Transcript دانلود
به نام او كه در همين نزديكيست مرجع‌شناسي‌علوم‌و‌فنون درآمدي بر نمايهسازي و چكيدهنويسي مارك‌تواين: نوشتن‌در‌واقع‌مرتب‌كردن‌واژه‌ها‌در‌رديف‌هاي ي‌بر‌روي‌كاغذ‌است‌و‌چون واژه‌ها‌در‌فرهنگ‌لغت‌موجود‌هستند‌پس‌هر‌كس‌مي‌تواند‌بنويسد مفهوم‌نمايه نمايه‌ها‌با‌ارائه‌نشانه‌ها‌و‌عالئم،و‌همچنين‌نشان‌دادن‌راه‌هاي‌ميان‌بر،نظام‌مند‌و‌مؤثر‌به مسافران‌جاده‌هاي‌اطالعاتي‌در‌رسيدن‌به‌مقصد‌ياري‌مي‌رسانند مفهوم‌نمايه ليست‌شماره‌هاي‌ذخيره‌شده‌در‌گوشي تلفن‌همراه‌شما‌يك‌نمايه‌است مفهوم‌نمايه فركانس‌هاي‌ذخيره‌شده‌روي‌راديو‌پخش خودروها‌يك‌نمايه‌است مفهوم‌نمايه ّ كارت‌ملي‌شما‌براي‌سازمان ثبت‌احوال‌يك‌نمايه‌است مفهوم‌نمايه در‌بازي‌فوتبال‌و‌در‌هنگام‌سانتر‌توپ‌به‌قصد‌گشودن‌دروازه‌حريف‌ممكن است‌چند‌حالت‌اتفاق‌بيفتد: -1دريافت‌كننده‌توپ‌ارسالي‌را‌از‌دست‌بدهد -2مدافع‌يا‌دروازه‌بان‌حريف‌توپ‌را‌دفع‌كند -3توپ‌ارسالي‌بدون‌برخورد‌با‌كسي‌از‌زمين‌خارج‌شود -4توپ‌ارسالي‌به‌گل‌تبديل‌شود مفهوم‌نمايه در‌هنگام‌پختن‌غذا‌نيز‌به‌همين‌ترتيب: -1غذا‌به‌هردليلي‌بسوزد -2غذا‌به‌هر‌دليلي‌شور‌شود -3غذا‌به‌هر‌دليلي‌بي‌نمك‌شود -4غذا‌عالي‌و‌بي‌نقص‌از‌كار‌در‌بيايد مفهوم‌نمايه ً و‌نهايتا‌در‌هنگام‌استفاده‌از‌نمايه‌نيز‌به‌همين‌ترتيب: -1اطالعات‌وجود‌دارد،اما‌ما‌چيزي‌پيدا‌نمي‌كنيم -2اطالعات‌پيدا‌مي‌شود،اما‌ان‌چيزي‌نيست‌كه‌مورد‌نظر‌ما‌بوده -3تنها‌بخشي‌از‌اطالعات‌يافت‌مي‌شود ً -4 دقيقا‌همان‌اطالعاتي‌را‌كه‌نياز‌داريم‌پيدا‌مي‌كنيم كاركردهاي‌اصلي‌نمايه -1به‌حداقل‌رساندن‌زمان‌براي‌جستجوي‌اطالعات -2به‌حداك ثر‌رساندن‌ضريب‌موفقيت‌جستجوي كاربر ماهيت‌نمايه فضاي ّكلي سند يا مدرك فضاي‌نمايه‌به‌نسبت خود‌سند‌داراي‌واژگان بسيار‌كمتري‌است‌اما جوهره‌و‌روح‌سند‌اصلي ً ا‌در‌خود‌كامال‌حفظ ر نموده‌است فضاي نمايه يا چكيده نمايه‌ساز‌كيست؟ شخصي‌است‌كه‌نخست‌سند‌يا‌مدرك‌را‌تحليل نموده،انگاه‌خود‌را‌در‌جايگاه‌كاربر‌قرار‌داده،و در‌نهايت‌بر‌اساس‌واژه‌هاي ي‌كه‌تصور‌مي‌كند‌كاربر با‌ان‌واژه‌ها‌به‌جستجوي‌موضوعات‌مي‌پردازد‌به سند‌مورد‌نظر‌واژه‌هاي‌موضوعي‌اختصاص‌مي‌دهد نمايه‌ساز‌كيست؟ يادمان‌باشد‌كه‌نمايه‌ساز‌فقط‌در‌ك تابخانه‌ها‌حضور‌ندارد‌بلكه‌هر سازمان‌يا‌مؤسسه‌اي‌بنا‌بر‌نيازهاي‌اطالعاتي‌خاص‌خود‌و‌منابعي‌كه‌در مجموعه‌خود‌دارد‌از‌متخصصان‌نمايه‌سازي‌در‌اين‌راستا‌بهره‌مند مي‌گردد و‌همچنين‌يادمان‌باشد‌كه‌نمايه‌ساز‌فقط‌به‌نمايه‌سازي‌مقاالت‌و‌مجالت نمي‌پردازد‌بلكه‌يك‌نمايه‌ساز‌مسلط‌به‌طراحي‌نمايه‌براي‌ك تاب،نقشه، پايگاه‌هاي‌اطالعاتي،تابلوهاي‌نقاشي،صنايع‌هنري،و ...نيز‌مي‌پردازد. نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي نسخه‌دستنوشته‌از‌دانش‌جديد‌توليد مي‌شود توسط‌ويراستاران‌يا‌گروه‌هاي‌همتراز‌ارزيابي مي‌گردد اثر‌مطالعه‌شده‌و‌نهايتا‌بكار‌مي‌رود چرخه‌اطالعات اثر‌بازيابي‌مي‌شود انتشار‌مي‌يابد از‌طريق‌نمايه‌سازي،چكيده‌نويسي‌و رده‌بندي‌كنترل‌ك تابشناختي‌مي‌شود در‌فايل،ك تابخانه،رايانه‌و ...