Transcript منبع مسابقه هفته کتاب وکتاب خوانی جهت دانلود دانشجویان

‫آشنایی با اصول و مبانی مقاله نویس ی‬
‫قسمت اول‪ :‬مبانی مقاله نویس ی‬
‫قسمت دوم‪ :‬مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش در مقاله ها‬
‫قسمت سوم‪ :‬پایگاه های اطالعاتی‬
‫تنظیم شده در هفته کتاب و کتابخوانی‬
‫تنظیم کننده‬
‫کتابدار پردیس شهید باهنر همدان‬
‫وحیده کاش ی نهنجی‬
‫دانشگاه فرهنگیان‬
‫پردیس شهید باهنر همدان(خواهران)‬
‫آبان ‪93‬‬
‫قسمت اول‬
‫مبانی مقاله نویس ی‬
‫مقدمه‬
‫در دنياي امروز كه عصر انفجار اطالعات همراه با گستردگي وسيع‬
‫ارتباطات است يكي از مهمترين راههاي ارتباط محققين‪ ،‬مدرسين و اعضاي‬
‫هيأت علمي دانشگاهها و موسسات آموزش ي با همتايان خود در ساير‬
‫كشورها نگارش مقاالت پژوهش ي به زبان انگليس ي مي باشد‪.‬‬
‫اعتقاد ما بر اين است كه پژوهشگران خود بايد توانائي نگارش مقاالت‬
‫خود را به زبان انگليس ي داشته باشند‪ .‬در غير اين صورت‪ ،‬وابستگي آنها به‬
‫مترجمين ارتباط آنها را با همتايان خود كندتر وغير تخصص ي تر مي كند‪.‬‬
‫زيرا مترجمين به كلمات و اصطالحات همه رشته ها آگاهي كامل ندارند و‬
‫پيدا كردن مترجم متخصص هر رشته كاري بس دشوار مي باشد‪.‬‬
‫مقدمه ‪ -‬ادامه‬
‫براي نوشتن مقاله به زبان انگليس ي نمي توان تا گذراندن ترمهاي‬
‫طوالني مدت زبان انگليس ي صبر كرد چرا كه حتي پس ازگذراندن‬
‫اين چنين دوره هايي بيشتر افراد قادر به نوشتن مقاله نمي باشند‪.‬‬
‫مقاله نويس ي در حقيقت يك مهارت است و با در نظر گرفتن‬
‫سطح متوسطي از زبان انگليس ي كه قطعا" همه دارند و آموزش‬
‫قالبهاي خاص نگارش به زبان انگليس ي براي نوشتن هر قسمت از‬
‫مقاله‪ ،‬خود محقق بهترين كس ي است كه مي تواند مقاله خود را‬
‫به زبان انگليس ي بنويسد‪.‬‬
‫ارتباط سواد اطالعاتي و مهارت هاي نگارش‬
‫آموزش مهارت درايجاد پيوندهاي الزم بين اطالعات برگرفته از منابع اطالعاتي‬
‫برگزيده و دانسته هاي قبلي خود‪ ،‬بخش ي از مهارتهايي کلي تر است که تحت‬
‫عنوان سواد اطالعاتي مطرح مي باشد و تبيين تمام وجوه آن خود موضوع‬
‫کارگاهي مستقل است‪.‬‬
‫در اينجا فقط به ذکر تعريفي از سواد اطالعاتي و ارتباط آن با مهارتهاي نگارش‬
‫و چاپ مقاله هاي علمي اکتفا مي شود‪.‬‬
‫قاسمي (‪ )1383: 155‬در تعريف سواد اطالعاتي آن را توانايي شناسايي نياز‬
‫اطالعاتي‪ ،‬جستن منابع به منظور تامين آن نيازها‪ ،‬و سپس تحليل‪ ،‬ترکيب‪،‬‬
‫ارزيابي‪ ،‬و انتقال دانش کسب شده معرفي مي کند‪.‬‬
‫هفت اصل سواد اطالعاتي بر گرفته از‬
Information skills in higher education: a SCONUL Position Paper (1999)
‫سواد اطالعاتي‪ :‬يك اولويت نوظهور جهاني‬
‫سواد اطالعاتي به مثابه يك راهكار نوين‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫يادگيري شيوه هاي اطالع يابي‬
‫شناخت منابع اطالعاتي‬
‫ارزيابي اطالعات‬
‫استفاده موثر از اطالعات‬
‫توليد اطالعات‬
‫انتشار اطالعات‬
‫سواد اطالعاتي‪ :‬به منزله مركز ثقل‬
‫اهمیت و ارزش نوشتن‬
‫• ارزش نوشتن و نشر (با توجه به شرايط شخص ي‪ ،‬اجتماعي و حرفه اي)‬
‫– نوشتن به منزله بهترین و پایدارترین نوع ارتباط‬
‫• جايگاه مقاله تحقيقي در توليد و نشر دانش‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫پر کردن فضاهای خالی در تحقیقات‬
‫رشد آگاهي هاي انسان‬
‫ايجاد انگيزش در جامعه‬
‫توسعه ايده هاي نو‬
‫توسعه پژوهش هاي بيشتر‬
‫• افزایش توان حرفه مندان در تالیف و نشر‬
‫• افزایش پویایی در حرفه‬
‫• مطرح کردن اندیشه های خود‬
‫پيشنياز نوشتن‪ :‬مالحظات كلي در باره نوشتن‬
‫‪ .1‬انگيزه و خواست قوی و پایدار داشته باشید‬
‫– مطرح کردن خود و کسب شهرت حرفه ای‬
‫– نیاز به ارتقاء آموزش ی و کسب ترفیع‬
‫– نیاز به کسب مدرک‬
‫– نیاز به مادیات و کسب درآمد‬
‫– نیاز به ادای سهم و مشارکت در پیشبرد دانش‬
‫‪ .2‬اعتماد بنفس داشته باشید‬
‫‪ -‬خودتان حرف اصلی را بزنید‪ ،‬پشت سر دیگران پنهان نشوید‬
‫‪ .3‬به اندازه کافی مطالعه داشته باشید‬
‫‪ -‬از مطالعات خود به شکل هدفمند استفاده کنید‬
‫پيشنياز نوشتن‪ :‬مالحظات كلي در باره نوشتن‬
‫‪ .4‬در عين حال‪ ،‬واقع بينانه کار کنید و بنویسید‬
‫‪ .5‬جدی باشید و از روی برنامه زمان بندی شده حرکت کنید‬
‫‪ .6‬خود را به جاي خوانندگان و داوراني كه كارتان را مي خوانند‬
‫بگذاريد‬
‫‪ .7‬از ارزش و اهمیت مقاله تان مطمئن باشيد‬
‫‪ .8‬حتما حرف تازه ای برای گفتن داشته باشید‬
‫‪ .9‬یا حتما از زاویه و رویکرد جدیدی به موضوع نگاه کنید‬
‫‪ .10‬همواره در شرایطی کار کنید که تمرکز داشته باشید‬
‫انگيزه هاي نوشتن‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫نوشتن به قصد آموختن‬
‫نوشتن به قصد بررس ي موضوع تحقيق‬
‫نوشتن به قصد مستند سازي‬
‫نوشتن به قصد گزارش دهي‬
‫نوشتن به قصد متقاعد کردن ديگران‬
‫نوشتن به قصد سرگرمي‬
‫انگيزه هاي نوشتن‪ -‬ادامه‬
‫‪ .7‬سهيم کردن ديگران در انديشه ها و آرا خويش‬
