Transcript ثبت مشخصات گاو شیری

‫ثبت مشخصات گاو شیری‬
‫• اهمیت‬
‫• اهداف‬
‫• تاریخچه‬
‫• مراحل‬
‫اهمیت ثبت مشخصات‬
‫• هدف طرح های اصالح نژاد تغییر در خصوصیات تولیدی‬
‫و بهبود عملکرد دام است و هر نوع فعالیت مدیریتی و‬
‫اصالح نژادی با هویت بخشیدن به دامها و تفکیک و‬
‫شناسایی تک تک آنها در گله امکان پذیر می شود‪.‬‬
‫• در سالهای اخیربا ورود تکنیک تلقیح مصنوعی به صنعت‬
‫دامپروری و ایجاد گله های بزرگ‪ ،‬برای بررسی نتایج و‬
‫ارزشیابی نتیجه اصالح نژاد در گاوهای اصیل گروهی به‬
‫نام ثبت مشخصات و رکورد گیری تشکیل گردیده است‪.‬‬
‫اهداف ثبت مشخصات‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫هویت بخشیدن به گله‬
‫جهت گیری حذف و انتخاب گاوها‬
‫مدیریت بهتر‬
‫انجام ‪( plan mating‬نقشه تالقی)‬
‫کنترل همخونی‬
‫ارزیابی ژنتیکی تک تک حیوانات گله‬
‫تاریخچه‬
‫در ایران تاریخ دقیقی را نمی توان به ثبت مشخصات نسبت داد‬
‫ولی در بخش دولتی حدودا از سال ‪ 1350‬و به طور مستمر و پیگیر‬
‫از سال ‪ 1362‬و با وارد کردن ‪ 1600‬رأس گاو رجیستر از کشور‬
‫کانادا توسط کمیته ثبت مشخصات مرکز اصالح نژاد در سطح‬
‫گله های تحت پوشش شروع به فعالیت نمود‪.‬‬
‫عوامل موثر بر ثبت مشخصات و وظایف آنها‬
‫• تولید کننده اطالعات‪ :‬در واقع همان گاوداری است که اطالعات‬
‫در آنجا تولید می شود‪.‬‬
‫• انتقال دهنده اطالعات ‪ :‬مراکزی هستند دولتی یا غیر دولتی که‬
‫اطالعات را از گاوداری دریافت کرده و به مراکز باالتر تحویل می‬
‫دهند‪.‬‬
‫• دریافت کننده اطالعات‪ :‬مرکز اصالح نژاد دام کشور می باشد که‬
‫اطالعات کل گاوداریهای کشور را از مراکز استانی دریافت و آنالیز‬
‫کرده و نهایتا نتایج را به آنها ارجاع می دهند‪.‬‬
‫مراحل ثبت مشخصات‬
‫• شناسایی و تعیین هویت‬
‫• صدور شناسنامه‬
‫• تعیین شماره ثبت‬
‫شناسایی و تعیین هویت‬
‫• روشهای دائم و موقت‬
‫• روشهای دائم‪ :‬خال کوبی‪ ،‬بریدن لبه های گوش‪ ،‬داغ زدن‪،‬‬
‫ابزار تعیین هویت الکترونیک‪ ،‬اسکچ (لکه برداری)‪ ،‬اثر‬
‫پوزه و تعیین گروههای خونی‬
‫• روشهای موقت‪ :‬پالک گوش‪ ،‬پالک گردن‪ ،‬ساق بند‪،‬‬
‫عالمت گذاری با رنگ‪ ،‬شماره گذاری روی شاخ و غیره‬
‫خالکوبی ‪Tatooing‬‬
‫• به کمک پنس مخصوص خالکوبی‪-‬‬
‫روی بدن گاو و بیشتر روی سطح‬
‫داخلی گوش‪ -‬مناسب برای نژادهای‬
‫یکرنگ مثل براون سوئیس و جرزی‬
‫• معایب‪ :‬اگر رنگ به خوبی روی‬
‫پوست کشیده نشود شماره پس از‬
‫گذشت زمان کم رنگ می شود‪ -‬برای‬
‫خواندن شماره نیاز به مقید کردن‬
‫دام‪-‬ضدعفونی کردن وسایل پس از‬
‫خالکوبی هر دام‬
‫بریدن لبه های گوش ‪Knockting‬‬
‫• روش ساده ای برای شناسایی‬
‫گاوها مشروط بر اینکه برش ها‬
‫مفهوم خاص ی داشته باشد و از‬
‫کد بندی مشخص ی پیروی کند‪.‬‬
‫• معایب‪ :‬خواندن کدها از فاصله‬
‫دور دشوار است‪ -‬امکان‬
‫استفاده از این سیستم برای‬
‫گله های بزرگ وجود ندارد‪.‬‬
‫داغ زدن (‪)Branding‬‬
‫• به سه روش صورت می گیرد‪:‬‬
‫• داغ زدن سرد‬
‫• داغ زدن گرم‬
‫• خمیر قلیایی سوزاننده‬
‫داغ گرم (‪)Hot branding‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در این روش از آهن گداخته استفاده می شود‪.‬‬
‫نتیجه این نوع داغ زنی با توجه به عواملی نظیر سن دام‪ ،‬اندازه و‬
‫ترکیب ابزار داغ زنی‪ ،‬نوع پوست ضخامت عضله زیرین‪ ،‬طول‬
‫مدت و فشاری که بر ابزار وارد می شود متفاوت است‪.‬‬
‫مقدار قابل توجهی از ارزش پوست کاسته می شود‪.‬‬
‫روش ساده تر استفاده از خمیر قلیایی سوزاننده است که اثری‬
‫شبیه داغ گرم دارد‪ .‬در چند روز اول پس از استفاده باید دام را از‬
‫باران و رطوبت دور نگه داشت‪.‬‬
‫‪Electronic Identification Device‬‬
‫ابزار تعیین هویت الکترونیک)‪(EID‬‬
‫• از طریق ریز تراشه هایی به ابعاد‬
‫‪ 20‬در ‪ 75‬میلی متر و به وزن‬
‫تقریبی ‪ 70‬گرم با قابلیت ارسال‬
‫پیام‬
‫• در انواع مختلف‪ :‬گردنبند‪-‬‬
‫کپسولهای شیشه ای زیر پوستی‪-‬‬
‫کپسولهای درون شکمبه‬
‫• عیب اصلی ‪ :‬اگر به هر دلیل‬
‫فرستنده از کار بیفتد شناسایی‬
‫دام امکان پذیر نیست‪.‬‬
‫اسکچ یا لکه برداری (‪)Sketch‬‬
‫• رسم و طراحی کامل شکل و‬
