Transcript به دوره نظام آراستگي خوش آمديد . دوره آموزش ی آشنایی با 5S در راستای پیاده سازی نظام آراستگی مقــدمـه پذيرش سيستم مديريت كيفيت بايستي به عنوان يك تصميم.

‫به دوره‬
‫نظام آراستگي‬
‫خوش آمديد‪.‬‬
‫دوره آموزش ی آشنایی با‪5S‬‬
‫در راستای پیاده سازی‬
‫نظام آراستگی‬
‫مقــدمـه‬
‫پذيرش سيستم مديريت كيفيت بايستي به عنوان يك تصميم گيري‬
‫استراتژيك در سازمان در نظر گرفته شود‪ .‬البته حركت بهره وري تالش ي عمومي و‬
‫مشترك در سطح كشور است كه از سوي بسياري از مديران و دست اندركاران دولتي‬
‫و خصوص ي براي رسيدن به پيشرفتهاي اقتصادي و اجتماعي از طريق بهبود و ارتقاي‬
‫بهره وري انجام مي شود‪.‬‬
‫با دقت در اصول نظام آراستگی شاید این ادعا که یکی از اصلی ترین پایه های رشد‬
‫وتوسعه کشور می تواند بکارگيری صحیح ومنطقی اصول ساماندهی محیط کار‬
‫باشد‪.‬اندکی غریب به نظر ميرسد اما با نگرش به کشور هایی که این نظام را بطور‬
‫جدی اجرا کرده اند می بینیم تحول عظیمی درصنعت وتجارت بوجود آورده اند‬
‫بكارگيري و اجرا و پياده سازي اصول نظام‬
‫آراستگي قطعا می تواند محیط کاری ایمن‬
‫دلپذیر وشاداب ومرتب ومنظم برای شما‬
‫فراهم آورد‬
‫اهداف دوره آموزش ي‬
‫اين دوره به گونه اي طراحي شده است تا شما با آشنایی و‬
‫بادرك كاملي از نيازمنديهاي محيطي و سيستمي آشنا شويد‪.‬‬
‫بعد از پايان دوره صاحب تفكري جديد پيرامون محيط كار‬
‫خواهيد شد و با رويكردي نوين از دريچه عينك جدید محيط‬
‫كاري دلنوازي براي شما فراهم مي شود ودرك و فهمي از منافع‬
‫پياده سازي و امتيازات نظام آراستگی در محيط كار برايتان‬
‫فراهم مي شود‪.‬‬
‫معرفي هشت اصل مديريت كيفيت‬
‫اصل اول ‪ :‬مشتري گرايي‬
‫اصل دوم ‪ :‬رهبري‬
‫اصل سوم ‪ :‬مشاركت كاركنان‬
‫اصل چهارم ‪ :‬رويكرد فرآيندي‬
‫اصل پنجم ‪ :‬رويكرد سيستمي به مديريت‬
‫اصل ششم ‪ :‬بهبود مستمر‬
‫اصل هفتم ‪ :‬رويكرد واقعگرا به تصميم گيري‬
‫اصل هشتم ‪ :‬روابط متقابل سودمند با تأمين كننده‬
‫نظام آراستگي (‪ )5S‬يكي از اصول بنيادين مهم مديريت كيفيت است که با اصول ذيل‬
‫ً‬
‫مستقيما در ارتباط مي باشد ‪:‬‬
‫مشاركت كاركنان‬
‫بهبود مستمر‬
‫رهبري‬
‫رويكرد فرآيندي‬
‫نگرش سيستمي‬
‫يافتن ابزارها و بكار بردن راهكارهاي مناسب‬
‫به منظور برآورده كردن نيازمنديهاي اصول‬
‫مديريت كيفيت مي تواند يكي از مهمترين‬
‫فعاليت هاي مديران يك سازمان باشد‪.‬‬
‫با نگرش به انواع نيازمنديهاي مورد نظر در اصول‬
‫مديريت كيفيت يافتن راهكارها و ابزارهاي مناسب كه‬
‫بتوان به راحتي آنها را برآورده نمود ‪ .‬اهميت زيادي‬
‫پيدا مي كند ‪.‬‬
‫يكي از اين راه كارها نظام ‪ 5s‬است كه زيربناي‬
‫استقرار هر نظام بهبود ديگر در مديريت كيفيت مي‬
‫باشد ‪ 5s .‬يك نظام مستقل و سازمان يافته است كه‬
‫براي همه سازمانها و موسسات صنعتي و خدماتي‬
‫الزامي است ‪.‬‬
‫ارتباط )‪ (5S‬با سيستم مديريت كيفيت ‪ISO 9000‬‬
‫• در استانداردهاي جهاني مديريت الزامات متعددي وجود دارد كه الزم االجرا مي باشند‬
‫ولي براي تحقق اين الزامات ‪ ،‬روش و تكنيك خاص ي اشاره نشده است ‪ .‬از جمله اين‬
‫روش ها و ابزارها ‪ ،‬نظام ‪ 5S‬است كه به علت گستردگي مفهوم و در بر گرفتن ابعاد‬
‫گوناگوني همچون نظم ‪ ،‬شناسايي و رديابي ‪ ،‬ايمني ‪ ،‬پاكيزگي ‪ ،‬آموزش ‪ ،‬انضباط ‪ ،‬بازيابي‬
‫و بهبود مي تواند به كار گرفته شود‪.‬‬
