Lower Limb Kinesiology - Semnan University of Medical Sciences
Download
Report
Transcript Lower Limb Kinesiology - Semnan University of Medical Sciences
Electrotherapy
Amir H. Bakhtiary
PhD. PT
Associate Professor
Physiotherapy Department
Rehabilitation faculty
Semnan University of Medical Sciences
پرتوهای ماورا بنفش
Ultra-violet
Radiation
پرتوهای ماورا بنفش چیست؟
پرتوهاي نامرئي واقع در انتهاي طيف مرئي و نور بنفش
•با طول موج 390تا nm400شروع و تا منطقه پرتوهاي نرم X-ray
•طيف پرتوهاي وراي بنفش در سه منطقه طبقهبندي ميشود B ،A :و .C
نوع پرتو
Biotic
UVA
UVB
Abiotic
UVC
طول موج
نامهاي ديگر
315ـnm 400
280ـnm 315
UVبلند ،نور سياه
UVمتوسط UV ،اريتما
100ـnm 280
UVكوتاه UV ،ميكروبكش
نحوه توليد پرتوهاي ماوراء بنفش چگونه است؟
• حرارت بسیار زیاد منبع نوري منجر به تولید پرتو UVنظیر عبور جريان
الكتريسيته از داخل بخار يونیزه شده( ،اغلب از بخار جيوه استفاده
ميشود) ،المپهای کم فشار بخار جیوه و یا المپ فلورسنت
• المپ بخار جیوه اعمال ولتاژ داخل المپ كوارتز (حاوی كمي بخار جيوه) ،موجب
نوسان بین الكترونها و اتمهاي جيوه و شكلگیري الكترونها و يونهاي آزاد جيوه
ميگردد .برخورد الکترونها به اتمها و یونهای آزاد موجب برانگیختگی و رفتن
الکترونها به تراز انرژی باالتر و سپس برگشت آنها به تراز انرژی اولیه منجر به
آزادی یک فوتون پر انرژی UVمی گردد.
• المپ فلورسنت :شامل لولههاي تخليه كم فشار جيوه با پوشش فسفري که امواج
كوتاه ماوراء بنفش را جذب ،وموجب برانگيختگي اتمهاي فسفر و تشعشع مجدد با
طول موج بلندتر ميگردد .اين المپها را فلورسنت مينامند
• المپهای فشار متوسط که مادون قرمز بیشتری نسبت به نوع کم فشار دارند
طول موج پرتوهای مولدهای UVو نور خورشید
طیف تابش المپهای فشار متوسط
طول موج ()nm
578
پرتو
مرئي
546
مرئي
436
مرئي
405
مرئي
365
UVA
334
UVA
313
UVB
302
UVB
297
UVB
265
UVC
254
UVC
المپهای کرومایر چیست؟
تونل تراکتین چیست؟
نحوه اندازه گیری دوز تابش ی ماوراء بنفش چگونه است؟
• تعيین توان تشعشع يا شدت تشعشع در نقطه خاص ي( ،وات بر متر مربع يا
وات بر سانتيمتر مربع).
• مقدار انرژي یا دوز تابش تشعشع عبارت است از میزان تشعشع ()W/cm2
ضربدر واحد زمان بر حسب ثانيه)J/cm2 ( .
تابش = توان منتشر شده درواحد سطح ( )W/cm2
تابش ( × )W/cm2زمان تابش ( = )sدوز تابش تشعشع ( )J/cm2
آثار فیزيولوژيكی تابش ماوراء بنفش روی پوست چیست؟
• آثار فوری و حاد
• آفتاب سوختگی با عالئم التهاب
•
•
•
•
•
شامل درد ،تورم ،قرمزی و گرم شدن پوست است
این تغییرات همراه تخریب سلولهای النگر هانس ودر نتیجه موجب کاهش عملکرد سیستم
ایمنی در پوست میشود
اريتما ،يا قرمزي فورا که با دوره تاخیر ( )Latent periodظاهر و بعد از چند ساعت شدت
مييابد و سپس بتدريج كاهش مييابد.