‫خصوصیات ظاهری حیوان‬
‫• سه نمای سمت راست‪ ،‬سمت‬
‫چپ بدن و صورت رسم شود‪.‬‬
‫• هنگامی که بدن حیوان‬
‫یکنواخت باشد زیاد کارایی‬
‫ندارد‪.‬‬
‫اثر پوزه ‪Nazolabiogram‬‬
‫• چین های انتهای پوزه گاو مانند‬
‫اثر انگشت انسان است‪.‬‬
‫• مقداری موم سفید را پس از‬
‫چند دقیقه مالش با فشار روی‬
‫پوزه حیوان گذاشته سپس آن‬
‫را در ظرفی به آزمایشگاه می‬
‫فرستند‪.‬‬
‫• در آزمایشگاه با سرب سیاه‬
‫وضوح چین ها را افزایش می‬
‫دهند‪.‬‬
‫تعیین گروههای خونی‬
‫• این روش بیشتر برای شناسایی گاوهای نر مخصوص اسپرم گیری‬
‫به کار می رود‪.‬‬
‫• بیش از ‪ 70‬نوع عامل گروه خونی کشف شده است‪.‬‬
‫• به ندرت اتفاق می افتد که دو گاو تیپ خونی شبیه هم داشته‬
‫باشند‪.‬‬
‫پالک گوش (‪)Ear tag‬‬
‫• فلزی کوچک و پالستیکی بزرگ‬
‫• نوع فلزی را زمان واکسن‬
‫بروسلوزدر گوش قرار می دهند‬
‫و برای خواندن باید دام را‬
‫مقید کرد‪.‬‬
‫• نوع پالستیکی بزرگ است و از‬
‫فاصله دور نیز می توان عالئم را‬
‫تشخیص داد‪.‬‬
‫پالک گردن‬
‫• در این روش از نوار یا حلقه های‬
‫زنجیری یا پالستیکی گردن‬
‫استفاده می شود‪.‬‬
‫• معایب ‪ :‬امکان شکستگی یا افتادن‬
‫در وضعیت های نامساعد محیطی‬
‫• در شیردوش ی به سختی خوانده می‬
‫شود‪.‬‬
‫• امکان خفگی دام‬
‫ساق بند (‪)Leg band‬‬
‫• در این روش شماره در دو طرف‬
‫ساق بند حک می شود‪.‬‬
‫• برای تسهیل شناسایی دام در‬
‫سالن شیردوش ی‬
‫• برای مرتع یا جایگاه باز مناسب‬
‫نیست زیرا ممکن است بر اثر‬
‫چسبیدگی کود و گل و الی ناخوانا‬
‫شوند‪.‬‬
‫عالمت گذاری با رنگ‬
‫• این روش بیشتر برای مشخص‬
‫کردن دام در وضعیتهای‬
‫خاص ی از قبیل درمان ورم‬
‫پستان و تشخیص آن در بین‬
‫سایر دامها مورد استفاده‬
‫قرار می گیرد‪.‬‬
‫شماره گذاری روی شاخ‬
‫• گاهی گاوهای گوشتی و گاوهایی را‬
‫که شاخ آنها قطع نشده است با‬
‫داغ زدن روی شاخ عالمت می‬
‫گذارند‪ .‬در این روش شماره های‬
‫کوچک مس ی را پس از گداخته‬
‫شدن روی شاخ قرار می دهند‪.‬‬
‫• این روش برای دامهای نسبتا بالغ‬
‫مناسب است‪.‬‬
‫داغ سرد (‪)Freeze branding‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫برای اجتناب از درد ناش ی از داغ‬
‫گرم این روش مرسوم شده است‪.‬‬
‫به علت دائمی و ساده بودن به‬
‫طور گسترده استفاده می شود‪.‬‬
‫از بین رفتن سلولهای رنگی یا‬
‫مالنوسیتها در فولیکولهای مو‬
‫باعث رویش موی سفید در محل‬
‫داغ می شود‪.‬‬
‫با دو روش ازت مایع و یخ خشک‬
‫با الکل‬
‫داغ سرد‬
‫• در روش ازت مایع از آنجا که‬
‫این ماده خیلی سردتر از یخ‬
‫خشک است‪ ،‬زمان بندی‬
‫مدتی که باید عالئم را روی‬
‫پوست حیوان گذاشت‬
‫اهمیت زیادی دارد و با توجه‬
‫به سن‪ ،‬وزن و وضعیت گاو‬
‫متفاوت است‪.‬‬
‫• در روش یخ خشک و الکل‪،‬‬
‫الکل مورد استفاده باید‬
‫متانل یا اتانل ‪ 95‬درصد یا‬
‫بیشتر باشد‪.‬‬
‫• برای داغ زنی ‪ 20‬رأس گاو‬
‫تقریبا ‪ 4.5‬تا ‪ 9‬کیلوگرم یخ‬
‫خشک و ‪ 7.5‬تا ‪ 11.5‬لیتر الکل‬
‫مورد نیاز است‪.‬‬
‫وسایل مورد نیاز برای داغ سرد (یخ خشک)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫عالمتهای داغ زنی که از آلیاژ مس ساخته شده اند‪.‬‬
‫یخدان یونولیتی برای نگهداری محلول یخ خشک و الکل‬
‫ماشین یا قیچی موزنی برای تراشیدن موهای ناحیه مورد نظر‬
‫برس برای تمییز کردن ناحیه مورد نظر‬
‫الکل ‪ 95‬درصد یا بیشتر برای مرطوب کردن ناحیه مورد نظر‬
‫یخ خشک‪ :‬در نخستین بار سرد کردن عالمتها و الکل از چند کیلو یخ‬
‫خشک استفاده می شود و بعد از آن میزان کمتری مورد نیاز است‪.‬‬
‫وسایل مورد نیاز (ادامه)‬
‫• باکس برای مقید کردن دام‬
‫• کرونومتر‪ :‬برای اینکه هر‬
‫عالمت با فشار مناسب به‬
‫مدت ‪ 50‬تا ‪ 55‬ثانیه به‬
‫پوست چسبانده شود توجه‬
‫به زمانبندی اهمیت دارد‪.‬‬
‫داغ سرد‬
‫• قسمت کپل مناسب ترین‬
‫ناحیه‬
‫• عده ای ناحیه پهلو یا شانه ها‬
‫را ترجیح می دهند‪.‬‬
‫• بعد از حدود ‪ 10‬تا ‪ 14‬روز‬
‫موهای سفید شروع به رویش‬
‫می کنند‪.‬‬
‫تهیه شناسنامه (اهمیت)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بررس ی وضعیت دام از نظر نگهداری‪ ،‬پرورش‪ ،‬تغذیه‪ ،‬بهداشت‪،‬‬
