توصیههایی برای یک تدریس موفق و رضایت بخش
Download
Report
Transcript توصیههایی برای یک تدریس موفق و رضایت بخش
بسم اهلل الرحمن الرحيم
تاریخچه اموزش پزشکی
Medical Education
انفجار اطالعات knowledge management
Medical
تغيير در انتظارات بيماران
تغییر الگوی بیماریها
پيرشدن جمعيت
تغيير در ديدگاه نسبت به نظام ارايه خدمات
بهداشتي
ضرورت تغییر در اموزش پزشکی الزم است؟
همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر زاده نشدهاند.
توصیه هاي شوراي پزشكي عمومي انگلیس )(GMC
General Medical Council
دوري از روش هاي تدریس استاد محور )(Teacher centered
تاکید بر استفاده از روشهای PBLو خود جوش ( )(Self directed
تاكید بر روي آموزش در محیط جامعه نسبت به بیمارستان ها و آزمایشگاه ها
استفاده از Core curriculumکوچک تر همراه با امكان انتخاب وسیع تر در
حركت به سوي تدوین برنامه آموزشي ضروري
انتخاب موضوعات اختیاري )(Elective
ادغام موضوعات بالیني در سراسر برنامه
ایجاد نگرش گسترده تر به سالمت جمعیت ،ارتقا سالمت و پیشگیري
speces
Teacher-centred
Student-centred
Knowledge giving
Problem-based
Discipline led
Integrated
Hospital oriented
Community oriented
Standard programme
Electives
Opportunistic (apprenticeship) Systematic
Teacher-centred
Student-centred
Knowledge giving
Problem-based
Discipline led
Integrated
Hospital oriented
Community oriented
Standard programme Electives (and core)
Opportunistic
Systematic
استاد محور
سخنراني-توضیحي
مباحث دانش وابسته به ذهن
فراگیر گوشه گیر
استفاده از تهدید
عدم وجود خالقیت وابتكار
عدم پایداري دانش
10% of what we read •
20% of what we hear •
30% of what we see •
50% of what we see and •
hear
70% of what we say •
90% of what we •
say and do
Active Learningیادگیری فعال:
شامل روشهایی است که در آن دانشجویان نقش ی بیش از یک شنونده را به عهده
می گیرند و در پردازش و کاربرد اطالعات نیز مشارکت دارند.
اجزای اصلی یک یادگیری فعال
صحبت کردن و گوش دادن ،
نوشتن ،
خواندن ،
انعکاس اطالعات
فرآیندیاد دهی فعال :فعالیتهایی که معلم در کالس با کمک فراگیران انجام می دهد
تا امر یادگیری با معنا محقق شود .در این تحقق ،فعالیتها عبارتند از درگیر کردن
دانش آموز در حل مسأله ،مشارکت خود دانش آموز در امر یادگیری و ایجاد تفکر
انتقادی در فراگیران.
یادگیری :عبارت است از ایجاد تغییر نسبتا“ پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده ،مشروط
بر آنکه این تغییر بر اثر تجربه رخ دهد.
دانشجو محور
ایجاد انگیزه
بر حسب عالقه .
استاد به عنوان راهنما
آموزش چند هدف.
توجه به تفاوت هاي فردي دانشجویان
رویکرد فعال
رویکرد سنتی و رایج
• غیر فعال بودن یادگیرنده
•فعال بودن یادگیرنده
•معلم محوری
•معلم به عنوان راهنما
•یادگیری فقط از معلم
•یادگیری از همه
•یادگیری از کارشناس
•کشف از طریق راهنمایی
•بازخورد یادگیری فقط به یک نفر
•یادگیری از طریق تعامل با دیگران
•رقابت با دیگران
•همکاری با دیگران
•اتکا به یک فرد
•اتکا به راهنماییها
• استفاده از یک روش مشابه
•تنوع و انعطاف پذیری روشها
•پنهان کاری
•تقسیم کار ،باز
•کپی برداری
•یادگیری از طریق وام گیری
•نگرانی از اشتباه
•عدم نگرانی از اشتباه
•یادگیری از طریق نت برداری
•یادگیری از طریق حل مسأله
•رسمی و خشک بودن کالس
•غیر رسمی و انعطاف پذیر بودن کالس
•کالسهای با زمان کوتاه
•طوالنی بودن زمان کالس
•تصمیم گیری فردی
•تصمیم گیری با دیگران
•فکر کردن در باره نتایج
•فکر کردن فرآیندی
افزایش زمان باقی ماندن اطالعات در ذهن
درک بهتر
تعامل دانشجویان با مدرس و با یکدیگر
کار گروهی
کسب مهارتهای ارتباطی
افزایش سطح مهارتهای فکر کردن
انگیزش /عالقمندی /تحریک
لذت بردن
فرصتهای یادگیری بیشتر
کاهش ترس /کاهش خطر شکست
کوچک بودن کالس
بزرگ بودن کالس
میزها را نمی توان جابجا کرد
من به اندازه کافی وقت ندارم
زمان جلسه کافی نیست
من قادر به کار کردن با داشجوها نیستم
من وقت اضافی ندارم
دانشجویان مشارکت جدی ندارند
دانشجوها خیلی شلوغ هستند
من نمی توانم کالس را کنترل کنم
دانشجویان کالس از هم جدا خواهند شد.
