماري قلبي‬
‫وحوادث عروقي‬
‫‪0‬‬
‫تفسير نمودار‬
‫• همانطور كه مشاهده میشود ‪:‬‬
‫• ‪3‬علت شایع علل مرگ ومیر در استان عبارتند از‪:‬‬
‫بیماریهاي قلبي عروقي(‪،)%28/8‬سوانح‬
‫وحوادث(‪،)%11/4‬سرطانها(‪.)%9‬‬
‫• درزیر گروه بیماریهاي قلبي عروقي‪،‬شایعترین علت مرگ‬
‫سكته هاي قلبي و سپس سكته هاي مغزي است‬
‫علل مرگ بيماريهای قلبي‪-‬عروقی به تفكيك سن‬
‫تفسير نمودار‬
‫• همانطور كه مشاهده میشود بیماریهاي قلبي‬
‫عروقي‪،‬عامل ‪%41‬مرگ ومیر ها درسنین‬
‫‪45-65‬سالگي یعني افراد با تجربه و فعال جامعه‬
‫میباشند‬
‫‪-2‬سيرسكته هاي قلبي در بيرجند (‪1385‬ـ‪)1372‬‬
‫• این مطالعه كه با هدف بررسي تغییرات‬
‫اپیدمیولوژیك انفاركتوس حاد قلبي درموارد منجر‬
‫به بستري در بیرجند طي سالهاي‬
‫‪1385‬ـ‪1373‬انجام شد نتایج زیر بدست آمد‪:‬‬
‫فراواني موارد انفاركتوس ميوكارد(سكته قلبي)‬
‫بين سالهاي ‪ 72‬تا ‪85‬‬
‫‪350‬‬
‫‪284‬‬
‫‪277‬‬
‫‪300‬‬
‫‪255‬‬
‫‪250‬‬
‫‪201‬‬
‫‪200‬‬
‫‪150‬‬
‫‪115‬‬
‫‪93‬‬
‫‪81‬‬
‫‪80‬‬
‫‪63‬‬
‫‪58‬‬
‫‪65‬‬
‫‪67‬‬
‫‪67‬‬
‫‪100‬‬
‫‪48‬‬
‫‪50‬‬
‫‪0‬‬
‫سا ل‪ 85‬سا ل‪ 84‬سا ل‪ 83‬سا ل‪82‬‬
‫سا ل‪81‬‬
‫سا ل‪80‬‬
‫سا ل‪79‬‬
‫سا ل‪ 78‬سا ل‪ 77‬سا ل‪ 76‬سا ل‪75‬‬
‫سا ل‪ 74‬سا ل‪ 73‬سال ‪72‬‬
‫تفسير نمودار‬
‫• نتایج حاكي از افزایش حدود‪6‬برابر سكته هاي‬
‫قلبي طي این‪ 14‬سال مي باشد‪.‬‬
‫• دالیل این افزایش ميتواند به علت افزایش‬
‫جمعیت ‪،‬آگاهي بیشتر مردم از عالیم قلبي و‬
‫مراجعه زودرس آنها به بیمارستان‪ ،‬بهبود خدمات‬
‫اورژانس‪ ،‬افزایش امكانات تشخیصي باشد‪.‬اما‬
‫علت اصلي توجیه كننده این افزایش قابل‬
‫توجه‪،‬افزایش تعداد موارد ابتالء به بیماري قلبي‬
‫در طي سالهاي اخیر است‪.‬‬
‫‪-3‬تغييرات فراواني سكته مغزي در بيرجند‬
‫(‪1386‬ـ‪)1381‬‬
‫‪350‬‬
‫‪300‬‬
‫‪249‬‬
‫‪250‬‬
‫‪237‬‬
‫‪195‬‬
‫‪188‬‬
‫‪200‬‬
‫‪169‬‬
‫‪117‬‬
‫‪150‬‬
‫‪100‬‬
‫‪50‬‬
‫‪0‬‬
‫سا ل‪1386‬‬
‫سا ل‪1385‬‬
‫سا ل‪1384‬‬
‫سا ل‪1383‬‬
‫سا ل‪1382‬‬
‫سا ل‪1381‬‬
‫• همانطور كه در نمودار مشاهده میشود روندابتال‬
‫به انفاركتوس مغزي نیز افزایش یابنده و هشدار‬
‫دهنده میباشد‪.‬‬
‫سئوال اصلي اين است كه با توجه به شيوع روز‬
‫افزون بيماريهاي قلبي عروقي در استان چه بايد‬
‫كرد؟‬
‫• بیماریهاي قلبي‬
‫عروقي قابل‬
‫پیشگیري ترین‬
‫بیماریها ي مزمن در‬
‫جامعه میباشند ‪.‬‬
‫عوامل خطر بيماريهاي قلبي عروقي‬
‫• عوامل خطر یعني مواردي كه در صورت وجود آنها در‬
‫یك فرد احتمال بروز بیماري افزایش مییابد‪.‬‬
‫عوامل خطر دو نوعند‪:‬‬
‫‪-1‬عوامل غیرقابل كنترل‬
‫‪-2‬عوامل قابل كنترل‬
‫عوامل خطر غير قابل‬