‫انتخاب و احیانا حذف از گله‬
‫عالوه بر شناخت بهتر باعث افزایش ارزش اقتصادی گاو میشود‪.‬‬
‫اطالع دقیق از شجره دام کامال ضروریست زیرا امکان دارد در‬
‫توارث عالوه بر ژنهای مطلوب ژنهای نامطلوب نیز منتقل شوند‪.‬‬
‫همچنین اطالع دقیق از شجره دام در زمان انتخاب اسپرم امری‬
‫ضروریست‪.‬‬
‫انواع شناسنامه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شناسنامه رسمی (شجره دام و مشخصات انفرادی)‬
‫شناسنامه بهداشتی و درمانی‬
‫شناسنامه تولیدی‬
‫شناسنامه تغذیه ای‬
‫شناسنامه تولید مثلی‬
‫• کارت انفرادی‬
‫فرم ثبت مشخصات انفرادی(شناسنامه رسمی)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫دارای ‪ 13‬بند می باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬ردیف ثبتی‬
‫‪ -2‬مشخصات گله‬
‫‪ -3‬مشخصات گوساله‬
‫‪ -4‬وضعیت گوساله‬
‫‪ -5‬مشخصات پدر‬
‫‪ -6‬مشخصات مادر‬
‫‪ -7‬مشخصات نامادری‬
‫‪ -8‬تلقیحات انجام یافته‬
‫‪ -9‬نوع باروری‬
‫‪ -10‬چگونگی زایمان مادر‬
‫‪ -11‬لکه برداری (اسکیج)‬
‫‪ -12‬رنگ لکه ها‬
‫‪ -13‬اتصال سیاهی‬
‫شناسنامه بهداشتی و درمانی‬
‫• این شناسنامه شامل گزارشهایی درباره بهداشت دام از قبیل تاریخ‬
‫بیماری‪ ،‬تشخیص بیماری و درمان‪ ،‬واکسیناسیون و هر نوع‬
‫اطالعاتی که در آینده ممکن است به کار آید‪.‬‬
‫• از این گزارشها می توان برای‪ :‬ردیابی مسائل بهداشتی گله‪ ،‬کمک‬
‫به تصمیم گیری برای حذف و آگاهی از مشکالت احتمال آینده‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
‫شناسنامه تولیدی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در بر گیرنده گزارش تولید هر رأس گاو در گله است‪.‬‬
‫از این اطالعات می توان برای‪:‬‬
‫مشخص کردن مقدار کنسانتره مورد نیاز هر گاو‬
‫بررس ی عملکرد گاوها بر اساس روز یا ماه‬
‫تعیین گاوهایی که باید حذف شوند‬
‫انتخاب تلیسه های جایگزین‬
‫• کمک به شناسایی مشکالت مدیریتی در گله‬
‫شناسنامه تغذیه ای‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بعض ی از گاودارها اطالعات مربوط به تغذیه گاوها را نیز ثبت و‬
‫نگهداری می کنند‪.‬‬
‫داشتن این اطالعات به بررس ی سود آور بودن هر رأس گاو کمک‬
‫می کند‪.‬‬
‫در مواردی که تغذیه گروهی است اطالعات مربوط به اجزا و‬
‫مقدار جیره غذایی برای بررس ی وضعیت گاوداری مفید خواهد‬
‫بود‪.‬‬
‫در این شناسنامه اطالعات دیگری از قبیل مقدار علوفه‪ ،‬مقدار‬
‫کنسانتره‪ ،‬استفاده از مرتع و غیره وارد می شود‪.‬‬
‫شناسنامه تولید مثلی‬
‫• برای مدیریت بهتر در گله‪ ،‬شناسنامه ای الزم است که وضعیت‬
‫تولید مثلی تک تک گاوها را مشخص کند‪.‬‬
‫• داشتن اطالعات کامل در مورد تلقیح و زایمان سبب‪ -1 :‬تلقیح به‬
‫موقع گاوها و‪ -2‬رعایت مناسب ترین فاصله زایش برای آماده‬
‫سازی دام برای دوره بعدی‬
‫• حداقل اطالعات‪ :‬تاریخ زایمان‪ ،‬وضعیت زایمان‪ ،‬وضعیت‬
‫گوساله‪ ،‬مشکالت زایمان‪ ،‬عفونت رحمی‪ ،‬فحلی ها‪ ،‬تلقیحات‪،‬‬
‫بیماریهای تولید مثلی و درمانها‪ ،‬آزمایشهای تشخیص آبستنی‪،‬‬
‫تاریخ احتمالی زایمان‪ ،‬تاریخ خشک کردن و غیره‬
‫کارت انفرادی گاو شیری‬
‫فرمهای مورد استفاده در مرکز اصالح نژاد‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فرم شماره ‪ :1‬شناسنامه رسمی گاو‬
‫فرم شماره ‪ :2‬لیست مشخصات‬
‫فرم شماره ‪ :3‬لیست زایشهای نر وتلفات‬
‫فرم شماره ‪ :4‬لیست تطبیقی‬
‫• فرم شماره ‪ :5‬گزارش حذف و انتقال‬
‫فرم شماره ‪( 1‬شناسنامه رسمی گاو)‬
‫• بخش ی از اطالعات در گاوداری و بخش ی در معاونت بهبود تولیدات دامی‬
‫تکمیل می شود‪.‬‬
‫• سهم خونی‪ :‬در بند سوم تحت عنوان درصد ‪ HF‬آمده است‪.‬این عبارت‬
‫بیان کننده سهم خونی گاو مورد نظر از گاوهای هلشتاین خالص است‪.‬‬
‫• در قسمت مشخصات پدر‪ :‬شماره ثبت گوساله های نر داخلی ‪ 6‬رقمی بوده‬
‫و با عدد ‪ 1‬شروع می شود مانند ‪ 101925‬اعم از گوساله نرهایی که در‬
‫ایستگاههای اسپرم موجودند و یا گوساله نرهایی که در گله استفاده می‬
‫شوند‪.‬‬
‫ادامه فرم ‪1‬‬
‫• هر اسپرم دارای یک کد می باشد که شامل ‪ 3‬قسمت است به‬
‫عنوان مثال در کد اسپرم‪01 Ho509 :‬‬
