به نام يگانه داناي توانا مهندسي ارزش Value Engineering دكتر محمدحسين سليمي عضو هياتعلمي دانشگاه صنعتي اميركبير نايبرييس انجمن مهندسي ارزش ايران مهندس محمود كريمي نايبرييس موسسه مطالعات.

Download Report

Transcript به نام يگانه داناي توانا مهندسي ارزش Value Engineering دكتر محمدحسين سليمي عضو هياتعلمي دانشگاه صنعتي اميركبير نايبرييس انجمن مهندسي ارزش ايران مهندس محمود كريمي نايبرييس موسسه مطالعات.

‫به نام يگانه داناي‬
‫توانا‬
‫مهندسي ارزش‬
‫‪Value Engineering‬‬
‫دكتر محمدحسين سليمي‬
‫عضو هياتعلمي دانشگاه صنعتي اميركبير‬
‫نايبرييس انجمن مهندسي ارزش ايران‬
‫مهندس محمود كريمي‬
‫نايبرييس موسسه مطالعات نوآوري و فناوري ايران‬
‫داراي گواهينامه بينالمللي ‪ Module I‬از ‪SAVE Int.‬‬
‫تاريخچه‬
‫‪ ‬ابداع مهندسي ارزش‪ :‬پس از جنگ جهاني دوم‬
‫‪ ‬پايهگذار مهندسي ارزش‪ :‬الرنس دي مايلز‬
‫كارشناس ارشد خريد جنرال الكتريك‬
‫مامور يافتن راهي براي بهبود كيفيت‪،‬‬
‫كاهش ضايعات و پايين آوردن هزينههاي‬
‫توليد از طريق يافتن مواد اوليه و‬
‫روشهاي توليد جايگزين‬
‫‪Lawrence D. Miles‬‬
‫‪ ‬در ايران‪ :‬مطالعه و پژوهشهاي دانشگاهي‪ ،‬تالش جدي‬
‫از ‪ 1379‬در دانشگاه و دولت و تاسيس انجمن ‪SIVE‬‬
‫‪2‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫تعريف مهندسي ارزش‬
‫رويكردي گروهي‪ ،‬سيستماتيك و كاركردگرا‪ ،‬براي حذف‬
‫هزينههاي غيرضروي‪ ،‬بهبود ارزش محصول‬
‫(خدمات‪ ،‬پروژه‪ ،‬نرمافزار) و ارتقاي كيفيت‬
‫‪Team Working / Systematic Approach /‬‬
‫‪Function Oriented‬‬
‫هدف‪ :‬حل مسايل‪ ،‬كاهش هزينهها و بهبود عملكرد كيفيت‬
‫‪3‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫دستاوردها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫در آمريكا‪ :‬بين سالهاي ‪ 1973‬تا ‪ 15 1995‬تا ‪%30‬‬
‫صرفهجويي و در كل تا ‪ 5‬ميليارد دالر در سال‬
‫در عربستان‪ 1 :‬به ‪ 400‬دالر‬
‫در ايران‪ :‬بين ‪ 1‬به ‪ 20‬تا ‪ 1‬به ‪ 90‬و در يك مورد خاص‪1 ،‬‬
‫به ‪ 1000‬تومان‬
‫• درصد صرفهجوييها‪ 5 :‬تا ‪ %30‬در كل‪ ،‬بيش از ‪2300‬‬
‫ميليارد لاير‬
‫‪4‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫مهندسي ارزش‪ :‬تعريف‬
‫‪‬‬
‫‪5‬‬
‫مهندسي ارزش استراتژي مبتني بر كار گروهي است كه‬
‫در آن هيچ فردي مهمتر از تيم نيست‪.‬‬
‫هيچ يك از ما زرنگتر از همه ما نيست‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪COST‬‬
‫هزينههاي مشهود و نامشهود‬
‫مشتري‬
‫تجهيز‬
‫كارگاه‬
‫سرمايه‬
‫پرداختيهاي‬
‫جاري‬
‫اثاثه و مبلمان‬
‫فرصتهاي از دست‬
‫رفته‬
‫انرژي‬
‫نگهداري و تعمير‬
‫عمليات‬
‫‪6‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫تاثيرگذاران بر هزينه‬
‫ديگر موارد‬
‫طراحي‬
‫عمليات ‪ -‬توليد‬
‫سازندگان‬
‫ذينفعان‬
‫استانداردها و الزامات‬
‫‪7‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫داليل ايجاد هزينههاي غير ضروري‬
‫‪8‬‬
‫‪ ‬كمبود اطالعات‬
‫‪ ‬كمبود ايده‬
‫‪ ‬محور قراردادن شرايط موقتي (بي برنامگي)‬
‫‪ ‬اعتقادات صادقانه ولي نادرست‬
‫‪ ‬عادات و گرايشها‬
‫‪ ‬تغيير خواست كارفرما‬
‫‪ ‬ضعف ارتباطات و ناهماهنگي‬
‫‪ ‬استفاده از استانداردها و مشخصههاي فني نامناسب‬