‫كنترل‬
‫سن باال‬
‫جنس مذكر‬
‫زمینه خانوادگي بیماري قلبي (‬
‫عوامل ژنتیك)‬
‫بیماریهاي قلبي با افزایش سن‬
‫افزایش یافته‪،‬در مردان شایعتر‬
‫بوده و در بعضي خانواده ها‬
‫شایعترند‪.‬‬
‫عوامل قابل كنترل‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فشارخون باال‬
‫اختالل چربي خون‬
‫چاقي‬
‫بي تحركي‬
‫قند خون باال(دیابت)‬
‫رژیم غذایي ناسالم‬
‫كشیدن سیگار‬
‫استرس‬
‫• پس با شناسایي عوامل خطر فوق در افراد جامعه وكنترل‬
‫آنها ‪،‬میتوان از بیماریهاي قلبي عروقي پیشگیري كرد‪.‬‬
‫• لذا مادر استان به بررسي شیوع فاكتورهاي خطر فوق‬
‫درافراد سالم پرداختیم‪.‬‬
‫شيوع عوامل خطر بيماريهای قلبي عروق در‬
‫شهر بيرجند‬
‫• این مطالعه در سال ‪ 1385‬در شهر بیرجند بر‬
‫روي ‪ 500‬فرد سالم بین ‪ 30‬تا ‪ 50‬سال انجام‬
‫شد ‪.‬‬
‫شيوع فاكتورهاي خطرقلبي در افراد‬
‫‪30-50‬سال شهر بيرجند(‪)1385‬‬
‫‪71.8%‬‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪36.1%‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬
‫‪10%‬‬
‫‪3.8%‬‬
‫سيگار‬
‫‪14%‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪2.1%‬‬
‫ديابت‬
‫فشارخون باال‬
‫چاقي‬
‫اضافه وزن‬
‫چربي باال‬
‫‪0‬‬
‫همانطور كه در نمودار مشاهده میشود‬
‫• حدود ‪2/3‬افراد اختالل چربي خون‪،‬حدود نیمي از افراد‬
‫مورد مطالعه اضافه وزن وچاقي داشتند‪.‬علت پایین‬
‫بودن نسبي شیوع فشارخون باال و دیابت در افراد فوق‬
‫سن آنها میباشد‪.‬همه این افراد كمتراز‪50‬سال سن‬
‫داشتند‪.‬‬
‫مقايسه شيوع فاكتورهاي خطرقلبي در دو جنس در‬
‫شهر بيرجند‪1385-‬‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫سيگار‬
‫ديابت‬
‫فشار خون باال‬
‫چاقي‬
‫اضافه وزن‬
‫چربي باال‬
‫• در هر دو جنس اختالل جربي خون ‪،‬اضافه وزن وچاقي‬
‫‪،‬فشار خون باال شایعترین فاكتورهاي خطر هستند‪.‬‬
‫• پس الزم است زنان ومردان هر دو از نظر عوامل خطر‬
‫قلبي بررسي شده ودرمان الزم صورت گیرد‪.‬‬
‫شيوع فاكتور هاي خطر قلبي در مدد‬
‫جويان كميته امداد امام خميني بيرجند‪-‬‬
‫‪1386‬‬
‫• مطالعه فوق‬
‫درسال‪1386‬برروي‪1008‬نفرازمددجویان كمیته‬
‫امداد امام خمیني بیرجند صورت گرفت‪.‬افراد مورد‬
‫مطالعه بصورت تصادفي انتخاب شده ودرمحدوده‬
‫سني‪15-65‬سال قرار داشتند‪.‬‬
‫• هدف ازمطالعه فوق بررسي وضعیت عوامل‬
‫خطربیماریهاي قلبي در قشر كم درآمد جامعه‬
‫میباشد ‪.‬‬
‫شيوع فاكتورهاي خطرقلبي درمددجويان كميته‬
‫امداد شهر بيرجند(‪)1385‬‬
‫‪71%‬‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬
‫‪21.4%‬‬
‫‪13.1%‬‬
‫‪9.8%‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10.7%‬‬