‫‪ .8‬تبديل دانش شخص ي به دانش اجتماعي‬
‫‪ .9‬تملک يا شخص ي کردن دانش‬
‫‪ .10‬تنازع بقا در محيط دانشگاهي و پژوهش ي‬
‫‪ .11‬شعار ”بنويس و زنده بمان“ ‪Publish or Perish‬‬
‫نكاتی در يافتن موضوع مناسب براي تهيه مقاله‬
‫• مرحله اول‪ :‬مالحظات و نكات اوليه‬
‫– مطالعه اجمالي در برخي زمينه هاي مورد عالقه و مهم‬
‫– جستجو در برخي پايگاهها و نيز اينترنت تحت عبارت‬
‫"موضوعات پژوهش ي" )‪ (research topics‬و يا‬
‫اولويت هاي پژوهش ي" )‪ (research priorities‬و يا‬
‫"مباحث پژوهش ي" )‪( issues for research‬و يا‬
‫"پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بيشتر" ‪(further‬‬
‫)‪ research‬در حوزه هاي دلخواه‬
‫نكاتی در يافتن موضوع مناسب براي تهيه مقاله‪ -‬ادامه‬
‫– مطالعه و وارس ي "پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بيشتر" در‬
‫فصل آخر پايان نامه ها براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه‬
‫مناسب‬
‫– صرف وقت بيشتر و مطالعه عميق تر و تحليلي تر در باره‬
‫موضوع هاي مطرح‬
‫– مشورت با استادان و ساير دانشجويان آگاه و منتقد در مورد‬
‫موضوع هاي قابل قبول و مطرح‬
‫– توجه به عالقه و يا نیاز جامعه‬
‫مرحله دوم‪ :‬بررس ي و تحليل مقوله ها و نكات مورد‬
‫توجه در انتخاب موضوع‬
‫– عالقمند بودن به موضوع‬
‫– نو بودن موضوع (تكراري و يا تقليدي صرف نباشد)‬
‫– ارزشمند بودن موضوع‪ :‬مطرح بودن در سطح سازمان‪ ،‬ملي يا‬
‫منطقه اي يا جهاني‬
‫– منطقي بودن و نه فريبنده بودن‬
‫– كاربردي بودن (در مورد پژوهشهاي غيربنيادي)‪ :‬امكان استفاده‬
‫از نتايج در كوتاه مدت يا ميان مدت (بتواند به يك نياز مهم‬
‫پاسخ دهد)‬
‫مرحله دوم‪ :‬بررس ي و تحليل مقوله ها و نكات مورد توجه در‬
‫انتخاب موضوع‪ -‬ادامه‬
‫ مطرح بودن به منزله مسئله (امكان تعريف يك مسئله جديد مبتني بر پيشينه‬‫پژوهش يا تجربيات حرفه اي و شخص ي)‬
‫ امكان طرح و تعريف سؤال يا فرضيه بر اساس مسائل عملي يا نظري‬‫ براي پاسخ به سئوالها‪ ،‬راه حل علمي و روش مناسب وجود داشته باشد‬‫ امكان عملي اجراي پژوهش‬‫• انجام مراحل تحقيق با دشواري غيرعادي همراه نباشد‬
‫• مطالعات نظري و دستيابي به منابع براي مطالعه امكان پذير باشد‬
‫• نمونه جامعه پژوهش قابل دسترس باشد‬
‫• شيوه گردآوري اطالعات (توزيع پرسشنامه و يا مصاحبه و يا راه‬
‫هاي ديگر) در مدت زمان مشخص قابل انجام باشد‬
‫مرحله دوم‪ :‬بررس ي و تحليل مقوله ها و نكات‬
‫مورد توجه در انتخاب موضوع‪ -‬ادامه‬
‫ امكان انجام پژوهش‪ ،‬به لحاظ روش تحقيق (وجود يك يا چند‬‫روش براي آزمون كردن) وجود داشته باشد‬
‫ امكان ادامه پژوهشهاي بيشتر در همان زمينه‬‫ پيشنهادهاي جديدي را بتوان از دل پژوهش براي پژوهش هاي آتي‬‫مطرح كرد‬
‫ امكان استخراج و چاپ چند مقاله در آن زمينه (توليد دانش‬‫جديد)‬
‫مرحله سوم‪ :‬تصميم گيري كلي‬
‫ تدوين يك فهرست از موضوع هاي مناسب بر اساس توجه به‬‫معيارهاي مرحله دوم‬
‫• بررس ي مجدد تك تك موضوع ها با نگاه منطقي و واقع بينانه‬
‫• حذف برخي از موضوع ها كه امكان انجام تحقيق و رسيدن به‬
‫نتيجه مطلوب در آنها دشوار است‬
‫• انتخاب حداكثر دو يا سه موضوع مناسب براي تحقيق‬
‫• بررس ي هر يك از موضوع ها به لحاظ وجود منابع اطالعاتي و‬
‫وجود استاد راهنما (موضوع در حوزه توجه به تخصص و عالقه‬
‫حداقل يكي از استادان باشد)‬
‫مرحله چهارم‪ :‬محدود كردن دامنه موضوع‬
‫ مطالعه متون علمي براي پي بردن به فضاهاي خالي براي تحقيق در‬‫آن موضوع‬
‫ بيان موضوع محدود شده در قالب عبارت (عنوان مقاله)‬‫ مشورت مجدد با استادان مربوطه در مورد موضوع محدود شده‬‫ تائيد موضوع نهايي پس از انجام اصالحات الزم در عنوان‬‫ مطالعه مجدد متون علمي براي يافتن و تدوين مسئله پژوهش‬‫‪ -‬نوشتن سوالها و يا فرضيه هاي متناسب با موضوع‬
‫مرحله چهارم‪ :‬محدود كردن دامنه موضوع‪ -‬ادامه‬
‫• مشورت با يك يا دو صاحب نظر در باره موضوع هاي پيشنهادي و‬
‫مسائل مرتبط با آنها‬
‫• گرفتن تائيد اوليه از يك يا دو صاحب نظر در مورد مناسب بودن‬
‫يكي از موضوع ها‬
‫چند نکته‬
‫– ننوشتن بهتر از بد نوشتن است‬
‫– کم نوشتن بهتر از زیاده نوشتن است‬
‫– کوتاه نوشتن بهتر از طوالنی نوشتن است‬
‫– واضح نوشتن بهتر از مبهم گویی است‬
‫آشنايي با انواع مقاله‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مقاله گزارش ی‬
‫مقاله توصيفي‬
‫مقاله تحليلي‬
‫مقاله انتقادي‬
‫مقاله مروري‬
‫مقاله ديدگاهي‬
‫مقاله پژوهش ی‬
‫ترکیبی از این انواع‬
‫مقاله پژوهش ی‬
‫‪” ‬مقاله پژوهش ی“ مقاله ای است که مطالب ارائه شده در آن شامل يافته ها‪،‬‬
‫مشاهدات و نظرات تهيه کننده مقاله باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مقاله پژوهش ی بايد عالوه بر انعکاس نظرات سايرين در جهت توجيه و تاييد‬
‫نظرات جديد ارائه شده در آن‪ ،‬منعکس کننده نقطه نظرات و عقايد شخص ی‬
‫تهيه کننده آن در زمينه موضوع مورد بحث نيز باشد‪.‬‬