‫‪ ‬ساير موارد‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫تعريف ارزش و بها از ديدگاه ‪VE‬‬
‫‪‬‬
‫تعريف ارزش )‪(Value‬‬
‫• كمترين هزينهاي كه توسط آن يك نياز را ميتوان‬
‫به صورت مؤثر‪ ،‬قابل اطمينان و در سطح‬
‫مشخصي از كيفيت پاسخ داد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تعريف بها )‪(Worth‬‬
‫• مقبوليتي كه محصول از ديدگاه مشتري دارد‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫مفاهيم چهارگانه ارزش‬
‫ارزش استفاده‬
‫‪USE VALUE‬‬
‫خواص‪ ،‬شاخصها و كيفيتهايي كه‬
‫موجب استفاده‪ ،‬كار يا خدمت شده و‬
‫باعث ميشوند كه جزء خاص‪ ،‬عمل كند‬
‫يا به هدف برساند‪.‬‬
‫ارزش اعتبار‬
‫‪ESTEEM‬‬
‫‪VALUE‬‬
‫خواص‪ ،‬شاخصها و يا جذابيتهايي كه‬
‫موجب ميشوند فرد آرزوي مالكيت يك‬
‫شي را نمايد (آن شاخصي كه يك جزء‬
‫خاص براي آن به فروش ميرسد)‪.‬‬
‫ارزش مبادلهاي‬
‫خواص و يا كيفيتهايي كه ما را قادر‬
‫‪EXCHANGE‬‬
‫ميسازد يك جزء را به جاي جز ديگري‬
‫‪VALUE‬‬
‫مبادله كنيم‪.‬‬
‫مجموع مواد‪ ،‬كار و ديگر هزينهها كه‬
‫ارزش هزينهاي ‪ COST VALUE‬بايد به كار گرفت تا محصول توليد شود‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫شاخصهاي ارزش‬
‫بها‬
‫= ارزش‬
‫هزينه‬
‫‪F+Q‬‬
‫‪C‬‬
‫كيفيت ‪ +‬كاركرد‬
‫=‬
‫هزينه‬
‫مطلوبيت محصول‬
‫خدمات پشتيبان ‪( +‬عملكرد ‪ +‬كاركرد ) = مطلوبيت محصول‬
‫(با فرض ثابت بودن سود)‬
‫‪11‬‬
‫قيمت‬
‫مطلوبيت محصول‬
‫هزينه هاي طول عمر‬
‫= ارزش‬
‫= ارزش‬
‫= ارزش‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫كاركرد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪12‬‬
‫‪FUNCTION‬‬
‫عاملي كه موجب توليد يا‬
‫فروش محصول ميشود‪.‬‬
‫كاري كه يك جزء در سيستم‬
‫مربوطه در راستاي هدف‬
‫سيستم‪ ،‬با توجه به‬
‫ارتباطاتش با ديگر اجزاي‬
‫سيستم‪ ،‬انجام ميدهد‪.‬‬
‫نام محصول‬
‫كاركرد‬
‫صندلي اداري‬
‫تحمل وزن‬
‫تامين راحتي‬
‫كليد برق‬
‫برقراري اتصال‬
‫قطع اتصال‬
‫چراغ شبنماي‬
‫دوچرخه‬
‫بازتاب نور‬
‫شفت موتور‬
‫انتقال گشتاور‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫راههاي افزايش ارزش‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪13‬‬
‫رسيدن به كاركرد معادل يا بهتر با هزينه كمتر‬
‫نگهداري سطح كيفيت با هزينه كمتر‬
‫به كارگيري فناوري و توسعه دانش و خلق محصوالت‬
‫جديد‬
‫شناسايي‪ ،‬جداسازي و حذف هزينههاي مربوط به‬
‫كاركردهاي ناخواسته و غيرضروري‬
‫تمركز كامل بر كاركردهاي مورد نظر مشتري‬
‫دسترسي به اندازه‪ ،‬ظاهر و جذابيت بيشتر محصول‬
‫جلوگيري از مصرف بيرويه منابع‬
‫كنترل نسبت بها به هزينه‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫بهبود شاخص ارزش‬
‫‪‬‬
‫سه رويكرد در بهبود شاخص ارزش‪:‬‬
‫• كاهش هزينه با حفظ كيفيت (هدف هزينه)‬
‫• بهبود اجزاي محصول يا خدمت بدون افزايش‬
‫هزينه (هدف كاركرد)‬
‫• بهبود هزينه و كيفيت (هدف ارزشي)‬
‫‪14‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫ضرورت اجراي فرايند مهندسي ارزش‬
‫‪‬‬
‫افزايش رضايت مشتري از طريق‪:‬‬
‫• دستيابي به كاركرد موردنظر‬
‫• بهبود عملكرد‬
‫• بهبود كيفيت‬
‫• كاهش قيمت و زمان‬