‫‪4.6%‬‬
‫سيگار‬
‫ديابت‬
‫‪10‬‬
‫فشارخون باال‬
‫چاقي‬
‫اضافه وزن‬
‫چربي باال‬
‫‪0‬‬
‫• همانطور كه مشاهده شد در اقشار باسطح اقتصادي‬
‫پایین باز هم اختالل جربي خون ‪،‬اضافه وزن وچاقي‬
‫‪،‬فشار خون باال شایعترین فاكتورهاي خطر هستند‪.‬‬
‫شيوع فاكتور هاي خطر قلبي در‬
‫كارمندان دولت بيرجند‬
‫‪1388-1390‬‬
‫• مطالعه فوق ازسال‪ 1388‬تا كنون بر روي بیش از‬
‫‪2000‬نفرازكارمندان دولت دربیرجند صورت‬
‫گرفت‪.‬‬
‫• افراد مورد مطالعه از ادارات مختلف بوده‬
‫ودرمحدوده سني‪30-55‬سال قرار داشتند‪.‬‬
‫سابقه فاكتورهاي خطر در افراد مورد مطالعه(کارکنان دولت) ومقایسه با‬
‫شرایط واقعی فرد(‪)1388-1389‬‬
‫‪25‬‬
‫‪23.2‬‬
‫‪20‬‬
‫‪14.6‬‬
‫‪15‬‬
‫درصد‬
‫‪10.6‬‬
‫‪4.1‬‬
‫‪10‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3.5‬‬
‫‪0‬‬
‫سيگار‬
‫‪79.1‬‬
‫‪43.7‬‬
‫درصد‬
‫‪16.1‬‬
‫‪4.1‬‬
‫سيگار‬
‫‪40‬‬
‫‪15.5‬‬
‫‪5.3‬‬
‫فشار‬
‫خون‬
‫باال‬
‫چ اق ي‬
‫اخ ت ال ل‬
‫چ رب ي‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫سابقه فاميلي‬
‫چربي‬
‫ديابت‬
‫هيپرتانسيون‬
‫• همانطور كه مشاهده شد در كارمندان باز هم اختالل‬
‫جربي خون ‪،‬اضافه وزن وچاقي ‪،‬فشار خون باال‬
‫شایعترین فاكتورهاي خطر هستند‪.‬‬
‫• از طرفي بساري از افراد از باال بودن‬
‫چربي‪،‬فشارخون و قند خون خود بي خبرند‪.‬‬
‫پس فرقی نميکنه فقير يا غنی باشيد در معرض‬
‫خطريد‬
‫البته دوچرخه سواری براتون خیلی مفید تره؟؟!!!‬
‫با توجه به شيوع روز افزون بيماريهاي قلبي عروقي در استان چه بايد كرد؟‬
‫آیا امیدی هست؟‬
‫“ بيش از ‪ %80‬مرگهای قلبی قابل پيشگيری است”‬
‫باالخص اگر برنامه های پيشگيری از دوران کودکی شروع شود‪.‬‬
‫‪Carf/Flickr‬‬
‫• حال‬
‫چه‬
‫باید‬
‫كرد؟؟؟‬
‫شيوع بيماريهاي قلبي در كشورهاي پيشرفته(‪-1970‬‬
‫‪)1950‬‬
‫شيوع بيماريهاي قلبي در كشورهاي پيشرفته(‪-1990‬‬
‫‪)1970‬‬
‫• همانطور كه دو نمودار قبل نشان میدهد با انجام اقداماتي در‬
‫كشورهاي پیشرفته توانسته اند بیماریهاي قلبي را بطور‬
‫قابل توجه كاهش دهند‪.‬‬
‫• اقدامات فوق‪:‬‬
‫‪-1‬آموزش همگاني به مردم‬
‫‪-2‬شناخت فاكتورهاي فوق در هر فرد ودرمان ان‬
‫‪-3‬درمان كامل بیماران قلبي‬
‫عوامل تا ثيرگذار بر سالمتي‬
‫• سبك و شيوه زندگي‬
‫‪% 50‬‬
‫• محيط و عوامل محيطي‬
‫‪% 20‬‬
‫• عوامل ژنتيكي‬
‫‪%20‬‬
‫• خدمات بهداشتي ودرماني‬
‫‪%10‬‬
‫پیشگیري از بیمارهاي قلبي در استان‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫آموزش همگاني‬
‫تستهاي غربالگري‬
‫درمان فاكتورهاي خطر‬
‫درمان بیماران قلبي‬
‫ساختمان قلب و بيماريهاي قلبي‬