‫‪ ‬بعض ي معتقدند كه بايد داراي كار ميداني باشد ‪.‬‬
‫مقاله تحلیلی‬
‫‪ ‬مولف با استفاده از منابع تحقيقي پيشين نظريه خاص ي را در حوزه‬
‫كار خود مطرح مي كند ‪.‬‬
‫‪ ‬گسترش نظريه هاي پيشين‬
‫‪ ‬استحكام نظريه ها با شواهدي نوين‬
‫‪ ‬تبيين آنها به گونه اي ديگر‬
‫‪ ‬ترديد و تامل در آنها‬
‫‪ ‬نگرش انتقادي به آنها‬
‫مقاله مروری‬
‫‪ ‬تحليل كالن و ارزيابي انتقادي نوشته هايي كه قبال منتشر شده اند ‪.‬‬
‫‪ ‬مولف مقاله مروری از طريق مقوله بندي ‪ ،‬يكپارچه سازي ‪ ،‬و‬
‫ارزشيابي متون منتشر شده پيشين ‪ ،‬سير پيشرفت پژوهش هاي‬
‫جاري را در جهت روشن كردن مسئله اي مشخص دنبال مي كند ‪.‬‬
‫مقاله گردآوری‬
‫‪ ‬این نوع مقاله صرفا به گردآوري و انعكاس نقطه نظرهاي مختلف‬
‫مندرج در نوشته هاي مرتبط با موضوعي خاص مي پردازد و در واقع‬
‫كار جديدي را عرضه نمي كند ‪.‬‬
‫‪ ‬تفاوت آن با مقاله تحلیلی این است كه به ارائه نظریه جدیدی‬
‫منتهی نمی شود و نيز با مقاله مروری این تفاوت را دارد که الزاما به‬
‫سنجش و ارزیابی كلیه آثار قبلی نمی پردازد‪.‬‬
‫مقاله گزارش ی‬
‫این نوع مقاله صرفا به ارائه اطالعات در خصوص مرکز خاص یا‬
‫فعالیت خاص یا پروژه خاص می پردازد‪.‬‬
‫مقاله انتقادی‬
‫این نوع مقاالت به نقد و بررس ی مقاله خاص‪ ،‬کتاب خاص‪ ،‬یا مطلب‬
‫منتشر شده یا فعالیت خاص می پردازد‪.‬‬
Type of Papers to English
• Research paper. This category covers papers which
report on any type of research undertaken by the author
(s). The research may involve the construction or testing
of a model or framework, action research, testing of
data, market research or surveys, empirical, scientific or
clinical research.
• Viewpoint. Any paper, where content is dependent on
the author's opinion and interpretation, should be
included in this category.
• Technical paper. Describes and evaluates technical
products, processes or services.
Type of Papers to English- cont.
• Conceptual paper. These papers will not be based on research but
will develop hypotheses. The papers are likely to be discursive and
will cover philosophical discussions and comparative studies of
others' work and thinking.
• Case study. Case studies describe actual interventions or
experiences within organizations. They may well be subjective and
will not generally report on research. A description of a legal case or
a hypothetical case study used as a teaching exercise would also fit
into this category.
• Literature review. It is expected that all types of paper cite any
relevant literature so this category should only be used if the main
purpose of the paper is to annotate and/or critique the literature in a
particular subject area. It may be a selective bibliography providing
advice on information sources or it may be comprehensive in that
the paper's aim is to cover the main contributors to the development
of a topic and explore their different views.
Type of papers- cont.
• General review. This category covers those
papers which provide an overview or historical
examination of some concept, technique or
phenomenon. The papers are likely to be more
descriptive or instructional.
‫اجزاء معمول در مقاله هاي علمي‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫عنوان (معموال منعکس کننده مندرجات مقاله و حاوي کليدواژه ها)‬
‫نام‪ ،‬نشاني‪ ،‬درجه تحصيلي‪ ،‬محل کار و سمت نويسنده‪/‬نويسندگان‬
‫چکيده (معموال چکيده راهنما يا چکيده ساختار يافته)‬
‫کليدواژه ها (جهت افزايش دسترس پذيري مقاله در هنگام جستجو)‬
‫مقدمه (زمينه سازي براي آغاز بحث اصلي و معرفي مقدماتي پزوهش)‬
‫بيان مسئله (اشاره به مشکلي که زمينه ساز اجراي پژوهش شده است)‬
‫تبيين هدف‪ /‬اهداف پژوهش‬
‫پرسش‪ /‬پرسشهاي پژوهش و گاهي فرضيه‪ /‬فرضيه هاي پژوهش‬
‫پيشينه پژوهش‪ ،‬مرور نوشتارها و تشريح مباني نظري مرتبط با موضوع‬
‫معرفي پروژه تحقيقاتي‪ ،‬تبيين ضرورت اجرا و ويژگيهاي متمايز کننده آن‬
‫ادامه ‪...‬‬
‫اجزاء معمول در مقاله هاي علمي‪ -‬ادامه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تشريح روش شناس ي مورد استفاده و تبيين رويکرد مقاله‬
‫ابزار گردآوري داده ها‪ ،‬روش نمونه گيري و ابزار تحليل داده ها‬
‫توصيف ويژگيهاي جامعه پژوهش و مشخصات نمونه گرفته شده از آن‬
‫تبيين محدوده و محدوديتهاي پژوهش‬
‫ارائه يافته هاي توصيفي و تحليلي (معموال همراه با جدول و نمودار)‬
‫بحث و نتيجه گيري (پاسخگويي به پرسشهاي پژوهش و تامين هدف)‬
‫پيشنهاد‪/‬پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بعدي‬
‫تقدير و تشکر (ذکر نام افراد يا موسساتي که در مقاله مشارکت داشته اند)‬