‫‪‬‬
‫افزايش منافع ارايهكننده از طريق‪:‬‬
‫و‬
‫بيش از پنجاه سال‬
‫تجربه موفق‬
‫و نتايج شگفتآور‬
‫ثبت شده‬
‫در‬
‫اياالت متحده آمريكا‬
‫ژاپن‬
‫عربستان سعودي‬
‫• ارتقاي بهرهوري‬
‫• تسريع در بازگشت سرمايه‬
‫• صرفهجويي در هزينهها تا بيش از ‪ %20‬و بيش از بيست كشور ديگر‬
‫• ساير موارد‬
‫‪15‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫رويكرد متعارف‬
‫مهندسين‬
‫كاربران‬
‫تالشهاي فردي‬
‫كارفرما يا مالك‬
‫طراح‬
‫نگهداري و تعميرات‬
‫پيشگيرانه‬
‫رويكرد مهندسي ارزش‬
‫تالش كارگروهي و تيمي‬
‫‪16‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫تيم مهندسي ارزش‬
‫عدهاي با اهداف مشترك كاري و آماده گذشت از استقالل‬
‫فردي براي رسيدن به هدف‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪17‬‬
‫‪ 5‬تا ‪ 9‬نفر ‪ .‬تمام وقت (در پروژههاي بزرگ‪12 :‬‬
‫تا ‪ 15‬نفر)‬
‫دعوت به همكاري پارهوقت متخصصان مورد نياز‬
‫تيم‬
‫آموزش مفاهيم مهندسي ارزش و يا حل خالقانه‬
‫مساله به اعضاي تيم‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫اعضاي تيم مطالعه‬
‫ويژگيهاي رهبر تيم‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪18‬‬
‫تجربه و مهارت‬
‫قدرت رهبري‬
‫توانايي در ايجاد‬
‫ارتباط‬
‫ويژگيهاي اعضاي تيم‬
‫‪‬‬
‫خودجوش و محرك‬
‫‪‬‬
‫خالق و خوش فكر‬
‫‪‬‬
‫روحية كاري تيمي باال‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ 8‬پرسش اساسي در مهندسي ارزش‬
‫گروه اول‬
‫به مفهوم يا آيتم مورد نظر اشاره دارد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪19‬‬
‫اين جزء چيست؟‬
‫چه كار ميكند ‪ /‬چه كاري بايد بكند؟‬
‫آيا واقعا ضروري است؟‬
‫قيمت آن چه قدر است؟‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ 8‬پرسش اساسي در مهندسي ارزش‬
‫گروه دوم‬
‫به گزينههاي ممكن اشاره دارد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪20‬‬
‫چه چيز ديگري ميتواند همين كار را انجام دهد؟‬
‫چه قيمتي دارد؟‬
‫آيا اين ايده جديد عملي است؟‬
‫احتمال پذيرفتن و اجراي آن چقدر است؟‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫سه مرحله اصلي مهندسي ارزش‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪VALUE STUDY POST STUDY‬‬
‫مطالعه ارزش‬
‫مطالعه تكميلي‬
‫‪PRE STUDY‬‬
‫‪ 1‬تا ‪ 4‬هفته‬
‫‪21‬‬
‫‪ 3‬تا ‪ 5‬روز ‪1 /‬‬
‫هفته‬
‫پيشمطالعه‬
‫‪ 1‬تا ‪ 3‬روز ‪1 /‬‬
‫هفته‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫ارتباط مرحلههاي اصلي مهندسي ارزش‬
‫‪3‬‬
‫• تكميل تغييرات‬
‫• پيادهسازي‬
‫• تعيين اثربخشي‬
‫‪22‬‬
‫‪2‬‬
‫• فاز اطالعات‬
‫• فاز تحليل كاركرد‬
‫• فاز خالقيت‬
‫• فاز ارزيابي‬
‫• فاز توسعه‬
‫• فاز ارايه‬
‫‪1‬‬
‫• شناسايي مشخصههاي‬
‫مورد نظر مشتري‬
‫• تعيين معيارهاي ارزيابي‬
‫• تعيين محدوده مطالعه‬
‫• ساخت مدلهاي داده‬
‫• تعيين تركيب تيم مطالعه‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫مرحله پيشمطالعه ‪Pre-Study/‬‬
‫‪‬‬
‫فعاليتهاي ششگانه اين مرحله‬
‫‪.1‬مشخص كردن نيازها و خواسته هاي كارفرما‪،‬‬
‫كاربران و مشتريان پروژه؛‬
‫‪.2‬گردآوري مجموعه دادهها و اطالعات پروژه؛‬
‫‪.3‬تعيين معيارهاي ارزيابي؛‬