‫كار قلب‬
‫تصلب شرايين(آترواسكلروز)‬
‫بيماري عروق كرونر‬
‫فشار خون باال و قلب‬
‫فشار خون چيست؟‬
‫• سرخرگها خون را از قلب به دیگر نقاط بدن میرسانند ‪.‬برای آنکه‬
‫خون بتواند در این عروق به جریان در آید‪ ،‬نیاز به فشار مناسبی‬
‫دارد‪.‬‬
‫• این فشار جریان خون در سرخرگهای بدن یعنی فشاری که در هر‬
‫انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد‬
‫میشود‪ ،‬فشار خون نام دارد‪.‬‬
‫باالترین میزان فشار خون ‪" ،‬فشار‬
‫•‬
‫سیستولیک" است که همان فشاری است که به‬
‫هنگام انقباض ماهیچه قلب موجب میشود تا‬
‫خون از قلب به سایر نقاط بدن برسد‪.‬‬
‫• کمترین میزان فشار خون ‪" ،‬فشار دیاستولیک"‬
‫است که فشار بین ضربانهای قلب محسوب‬
‫میشود و مربوط به زمانی است که قلب در‬
‫حالت استراحت است‪.‬‬
‫• فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه )‪(mmhg‬‬
‫اندازه گیری میشود‪.‬‬
‫• فشار خون بر حسب میلیمتر جیوه )‪ (mmhg‬اندازه‬
‫گیری میشود‪.‬‬
‫• میزان فشار خون بر پایه دو عدد نشان داده میشود‪.‬‬
‫اولین عدد مربوط به فشار سیستولیک یا ماکزیمم و‬
‫دومی مربوط به فشار دیاستولیک یا مینیمم است‬
‫كليات فشارخون باال‬
‫• ‪ .‬فشار خون باال گاهی «کشنده بیسر و صدا» ‪Silent‬‬
‫‪ Killer‬نامیده میشود زیرا تا مراحل انتهایی اکثراً هیچ‬
‫عالمتی ندارد‪.‬‬
‫• فشار خون بطور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی‬
‫باال میرود‬
‫• اما فردی که دچار بیماری فشار خون باال است‪ ،‬به‬
‫هنگام استراحت نیز فشار خونش باالتر از حد طبیعی‬
‫است‪.‬‬
‫عاليم شايع فشار خون باال‬
‫• اغلب عالمتي ندارد‪.‬‬
‫• سردرد و گاهی اوقات نیز تنگی نفس و خونریزی از‬
‫بینی‬
‫• تنها راه تشخیص فشار خون باال ‪ ،‬اندازه گیری میزان‬
‫آن است ‪.‬‬
‫هر فرد باالي ‪ 18‬سال سالم هر سال یكبار كنترل‬
‫فشار خون را باید انجام دهد‪.‬‬
‫عوارض فشار باال‬
‫قلب‪:‬انژین‪،‬سكته قلبي‪،‬‬
‫مغز‪:‬استروك‪،‬ضایعات چشمي‬
‫مرگ ناگهاني‪،‬نارسایي قلبي‬
‫كلیه‪:‬نارسایي كلیه‪،‬پروتئین‬
‫اوري‬
‫بیماري عروق محیطي‬
‫عوارض فشارخون باال‬
‫• كنترل فشار خون حداقل هر یك سال یكبار‬
‫• درمان فشار خون باال‪:‬فقط تحت كنترل منظم پزشك‬
‫درمان فشار خون باال‬
‫• رژیم غذایي‬
‫• فعالیت بدني‬
‫• مصرف دارو فقط طبق دستور پزشك‬
‫سیگار و قلب‬
‫سيگار‬
‫• سيگار و دخانيات مهمترين عامل خطري هستند كه بايد‬
‫مهار شوند‪.‬‬
‫• هر فرد سيگاري خطر ابتالء به سكته قلبي را براي خود ‪5‬‬
‫برابرو براي اطرافيان دو برابر مي كند‬
‫• هر چه مقدار و مدت مصرف دخانيات بيشتر باشد اين خطر‬
‫بيشتر است‪.‬‬
‫• بيماري عروق کرونر با تعداد سيگارهاي کشيده شده‪ ،‬درجه‬