ذخيره‌مي‌شود استفاده‌كننده‌اعالم‌نياز‌مي‌كند نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني نياز‌استفاده‌كننده توليد و گردآوري آطالعات برآي يك نظام آطالعرساني مستلزم توجه به دو مطلب آست موانع‌اقتصادي نظام‌هاي‌بازيابي‌اطالعات‌ارزش‌پولي‌دارند‌و‌هميشه‌بايد‌بين‌انچه‌كه‌دوست‌داريم‌داشته‌باشيم‌و‌انچه‌كه‌مي‌توانيم‌خريداري نماييم‌موازنه‌اي‌ايجاد‌نماييم توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني بازيابي‌داده‌ها نظام چه نوع بازيابي رآ پشتيباني ميكند بازيابي‌مرجع بازيابي‌متن در‌هنگام‌تهيه‌اطالعات‌براي‌يك‌نظام‌اطالع‌رساني ّ دو‌عامل‌مد‌نظر‌قرار‌مي‌گيرد نياز‌به‌داده‌هاي‌حقيقي نيازهاي حل مشكل برآي كاربر كدآمآند نياز‌به‌يك‌يا‌چند‌سند نياز‌به‌جستجوي‌كامل به نام او كه در همين نزديكيست مرجع‌شناسي‌علوم‌و‌فنون درآمدي بر نمايهسازي و چكيدهنويسي نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌توسط‌اصطالحات‌نمايه‌اي هر آثري به محض ورود به يك نظام آطالعاتي نيازمند پردآزش آست آين پردآزش برآي آنكه به بهترين شيوه آمكانپذير گردد نيازمند وجود يك نماينده ()proxyدر ساختار جستجوي آن نظام آطالعاتي آست به نظر شما نمايندهها در يك نظام آطالعاتي چه چيزهاي ي ميتوآند باشد؟ نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو نقش‌و‌جايگاه‌سازماندهي‌اطالعات‌در‌نمايه‌ساز ي آلگوي بازيابي آطالعات در نظامهاي آطالعرساني چيست؟ توليد‌و‌گرداوري‌اطالعات‌براي‌نظام‌اطالع‌رساني تجزيه‌و‌تحليل‌پيشينه‌ها‌و‌برچسب‌زدن‌به‌انها‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي ساز‌و‌كارهاي‌الزم‌براي‌بازيابي‌اطالعات‌عبارتند از ذخيره‌سازي‌پيشينه‌ها‌به‌صورت‌دستي‌يا‌رايانه‌اي برچسب‌خوردن‌پرسش‌كاربر‌به‌وسيله‌اصطالحات‌نمايه‌اي بازيابي‌مدارك‌منطبق‌با‌پرسش‌كاربر بازخورد‌كاربر‌و‌احتمال‌تكرار‌چندباره‌جستجو فرايند‌جستجو بيان‌نياز‌اطالعاتي تجزيه‌و‌تحليل‌درخواست ترجمه‌درخواست‌به‌زبان‌نظام تدوين‌راهكار‌جستجو اصالح‌درخواست‌اطالعاتي انجام‌جستجو خير خير لحاظ‌شدن‌همه گزينه‌ها رضايت بله بله كامل‌شدن‌جستجو پايان رابطه‌نمايه‌سازي،چكيده‌نويسي‌و‌جستجو سند‌يا‌منبع‌اطالعاتي ابزارهاي نمايهسازي نمايه چكيده كاربر به نام او كه در همين نزديكيست مرجع‌شناسي‌علوم‌و‌فنون درآمدي بر نمايهسازي و چكيدهنويسي انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌الفباي ي‌يا‌واژه‌اي شكل‌كلي‌و‌غالب‌نمايه‌هاي‌امروزي‌است نام‌ها‌يا‌مدخل‌ها‌در‌محل‌الفباي ي‌خود‌درج‌شده‌اند اساسي‌ترين‌مانع‌در‌استفاده‌از‌ان‌ها‌مشكل‌مربوط‌به‌مترادف‌ها‌و‌پراكندگي‌مدخل‌هاست