Transcript Breast feed
تغذیهشیر
تغذیه با
مادر
اهداف
خصوصیات شیر مادر را بیان کند.
نحوه ترشح شیر مادر راتوضیح دهد.
تفاوت شیر کامل را با کلستروم بیان کند.
تفاوت تغذیه شیر گاو وشیر مادر را بیان کند.
مزایای مادری تغذیه با شیر مادررا توضیح دهد.
عفونت پستان را توضیح دهد.
شرایط دوشیدن شیر راتوضیح دهد.
شیر مادر
كاملترین و بهترین غذا براي كودك
قابل هضم ترین غذا براي نوزاد
نقش سینه مادر بعد از تولد مانند نقش جفت در دوران بارداري
است.
وابستگي كودك به شیر مادر در 6ماه اول زندگي مشابه دوران
بارداري است.
تقسیم سلولي مغز در دو سال اول زندگي ادامه مي یابد.
بنابراین تغذیه كافي مادر در سه ماه آخر بارداري و انتقال آن از
طریق جفت به جنین و نیز شیرخوار در دو سال اول زندگي از نظر
رشد مغز بسیار مهم است.
فیزیولوژی ترشح شیر
در دوران حاملگی استروژن و پروژسترون به مقدار زیاد توسط
جفت ترشح می گردد.
استروژن
پروژسترون
کلستروم
رشد و هایپزپالزی مجاری شیری
رشد آلوئول های Breastو تحریک ترشح
پس از تولد دو هورمون پروالکتین و اکسی توسین تولید و ترشح
شیر را بر عهده دارند.
پروالکتین () Prolactin
مكيدن شيرخوار
تحریك اعصاب اطرافNippleو
انتقال پيام به هيپوفيزقدامی
توليد شير توسط پروالکتين
اکسی توسین
مكيدن شيرخوار
تحریك اعصاب اطراف Nipple
و انتقال پيام به هيپوفيزخلفی
ترشح شير توسط اکسی توسين
Milk Ejection- Let down Reflex
در تولید شیر دفعات مكیدن اهمیت دارد نه طول مدت
مكیدن.
كاهش استروژن پس از زایمان موجب افزایش پروالكتین
و تولید شیر مي شود.
عوامل مؤثر در ترشح و تولید شیر
گریه شیرخوار سبب رفلكس ترشح شیر مي شود.
اضطراب و نگراني مادرسبب ترشح اپي نفرین و
درنتیجه مهار ترشح اكسي توسین و ترشح شیر مي شود.
آرامش مادر سبب افزایش ترشح شیر مي شود.
مهمترین عامل در تداوم شیردهي مكیدن نوزاد است.
آغوز ()Colostrums
آغوز یا ماک مایع رقیق زرد رنگ
استریل با PHقلیایی
میزان پروتئین آن سه برابر شیر كامل است.
مواد قندي و چربي كمتر از شیر مادر است.
حاوي 10اسیدآمینه ضروري مي باشد.
حاوي IgAترشحي والكتوفرین مي باشد.
مقدار بیشتري از ویتامین هاي محلول در چربي و مواد معدني
دارد.
ترشح آن تا 5روز ادامه دارد.
خصوصیات شیر انسان
تركیب ابتداي شیر را fore milkگویند كه حاوي تركیب
باالي پروتئین و ویتامین است ولي رقیق است.
تركیب انتهاي شیر را hind milkگویند كه چربي و كالري
باالیي دارد.
خصوصیات شیر انسان
کربوهیدرات اصلی شیر مادر الکتوز می باشد.
الكتوزسبب رشد الکتوباسیلوس می شود این ارگانیسم با تبدیل به اسیدالكتیك
باعث ایجاد محیط اسیدي در روده شیرخوار مي شود و مانع رشد میكروارگانیسم
هاي پاتوژن مي شود.
محیط اسیدي همچنین سبب جذب بهتر كلسیم،فسفر و آهن مي شود.
