Transcript Doç. Dr. Mehmet KURUDAYIOĞLU

Ana Dili Olarak
Türkçe Öğretiminde Kullanılan
Ölçme Araç ve Yöntemleri
Doç. Dr. Mehmet KURUDAYIOĞLU
Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü
[email protected]
Türkçe Eğitiminde Kullanılan
Ölçme Araç ve Yöntemleri
1. Kısa Cevaplı Maddeler (Testler)
7. Tutum Ölçekleri
2. Çoktan Seçmeli Maddeler (Testler)
8. Öz Değerlendirme
3. Eşleştirme Maddeleri (Testleri)
9. Akran Değerlendirme
10. Gözlem
4. Doğru / Yanlış Maddeleri (Testleri)
5. Açık Uçlu Sorular (Uzun Cevaplı
Testler)
6. Görüşme (Sözlü Sınavlar)
11. Kontrol Listeleri
12. Dereceli Puanlama Anahtarları
13. Öğrenci Ürün Dosyaları
14. Performans Ödevi
15. Proje Ödevi
2
1. Kısa Cevaplı Maddeler (Testler)
• Öğrencilerin bir konuya ilişkin salt bilgi basamağındaki bilgilerini
ölçmek amacıyla kullanılır. Öğrencilere “Kim?”, “Ne?”, “Ne zaman?”
“Neler?” gibi sorular bu amaçla sorularak cevaplar istenebilir.
• Bu cevaplar cümle tamamlama, tanımlama, kısa açıklamalar ya da tablo /
grafik ile açıklamalar şeklinde olabilir. Kısa cevaplı maddeleri puanlamak
kolaydır. Ancak, daha karmaşık konuları bu maddelerle ölçmek mümkün
değildir.
ÖRNEK
1. Metindeki kahramanların davranışları arasındaki farkı kısaca
açıklayınız. ...............................
2. Hikâyedeki kahramanlar, a) ...................., b) ................., c)
.....................’dir/dır.
2. Çoktan Seçmeli Maddeler (Testler)
• Çoktan seçmeli maddeler, bir soru kökü ve bunu izleyen bir seri olası
cevaplardan oluşur.
• Bu çeşit bir soruyu cevaplandıracak bir öğrenci, verilen açıklama ve soru
köküne göre en uygun veya doğru cevabı seçer.
• Soru kökü, genellikle soru şeklinde ifade edilir.
• Çoktan seçmeli testler, maddelerin birleşmesinden oluşur.
• Madde, bir testin puanlanabilen en küçük birimidir.
ÖRNEK:
Gittikçe yalnızlaşıyorsunuz insan kardeşlerim;
Ne bir ortak sevinciniz kaldı sizi çoğaltacak,
Ne bir dostunuz var acınızı alacak,
Unuttunuz nicedir paylaşmanın mutluluğunu.
(Şükrü Erbaş)
Bu dörtlükte vurgulanan düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yaşamı anlamlı kılan dostluklardır.
B) Sorunlar azaldıkça mutluluk artar.
C) İnsan tek başına yaşayamaz.
D) Birlikte yaşamanın temelinde sevgi vardır.
(OKS 2003)
3. Eşleştirme Maddeleri (Testleri)
• Eşleştirme maddeleri bir sütundaki soruların diğer sütundaki
cevaplarla, bir kavramın ilişkili olduğu diğer kavram ya da
kavramlarla vb. eşleştirilmesi ile yapılandırılır.
• Bu madde türlerinin hazırlanması oldukça kolaydır.
ÖRNEK:
• Aşağıdaki kelimeleri uygun açıklamalarla eşleştiriniz.
latife
Türlü, önemsiz, ufak tefek şeyler.
çeki
Üzerinde renkli biçimler bulunan pamuklu kumaş.
entari
öteberi
okka
basma
İki yüz elli kiloya eşit olan ağırlık ölçüsü.
Şaka.
Ağırlık ölçüsü.
4. Doğru / Yanlış Maddeleri (Testleri)
• Verilen bir cümlenin, mevcut bilgilere bağlı olarak doğru mu yanlış
mı olduğunun belirlenmesinin istendiği madde türüdür.
ÖRNEK:
Bir varmış, bir yokmuş. Allah’ın kulu çokmuş. Zaman zaman içinde,
kalbur saman içinde, cinler cirit oynarken eski hamam içinde, varlıklı bir
ailenin güzel bir kızı varmış, dil ile tarif edilmez ki edeyim. Anası, babası
gözlerini gözlerinden ayırmaz, ellerini sıcaktan soğuğa
vurdurmazlarmış.
Metinle ilgili ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Eğer ifadenin doğru
olduğuna inanıyorsanız, ifadenin yanına “D”, yanlış olduğunu
düşünüyorsanız “Y” yazınız.