‫• اهميت و جايگاه )‪ (5S‬را ميتوان در بندهايي از استاندارد ‪ ISO9000:2000‬به‬
‫روشني به شرح ذيل مشاهده نمود‪.‬‬
‫بند ‪ 6-4‬و بند ‪(6-3‬زير ساختها و محيط كار)‬
‫بند ‪ ( 7-5-5‬نگهداري محصول)‬
‫بند ‪ ( 7-5-3‬شناسايي و رديابي)‬
‫بند ‪( 7-6‬كنترل ابزارهاي پايش و اندازه گيري)‬
‫بند ‪( 8-5-1‬بهبود مستمر)‬
‫بند ‪( 8-3‬كنترل محصول نامنطبق )‬
‫بند ‪ ( 8-5-2‬اقدام اصالحي )‬
‫بند ‪ ( 8-5-3‬پشگيرانه )‬
‫نظام آراستگي در سازمان موجب ايجاد و ترغيب موارد زير است ‪:‬‬
‫‪‬تعهد به كار و حسن همكاري را در سازمان افزايش مي دهد‪.‬‬
‫‪‬انگيزه كار گروهي و تواناي انجام يك كار گروهي را در سازمان بوجود مي آورد‪.‬‬
‫‪‬فرايندهاي مختلف در سازمان را شناسايي و بهبود مي بخشد‪.‬‬
‫‪‬كاهش ضايعات ناش ي از نابساماني و درهم ريختگي‬
‫‪‬زيباشدن و دلپذير شدن محيط كار‬
‫‪‬كاهش اشتباهات و دوباره كاريها‬
‫‪‬كاهش زمان انجام كارها‬
‫‪‬كاهش هزينه هاي مختلف‬
‫‪‬نگرش سيستمي را در سازمان اوج مي دهد‬
‫‪‬ساختار فرهنگي مناسبي در سازمان و محيط كار بوجود مي آيد‪.‬‬
‫اجراي اصول ساماندهي در نظام‬
‫آراستگي ) ‪( 5 S‬‬
‫راهي است به سوي‬
‫قانونمند شدن محيط كار‬
‫قبل اجرای ‪5s‬‬
‫بعداز اجرای‬
‫‪5s‬‬
‫انسان ها ذاتا تمايل به آراستگي‪ ،‬نظم و ترتيب و پاكيزگي‬
‫دارند ‪ .‬همه افراد با ديدن يك اتومبيل تميز و محيط كاري‬
‫با انضباط و يا اشخاص منضبط و وقت شناس احساس‬
‫رضايت مي نمايند ‪.‬‬
‫امروزه بحث پيرامون افزايش بهره وري و استفاده از‬
‫امكانات در محافل علمي و صنعتي گسترش يافته اما به‬
‫روشهاي علمي براي دستيابي به بهره وري باالتر كمتر‬
‫توجه شده است ‪.‬‬
‫« تاريخچه ‪ House Keeping‬و شكل گيري ‪» 5S‬‬
‫پس از جنگ جهاني دوم در سه دسته صنايع (صنايع بهداشتي و دارويي ‪،‬صنايع ميكرو الكتريك و‬
‫صنف خدماتي) در آمريكا و اروپا قوانين و ضوابط خاص ي اجرا مي شد كه ارتباط زيادي با بهداشت‬
‫و سالمتي انسانها و پاكيزگي محيط كار داشت و اين نظام ‪ House Keeping‬يا خانه داراي‬
‫‪House Keeping‬با تأكيد بر رعايت نظم ‪ ،‬نظافت و‬
‫صنعتي ناميده مي شود‪ .‬در واقع نظام‬
‫ايمني در محيط كار آنرا آسوده و ايمن مي سازد‪.‬‬
‫ژاپني ها پس از آشنا شدن با مفهوم خانه داري صنعتي يا ‪ House Keeping‬و الگو برداري از‬
‫برخي صنايع آمريكايي و اروپايي آنرا از اصلي ترين فعاليت هاي زيربنايي براي ارتقاء كيفيت محيط كار‬
‫و كاركنان در سازمانها و صنايع خود دانسته و اين نظام رابا فرهنگ كشور خود تطبيق دادند و پس‬
‫از توسعه و سيستماتيك نمودن آن‪ ,‬آنرا با نظام ‪ 5S‬به محيط صنعتي و فرهنگي كشور ارائه دادند ‪.‬‬
‫آنان با توسعه نسخه ‪ House Keeping‬يعني نظام ‪ 5S‬بقدري در ساماندهي محيط كار و‬
‫كاركنان موفق بوده اند كه امروزه شركتهاي معتبر اروپايي و آمريكايي و آسيايي به اين روش روي‬
‫آورده اند‪.‬‬
‫اصول )‪ (5S‬اولين معيار بهبود كيفيت است ‪.‬‬
‫ً‬
‫هنگاميكه ‪ 5S‬به درستي اجرا نشود بايد به جستجوي علت آن كه معموال زير‬
‫بنايي است بپردازيم ‪ .‬اگر قادر به انجام ‪ 5S‬نباشيد در انجام كارهايتان موفق‬
‫نخواهيد بود‪.‬‬
‫اگر چه اصول ‪ 5S‬به ظاهر بي اهميت و پيش پا افتاده بنظر مي رسد ‪ ،‬اما بايد‬
‫ً‬
‫بسيار مراقب بود كه تمامي آنها دقيقا و به درستي اجرا شوند و همگي افراد در‬
‫انجام آنها مشاركت داشته باشند‪.‬‬
‫‪5S‬‬
‫براي بهسازي و آراستگي در محيط كار بكار مي رود‬
‫) ‪( 5S‬‬
