Transcript پایش رشد
پایش رشد )(GROWTH MONITORING دکتر آزیتا خیل تاش متخصص پزشکی اجتماعی پایش رشد اهداف این کالس: رشد و تکامل را تعریف نموده و تفاوت آن ها را بدانید. عوامل مؤثر بر رشد و تکامل را نام ببرید. منحنی رشد وزنی را بشناسید. انواع اختالالت رشد را توضیح دهید. برنامه های سالمت کودکان در کشور را توضیح دهید. مراحل تکامل اصلی کودک را بدانید. عقب ماندگی ذهنی کودک و عوامل مؤثر بر آن را بدانید. پایش رشد یعنی پایــیــدن رشد بچه و این كه مراقب رشد كودك و در نهایت سالمتی او باشیم .وزن كردن مرتب كودك و ثبت وزن او در كارت مخصوص مراقبت و رسم منحنی رشد كمك می كند كه از كفایت تغذیه كودك مطمئن شویم. برنامه پایش از بدو تولد شروع می شود و تا پایان سال ششم زندگی كودك ادامه دارد .برای پایش رشد باید از كارت پایش رشد استفاده كرد .كارت پایش رشد ابزاری بسیار ساده برای مراقبت از كودك و در حقیقت آینه سالمت اوست. محروم كردن كودك از شیر مادر ،زود یا دیر شروع كردن غذاي كمكي، ندادن غذاي كافي و مفید به كودك ،بیماري كودك ،مسایل عاطفي و رواني، رعایت نكردن مسایل بهداشتي و استفاده از آب ناسالم از مهمترین علل تأخیر رشد كودكان است. STAGES OF GROWTH AND DEVELOPMENT Infancy Neonate Birth to 1 month Infancy 1 month to 1 year Early Toddler Childhood 1-3 years Preschool 3-6 years Middle Childhood School age 6 to 12 years Late Childhood Adolescent 13 years to approximately 18 years اهداف مراقبت کودکان پیش از دبستان مراقبت از بیماری پیشگیری پایش رشد اهمیت مراقبت كودكان جمعيت زياد (حدود 15درصد جمعيت) ميرايي زياد خطر بيشتر ابتال به بيماريها (سوء تغذيه ،عفونتهاو ... ) رشد و تكامل سريع منابع انساني آينده كشور واژگان کلیدی رشد (:)Growth افزايش ابعاد فيزيكي بدن مثل وزن و قد نمو يا تكامل (:)Development افزايش مهارتها وپيچيدهتر شدن رفتارها پايش رشد و تكامل كودك براي بررس ي سالمتي كودك الزماست. رشد وتكامل عالوه بر جنبههاي بدني شامل جنبههايهوش ي ،عاطفي و اجتماعي هم هست. عوامل تعیین كننده رشد و تكامل صفات ارثي تغذيه سن (متفاوت بودن سرعت رشد در سنين مختلف) جنس محيط فيزيكي (نور آفتاب ،وضع مسكن ،تهويه و)... عوامل روانشناختي (تأثير بر روي تكامل و نيز بر روي رشد فيزيكي) عفونتها عوامل اقتصادي روشهاي ارزیابي رشد و نمو شاخصهاي رشد: (از تركيب وزن ،قد و دور سر با سن يا قد به دست ميآيند) وزن به سن قد به سن دور سر به سن وزن به قد نمايه توده بدني به سن روشهاي ارزیابي رشد و نمو منحنيهاي رشد براي شاخصها: وسيلهاي مناسب و يك نمودار ديداري براي پايش رشد و نظارت بر وضعيت سالمت كودك منحنيهاي استاندارد رشد :WHO مربوط به NCHSاست (كودكان سالم و خوب تغذيه شده آمريكايي) به عنوان استاندارد رشد در 5سال اول زندگي در تمام جهان پذيرفته شده است. اختالف رشد بين كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه ،مربوط به شرايط محيطي است تا اختالفات ژنتيكي عدم توصيه WHOبه تهيه منحني استاندارد كشوري در سالهاي اول زندگي در شرايط مناسب ،كودكان از حداكثر پتانسيل رشد خود استفاده ميكنند و تفاوتهاي ژنتيكي در سالهاي بلوغ تظاهر مييابد. NATIONAL CENTRE FOR HEALTH STATISTICS (NCHS) AND WHO REFERENCE recommended in 1977 developed based on longitudinal data (0-3 yrs) and on 3 cross-sectional studies (older children) of American population The infant population predominantly artificially fed National growth references Mostly also non-breastfed or mixed fed children NEW WHO GROWTH STANDARDS The international growth standards established by the WHO in April 2006 directly confront the notion that ethnicity is a major factor in how children grow. The new standards demonstrate that children born in different regions off the world, when given an optimum start in life, have the potential to grow and develop within the same range