سایر اساتید فکر می کنند من کنترل کالس خود را از دست داده ام.
من با استفاده از این رویکرد احساس راحتی بیشتر می کنم.
انجام فعالیتها نیاز به آمادگی های بیشتری دارد.
من تجربه کافی برای آموزش فعال ندارم.
من انجام نمی دهم زیرا آن را قبال مورد آزمون قرار داده ام
-1الگوی آموختن کنترل خود (یادگیری کنترل خود)
-2الگوی یادگیری در حد تسلط (تسلط یاب)
-3الگوی یادسپاری
-4الگوی تدریس ایفای نقش (وانمود سازی – روش تقلیدی)
-5الگوی تدریس پژوهشگری
-6الگوی بدیعه پردازی (نوآفرینی – سینکتیکز)
-7الگوی پژوهش گروهی
-8الگوی آموزش آزمایشگاهی
- 9الگوی کاوشگری علوم اجتماعی
-10الگوی آموزش برای رشد مفهوم و مهارت
-11روش پرسش و پاسخ
-17روش کارگاهی
-18سمینار
-19یادگیری موضوعات کلینیکی به شکل برنامه ریزی شده گروهی
-20روش شبیه سازی
-21روش یاذگیری بر اساس طرح مسأله
-22پی.ام.پی
-23نمایش کلینیکی
-24گزارش صبحگاهی
-25سمپوزیوم
-26روش گردش علمی
-27روش فراگیر – استادی
-28روش چند حس ی (مختلط)
-29روش پروژه ای
-30روش نمایش ی (نمایش علمی)
Knowledge giving
Problem-based- learning
Problem – based
learning strategy
31
“The principal idea behind PBL is that the
starting point for learning should be a
problem, a query, or a puzzle that the
learner wishes to solve.”
Boud (1985)
PBL is an instructional method that
challenges students to “learn to learn,”
working cooperatively in groups
to seek solutions to real world problems.
PBL prepares students
to think critically and analytically, and
to find and use appropriate learning resources.
The questions for individual teachers is not
نوعی یادگیری فعال که محرک آن یک problemبالینی
یا در سطح جامعه یا علمی است .
نقطه شروع یادگیری problem ،است که دانشجو باید
آنرا حل کند .
فرصت های یادگیری در اینحال بنحوی است که دانشجو
شخصا ً برای رویکرد به حل مسئله وادار می شود تا
دانش مورد نیاز برای دستیابی به راه حل را جستجو کند
34
What is PBL?
PBL is an active learning stimulated by, and
focused round a clinical, community or scientific
problem.
Students on presentation of the problem have
two objectives: solution of the problem and
learning related to the problem.
35
در یافت سناریو
تعربف مشکل
تعیین اهداف یادگیری؟؟؟؟
انجام مطالعه انفرادی و کسب دانش در رابطه با مسئه بالینی؟؟؟؟
تشکیل گروه وبحث گروهی و ارائه نتایج مطالعه انفرادی
سنتز و خالصه سازی نتایج مواجهه با مسله
توجه به نقش راهنما
Overview
Assessment
Mini-lecture
Group
Discussion
Whole Class
Discussion
Preparation of
Group “Product”
Research
Group Discussion
گامهای اصلی فرايند PBL
یک مسئله از طیق ویدئو ،نوشته ،کامپیوتر و ...مطرح می شود
گروه با استفاده از بارش افکار ،نکات کلیدی و صورت مسئله را
روشن می کند
با تفکر بیشتر فهرست جامعی از توضیحات و مکانیسم ها در ابعاد
مختلف موضوع فراهم می شود
فرضیات با تشخیص های اولیه با تفکر خالق و استدالل کافی بر
اساس الویت یا احتمال سازماندهی می شود
فرضیات از طریق مطالعات بیشتر و یا به کمک راهنمای گروه ،
آزمایش ،اصالح و یا تأیید می شوند .
راه حل ،تشخیص یا روش برخورد مناسب مشخص می شود .
فرآیند یادگیری توسط اعضای گروه بازنگری و ارزشیابی می شود .
مادر باردار 35ساله 33،هفته ،حاملگی سوم ،فشار خون140/10
، خونریری متوسط مراجعه نموده است؟
؟
؟
؟
Overview
Assessment
Mini-lecture
Group
Discussion
Whole Class
Discussion
Preparation of
Group “Product”
Research
Group Discussion
adv
تاکیدی بر روی آموزش جامعه نگر
یادگیری به صورت فعال
ادغام روش های مختلف آموزش و
یادگیری
استفاده از روش پرسش و پاسخ
استفاده از بحث گروهی
رضایت فراگیر از نحوه یادگیری خود
ایجاد رضایت شغلی برای فراگیر
ایجاد انگیزش در فراگیر
افزایش حل مسئله در فراگیر
آموزش به شیوه دانشجو محوری
استفاده از ارتباطات چند جانبه
ادغام بعضی از دروس
Disadv
لزوم مهارتهای خاص برای tutor
گیجی در فراگیر به علت ازدیاد
اطالعات بخصوص در شروع کار
روبرو شدن دانشجویان با احتماالت
دشواری استفاده برای گروه بزرگ
نیاز به هزینه و امکانات بیشتر نسبت
به سایر روشها
مقاومت اساتید در مقابل اجرای آن
بخصوص در شروع کار
همکاری منظم و دایمی اعضای هیأت
علمی
پرسیدن سواالت هدایت گر
چالش برای تفکر
ارتقاء یادگیری
مهارت در تسهیل گروه کوچک
شناخت برنامه (استفاده از مسائل اموخت شده در جای خود)
مهارت در ارتباط فردی
تسلط به موضوع
استفاده از Study guide
تناسب ((Relevance
باطرح مسائل بالینی میان یادگیری و محیط واقعی نزدیکی برقرار میشود .