‫• قسمت اول (‪ :)01‬کد ایستگاه تولید کننده‬
‫• قسمت دوم (‪ :)Ho‬عالمت نژادی گاو هلشتاین‬
‫• قسمت سوم (‪ :)509‬شماره بدن گاو نر‬
‫اسپرمهای خارجی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در بخش اسپرمهای وارداتی الزم است شماره ثبت داخلی و خارجی وارد‬
‫شود‪.‬هر اسپرم خارجی پس از ورود به ایران دارای یک شماره ثبت داخلی‬
‫خواهد شد که ‪ 6‬رقمی است و شناسایی مبدأ اسپرم را میسر می سازد‪:‬‬
‫کشور هلند با دو رقم ‪ 50‬شروع می شود‬
‫کشور آملان با دو رقم ‪ 51‬شروع می شود‬
‫کشور فرانسه با دو رقم ‪ 52‬شروع می شود‬
‫کشور نیوزلند با دو رقم ‪ 53‬شروع می شود‬
‫کشور ایتالیا با دو رقم ‪ 54‬شروع می شود‬
‫کشور آمریکا با دو رقم ‪ 80‬شروع می شود‬
‫کشور کانادا با دو رقم ‪ 60‬شروع می شود‬
‫فرم شماره ‪(2‬لیست مشخصات)‬
‫• از روی فرم شماره ‪ 1‬تکمیل‬
‫می شود‪.‬‬
‫• برای جلوگیری از تکرار‬
‫ردیفهای ثبتی و شماره گل‬
‫فرم شماره ‪( 3‬لیست زایشهای نر و تلفات)‬
‫• از آنجا که اکثر گوساله های‬
‫نر از راههای گوناگون از گله‬
‫حذف می شونداطالعات آنها‬
‫در این فرم وارد می گردد‪.‬‬
‫فرم شماره ‪( 4‬لیست تطبیقی)‬
‫• به دلیل اینکه در اکثر گله ها‬
‫شماره بدن چند ماه بعد از تولد‬
‫گوساله زده می شود و در این‬
‫فاصله شناسایی از طریق شماره‬
‫گوش یا شماره ثبت صورت می‬
‫گیرد بعد از زدن شماره بدن برای‬
‫جلوگیری از بروز اشتباه این‬
‫لیست تهیه می شود‪.‬‬
‫فرم شماره ‪( 5‬گزارش حذف و انتقال)‬
‫• در صورت حذف تعدادی گاو‬
‫از گله به هر دلیل یا در‬
‫صورت جابجایی گاوها از گله‬
‫ای به گله دیگر یا از استانی‬
‫به استان دیگر از این فرم‬
‫استفاده می گردد‪.‬‬
‫رکورد گیری و اهمیت آن در اصالح نژاد‬
‫• مهم ترین وظیفه مدیر اقتصادی کردن فعالیت دامپروری است و‬
‫رکوردگیری یکی از مهم ترین ابزارهایی است که به مدیر در رسیدن‬
‫به این هدف کمک می کند‪.‬‬
‫• تعریف رکوردگیری‪ :‬اندازه گیری دقیق و مرتب صفات مورد نظر‬
‫برای بررس ی توان تولیدی‪ ،‬تولید مثلی و اقتصادی گاوهای شیری‬
‫است و مهم ترین این صفات‪،‬تولید شیر‪ ،‬چربی‪ ،‬پروتئین‪ ،‬تیپ‪،‬‬
‫تولید مثل و طول عمر اقتصادی‬
‫رکورد گیری‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫انواع رکورد‪:‬موقت و دائم‬
‫روش مناسب رکوردگیری باید دارای خصوصیات زیر باشد‪:‬‬
‫جدید باشد‬
‫کاربردی باشد‬
‫به سادگی قابل فهم باشد‬
‫بتوان به سادگی آن را ارتقا داد‬
‫گزارشهای جمع آوری شده به سادگی تجزیه و تحلیل شود‬
‫رکورد گیری‬
‫• کاملترین روش تهیه گزارش‪ ،‬جمع آوری اطالعات به صورت دائمی یا روزانه‬
‫است اما در عمل به دالیل گوناگون از جمله هزینه زیاد این روش اجرایی‬
‫نیست‪.‬‬
‫• گزارشهای حاصل از رکوردگیری دوره ای (هفتگی‪ 15 ،‬روزه‪ ،‬ماهانه‬
‫وغیره)تفاوت نسبتا کمی با رکوردگیری روزانه دارند‬
‫فواصل رکورد‬
‫گیری‬
‫هفتگی‬
‫‪ 15‬روز‬
‫‪ 21‬روز‬
‫ماهانه‬
‫درصد تفاوت‬
‫‪04/1‬‬
‫‪48/1‬‬
‫‪08/2‬‬
‫‪68/2‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫کنترل تغذیه دام‬
‫• اطالعات حاصل از رکوردگیری منظم تغییرات تولید هر گاو را به‬
‫تنهایی منعکس می کند‪.‬در نتیجه متخصصان تغذیه قادر خواهند‬
‫بود گاوها را بر اساس تولید دسته بندی کنند و برای هر دسته‬
‫متناسب با تولید و با توجه مواد خوراکی در دسترس و قیمت آنها‬
‫اقتصادی ترین و مطلوبترین جیره را توصیه کنند‪.‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫حذف گاوهای کم بهره و انتخاب گاوهای پربهره‬
‫• برای جایگزینی هر نسل از گاوهای گله بهترین تلیسه ها را بر اساس‬
‫نتایج حاصل از رکورد مادران‪،‬خویشاوندان و هم گله ایها انتخاب‬
‫می کنند‪.‬‬
‫• با پیگیری برنامه های رکورد گیری‪ ،‬تالش برای رفع مشکالت و بهره‬
‫گیری از اصول صحیح مدیریت میانگین تولید گله افزایش می‬
‫یابد‪.‬‬
‫• به موازات باال رفتن میانگین تولید‪ ،‬می توان به تدریج تعداد دام‬
‫را بدون کاهش در تولید گله کم کرد و به بهره وری رسید‪.‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫برنامه های اصالح نژاد‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫با توجه به اینکه در اصالح نژاد‪ ،‬گاو نر به سبب تولید نتاج بیشتر اهمیت‬