‫استنشاق و سن شروع سيگار کشيدن در ارتباط است‪.‬‬
‫• همچنين سيگار ي غيرفعال(سيگاري دست دوم) در افراد مبتال‬
‫به آنژين صدري ميتواند زمينهساز حمله قلبي گردد‪.‬‬
‫سئوال؟؟؟؟‬
‫• آیا یک فرد سیگاری‬
‫فقط به خود‬
‫صدمه میرساند؟‬
‫سيگاري دست دوم‬
‫سيگاري دست دوم دربالغين‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫افزایش ‪%20-30‬سرطان‬
‫افزایش ‪%20-30‬بیماري قلبي‬
‫باعث مرگ‪25000-65000‬بالغ دراثربیماري قلبي‬
‫درامریكا‬
‫باعث مرگ‪3000‬بالغ در اثرسرطان ریه‬
‫سيگاري دست دوم در بچه ها‬
‫در بچه ها باعث ‪:‬‬
‫• كاهش رشد‪،‬‬
‫• ‪%13‬اسم‪،‬‬
‫• ‪%13‬پنوموني‪،‬‬
‫• ‪%20‬اوتیت مدیا (عفونت گوش میاني)درسنین‬
‫كمتر از ‪5‬سالگي‬
‫فوايد ترك سيگار‬
‫‪20‬دقيقه بعد‪:‬‬
‫فشار خون و ضربان قلب نرمال ميشود‪.‬‬
‫‪8‬ساعت بعد‪:‬‬
‫سطح اكسيژن خون افزايش وسطح دي اكسيد كربن كاهش مي يابد‪.‬‬
‫‪24‬ساعت بعد‪:‬‬
‫احتمال حمله قلبي كاهش مي يابد‪.‬‬
‫‪48‬ساعت بعد‪:‬‬
‫بو ومزه بهتر ميشود‪.‬‬
‫‪2‬هفته تا ‪3‬ماه بعد‪:‬‬
‫جريان خون بهبود مي يابد و‪%30‬كارريه بهبود مي يابد‪.‬‬
‫‪1‬تا‪9‬ماه بعد‪:‬‬
‫سرفه وتنگي نفس كاهش مي يابد‬
‫يكسال بعد‪:‬‬
‫ريسك بيماري قلبي نصف مي شود‪.‬‬
‫‪5‬سال بعد‪:‬‬
‫ريسك سكته مغزي مشابه غير سيگاري‪،‬‬
‫رسيك سرطان دهان‪،‬حنجره‪،‬مري‪،‬ريه نصف مي شود‪.‬‬
‫‪10‬سال بعد‪:‬‬
‫ريسك مرگ سرطان ريه نصف مي شود‪.‬‬
‫‪15‬سال بعد‪:‬‬
‫ريسك بيماري قلبي و سكته مغزي مشابه غير سيگاري ميشود‪.‬‬
‫به اميد جامعه بدون سيگار‬
‫ورزش و قلب‬
‫علل كاهش فعالیت بدني‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫افزایش دسترسي به وسایل نقلیه‬
‫ماشیني شدن انجام امور منزل‬
‫غیرمعمول بودن ورزش در برنامه روزمره زندگي‬
‫افزایش سرگرمي هاي غیرفعال مثل تماشاي تلویزیون‬
‫‪،‬كامپیوتر‪،‬موبایل و ‪...‬‬
‫افزایش شغلهاي پشت میزنشیني‬
‫اهميت ورزش‬
‫تقریبا ً از حدود ‪ 50‬سال پیش محققان مشاهده كردند كه‬
‫حمالت قلبي در كساني كه فعالیت فیزیكي بیشتري‬
‫دارند‪ ،‬بسیار كمتر از افراد كم تحرك اتفاق مي افتد‪.‬‬
‫یكي از عوامل خطرساز این بیماري ها را كم تحركي و‬
‫عدم فعالیت فیزیكي مناسب میدانند كه متأسفانه در قرن‬
‫حاضر با پیشرفت تكنولوژي و اختراع انواع ماشین‬
‫آالت و ابزارهاي صنعتي بر شدت و گستردگي این‬
‫معضل افزوده شده است‬
‫فوايد ورزش‬
‫كنترل فشار خون و وزن مناسب‬
‫كنترل بهتر قند خون‬
‫كاهش چربي خون‬
‫كاهش بیماریهاي قلبي عروقي‬
‫پیشگیري از پوكي استخوان‬
‫افزایش شادابي‪ ،‬ایجاد خلق و خوي بهتر‪،‬‬
‫و داشتن عزت نفس‬
‫پيشگيري از بيماري هاي قلبي‬