تعیین واجبات یادگیری ()Core identification
از طریق کاستن از اطالعات زائد ،یادگیرنده فقط به دانش الزم برای حل مسئله
توجه دارد
صالحیت های ریشه ای ()Generic Competency
کسب مهارتهای فردی قابل انتقال مثل حل مسئله – برقراری ارتباط – کار گروهی
– مدیریت و اداره – بیمار و بخش های بهداشتی
دانشجو محوری ()Student Centered
یادگیرنده مسئولیت اصلی را در یادگیری خود دارد و به این وسیله با توجه به
لزوم روز آمد بودن پزشک و پرستار دانشجو خود کفا میشود
تلفیق(:)Integrationاز مهمترین مزایای آن تلفیق علوم پایه و بالینی است .
ایجاد انگیزه :در روش سنتی هدف ،جمع آوری اطالعات و بخاطر سپردن است .
در ،PBLمعلم و دانشجو در حل مسئله چالش دارند
رویکرد عمیق به یادگیری
استفاده از دانسته قبلی برای یادگیری
Student assessment and PBL
Student behavior and approach to learning is influenced by the assessment tools used.
The assessment should be designed to test the individual student’s ability to fulfill the
curriculum outcomes or objectives.
If the curriculum outcome to be assessed is knowledge, this may be effectively and
efficiently tested using(MCQs).
For problem solving (MEQ).
49
(OSCE) for clinical methods, data interpretation, health promotion and disease
prevention and can be designed to assess ethics, attitudes and problem soving.
An innovative approach use of portfolios for assessment.
Assessment of the portfolio can test curriculum outcomes such as independent
learning, record keeping and other areas difficult to assess by traditional approaches.
50
Problem-Based
Learning
students
professors
real-world
problems
PBL
www.udel.edu/pbl
ITUE
www.udel.edu/itue
PBL Clearinghouse
www.udel.edu/pblc
This presentation
www.udel.edu/pbl/4-APC-PBL
Discipline Learning
Integrated
نتایج بررس ی ها نشان مي دهد که در هیچ یک از
دانشگاه های برتر دنیا تفکیک دروس علوم پایه و بالینی
به شکلی که در نظام آموزش پزشکی دانشگاه های ایران
جاری است وجود ندارد و آموزش در این دانشگاه ها
اکثر به صورت Case-basedانجام می شود.
ارائه جداگانه دروس در هر مقطع
جدائی میان علوم پایه و بالینی
علوم پايه
علوم بالينی
تلفیق:سازماندهی مواد آموزشی به منظور برقراری رابطه میان آنها و
یکپارچه نمودن مطالب مرتبط که به صورت جداگانه در دپارتمانها
ی اموزش داده می شود.
تلفيق افقي ) : (Horizontalبرای حل مشکل ارائه جداگانه دروس در
یک زمان
تلفیق بین رشته هاي موازي را تلفیق افقي میگویند ،به عنوان مثال تلفیق
آناتومي ،فیزیولوژي و بیوشیمي.
تلفيق عمودي : Verticalبرای حل مشکل جدائی میان علوم پایه
تلفیق رشته هایي كه در حالت معمول در دورههاي مختلف آموزش داده
میشوند را تلفیق عمودي میگویند.
برای رسیدن از یك آموزش مبتني بر موضوع به یك كوریكولوم كامالً
تلفیق یافته ،طي یازده مرحله ضروري است .پرفسور هاردن از این
یازده مرحله به عنوان پله هاي نردبان تلفیق یاد میكند .در پله اول
حداقل ادغام و پله یازدهم ادغام كامل انجام شده است .هر موسسه
اموزشي بنا به شرایط و امكانات خود یكي از پله هاي
نردبان تلفیق را انتخاب میكند و بر روي آن میایستد
نخست :ايزوالسيون)(Fragmentation) Isolation
مرحله دوم :آگاهي)(Awareness
مرحله سوم :هماهنگ سازي):(Harmonization
مرحله مرحله چهارم :النه سازي)(Nesting
مرحله پنجم :هماهنگسازي از نظر زمان–:(Temporal co
ordination
مرحله ششم :مشاركت):(shareing
مرحله هفتم :همبستگي):(Correlation
مرحله هشتم :برنامه تكميلي):(Complementary
مرحله نهم :چند رشتهاي:( Multidisciplinary
مرحله دهم :تلفيق بين رشتهاي(Interdisciplinary
مرحله يازدهم :تلفيق در عرض رشته ها:(Trans – disciplinary
تلفيق:
تكه تكه بودن موضوعات مطروحه را كاهش ميدهد ووحدت و ارتباط بین رشتهها
ایجاد میكند.