نمایه الفباي ي يا واژه ای ساده ترین شکل نمایه آست بورکو و برنیر(:)1978 نمایه ای که در ایجاد ان از واژه های ی که خود نویسنده در اثر خویش به کار برده استفاده می شود به این مفهوم که این نمایه ،کاربر را به واژه های ی که نویسنده مدرک استفاده می کند -و نه الزاما به مفاهیم مطر ح شده در ان- هدایت می کند. کلیولند و کلیولند(:)2001 این نمایه ها ،اسامی خاص و واژه های مورد استفاده نویسنده را فهرست می کنند؛ و فهرستی از اصطالحاتی می دقیقا در متن مدرک وجود دارند. باشند که ً ً نمایه‌های‌واژه‌ای‌معموال‌کشف‌اللغات( ) Concordanceنامیده‌می‌شوند انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌مؤلف نقاط‌مدخل‌انها‌شامل‌اسامي‌افراد،سازمان‌ها،پديداورندگان‌تنالگاني،و ...مي‌باشند براي‌ايجاد‌ان‌ها‌مي‌توان‌از‌رويكرد‌موضوعي‌غيرمستقيم‌بهره‌برد‌يعني‌با‌نويسندگان‌پيشتاز‌يا‌مشهور‌كار‌خوشه‌بندي‌اسناد‌و‌منابع‌را انجام‌داد انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌ك تاب در‌انتهاي‌اغلب‌ك تاب‌ها‌به‌چشم‌مي‌خورد هدف‌از‌طراحي‌ان‌تسريع‌در‌بازيابي‌اطالعات‌موجود‌در‌ك تاب‌است‌و‌به‌هيچ‌‌عنوان‌جايگزين‌اطالعات‌موجود‌در‌ك تاب نيست انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌استنادي شامل‌فهرستي‌از‌مقاالت‌و‌همچنين‌فهرستي‌فرعي‌از‌مقاالت‌منتشرشده‌اي‌است‌كه‌به‌ان‌مقاالت‌استناد‌كرده‌اند براي‌خوشه‌بندي‌اسناد‌و‌منابع‌به‌منظور‌قراردادن‌ان‌ها‌در‌گروه‌هاي‌موضوعي‌مشابه‌بسيار‌مؤثر‌است مزيت‌اصلي‌ان‌اين‌است‌كه‌برخالف‌نمايه‌هاي‌سنتي‌حركت‌رو‌به‌جلو‌نيز‌دارد‌يعني‌مشخص‌مي‌كند‌كه‌چه‌مقدار‌از ايده‌هاي‌پيشين در‌ايجاد‌ايده‌هاي‌جديد‌نقش‌داشته‌اند در‌اين‌نمايه‌فرض‌مشخص‌اين‌است‌كه‌ما‌بيشتر‌به‌مؤلف‌اثر‌تكيه‌مي‌كنيم‌تا‌دانش‌نمايه‌ساز‌زيرا‌مؤلف‌را‌قابل‌ترين‌فرد‌براي تشخيص‌مواد‌مرتبط‌با‌موضوع‌خود‌مي‌پنداريم انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌رده‌اي مدخل‌هاي‌ان‌بر‌اساس‌رده‌ها‌يا‌سرعنوان‌هاي‌موضوعي‌مرتب‌مي‌شود هر‌چند‌استفاده‌از‌ان‌ها‌براي‌متخصصان‌ساده‌و‌كاربردي‌تر‌است‌اما‌كاربران‌عادي‌در‌استفاده‌از‌اين‌نمايه‌ها‌دچار‌مشكل‌مي‌شوند زيرا‌اغلب‌با‌نمايه‌هاي‌الفباي ي‌راحت‌تر‌هستند انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌همارا نوعي‌نمايه‌كه‌به‌زمان‌و‌نحوه‌تركيب‌اصطالحات‌نمايه‌اي‌اشاره‌دارد دو‌نوع‌عمده‌ان‌عبارتند‌از”پيش‌همارا“ و”پس‌همارا“ پايه‌و‌اساس‌بسياري‌از‌نظام‌هاي‌بازيابي‌اطالعات‌در‌حال‌حاضر‌همين‌نمايه‌و‌نوع”پس‌همارا“ مي‌باشد انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌درهمكرد تركيبي‌از‌چند‌نمايه‌كه‌در‌طول‌زمان‌خاصي‌منتشر‌مي‌شوند‌مثلCBI بيشتر‌براي‌مجالت‌علمي‌و‌كارهاي‌بزرگ‌و‌مهم‌بكار‌مي‌روند انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌چهريزه‌اي در‌اين‌نمايه‌ها‌هر‌موضوع‌داراي‌جنبه‌هاي‌متعدد‌است‌در‌نتيجه‌اين‌نمايه‌كوشش‌دارد‌تا‌جنبه‌هاي‌گوناگون‌يك‌سند‌را‌كشف كرده‌و‌انها‌را‌به‌بهترين‌نحو‌با‌يكديگر‌تركيب‌نمايد نظام‌هاي‌چهريزه‌اي‌در‌هنگام‌نمايه‌سازي،پيش‌هماراي ي‌شده‌و‌به‌ترتيب‌رده‌اي‌منظم‌مي‌شوند‌و‌نه‌الفباي ي در‌ايجاد‌اين‌نمايه‌به‌اثار‌گوناگون‌در‌يك‌حوزه‌موضوعي‌مشابه‌نيز‌به‌عنوان‌يك‌خالقيت‌يا‌ايده‌متفاوت‌نگاه‌مي‌شود انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌سطر‌اول ً عموما‌مربوط‌به‌اشعار‌مي‌باشند واژه‌هاي‌اولين‌بيت‌از‌يك‌شعر‌در‌موقعيت‌الفباي ي‌خود‌در‌نمايه‌فهرست‌مي‌گردند انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌فرارسانه‌اي اين‌نمايه‌به‌كاربر‌اجازه‌مي‌دهد‌تا‌از‌طريق‌برچسب‌هاي‌الك ترونيكي‌مسير‌خود‌را‌به‌سمت‌اطالعات‌مورد‌نياز‌بيابد ً غالبا‌در‌مورد‌پايگاه‌هاي‌اطالعاتي‌و‌منابع‌الك ترونيكي‌غيرانالين‌كاربرد‌دارد انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌اينترنتي ً اين‌نمايه‌اساسا‌قابل‌تعريف‌نيست‌اما‌وجود‌دارد ”فولكسونومي“ يا‌رده‌بندي‌مردمي‌نمونه‌اي‌روشن‌از‌اين‌نوع‌نمايه‌محسوب‌مي‌شود انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌چندرسانه‌اي اين‌نمايه‌مواد‌متني،صوتي‌و‌تصويري‌را‌با‌هم‌تركيب‌مي‌كند انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌نشريات‌ادوار ي ّ هاي‌كلي‌براي‌گروهي‌از‌مجالت دو‌نوع‌مي‌باشد :نمايه‌انفرادي‌براي‌مجالت‌انفرادي‌و‌نمايه ً ند‌و‌اساسا‌كار‌پردردسرتري اساس‌و‌مبناي‌كار‌در‌ان‌ها‌مانند‌نمايه‌ك تاب‌است‌با‌اين‌تفاوت‌كه‌در‌تدوين‌ان‌چندصد‌مؤلف‌نقش‌دار است انواع‌نمايه‌ها نمايههاي آلفباي ي يا وآژهآي نمايههاي مؤلف نمايههاي ك تاب نمايههاي آستنادي نمايههاي ردهآي نمايههاي همارآ نمايههاي درهمكرد نمايههاي چهريزهآي نمايههاي سطر آول نمايههاي فرآرسانهآي نمايههاي آينترنتي نمايههاي چندرسانهآي نمايههاي نشريات آدوآري نمايههاي گردشي عنوآن نمايه‌گردشي‌عنوان در‌اين‌نمايه‌فرض‌بر‌اين‌است‌كه‌عنوان‌به‌قدر‌كافي‌گوياي‌محتواي‌سند‌مي‌باشد ساخت‌و‌ايجاد‌چنين‌نمايه‌اي‌بسيار‌سريع‌و‌فاقد‌دردسر‌مي‌باشد ايرادهاي ي‌اساسي‌دارند‌مانند :پراكندگي‌مترادف‌ها‌و‌اصطالحات،عدم‌شفافيت‌الزم‌عنوان‌براي‌تبيين‌محتوا،محدوديت‌اصطالحات موجود‌در‌عنوان‌براي‌بيان‌صحيح‌موضوع،و... نمایه گردشي عنوان با‌ورود‌رایانه‌به‌عرصه‌نمایه‌سازی‌دو‌نوع‌متداول‌نمایه‌گردشي‌عنوان‌شکل‌گرفت: -1کوئیک()Keyword In Context -2کوآک ()Keyword Out of Context نمایه کوئیک پراشر(:)1989 این نظام نمایه سازی بر این اصل استوار است که عنوان یک مدرک ،محتوای ان را نشان می دهد .