off height and weight for age. (ECHUII 2006 Global Framework for Action) NCHS, WHO REFERENCE The new Child Growth Standards is a crucial development in improving infant and young child nutrition globally. Unlike the old growth charts, the new standards (1) describe how children "should grow,” (2) establish breastfeeding as the biological "norm," and (3) provide international standards for all healthy children 1 year 2 years 3 years 4 years 5 years برنامه سالمت کودکان هدف کلی افزایش کیفیت و کمیت خدمات مراقبتی کودکان ازطریق برنامه های زیر: مراقبتهای ادغام یافته ناخوشیهای اطفال()IMCI مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم()WCC ترویج تغذیه با شیر مادر مراقبتهای ادغام یافته ناخوشیهای اطفال (مانا) INTEGRATED MANAGEMENT OF )CHILD ILLNESS (IMCI هدف کلی مانا( : )IMCI کاستن از ابتال و مرگ و میر کودکان زیر 5سال در اثر بیماریهای شایع دوران کودکی بررسي برنامه هاي موجود كشور براي مقابله با بیماریهاي تنفسي و اسهالي ( )CDD،ARIنشان داد كه این برنامه ها اشكاالت اساسي دارند بنابراین پس از تشكیل كمیته هاي علمي تخصصي طرح ناخوشیهاي اطفال ( مانا ) جایگزین گردید كه توجه خود را به بیش از 90درصد بیماریهایي كه در كودكان زیر 5سال منجر به مراجعه به پزشك مي شوند معطوف كرده است. مراقبتهای ادغام یافته ناخوشیهای اطفال (مانا) دراین طرح ارزیابي و طبقه بندي ،درمان ،پیگیري و مشاوره كودكان بیمار در دو گروه سني 7روزه تا 2ماهه و 2 ماهه تا 5ساله بر اساس اطالعات مندرج در دو بوكلت چارت ویژه پزشك و غیر پزشك انجام مي گیرد .این طرح هم اكنون در كلیه مراكز روستایي استان در حال اجراست . مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم()WCC برنامه مراقبت کودک سالم به دنبال یافتن راهی برای جدا کردن کودکان سالم از کودکان به ظاهر سالم یا مستعد به بیماری است که هنوز نشانه های بیماری در آنها مستقر نشده است .در حقیقت هدف این برنامه طراحی نظام غربالگری استاندارد مراقبت کودکان صفر تا هشت سال و اجرای آن میباشد. مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم()WCC بدین لحاظ دو مجموعه به صورت بوكلت چارت ویژه پزشك و غیر پزشك تحت عنوان مراقبت كودك سالم كمتر از 8سال به منظور پیشگیري از بیماري با استفاده از نشانه هاي بالیني تهیه شده است كه هر كودك در گروه سني زیر 8سال از نظر وضعیت عمومي ،وزن ،قد، دور سر ،تغذیه ،بینایي ،تكامل ،واكسیناسیون ،مكملهاي دارویي و رابطه متقابل والدین و كودك ارزیابي و طبقه بندي مي شود سپس مشاوره هاي الزم در زمینه هاي خاص و حوادث و سوانح انجام گردیده و در صورت نیاز زمان پیگیري نیز مشخص مي گردد . ترویج تغذیه با شیر مادر هدف از اجرای این برنامه تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6ماه اول زندگی و تداوم شیر مادر همراه با غذای کمکی تا پایان 2سالگی است.و در موارد معدودی که شیرخواران به دالیلی از شیر مادر محروم میشوند تغذیه مصنوعی توصیه میشود.این برنامه سعی در افزایش درصد شیرخواراني دارد كه با شیر مادر تغذیه مي شوند،خصوصا افزایش شیرخواراني كه تا پایان 6ماهگي منحصرا با شیر مادر تغذیه مي شوند ( .)Exclusive breast feeding ترویج تغذیه با شیر مادر: در راستاي اجراي هدف فوق فعالیتهاي زیر انجام مي گیرد: الف -تشكیل كمیته ترویج تغذیه با شیر مادر در سطح دانشگاه و شهرستانها و پیگیري مصوبات آن . ب -تشكیل مراكز مشاوره شیردهي و ارائه مشاوره به مادران در خصوص رفع مشكالتشان در سطح ستاد شهرستانها. ج -صدور كوپن و حواله شیر مصنوعي جهت افراد نیازمند بر اساس تائید كمیته شهرستاني . د -برگزاري كالسهاي آموزشي در خصوص مزایاي شیر مادر در كلینیكهاي بارداري ،زایشگاهها و مراكز بهداشتي شهري و روستایي و خانه هاي بهداشت. ه-برگزاري كارگاههاي آموزشي ترویج تغذیه با شیر مادر جهت پزشكان ، كارشناسان و پرسنل شاغل در حوزه هاي بهداشتي – درماني. و -پایش و ارزیابي چگونگي اجراي