Transcript 5s تعريف
بسم هللا الرحمن الرحيم حضرت محمد (ص) : هرکس کاري که مي کند بايد آن را خوب انجام دهد ال ِنظا َفة ُ ِم َن االيمان َ َ َ مر ُکم ا ظم ن و هللا ي قو ت اوُ صيکُم ِب َ ِ ِ تاريخچه • ساختن اهرام ثالثه درمصر • داشتن ارتش هاي منظم در دوران هخامنشيان • دستورات و مقررات مربوط به اداره شهرها • خانه تکاني • دور ريختن اشياء زايد در کوچ هاي فصلي شرح فعاليتها براي دستيابي • آموزش همگاني • برنامه ريزي • اجرا در همه واحد ها • ارزيابي ماهيانه • بررسي دستاورد هاي بدست آمده پيوند با بهره وري پيوند با کيفيت پيوند با ايمني پيوند با جلوگيري از ضايعات تعريف 5s يک سيستم اوليه و بسيار ساده براي بهبود بهره وري و کيفيت است که اساس آن را نظم و نظافت تشکيل مي دهد 5sچيست؟ • برگرفته از حروف اول پنج کلمه ژاپني • بر اساس نظم وپرهيزاز در هم ريختگي محيط کار وزندگي است • عاملي براي انگيزش ،بهره وري وايمني است • نياز به سرمايه گذاري اوليه بسيار کمي است • نتايج آن به زودي خود را نشان مي دهد اجزاء 5s ) seiriتفکيک وپاکسازي) (seitonنظم وترتيب) (seisoتميزي ونظافت) (seiketsuحفظ ونگهداري) (shitsukeتوسعه فرهنگ مشارکت) استفاده بهينه از فضاي موجود کاهش زمانهاي تلف شده جهت جستجوي کاهش مسافتهاي جابجائي وحمل ونقل محيط کار ايمن وراحت فوائد ونتايج 5s افزايش عمر ماشين آالت وتجهيزات رشد خالقيت وبهبود تفکر افراد بهبود وضعيت اقتصادي تجارت شرکت افتخار پرسنل به محيط کار خود اهداف 5s • ايجاد محيط کاري تميز ،راحت ،ايمن وبهره ور • اصالح زير بناها براي معرفي تکنولوژي پيشرفته()TQM • گسترش گروههاي کاري خوب و با مشارکت باال • گسترش مديراني براي رهبري عملي بهبود • گسترش افرادي با تفکر کايزن يا بهبود 5sدر اين موارد مي تواند به شما کمک کند: • • • • محيط کار ساماندهي نشده و پر ازاقالم غير ضروري است حمل ونقل اقالم مورد نياز به مسافتهاي طوالني احتياج دارد ايستگاههاي کاري وراهروهاي عبور ومرورازهم جدا نشده اند قسمت عمده اي از فعاليتهاي در حال انجام غير ضروري هستند • حجم دوباره کاريها زياد است • • • موجودي مواد اوليه در جريان ساخت ومحصول نهائي خيلي زياد است وسايل اداري وتجهيزات وماشين آالت کثيف هستند ودرجه خرابي آنها باال است سقفها،ديوارها،پنجره ها ومنابع روشنائي کثيف هستند واطاقهاي کاري از نور کافي برخوردار نيستند محلهاي کار ايمني ندارند وتعداد حوادث وخسارتهاي ناش ي از آن زياد است امکانات عمومي ازقبيل غذا خوري ها،رختکن ها،حمام ها وموارد مشابه غير بهداشتي هستند • اشتباهات زيادي در انجام کارها رخ مي دهد که باعث افت بهره وري وکيفيت مي گردند • تحويل محصوالت هميشه با تأخير همراه است درحالي که حجم اضافه کاري هم باال است • • چرا 5sخيلي زود توسط سازمانها پذيرفته مي شود؟ • • • • • مفاهيم وتکنيکهاي اجرائي آن ساده بوده وبراي همه قابل فهم است اجراي آن مستقل از اندازه ونوع تجارت سازمان است نتايج آن خيلي زود براي همه قابل مشاهده است انسانها بطور ناخود آگاه تميزي،نظافت،ايمني وراحتي را دوست دارند ً برنامه اجرائي آن نياز به سرمايه گذاري نسبتا اندکي دارد نمونه اي از نظم و ترتيب در كارگاه نمونه اي از نظم و ترتيب در انبار سازماني که 5sرا با موفقيت اجرا کند: • بهره وري باالئي دارد • َکيفيت ،حد اقل ثابتي دارد • روحيه افراد در آن باال ست • ايمني در کارها وجود دارد • هزينه هاي اضافي ندارد • در تحويل اجناس به مشتري دقيق است SERIRIتعريف (ساماندهي) • تشخيص ضروري ها از غير ضروري ها و بدور ريختن غير ضروري ها ميبا شد. اقدامات الزم براي اجراي seiri .1شناسائي اقالم متعلق به ديگران .2شناسائي اقالم ضروري و غير ضروري .3طبقه بندي و رهائي اقالم غير ضروري برخي از اقالم غير ضروري • کليه تجهيزات،وسائل،لوازم ومواد فرسوده وشکسته وغير قابل مصرف • مواد خارج ازرده وتاريخ مصرف گذشته • کتب ومدارک بي ارزش ونسخه هاي اضافي ويا ويرايش منسوخ تشخيص غير ضروري ها • بطور مستقيم • بطور غير مستقيم SERIRIتعريف (ساماندهي) • پاکسازي وساماندهي • تشخيص اقالم ضروري از غير ضروري • کنار گذاشتن اقالم غير ضروري • َ شناسائي وجدا کردن اقالم غير الزم وحذف آنها از محيط کار • مرتب کردن اشياء بر اساس قواعد يا اصولي معين منابع ايجاداقالم غير ضروري .1خريد اقالم ضروري بيش از نياز .2خريد اشتباه اقالم ضروري .3خريد اقالم بدون حد اقل کيفيت .4نگهداري اقالم بيش از حد اکثرطول عمر .5توليد بيش از مقدار فروش .6توليد با کيفيت کمتر از نياز مشتري .7عدم جمع آوري ودورريزي به موقع ضايعات .8قطع استفاده از اقالم به دليل تغيير درنيازهاي مشتري .9نگهداري ملزومات ومواد بسته بندي محصوالت خريداري شده .10نگهداري مستندات منسوخ شده ونسخ اضافي از اسناد ،مدارک واستانداردهاي جاري مراحل اجراي seiri مديريت اولويت ها • تعيين گستره عمليات واهداف مورد نظر • کسب آمادگيهاي الزم وبرنامه ريزي • آموزش فراگيردر همه سطوح سازمان براي اجرا • ارزيابي مديريتي از اجرا وپيشنهاد اقدامات اصالحي آيا اين جمله درست است؟ هر چيز که خوار آيد روزي بکار آيد جدول اساس ي ساماند هي ميزان نياز دفعات نياز روش جايدهي کم آن چه در تمام سال گذشته مطلقا مورد استفاده قرار نداده ايد دور بريزيد طي 6تا 12ماه گذشته يکبار استفاده شده در جاي دور نگه داريد طي 2تا 6ماه گذشته يک بار استفاده کرده ايد در محل کار و در نقطه کانوني بيش از يک بار در ماه کاربرد دارد در محل کار و در نقطه کانوني استفاده هفته اي يک بار هر روز مورد استفاده است در محل کار و در دسترس يا حمل با خود متوسط بسيار هر روز بار ها مورد استفاده چند نکته در مورد Sاول • از باالترين اولويت برخوردار است • بايد از سوي مديريت اغاز شود • بايد مکررا انجام شودنياز چنداني به کمک گرفتن از محيط خارج نداريد تعريفseiton با چه نظم و ترتيبي استقرار دهيم و با چه نظم و ترتيبي استفاده کنيم • حذف نياز به جستجو تعريفseiton • نظم وترتيب • مرتب کردن اقالم ضروري به بهترين نحو براي دسترس ي واستفاده • قرار دادن اقالم ضروري در مکانهاي مناسب وبا ترتيب مطلوب به نحوي که امکان استفاده از آنها ساده ودر شرايط خوب وايمن باشد مراحل اجرائي seiton .1 .2 .3 تجزيه وتحليل وضع موجود مشخص کردن محل درست قرارگيري وچيدمان اشياء تعيين نحوه چيدمان اقالم در محل تعيين شده .4 تشويق افراد به رعايت قوانين مشخص شده درقرار دادن اقالم seitonاصول اجراي • تعيين جاي مشخص براي اقالم • نشان گذاري اقالم ومحل آنها با برچسب • قرار دادن اقالم در شرايطي که زمان جستجو براي آنها حد اقل باشد • قرار دادن اقالم در شرايطي که دسترسي واستفاده از آنها ساده باشد • جدا سازي اقالم عمومي واختصاصي • نگهداري اقالم پر استفاده در نزديکي محل استفاده نکات مهم درتعيين محل چيدمان تعداد دفعات استفاده استفاده از عالمتها وسيله بلند کردن وحمل ونقل Seisoچيست؟ • نظافت وپاکيزگي • تميز وپاکيزه کردن کامل محيط کارواجزاي آن به نحوي که هيچ چيز وهيچ جائي کثيف نباشد • شناسائي ،بررسي واصالح منابع ايجاد کننده آلودگي ها مستلزم بازبيني مستمر است مزاياي seiso • • • • اولين گام جهت خود کفائي براي رفع خرابي ها،عيوب ونواقص دستگاهها،ابزار آالت وتجهيزات شناسائي و رفع مشکالت عادي وجزئي که هنوز در مراحل ابتدائي هستند تميزي محيط کار و ارتقاء کيفيت ،بهره وري وايمني هدف آن نگهداري و مراقبت صحيح و مناسب از تجهيزات است مراحل اجراي seiso .1جستجو براي يافتن هر آنچه محتاج تميزي ونظافت است .2اولويت بندي اشياء،اقالم واماکن براي نظافت .3تعريف استانداردهاي تميز کاري .4انجام عمليات تميز کاري مطابق برنامه ودرقالب کار گروهي .5مقايسه نتايج با استانداردهاودر صورت لزوم تکرار مراحل فوق .6اصالح اقالم ،اشياء واماکن در صورت لزوم توصيه هائي در انجام seiso • کار گروهي • برنامه ريزي از قبل • توجه به زيبائي ها • احساس مسئوليت • پذيراي نظرات ديگران • توجه به سالئق شخص ي Seiketsoچيست؟ • نظام 5سين يا سه سين؟ در جريان سه سين بساري از روشها را تغيير داديم Seiketsoچيست؟ • حفظ ونگهداري • استاندارد سازي • حفظ ميزان معيني از ساماندهي،نظم ونظافت واستمرار آنها • حفظ وضعيت مطلوب وجلوگيري از به هم خوردن نظم ونظافت محيط • انجام ساماندهي مطلوب وحفظ سالمت آن بطور مستمر ودائم Seiketsoچيست؟ • استاندارد سازي در نظام 5سين استفاده از همه چيز هايي است که آدمي را از احساس پاکيزيگي و نظم شاداب ميکند مانند استفاده از رنگها يا عاليم کنترل ديداري:تشخيص مواردي است که با استاندارد سه سين اول هماهنگي ندارد. Seiketsoچيست؟ عاليم • • • • • • نشانه هاي خطر نشانه هاي احتياط نشانه مکان استقرار اشياء نشانه توالي فرايند ها نام اشياء ............ کنترل ديداري:تشخيص مواردي است که با استاندارد سه سين اول هماهنگي ندارد. Seiketsoچيست؟ • عوامل ديداري يکي از کارامد ترين ابزار در دست شما است • کوتاه نياييد چه انحرافي رخ داده؟ چگونه روي داده؟ در مورد آن چه بايد کرد؟ استاندارد است که باعث ميشود يک تيم موزيکال آهنگي دلنشين ارايه نمايند فعاليت هاي مهم در اجراي seiketsu • ايجاد نگرش 5sدر همه افراد • توسعه استاندارد سازي (نظير رنگها و عاليم و برچسب) • صدور دستورالعملها • ايجاد فضائي دلپذيردر محيط کار • ساده سازي فعاليتهاي کنترلي ونمايش دادن آنها • رقابتي کردن اجراي 5s • مميزي مديريتي از اجراي 5s Shitsukeچيست؟ • انضباط و فرهنگ سازي خو گرفتن به انجام به موقع و دقيق تکاليف بر حسب اصول استاندارد انضباط انضباط =وقت شناس ي؟ 10دقيقه تاخير 8ساعت کار Shitsukeچيست؟ • آموزش نظم وترتيب ونظافت به افرادبراي اينکه تک تک آنها ً مستمرا اين کارها را به منظور حفظ سالمت محيط کار انجام دهند ً • تمرين تا آنجا که افراد طبيعتا کارشان را درست انجام دهند • تغيير عادت نادرست وايجاد عادت مطلوب • آموزش توأم با ترويج • نهادينه شدن قواعد ودستورات (ملکه ذهن شدن) انضباط انديشدن به مشکالت،پيشنهاد راه حل براي آنها ،وتالش براي بکار گيري اين راه حلها اجراي Shitsuke .1آموزش .2 تيم سازي وتقويت روحيه کار گروهي .3 استفاده از همه افراد درتدوين استانداردها وچک ليستهاي اجرائي وکنترلي .4 تشويق وتبليغ رعايت مقررات توسط همه کارکنان نکات مهم در اجراي shitsuke .1بدانيم که :انگشت گذاشتن روي عيوب ونقائص بدون تالش جهت از بين بردن ياتصحيح علل آنها کاري بيهوده است .2بياموزيم که :اجراي فعاليتهاي 5sيک کار گروهي است ودر گروه همه اعضاء بايد با هم کار کنند ،باهم فکر کنند وبا هم عمل کنند .3اطمينان داشته باشيم که :انسان براي جايگزين کردن روش آسان به جاي روش درست بسيار مستعد است. کوچکترين اشتباه مي تواند به معناي شکست باشد توصيه هائي در انجام 5S • • • • • • • • • تشکيل کميته 5S آموزش فاز اول تهيه چک ليست فاز اول ارزيابي فازاول تشويق بهترين واحد در فاز اول اصالحات فاز اول براي واحد هاي داراي اشکال ................................ ...................... بهبود مستمر پروژه 5S توصيه هائي در انجام 5S فعاليتهاي رقابتي فقط يکي يک جا(هر پرونده فقط در يک جا نگهداري شود) پردازش يک روزه يک پرونده(يکي کردن پرونده ها) ياداشت هاي يک صفحه اي تماسهاي تلفني يک دقيقه اي کار کردن با يک وسيله بايگاني يک نسخه اي .............. حرف آخر در پياده سازي 5Sموفقيد اگر: به دستاورد هاي آن اعتقاد داشته باشيد رمز پيروزي ژاپن بسته به پنج عامل بود گرچه آن در دين ما داراي شرح کامل بود ليک آنها آن را در عمل اجرا کرده اند رتبه اول به توليد و تجارت گشته اند رمز اول ،هرچه زايد را برون بردن زکار و فکر رمز دوم ،هر چه را در جاي خود دادن قرار و بکر رمز سوم ،در پاکي و تميزي شهره دوران شدن در حقيقت پاسدار نيمي از ايمان شدن رمز چهارم ،هر چه در جايش نهادن بعد کار رمز پنجم ،شيوه نگهداري و آموزش زنجيره وار آنچه ژاپن آزموده،جمله در احکام ماست ماست همتي بايد که اين شايستگي انعام