انگيزه دانشجويان را افزايش ميدهد .یك انتقاد شایع ایناست كه دانشجویان با عالقه
زیاد وارد دانشكده پزشكي میشوند ولي پس از مدتي عالقه آنها كاهش مییابد .اكثر
آنها نمي خواهند آناتومیست ،فیزیولوژیست یا بیوشیمیست
شوند ،بلكه میخواهند پزشك شوند و اگر ببینند موضوعي به
طبابت ارتباط دارد ،بیشتر عالقمند هستند كه آن را یاد بگیرند.
آموزش مؤثرتر ميشود ،دانشي كه به صورت ایزوله یاد
گرفته شود به كار گرفته نمیشود و احتمال فراموش
شدن آن بیشتر است.
سطح اهداف آموزشي باال ميرود و از سطح
و مهارتهاي حل « كاربرد دانش » به سطح «دانش حل مسئله ارتقاء مییابد.
موجب منطقي شدن منابع آموزشي ميشود .استادان خبره
در رشتههاي مختلف در یك دانشكده گردهم میآیند و
براي آموزش هر قسمت مسئوليت به مناسبترين فرد
داده ميشودموجب افزايش ارتباط و همكاري استادان ميشود
مشكالت تلفيق:
ممكن است محتوا و اصول پایهي یك رشته به طور كامل پوشش داده
نشود.
اگر توجه دقیق صورت نگیرد ممكن است برخي مباحث ناخواسته
حذف شوند.
ممكن است استادان بر آموزش سنتي مسلطتر باشند.
ممكن است آموزش براساس هر رشته ،هزینه كمتري
دربرداشته باشد .هزینه بیشتر به دلیل صرف وقت بیشتري
است كه استادان باید براي برنامه ریزي و اجرا صرف كنند.
آموزش تلفیقي میتواند اثر سوء بر روي هدایت دانشجو
در ارتباط با انتخاب شغل توسط وي در آینده داشته
باشد .وقتي دانشجویان هر یك از دپارتمانها و استادان آنها را به طور
جداگانه نمیبینند ،این امر میتواند موجب كاهش بینش و بصیرت آنها
نسبت به یك تخصص از نقطه نظر انتخاب شغل در آینده گردد.
Hospital oriented
Community oriented
) Outcome-based education (
Competencies are a complex set of behaviors built on
the components of knowledge, skills, attitudes and
‘‘competence’’ as personal ability
Outcome-based education is designed so that “all
students are equipped with the
knowledge, skills and qualities needed to be successful
after they exit the educational system
رویکرد مبتنی بر پیامد یعنی طراحی کوریکلومی بر اساس توانائی
های که دانشجو باید در انتها به انها دست یابد.
حاکمیت تفکر نتیجه گرا
واحد پیشرفت :تسلط بر عملکرد
اهداف کامال روشن و صریح و واضح
مرتبط با تمامی افراد دخیل
دقت در طراحی کوریکلوم
هر كوریكولوم ،جدا از مفهوم و برداشتهاي موجود از آن باید داراي 4
جزء اساسي باشد:
1اهداف
-2محتوا )(Content
-3استراتژي هاي آموزش دادن و فراگرفتن
(Teaching and Learning Strategies
-4فرآیندهاي ارزشیابي دانشجویان(Assessment Processes
برنامه ریزی مبتنی بر پیامد
بر اساس سند چشم انداز دوره پزشکی عمومی مصوب شورای دانشگاه ،برنامه جدید
دوره پزشکی عمومی دانشگاه (پزشکی )1390برنامه ای است مبتنی بر پیامد
تعریف پیامد
کسب اطالعات ویژه برای هر مسولیت(مراقبت بهداشتی ،رهبری و
مدیریت ،ارتباطات ،اخالق پزشکی ،کامپیوترو..
شکستن مسولیت ها به وظایف(تعیین محتوی واقعی )
تجزیه وطیفه به دانش ،مهارت و نگرش
طبقه بندی محتوی
تسلسل و توالی
انتخاب روش مناسب تدریس(اهداف یادگیری)
ارزیابی
تعیین رسالت دانشکده در جهت تحقق پیامدها در دانشجویان
پیامدهای به خوبی تعریف شده
کوریکولومی که پیامدهای فازها ،واحدها و درس ها بر اساس
پیامدهای خروجی تدوین شده باشد.
روش های آموزش متعددی که برای تحقق اهداف مورد استفاده قرار
می گیرند.
نظام ارزشیابی دانشجویانی ونظام ارزشیابی برنامه ای که بتواند
میزان موفقیت برنامه را در دستیابی دانشجویان اش به پیامدها ارزیابی
کرده و بازخورد دهد.