افزايش ضخامت و پيگمانتاسيون حفاظتي که30ـ 40روز بطول انجامد و ناش ي از تابش دوز
تحت اريتما ) (suberythmal doseبوده كه شدت آنها آنقدر نیست كه منجر به قرمزي
قابل مشاهده روي پوست گردد
میزان بروز اين آثار بستگي به مقدار انرژي UVBمورد استفاده ،شدت تابش ،واكنش و
حساسيت پوست افراد دارد.
• آثار طوالنی مدت
ويژگيهاي انواع اريتما
E
E
E-
-
--
-
E
E
-
-
-
آثار فیزيولوژيكی تابش ماوراء بنفش روی پوست چیست؟
•آثار طوالنی مدت تابش پرتوهای ماورا بنفش
•واکنش حفاظتی برنزه شدن و تغییر رنگ پوست که موجب افزایش تولید مالنین شده
بعد از تابش UVBاست
•تغییرات پیگمانتاسیون و کاهش عملکرد سیستم ایمنی در اثر تابش طوالنی پرتوهای
UVروی پوست
•افزایش رشد پوست یا هیپرپالزی درم ،که افزایش سرعت چرخه تکثیر سلولهای
کراتینوسیت در اثر تابش پرتوهای UVموجب افزایش سرعت رشد پوست برای یک
دوره زمانی (واکنش حفاظتی در مقابل نور) شده
•تابش پرتو UVبرای تولید ویتامین Dاز کلسترول در پوست ضروری است.
•تابشهای مکرر پرتوهای UVموجب رشد کراتینوز فعال و تبدیل آنها به سلولهای
سرطانی میگردد
•دوز شديد پرتوهاي UVBو UVCموجب کونژکتویت و فوتوكراتيتيس شود
آثار درمانی و موارد کاربرد ماورابنفش چیست؟
•پسوريازيس يك بيماري پوستي مزمن ناشناخته که زمان انتقال ( )Transit timeبه
حدود 36ساعت کاهش مییابد و تعداد سلولهای تکثیر کننده اپیدرم نزدیک دو برابر
افزایش مییابد.
• درمان PUVAبا طول موج 311و nm 312جهت درمان سیستماتیک با استفاده از داروی
پسورالن و یا داروهای دیگر
•ویتیلیگو یک بیماری شایع پوستی با مشخصه فقدان مالنوسیتها است .که لکههای
سفید بصورت موضعی و یا وسیعتر روی پوست ظاهر میشود.
•درمانهای پیشنهادی شامل استفاده از پمادهای گلیکوکورتیکوئید و PUVAبا استفاده
از طیف محدود nm 311پرتوهای UVBمیباشد مناطق مجاور طبیعی باید پوشانده
شود
•برای سنتر ویتامین Dدوز SubE1پرتوهای UVBمناسب است
•کنترل عفونتهای باکتریایی سطحی با استفاده از تابش دوز E4ماوراء بنفش
UV برخی موارد پیشنهادی استفاده درمانی
UVB وUVA
UVB
UVA
پسوريازيس
ويتيليگو
Dermatitis
D كمبود ويتامین
بعض ي از انواع فوتودرماتوز
اسكلرودرما
Utricaria pigmantosa
Atopic dermatitis
Cutaneous T cell Lymphomas
Lichen planus
Cutaneous Mastocytosis
Miscellaneous dermatoses
عوامل موثر بر واکنش پوست به استفاده درمانی از پرتوهای
ماورا بنفش کدام هستند؟
•مقدار انرژي ماوراء بنفش تابيده در واحد سطح پوست که بستگی به عوامل
متعددی دارد نظیر ،
•توان خروجی المپ( ،ضرورت تست دوز)
•فاصله بین المپ و سطح پوست( ،قانون عکس مربع فاصله)
•زاویه تابش پرتو روی پوست (عمود بودن پرتوها)
•مدت زمان تابش و پرتودهی پوست.
اگر دوز E1در فاصله cm 50به مدت 20ثانيه بدست آيد دوز E2در فاصله
cm 25با چه زمانی بدست می آید؟
•حساسيت بيولوژيكي پوست منطقه تحت تابش.