‫‪.4‬تعيين محدوده مطالعه ارزش؛‬
‫‪.5‬نحوه ايجاد مدل دادهها؛‬
‫‪.6‬تداركات برگزاري نشستهاي گروه مطالعه‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫اهداف اين مرحله‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪25‬‬
‫تشخيص و اولويتگذاري ويژگيهاي مهم پروژه يا‬
‫محصول؛‬
‫تشخيص و اولويتگذاري ضرورتهاي مدنظر كاربران و‬
‫مشتريان پروژه يا محصول؛‬
‫مقايسه پروژه يا محصول با موارد مشابه‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪-2‬گردآوري مجموعه دادهها و اطالعات‬
‫پروژه‬
‫اطالعات پروژه‬
‫انسانها‬
‫اوليه‬
‫مستندات‬
‫منابع‬
‫اطالعاتي‬
‫موارد مشابه‬
‫اطالعات مشابه‬
‫‪26‬‬
‫ثانويه‬
‫سايت پروژه‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -3‬تعيين معيارهاي ارزيابي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪27‬‬
‫چه معيارهايي را براي ارزيابي ايدهها مدنظرقرار‬
‫ميدهيم؟‬
‫معيارها‪ ،‬چه ارتباط مهمي با گزينه(هاي) پيشنهادي پايان‬
‫مطالعه خواهند داشت؟‬
‫اين فاكتورها با تبادلنظر همزمان مشتري‪/‬كاربر و مديران‬
‫پروژه تعيين ميشود‪.‬‬
‫تأمين شدن آنها‪ ،‬بهمعناي حصول رضايت سفارشدهنده‬
‫مطالعه است‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -4‬تعيين محدوده مطالعه‬
‫‪ ‬محدودهاي كه قرار است گروه‬
‫روي آن متمركز شده و كار كند‪.‬‬
‫‪ ‬خطوط قرمز فرا نرفتن گروه‬
‫‪ ‬چه چيزهايي جزو مطالعه‬
‫نيستند‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫مقايسه ديدگاههاي مختلف‬
‫‪MILES‬‬
‫اصلي‬
‫تعيين رابطه‬
‫اجزا‬
‫‪1972‬‬
‫برنامه‬
‫‪MUDGE‬‬
‫برنامه‬
‫‪KEMPTE‬‬
‫‪R‬‬
‫كليات‬
‫اطالعات‬
‫اطالعات‬
‫تعيين رابطه اجزا‬
‫انتخاب‬
‫اطالعات‬
‫اطالعات‬
‫همانديشي‬
‫تحليل كاركرد‬
‫كاركرد‬
‫تجزيه و تحليل‬
‫خالقيت‬
‫خالقيت‬
‫همانديشي‬
‫طرح‬
‫برنامهريزي‬
‫قضاوت‬
‫ارزيابي‬
‫ارزيابي‬
‫تحليل كاركرد‬
‫خالقيت‬
‫برنامه اجرايي‬
‫بررسي‬
‫بسط و توسعه‬
‫خالصه و‬
‫نتيجه گيري‬
‫‪29‬‬
‫اطالعات‬
‫‪ 5‬فاز‬
‫‪ 7‬فاز‬
‫همانديشي‬
‫تحليل كاركرد‬
‫همانديشي‬
‫تحليل كاركرد‬
‫تجزيه و تحليل‬
‫ضبط ايدهها‬
‫قضاوت‬
‫همانديشي‬
‫بسط و توسعه‬
‫بررسي‬
‫بسط و توسعه‬
‫ارزيابي‬
‫ارائه‬
‫ارائه‬
‫ارائه‬
‫اجرا‬
‫مميزي‬
‫‪ 8‬فاز‬
‫توصيه‬
‫پيشنهاد‬
‫اجرا‬
‫توصيه‬
‫جمعآوري دادهها‬
‫اطالعات‬
‫بررسي‬
‫‪ 7‬فاز‬
‫برنامه‬
‫‪FALLON‬‬
‫برنامه‬
‫‪DELL‬‬
‫‪ISOLA‬‬
‫برنامه‬
‫‪US DOD‬‬
‫برنامه‬
‫‪ATTWOOD‬‬
‫اجرا‬
‫‪ 6‬فاز‬
‫‪ 4‬فاز‬
‫پيگيري‬
‫اجرا‬
‫‪ 9‬فاز‬
‫‪ 7‬فاز‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫طرح شغل مهندسي ارزش‬
‫مراحل مطالعه ارزش بر مبناي استاندارد ‪.SAVE International‬‬
‫خير‬
‫مطالعه‬
‫تكميلي‬
‫بله‬
‫تاييد‬
‫چرخه ارزش‬
‫تحليل‬
‫كاركرد‬
‫اطالعات‬
‫‪Development‬‬
‫توسعه‬
‫ارايه‬
‫‪30‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫فرايند مطالعات اوليه مهندسي ارزش‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تجزيه و تحليل كاركرد‪ ،‬ارزش‪ ،‬هزينه و بها‬
‫ترسيم نمودار ‪ FAST‬براي پروژه‪/‬محصول موجود‬
‫محاسبه شاخص ارزش‬
‫كاركرد‬
‫= شاخص ارزش ) ‪( VI‬‬
‫هزينه‬
‫‪‬‬
‫‪31‬‬