‫منابع مورد استفاده و گاهي ذکر منابعي براي مطالعه بيشتر‬
‫پيوستها (مثل واژه نامه تخصص ي‪ ،‬متن پرسشنامه يا معرفي نويسندگان)‬
‫ساختار اجزای مقاله با توضیحات بیشتر‬
‫‪ .1‬عنوان‬
‫الف‪ .‬نام نویسنده یا نویسندگان و موسسه متبوع‬
‫ب‪ .‬چكيده مقاله‬
‫ج‪ .‬كليد واژه ها‬
‫‪ .2‬بدنه اصلی مقاله‬
‫الف‪ .‬مقدمه‬
‫ب‪ .‬سابقه‬
‫ج‪ .‬تشریح تحقیق و موضوع مورد نظر‬
‫د‪ .‬بحث و مقایسه‬
‫ه‪ .‬نتیجه گيری‬
‫‪ .3‬تشکر و قدردانی‬
‫‪ .4‬فهرست مراجع‬
‫‪ .5‬پیوست در صورت وجود‬
‫عنوان‬
‫(خالصه ‪ ،‬دقيق ‪ ،‬خبري ‪ ،‬پر محتوي)‬
‫‪‬عنوان هر اثر‪ ،‬جلوهاي از هويت آن اثر است‪.‬‬
‫‪ ‬عنوان فشردهاي منضبط از مطالب متن است‪.‬‬
‫‪‬عنوان بايد مختصر‪ ،‬گويا و جذاب باشد تا بتواند عالوه بر ايجاد‬
‫انگيزه مطالعه در خواننده‪ ،‬او را در انتخاب مقاله مورد نيازش راهنمايي‬
‫نماید‪.‬‬
‫نام نویسنده یا نویسندگان و موسسه متبوع‬
‫‪ ‬خودداری از نوشتن عناوینی مانند دکتر‪ ،‬مهندس‪ ،‬استاد و ‪...‬‬
‫‪ ‬در صورت تمایل تهیه زیر نویس‬
‫ِسمت یا مرتبه علمی‬
‫نام دانشگاه یا محل اشتغال نویسنده‬
‫آدرس الکترونیکی‬
‫تلفن و نشانی‬
‫چكيده مقاله‬
‫( حقايق ‪ ،‬روشها ‪ ،‬نتايج ‪ ،‬اهميت )‬
‫‪‬نیاز است تا چکیده مقاله نگاهی کلی به موضوع مقاله ‪،‬‬
‫فعالیت انجام شده‪ ،‬نظرات نگارنده و نتیجه به دست آمده‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪‬طول چكيده معموال تابع نوع مقاله در دست چكيدهنويس ي‬
‫است ولی معموال ‪ 100‬تا ‪ 250‬كلمه است ‪.‬‬
‫‪‬در چكيده ارجاع نمی دهیم و البته كاري به پيشينه تحقيق‬
‫نيز نداریم‪.‬‬
‫ده اصل چکيده نويس ي‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫چکيده هر اثر تنها پس از پايان نگارش آن نوشته شود‪.‬‬
‫چناچه به هردليلي مجبور شديد که چکيده را قبل از پايان اثر بنويسيد در‬
‫چکيده به هدف اصلي توجه کنيد و پس از پايان اثر چکيده اوليه را بر اساس‬
‫نسخه نهايي باز نويس ي کنيد ‪.‬‬
‫قبل از شروع چکيده اهداف اصلي اثر را فهرست و آنها را اولويت بندي کنيد‪.‬‬
‫مطالب مهمتر را در ابتداي چکيده با عنوان جمالت راهنما و موارد بعدي را با‬
‫عنوان جمالت حمايت کننده فهرست کنيد‪.‬‬
‫زبان به کار گرفته شده در چکيده را طوري انتخاب کنيد که افراد غير‬
‫متخصص در حوزه موضوعي مورد نظر بتوانند آنرا درک کنند‪ .‬چرا که شما‬
‫هرگز نمي دانيد چه کس ي چکيده را خواهد خواند‪.‬‬
‫ده اصل چکيده نويس ي ‪ -‬ادامه‬
‫‪ .5‬در به کار بردن واژه هاي تخصص ي و کوته نوشتها دقت کنيد و در حد امکان‬
‫آنها را به اختصار توضيح دهيد ‪ .‬اما با به کار بردن واژه هاي تخصص ي امکان‬
‫بازيابي آنها را افزايش دهيم ‪.‬‬
‫‪ .6‬هر جمله ياعبارتي که به خواننده اطالع جديدي نمي دهد را حذف کنيد‪.‬‬
‫‪ .7‬يک چکيده خوب بايد خواننده را به خواندن مدرک اصلي ترغيب کند‪.‬‬
‫‪ .8‬از تکرار عنوان اثر در چکيده خودداري گردد‪.‬‬
‫‪ .9‬انسجام منطقي و يکدستي در ارائه مطالب را رعايت کنيد‪.‬‬
‫‪ .10‬چند روز پس از نگارش چکيده‪ ،‬دوباره آن را بخوانيد‪ .‬اين بار شما نه به عنوان‬
‫نويسنده بلکه به عنوان خواننده به چکيده نگاه مي کنيد‪.‬‬
‫كليد واژه ها‬
‫‪ ‬کلمات اصلی و کلیدی مقاله هستند که درورنمایی از تحقیق را‬
‫نشان می دهند‪.‬‬
‫‪ ‬از کلید واژه می توان به محتوای مقاله پی برد‪.‬‬
‫‪ ‬با قلمی ضخیم تر از متن مقاله درج می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬معموال ‪ 3‬تا ‪10‬كلمه به ترتيب الفبا‬
‫مقدمه مقاله‬
‫( زمينه تحقيق ‪ ،‬چشم انداز تحقيق ‪ ،‬روند و روش كار ‪ ،‬مواد مورد استفاده )‬
‫‪ ‬حداكثر ‪ 2‬صفحه‬
‫‪‬کمک به خواننده در تصمیم گيری برای خواندن یا نخواندن مقاله‬
‫‪‬هدف اصلی از مقدمه پاسخ به این پرسش است که "چرا پژوهش انجام شده‬
‫است"‪.‬‬
‫‪‬ساختار مقدمه‬
‫– ارائه زمینه و دیدگاه درباره موضوع و اهمیت آن‬
‫– مروری کوتاه بر متون علمی موجود‬
‫– بیان منطق منجر به انجام پژوهش‬
‫– بیان هدف مطالعه‬
‫پیشینه تحقيق مقاله (سابقه)‬
‫‪ ‬پيشينه تاريخي‬
‫‪ ‬نظرات مطرح شده در اين زمينه‬
‫تشریح تحقیق و موضوع مورد نظر‬
‫‪ ‬بیان تمام کارهایی که در رابطه با تحقیق‪ ،‬اهداف‪ ،‬پرسش ها انجام‬
‫شده و متدولوژی ها‬
‫‪ ‬صحبت از چگونگی تحقیق به جای چرایی تحقیق‬
‫بحث و مقایسه‬
‫‪ ‬نتیجه گيری های تحقیق‬
‫‪ ‬روندهای مشاهده شده در داده های حاصل از تحقیق‬
‫‪ ‬ویژگی ها و محدودیت کار‬
‫•‬
‫‪ ‬مقایسه نتایج کار خود با نتایج دیگران‬
‫نتیجه گيری‬
‫‪ ‬آخرین و یکی از مهم ترین بخش های مقاله است‪.‬‬
‫‪ ‬معموال مورد نياز مقاالت پژوهش ي است‪.‬‬
‫‪ ‬نویسنده به جمع بندی بحث(های) مقاله می پردازد و نتیجه (نتایج)‬
‫علمی مقاله خود را به صورت توصیفی نگارش می نماید‪.‬‬
‫‪ ‬حداقل ‪ 1‬و حداكثر ‪ 2‬صفحه‬
‫تشکر و قدردانی‬
‫‪ ‬توصيه مي شود بخش ی تحت عنوان "تشكر و قدرداني" از كساني كه‬
