Transcript شخصیت
سومین عامل تعیین کننده میزان بهره وری ،جابجایی ،غیبت و رضایت شغلی در سطح فردی شخصیت افراد است. هنگامی که از شخصیت صحبت می شود ،منظور مفهومی پویاست که بیانگر رشد و تکامل کل سیستم روانی شخص است . تعریف شخصیت: خصوصیات و ویژگی های نسبتا پایداری که الگویی تشکیل می دهند که به وسیله آن فرد را از دیگران متمایز می کنیم. در مورد اینکه آیا شخصیت فرد موروثی است و یا اکتسابی ،پاسخ ساده و قطعی وجود ندارد. اما عموما می توان عوامل تعیین کننده شخصیت فرد را در عوامل زیر جستجو کرد: منشاء شخصیت: وراثت محیط موقعیت منظور از وراثت ،تکامل ژن ها هنگام جنین است .مدافعان این نظریه معتقدند همانطور که رنگ چشم ،فیزیک بدن و ...فرد به صورت وراثتی تشکیل می شوند ،ویژگیهای شخص ی او نیز به وسیله عامل وراثت تعیین می شود .اما وراثت نمی تواند توجیه کننده همه ویژگیهای شخصیتی باشد ،اگر قرار باشد همه خصوصیات فردی به وسیله وراثت تعیین شود ،هیچ نوع آموزش و تجربه ای نمی تواند آنها را تغییر دهد. نقطه مقابل دیدگاه وراثتی ،دیدگاه محیط گرایان است که معتقدند شخصیت فرد در اثر تجربیاتی که در محیط کسب می کند ،شکل می گیرد. عواملی مانند فرهنگی که شخص در آن بزرگ می شود ،شرایط و وضعیتی که فرد با آن مواجه می شود ،ارزش ها و هنجارها ی دوستان و گروههای اجتماعی نام برد. بحث وراثت -محیط با اهمیت قائل شدن برای هر دو عامل وراثت و محیط در تشکیل شخصیت حل می شوند .وراثت فرد را در معرض الگوهای خاص ی از رفتار قرار قرار می هد و محیط شیوه مواجهه با محیط را به فرد می آموزد. سومین عامل تعیین کننده شخصیت فرد موقعیت و یا شرایطی است که فرد در آن قرار می گیرد. هرچند شخصیت فرد دارای ثبات رویه و پایداری است ولی خواست ها و امیال گوناگون در موقعیت های مختلف باعث می شود که فرد در هر موقعیتی جنبه خاص ی از شخصیت خود ابراز نماید. 16ویژگی شخصیتی اصلی عبارتند از: خوددار -متجاوز کم هوش -پرهوش قابل اعتماد -بدگمان اهل عمل -خیال پرداز احساساتی -مسلط به هیجان بی غل و غش و ساده -زیرک و موذی سلطه پذیر -سلطه گر متکی به نفس -بیمناک جدی -تن آسا و بیعار محافظه کار -مجرب مصلحت بین -با وجدان و وظیفه شناس وابسته به گروه -فردگرا ترسو -متهور بی اراده -بااراده یکدنده -حساس تحت فشار روانی -مسلط به اعصاب شاخص مایرز -بریگز (:) MBTI شامل یک پرسشنامه 100گزینه ای است و برآن اساس می توان شخصیت فرد را در 4بعد ارزیابی کرد ،که عبارتند از: -1برونگرا یا درونگرا -2اهل فکر یا احساس -3اهل استدالل یا شهودی -4بی اراده یا با اراده الگوی مبتنی بر 5ویژگی مهم شخصیتی: -1برونگرا :صمیمی و گرم ،پر حرف که پیوسته ابراز وجود می کند. -2سازشکار :خوش طینت ،دارای روح تعاون و قابل اعتماد. -3با وجدان :مسئولیت پذیر،قابل اتکاء ،پیوسته در پی کسب موفقیت. -4از نظر عاطفی با ثبات :آرام ،پرشور ،در برابر تنش احساس امنیت می کند. -5تجربه اندوز :تخیلی ،از نظر هنر با احساس و اهل تفکر و شعور. رابطه با عملکرد: افراد با وجدان در همه مشاغل مورد بررس ی عملکرد بهتری داشتند. افراد برون گرا در شغل فروشندگی موفق