‫زماني داراي مفهوم واقعي است‬
‫كه به صورت دستور العمل مافوق نباشد‬
‫و فقط به صورت داوطلبانه انجام پذيرد‬
‫شكـل گيـري ‪5S‬‬
‫در فرهنگ ژاپني ‪5s‬نشانگر پنج كلمه ژاپني است كه با حرف ‪ S‬شروع مي گردد ‪.‬‬
‫هر يك بيانگر يكي از اصول پنجگانه ساماندهي محيط كار مي باشد ‪.‬‬
‫‪SEITON‬‬
‫ساماندهي‬
‫‪SHITSUKE‬‬
‫انضباط و‬
‫سازمان يافتگي‬
‫‪SISO‬‬
‫نظافت و پاكيزگي‬
‫‪SEIKETSU‬‬
‫حفظ و نگهداري‬
‫و استانداردسازي‬
‫‪SEIRI‬‬
‫نظم و ترتيب‬
‫(معادل مفهوم فارس ي – ژاپني و انگليس ي‬5S)
‫مفهومي‬
STRUCTURE
‫انگليس ي‬
SORT
‫ژاپني‬
‫فارس ي‬
SEIRI
‫پاكسازي و‬
‫ساماندهي‬
SYSTEMATIZE
ORGANIZE
SEITON
‫نظم‬
‫و ترتيب‬
SANITIZE
CLEAN
SEISO
‫سپيدي و پاكيزگي‬
STANDARDIZE
SELF- DISCIPLINE
HYGIENE
SEIKETSU
DISCIPLINE SHITSUKE
‫استاندارد‬
‫سازي‬
‫سازمان‬
‫يافتگي‬
‫اهداف تفضيلي )‪ (5S‬نظام آراستگي‬
‫‪ ‬برقراري ايمني و رعايت بهداشت‬
‫‪ ‬رسيدن به كارايي فردي و سازماني‬
‫‪ ‬ارتقاء كيفي محيط كار‬
‫‪ ‬ارتقاء كيفي محصول و خدمات‬
‫‪‬كاهش و حذف ضايعات و خرابي ها‬
‫‪‬ارتقاء روحيه كاركنان‬
‫‪ ‬جلب رضايت و نظر مشتري‬
‫هدف اصلي‬
‫نظام آراستگي ‪:‬‬
‫بهسازي فرآيندهاي‬
‫سازمان و حذف هرگونه‬
‫اتالف در محيط كار‪،‬‬
‫كاهش ضايعات و‬
‫پيشگيري از هر گونه بي‬
‫نظمي‬
‫‪ -1‬ساماندهي‬
‫‪-2‬نظم وترتيب‬
‫‪SEIRI‬‬
‫‪SEITON‬‬
‫‪ -3‬نظافت و پاكيزگي‬
‫‪SEISO‬‬
‫‪ -4‬استانداردسازي‬
‫‪SEIKETSU‬‬
‫‪ -5‬انضباط وسازمان يافتگي‬
‫‪SHITSUKE‬‬
‫‪ -1‬سواكردن و دوركردن‬
‫‪SEIRI‬‬
‫‪ -2‬سامان دادن و مرتب چيدن‬
‫‪SEITON‬‬
‫‪ -3‬سپيدي و پاكيزگي‬
‫‪SEISO‬‬
‫‪ -4‬سعي در حفظ وضع مطلوب‬
‫‪SEIKETSU‬‬
‫‪ -5‬سازمان يافتگي و انضباط‬
‫‪ -6‬سخت كوش ي‬
‫‪SHITSUKE‬‬
‫‪SHIKKARI YARU‬‬
‫‪ -7‬سماجت در انجام كار خوب تا مرز عادت‬
‫‪SHUKKAN‬‬
‫تشخيص‪ :‬جداكردن اقالم غير الزم و دور ريختن آنها‬
‫ترتيب‪ :‬مرتب كردن اقالم بنحوي كه به آساني به آنها دست يافت‬
‫تنظيف ‪ :‬تميز كردن حيط كار بطوري كه هيچ جايي كثيف نباشد‬
‫تثبيت ‪ :‬نگهداري همه چيز در وضعيتي سامان يافته‬
‫تكليف‪ :‬عادت به انجام هر كاري بنحو صحيح‬
‫اصل اول‬
‫‪SEIRI‬‬
‫اصل اول نظام آراستگي )‪(5S‬‬
‫‪ -1‬ساماندهي و پاكسازي و ( سوا كردن و دوركردن غير ضروريها)‬
‫•‬
‫تشخيص ضروريها از غير ضروريها و دور ريختن اشياء زائد‪.‬‬
‫•‬
‫جدا كردن اقالم ‪ ،‬اوراق و اطالعات الزم از غير كاربردي ها‪.‬‬
‫•‬
‫تعمير و تعويض يا تصحيح معايب و نواقص در محيط كار‪.‬‬
‫• پاكسازي يعني جدا كردن اقالم ضروري از غيرضروي و دوركردن آنها‬
‫اتخاذ تصميم قاطع و اعمال مديريت در اين اصل ضروري است‪.‬‬
‫اهداف اجراي اصل اول ( ساماندهي )‬
‫‪ o‬تعيين معيارهايي براي حذف غير ضروري ها‬
‫‪ o‬به كارگيري مديريت اولويتها وتعيين الويتها‬
‫‪ o‬ريشه يابي علل معايب‬
‫‪ o‬حذف ريشه اي علل آلودگي‬
‫‪ o‬استفاده بهينه از فضاي كار‬
‫‪ o‬استفاده بهينه از تجهيزات ‪ ،‬لوازم و دستگاهها‬
‫روش پياده سازي ‪:S1‬‬
‫اقدامات الزم براي پياده سازي ‪S1‬‬
‫▪تفكيك‬
‫▪ تعمير‬
‫پاكسازي عملي موثر در جلوگيري از اتالف انرژي و زمان است‬
‫‪ ‬تعمير‪:‬‬
‫‪ .1‬تعمير ساختمان‪ ،‬معبر‪ ،‬پل و‪...‬‬
‫‪ .2‬تعمير يا تعويض سيستمهاي روشنايي‪ ،‬تهويه و تاسيسات‬
‫‪ .3‬تعمير يا تعويض ماشين آالت‪ ،‬تجهيزات و‪...‬‬
‫‪ .4‬تعويض يا بازسازي اشياء مستهلك يا غير قابل استفاده‬