‫زیادی دارد‪ ،‬انتخاب آن به اطالعات وسیع‪ ،‬دقیق و قابل اطمینانی از نظر‬
‫علمی نیاز دارد و دقیق ترین و عملی ترین روش ارزیابی و انتخاب آن‬
‫استفاده از آزمون نتاج است‪ .‬از آنجا که آزمون نتاج بر اساس اطالعات‬
‫حاصل از رکوردگیری دختران گاوهای نر صورت می گیرد‪ ،‬اهمیت‬
‫رکوردگیری آشکارتر می شود‪.‬‬
‫جلوگیری از واردات اسپرم‬
‫برآورد پارامترهای ژنتیکی(وراثت پذیری و همبستگی )‬
‫کمک در برنامه انتقال جنین و جفتگیری های تنظیم شده‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫مدیریت تولیدمثل‬
‫• تولید شیر به دنبال زایش روی می دهد و با افزایش دوره های‬
‫شیردهی تولید شیر افزایش خواهد یافت‪.‬‬
‫• با کنترل مراحل چرخه تولید مثلی می توان فاصله دو زایش را به‬
‫حداقل طبیعی رساند‪.‬‬
‫• در رکوردگیری عالوه بر رکورد شیر اطالعات مربوط به تولیدمثل‬
‫هر گاو(فحلی‪ ،‬نوع اسپرم‪،‬خشکی‪ ،‬آبستنی‪ ،‬زایش وغیره) جمع آوری‬
‫شده و نقاط ضعف و قوت گاوداری مشخص می شود‪.‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫کنترل آلودگی ها‬
‫• از انجا که اندام تولید شیر پستان گاو است‪ ،‬حفظ آن از آلودگی‬
‫(مانند ورم پستان)‪ ،‬از مهمترین کارهای گاوداری به حساب می آید‪.‬‬
‫برای این منظور نمونه های شیر را که برای تعیین درصد چربی یا‬
‫پروتئین به آزمایشگاه ارسال می شود‪ ،‬از نظر باکتری شناس ی‬
‫نیزآزمایش می کنند و در صورت مشاهده هرگونه عالمت غیر‬
‫طبیعی تذکرات الزم داده می شود‪.‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫بررس ی کیفیت شیر‬
‫• تعداد سلولهای سوماتیک در هر میلی لیتر شیر‪ ،‬کمیتی برای بیان‬
‫کیفیت شیر است‪ .‬این سلولها بیشتر از گلبولهای سفید خون و‬
‫سلولهای بافت مترشحه شیر تشکیل شده اند‪.‬‬
‫• بر اساس استاندارهای ‪ DHI‬مقدار ‪ SCC‬در هر میلی لیتر شیر‬
‫به طور طبیعی کمتر از ‪ 200000‬هزار است و این کمیت توسط‬
‫دستگاههای پیشرفته الکترونیک در سریعترین زمان مشخص می‬
‫شود‪.‬‬
‫اهمیت رکورد گیری‬
‫استفاده در دستگاه های تحقیقاتی‬
‫• با رکورد گیری می توان حجم زیادی از اطالعات با ارزش را در‬
‫زمینه های تغذیه‪ ،‬تولید مثل‪ ،‬مدیریت و غیره به صورت منظم‪،‬‬
‫دقیق‪ ،‬علمی و قابل اطمینان برای استفاده در طرح های‬
‫مطالعاتی در اختیار مراجع تحقیقاتی قرار داد‪.‬‬
‫انواع رکورد گیری‬
‫• رکورد گیری رسمی یا ‪ : Official recording‬از آنجا که اطالعات‬
‫بدست آمده از این روش برای اجرای آزمون نتاج و برآورد ارزش اصالحی‬
‫گاوهای نر و ماده در برنامه های اصالح نژاد به کار می رود‪ ،‬مراجع معتبر‬
‫(دولتی‪ ،‬تعاونی ها‪ ،‬مدیران فنی و غیره) باید رکوردها را تهیه کنند‪.‬‬
‫• رکورد گیری غیر رسمی‪ :‬این روش توسط برخی تعاونی ها یا گاوداران به‬
‫صورت شخص ی انجام می شود و از اطالعات آن برای بهبود مدیریت و‬
‫برخی برنامه های اصالح نژاد استفاده می شود‪.‬‬
‫چگونگی رکورد گیری‬
‫• مدت رکوردگیری در هر بار ‪ 24‬ساعت و طی دو روز انجام می شود‬
‫(ظهر‪ ،‬شب و صبح روز بعد)‬
‫• مدت بین دو بار رکوردگیری نباید از ‪ 26‬روز کمتر و از ‪ 35‬روز بیشتر‬
‫شود‪.‬‬
‫• اطالعات مربوط به هر گاو برای کورد گیری هر دوره‪ :‬شماره‬
‫گاو‪،‬شماره ثبت گاو‪ ،‬نام دامداری و کد‪ ،‬دوره شیردهی‪ ،‬تاریخ‬
‫تلقیح منجربه آبستنی‪ ،‬شماره اسپرم‪ ،‬تاریخ زایش‪ ،‬نحوه تولد‪،‬‬
‫جنسیت گوساله‪ ،‬وزن گوساله و غیره‬
‫چگونگی رکورد گیری (ادامه)‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫حداقل فاصله مجاز بین اولین رکوردگیری و زایش ‪ 3‬روز‬
‫حداکثر فاصله بین زایش و اولین رکوردگیری ‪ 75‬روز‬
‫حداقل فاصله زمانی برای برداشتن نمونه شیر پس از زایش برای تعیین‬
‫درصد چربی ‪ 3‬و تعیین پروتئین ‪ 9‬روز است‪.‬‬
‫آخرین رکوردگیری زمانی انجام می شود که گاو را فقط یک بار در روز می‬
‫دوشند‪.‬‬
‫اگر گاوی در طول دوره شیردهی سقط کند آن دوره ادامه یافته و اگر‬
‫سقط در زمان خشکی باشد روز بعد از سقط اولین روز دوره جدید شیردهی‬
‫می باشد‪.‬‬
‫تصحیح و استاندارد کردن تولید‬