الكتوز با تبدیل به گلوكز و گاالكتوز قند مورد نیاز رشد مغز شیرخوار را فراهم
مي كنند.
خصوصیات شیر انسان
پروتئین شیر انسان یك سوم شیر گاو است .ولي هضم آن راحت تر از
پروتئین شیر گاو است.
پروتئین اصلي شیر انسان الكتوآلبومین و پروتئین اصلي شیر گاو كازئین
است كه منجر به آلرژي نوزاد مي شود.
دو اسید آمینه سیستین و تورین موجود در شیر انسان برای رشد سلول هاي
مغز مهم است كه در شیر گاو وجود ندارند.
میزان ابتال به آلرژي،آسم ،اگزما،نفخ،اسهال و حساسیت به پروتئین در
نوزاداني كه شیر مادر مي خورند نسبت به كساني كه شیر خشك مي خورند
بسیار كمتر است.
خصوصیات شیر انسان
چربي شیر مادر 50درصد نیازهاي كالري نوزاد را تأمین مي كند.
میزان چربي شیر مادر در صبح حداقل و در بعداز ظهر حداكثر مي باشد.
%95چربي شیر مادر قابل هضم مي باشد و در شیر گاو 61درصد.
چربي شیر مادر در شروع هر وعده كم و بتدریج افزایش مي یابد.
میزان اسید هاي چرب شیر مادر كمتر اشباع شده است ومتابولیسم كلسترول
بهترانجام مي شود در نتیجه احتمال بیماري قلبي در بزرگسالي كاهش مي یابد.
خصوصیات شیر انسان
ویتامین موجود در شیر انسان منعكس كننده وضع تغذیه اي مادر است.
مقادیر ویتامین A,Dدر شیر مادر تحت تأثیر رژیم غذایي مادر است.
میزان ویتامین Aشیر مادر بیشتر از شیر گاو است.
كلستروم غني از vit Eمي باشد.
ویتامین Cشیر مادر بیشتر از شیر گاو مي باشد اما به دریافت غذایي مادر
بستگي دارد.
خصوصیات شیر انسان
بر خالف ویتامینها ،مواد معدني موجود در شیر مادر بسیار كم تحت
تأثیر رژیم مصرفي و یا ذخیره مادر قرار مي گیرد.
آهن:شیر انسان نسبت به شیر گاو مقدار آهن كمي دارند اما میزان
جذب آهن در شیر انسان %49است در حالي كه میزان جذب آهن در
شیر گاو فقط %4مي باشد.
نوزاد تا 4-6ماهگي ذخیره آهن دارد و نیازي به مكمل آهن ندارد.
به دلیل وجود الكتوز و ویتامین Cدر شیر مادر میزان جذب آهن آن
باالست.
تفاوت شیر مادر با شیر خشك از نظر مواد معدني
سطح كلسیم،فسفر،سدیم و پتاسیم در شیر مادر پایین تر است.
سدیم پایین تر با كلیه نارس نوزادمتناسب است.
میزان كلسیم موجود در شیر مادر ¼ شیر گاو و كامال مناسب رشد
شیر خوار است.
نسبت كلسیم به فسفر در شیر مادر 2به 1است اما در شیر خشك
این میزان فسفر باالتر است و ممكن است نوزاد را در معرض
هیپوكلسمي و تشنج قرار دهد.
مزایای ایمنی شیر مادر
با افزایش سن و وزن جنین میزان ایمنوگولبولین ها افزایش مي یابد و
ارتباط مستقیم با سن و وزن نوزاد در هنگام تولد دارد.
الكتوفرین(پروتئین حاوي هم) در شیر انسان به مقدار فراوان وجود
دارد كه بر جذب آهن در روده مؤثر است.
عامل بیفیدوس موجود در شیر مادر موجب رشد باسیلهاي گرم مثبت به
خصوص الكتوباسیلوس بیفیدوس درفلور روده شده و با تولید اسید استیك
از الكتوز سبب تضعیف رشد عوامل بیماري زا مي شود.