‫در انجام تحقيق يا تهيه مقاله كمك کرده اند در مقاله گنجانده‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬قدردانی نمودن از کسانی که نگارنده را به موفقیت رسانده است‪،‬‬
‫بیانگر شخصیت نگارنده و قدرشناس ی و معرفت نویسنده است‪.‬‬
‫منابع مقاله‬
‫‪ ‬ابتدا مراجع فارس ی و سپس مراجع انگلیس ی‬
‫ترتیب نوشتن مراجع‬
‫کتاب ها‬
‫نام خانوادگی‪ ،‬نام‪ ،‬سال انتشار‪ ،‬عنوان کتاب‪ ،‬شهر محل انتشار کتاب‪ ،‬ناشر‬
‫پایان نامه ها و طرح های پژوهش ی‬
‫نام نويسنده‪ ،‬سال‪” ،‬عنوان پايان نامه“‪ .‬درجه تحصيلي‪ ،‬نام استاد راهنما‪،‬نام استاد‬
‫مشاور‪ ،‬نام دانشكده‪ ،‬نام دانشگاه‪.‬‬
‫منابع مقاله‪ -‬ادامه‬
‫– مقاالت مندرج در کنفرانس ها و مجالت علمی معتبر‬
‫• نام خانوادگی‪ ،‬نام‪ ،‬سال انتشار‪ ،‬عنوان مقاله‪ ،‬نام مجله‪ ،‬شماره‬
‫مجله‪ ،‬شماره صفحه‪.‬‬
‫• نامسمينار‪ ،‬سال‪ ،‬عنوان مجموعه مقاالت (مجموعه مقاالت اولين‬
‫سمينار‪.)....‬محل نشر‪ :‬ناشر‪.‬‬
‫– سایر مقاالت و منابع اینترنتی‬
‫پیوست‬
‫‪‬درك بهتر موضوعاتی كه آوردن آنها در متن اصلي نوشته‬
‫ايجاد گسستگي می نمايد‪.‬‬
‫‪‬جدولهاي آماري‪ ،‬تصاوير‪ ،‬نقشهها‪ ،‬فرمها‪ ،‬يا اطالعات‬
‫مشابهي كه در متن اصلي به گونهاي به آنها اشاره شده‬
‫است‪.‬‬
‫مراحل عمده نوشتن يك مقاله تحقيقي با توجه به مالحظات و نكات‬
‫مورد توجه در هر مرحله‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫تصميم به تحقيق‪ ،‬و مشخص كردن موضوع كلي‬
‫بررس ي و تحليل موضوع به لحاظ ارزشمندي و امكان پذيري‬
‫طرح ريزي مقدماتي و تدوين ساختار كلي (نوشتن فهرست‬
‫مقدماتي مطالب و مشورت با يك يا دو صاحب نظر)‬
‫تعيين يك برنامه (جدول) زماني براي انجام كار‬
‫جست و جو براي يافتن منابع پايه و اطالعات زمينه اي‬
‫مراحل عمده نوشتن يك مقاله تحقيقي با توجه به مالحظات‬
‫و نكات مورد توجه در هر مرحله‪ -‬ادامه‬
‫‪ .6‬جست و جو براي يافتن اطالعات مرتبط (تهيه كتابشناس ي‬
‫مقدماتي)‬
‫‪ .7‬مطالعه منابع اصلي و كليدي براي محدود كردن موضوع و رويكرد‬
‫مقاله‬
‫‪ .8‬مطالعه عميق منابع در موضوع تخصص ي و يادداشت برداري از‬
‫منابع با رويكرد هدفمند و شيوه درست‬
‫‪ .9‬تنظيم يادداشتها بر اساس فهرست مطالب و بازنگري در آنها با‬
‫هدف پااليش آن‬
‫‪ .10‬نوشتن متن مقاله (نسخه اوليه)‬
‫مراحل عمده نوشتن يك مقاله تحقيقي با توجه به مالحظات‬
‫و نكات مورد توجه در هر مرحله‪ -‬ادامه‬
‫‪ .11‬مرور متن اوليه و اصالح آن (تهيه نسخه دوم)‬
‫‪ .12‬مشورت با يك صاحب نظر و اصالح مقاله‬
‫‪ .13‬نوشتن متن نهايي (نسخه نهايي)‬
‫‪ .14‬تدوین فهرست منابع‬
‫‪ .15‬تدوين چكيده‬
‫‪ .16‬انتخاب عنوان گویا و مناسب‬
‫‪ .17‬ارسال برای مجله یا همایش‬
‫ارزیابی مقاله‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫چرا ارزیابی؟‬
‫ارزیابی باید هدفمند باشد‬
‫چه کسانی ارزیابی می کنند؟‬
‫وجود انواع سیاهه های وارس ی برای ارزیابی و داوری‬
‫• تنوع سیاهه ها بر اساس نوع مقاله‬
‫از خودتان و دیگران بپرسيد‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫آیا مقاله توانسته است آنچه در ذهن داشتید نشان دهد‪،‬‬
‫آیا مقاله توانسته است تصویر درست و نسبتا کاملی از موضوع را ارائه‬
‫دهد؟‬
‫آیا مسئله اصلی بوضوح نشان داده شده است؟‬
‫آیا هدف مقاله در ابتدای آن منعکس شده است؟‬
‫آیا مقاله به هدف مطرح شده دست یافته است؟‬
‫آیا ساختار مقاله منطقی و در بر دارنده همه اجزاء مورد نظر می باشد؟‬
‫آیا عنوانهای فرعی بدرستی انتخاب شده اند؟‬
‫آیا ساختار و متن مقاله از انسجام الزم و وحدت رویه و سبک برخوردار‬
‫است؟‬
‫از خودتان و دیگران بپرسيد‪ -‬ادامه‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫آیا مرور پیشینه بدرستی انجام گرفته است؟‬
‫آیا متن مقاله از پیشرفت منطقی برخوردار است؟‬
‫آیا جمله های آغازین‪ ،‬میانی‪ ،‬و پایانی ارائه شده اند؟‬
‫آیا استنادها و نقل قول ها بجا و روشمند ارائه شده اند؟‬
‫آیا حجم (طول) مقاله متناسب با موضوع است؟‬
‫آیا چکیده مقاله بازگو کننده محتوای آن می باشد؟‬
‫‪ -‬آیا کلیدواژه ها بدرستی انتخاب شده اند؟‬
‫پنج نکته کليدي قبل از ارسال مقاله به مجله‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بررس ي سطح مجله مورد نظر‬
‫رعايت دقيق قواعد نگارش و مراحل ارسال مقاله بر اساس‬
‫دستور العمل منتشر شده توسط مجله‬
‫آشنايي با روش و فرايند داوري مقاله در مجله مورد نظر‬
‫دقت در نظرات داوران و تدوين پاسخ مناسب به نظر آنان در‬
‫رفع نقايص مقاله و نه توجيه آنچه وجود دارد‬
‫آشنايي با چگونگي ارسال دوباره متن اصالح شده‬
‫برخي مهارت های مورد نیاز در مقاله نویس ی‬
‫‪ .1‬آشنایی با نرم افزار ‪Word‬‬
‫‪ .2‬آشنایی با نرم افزار ‪Power point‬‬
‫‪ .3‬تسلط نسبي به زبان انگليس ي‬
‫نکته پایانی قسمت اول‬
‫بخوانید‪ ،‬بخوانید‪ ،‬بخوانید‬
‫بیندیشید‪ ،‬بیندیشید‪ ،‬بیندیشید‬
‫بنویسید‪ ،‬بنویسید‪ ،‬بنویسید‬
‫قسمت دوم‬
‫مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش در‬