مرتبط با فعالیت حرفه ای
وضوح
تاکید بر خود محور بودن
هدایت کننده نوع ارزشیابی
وسیله ای برای ارزیابی کوریکلوم
پیوستگی اموزش
دخالت تمام افراد در برنامه
داشتن سطح باالئی از دانش از درک رفتار حرفه ای
دسیابی به دانش پایه
کارامدی در مهارت بالینی
توانائی در برقراری ارتباط مناسب
توانائی در استدالل بالینی و قضاوت
کارامدی در انجام کارهای عملی در محیط مناسب
برخورد مناسب و اخالقی
اگاهی ازارتقاء سالمت و پیشگیری از بیماری
و توانائی بررسی و درمان بیماری
توانایی به دست اوردن اطالعات
تمایل به تکامل فردی
سازمان دهی برنامه اموزشی
دشوار بودن انتخاب افراد از سیستم بهداشی با توانائی تدریس
به دست امدن برخی تجارب فقط در محیط های خاص
عدم تمایل به ارتقاء فردی
کمبود امکانات در جامعه
راهی برای پوشش دادن کوریکلوم حجیم
ابزاری برای دادن مسولیت بیشتر به دانشجویان در جهت افزایش
میزان یادگیری
مطالعه عمیق
کاهش فاصله دانش ها
کمک به انتخاب شغل و حرفه
کمک به تغییر نگرش
وقت گیر
هزینه بر
عدم تمایل استادان
اشکال در ارزیابی
Opportunistic
Systematic
انتخاب بیماران و محتوی اموزشی بر اساس ترتیب و توالی منطقی
اهداف و انتظارات اموزشی
اطمینان از اموزش موارد مورد نیاز
افزایش میزان اگاهی و عالقه
کسب توانمندیها بر اساس یک روال منطقی
افزایش توانمندی حرفه ای
وقت گیر و هزینه بر در تنظیم برنامه های اموزشی
کاهش احساس تعلق و وفاداری نسبت به یک بخش
دنیا آنقدر وسیع هست که برای همه مخلوقات جایی باشد پس به جای آنکه جای
کسی را بگیریم تالش کنیم جای واقعی خود را بیابیم
یک سوال
آیا مسیر درستی را انتخاب کردهایم؟!
اگر احساس میکنیم مسیر
درستی را انتخاب نکردهایم ،از
همین حاال به دنبال مسیر
درست باشیم.
-1 Descriptiveنگاه توصیفي
همان نگاه صنعتي به تدريس است يعني انتقال دانش و اطالعات از سوي معلم به دانش آموزان .معلم
متکلم وحده است و دانش آموزان حالت انفعالي دارند .نگاه توصیفي بیشتر در قالب روش سخنراني
ميگنجد.
-2 Successنگاه موفقیتي
تدريس عامل موفقیت است .هر تدريس نتیجه اش يادگیري است .يعني وقتي معلمي ميگويد :من
فالن درس را تدريس مي کنم بايد طي آن فرايند يادگیري هم صورت گرفته باشد.
-3نگاه ارادي:
نگاهي رفتارگرايانه است .معلم گامهاي آموزش را مشخص ميکند .هدف ها را تعیین ميکند و به
فعالیتهاي جهت مي دهد .مثالي ملموس در اين باره کارخانه است ،در کارخانه طي فرايند تولید و مواد
خام تبديل به يک محصول قابل استفاده مي شوند .در اين جا يادگیري و تدريس يک فرايند است.
-4نگاه هنجاري:
در اين نوع نگاه ،همه چیز ديد ارزشي دارند بعنوان مثال چه چیزي را بايد به دانش آموزان آموزش دهیم؟
از چه روش استفاده کنیم.
-5نگاه علمي :
در اين نوع نگاه ،مفهوم تدريس ،منظم و روشن و دقیق بیان مي شود و تدريس يعني مجموعه فعالیتهاي
منظم و هدفداري که منجر به تغییر يا يادگیري شاگرد شود .يعني فعالیت ها بايد از قبل طراحي و
برنامهريزي شده باشند.
* فراگیران مفاهیم ،تجربه هاو قوانین را می خوانند و حفظ می کنند و می کوشند که
به خاطر بسپارند.
*فراگیران ضمن انجام فعالیت ها و یا کسب تجربه ،در تولید مفاهیم شرکت دارند و به
طور مستقیم نتایج هر تجربه را به دست می آورند.
-فراگیران هر چه به طور امانت ،به ذهن خود سپرده اند ،پس می دهند و هنگامآزمون ،امانت های دریافتی را مسترد می دارند.
-فراگیران با تمام افراد گروه به بحث و گفت و گومی پردازند ،با هم کار می کنند ،نظرات خود را با یکدیگر مقایسه و به تصحیح اشتباهات خود می پردازند و به فراگیری
دانش یاری می رسانند.
-5
)
* -معلم اغلب با روش سخنرانی تدریس می کند و نقش حل مسائل را ایفا می کند.
(تمرین می دهد ،به حل تمرین ها کمک می کند ،با مثال مفاهیم را توجیه می کند.
*-معلم راهنمای یادگیری است و به جای پاسخ مستقیم به پرسشها ،می کوشد تا با
پرسش های متعدد از فراگیران ،آنها را به پاسخ های صحیح هدایت و آنها را به
اندیشیدن ترغیب کند.
//معلمان اغلب جزوه می گویند ،مطالب کتاب را خالصه می کنند و فراگیران را به
سوی استفاده از کتاب های حل مسائل سوق می دهند.
//معلمان به فراگیران پاسخ کلیشه ای نمی دهند،پرسش هایی را مطرح می کنند که
قابل بحث باشد و فرصت گفت و گو را برای دانش آموزان ایجاد می کند.
#معلم به کالس تکلیف می دهد و فراگیران در این فرایند به
عنوان تماشاگر هستند.
#معلم،هر فراگیر را تشویق می کند که از دیگران کمک بگیرد،
رای نظریه های خود وسائلی بسازد ،تجربه کند و نتیجه را گزارش
دهد.