• 1. Metnin türü destandır. ..............
• 2. Metinin girişinde kullanılan kalıp ifadeler tekerlemedir. ………..
5. Açık Uçlu Sorular (Uzun Cevaplı Testler)
• Türkçe dersinde öğrencilerin başarılarını değerlendirmek amacıyla
öğretmenler tarafından klasik sınavlarda yaygın olarak kullanılan bir
madde türüdür.
• Bu sınavlarda öğrencilere duruma göre belirli sayıda (örneğin beş)
soru sorulur. Öğrenciden soruların cevabını düşünüp hatırlaması ve
bulduğu cevabı yazılı olarak ifade etmesi beklenir.
• Sınavlarda açık uçlu sorular öğrencilerin yaratıcı düşünmelerini,
yazılı anlatım becerisini, ilgi ve tutumunu daha ayrıntılı ölçmektedir.
ÖRNEK:
• Bir millete mensup insanlar, tarihlerini bilmek zorunda mıdır?
Açıklayınız.
…………………………………………………………………………………………
• Atalarımızın insanlığa birçok hizmette bulunmuş olması size neler
hissettiriyor/düşündürüyor?
……………………………………………………………………………………………………….
6. Görüşme (Sözlü Testler)
• Görüşmeler öğrencilerin anladıkları, düşündükleri ve
hissettikleri ile ilgili değerli bilgiler sağlar.
• Resmî görüşmeler, planlı birtakım soruların sıralanması ile
yapılır. Resmî olmayan görüşmeler ise ders sırasında
öğrenciye sorular sorularak yapılabilir
• Sözlü sınavlar öğrenci ve öğretmen arasında sözlü iletişim
gerektirir.
• Konuşmada akıcılık, kendine güven, tartışma yeteneği vb.
niteliklerin değerlendirilmesinde kullanılır.
• Ancak, güvenilirliği düşüktür ve değerlendirmeler nesnel
olmayabilir.
• Öğrencilerde strese neden olabilir ve bu da unutmaya yol
açabilir.
7. Tutum Ölçekleri
• Tutum, bireylerin belli bir kişiyi, grubu, kurumu veya bir düşünceyi
kabul ya da reddetme şeklinde gözlenen, duygusal bir hazır oluşluk
hâli veya eğilimdir. Tutum bir bireye atfedilen bir eğilimdir.
• Tutumların ölçülmesinde en çok kullanılan yöntem Likert ölçeğidir.
Likert tipi ölçeklerle, ölçülmek istenen tutumla ilgili çok sayıda
olumlu ve olumsuz ifade yazılır.
• Bu ifadeler için, “Tamamen katılıyorum”, “Katılıyorum”, “Kararsızım”,
“Katılmıyorum” ve “Kesinlikle katılmıyorum” biçiminde tepkide
bulunulur.
• Böylece her cevaplayıcı, ölçekteki her ifadenin kapsadığı tutum
objesine katılma / katılmama derecesini bildirmiş olur.
2 Türkçe dersinde genellikle çok sıkılırım.
3 Türkçe derslerine daha fazla zaman ayrılmalıdır.
Sevgili Öğrenciler,
Bu ölçek, sizlerin Türkçe dersine
yönelik görüşlerinizi almak amacı ile
hazırlanmıştır. Her cümleyi dikkatle
okuduktan sonra DERECELER
sütunundaki seçeneklerden size en
yakın olanını (X) ile işaretleyiniz.
4
Türkçe dersi için, ders dışında çalışma zamanı ayırmaya gerek
yoktur.
5 Türkçe dersini dört gözle bekliyorum.
6 Türkçe ile ilgili ödevleri yapmaktan zevk alıyorum.
7 Türkçeyi, diğer derslere göre daha çok severek çalışırım.
8 Türkçe dersinde genellikle huzursuz olurum.
9 Türkçe dersi ile ilgili konuları tartışmaktan mutlu oluyorum.
10 Türkçe bana göre gereksiz bir derstir.
11
Türkçe sınavlarında, diğer derslerin sınavlarına göre daha
huzursuz oluyorum.
12 Türkçe dersinin günlük yaşamda önemli bir yeri var.
13 Türkçe dersi hiç olmasa daha iyi olurdu.
14 Türkçe dersi kadar sıkıcı bir ders yoktur.
15 Türkçe derslerindeki okuma parçaları çok can sıkıcıdır.
16 İleride, Türkçe ile ilgili bir bölümde okumak isterim.
17
Televizyon ve radyoda yayımlanan Türkçe konulu
programları kaçırmak istemem.
18 Türkçe derslerinde metin inceleme keyif vericidir.
19 Boş zamanlarımın çoğunu Türkçe dersine ayırmak isterim.
20
Türkçe dersi ile ilgili kitap, dergi vb. yayınları takip etmek
isterim.