‫مقاله ها‬
‫‪1‬‬
‫‪60‬‬
‫مقدمه ‪1‬‬
‫هر پژوهش متكي به پژوهشها و آثار پيش از خود است ‪.‬‬
‫مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش يكي از مراحل مقدماتي‬
‫و در عين حال مهم در انجام يك پژوهش علمي است كه‬
‫نياز به مهارت خاص دارد‪ .‬در اين اسالیدها‪ ،‬ضمن‬
‫برشمردن اهميت و هدف مرور نوشتارها‪ ،‬رهنمودهاي‬
‫الزم براي نگارش آن ارائه شده است ‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫مقدمه ‪ -‬ادامه‬
‫مرور و بررس ي نوشتارها يكي از مقدمات اساس ي و يكي از‬
‫نخستين مراحلي است كه براي انجام بسياري از پژوهشها ‪ ،‬از‬
‫جمله پايان نامه ها ‪ ،‬طرح هاي تحقيقاتي و مقاله هاي‬
‫پژوهش ي ضرورت دارد ‪ .‬هدف اين مقاله ‪ ،‬ارائه رهنمودهايي‬
‫براي فهم جنبه هاي مختلف مرور نوشتارها و چگونگي تهيه و‬
‫نگارش اصولي آن براي دانشجويان تحصيالت تكميلي و اعضاي‬
‫هيات علمي دانشگاهها در حوزه علوم انساني_ اجتماعي است ‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫اهداف و اهميت نگارش مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش‬
‫هدف كلي از تهيه و نگارش مرور نوشتارها و پيشينه‬
‫پژوهش آن است كه ‪:‬‬
‫مشخص شود چه كارهايي در زمينه مورد نظر پژوهشگر‬
‫به انجام رسيده و منتشر شده است و چه نكته هايي به‬
‫تحقيق بيشتر نياز دارد ‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫بيان اهداف مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش از ديدگاهاي مختلف‪:‬‬
‫الف) از دیدگاه آري ‪ ،‬جاكوبز ‪ ،‬رضويه‬
‫‪ .1‬مشخص كردن محدوده تحقيق‬
‫‪ .2‬برقراري ارتباط سؤال هاي تحقيق با تحقيقات قبلي‬
‫‪ .3‬محدود كردن سؤال ها و مشخص ساختن مفاهيم عمده در تحقيق‬
‫‪ .4‬روشن ساختن نكات و نتايج متضاد در تحقيقات گذشته در يك حوزه‬
‫تخصص ي‬
‫‪ .5‬شناسايي روشهاي كارآمد و نيز نامناسب تحقيق‬
‫‪ .6‬جلوگيري از دوباره كاري و تكرار تحقيقات گذشته‬
‫‪ .7‬توانا ساختن پژوهشگر در تفسير اهميت نتايج بدست آمده از تحقيق خود ‪.‬‬
‫‪64‬‬
‫بيان اهداف مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش از ديدگاهاي مختلف ‪:‬‬
‫ب) از دیدگاه سرمد ‪ ،‬بازرگان ‪ ،‬حجازي‬
‫‪ .1‬تعريف و تحديد مسئله‬
‫‪ .2‬قرار دادن يافته هاي تحقيق در چارچوب تحقيقات قبلي‬
‫‪ .3‬اجتناب از دوباره كاري‬
‫‪ .4‬انتخاب روشها و ابزار اندازه گيري‬
‫‪65‬‬
‫بيان اهداف مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش از ديدگاهاي مختلف ‪:‬‬
‫ج) از دیدگاه راهنماي نگارش دانشگاه مينه سوتا‬
‫‪ .1‬آشنا ساختن خواننده نسبت به متون موجود‬
‫‪ .2‬شناساندن نويسندگان و پژوهشگران معتبر‬
‫‪ .3‬شناسايي نظريه ها ‪ ،‬فرضيه ها و مباحث عمده در‬
‫زمينه موضوع مورد پژوهش‬
‫‪66‬‬
‫بيان اهداف مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش از ديدگاهاي مختلف ‪:‬‬
‫د) از دیدگاه خود پژوهشگر‬
‫‪ .1‬مي تواند ادعا كند كه كار وي براساس پژوهشهاي پيشين بنا‬
‫نهاده شده است و از پايه هاي نظري كافي برخوردار مي باشد ‪.‬‬
‫‪ .2‬زمينه هاي خالي تحقيق را ( كه تاكنون توسط ديگران مورد‬
‫بررس ي و پژوهش قرار نگرفته است ) مشخص سازد تا خود‬
‫بتواند موضوعي براي پژوهش بيابد ‪.‬‬
‫‪ .3‬كيفيت اين بخش به عنوان يكي از شاخص هاي داوري اينگونه‬
‫آثار قلمداد مي شود و توجه زيادي را به خود جلب مي كند ‪.‬‬
‫‪67‬‬
‫نكته‬
‫مرور نوشتار و پيشينه پژوهش تنها سياهه اي از‬
‫منابع و مقاله هاي ديگر نيست ‪ ،‬بلكه بيان اين‬
‫مفهوم است كه ‪:‬‬
‫دانش موجود و انديشه هاي مطرح در يك موضوع‬
‫خاص تا كجا پيش رفته است ‪.‬‬
‫‪68‬‬
‫چارچوب و مراحل انجام مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش‬
‫ديدگاه كريشنار كومار ‪:‬‬
‫نوشتن پيشينه پژوهش در دو‬
‫مرحله بايد انجام شود ‪:‬‬
‫مرحله اول ‪ :‬مرور كلي بر مطالعات گذشته به منظور آشنايي‬
‫مرحله‬
‫با اظهارنظرها ‪ ،‬تجربه ها و نظريه هاي پيشگامان‬
‫دوم ‪ :‬مرور عميق براي كسب دانش دقيق درباره نتايج پژوهشها‬
‫‪ ،‬شيوه هاي گرداوري داده ها ‪ ،‬فنون و ابزار تحليل و تفسير‬
‫داده ها‬
‫‪69‬‬
‫چارچوب كلي شامل چهار مرحله است‬
‫‪ - 1‬سازماندهي اطالعات گردآوري شده بر اساس‬
‫مقاصد ‪ ،‬فرضيه ها و سؤال هاي تحقيق‬
‫‪ -2‬ارائه نتايج به صورت فشرده‬
‫‪ -3‬شناسايي نكات متضاد در پژوهش هاي ديگر‬
‫‪ -4‬ارائه سؤال هايي براي تحقيقات بيشتر‬
‫‪70‬‬
‫نكات مهمي كه رعايت آنها منتهي به نتايج مطلوب در تهيه و نگارش‬
‫مرور پيشينه پژوهش خواهد شد عبارتند از‬
‫الف ) تعيين نوع مرور نوشتارها‬
‫ب ) شناسايي منابعي كه بايد مرور شود‬
‫ج ) چگونگي مطالعه و مرور نوشتارها‬
‫د ) يادداشت برداري از مطالب مرور شده‬
‫ه ) ساختار مرور نوشتارها‬
‫و ) سبك نگارش مرور نوشتارها‬
‫‪71‬‬
‫الف ) تعيين نوع مرور نوشتارها‬
‫مرور نوشتارها و پيشينه پژوهش ممكن است به يكي از‬
‫سه شكل زير باشد ‪:‬‬
‫‪ - 1‬مرور توصيفي‬