‫‪ .5‬تعمير اشياء و ابزار خراب‬
‫‪ .6‬اصالح و بازسازي برنامههاي نرم افزاري‬
‫‪ .7‬نگهداري اموال‪ ،‬اشياء‪ ،‬تاسيسات و‪...‬‬
‫‪ .8‬برنامه ريزي و نظارت بر تعمير و نگهداري‬
‫اصل دوم‬
‫اصل دوم نظام آراستگي )‪(5S‬‬
‫‪ -2‬نظم و ترتيب ( ساماندهي و مرتب چيدن )‬
‫• استقرار منظم ماشينها و اشياءبراي دستيابي سريع به آنها‬
‫• مرتب كردن اقالم ‪ ،‬اوراق و اطالعات و تعيين جاي مناسب براي آنان به‬
‫نحوي كه با سرعت و سهولت قابل دسترس ي باشند‪.‬‬
‫• قراردادن اشياء در مكانهاي مناسب براي استفاده بهينه و جلوگيري از‬
‫جستجوهاي بيهوده‬
‫اهداف اجراي اصل دوم ( نظم و ترتيب )‬
‫‪ ‬نظم و ترتيب درمحل كار‬
‫‪ ‬استقرار و جايدهي مناسب همه چيز ( از لحاظ كيفيت ‪ ،‬ايمني و بازدهي )‬
‫‪ ‬ارتقاء بهره وري از طريق حذف زمان تلف شده براي جستجو اشياء‬
‫‪ ‬كاهش ضايعات ناش ي از نابساماني و درهم ريختگي‬
‫‪‬كاهش اشتباهات و دوباره كاريها‬
‫ساماندهي‪:‬‬
‫بررس ي اقالم مورد استفاده و بررس ي محيط اطراف‬
‫تعيين محل مناسب براي هر چيز‬
‫قرار دادن هر چيز در سرجاي خود‬
‫نظم وترتیب‪:‬‬
‫گامهاي كلي براي پياده سازي ترتيب و تنظيم‪:‬‬
‫تحليل وضعيت موجود‬
‫تعيين محل صحيح استقرار اشياء‬
‫مشخص نمودن نحوه قرارگيري اشياء درمحل تعيين شده آنها‬
‫ترغيب كاركنان به رعايت مقررات قرارگيري اشياء‬
‫اقدامات الزم براي پياده سازي ‪:S2‬‬
‫‪ ‬ايجاد نظم عمومي‬
‫‪ ‬نظم در ثبت‪ ،‬استفاده و بايگاني نامهها و مدارك‬
‫‪ ‬نظم در محيط اداري و براي وسايل اداري‬
‫‪ ‬ايجاد نظم عمومي‪:‬‬
‫‪ .1‬مشخص سازي سازمان‬
‫‪ .2‬مشخص سازي زيرمجموعههاي اصلي سازمان‬
‫‪ .3‬مشخص سازي بخشهاي هر زيرمجموعه‬
‫‪ .4‬مشخص سازي اشياء‬
‫‪ .5‬مشخص سازي محل اشياء‬
‫‪ .6‬مشخص سازي وضعيت اشياء‬
‫‪ .7‬مشخص سازي افراد‬
‫‪ .8‬نظم در تابلوي اعالنات‬
‫‪ ‬نظم در ثبت‪ ،‬استفاده و بايگاني نامهها و مدارك‬
‫‪‬‬
‫طراحي و تهيه فرمهاي استاندارد اداري‬
‫‪ ‬بكارگيري فرمهاي اداري در فايلها و پروندهها‬
‫‪‬‬
‫روش امور دفتري و مكاتبات‬
‫‪‬‬
‫نحوه بايگاني نامهها ومدارك‬
‫بكارگيري ليبلها‬
‫‪‬‬
‫شفاف سازي اطالعات و ارتباطات‬
‫‪‬‬
‫تعيين تعداد پروندهها و اقالم روي ميز (حين كار)‬
‫‪‬‬
‫سريع سازي دستيابي به نامه‪ ،‬اسناد‪ ،‬اشياء و اوراق‬
‫‪‬‬
‫بكارگيري اصل ”فقط يكي“‬
‫‪‬‬
‫برقراري نظم كاري‬
‫‪‬‬
‫برقراري نظم در پروندهها‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬شكل ميزها و طرز قرار گرفتن آنها در يك اتاق‪:‬‬
‫الف‪ :‬شكل ميزها و طرز قرار گرفتن آنها در يك اتاق نبايد بگونهاي باشد كه براي‬
‫حضور و تردد راحت ارباب رجوع مشكلي پديد آورد‪.‬‬
‫ب‪ :‬شكل ميزها و طرز قرار گرفتن آنها در يك اتاق نبايد بگونهاي باشد كه مانع‬
‫خروج سريع كاركنان در مواقع اضطراري گردد‪.‬‬
‫پ‪ :‬شكل ميزها و طرز قرار گرفتن آنها در يك اتاق بايد بگونهاي باشد كه هارموني و‬
‫زيبايي نيز رعايت گردد‪.‬‬
‫‪ ‬نحوه چيدن كتابها‪ ،‬مجالت و جزوات و‪: ...‬‬
‫بهتر است فهرستي از كتابها‪ ،‬جزوات‪ ،‬مجالت و‪ ...‬موجود در قفسه تهيه نموده و در‬
‫همان قفسه قرار دهيد‪.‬‬
‫‪ ‬نكاتي راجع به نظم عمومي ‪:‬‬
‫ً‬
‫الف‪ :‬فقط چيزهاي ضروري وكم حجم را كه دائما موردنياز هستند روي ميزتان قرار‬
‫دهيد‪.‬‬
‫ب‪ :‬تمام لوازم شخص ي خود را در يك كمد يا كشو قرار دهيد‪.‬‬
‫‪ ‬نحوه شناسايي و رديابي‪:‬‬