‫• برای افزایش دقت سنجش گاوها‬
‫باید رکوردها را بر اساس آثار‬
‫محیطی شناخته شده ای مانند‬
‫سن زایمان‪ ،‬دفعات دوشش‪،‬‬
‫روزهای خشک و روزهای بین دو‬
‫زایش تصحیح کرد‬
‫• ضرایب تصحیح ممکن است در‬
‫نژادها و کشورهای مختلف و حتی‬
‫فصل های سال متفاوت باشد‬
‫تصحیح بر اساس دفعات دوشش‬
‫• در گاوداریها معموال گاوها ‪ 2‬یا ‪ 3‬بار در روز دوشیده می شوند‪ .‬هر‬
‫چه دفعات دوشش بیشتر باشد‪ ،‬مقدار تولید شیر نیز افزایش می‬
‫یابد (در نظر گرفتن هزینه)‪.‬برای مقایسه گاوها با دفعات دوشش‬
‫متفاوت تولید آنها با استفاده از جدول مربوطه و بر اساس ‪ 2‬بار‬
‫دوشش تصحیح می شود‪.‬‬
‫• مجموع تولید شیر در دفعات دوشش در حکم تولید روزانه تلقی‬
‫می شود‪.‬‬
‫برآورد کل شیر و چربی در فاصله دو رکورد گیری‬
‫• الف‪ -‬در فاصله زایش تا اولین رکورد گیری‪ :‬مقدار شیر رکوردگیری‬
‫شده در ضریبی که از جدول اولین رکوردگیری استخراج می شود‬
‫ضرب و عدد حاصل در کل زمان بین زایش تا اولین رکوردگیری‬
‫ضرب می گردد‪.‬‬
‫• ب‪ -‬در فاصله رکوردگیری اول و دوم‪:‬برای این منظور میانگین‬
‫اعداد رکوردگیری اول (تصحیح شده) و دوم را محاسبه و در‬
‫فاصله زمانی دو رکوردگیری ضرب می کنیم‪.‬‬
‫تصحیح تولید بر اساس ‪ 305‬روز‬
‫• توصیه کاربردی به گاوداران داشتن دوره شیردهی ‪ 305‬روز و دوره‬
‫خشکی ‪ 60‬روز است‪.‬‬
‫• در مواردی که طول دوره شیردهی کمتر از این مدت است‪ ،‬برای‬
‫مقایسه گاوها باید تولید این مدت را تصحیح کرد (با استفاده از‬
‫ضرایب تصحیح از جدول مربوطه)‪.‬‬
‫• روش‪ :‬با توجه به سن گاو (کمتر یا بیشتر از ‪ 36‬ماه) و تعداد‬
‫روزهای شیردهی‪ ،‬ضریب مربوط به شیر و چربی از جدول‬
‫استخراج و در مقدار شیر و چربی تولید شده ضرب می شود‪.‬‬
‫تصحیح تولید (زمانی که طول دوره بیش از ‪ 305‬روز‬
‫است)‬
‫• در این موارد به روش زیر می توان عمل کرد‪:‬‬
‫• مقدار تولید آخرین دوره رکورد گیری را از کل تولید کم می کنیم‪.‬‬
‫در این صورت طول کل مدت شیردهی گاو به کمتر از ‪ 305‬روز می‬
‫رسد‪ .‬سپس با استفاده از ضرایب جدول‪ ،‬به تصحیح تولید بر‬
‫اساس ‪ 305‬روز می پردازیم‪.‬‬
‫تصحیح رکورد بر اساس سن‬
‫• دالیل‪:‬‬
‫• ‪ -1‬هدف از تصحیح سن‪ ،‬معادل ساختن آن با سن حیوان بالغ است تا‬
‫رکورد فعلی گاو به نحوی تصحیح شودکه رکوردی که ممکن است در سن‬
‫بلوغ داشته باشد‪ ،‬به دست آید‪ .‬این عامل معادل بلوغ یا ‪ ME‬نام دارد‪.‬‬
‫• ‪ -2‬حذف تفاوتهای مربوط به سن زایمان است که امکان دارد انحراف‬
‫زیادی در ارزیابی ژنتیکی گاو و ارزیابی ژنتیکی پدرها بوجود آورد‪ .‬این کار با‬
‫استفاده از ضرایب معادل بلوغ در جدول مربوطه انجام می شود‪.‬‬
‫تصحیح تولید‬
‫• فرمول استاندارد تولید شیر بر اساس‪ 305‬روز و معادل بلوغ‬
‫• شیر‪ 305‬روز=(شیرآخرین رکورد*ضریب متغیر)‪+‬عدد ثابت‪+‬مجموع شیرتولید شده‬
‫• فرمول استاندارد تولید چربی بر اساس ‪ 305‬روز‪:‬‬
‫• چربی‪ 305‬روز=(چربی آخرین رکورد*ضریب متغیر)‪+‬عدد ثابت‪+‬کل چربی تولیدی‬
‫تصحیح بر اساس درصدهای متفاوت چربی‬
‫)‪(FCM‬‬
‫• مقایسه شیر با درصدهای متفاوت چربی بر اساس معادله زیر‬
‫امکان پذیر است‪:‬‬
‫)‪• FCM= (2.66M+100F)/(2.66+4‬‬
‫• که ‪ M‬مقدار شیر به کیلوگرم و ‪ F‬مقدار چربی به کیلوگرم و ‪f‬‬
‫درصد چربی شیر است‪ .‬اگر به جای ‪ f‬عدد ‪ 4‬قرار دهیم رابطه‬
‫مورد نیاز برای تصحیح تولید شیر بر اساس ‪ 4‬درصد چربی به‬
‫دست خواهد آمد‪:‬‬
‫‪• (FCM)4%=15F+0.4M‬‬
‫روش های رکورد گیری شیر‬
‫• ‪ -1‬روش دستی‪ :‬بیشتر در روستاها و مناطقی که گاوهای خود را با‬
‫دست می دوشند استفاده می شود‪ .‬مقدار شیر دوشیده شده به‬
‫دقت وزن شده و مقداری از آن برای تعیین درصد چربی و پروتئین‬
‫به آزمایشگاه فرستاده می شود‪.‬‬
‫• ‪ -2‬روش استفاده از شیردوش های سیار‪:‬‬
‫• در این روش شیر دام با دستگاه در داخل یک مخزن جمع آوری می‬
‫شود‪ .‬بعض ی از آنها مدرج هستند و می توان وزن را از روی ظروف‬
‫حاوی شیر مشخص کرد‪.‬‬
‫روش های رکورد گیری شیر‬
‫• ‪ -3‬سیستمهای جاردار‪:‬‬
‫• این شیردوش ها بسیار متنوع بوده و‬
‫در مدلهای مختلف ساخته می‬