مزایای ایمنی شیر مادر
IgGتنها ایمنوگلوبولیني است كه قادر به عبور از جفت مي باشد .در 6ماه
اول جنیني عبور آن ناچیز است اما در سه ماه آخر بارداري مقدار قابل
مالحظه اي از آن به جنین منتقل مي شود.
با افزایش سن جنین مقدار انتقال IgGبه بدن وي افزایش مي یابد.
مزایای مادری
شیر دادن به نوزاد سبب ترشح اكسي توسین شده كه منجر به انقباض و
برگشت سریعتر رحم به وضعیت قبلي و در نتیجه كنترل خونریزي مي شود.
خطر سرطان سینه و تخمدان در مادران كه با شیر خود نوزاد را تغذیه مي
كنند كمتر است.
مادر سریعتر به وزن قبل از بارداري باز مي گردد.
مکیدن نوزاد باعث رفلکس پروالکتین شده
تاخیر در تخمک گذاری
وضعیت صحیح شیردهي
باید عالوه بر نیپل قسمتي از آرئوال هم در دهان نوزاد قرار گیرد.
چانه نوزاد به سینه مادر چسبیده و سر و بدن نوزاد در یك امتداد باشد.
وضعیت صحیح شیردهي
لب تحتاني نوزاد به بیرون برگشته باشد و صداي قورت دادن
شیر شنیده شود.
در صورت شنیدن صداي ملچ ملوچ سینه درست در دهان نوزاد
نیست و احتمال شقاق افزایش مي یابد.
مادر باید در وضعیت نشسته و تكیه گاه در پشت داشته باشد یا
در حالت خوابیده به پهلو قرار گیرد.
مشکالت شایع Breast
احتقان سینه یا Engorgement
در اثر عدم تخلیه مكرر سینه و پرخوني سینه اتفاق مي افتد.
تب شیردهی
16-4ساعت از بین می رود.
در صورت عدم درمان سبب عفونت و آبسه خواهد شد.
با استفاده از كمپرس گرم و ماساژ و تخلیه مداوم با مكیدن صحیح
شیرخوار مي توان احتقان را درمان و از آن پیشگیري كرد.
مشکالت شایع Breast
عفونت پستان ()Mastitis
ماستیت التهاب و عفونت پارانشیم سینه مي باشد كه ممكن است
در اثر عوامل عفوني باشد و منجر به تورم،درد و قرمزي در
سینه مي شود.
4-2( هفته پس از زایمان)
درمان:عمده ترین درمان تخلیه پستان مي باشد قبل از شیردهي
از كمپرس گرم و بعد از شیردهي از كمپرس سرد استفاده شود.
شیردهي باید از سینه مبتال انجام شود زیرا تجمع شیر خود سبب
تشدید بیماري مي شود.
در صورت ایجاد آبسه باید تخلیه شود و 48-72ساعت باید شیر
سینه مبتال دوشیده و دور ریخته شود.
موارد منع شیردهي
لب شكري و شكاف كام در نوزاد تا قبل از ترمیم
آترزي كوان (مسدود شدن سوراخ گرفتگي بیني)
گاالكتوزومي نوزاد
سرطان سینه مادر
ابتالي مادر به عفونت HIV
یرقان ناشي از شیر مادر
آبسه پستان
شرایط دوشیدن شیر
ظرف نگهداري شیر باید پالستیكي درب دار باشد.
قبل از دوشیدن شیرباید دست ها شسته شود.
شیر دوشیده شده دردماي اتاق تا 6ساعت،در یخچال تا 48ساعت در فریزر
باالي یخچال تا دو هفته ،در فریزرهاي معمولي تا 3ماه و در فریزرهاي
صنعتي تا 6ماه قابل استفاده میباشد.
هنگام استفاده باید زیر آب ولرم گرفته شود تا یخ آن باز شود در صورت
عدم استفاده باید دور ریخته شود.
خسته نباشید