‫مداوم و منظم بودن فعالیت بدني بسیار مهم است‪.‬‬
‫ورزش مرتب‪ ،‬حداقل به میزان پنج روز در هفته و‬
‫هر بار نیم ساعت‪،‬‬
‫البته باید ورزش از درجات كمتر و مالیم تر‬
‫شروع شده و تدریجا ً به این میزان دست یافت‪.‬‬
‫چه ورزشي؟‬
‫تمام ورزش هایي كه همراه با تحرك عضالت هستند‪:‬‬
‫پیاده روي ‪ ،‬شنا در آب‪ ،‬دوچرخه سواري ‪،‬دویدن ‪،‬طناب‬
‫زدن‪،‬فوتبال‪،‬والیبال‪،‬بسكتبال‬
‫دماي هوا مالیم ترباشد (اول صبح و شب)‪،‬هر وقت فرصت‬
‫دارید‬
‫بال فاصله پس از غذا خوردن ورزش ممنوع‬
‫گرم كردن قبل از ورزش و سرد كردن بعد از ان‬
‫یادمان نرود‪.‬‬
‫چاقي و قلب‬
‫چاقي در ايران‬
‫روشهاي متعددي براي تخمين چربي بدن و توزيع آن وجود‬
‫دارند كه بيشتر از همه به‬
‫نمايه توده بدني و اندازه گيري دور كمر توجه ميشود‪.‬‬
‫نمايه توده بدني كه ارتباط وزن با قد را نشان ميدهد‪ ،‬با ميزان چربي بدن‬
‫ارتباط معنيداري دارد‪.‬‬
‫تعيين ‪ BMI‬براي ارزيابي اضافه وزن و چاقي و نيز پايش تغييرهاي وزن بدن لزم‬
‫است؛‬
‫•‬
‫به طور مثال در آقایی که ‪ 80‬کیلوگرم وزن و ‪ 1‬متر و‬
‫‪ 75‬سانتیمتر قد دارد‪:‬شاخص توده بدنی ‪ 26‬خواهد بود‪.‬‬
‫شاخص توده بدن‬
‫الغر‬
‫‪18/5‬‬
‫مطلوب‬
‫‪18/5-25‬‬
‫اضافه وزن‬
‫چاقي‬
‫چاقي مفرط يا‬
‫مرضي‬
‫>‬
‫‪25-30‬‬
‫>‪30‬‬
‫>‪40‬‬
‫بالرفتن سن عامل مهمی در چاقی شكمي است و به ذخيره چربی می‬
‫انجامد‪.‬‬
‫احتمال بروز بیماریهاي قلبي‪ ،‬دیابت‪ ،‬فشار خون باال‪،‬اختالل‬
‫چربي در چاقي ي شكمي بیشترل میباشد‪.‬‬
‫چاقي سیبي شكل اغلب در مردان پدید مي آید امادر زنان پس‬
‫از یائسگي وتحت هورمون درماني و پس از زایمان نیز‬
‫میتواند این تیپ چاقي دیده شود ‪.‬‬
‫چاقي شكمي‬
‫• دور كمر (در حدود دور ناف)‬
‫• دور باسن (در پهن ترین قسمت)‬
‫• دور كمر طبیعي‪:‬‬
‫‪> 80‬درزنان‬
‫‪> 95‬درمردان‬
‫دوركمر به باسن غیر طبیعي‪:‬‬
‫>‪0/85‬درزن‬
‫>‪ 0/95‬در مرد‬
‫•‬
‫كنترل وزن‬
‫• رژیم‬
‫• فعالیت‬
‫• ناگهاني خطرناك‬
‫• هیچ داروي بدون عارضه اي وجود ندارد‪.‬‬
‫چربي و قلب‬
‫انواع کلسترول‬
‫•‬
‫کلسترول مضر‪ِ ( :‬ال‪ -‬دی‪ِ -‬ال) ا این‬
‫کلسترول در دیواره عروق خونی بدن‬
‫رسوب می کند‪.‬‬
‫• کلسترول مفید‪ِ ( :‬اچ‪ -‬دی‪ِ -‬ال) ‪.‬کلسترول‬
‫مضر‬
‫را از عروق خونی برداشت کرده و به کبد‬
‫می برد تا کلسترول مضر‪ ،‬تجزیه شود‪.‬‬
‫‪(LDL‬كلسترول مضر)‬
‫• در دیابت‪،‬بیمار قلبي‪:‬‬
‫كمتر از‪(،100‬كمتراز‪)70‬‬
‫• در حضور‪2‬فاكتور خطر قلبي‪ :‬كمتر از‪130‬‬
‫• در فرد سالم‪:‬‬
‫كمتر از‪160‬‬
‫‪(HDL‬كلسترول مفيد)‬
‫• در مردان‬
‫بیشتر از ‪40‬‬
‫• در زنان‬
‫بیشتراز‪50‬‬
‫• بطور كلي‪:‬‬
‫• بطور كلي‪:‬‬