**معلم کالس را کنترل می کند
** حضوروغیاب کارسرگروه و معلم نظارت میکند
@ معلم در صحنه ی آموزش کامال ٌ فعا ل است و فراگیران ساکت هستند.
@ فراگیران در صحنه ی آموزش فعالیت می کنند و معلم ،راهنمای فعالیت های آنها
است.
$معلم تمرین می دهد،تمرین حل می کند ،پاسخ پرسش ها را می دهد ،رفع
مشکل می کند ،تدریس می کند و جزوه می گوید.
$در این شیوه شاگردان با اعضا گروه بحث می کنند و معلم در صورت لزوم
آنان را به طرح پاسخ صحیح هدایت میکنند.
*هدف یاد دادن است و تکیه بر محفوظات و کسب دانستنی های ضروری و غیر
ضروری
* هدف یادگیری است ،فراگیران به یادگیرنده های مادام العمر تبدیل می شوند.
بیشتر تکالیف ،رونویسی و...می باشد. -تکالیف جمع آوری اطالعات و تحلیل میباشد.
مشتری راضی رضایت خود را به 5نفر اعالم
میکند
مشتری ناراضی نارضایتی خود را به 10نفر اعالم
میکند
عدم ارائه شکایت دلیل بر رضایت نیست
با توکل به خدا و نام خدا کالس را شروع کنیم و اخالص در عمل تدریس و
.تقوا را رعایت کنیم
زمان هر جلسه تدریس را در نظر داشته باشیم تا با کمی یا زیادی وقت
.مواجه نشویم
.وقت کالس را به مطالب بیهوده و کم فایده صرف نکنیم
.سعی کنیم ساعت تدریس را تغییر ندهیم
.به هنگام تدریس ،نشاط روحی و عاطفی خود را حفظ کنیم
بشاشی داشته باشیم
.با خوشرویی تدریس کرده و همواره چهره ّ
.احساسات و عواطف دانش آموزان را جریحه دار نکنیم
.تالش کنیم فضایی عاطفی بوجود آوریم
.سعه ی صدر داشته باشیم و از فضل فروشی بپرهیزیم
.وفای به عهد ،خوش قولی و تواضع در تدریس را از یاد نبریم
.به هنگام تدریس؛ آرامش خود را حفظ کنیم
.از قضاوت ناصحیح نسبت به دانش آموزان پرهیز کنیم
.اشتباهات خود را توجیه نکنیم
.از به کار بردن کلمات خارج از نزاکت بپرهیزیم
.پرگوئی نکنیم ،در واقع آنقدر بگوئیم که می توانیم بشنویم
.رازدار و محرم اسرار دانش آموزان باشیم
.از تعصب بیجا بپرهیزیم
.از دانش آموزان توقعات بیش از اندازه نداشته باشیم
.رسا و روان بودن کلمات و جمالت را رعایت کنیم
.در تدریس ذوق و سلیقه به کار ببریم
.آرام و شمرده تدریس کنیم
.ساده تدریس کنیم ؛اما عمیق
.در امالء کلمات دقت کنیم و کلمات را صحیح روی تابلو بنگاریم
.ذوق و استعداد دانش آموزان را شناسایی و هدایت کنیم
.بین دانش آموزان رقابت سالم و مثبت ایجاد کنیم
.در برخوردها عدل و انصاف را رعایت کنیم
.به دانش آموزان توجه و نگاه یکسان داشته باشیم
.با دانش آموزان همدردی کنیم
.از تشویق به موقع غافل نشویم
.سخن دانش آموزان را بیمورد قطع نکنیم
کارها و فعالیتهای مربوط به کالس را بین دانش آموزان تقسیم و به آنها
.مسئولیت بدهیم
.در هنگام موعظه ،خود را مخاطب اصلی قرار دهیم
.به مقررات محیط آموزشی احترام بگذاریم
.سعی کنیم کردار و رفتار خوبی از خود نشان دهیم
پیش از تدریس ،شناختی اجمالی از وضعیت ،موقعیت و سطح معلومات
.دانش آموزان بدست آوریم
.بیش از اندازه در کار دانش آموزان ،خود را دخالت ندهیم
.به کار خویش ایمان داشته باشیم
سعی کنیم شخصیت علمی و اجتماعی خویش را پیش دانش آموزان
.سبک نکنیم
.مقررات خشک و افراطی را زا کالس دور کنیم
.نسبت به فعالیت دانش آموزان بی تفاوت و بی توجه نباشیم
.بر موضوعات درسی ،تسلط و از آن اطالع کافی داشته باشیم
.در افزایش آگاهیها و محتوای علمی و درسی خود بکوشیم
.به سؤاالت دانش آموزان با لحن خوب و مناسب پاسخ دهیم
.مطالعه پیش از تدریس و آمادگی قبلی جهت تدریس داشته باشیم
.برنامه ریزی درسی داشته باشیم
.از ابتکار و خالقیت در تدریس استفاده کنیم
.از روشهای تدریس و نحوهی به کار گیری آنها آگاه باشیم
.به کیفیت شروع ،ادامه و پایان درس توجه داشته باشیم
.به هنگام تدریس مطالب ،تنوع را فراموش نکنیم
.از تجربیات درسی و تدریس دیگران استفاده کنیم