‫تهيه قلمرو مطالعه و ادبيات پروژه‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -1‬فاز اطالعات‬
‫‪ ‬هدف‪ :‬كامل كردن مجموعه اطالعات‬
‫مرحله پيشمطالعه‬
‫‪ ‬تامين كمبودهاي اطالعاتي گروه؛ در‬
‫صورت نقص اطالعات مرحله پيشمطالعه‬
‫‪32‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -2‬فازتحليل كاركرد‬
‫‪ ‬تحليل كاركرد‪ :‬قلب تپنده و شريان حياتي‬
‫مهندسي ارزش‬
‫‪ ‬وجه تمايز مهندسي ارزش از ديگر روشها‬
‫و تكنيكهاي بهبود‪ :‬رويكرد كاركردگرا‬
‫‪33‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫گامهاي فاز تحليل كاركرد‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪34‬‬
‫شناسايي و تعيين هر يك از كاركردهاي خريد و فروش و‬
‫محصول‪ ،‬پروژه يا فرآيند‪ ،‬با بهكارگيري مصدر‪+‬اسم‬
‫قابل شمارش؛‬
‫دستهبندي كاركردها به دو گروه كلي اصلي و ثانويه؛‬
‫گسترش كاركردهاي تعيينشده در گام اول؛‬
‫ترسيم و ايجاد يك مدل كاركردي‪ ،‬مانند مدل منطقي‪/‬‬
‫سلسله مراتبي كاركردها يا نمودار تكنيك سيستمي تحليل‬
‫كاركرد )‪(FAST‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫گامهاي فاز تحليل كاركرد‬
‫‪ .5‬تخصيص هزينه و يا ديگر معيارهاي قابل اندازهگيري و‬
‫شمارش براي هر يك از كاركردها؛‬
‫‪ .6‬تخمين بهاي كاركرد با توجه به برآوردهاي انجامشده‬
‫توسط كاربر‪ /‬مشتري براي هر كاركرد؛‬
‫‪ .7‬انتخاب تعدادي از كاركردها‪ ،‬براي ادامه فرآيند تحليل‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫انواع كاركرد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪36‬‬
‫كاركرد اصلي‪ :‬كاركرد(هايي) كه بدون آنها‬
‫پروژه‪ /‬محصول مورد نظر‪ ،‬هدف و عملكرد‬
‫مطلوب را بدست نميآورد‪.‬‬
‫كاركرد ثانويه‪ :‬كاركردهايي كه كاركرد اصلي‬
‫را حمايت كرده و يا باعث بهبود عملكرد‬
‫ميشوند‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫كاركرد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪37‬‬
‫كاركرد غيرضروري‪ :‬كاركردهايي كه نه از كاركرد اصلي‬
‫حمايت ميكنند و نه باعث ارتقاي عملكرد ميشوند‪ .‬مانند‬
‫كاركرد مارك لباس‪ ،‬يا رنگ و شكل هندسي سطح مقطع‬
‫مداد‪.‬‬
‫كاركرد روشي‪ :‬ابزاري كه به كمك آنها‪ ،‬كاركردهاي اصلي‬
‫و ثانويه موثر واقع ميشوند‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫مفهوم اول مهندسي ارزش‪ :‬كاركرد‬
‫انجام كار يا رخدادن حالتي‬
‫مصدر‬
‫كاري كه ميخواهيم‬
‫انجام شود‪.‬‬
‫بن فعل معلوم‬
‫‪38‬‬
‫مقصد و هدف مصدر‬
‫‪+‬‬
‫اسم‬
‫آن چه كار ر ويش‬
‫انجام ميشود‪.‬‬
‫قابل شمارش‪ ،‬اندازهگيري و ملموس‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫كاركرد‬
‫مصدرها‬
‫اسامي‬
‫انرژي‪ ،‬جريان‪ ،‬نيرو‪،‬‬
‫تغيير‪ ،‬جمعآوري‪ ،‬اتصال‪،‬‬
‫گرما‪ ،‬نور‪ ،‬روشنايي‪،‬‬
‫قطع‪ ،‬كنترل‪ ،‬هدايت‪،‬‬
‫خرابي‪ ،‬صدا‪ ،‬لرزش‪،‬‬
‫توزيع‪ ،‬نصب‪ ،‬بستن‪ ،‬جدا‬
‫كردن‪ ،‬محافظت‪ ،‬باز كردن‪ + ،‬ولتاژ‪ ،‬اكسيداسيون‪ ،‬وزن‪،‬‬
‫ابزار‪ ،‬ضايعات‪ ،‬كاربر‪،‬‬
‫پيشگيري‪ ،‬كاهش‪،‬‬
‫خطا‪ ،‬ميز‪ ،‬هزينه‪.‬‬
‫افزايش‪ ،‬نگهداري‪،‬‬
‫شمارش‪ ،‬حركت دادن‪،‬‬
‫كوتاه كردن‬
‫‪39‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫كاركرد اصلي را بشناسيم‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪40‬‬