‫بیشتر از ‪ 60‬عالي است‬
‫كمتر از ‪ 35‬بد است‪.‬‬
‫تري گليسريد‬
‫• طبیعي‬
‫كمتر از ‪150‬‬
‫• درمان‬
‫بیشتر از ‪200‬‬
‫• عوارض بیشتر(بخصوص درد شكمي یا‬
‫التهاب پانكراس)‬
‫بیشتر از ‪400‬‬
‫كلسترول‬
‫• طبيعي‬
‫• درمان‬
‫كمتر از ‪200‬‬
‫بيشتر از ‪200‬‬
‫• عوارض بيشتر‬
‫هر چه باالتر باشد‬
‫عاليم چربي باال‬
‫• بدون عالمت‬
‫• هر فرد باالي ‪ 20‬سال كنترل چربي‬
‫درمان چربي باال‬
‫• رژیم غذایي‬
‫• افزایش قعالیت بدني‬
‫• دارو(فقط با تجویز پزشك)‬
‫رژيم غذايي‬
‫شيوع ديابت‬
‫شیوع دیابت نیز از ‪ 4‬درصد در سال ‪ 1995‬به ‪ 5.4‬درصد‬
‫در سال ‪ 2025‬برسد‪.‬‬
‫از هر ‪ ۲۰‬ایرانی یک نفر به دیابت مبتالست و نیمی از این‬
‫تعداد نمیدانند که دیابت دارند‪.‬‬
‫هر ‪ ۱۰‬ثانیه یک نفر در جهان به دلیل عدم آگاهی از دیابت و‬
‫روش کنترل آن‪ ،‬جان خود را از دست میدهد‪.‬‬
‫هر ‪ ۳۰‬ثانیه یک نفر در جهان به علت عدم آگاهی از دیابت و‬
‫روش کنترل آن‪ ،‬پای خود را از دست میدهد‪.‬‬
‫در ایران مطالعه سال ‪ 1372‬در تهران و حومه شیوع دیابت‬
‫و اختالل تحمل گلوکزبرای مردان و زنان به ترتیب ‪ 7.3‬و‬
‫‪ 7.2‬درصد بدست آمد‪.‬‬
‫عوامل ابتال به ديابت نوع ‪2‬‬
‫‪ -1‬استعداد ژنتیکی‬
‫‪ -2‬عوامل محیطی‬
‫ عدم تحرک بدنی‬‫ تغذیۀ نامناسب‬‫‪ -‬چاقی و نمای باالی توده بدنی‬
‫افراد مستعد ابتال به ديابت نوع ‪2‬‬
‫‪ -1‬تمام افراد ‪ 45‬ساله یا باالتر‬
‫‪ -2‬افراد زیر ‪ 45‬سال که دارای عوامل زیر هستند‪:‬‬
‫‪BMI≥30Kg/m²‬چاقی‪-‬‬
‫ سابقۀ ابتال به دیابت در افراد درجه یک خانواده(پدر‪ ،‬مادر‪ ،‬خواهر یا برادر)‬‫‪140‬‬
‫ فشار خون مساوی یا بیشتراز‬‫‪mmHg‬‬
‫ سابقۀ دیابت حاملگی‬‫ تولد نوزاد باوزن بیش از ‪ 4‬کیلوگرم‬‫مساوی یا کمتر از ‪ 25‬میلی گرم بر دسی لیتر ‪HDL -‬‬
‫ تری گلیسرید مساوی یا بیشتر از ‪ 250‬میلی گرم بر دسی لیتر‬‫‪ IGT‬یا‪IFG -‬‬
‫عوارض ديابت‬
‫‪ -1‬چشم و دیابت‬
‫‪ -2‬كلیه و دیابت‬
‫‪ -3‬اعصاب و دیابت‬
‫‪ -4‬بیماری های عروق بزرگ‬
‫‪ -5‬قلب و دیابت‬
‫معيارهای تشخيص‬
‫ دو نوبت قند پالسمای خون وریدی ناشتا مساوی یا بیشتر از‪126mg/dl‬‬‫ یک نوبت قند پالسمای خون وریدی ‪ 2‬ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز که حاوی ‪ 75‬گرم گلوکز‬‫منوهیدرات است مساوی یا بیشتر از ‪200 Mg/dl‬‬
‫ در افرادی که عالئم دارند‪،‬قند پالسمای خون وریدی در هر زمان از طول روز بدون نیاز به ناشتا بودن در‬‫دو نوبت مساوی یا بیشتر از ‪200 Mg/dl‬‬
‫‪ : IGT‬قند پالسما خون وریدی ‪ 2‬ساعت پس از مصرف ‪ 75‬گرم گلوکز بین‬
‫‪199-140 mg/dl‬‬
‫‪ : IFG‬در دو نوبت آزمایش‪ ،‬میزان قند پالسمای خون وریدی ناشتا مساوی‬