عوامل موثر بر حساسيت و واکنش بيولوژيكي پوست منطقه
تحت تابش چیست؟
نوع پوست
حساسيت پوست که تحت تاثیر
عوامل ژنتیکی
عوامل سیستماتیک و یا موضعی داروها
تابشهاي اخیر پرتوهای UVبه پوست (افزایش ضخامت و اثر حفاظتی)
جدول انواع پوست در واکنش به پرتوهای UV
نوع پوست
نوع I
نوع II
نوع III
نوع IV
نوع V
نوع VI
واکنش به پرتو UV
هميشه دچار آفتاب سوختگي ميشوند ،هيچ وقت قهوهاي نميشوند.
هميشه دچار آفتاب سوختگي ميشوند ،مختصري قهوهاي ميشوند.
گاهي اوقات دچار آفتاب سوختگي ميشوند ،هميشه قهوهاي ميشوند.
هيچوقت دچار آفتاب سوختگي نميشوند ،هميشه قهوهاي ميشوند
پوست رنگین است ،مغولي
پوست بشدت رنگین است ،سياه پوست
توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از
ماورا بنفش ضروری است؟
درجه اریتما
شامل E3 ،E2 ،E1و E4
اریتما درجه 1یا E1عبارت است از حداقل واکنش اریتما قابل مشاهده در سطح
پوست که ناش ی از تابش UVالمپ خاص ،در فاصله و زمان مشخص ظاهر میشود.
دوز حداقل اریتما ( )Minimal Erythemal Doseیا MED
یک ارتباط خطی طولي بین درجه اریتما و دوز مورد نیاز برای اریتمای مورد نظر و
بین درجه اریتما و زمان مورد نیاز برای ایجاد حداقل و حداکثر دوز موجود است
آزمایش اریتما
حساسیت پوست به نور
پیشرفت درمان
ويژگيهاي انواع اريتما
E
E
E-
-
--
-
E
E
-
-
-
توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از
ماورا بنفش ضروری است؟
درجه اریتما
آزمایش اریتما دارای مراحل زیر است
کنترل عوامل موثر بر حساسیت پوست
توضیح ماهیت تست به بیمار و استفاده از عینک محافظ
انتخاب مولد UVمناسب برای تست
استفاده از الگوی شکلهای غیر همسان برای تابش زمانهای مختلف
تابش پرتو UVروی پوست با زمانهای مختلف برای تعیین حساسیت پوست
کنترل سطح تابش بعد از 24ساعت برای تعیین دوز E1پوست بیمار
حساسیت پوست به نور
پیشرفت درمان
جدول انجام تست دوز UV
شنبه
انجام
زمان
تست 11صبح 3بعد از ظهر 7بعد از ظهر 11بعد از ظهر
شنبه
يكشنبه
7صبح
11صبح
به منطقه مربوط به هر شكل در زمانهاي فوق نگاه كنید و اگر پوست قرمز باشد
عالمت ضربدر (×) در خانه مربوطه بگذارید و اگر پوست قرمزي نباشد خط تیره (-
توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از
ماورا بنفش ضروری است؟
درجه اریتما
آزمایش اریتما دارای مراحل زیر است
حساسیت پوست به نور
استفاده از برخی مواد به صورت خوراکی یا پماد روی پوست موجب افزایش
حساسیت پوست به پرتوهای UVمیشود بنابراین:
قبل از انجام تست اریتما ،درمانگر باید استفاده از هر نوع دارویی را ثبت کند و
سطح پوست را از هرگونه پماد مورد استفاده تمیز کند.