‫الف‪ :‬ميبايست روي تمامي كمدها‪ ،‬كشوها‪ ،‬قفسهها‪ ،‬دستگاههاي خاص و حتي‬
‫جعبهها و قوطيهايي كه محتويات آن معلوم نيست برچسب مشخص كننده‬
‫نصب شود‪.‬‬
‫ب‪ :‬ميبايست بر روي وسايل دردار از شناسه و ليبل استفاده نمود‪.‬‬
‫پ‪ :‬ميبايست روي تمامي كليدها و قفلهاي آنان نيز شماره مشخص كننده نصب‬
‫گردد‪.‬‬
‫ت‪ :‬ليبلهاي نصب شده بايد تايپ شده باشد‪.‬‬
‫ج‪ :‬ساختمانها و طبقات بايد داراي راهنماي طبقات باشند‪.‬‬
‫ح‪ :‬تمامي اتاقها بايد داراي تابلوهاي معرف اتاق كه نشاندهنده كاري كه در آن اتاق‬
‫انجام ميشود‪ ،‬باشند‪.‬‬
‫‪ ‬نظم در استفاده از كامپيوتر (چه منفرد و چه در حالت شبكه)‪:‬‬
‫الف‪ :‬دراستفاده از كامپيوتر (چه منفرد و چه در حالت شبكه) ميبايست از‬
‫نرم افزارهاي مناسب براي ويروس يابي و ويروس كش ي استفاده نمود‪.‬‬
‫ب‪ :‬دراستفاده از كامپيوتر (چه منفرد و چه در حالت شبكه) ميبايست تمامي‬
‫اطالعات موجود يا آتي را در چند دستهبندي بزرگ‪ ،‬تفكيك نمود‪.‬‬
‫پ‪ :‬بهتر از قرار دادن ‪ Shortcut‬فايلها بر روي صفحه ‪ Desktop‬تا‬
‫آنجا كه ممكن است خودداري شود‪.‬‬
‫اصل سوم‬
‫‪ ‬دورريختن زوايد و پاكيزه كردن اشيا از آلودگي ها و مواد‬
‫خارجي‬
‫‪ ‬هر كس بقدر توان خود محل كار و زندگي و بخصوص ابزار و‬
‫لوازمي را كه مستقيما با آنها سر و كار دارد را تميز كند‬
‫‪ ‬برطرف نمودن هرگونه آلودگي از محيط كار ‪ ،‬بوسيله محدود‬
‫نمودن منابع آلودگي( از بين بردن منابع آلودگي)‬
‫روش پياده سازي ‪:S3‬‬
‫‪ ‬پاكسازي محيط سازمان‬
‫‪ ‬پاكسازي تجهيزات و وسايل‬
‫‪ ‬پاكيزگي كاركنان‬
‫هدف از اجراي سين سوم‬
‫‪ .1‬زيباسازي‬
‫‪ .2‬پاكيزه سازي‬
‫الف‪-‬اقدامات اصلي در رابطه با زيبا سازي‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫طرح رنگ آميزي (درب كارگاهها – ستونها – محوطه )‬
‫طرح خانه وخيابان‬
‫طرح همكار آراسته (ايمني بهداشت)‬
‫طرح بهسازي لوازم اداري و كاري (ابالغ استانداردها به خريد)‬
‫ب‪-‬اقدامات اصلي در رابطه با پاكيزه سازي‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫شناسايي و اولويت بندي آالينده ها و شناسايي منشا آلودگي ها‬
‫اقدامات بهبود به منظور رفع آالينده ها و رفع شرايط نا ايمن‬
‫اقدامات جاري‪ :‬راهنماهها و دستورالعملهاي نظافت ورفع آالينده‬
‫ها‪،‬پروژه هاي بهبود‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پروژه هاي بهبود زيست محيطي‬
‫پروژه هاي بهبود ايمني بهداشت‬
‫‪.3‬‬
‫كاهش و رفع خرابي ماشين آالت‬
‫‪‬‬
‫رفع آالينده ها محيطي جاري در قالب دستورالعمل ابالغ به پشتيباني‬
‫‪‬‬
‫رفع آالينده هاي آب وهوا و مسائل بهداشتي با ايمني صورتجلسه وابالغ تكاليف‬
‫اصل چهارم‬
‫استانداردسازي‬
‫(حفظ و نگهداري)‬
‫تثبيت‬
‫سعي در حفظ مطلوب و تداوم آن‬
‫‪Seiketsu‬‬
‫هدف از اجراي سين چهارم‬
‫حفظ و نگهداری به معنای تداوم‪،‬استاندارد سازی و حفظ وضع مطلوب ناش ی از اجرای‬
‫سه اصل اول و رعایت ایمنی در کار میباشد‬
‫‪ -1‬جلوگيری از اعمال سلیقه و چندباره کاری‬
‫‪ -2‬مدیریت دیداری خالق به منظورآشکارشدن ناهمگونيها و موارد غيرعادی‬
‫‪ -3‬ایمن شدن محیط کار و کاهش حوادث و بیماريهای کاری‬
‫‪ -4‬تکرار کارهای درست به منظور درست انجام دادن کارها‬
‫‪ -5‬کاهش زمان انجام کارها‬
‫‪ -6‬کاهش وابستگی امور به اشخاص و امکان ایجاد گردش شغلی در سازمان‬
‫‪ -7‬افزایش جذابیت محیط کار‬
‫روش پياده سازي ‪:S4‬‬