‫‪ - 2‬مرور تحليلي‬
‫‪ - 3‬مرور انتقادي‬
‫و يا تركيبي از اينها‬
‫‪72‬‬
‫‪ - 1‬مرور توصيفي‬
‫تنها به بازگو كردن كلي نوشتارها و پژوهشهاي انجام گرفته ‪ ،‬با‬
‫اشاره اي كوتاه به موضوع و يافته هاي عمده مي پردازد ‪.‬‬
‫نكته ‪ :‬توصيه نمي شود كه مرور نوشتارها تنها جنبه توصيفي‬
‫داشته باشد‪ ،‬بلكه بهتر آن است كه از رويكرد تحليلي يا‬
‫انتقادي براي تهيه مرور نوشتارها استفاده شود ‪.‬‬
‫‪73‬‬
‫‪ – 2‬مرور تحليلي‬
‫با ديدي علمي تر به بررس ي نوشتارها و پژوهشهاي‬
‫مورد نظر مي پردازد ‪.‬‬
‫در اين نوع مرور الزم است به جايگاه و تاثير برخي‬
‫نوشتارها و پژوهشهاي موجود در كل حوزه مورد‬
‫بررس ي و نيز پژوهش در دست خود اشاره كرد ‪.‬‬
‫‪74‬‬
‫‪ – 3‬مرور انتقادي‬
‫در اين نوع مرور الزم است به جنبه هاي مثبت‬
‫و نقاط ضعف احتمالي هر يك از متون و‬
‫پژوهشهاي مورد بررس ي از نظر روش تحقيق ‪،‬‬
‫روايي و پايابي ابزار گردآوري داده ها و مواردي‬
‫از اين قبيل توجه نمود ‪.‬‬
‫‪75‬‬
‫ب ) شناسايي منابعي كه بايد مرور شود‬
‫مراحل شناسايي به ترتيب عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ – 1‬مراجعه به منابع مقدماتي ( دائره املعارف ها ‪ ،‬متون‬
‫علمي تفصيلي و پايه ‪ ،‬مشورت با استادان راهنما و مشاور )‬
‫‪ – 2‬مراجعه به ابزارهاي بازيابي اطالعات (‪LISA-ISA-‬‬
‫) ‪Dissertation Abstracts-ERIC-Psychlit‬‬
‫‪ – 3‬مراجعه به منابع دست اول‬
‫‪76‬‬
‫‪ – 3‬مراجعه به منابع دست اول‬
‫شامل ‪:‬‬
‫‪ ) 1‬گزارش طرحهاي پژوهش ي‬
‫‪ ) 2‬پايان نامه هاي كارشناس ي ارشد و دكترا‬
‫‪ ) 3‬مقاله هاي پژوهش ي و علمي‬
‫‪ ) 4‬مقاله هاي مروري‬
‫‪ )5‬مقاله هاي توصيفي و تحليلي‬
‫‪77‬‬
‫‪ ) 1‬گزارش طرح هاي پژوهش ي‬
‫اين نوع منابع كه معموال تعدادشان زياد نيست ‪ ،‬حاصل يك كار‬
‫پژوهش ي جدي است كه از بخشهاي زير تشكيل شده است ‪:‬‬
‫ مقدمه‬‫ پيشينه تحقيق‬‫ روش پژوهش‬‫ يافته ها‬‫ بحث ‪ ،‬نتيجه گيري و پيشنهادات‬‫‪78‬‬
‫‪ ) 2‬پايان نامه هاي كارشناس ي ارشد و دكترا‬
‫پايان نامه ها نيز بخش هاي مشخص ي همچون‬
‫گزارش طرح هاي پژوهش ي دارد ‪ .‬بخش مرور‬
‫نوشتارها وپيشينه پژوهش در پايان نامه ها نسبت‬
‫به گزارش طرح هاي پژوهش ي كاملتر است و آثار‬
‫بيشتري را مورد بررس ي و تحليل قرار مي دهد ‪.‬‬
‫‪79‬‬
‫‪ ) 3‬مقاله هاي پژوهش ي و علمي‬
‫بويژه مقاله هايي كه مبتني بر پايان نامه ها و‬
‫طرح هاي پژوهش ي است ‪ .‬مقاله هاي پژوهش ي‬
‫و علمي فشرده اي از يك كار پژوهش ي مي باشد‬
‫و ساختاري تقريبا مشابه با پايان نامه و گزارش‬
‫پژوهش ي ‪ ،‬اما فشرده تر دارد ‪.‬‬
‫‪80‬‬
‫‪ ) 4‬مقاله هاي مروري‬
‫اين منابع در واقع ارزيابي و نقد منابع موجود‬
‫در يك حوزه يا يك محدوده خاص مي باشند ‪.‬‬
‫بهترين راه شناسايي ساير منابع مربوط و نيز‬
‫افراد كليدي در يك حوزه ‪ ،‬يافتن اين گونه‬
‫مقاله ها است ‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫‪ ) 5‬مقاله هاي توصيفي و تحليلي‬
‫اين گونه مقاله ها كه معموال نظريه‬
‫خاص ي را بيان مي دارند و يا به انتقاد آن‬
‫مي پردازند ‪ ،‬مي توانند در شناسايي دامنه‬
‫موضوع مورد بررس ي و نيز عناصر مرتبط‬
‫با آن مورد استفاده قرار گيرند ‪.‬‬
‫‪82‬‬
‫راههاي يافتن آثار هسته و نويسندگان كليدي‬
‫‪ -1‬منابعي را جستجو كرد كه خود داراي بخش مرور نوشته ها‬
‫و پيشينه باشند ‪.‬‬
‫‪ -2‬شناسايي منابع مرتبط با هم از طريق مراجعه به نمايه نامه‬
‫هاي استنادي‬
‫‪ -3‬مراجعه به صاحب نظران و درخواست كمك از آنها براي‬
‫معرفي منابعي كه احتماال مي شناسند ‪.‬‬
‫‪ -4‬مقاله هاي مروري ( بهترين راه )‬
‫‪83‬‬
‫ج ) چگونگي مطالعه و مرور نوشتارها‬
‫بدون شك الزم نيست منابعي را كه براي مرور انتخاب شده اند تماما و‬
‫از ابتدا تا انتها مطالعه كرد ‪ .‬چنانچه نوشتارها داراي چكيده اند بايد‬
‫چكيده ها را با توجه به جنبه هايي چون نوع و روش پژوهش ‪ ،‬ابزار‬
‫گردآوري داده ها ‪ ،‬يافته ها و نتايج مطالعه كرد ‪.‬در مورد تك تك‬
‫نوشته ها و پژوهشها ‪ ،‬الزم است آنها را با پژوهش در دست انجام خود‬
‫مقايسه كرده و وجوه تشابه و تمايز را مشخص كرد ‪ .‬اين كار بدان علت‬
‫صورت مي گيرد تا از انجام يك پژوهش تكراري جلوگيري نماييم و يا‬
‫وجوه متمايزو منحصر به فرد پژوهش خود را نسبت به ساير پژوهش‬
‫ها مشخص كرد ‪.‬‬
‫‪84‬‬
‫د ) يادداشت برداري از مطالب مرور شده‬
‫الزم است نكات و اطالعات مهمي را كه بايد در مرور‬
‫نوشتارها گنجانيده شود ‪ ،‬روي برگه ها يا كارتهاي‬
‫مخصوص يادداشت برداري ‪ ،‬ثبت كرد ‪ .‬اين يادداشت‬
‫ها بايد بر اساس موضوع خاص آنها و هدفي كه از نوشتن‬
‫آنها مورد نظر بوده است تنظيم گردد تا بعدا به راحتي‬
‫بتوانند مورد استفاده قرار گيرند ‪.‬‬
‫‪85‬‬
‫ه ) ساختار مرور نوشتارها‬
‫پس از يادداشت برداري ‪ ،‬بايد برگه هاي يادداشت را‬
‫بر اساس آنچه كه از پيش در نظر گرفته شده است‬
‫تنظيم كرد ‪ ،‬يعني بر اساس مقوله هاي موضوعي ‪،‬‬