.سعی کنیم دانش آموزان در ارتباط با درس فعالیت عملی داشته باشند
.دانش آموزان را نسبت به یادگیری درس تشنه کنیم
در صورتی که احساس خستگی در چهره دانش آموزان مشاهده کردیم ،از
.ادامه تدریس خودداری کنیم
.سعی کنیم همواره اشکاالت تدریس خود را رفع کنیم
.موضوع و عنوان درس را در ابتدای تدریس مشخص و بازگو کنیم
.درس را مرحله به مرحله تدریس کرده و از شاخه به شاخه پریدن بپرهیزیم
.بیش از اندازهی معمول به جزوه ،کتاب و یا متن درس نگاه نکنیم
.از طرح شبهات و اشکاالت بدون جواب بپرهیزیم
.جمع بندی درس را در انتها فراموش نکنیم
.از داشتن لحنی یکنواخت و تن صدای ثابت بپرهیزیم
.در هنگام تدریس ،در یک مکان ثابت توقف نکنیم
.دقت کنیم تمرینها یا مسائل (تکالیف) در حد توان دانش آموزان باشد
.در هنگام تدریس از وسائل و امکانات آموزشی موجود حداکثر بهره را ببریم
.در هنگام تدریس حتی االمکان از مثال استفاده کنیم
.خالصهی درس را در انتهای تدریس بازگو و از دانش آموزان نیز بخواهیم
ظاهری آراسته و منظم داشته باشیم و در نظر بگیریم که زیبایی ،سادگی
.است
در کارهایمان نظم داشته باشیم تا الگوئی مناسب برای دانش آموزان
.باشیم
.نتایج آزمونها را بررسی کنیم تا نقاط ضعف و قوت را بیابیم
.در هنگام خشم ،بر احساسات و عواطف خود غلبه کنیم
.در تمام کارهای خود ،قاطعیت و برش داشته باشیم
.دانش آموزان را در باال رفتن از نردبان علم و دانش یاری کنیم
.در هنگام تدریس سعی کنیم تمام توجه دانش آموزان را به خود جلب کنیم
.فرصت انتقاد از خود را به دانش آموزان بدهیم
از اینکه نسبت به پاسخگوئی به برخی از سؤاالت قادر نیستیم ،هراس به
.خود راه ندهیم و به راحتی اقرار کنیم که پاسخ آن را نمیدانیم
تجارب تازه خود را در اختیار دانش آموزان قرار دهیم و به یاد داشته باشیم
که معلم هنرمند کسی است که با ایجاد شرایط و موقعیتهای مناسب
آموزشی ،خود کمتر تدریس میکند ،ولی دانش آموزان بیشتر یاد
.میگیرند
سخنرانی در جمع برای اغلب افراد كار دشواری است.اگر مـی خـواهـیـد
انـسـان موفـقی باشید ،باید بر تكنیـكهـای سخنرانی تسلط پیدا نموده و یا
حداقل هنگام صـحبـت در یك جمع احساس راحتی كنید.
منظور از یك جمع 500 ،سهامـدار عـصـبـانـی در جـلسـات آخر سال نیست،
بلكه میتواند از چند فروشنده ،كارمـند و یا چند دوست در جشن تولد نیز
تشكیل شود .سخنرانی در جمع به این معنی است كه شما چندین شنونده
دارید كه در اغلب اوقات به تـك تـك واژه هـایـی كه از زبـان شمـا ادا میشود،
گوش میدهند .به همین دلیل اشتبـاه نـكـردن شما در حین صحبت حائز
اهمیت است.
.1آرام و ریلكس باشید
بـرخی از افـراد همین كه به صحبت كردن در جمع فكر میكنند ،دچار
اضطراب و نـا آرامـی شده و هنگامی كه در مقام عمل شروع به سخنرانی
میكنند ،خشكشان مـیزنــد ،تپش قلبشان شدیدتر میشود ،دستانشان
شروع به لرزش میكند و بصورتی گسسـتـه و لكنت وار شروع به صحبت
مینمایند.
موضـوع مـهمی كـه بـاید بخاطر داشت باشید این است كه در شرایط مرگ
و زندگی قرار نداشته و صرفا" در حال گقـتن چند كلمه حرف حساب ( و یا
هر چیزی دیگری كه دوست دارید اسمش را بگذارید ) به دیگران هستید.
چه دو نفر باشند چه 200نفر ،باید بـه یـك طریق صحبت كنید به اینصورت
كه عصبی نشوید ،روی موضوع مربوطه تمركز كنید و كار را به اتمام
برسانید.
.2موضوع مورد بحث را بشناسید
معموال ما زمانی دچار اضطراب و نا آرامی می شــویم كه كـاری كـه در
مـورد آن تـبـحر و شناختی نداریم ،مجبور به انجامش می گردیم .افـراد
انـدكی دارای تبحر كامل در زمینه سخنرانی در جمع می باشند اما اغلب
می توانند در صورت داشتن آمادگـی منـاسـب ،از عهده آن بخوبی برآیند.
كلید این آمادگی آشنا بودن و شناختـن دقیق مـوضـوع مــورد صحبت می
باشد.