‫يك بار تعريف ميشود‪ ،‬تغيير نميكند‪.‬‬
‫هزينه آن معموال‪ ،‬كمتر از ‪ %5‬هزينه كل‬
‫محصول است‪.‬‬
‫نميتوان بهتنهايي آنرا فروخت‪.‬‬
‫بيتوجهي به كاركرد اصلي‪ ،‬منجر به از دست‬
‫دادن مشتري ميشود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫چرا فقط دو كلمه؟‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪41‬‬
‫اطالعات كم اهميت و گمراهكننده حذف ميشود‪.‬‬
‫بيشترين بار اطالعاتي و توجه را به مخاطب منتقل‬
‫ميكند‪.‬‬
‫شرايط تمركز بيشتر براي پيشنهاد و انتخاب‬
‫راهحلهاي جايگزين ايجاد كاركرد فراهم ميشود‪.‬‬
‫نزديكي فكري و مشاركت بيشتر اعضاي گروه‬
‫مطالعه را درپي دارد‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫جدول تعريف كاركرد اجزاي مهتابي‬
‫‪42‬‬
‫رديف‬
‫نام جزء‬
‫نام كاركرد‬
‫(مصدر ‪ +‬اسم)‬
‫اصلي‬
‫‪1‬‬
‫المپ‬
‫ايجاد روشنايي‬
‫‪--‬‬
‫‪2‬‬
‫حفاظ‬
‫پخش نور ‪ /‬حفظ‬
‫ايمني‬
‫‪--‬‬
‫‪3‬‬
‫قاب‬
‫رفلكس نور ‪ /‬اتصال‬
‫اجزا‬
‫‪--‬‬
‫‪4‬‬
‫ترانس‬
‫كنترل ولتاژ‬
‫‪--‬‬
‫‪5‬‬
‫سيم‬
‫انتقال جريان‬
‫‪--‬‬
‫‪6‬‬
‫استارت‬
‫ثانويه‬
‫غير‬
‫ضروري‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫تجزيه و تحليل كاركردي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪44‬‬
‫هدف از مطالعه مهندسي ارزش‪ :‬مهيا كردن گزينهاي با‬
‫كمترين هزينه عملي است كه نيازهاي كاركردي مورد‬
‫توافق مشتري را بدون خسارت زدن به كاركرد و كيفيت‬
‫كلي برآورده كند‪.‬‬
‫وجود يك هدف كاركردي واضح ضروري است‪.‬‬
‫توضيح مشخصي از نيازهاي مصرفكننده ذكر شود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫سه گونه نمودار‪FAST :‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪45‬‬
‫‪ -1‬كالسيك‬
‫‪ -2‬تكنيكي‬
‫‪ -3‬مشتريگرا‬
‫اصول كلي هر سه مدل ‪ FAST‬يكسان است‪.‬‬
‫تفاوت در نوع ترسيم‪ ،‬شكل ظاهري نمودار و نگرش گروه‬
‫در زمان تعريف كاركردها است‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ FAST‬كالسيك‬
‫منگنه بازكن‬
‫‪Why‬‬
‫‪How‬‬
‫كشيدن‬
‫منگنه‬
‫مشت كردن‬
‫انگشتان‬
‫فشردن‬
‫انگشتان‬
‫‪46‬‬
‫اعمال‬
‫نيرو‬
‫انتقال‬
‫نيرو‬
‫بستن‬
‫انگشتان‬
‫جداسازي‬
‫منگنه‬
‫بازكردن‬
‫منگنه‬
‫جداسازي‬
‫كاغذ‬
‫‪When‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫منگنه بازكن‬
‫‪FAST‬تكنيكي‬
‫‪How‬‬
‫‪Why‬‬
‫كشيدن‬
‫منگنه‬
‫مشت كردن‬
‫انگشتان‬
‫اعمال‬
‫نيرو‬
‫جداسازي‬
‫منگنه‬
‫انتقال‬
‫نيرو‬
‫بازكردن‬
‫منگنه‬
‫‪47‬‬
‫جداسازي‬
‫كاغذ‬
‫‪When‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫نمودار ‪ FAST‬و اجزاي آن‬
‫‪48‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫نمودار پارتو‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫قانون پارتو در مسايل اقتصادي و بسياري از‬
‫تكنيكهاي مهندسي صنايع‪ ،‬بهويژه مباحث مرتبط با‬
‫كيفيت و فنون آماري‪ ،‬بهكار گرفته ميشود‪.‬‬
‫)قانون هشتاد ـ بيست(‪ %80 :‬هزينههاي يك پروژه‬
‫از ‪ %20‬فعاليتهاي آن ناشي ميشوند‪.‬‬
‫‪Vital Few‬‬
‫‪49‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -3‬فاز خالقيت‪Creativity Phase /‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪50‬‬