‫شوند‪ .‬رکوردگیری در این روش به‬
‫دلیل مدرج بودن جارها به راحتی‬
‫انجام می شود‪ ،‬به دلیل اینکه هر‬
‫شیشه هر شیشه جاردار مخصوص‬
‫یک گاو بوده و شیر دوشیده شده در‬
‫داخل این شیشه ها جمع می شود‪.‬‬
‫در این سیستم نمونه برداری نیز به‬
‫سادگی امکان پذیر است‪.‬‬
‫روش های رکورد گیری شیر‬
‫• ‪ -4‬روش میلکومتر (شیر سنج)‪:‬‬
‫• در سیستمهای شیردوش ی خطی شیر به صورت مستقیم به سرد‬
‫کن منتقل می شود در این سیستمها میلکومتر بین شیر خروجی از‬
‫خرچنگی و لوله انتقال شیر به سرد کن قرار می گیرد‪ .‬در این حالت‬
‫شیر در هنگام دوشیده شدن به نسبت معینی داخل میلکومتر شده‬
‫و بقیه مستقیما به سرد کن می ریزد‪ .‬با توجه به ستون مدرج‬
‫میلکومتر مقدار شیر تولیدی مشخص می شود‪.‬‬
‫روش های رکورد گیری شیر‬
‫• ‪ -5‬سیستم متاترون‪:‬‬
‫• در این سیستم توسط مگنتهای مغناطیسی که به گاو متصل مي شود (عموما ً‬
‫بهصورت گردنبند میباشد) گاو شناسایی شده بهطوری که با ورود گاو به‬
‫داخل شیردوش دستگاه شیردوش گاو را شناسایی کرده و جایگاه گاو در‬
‫ردیف ثبت میشود‪ ،‬کارتیهها شسته و خرچنگی وصل میشود‪ .‬این سیستم‬
‫فاقد شیشه میباشد و از یک پولستاتور کامالً هوشمند استفاده میشود‪ .‬شیر‬
‫دوشیده شده از دستگاه سنجش عبور کرده و مقدار شیر‪ ،‬درصد چربی و در‬
‫بعضی اوقات حتی سوماتیک سل کانت آن نیز اندازهگیری میشود و این‬
‫اطالعات بهصورت دستهبندی شده به نرمافزار مرکزی انتقال می یابد محاسن‬
‫این سیستم عبارتند از‪:‬‬
‫اگر گاو فحل یا بیمار باشد دستگاه به شیردوش و حتی کاربری که در دفتر‬
‫گاوداری نشسته اعالم میکند‪.‬‬
‫در ظاهر این دستگاه از هزینه باالیي برخوردار است ولي با گذشت زمان و در‬
‫دراز مدت این تكنولوژي باعث کاهش بسیاری از هزینهها میگردد‪.‬‬
‫روش های تعیین درصد چربی شیر‬
‫• ‪ -1‬ژربر‪ :‬دراین روش که یک روش مرجع می باشد‪ ،‬با استفاده از‬
‫اسید و الکل و تجهیزاتی از قبیل سانتریفوژ‪ ،‬شیکر‪،‬بوتیرومتر و‬
‫غیره درصد چربی شیر را تعیین می نمایند‪.‬‬
‫• ‪ -2‬الکترونیکی‪ :‬در این روش با استفاده از تجهیزات مخصوص‬
‫آنالیز شیر و شمارش سلولی‪ ،‬به طور دقیق و سریع قادر به آنالیز و‬
‫حتی شمارش سلولی نمونه های شیر مورد آزمایش می باشد‪.‬‬
‫تعیین وزن دام‬
‫• دانستن وزن گوساله و گاو برای تعیین افزایش وزن روزانه‪ ،‬تنظیم‬
‫جیره غذایی‪ ،‬تعیین زمان کشتار‪ ،‬تعیین ضریب تبدیل غذایی‪،‬‬
‫تعیین زمان تلقیح و غیره دارای اهمیت است و به روش های‬
‫متفاوتی اندازه گیری می شود‪:‬‬
‫• ‪ -1‬روش استفاده از فرمول‪ :‬وزن دام متناسب با حجم بدن تغییر‬
‫می کند‪ .‬بنابراین می توان با اندازه گیری ابعاد بدن و با استفاده‬
‫از فرمول های مربوط‪ ،‬وزن تقریبی را بدست آورد‪.‬‬
‫تعیین وزن دام‬
‫روش استفاده از فرمول‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫وزن دام=‪(*80‬دور سینه) به توان ‪3‬‬
‫وزن دام= ‪*80‬دور سینه*طول بدن*دور شکم‬
‫وزن دام= ‪(*40‬دور مورب سینه) به توان ‪3‬‬
‫در این روش باید دور سینه را در حالت ناشتا(‪ 12‬ساعت پس از‬
‫آخرین خوراک) اندازه گرفت‪.‬‬
‫عیب مهم این روش مربوط به دقت آنهاست‪ ،‬زیرا صحت و دقت‬
‫روابط محدود به جمعیت هایی است که اعداد از آنها جمع آوری‬
‫شده است و در همه جا قابل استفاده نیست‪.‬‬
‫تعیین وزن دام‬
‫استفاده از وزن متر‬
‫• این نوار از یک طرف اندازه دور‬
‫سینه را بر حسب سانتی متر و از‬
‫طرف دیگر وزن گاو را نشان می‬
‫دهد‪.‬‬
‫تعیین وزن دام‬
‫استفاده از باسکول‬
‫• استفاده از این وسیله محدود به‬
‫گاوداریهای خیلی مدرن یا مراکز‬
‫تحقیقاتی است‪.‬‬
‫عوامل موثر بر رکورد شیر و ترکیبات آن‬
‫میزان تولید شیر و ترکیبات موجود در آن نتیجه تاثیر مشترک توراث و‬
‫محیط است‬
‫جهت افزایش دقت انتخاب الزم است رکورد هر حیوان به طور‬
‫صحیحی معرف ظرفیت ژنتیکی آن حیوان باشد ولی در واقع رکورد های‬
‫تولید شیر عالوه بر نژاد تحت تاثیر عوامل محیطی مختلفی است نظیر‬
‫اثرات گله ‪ ،‬سال زایش ‪،‬دفعات دوشش در روز‪ ،‬طول شیر دهی‪ ،‬تغذیه‬
‫و غیره قرار دارد‪.‬‬
‫عوامل موثر بر رکورد شیر و ترکیبات آن‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تفاوت های نژادی‬