‫استاندارد سازي‬
‫تداوم ‪5S‬‬
‫برقراري‪ ،‬سالمت و ايمني در محيط كار‬
‫‪‬‬
‫استاندارد سازي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي اقالم اداري‬
‫‪‬‬
‫مشخص سازي اقالم اداري‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي دستگاهها و تجهيزات‬
‫‪‬‬
‫مشخص سازي دستگاهها و تجهيزات‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي ابزار و وسايل‬
‫‪‬‬
‫مشخص سازي ابزار و وسايل‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي مواد و قطعات‬
‫‪ ‬مشخص سازي مواد و قطعات‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي كاركنان‬
‫‪‬‬
‫مشخص سازي كامل كاركنان‬
‫‪‬‬
‫تعيين استاندارد مناسب براي عالمات و برچسبهاي مشخص سازي‬
‫‪‬‬
‫بكارگيري عالمات و برچسبهاي مشخص سازي‬
‫‪ ‬برقراري سالمت و ايمني در محيط كار‪:‬‬
‫‪‬‬
‫تدوين يا بكارگيري استانداردهاي ايمني‬
‫‪‬‬
‫تعيين هزينههاي مادي و غيرمادي حوادث‬
‫‪‬‬
‫تعيين منابع و مواقع رويداد حادثه‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام طراحي محصول‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام طراحي فرآيند توليد و راهاندازي‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام تجزيه و تحليل كار‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام طراحي استقرار )‪ (Layout‬داخلي‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام استفاده از تجهيزات‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني هنگام حمل و انبارش‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني در برابر آتش سوزي‬
‫‪‬‬
‫رعايت ايمني در استفاده از برق و وسايل برقي‬
‫‪‬‬
‫اجراي نكات ايمني‬
‫‪‬‬
‫پيشگيري و مهار خطر‬
‫‪‬‬
‫بازرس ي ونظارت بر رعايت ايمني‬
‫اصل پنجم‬
‫سازمان يافتگي‬
‫انظباط‪،‬آموزش فرهنگ سازمانی‬
‫سامان يافتگي تعليم و انضباط‬
‫تكليف‬
‫‪Shitsuke‬‬
‫تعريف ‪:‬‬
‫• انجام درست كارها‪ ،‬سامان دادن و با نظم و ترتيب‬
‫سركار خود حاضر شدن‬
‫• ايجاد توانايي الزم براي انجام امور به شيوه مطلوب‬
‫• شكل دهي و ايجاد عادات صحيح بجاي عادات نادرست‬
‫‪ ‬اموزش نظام اراستگي به كليه كاركنان‬
‫‪ ‬جلب مشاركت كليه كاركنان‬
‫‪ ‬تشكيل گروه هاي كوچك اجرا‬
‫روش پياده سازي ‪:S5‬‬
‫اجراي آموزش (تعليم)‬
‫برقراري انضباط‬
‫آراسته سازي كاركنان‬
‫توسعه فرهنگ مشاركت‬
‫‪‬‬
‫اجراي آموزش (تعليم)‪:‬‬
‫‪‬‬
‫تدوين نظام آموزش ي‬
‫‪ ‬انجام نيازسنجي آموزش ي‬
‫‪‬‬
‫تعيين شيوههاي آموزش ي‬
‫‪‬‬
‫انجام برنامه ريزي آموزش ي‬
‫‪‬‬
‫تعيين و تامين امكانات آموزش ي‬
‫‪‬‬
‫ارائه آموزش به كاركنان‬
‫‪‬‬
‫ارائه آموزش به افراد مرتبط با سازمان‬
‫‪‬‬
‫بررس ي اثربخش ي آموزشها‬
‫‪‬‬
‫تشويق به ”خودآموزي“ و ارائه آموزشهاي تكميلي و بازآموزي‬
‫‪‬‬
‫بازبيني‪ ،‬تكامل و تداوم آموزش‬
‫‪‬‬
‫برقراي انضباط‪:‬‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط اساس ي شركت‬
‫‪ ‬تدوين يا شفاف سازي ضوابط جذب و استخدام كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين يا شفاف سازي نحوه آشناسازي و تطبيق كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط تردد‬
‫‪ ‬تدوين يا شفاف سازي ضوابط اداري‬
‫‪ ‬تدوين يا شفاف سازي وضعيت خدمتي كاركنان‬
‫‪ ‬انضباط در فعاليتهاي جنبي كار‬
‫‪ ‬اطالع رساني و نهادينه سازي رعايت ضوابط‬