‫تاريخي ‪ ،‬و يا مكاني ‪ .‬اين بهترين ساختار براي بيان‬
‫جنبه هاي مختلف يك موضوع و آشنا ساختن‬
‫خواننده با محدوده كار است ‪.‬‬
‫‪86‬‬
‫و ) سبك نگارش مرور نوشتارها‬
‫شيوه نگارش ‪ ،‬نبايد بيان صرف و متوالي نام‬
‫پژوهشگران مختلف و كارهاي آنان باشد ‪ .‬بويژه ‪ ،‬جايز‬
‫نيست كه هر پاراگراف با نام نويسنده مورد بررس ي آغاز‬
‫شود ‪ .‬بهتر آن است كه در ابتداي هر پاراگراف مباني‬
‫نظري مفهوم يا سؤال مورد نظر ارائه شود تا ذهن‬
‫خواننده براي آشنايي با آثار در دست مرور آماده گردد ‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫نكاتي در مورد سبك نگارش مرورنوشتارها‬
‫‪ -1‬در مواردي كه آثار پژوهشگران نتايج تقريبا مشابهي داشته است‬
‫مي توان همه آنها را در يك جمله كلي منعكس كرد ‪.‬‬
‫‪ -2‬چنانچه يك يا چند پژوهش از برخي جنبه ها نسبت به ساير آثار‬
‫برجسته تر است ‪ ،‬بايد آنها را بطور جداگانه و با ذكر برجستگي يا‬
‫تفاوت مورد نظر منعكس ساخت ‪.‬‬
‫‪ -3‬شيوه نقل قول مستقيم و نيز شيوه استناد به نويسندگان و پژوهش‬
‫( يعني براساس‬
‫هاي آنان بايد به صورتي استاندارد و يكدست‬
‫يكي از شيوه نامه هاي معتبر ) ارائه گردد ‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫نمونه اي از شيوه هاي نقل قول مستقيم‬
‫( نام نويسنده ‪ ،‬سال نشر ‪ ،‬شماره صفحه )‬
‫چنانچه به يك اثر از يك نويسنده استناد شود ‪ ( :‬حري ‪) 35 ، 1377 ،‬‬
‫چنانچه به بيش از يك اثر از يك نويسنده استناد شود ‪ ،‬به ترتيب تاريخ نشر عمل‬
‫مي شود ‪ ( :‬سلطاني ‪) 39 ، 1371 ، 248 ، 1365 ،‬‬
‫به همين شكل چنانچه به آثار نويسندگان مختلف استناد شود ‪ ( :‬آزاد ‪، 1372 ،‬‬
‫‪ 11‬؛ مهرداد ‪ 98، 1375 – 114 ، 1373 ،‬؛ فرج پهلو ‪) 42 ، 1378 ،‬‬
‫چنانچه از شيوه فوق استفاده شود ‪ ،‬بايد مشخصات كامل كتابشناختي آنها را‬
‫درپايان مرورنوشتارها به ترتيب الفبايي نام خانوادگي و مطابق با‬
‫استانداردهاي يكي از شيوه نامه هاي معتبر اضافه كرد ‪.‬‬
‫‪89‬‬
‫بازنگري نهايي مرورنوشتارها‬
‫در اين مرحله بايد با ديدي انتقادي عمل كرد ‪ .‬چند روز پس‬
‫از نوشتن متن كامل ‪ ،‬مجددا ان را مورد بررس ي و انتقاد‬
‫قرارمي دهيم ‪ .‬وجود يك سياهه وارس ي ( نكات مهمي كه بايد‬
‫مورد توجه قرار گيرد )مي تواند بسيار مؤثر باشد ‪ .‬توصيه مي‬
‫شود حاصل كار را به يكي از همكاران عالقمند و تيزبين خود‬
‫بدهيد تا از ديد فرد ديگري نيز مورد بررس ي قرار گيرد ‪.‬‬
‫‪90‬‬
‫نتيجه گيري‬
‫مرورنوشتارها و پيشينه پژوهش يكي از مراحل مقدماتي و در‬
‫عين حال اساس ي در انجام پژوهش ها بويژه پايان نامه هاي‬
‫كارشناس ي ارشد و دكترا است ‪ .‬آنچه كه مرورنوشتارها را‬
‫منسجم و مفيد مي كند ‪ ،‬وجود ساختاري مناسب و رويكردي‬
‫انتقادي و تحليلي است ‪ .‬توجه به هدف مرورنوشتارها و در‬
‫دسترش داشتن يك سياهه وارس ي مي تواند موفقيت آن را‬
‫تضمين كند ‪.‬‬
‫‪91‬‬
‫مراحل انجام مرورنوشتارها و پيشينه پژوهش‬
‫( به طور خالصه)‬
‫‪ -1‬مشورت با استادان راهنما و مشاور و برخي از صاحبنظران‬
‫‪ -2‬تعيين چارچوب و مراحل انجام مرورنوشتارها و پيشينه پژوهش‬
‫‪ -3‬تعيين نوع مرورنوشتارها‬
‫‪ -4‬شناسايي منابعي كه بايد مرور شود‬
‫‪ -5‬مراجعه به منابع دست اول‬
‫‪ -6‬مطالعه ‪ ،‬تحليل و نقد نوشتارها ‪ ،‬و يادداشت برداري از مطالب‬
‫مرور شده‬
‫‪92‬‬
‫مراحل انجام مرورنوشتارها و پيشينه پژوهش‬
‫( به طور خالصه)‪ -‬ادامه‬
‫‪ -7‬دسته بندي يادداشت ها و مطالب بر اساس مقوله هاي مشخص‬
‫‪ -8‬نوشتن متن اصلي بر اساس يك ساختار مشخص و تقسيم بندي‬
‫شده‬
‫‪ -9‬استنتاج از مطالعات گذشته و مرتبط كردن پژوهش هاي انجام‬
‫شده با سؤاالت ‪ ،‬فرضيه ها و هدف هاي تحقيق‬
‫‪ -10‬بازنگري نهايي مرورنوشتارها و ويرايش آن‬
‫‪93‬‬
‫قسمت سوم‬
‫پایگاه اطالعاتی‬
‫پایگاه های اطالعاتی معتبر یافتن مقاله رایگان‬
‫التين‬
‫‪http://doaj.org/about‬‬
‫‪http://scholar.google.com/‬‬
‫فارس ی‬
‫‪http://sid.ir/‬‬
‫پایگاه های معتبر غيررایگان التين‬
http://www.scopus.com/
http://sub3.webofknowledge.com
http://www.researcherid.com
http://www.science-metrix.com/
https://www.questia.com/
http://www.emeraldinsight.com/
‫پایگاه های معتبر غيررایگان التين‬
http://www.scimagojr.com/
http://www.sciencedirect.com/
http://online.sagepub.com/
http://link.springer.com/
http://online.sagepub.com/
http://search.proquest.com/
http://www.tandfonline.com
http://onlinelibrary.wiley.com/
‫پایگاه های معتبر غيررایگان فارس ی‬
http://www.isc.gov.ir/
http://www.noormags.ir/
http://magiran.com/
http://irandoc.ac.ir/
‫اینفوگراف های یافتن مقاله‬
‫اين پاورپوينت با استفاده از کتب روش تحقيق و پاورپوينت های مختلف تدوين شده است‪.‬‬
‫اينفوگراف ها از پايگاه زير برگرفته شده اند‪:‬‬
‫‪http://iauh.ac.ir‬‬
‫همچنين از جناب آقای دکتر عليرضا اسفندياری مقدم تشکر ويژه می گردد‬