‫گله‬
‫طول دوره شیردهی‬
‫دفعات دوشش در روز‬
‫سن زایش‬
‫دفعات زایش‬
‫فصل زایش‬
‫طول مدت خشکی و شرایط جسمانی‬
‫تفاوت های نژادی‬
‫• نژاد های گاو شیری تحت تاثیر دخالت بشر بر اساس صفات تیپ‬
‫(نظیر قد‪ ،‬رنگ و خصوصیات پستان )یا بر اساس صفات تولیدی‬
‫(نظیر تولید شیر وگوشت )به وجود آمده اند ‪.‬‬
‫• شیر تولید شده توسط نژادهای مختلف از لحاظ درصد چربی ‪،‬‬
‫پروتئین و مقدار ماده خشک بدون چربی متفاوت بوده و اصوال‬
‫نژادهایی که مقدار شیر بیشتری تولید مینمایند درصد چربی آنها‬
‫کمتر است ‪.‬‬
‫گله‬
‫• به طور کلی تفاوت رکورد در گله های مختلف به دلیل نحوه‬
‫مدیریت از قبیل نگهداری ‪،‬پرورش تغذیه و غیره متفاوت است زیرا‬
‫تمامی عوامل فوق در سالها و فصول مختلف تغییر مینماید لذا‬
‫اثرات گله‪ ،‬سال و فصل توٲما در نظر گرفته میشوند ‪.‬‬
‫مراحل مختلف شیردهی‬
‫• میزان تولید شیر و چربی آن در مرحل مختلف شیردهی یکسان نیست و‬
‫میزان آن عالوه بر نژاد بستگی به سن و مراحل شیردهی دارد‪.‬‬
‫• این اثر در بعض ی ازگاوها بیشتر از سایرین است ‪ .‬اجزا تشکیل دهنده شیر‬
‫نیز تحت تاثیر مراحل دوره شیر دهی قرار میگیرند ‪.‬‬
‫• اصوال در یک گله گاو شیری تفاوتهای زیادی از نظر طول دوره شیر دهی‬
‫وجود دارد ‪ .‬تعدادی از گاوها تحت تاثیر عواملی نظیر خشک شدن پیش از‬
‫موعد‪،‬ابتالءبه بیماریها ‪ ،‬دوره شیردهی کوتاهتری نسبت به بقیه دارند لذا‬
‫الزم است آنها را به منظور مقایسه رکوردهای شیر‪ ،‬برای طول دوره‬
‫شیردهی تصحیح نمود ‪.‬‬
‫دفعات دوشش در روز‬
‫• گاوها معموال ‪ ٢‬یا‪ ٣‬بار و در بعض ی از مواقع ‪ ۴‬بار در روز دوشیده میشوند‬
‫درصورتیکه فاصله بین شیردهی یکسان باشد اختالف در ترکیب شیرکم‬
‫میشود‪.‬هنگامی که گاو‪۴‬باردوشیده میشوددرصدچربی صبح باالتر است ‪.‬‬
‫• شیر بدست آمده از هر گاو در هر دوشش‪ ،‬از آغاز تا انتها و از هر پستانک‬
‫دارای مقدار و ترکیب یکسان نبوده‪ ،‬از نظر کمی و کیفی با هم فرق دارند به‬
‫طوریکه مقدار شیر پستانکهای عقبی از جلویی بیشتر بوده و مقدار درصد‬
‫چربی هر چقدر به پایان شیردوش ی نزدیک تر شویم بیشتر خواهد بود‪.‬‬
‫سن زایش‬
‫• تحقیقات نشان داده است که با افزایش سن دام میزان شیر آنها افزایش‬
‫می یابد ‪ .‬این افزایش در تولید به دلیل بهبود شرایط جسمانی‪،‬‬
‫رشدوتوسعه تدریجی بافت پستان به وجود آمده است به طوری که گاوها‬
‫در زایمان اول تا ششم به ترتیب ‪۱۰۰،۹۵،۹۲،۹۰،۸۵،۷۵‬درصداز ظرفیت‬
‫نهایی خودرا تولید میکنند‪.‬‬
‫• هر چند که بین نژادهای مختلف گاوشیری تفاوتهایی از لحاظ سن بلوغ‬
‫جسمی وجود دارد ولی در اکثر نژادهای شیری بلوغ جسمی در سنین بین ‪۵‬تا‪۷‬‬
‫سال میباشد ‪ ،‬پس از این سن به دلیل کاهش فعالیت غدد پستانی و بروز‬
‫اختالالت گوارش ی میزان تولید شیر کاهش پیدامیکند ‪.‬‬
‫دفعات زایش‬
‫• از دیدگاه اقتصادی دفعات زایش گاوها برای یک دامدار‬
‫اهمیت دارد‪.‬در اکثر موارد سن حیوان با تعداد دفعات زایش‬
‫گوساله ها سنجیده میشود‪ .‬با این حال هنگامی که سن گاو‬
‫در اولین زایش زیاد باشد و فاصله زایشها نیز به دالیل‬
‫مختلفی متغییر باشد دفعات زایش نمیتواند معرف سن حیوان‬
‫باشد معموال تولید شیر گاو در دوره شیردهی چهارم یا پنجم‬
‫حداکثر است ‪.‬‬
‫فصل زایش‬
‫• میانگین تولید شیر گاوهایی که در فصول مختلف زایش نموده اند‬
‫متفاوت است ‪ .‬بنابر این با توجه تفاوتهای موجود در شرایط‬
‫اقلیمی‪ ،‬رکوردهای حیوانات برای فصل زایش تصحیح میشوند‪.‬‬
‫بررسیها نشان میدهد که میانگین تولید شیر گاوها یی که در‬
‫فصول پاییز و اوایل زمستان زایش میکنند بیشتر از تولید گاوهایی‬
‫است که در فصول بهار یا تابستان زایش میکنند ‪ .‬درواقع به دلیل‬
‫باالتر بودن درجه حرارت محیط و کاهش اشتهای حیوان تولید‬
‫شیر ماههای تابستان کاهش می یابد‪.‬‬
‫تغذیه‬
‫• از میان عوامل محیطی ذکر شده تغذیه مهمترین عامل‬
‫• هرگونه تغییر ناگهانی و نامناسب در جیره بر مقدار و ترکیبات شیر‬
‫تاثیر دارد‪.‬‬
‫وقتی مواد خشبی جیره به ‪ 30‬درصد یا کمتر برسد درصد چربی شیر‬
‫به ‪ 2‬درصد یا کمتر می رسد‪.‬‬