‫هدف‪ :‬توليد ايدههاي متعدد‪ ،‬براي عملياتي كردن هر يك از‬
‫كاركردهاي انتخابشده‪.‬‬
‫خالقيت = روح مهندسي ارزش‬
‫ذهن باز‪ ،‬تجربه‪ ،‬تسلط به ابزار و فنون ايدهپردازي‪،‬‬
‫ويژگي اعضاي گروه است‪.‬‬
‫عامل موثر ديگر در بروز ايدههاي مناسب پروژه‪ ،‬محيط‬
‫و فضاي بروز خالقيت است‪.‬‬
‫معموالا روش طوفان فكري در مهندسي ارزش استفاده‬
‫ميشود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -3‬فاز خالقيت‪Creativity Phase /‬‬
‫‪ ‬ابزارهاي ‪ : TRIZ‬نتيجه نهايي‬
‫ايدهآل‪ ،‬اپراتور سيستمي و ‪ 40‬اصل‬
‫نوآوري‬
‫‪ ‬طوفان ذهني ‪Brainstorming‬‬
‫‪51‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫طوفان ذهني ‪Brainstorming‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪52‬‬
‫در روش طوفان فكري‪ ،‬قضاوت يا بررسي ايدهها تا‬
‫مرحله ارزيابي بهشدت ممنوع است!‬
‫كيفيت هر ايده در فاز بعدي تحليل ميشود‪.‬‬
‫تنها توليد بيشترين تعداد ايده توسط حاضران در جلسه‬
‫داراي اهميت است‪.‬‬
‫دو عامل اصلي در موفقيت اين فرايند نقش دارند‪:‬‬
‫هدف دستيابي يا كشف راههايي براي توليد محصول يا‬
‫انجام پروژه نيست‪ ،‬بلكه بايد روشهايي را براي انجام‬
‫كاردهاي انتخابشده بياييم‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -4‬فاز ارزيابي ‪Evaluation phase/‬‬
‫‪‬‬
‫هدف‪ :‬يكدستسازي ايدهها و انتخاب ايدههاي داراي امكان‬
‫بسط و توسعه‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در نهايت‪ ،‬ايدهها و راهحلهاي پذيرفتني‪ ،‬اجرايي‪،‬‬
‫كمهزينه‪ ،‬داراي سادگي در اجرا و با امكان پذيرش باال‬
‫توسط ذينفع يا كارفرماي پروژه را متمايز ميكنيم‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫جدول ارزيابي ايدهها‬
‫ساده‪/‬د‬
‫شماره راه حل پذيرفتني اجرايي‬
‫شوار‬
‫‪54‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Ac‬‬
‫‪P‬‬
‫‪E‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Ac‬‬
‫‪P‬‬
‫‪D‬‬
‫‪3‬‬
‫‪U‬‬
‫پرهزينه كمهزينه‬
‫‪HC‬‬
‫‪LC‬‬
‫امكان‬
‫پذيرش‬
‫قابل‬
‫پيگيري‬
‫‪H‬‬
‫‪Yes‬‬
‫‪L‬‬
‫‪No‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -5‬فاز توسعه ‪Development phase/‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪55‬‬
‫هدف‪ :‬انتخاب و تركيب بهترين راهحلهاي فاز ارزيابي و‬
‫طرح بهترين گزينه(ها) براي بهبود ارزش است‪.‬‬
‫در كارگاه‪ ،‬فاز توسعه را با سناريوسازي و تركيب‬
‫راهحلهاي انتخابي انتهاي فاز ارزيابي آغاز ميكنيم‪.‬‬
‫بررسي ميكنيم كهتركيب كدام ايدهها و راهحلها‪ ،‬يك‬
‫گزينه يا سناريوي دستيافتني‪ ،‬براي انجام پروژه است‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫ماتريس تصميمگيري وزني رتبهاي‬
‫معيارها‬
‫وزن‬
‫معيار‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫جمع كل وزن معياري‬
‫هزينه در ‪LCC‬‬
‫شاخص ارزش=‬
‫هزينه‪/‬وزن معياري‬
‫سناريوي ‪A‬‬
‫سناريوي ‪B‬‬
‫نمره از وزن نمره از وزن‬
‫معيار معياري معيار معياري‬
‫‪3‬‬
‫سناريوي ‪X‬‬
‫نمره از‬
‫معيار‬
‫وزن‬
‫معياري‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫اولويت انتخاب‬