در این نظام نمایه سازی عنوان بخشی از چکیده مدرک است و واژه های مهم ان -یعنی عنوان -نشاندهنده موض وع مدرک می باشد. نایت (:)1970 این نوع نمایه ،عنوان های مدارک را براساس کلیدواژه های موجود در ان ها مرتب کرده و هر کلیدواژه در نظمی الفبای ی ،نقش مهمی به عنوان مدخل دارد. نمایه کوئیک لنکستر(:)1991 نمایه کوئیک نمایه ای گردشی است که اغلب از عنوان های انتشارات به وجود می اید بدین مفهوم که هر کلیدواژه موجود در عنوان به منزله نقطه بازیابی ( )Access Pointدر نظر گرفته می شود؛ کلیدواژه های موجود در عنوان (نقاط بازیابی) واژه های غیر کلیدی موجود در عنوان به‌صورت‌الفبای ی‌در‌مرکز‌صفحه در‌اطراف‌کلیدواژه نمایه کوئیک سیاهه بازدآرنده (:)Stop List شامل واژه های ی است که عملکردی نحوی دارند (مثل حروف تعریف ،حروف اضافه ،حروف ربط و )...و فاقد هرگونه محتوای موضوعی می باشند. نمونه ای از یک نمایه کوئیک ”وآژه نامه ها و دآئره آلمعارف های علوم ک تابدآری و آطالع رسانی“ های‌علوم‌ک تابداری‌و آطالع رسانی# واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف واژه‌نامه‌ها‌و دآئره آلمعارف های علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی# واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های علوم ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی# و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم ک تابدآری و‌اطالع‌رسانی#واژه‌نامه‌ها علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی# وآژه نامه ها و‌دائره‌المعارف‌های نمایه کواک لنکستر(:)1991 همان نمایه کوئیک است با این تفاوت که کلیدواژه های ان در خارج از متن و در زبان انگلیسی معموال در سمت چپ حاشیه صفحه می اید. نیزو(:)1997 نمایه ای که در ان هر واژه مهم در زنجیره ای از متن ،به عنوان اصطالح هدایت کننده یا نقطه دست رسی و به دنبال زنجیره کامل امده است. نمایه کواک راولی (نقل در نیزو:)1982، -1در نمایه کواک همه واژه ها که به صورت مدخل ظاهر می شوند ،از عناوین مدرک استخراج می گردند معموال اصطالحات تک واژه ای هستند -2در این نمایه بعضی مدخل ها ً نمونه ای از یک نمایه کواک ”وآژه نامه ها و دآئره آلمعارف های علوم ک تابدآری و آطالع رسانی“ آطالع رسانی واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی دآئره آلمعارف ها واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی علوم واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی ک تابدآری واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی وآژه نامه ها واژه‌نامه‌ها‌و‌دائره‌المعارف‌های‌علوم‌ک تابداری‌و‌اطالع‌رسانی ...