Katılmıyorum.
Hiç
Katılmıyorum.
Türkçe Dersi ile İlgili Görüşler
1 Türkçe benim için eğlenceli bir derstir.
Kararsızım.
TÜRKÇE DERSİNE
YÖNELİK TUTUM
ÖLÇEĞİ
Tamamen
Katılıyorum.
Katılıyorum.
DERECELER
Okul
:
Sınıf/Şube :………………..
Cinsiyetiniz: ( )Kız
( )Erkek
8. Öz Değerlendirme
• Öğrencilerin kendi çalışmaları hakkında kararlar vermesidir. Öz
değerlendirme uygulamaları ile öğrencilere çalışmaları hakkında
dönütler verilmekte, eleştiri yapma becerisi kazanmalarına yardımcı
olunmaktadır.
• Türkçe dersinde, öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi amacıyla,
çeşitli öz değerlendirme formları kullanılabilir. Bunlar kontrol
listeleri, açık uçlu sorular ve dereceli puanlama anahtarları olabilir.
• Türkçe dersinde öğrencilerden öz değerlendirme sırasında istenen;
katıldıkları etkinliklere, işlenen metin ve temalara, performans
ödevlerine ilişkin kendilerine soru sorarak güçlü ve zayıf yönlerini
belirlemeleridir
DİNLEME BECERİSİ ÖZ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Adı Soyadı
Sınıfı
Numarası
:
:
:
Değerlendirenin Adı Soyadı :
Değerlendirme tarihi
:
Kazanılan puan
Değerlendirilecek davranışlar
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Her
zaman
(3)
Bazen
(2)
Hiçbir
zaman
(1)
Kullanacağım araç gereci
hazırlıyorum.
Dilediğime etkinlik süresince dikkatimi
toplayabiliyorum.
Dinlerken konuşanın, okuyan sözünü
kesiyorum
Konuşmak için söz istiyorum.
Dinlerken vurgu, tonlama ve telaffuza
dikkat ediyorum.
Dinlediklerimi zihnimde canlandırıp
ifade edebiliyorum.
Dinlediklerimdeki bilmediğim
kelimelerin anlamlarını tahmin
edebiliyorum.
Dinlediklerimin konusunu
belirleyebiliyorum.
Dinlediklerimin ana fikrini
belirleyebiliyorum.
Dinlediklerimi özetleyebiliyorum.
Düşünceler:………………………………… TOPLAM
…………………………………………………
……………………………............................
Otalama puan : ………………….
9. Akran Değerlendirme
• Akran değerlendirmede öğrenciler, arkadaşlarının
çalışmaları hakkında çeşitli kararlar verirler.
• Süreç değerlendirmesinde kullanılan akran
değerlendirme, öğrencilere eleştirel bakış açısı
kazandırmakta ve yapılan herhangi bir çalışmayı
ölçütlere göre değerlendirebilme becerisinin
kazanmasında etkili olmaktadır.
• Akran değerlendirmesi herhangi bir çalışmanın
ardından tek bir öğrenci tarafından yapılabileceği gibi
birçok kişi tarafından aynı anda da yapılabilir.
GRUP AKRAN DEĞERLENDİRME FORMU
Bu form, grubunuzdaki arkadaşlarınızla ilgili değerlendirme maddelerini içermektedir.
Seçeneklerden değerlendirmelerinize en uygun olanı işaretleyiniz.
Değerlendiren öğrencinin;
Adı ve soyadı :
Grup nu./adı :
Sınıfı
:
Öğretim yılı :
Tarih
:
DERECELER
Her
zaman
1. Çalışmalara istekli katılır.
2. Etkinlik öncesi hazırlık yapar.
2. Görevlerini zamanında yerine getirir.
3. Arkadaşlarının görüşlerine saygılıdır.
4. Farklı kaynaklardan bilgi getirip sunar.
5. Arkadaşlarını uyarırken uygun bir dil kullanır.
6. Arkadaşlarının çalışmalarına destek olur.
7. Temiz ve düzenli çalışır.
8. Çalışmalarda Türkçeyi doğru, güzel ve etkili
kullanır.