‫‪ ‬تمرين انضباط‬
‫‪‬‬
‫آراسته سازي كاركنان‪:‬‬
‫‪ ‬تعيين مصاديق آراستگي كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط نحوه تردد كاركنان از در شركت‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط ظاهر كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط رفتار فردي كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط رفتار جمعي كاركنان‬
‫‪ ‬تدوين رفتار با ارباب رجوع و افراد برون سازماني‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط زماني‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط كارت سينه‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط كارت روميزي‬
‫‪ ‬تدوين ضوابط لباس فرم‬
‫‪ ‬توسعه فرهنگ مشاركت‪:‬‬
‫‪‬‬
‫تبيين جايگاه و تاثير مشاركت كاركنان‬
‫‪‬‬
‫تبيين و ترغيب عوامل موثر بر نحوه مشاركت‬
‫ويژگيهاي الزم براي فعاليت گروهي‬
‫‪‬‬
‫جلب مشاركت همگاني‬
‫تبيين ارزشهاي حاكم بر مشاركت‬
‫‪‬‬
‫دلپذير ساختن محيط كار و مشاركت‬
‫‪‬‬
‫تعيين مباني مشاركت داوطلبانه‬
‫ارزيابي و قدرداني از فعاليتهاي گروهها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ويژگيهاي محيط كار آراسته‬
‫ پاكيزگي (كف‪ ،‬ديوارها‪ ،‬سقف‪ ،‬دستگاهها‪ ،‬ميز و صندليها و سرويسهاي بهداشتي‪،‬‬‫غذاخوريها‪ ،‬در و پنجرهها‪ ،‬شيشهها و‪)...‬‬
‫‪-‬نظم و ترتيب‬
‫ايمني‬‫زيبايي‬‫‪-‬وجود عالئم و نشانهها و تابلوهاي راهنما‬
‫باز بودن مسيرهاي رفت و آمد‬‫رعايت حريم خط كش يها‬‫‪-‬رنگ آميزي بر اساس اصول ايمني و رواني‬
‫‪69‬‬
‫‪-‬قفسهها‪ ،‬طبقهها و كمدهاي مرتب و منظم با راهنما و برچسبهاي مناسب‬
‫ويژگيهاي محيط كار آراسته‬
‫ چكه نكردن آب‪ ،‬روغن و ساير مواد‬‫خشك كردن كف محيطهاي اداري و كارگاهي‬‫نور كافي و مناسب‬‫هواي غير آلوده با دماي مناسب‬‫كوشش در حفظ سالمت خود و ديگران‬‫روابط مبتني بر احترام و دوستانه و صميمي بين افراد‬‫تعادل گرما و سرماي محيط‬‫وجود مكانهاي عمومي بهداشتي و پاكيزه نظير دستشوييها‪ ،‬حمامها و رستورانها‬‫‪-‬وجود نظام اطالع رساني و پيگيري سريع رفع خرابي ها و‪ 70‬اشكاالت تأسيساتي و خدماتي‬
‫همكار آراسته‬
‫ لباس كار مناسب‪ ،‬پاكيزه و سالم‬‫كفش كار مناسب‪ ،‬پاكيزه و سالم‬‫سر و صورت پاكيزه‪ ،‬بهداشتي و با طراوت‬‫استفاده از وسائل ايمني مناسب به هنگام كار‬‫رعايت پاكيزگي و آراستگي محيط كارگاه و محوطه عمومي كارخانه و‬‫جلوگيري از آلودگي و ريخت و پاش‬
‫‪-‬پاكيزگي و آراستگي لوازم و كمد شخص ي در محيط كار‬
‫همكار آراسته‬
‫‪-‬وقتشناس ي و رعايت حضور به موقع به ويژه در امور گروهي و جلسات‬
‫شركت در امور آراستگي عمومي و دقت در نگهداري امور و محيط در وضع مطلوب‬‫ اعتقاد به كثيف نكردن به جاي تميز كردن و ريخت و پاش نكردن به جاي جمع و‬‫جوركردن‬
‫احترام به قوانين و دستورالعملهاي داخلي كار و محيط كار و رعايت آنها‬‫اخالق خوش و ارتباط خوب و مناسب با همكاران‬‫پرهيز از شوخيهاي نامناسب و مزاحم و زيان آور‬‫‪-‬رعايت اصول جذابيت گفتاري و رفتاري و جلب توجه ديگران‬
‫اخالق كار آراسته‬
‫انجام كار با كيفيت‬‫انجام كار درست در همان نوبت اول و جلوگيري از دوباره كاري‬‫‪-‬تشخيص كار و پيشنهاد راهحل و روشهاي بهتر‬
‫انجام كميت متناسب كار‬‫‪-‬رعايت زمان شروع كار‪ ،‬زمان استراحت و زمان انجام كار‬