و خدايي كه در اين نزديكيست مرجع‌شناسي‌علوم‌و‌فنون درآمدي بر نمايهسازي و چكيدهنويسي زبان‌هاي‌نمايه‌سازي متخصصان‌حوزه‌نمايه‌سازي‌تقسيمات‌مختلفي‌را‌براي‌اين‌بخش‌در‌نظر‌گرفته‌اند -1زبان‌طبيعي -1نظام واژه‌گذاري(انتساب‌واژه) -2نظامواژهگرفتي(استخراج واژه) -2زبان‌ازاد -3زبان‌كنترل‌شده زبان‌هاي‌نمايه‌سازي -1نظام‌واژه‌گذاري(انتساب‌واژه) assigned-term system -2نظامواژهگرفتي(استخراج‌واژه) derived-term system زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– واژه‌گذاري نمايه‌ساز‌تمامي‌اصطالحات‌و‌توصيفگرها‌را‌برمبناي‌تفسير‌موضوعي‌مفاهيم‌موجود‌در‌يك‌مدرك‌مشخص‌مي‌نمايد يعني‌ابتدا‌موضوع‌مدرك‌توسط‌نمايه‌ساز‌مشخص‌شده،سپس‌از‌ميان‌واژگان‌كنترل‌شده‌توصيفگرهاي‌مناسب‌را‌كه‌با مفاهيم‌نوشته‌شده‌توسط‌نويسنده‌همخواني‌بيشتري‌دارد‌انتخاب‌مي‌نمايد در‌نتيجه‌غالبا‌در‌چنين‌نمايه‌سازي‌با‌اصطالحات‌و‌واژگاني‌مواجه‌مي‌شويم‌كه‌در‌خود‌مدرك‌وجود‌ندارد! اين‌عمل‌مستلزم‌بكارگيري‌نوعي‌تالش‌فكري‌است‌در‌نتيجه‌هزينه‌بيشتري‌نيز‌در‌پ ي‌دارد زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– واژه‌گرفتي نمايه‌ساز‌تمامي‌اصطالحات‌و‌توصيفگرها‌را‌از‌خود‌مدرك‌مي‌گيرد‌در‌نتيجه‌نمايه‌هاي‌گردشي‌عنوان،نمايههاي استنادي،نمايه‌هاي‌مؤلف‌و ...در‌اين‌دسته‌جاي‌‌مي‌گيرند در‌نتيجه‌در‌چنين‌نمايه‌سازي‌با‌اصطالحات‌و‌واژگاني‌مواجه‌نمي‌شويم‌كه‌در‌خود‌مدرك‌وجود‌نداشته‌باشد! اين‌عمل‌هزينه‌و‌وقت‌بسيار‌كمتري‌را‌از‌نمايه‌ساز‌مي‌گيرد زبان‌هاي‌نمايه‌سازي -1زبان‌طبيعي مي‌توان‌گ فت‌هر‌دو‌به‌مفهوم‌واحدي‌اشاره‌دارند -2زبان‌ازاد -3زبان‌كنترل‌شده زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌طبيعي نوعي‌زبان‌نمايه‌سازي‌است‌كه‌به‌مدرك‌اصلي،همانگونه‌كه‌نويسنده‌ان‌را‌تدارك‌ديده‌اشاره‌مي‌نمايد؛در‌واقع‌نوعي نظامواژهگرفتي(استخراج‌واژه) هستند در‌زبان‌نمايه‌سازي‌طبيعي‌هيچ‌واژگان‌يا‌اصطالحي‌خارج‌از‌متن‌مدرك‌در‌نقش‌اصطالح‌نمايه‌اي‌ظاهر‌نمي‌شود يكي‌از‌مهم‌ترين‌شيوه‌هاي‌تعيين‌اصطالحات‌نمايه‌اي‌در‌حيطه‌زبان‌طبيعي،تحليل‌اماري‌بسامد‌نسبي‌حضور‌واژه‌ها در‌متن‌است زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌طبيعي به‌باور‌برخي‌متخصصان‌زبان‌طبيعي‌امكان‌برقراري‌ارتباط‌با‌مخاطب‌را‌در‌سطحي‌باال‌فراهم‌مي‌نمايد‌زيرا‌فرض‌بر‌اين است‌كه‌مؤلف‌اثر‌از‌واژگان‌و‌كلمات‌مانوس‌تري‌با‌مخاطب‌خود‌بهره‌جسته‌است نمايه‌سازي‌بر‌اساس‌زبان‌طبيعي‌به‌خصوص‌در‌مورد‌موضوعات‌جديد‌‌تازگي و‌روزامدي بيشتري‌به‌هم راه‌دارد زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌طبيعي مزآيا معايب -1امر‌نمايه‌سازي‌براي‌نمايه‌ساز‌با‌سهولت و‌راحتي‌بيشتري‌صورت مي‌پذيرد‌زيرا‌نياز‌چنداني‌به‌تحليل‌موضوعي‌مدرك‌نيست -1از‌انجا‌كه‌كليدواژه‌ها‌مطابق‌با‌واژگان‌مؤلف‌انتخاب‌شده‌كاربر‌مجبور است‌جهت‌بازيابي‌مدرك‌تمامي‌كليدواژه‌هاي‌احتمالي‌را‌حدس‌ب زند -2سرعت‌نمايه‌سازي‌افزايش‌مي‌يابد -2به‌دليل‌وجود‌مترادف‌ها‌و‌واژه‌هاي‌مشابه‌احتمال‌بازيابي‌مدا رك نامرتبط‌افزايش‌مي‌يابد -3تازگي‌و‌روزامدي‌اصطالحات‌ان‌بيشتر‌است -3معموال‌وقت‌و‌زمان‌زيادي‌از كاربر‌براي‌جستجو‌و‌بازيابي‌مدرك مورد نظرش‌گرفته‌مي‌شود زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌طبيعي(مثال) عنوان مقاله :اهميت و نقش ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي در اموزش چكيده اهميت مطالعه در دوران كودكي و نوجواني و قابليت گسترش ان در سنين باال بر كسي پوشيده نيست .