اگر شما یـك مدیـر اجـرایـی در شـركت تـولید نوشابه بوده و قصد سخنرانی
در مورد بازار رقابتی را دارید ،باید از همه ریزه كاریها و جزئیات شركتهای
دیگر تولید نوشابه همـانـنـد شركت خود آگاه باشید .زمانی را برای نت
بـرداری و خـالصـه سـازی ایـده هـای خـود در قالب نوشتارهای كوچك
اختصاص دهید.مرحله بعدی كار این است كه آن قالبهای كوچك را بخاطر
سپرده و هنگام سخنرانی آنها را بسـط و گسترش دهید .اگر جلسـه
پرسش و پاسخ در میـان است ،سـعـی كنـیـد سـؤاالت احتمالی و
پاسخهای آنها را از قبل مهیا و آماده نمایید.
.۳مخاطبین خود را بشناسید
اگر در مقابل مدیران ارشد یك شركت در مورد راه كارهای تجاری صحبت
میكنید ،بایـد نسبت به زمانیكه برای یك عده دانشجو كه ترم اول اقتصاد را
میگذرانند ،روش بسیـار متفاوتی را در پیش بگیرید.
باید میزان سطح معلومات مخاطبین خود را سنجیده و مطابق با آن صحبت
كنید .به هر حال آنها آماده اند تا سخنان شما را بشنوند بنابراین گفته های
شما باید برایشان قابل فهم باشد.
.4با محل سخنرانی آشنا شوید
این یك نكته فراموش شده است ،امـا شـمـا بـایـد بـا مـحلـی كـه قـرار
اسـت در آنــجا به سخنرانی بپردازید ،آشنا شوید .الزم است پیشاپیش به
آنجا رفته و با امكـانات و محیط آن آشنا گردید .سپس روی مسائل دیداری
سخنرانی خود كار كنید تا مطـمـئـن شــویـد مطابق با آنچه كه در نظر
گرفته اید باشد .وارد شـدن بـه یـك سـالـن 20000هـزار نـفـری نسبت به
وارد شدن به یك كالس درس 30نفره نیاز به تمهیدات بسیار بیشتری دارد.
یك روش خوب این است كه در صندلیهای مختلفی كه قرار است حاظران
بنشینند ،قرار بگیرید تا چشم انداز مناسبتری از محل برگزاری بدست آورده
و بتوانید با همه شنودگان به یك نسبت ارتباط برقرار كنید نه فقط با چند
نفری كه در ردیف جلو نشته اند.
.5موفقیت را مجسم كنید
اغلب افراد به این دلیل در سـخنـرانـی شـكست میخورند كه تصور میكنند
صحبتهایشان اشـتباه و بـی معنی است .آنچه كه در ذهن می پرورانید،
همان نیز اتفاق خواهد افتاد .اگر خودتان را یك نادان تصور كنید ،همان نیز
خواهید شد.
فكر عجز و ناتوانی را در خودتان قبل از شـروع صـحبـت نـابـود كنـید .سعی
كنید پیش از سخنرانی مطالب را در ذهن خود مـرور نـمـایید .چگونگی بیان
موفقیت آمیز موضوعات و نیز حركات خود را مـجسـم نـمایـیـد .تا رسیدن به
مرحله یك ایراد یك سخرانی كامل این اعـمـال را تـكـرار كـنـیـد .بـعـد از آن
تـنـها كـاری كـه الزم اسـت انجام دهید ،عملی كردن تجسمات خود خواهد
بود.
.6كار نیكو كردن از پر كردن است
مایكل جردن هم ممكن است وقتی برای اولین بار با توپ بسكتبال آشنا
شد 10 ،پرتاب اولش را در گل نكرد ،اما با سخت كوشی و تمرینات بسیار،
بـه بـهـتـریـن بسكتبالیست دنیا مبدل شد .نكته این است كه اگر بخواهید
سخنران بهتری شوید باید تمرین كنید.
بصورت داوطلبانه هنگـام اوقـات بـیـكاری جـلوی دوسـتـانـتان قرار گرفته و به
جلوی جمع ایستادن عادت كنید .بتدریج سعی كنید به تعداد نفراتی كه در
مقابلشان قرار گرفته اید بیفزایید و از افراد قویتر اسـتفـاده نـمایـید .ایده
ایـنكار این است كه در شرایط غیر واقعی كه اهمیتی ندارد ،متوجه
اشتباهات و نقاط ضعف خود شوید .به این ترتیب هنگامی كه روز موعود فرا
میرسد با اعتماد بنفسی كامل در مقابل جمع قرار گرفته و همـه چـیـز بـه
خوبی پیش خواهد رفت.
.7روی پیغام تمركز كنید
هنگام سـخنـرانی در یـك جـمـع زیـاد به حاضرین فكر نكنید .به پیغام و
نكاتی كه باید بـه دیگران منتقل كنید تمركز نمایید .در نهایت دلیل قرار
گرفتـن شمـا پـشـت میـكروفـن ایـن است كه مطلب مورد نظر خود را به
شنـوندگـان بـفـهـمـانـید .به این ترتیب دیری نخواهد پایید كه دیگر احساس
ناآرامی و اضطراب نكرده و راحت تر تـوانـسـت بـا مـخاطبـیـن خود برای
بحث و گفتگو ارتباط برقرار نمایید
دنیا آنقدر وسیع هست که برای همه مخلوقات
جایی باشد پس به جای آنکه جای کسی را
بگیریم تالش کنیم جای واقعی خود را بیابیم
شاد و پیروز باشید