‫ارتباط شايسته و مناسب كاري با ساير همكاران‬‫انجام و تقويت كارگروهي و همكاري با ديگران‬‫‪-‬تقويت تواناييهاي مهارتي و عمومي از طريق مطالعه و كسب تجربه الزم‬
‫اخالق كار آراسته‬
‫مطالعه‪ ،‬تفكر‪ ،‬نوانديش ي‪ ،‬نوآوري‪ ،‬تحول‬‫رعايت درستي‪ ،‬دقت و سرعت در انجام كار‬‫‪-‬تقويت كنترل شخص ي (خود كنترلي) در انجام كار‬
‫شناخت و رعايت منافع بلند مدت شخص ي و سازماني‬‫جلوگيري از دردسر براي ديگران و كمك در رفع تنگناها و هماهنگي و همكاري با همه‬‫قسمتهاي سازمان‬
‫مثبت انديش ي و تقويت اين روحيه در خود وديگران‬‫‪-‬خوش قولي و وفاي به عهد‬
‫ارزیابی کارکنان بر اساس ‪5S‬‬
‫ردیف‬
‫مورد ارزیابی‬
‫امتیاز‬
‫‪1‬‬
‫حرکت در جهت اهداف کلی سازمان در خصوص ‪5S‬‬
‫‪10‬‬
‫‪2‬‬
‫نحوه برخورد و ارتباط با همکاران‬
‫‪10‬‬
‫‪3‬‬
‫تالش جهت ایجاد محیط کاری سالم و بدور از مشکالت اخالقی‬
‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫میزان مسئولیت پذیری نسبت به مقررات ‪5S‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫تعداد ساعات اضافه کاری مفید و مطابق مقررات ‪5S‬‬
‫‪10‬‬
‫‪6‬‬
‫سختی کار و میزان نیاز به رعایت مقررات ‪ 5S‬در کارها‬
‫‪10‬‬
‫‪7‬‬
‫میزان کیفیت مطلوب در وظایف محوله و اجرای مقررات ‪5S‬‬
‫‪10‬‬
‫‪8‬‬
‫تعداد کارهای محوله اعم از وظیفه اصلی سازمان ووظایف جانبی ‪5S‬از حیث کمیت‬
‫‪5‬‬
‫‪9‬‬
‫نحوه رعایت ضوابط اداری بطور عام(از جمله حضور به موقع در محل کاروعدم غیبت های غیر‬
‫ضروری و غیر موجه)‬
‫‪10‬‬
‫‪10‬‬
‫نحوه شرکت در جلسات آموزشی‪ 5S‬وفعالیت های فرهنگی مربوطه‬
‫‪5‬‬
‫‪11‬‬
‫میزان تالش برای ایجاد خالقیت و نوآوری در تدوین و اجرای مقررات ‪5S‬‬
‫‪15‬‬
‫‪12‬‬
‫میزان پیشرفت در آموزش ضوابط و مقررات ‪5S‬‬
‫‪5‬‬
‫جمع کل امتیاز‬
‫‪100‬‬
‫مشکالت اجرایی سیستم‪5S‬‬
‫ردیف‬
‫مشکالت‬
‫‪1‬‬
‫عدم شناخت کافی از ‪ 5S‬وتوانایی های آن‬
‫‪2‬‬
‫عدم آموزش کافی پرسنل شرکت جهت اجرای صحیح‬
‫‪3‬‬
‫عدم توجه به تداوم اجرای سیستم ‪ 5S‬وبلند مدت بودن آن‬
‫‪4‬‬
‫ضعف فعالیت های مطالعاتی و تحقیقاتی‬
‫‪5‬‬
‫عدم تثبیت مسئولین اجرایی و مدیران ارشد شرکت ها‬
‫‪6‬‬
‫ساده پنداشتن ‪5S‬و عدم بررسی عمیق آن‬
‫‪7‬‬
‫هزینه بر بودن اجرای سیستم ‪5S‬در روزهای اول اجرای آن‬
‫‪8‬‬
‫وجود جو عدم اطمینان ونبود تامین شغلی در بین کارکنان‬
‫‪9‬‬
‫مشکالت فرهنگی سازمانی‬
‫راه کارهای اجرایی برای ارتقاء فرهنگی سازمانی در جهت اجرای استقرار ‪5S‬‬
‫ممیزی واحد ها از یکدیگر‬
‫نتایج ممیزی داخلی بین مدیران و سرپرستان واحدها تقسیم گردد‬
‫سرکشی مدیر به واحدها‬
‫انتخاب شاخص ها ی ارزیابی(‪ 5S‬ترین‪ ،‬فرد هر واحد ‪،‬اداره‪،‬سرپرست ‪،‬کارشناس ‪،‬کارمند‪،‬مدیر و‪)...‬‬
‫مراسم اعطاءجوایز‬
‫برنامه بازدید های داخلی‬
‫برگزاری مسابقات ماهانه‬
‫تهیه لیست بهترین ها‬
‫اعزام به مأموریت و بازدید خارج از اداره‬
‫گشت ‪5S‬‬
‫تدوین اهداف ماهیانه و سالیانه‬
‫دوستان و همکاران عزيز‬
‫‪ ‬يادگيري مفاهيم اين نظام فرهنگي اداری چندان‬
‫دشوار نيست ‪.‬‬
‫‪ ‬انجام درست آن براي به عادت درآوردن توسط‬
‫همكاران نياز به تمرين دارد‪ .‬اراده ‪ ،‬پشتكار ‪ ،‬تالش‬
‫پيوسته و توانايي تشخيص نكات مهم ‪ ،‬توجه به جزئيات‬
‫‪ ،‬عالقه و مشاركت همةافراد سازمان به ويژه مديران در‬
‫محيط كار فوق العاده ضروري است ‪.‬‬
‫و اما‬
‫سخن آخر‬
‫تهیه و تنظیم ‪:‬‬
‫اداره کنترل کیفیت‬
‫اداره کل پست استان البرز‬
‫خردادماه ‪1392‬‬