جامعه دانش‌اموزي براي به دست او ردن روحيه پژوهش و مطالعه فردي از نخستين سال دبستان تا اخرين سال دبستان به ك تابخانه مجهز نياز دارد .در اين مقاله ابتدا ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي در مقاطع تحصيلي تعريف و سپس اهداف ،وظايف ،و تشكيالت ان بيان مي‌شود .در پايان براي بهبود وضعيت موجود ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي پيشنهادهاي ي ارائه شده است. كليدواژه‌ها :ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي ،مطالعه ،پژوهش ،اموزش زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌ازاد نوعي‌زبان‌نمايه‌سازي‌است‌كه‌در‌ان‌نمايه‌ساز‌از‌توصيفگرهاي ي‌كه‌خود‌مناسب‌مي‌داند‌براي‌توصيف‌مفاهيم‌موجود در‌مدرك‌استفاده‌مي‌كند؛خواه‌اين‌اصطالحات‌در‌مدرك‌موجود‌باشد‌و‌خواه‌موجود‌نباشد در‌اينجا‌دو‌اصل‌مورد‌توجه‌است :يكي‌اصل‌انتخاب‌توصيفگر‌اخص‌و‌ديگري‌اصل‌وحدت‌در‌نمايه‌سازي اصل‌وحدت‌يعني‌انكه‌تدبيري‌انديشيده‌شود‌تا‌از‌پراكندگي‌يك‌مفهوم‌ذيل‌توصيفگرهاي‌مختلف اجتناب‌شود‌كه‌البته اين‌كار‌هرچند‌نوعي‌كنترل‌واژگاني‌است‌اما‌نمايه‌ساز‌بر‌اساس‌تجارب‌خود‌عمل‌مي‌كند‌و‌نه‌مراجعه‌به‌اصطالحنامه زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌ازاد(مثال) عنوان مقاله :اهميت و نقش ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي در اموزش چكيده اهميت مطالعه در دوران كودكي و نوجواني و قابليت گسترش ان در سنين باال بر كسي پوشيده نيست .جامعه دانش‌اموزي براي به دست او ردن روحيه پژوهش و مطالعه فردي از نخستين سال دبستان تا اخرين سال دبستان به ك تابخانه مجهز نياز دارد .در اين مقاله ابتدا ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي در مقاطع تحصيلي تعريف و سپس اهداف ،وظايف ،و تشكيالت ان بيان مي‌شود .در پايان براي بهبود وضعيت موجود ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي پيشنهادهاي ي ارائه شده است. كليدواژه‌ها :ك تابخانه‌هاي اموزشگاهي ،مطالعه ،پژوهش ،اموزش ،ارتقاء كيفيت اموزش ،پژوهش محوري زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌كنترل‌شده نوعي‌زبان‌نمايه‌سازي‌است‌كه‌در‌ان‌براي‌نمايه‌سازي‌مدارك‌از‌نوعي‌زبان‌كنترل‌شده‌و‌فهرست‌هاي‌مستند‌مانند طرح‌هاي‌رده‌بندي،سرعنوان‌هاي‌موضوعي و‌اصطالحنامه‌ها استفاده‌مي‌شود با‌استفاده‌از‌چنين‌فهرستي‌امكان‌ايجاد‌يكدستي‌بيشتري‌ميان‌اصطالحات‌بوجود‌امده‌و‌كاراي ي‌نمايه‌سازي‌باالتر مي‌رود‌يا‌به‌عبارتي‌مانعيت افزايش‌مي‌يابد زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌كنترل‌شده يك‌فهرست‌مستند‌يا‌ابزار‌كنترل– طرح‌رده‌بندي،سرعنوان‌موضوعي،و‌يا‌اصطالحنامه -چگونه‌ساخته مي‌شود؟ واژگان‌تكاملي از‌قبل‌براي‌ساخت‌و‌ايجاد‌ان‌فكر نشده‌و‌بر‌اثر‌گذشت‌زمان،و توسعه‌و‌تكامل‌واژگان‌بسط‌و گسترش‌يافته‌است واژگان‌شمارشي از‌قبل‌براي‌ساخت‌و‌ايجاد‌ان‌فكر شده‌و‌از‌ابتدا‌متخصصان‌بنا‌را‌بر طراحي‌ان‌‌و‌گذاشته‌و‌واژه‌ها‌را تك‌تك‌بدان‌افزوده‌اند زبان‌هاي‌نمايه‌سازي– زبان‌كنترل‌شده به‌ياد‌داشته‌باشيم‌كه‌تا‌چند‌سال‌قبل‌فهرست‌سرعنوان‌هاي‌موضوعي‌و‌طرح‌هاي غالبا از‌نوع رده‌بندي‌را‌از‌نوع‌پيش‌همارا‌مي‌دانستند‌در‌حاليكه‌اصطالحنامه‌ها‌را ً پس‌همارا ّ اين‌مرز بندي‌در‌حال‌حاضر‌تا‌حد‌ي‌دچار‌دگرگوني‌شده! ...و خدايي كه در اين نزديكيست مرجع‌شناسي‌علوم‌و‌فنون تاريخچه‌چكيده‌نويسي و انواع‌چكيده‌ها چكيدهنويسي چكيده‌يك‌مدرك‌عبارت‌است‌از‌انتخاب‌اطالعات‌تازه‌و‌مفيد‌در‌ان‌و‌بيان‌اين‌اطالعات‌به‌نحوي‌كه‌از‌هر جهت‌تا‌حد‌امكان‌از‌حشو‌خالي‌باشد به‌طور‌كلي‌يك‌چكيده‌بايد‌به‌گونه‌اي‌نكات‌عمده،مشاهدات،و‌نتايج‌يك‌پژوهش‌را‌نشان‌دهد‌كه‌خواننده تصميم‌بگيرد‌ايا‌نيازي‌به‌مراجعه‌به‌اصل‌مدرك‌دارد‌يا‌نه چكيده‌نويسي‌در‌جهان(تاريخچه) چكيده‌در‌اغاز‌نوعي‌وسيله‌ارتباطي‌خصوصي‌بود‌كه‌به‌تدريج‌و‌در‌قرن 17ميالدي‌با‌شكل‌گيري‌اكادمي‌علوم فرانسه‌عموميت‌يافت نخستين‌نشريه‌ادواري‌چكيده(Le Journal des scaven : )1665 چكيده‌نويسي‌در‌ايران(تاريخچه) نخستين‌مجله‌چكيده( :)1348چكيده‌نامه‌علوم‌اجتماعي بنيانگذار‌چكيده‌نويسي‌نوين‌در‌ايران :پژوهشگاه‌علوم‌و‌فناوري كاركردهاي‌اساسي‌چكيده -1اگاهي‌رساني‌جاري -2ممانعت‌از‌انجام‌پژوهش‌هاي تكراري -3از‌بين‌رفتن‌موانع‌زباني -4بهبود‌بازيابي‌اطالعات -5تسهيل‌در‌انتخاب‌منبع‌مورد نظر انواع‌چكيده‌ها(از‌نظر‌لحن) چكيده‌تمام‌نما Informative Abstract چكيده‌راهنما Indicative Abstract چكيده‌تلفيقي Compound Abstract انواع‌چكيده‌ها(از‌نظر‌حجم) چكيده‌تلگرافي Telegraphic Abstract چكيده‌عنواني Titular Abstract چكيده‌معمولي Normal Abstract انواع‌چكيده‌ها(از‌نظر‌گرايش) چكيده‌عام چكيده‌سوگرفته General Abstract Slanted Abstract انواع‌چكيده‌ها(از‌نظر‌تهيه‌كننده) چكيده‌مؤلف چكيده‌حرفه‌اي Author Abstract Professional Abstract انواع‌چكيده‌ها(از‌نظر‌شيوه‌تهيه) چكيده‌دستي چكيده‌ماشيني Manual Abstract Auto Abstract ويژگي‌چكيده‌خوب بايد‌بيان‌كند‌كه‌اثر‌در‌مورد‌چيست بايد‌اطالعات‌غير‌ضروري‌و‌غيرمفيد‌نداشته‌باشد عاري‌از‌اشتباه‌نگارشي‌و‌محتواي ي‌باشد بايد‌خالصه‌و‌قابل‌خواندن‌باشد استانداردهاي‌موجود‌در‌زمينه‌چكيده‌نويسي استاندارد‌ايزو)1976( 214 استاندارد‌ايزو)1979( 5122 استاندارد‌انسي /نيزو‌زد)1997( 39/14