اقدامات 10گانه در بیمارستانهاي دوستدار كودك ( .)BFH دستور عمل ترویج تغذیه با شیر مادر در بیمارستانهای دوستدار کودک(( )BHFبخشهای زنان و زایمان-بخشهای اطفال): .1 .2 .3 .4 سیاست مدون ترویج تغذیه با شیر مادر در معرض دید کلیه کارکنان نصب شده باشد و برای اطمینان از ارتقائ کیفیت خدمات پایش شود. کلیه کارکنان به منظور کسب مهارتهای الزم برای اجرای این سیاست آموزش ببینند. مادران بارداررا در زمینه تغذیه با شیر مادر و چگونگی شیردهی آموزش دهند. به مادران کمک کنند تا ظرف نیم ساعت اول تولد تماس پوست با پوست و ظرف یک ساعت تغذیه نوزاد با شیر مادر را شروع کنند و در بخشهای اطفال برنامه تجویز دارو و انجام آزمایشات .واعمال جراحی به گونه ای طراحی گردد که کمترین اختالل را در تغذیه از پستان مادر ایجاد کند. دستور عمل ترویج تغذیه با شیر مادر در بیمارستانهای دوستدار کودک(( )BHFبخشهای زنان و زایمان-بخشهای اطفال): .5 .6 .7 .8 .9 .10 به مادران روش تغذیه با شیر مادر و چگونگی حفظ و تداوم شیردهی را (حتی هنگام جدا شدن از شیر خوار)آموزش دهند و برای حل مشکالت شیردهی کمک و حمایت کنند. به شیرخواران سالم کمتر از 6ماه به جز شیرمادر غذا یا مایعات دیگر(آب یا آب قند)....ندهند. برنامه هم اتاقی مادر و نوزاد را در طول شبانه روز اجرا کنند و در بخشهای اطفال تسهیالت الزم برای اقامت شبانه روزی و نیازهای فیزیکی و عاطفی مادران را تامین نمایند. مادران را برای تغذیه با شیر مادر بر حسب میل و تقاضای شیر خوار تشویق کنند و امکان دوشیدن مکرر شیر و ذخیره آن وجود داشته باشد. مطلقا از شیشه و پستانک استفاده نکنند. تشکیل گروههای حمایت از مادران شیرده را پیگیری نمایند و اطالعاتی در مورد گروههای حامی و مراکز مشاوره شیردهی در اختیار والدین قرار دهند. Prevalence of Exclusive Breastfeeding in countries of the EMR Yemen United Arab Emirates Tunisia Syria Sudan Somalia Saudi Arabia Qatar Pakistan Palestine Morocco Kuwait Jordan Iraq Iran, I.R. Egypt Bahrain 0 Unicef Report 2005 10 20 30 40 50 Pr opor ti ons 60 70 80 90 تغذیه با شیر مادر تغذیه ي كمكي ارزیابي رشد و نمو در صورتي كه كودك مشكلي نداشته باشد این تاریخ ها جهت پایش رشد توصیه مي شود: تا 1سالگی 8 :بار مراجعه در سال اول (14-15 ، 3-5 و 30-45روزگي ،و در 7 ،6 ،4 ،2و 9ماهگي) 1 تا 2سالگی 4:بار مراجعه در سال دوم (18 ،15 ،12 و 24ماهگي) سال 3و بعد از آن :هر 6ماه ارزیابي رشد و نمو وزن تولد 2500 :تا 3500گرم 5ماهگی 2 :برابر 1سالگی 3 :برابر 2سالگی 4 :برابر وزن هنگام تولد بعد از آن :سالیانه 2250_2750گرم اضافه مي شود. ارزیابي رشد و نمو قد تولد 48 :تا 52سانتیمتر 1سالگی 1/5 :برابر قد تولد سال دوم و سوم :سالیانه 12تا 13سانتیمتر افزایش قد 4سالگی 2 :برابر قد تولد بعد از آن :سالیانه 5تا 6سانتیمتر افزایش قد تا بلوغ ارزیابي رشد و نمو دور سر هنگام تولد :دور سر بیشتر از دور سینه و در 9ماهگي ،دور سینه بیشتر ميشود .این معكوس شدن نسبت ،در شرایط نامناسب تغذیهاي و اختالل رشد دیرتر رخ ميدهد. دور سر یک نوزاد فول ترم به طور طبیعی بین 30تا 35 سانتی متر است. در سه ماه اول 6 ،سانتی متر و در سه ماه دوم 3 ،سانتی متر و در شش ماه دوم نیز 3سانتی متر به دور سر اضافه می شود. (مجموعا در سال اول 12سانتی متر به دور سر نوزاد افزوده خواهد شد) تفسیر منحنی رشد سیر صعودی سیر افقی سیر نزولی هوش هاروارد گاردنر ،روانشناس دانشگاه هاروارد که به دلیل نظریه «هوش چند گانه» براي کودکان شهرت فراواني دارد معتقد است که هفت نوع هوش داریم و بنا به گفته محققان ،تنها سه نوع از آنها در تستهاي هوش موجود ،لحاظ شده است .کودکان داراي انواع متفاوتي از هوش هستند که آنها را قادر به انجام کارهاي متفاوتي در آینده خواهد کرد: هوش کالمي هوش منطقي هوش موسیقي هوش مربوط به حرکات جسمي هوش درونگرا هوش ارتباطي هوش فضایي و حجمي علل مؤثر برهوش كودكان بیماری های ژنتیکی عوامل دوران بارداری عوامل حین زایمان عوامل بعد از زایمان عوامل دیگر