‫یا بیشتر از ‪ 110‬ولی کمتر از ‪126mg/dl‬‬
‫قند ناشتای غیرطبیعی است‪.‬‬
‫عالئم ديابت‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫ٰ ممکن است دیابت بدون عالمت باشد‪.‬‬
‫بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین‬
‫غربالگری شناسایی می شوند‬
‫‪.‬با باالتر رفتن قند خون‪ ،‬عالئم دیابت آشکارتر می شوند‬
‫‪.‬پرنوشی‪ ،‬پرخوری‪ ،‬کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد از عالیم‬
‫اولیه شایع دیابت است‬
‫‪.‬بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری چندین سال دیابت‬
‫داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده اند‪.‬‬
‫درمان ديابت‬
‫• رژیم غذایي‬
‫• داروي خوراكي‬
‫• انسولین‬
‫پيشگيري از ديابت‬
‫• رژیم غذایي‬
‫• فعالیت بدني‬
‫• برنامه غربالگري‬
‫به اميد جهاني بدون ديابت‬
‫كليد حل معما = اصالح شیوه زندگی‬
‫• ‪ 8‬راه ساده در پیشگیری از‬
‫بیماری قلبی‬
‫– فعالیت فیزیکی مناسب‬
‫– رژیم غذایی سالم‬
‫– کنترل وزن‬
‫– کنترل قند؛چربی خون (منظم)‬
‫– كنترل فشار خون‬
‫– قطع سیگار‬
‫– کنترل استرس‬
‫– خنده‬
‫كليد حل معما = اصالح شیوه زندگی‬
‫• ‪ 8‬راه ساده در پیشگیری از‬
‫بیماری قلبی‬
‫– فعالیت فیزیکی مناسب‬
‫– رژیم غذایی سالم‬
‫– کنترل وزن‬
‫– کنترل قند؛چربی خون (منظم)‬
‫– كنترل فشار خون‬
‫– قطع سیگار‬
‫– کنترل استرس‬
‫– خنده‬
‫و كالم آخر‬
‫• بیماریهاي قلبي عروقي شایعترین علل مرگ‬
‫• شیوع بیماري بطور روز افزون در حال افزایش‬
‫• قابل پیشگیري ترین بیماري مزمن‬
‫• پس همه (پیر‪،‬جوان‪،‬زن ومرد) مراقب باشیم‪.‬‬
‫• كودكان را واكسینه كنیم‪.‬‬
‫• آموزش‬
‫بهداشت‬
‫قلب‬
‫سالم براي همه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بیماریهاي قلبي عروقي در استان خراسان جنوبي شایعترین علل‬
‫مرگ ومیر مي باشند‪.‬‬
‫میزان شیوع سكته هاي قلبي و مغزي در استان بطور فزاینده‬
‫اي رو به افزایش است‪.‬وضعیت شیوع عوامل خطر بیماریهاي‬
‫قلبي در استان نشاندهنده شیوع چربي خون باال‪،‬اضافه ورن‬
‫وچاقي‪،‬فشار خون باال‪،‬دیابت و سیگار میباشد‪.‬‬
‫نكته جالب توجه این است كه عوامل فوق در زن‪،‬مرد‪،‬فقیر‬
‫وغني همه دیده میشود‬
‫پس الزم است كه بسیج همگاني جهت كنترل عوامل فوق‬
‫صورت گرفته و برنامه هاي آموزشي الزم در رابطه با شیوه‬
‫زندگي سالم ‪،‬فعالیت بدني‪ ،‬ترغیب ورزش و تبلیغ رژیم غذایي‬
‫سالم صورت گیرد تا انشاءهللا در آینده شاهد استاني با حداقل‬
‫بیماریهاي قلبي باشیم‪ .‬به امید آن روز‬
‫مركز تحقيقات قلب و عروق بيرجند‬
‫‪www.bums.ac.ir/Heart/‬‬
‫آنژين صدري‬
‫به اميد قلبي سالم براي همه‬