‫‪56‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫ارزيابي عددي بهروش مقايسه زوجي‬
‫راهنماي مقايسه معيارها‬
‫‪Non-Monetary Criteria‬‬
‫هم رتبه‪1 :‬‬
‫‪A‬‬
‫كمي مهمتر‪3 :‬‬
‫‪A.‬‬
‫‪B‬‬
‫مهمتر‪5 :‬‬
‫‪B.‬‬
‫‪C‬‬
‫بسيار مهمتر‪7 :‬‬
‫‪C.‬‬
‫‪D.‬‬
‫‪D‬‬
‫‪E‬‬
‫‪Value‬‬
‫‪LCC‬‬
‫‪Weighted‬‬
‫‪Index‬‬
‫‪x 1000‬‬
‫‪Criteria‬‬
‫‪E.‬‬
‫‪Weight‬‬
‫‪%‬‬
‫‪Alternatives‬‬
‫)‪(Rate) X (%‬‬
‫‪57‬‬
‫• خيلي بد‪1 :‬؛ بد‪2 :‬؛ ضعيف‪3 :‬؛ متوسط‪4 :‬؛ خوب‪5 :‬؛ خيلي خوب‪6 :‬؛ ايدهآل‪.7 :‬‬
‫• هزينه پيشبينيشده = مجموعه هزينههاي طول عمر = هزينه اوليه ‪ +‬هزينههاي ساليانه و‬
‫دورهاي‬
‫• شاخص ارزش = معيار وزندهيشده تقسيم بر ‪ /‬هزينه پيشبينيشده‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫طوفان فكري معكوس‬
‫‪‬‬
‫‪58‬‬
‫با مشخص شدن سناريوي پيشنهادي‪ ،‬جلسه طوفان فكري‬
‫معكوس را براي حصول اطمينان از انجام صحيح و موثر‬
‫مطالعه و يافتن بهترين سناريوي جايگزين‪ ،‬برگزار‬
‫ميكنيم‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -6‬فاز ارايه ‪Presentation/‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪59‬‬
‫هدف‪ :‬ارايه دستاوردهاي مطالعه ارزش توسط گروه و‬
‫حصول اطمينان سفارشدهندگان مطالعه‪.‬‬
‫اينكار با ارايه حضوري و شفاهي نتايج و نيز ارايه يك‬
‫گزارش كتبي همراه خواهد بود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪ -3‬مرحله پس از مطالعه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪60‬‬
‫هدف‪ :‬اطمينان حاصل كردن از پياده شدن و بهكار بستن‬
‫تغييراتي است كه در پايان مطالعه ارزش توصيه شدهاند‪.‬‬
‫در تمام مدتي كه تسهيلگر مطالعه فرايند پيادهسازي‬
‫تغييرات را پيگيري و دنبال ميكند‪ ،‬الزم است يك طراح‬
‫حرفهاي و خبره نيز او را همراهي نمايد تا اصول كار نيز‬
‫رعايت شود‪.‬‬
‫مسؤوليت اصلي بر عهده اوست‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫انتخاب پروژه مورد مطالعه در مهندسي‬
‫ارزش‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪62‬‬
‫بدون شك انتخاب پروژه يكي از مهمترين جنبههاي هر‬
‫برنامه مهندسي ارزش است‪.‬‬
‫پروژههايي كه در انتخاب آنها دقت نشده است هميشه‬
‫باعث ميشوند كه تمام برنامههاي مهندسي ارزش با‬
‫مشكل مواجه شوند‪.‬‬
‫اگر به انتخابهاي بي دقت مجال تكرار بدهيم‪ ،‬باعث‬
‫ميشوند كه سرانجام اطمينان به مهندسي ارزش از بين‬
‫برود و برنامه منتفي ميشود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬
‫‪SAVE Int'l Certification‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪63‬‬
‫)‪Associate Value Specialist (AVS‬‬
‫يك سطح از شناخت طراحي شده براي افرادي كه در متدولوژي‬
‫ارزش تازهكار هستند‪.‬‬
‫)‪Value Methodology Practitioner (VMP‬‬
‫فردي كه ‪ VMP‬هست در مطالعات متدولوژي ارزش يا مشاركت‬
‫دارد و يا آنرا هدايت ميكند‪.‬‬
‫)‪Certified Value Specialist (CVS‬‬
‫اين لقب براي متخصصين ارزش و مديران برنامه ارزش كه يك‬
‫سطح حرفهاي از تجربه و دانش را در كاربرد متدلوژي ارزش از‬
‫خود نشان دادهاند‪ ،‬استفاده ميشود‪.‬‬
‫مهندسي ارزش ‪/‬دكتر محمدحسين سليمي ‪.‬محمود كريمي‬