تربوده اند. -1کانون کنترل -2ماکیاول گرایی -3مناعت طبع یا عزت نفس -4سازگاری با موقعیت -5خطر پذیری -1کانون کنترل :افراد بر حسب اینکه خود را حاکم بر سرنوشت خویش و یا اسیر دست سرنوشت می دانند به دو گروه تقسیم می شوند: :1-1افراد دارای کانون کنترل درونی :بر این باورند که بر سرنوشت خود کنترل دارند و شکست ها و موفقیت هایشان را به میزان تالش و توانایی خود نسبت می دهند. :2-1افراد دارای کانون کنترل بیرونی :این افراد خود را بازیچه دست سرنوشت می دانند و معتقدند که زندگی آنان تحت کنترل نیروهایی خارج از کنترل آنان است. تاثیر بر عملکرد: افراد دارای کانون کنترل بیرونی: رضایت شغلی کمتر ،نرخ غیبت بیشتر ،احساس بیگانگی با محیط کارچون احساس می کنند کنترلی بر کار خود ندارند. سازشکارند و بیشتر تمایل دارند که مجری دستورالعمل ها باشند از این رو در کارها ی تکراری و منظم که موفقیت آنها رعایت مقررات و سازش با همکاران است موفق تر عمل می کنند. افراد دارای کانون کنترل درونی : علت نتایج مطلوب و یا نامطلوب کار را در خود جستجو می کنند ،اگر از شغلشان ناراض ی باشند آن را ترک می کنند. به هنگام انجام وظیفه احساس مسئولیت بیشتری می کنند ،بیش از تصمیم گیری در پی کسب اطالعات بیشتر بر می آیند انگیزه بیشتری برای کسب موفقیت دارند ودر جهت کنترل محیط خود تالش می کنند. بیشتر مناسب مشاغلی هستند که به اباکار و استقالل عمل نیاز دارند. -2ماکیاول گرایی: با قدرت طلبی رابطه تنگاتنگی دارد و چنین فردی عمگراست ،احساساتی نیست و بر این باور است که هدف وسیله را توجیه می کند یعنی اگر به نفعش باشد ،به هر قیمتی آن را انجام می دهد. ویژگیها: چنین افرادی موفقیت طلب ،نتیجه گرا هستند و در کار خود کمترغیبت می کنند. خوب یا بد نبودن یک فرد ماکیاول گرا به دو عامل بستگی دارد: نوع کار آیا در ارزیابی عملکرد رعایت اصول اخالقی هم مطرح است یا خیر؟ -3مناعت طبع و یا عزت نفس :به معنای میزان و درجه ای است که افراد خود را دوست دارند و برای خود ارزش قایلند. ویژگیها: این افراد توانایی خود را بیشتر از میزان الزم برای موفقیت در کار می دانند. بنابراین دست به انجام کارهای دشوار ،پرخطر و نامتعارف می زنند. -4سازگاری با موقعیت :به معنای توانایی فرد در همسو کردن رفتار خود با عوامل خارجی و موقعیتی است. ویژگیها: کسانی که توانایی زیادی در سازگاری با موقعیت دارند می توانند در موقعیت های گوناگون،رفتار متفاوتی از خود نشان دهند. کسانی که کمتر از این ویژگی برخوردارند ،تمایل دارند که در هر موقعیتی نگرش و خلق و خوی خود را حفظ کنند بنابراین بین آن چیزی که انجام می دهند و آنچه که هستند ثبات و تشابه زیادی وجود دارد. -5خطر پذیری :به معنای میزان پذیرش خطر و یا اجتناب از خطر است. شاخص ها: مدت زمان الزم و یا مقدار اطالعات مورد نیاز برای تصمیم گیری تاثیر بر عملکرد :وابسته به نوع شغل رابطه شخصیت وعملکرد: اگر شخصیت افراد و نوع شغل آنها با هم متناسب باشد ،رضایت شغلی به باالترین حد می رسد و جابجایی و ترک خدمت کارکنان کم خواهد شد باید با توجه به نوع شخصیت فرد کار مناسبی به او واگذار شود.