باید تغییر برنامه دارویی بیمار در حین دوره درمانی با پرتو UVرا مورد توجه قرار
داد زیرا حساسیت پوست نیز تغییر میکند
پیشرفت درمان
توجه به چه نکاتی جهت استفاده درمانی ایمن و مطمئن از
ماورا بنفش ضروری است؟
درجه اریتما
آزمایش اریتما دارای مراحل زیر است
حساسیت پوست به نور
پیشرفت درمان
حتی كمترين دوز ماورابنفش موجب تغيیراتي ناش ی از پيگمانتاسيون ميگردد ،كه
موجب افزايش مقاومت پوست در مقابل ماورابنفش ميگردد
بايد دوز تابش را در هر جلسه درمان افزايش داد ،تا مقاومت پوست در مقابل
تابش ماورابنفش جبران گردد
دوز اوليه
تحت اريتما E0
E MED1
E2
E
زودترين زمان تكرار دوز بعدي
24ساعت
2روز
3تا 4روز
1هفته
درصد افزايش()%
12.5
25
50
75
چه نسبتی از سطوح بدن را می توان تحت تابش UVقرار داد؟
•
•
•
•
•
دوز Sub E1يا E0روی کل بدن
دوز E1روی نیمی از بدن یا كل بدن،
دوز E2روی 20الی %25از سطح بدن،
دوز E3روی %4سطح بدن (حدود ،)cm2 600
دوز E4فقط روی سطح زخم.
اگر دوز E1در فاصله cm 50به مدت 20ثانيه بدست آيد دوز E2در
فاصله cm 25با چه زمانی بدست می آید؟
در جلسه سوم مقدار آن چقدر است؟
مراحل کاربرد عمومی UVچیست؟
مراحل کاربرد عمومی UV
•
•
•
•
•
آمادهسازي بيمار
آمادهسازي دستگاه
دستورالعملها و احتياطات
كاربرد اشعه
پیشرفت درمان :این بخش شامل چهار جزء جداگانه میباشد:
)1مدت زمان درمانهای بعدی
)2اندازه سطح تحت درمان
)3تعداد کل جلسات درمان (اعمال محدودیت در تعداد جلسات)و
)4تنظیم دوز درمانی به دنبال قطع جلسات
نحوه انتخاب دوز درمانی پس از قطع جلسات درمانی چگونه
است؟
تاخیر جلسه بعدي درماني
تا 4روز
5تا 7روز
8تا 13روز
14تا 20روز
21تا 27روز
28روز
دوز
افزايش دوز برحسب معمول
تكرار دوز جلسه قبلي
انجام دوز ارائه شده در 4جلسه قبل
انجام دوز ارائه شده در 8جلسه قبل
انجام دوز ارائه شده در 12جلسه قبل
استفاده از دوز اوليه
چه مواردی باید بعد از استفاده درمانی از پرتوهای UVثبت شود؟
•
•
•
•
•
•
روزهای جلسات درمانی براي محاسبه پيشرفت درمان.
المپ مورد استفاده:
فاصله درماني بكار برده شده.:
محل دقيق درمان شامل وضعيت بيمار و نحوه پوشش محل درمان.
زمان :مدت زمان درمان در هر جلسه.
واكنش ايجاد شده :در هر جلسه واكنش ناش ي از جلسه قبلي بايد ثبت شود.
• هرگونه تغییر در عارضه بیمار نسبت به جلسه قبل
چه خطراتی هنگام استفاده درمانی ماورا بنفش وجود دارد؟
• اختالالت حس و اریتمای فوری (نشانه دوز تابش بیش از حد است)
• چشمها (استفاده از عینک مخصوص UVالزامی است)
• دوز بیش از حد درمانی
•
•
•
•
•
طوالني UV
تابش
نزديكي بيش از حد المپ
مناطق حفاظت شده پوست از تابشهاي قبلي
حساس كنندهها
تغيیر المپ
• تشکیل گاز سمی ازن در کابین درمانی
موارد عدم استفاده درمانی ماورا بنفش چیست؟
.1
.2
.3
.4
.5
.6
عوارض حاد پوستي ،نظیر اگزماي حاد ،درماتيت و اريتماي
صدمه پوست ناش ي از تابش پرتوهاي يونیزان نظیر درمان با اشعه .X
بيماري لوپوس اريتماتوس سيستميك با پرتوهاي UVتحريك و مجددا
گسترش مييابد.
واكنش آلرژيك به پرتوهاي ماوراء بنفش یا .Photo Allergy
گرافتهاي پوستي تازه انجام شده.
هنگام وجود بيماريهاي همراه با تب حاد از درمان روي كل بدن بايد
اجتناب كرد.