Bazen
Hiçbir
zaman
Konuşma Akran Değerlendirme Formu 1/2
Değerlendirme Ölçütü
Dil ve anlatım
İşitilebilir bir ses tonuyla konuştu
Konuşmasında standart Türkçeyi kullandı
Kelimeleri doğru telâffuz etti
Kelimeleri doğru yerde ve anlamda kullandı
Dil bilgisi kurallarına uygun cümleler kurdu
Konuya hâkim bir şekilde konuştu
Uygun yerlerde vurgulamalar yaptı
Uygun yerlerde tonlamalar yaptı
Uygun yerlerde duraklamalar yaptı
Mesajını açık ve anlaşılır bir şekilde iletti
Jest ve mimiklerle mesajları destekledi
Konuşma sırasında söylediklerini jest ve
mimikler dışındaki beden dili ile destekledi
Konuyu anlatırken dinleyicileri rahatsız etmeyecek bir dil ve üslup kullandı
Öğrenci
İsmi
Puanlar
1 2 3
Konuşma Akran Değerlendirme Formu
İçerik
Konuya dinleyicilerin ilgisini çekebilecek bir girişle başladı
Konuşması konuyla uygunluk taşıyordu
Olayları ve bilgileri belli bir sıraya göre anlattı
Konuşmanın bölümleri arasında bir tutarlılık ve bütünlük vardı
Konuşmasında ana fikir belirgin olarak yer aldı
Konuşmanın ana fikrini yardımcı fikirlerle destekledi
Konuşmanın konusunu örnekleme ve benzetme gibi unsurlarla
destekledi
Konuşmasını deyim, atasözü, özdeyiş vb. zenginleştirdi
Konuşmasını günlük hayatla ilişkilendirdi
Konuşma öncesinde konuyla ilgili geniş bir araştırma yaptığı izlenimi verdi
Gereksiz bilgi ve açıklamalara girerek konuyu dağıtmadı
Sunum
Konuşmasını verilen sürede tamamlayabildi
Konuşma sırasında rahattı
Konuşmasını sunarken görsel, işitsel ve çok yönlü iletişim araçlarından yararlandı
Konuşması boyunca nezaket kurallarına uydu
Konuşurken heyecanını kontrol edebildi
Dinleyicileri ve konuşma süresini sürekli denetledi
Konuşma sırasında konuyu kısa bir şekilde özetledi
Dinleyicilere kendisini sabırla dinledikleri için teşekkür etti
2/2
10. Gözlem
• Türkçe dersinde öğretmenler, öğrenciler hakkında ayrıntılı, kapsamlı
ve uzun bir sürece dayalı olarak, doğru ve çabuk bilgiler sağlamak ve
öğrencilerin sınıf içi katılımlarını, kazanımları ne derece kazandıkları
hakkında bilgiler elde etmek için doğrudan gözlem yöntemini
kullanabilirler.
• Türkçe dersinde öğretmen gözlem yöntemini, daha önceden
geliştirilen veya kendisinin geliştireceği gözlem formlarını, kontrol
listelerini ve dereceli puanlama anahtarlarını kullanarak
uygulayabilir.
• Gözlem formları; öğrencilerin ders içerisindeki durumları,
gösterdikleri performansları, çalışma kâğıtlarına verdikleri tepkileri
vb. durumlar dikkate alınarak doldurulabilir.
Konuşma Becerisi Gözlem Formu
Öğrencinin Adı - Soyadı:
*2
*1
*0
Kültür (İstanbul) ağzıyla konuşuyor.
Argo kelimeler kullanmıyor.
Sözcükleri doğru seslendiriyor.
Sözcükleri yerli yerinde kullanıyor.
Sözcükleri ve cümlelerdeki vurguyu doğru
yapıyor.
Ses tonunu cümlenin anlamına göre ayarlıyor.
Uygun uzunlukta cümleler kuruyor.
Anlaşılır cümleler kuruyor,
Başladığı cümleyi bitiriyor.
Birbirini izleyen cümleleri mantıklı bir sırada
sunuyor.
Sözcük ya da cümle tekrarları yapmıyor.
“Şey” sözcüğünü kullanmıyor.
Gereksiz duraklamalar yapmıyor.
Duraklamalarında "ıııı", "eeee" sesleri çıkarmıyor.
Gereksiz jest ve mimikler yapmıyor.
Dinleyenlerin gözlerine bakıyor.
*2: Davranışı istendiği gibi
gösteriyor.
*1: Davranışı tam olarak
gösteremiyor.
*0: Davranışı hiç gösteremiyor.
11. Kontrol Listeleri
• Gözlenecek performansın varlığının evet, var, x… gibi bir işaret veya
kelime ile gösterilmesine olanak veren bir araçtır.
• Kontrol listeleri, bir kişinin aynı performansı için birçok defa
kullanılabileceği gibi birçok kişi için de kullanılabilir.
• Herhangi bir konu ya da beceriye ilişkin performansı oluşturan
elementlerin ne kadarının öğrenciler tarafından gösterildiğinin
belirlenmesi için uygun bir tekniktir.
• Kontrol listeleri Türkçe dersinde, öğrencilerin performanslarını
ölçmek amacıyla sınıf içi ve sınıf dışında her zaman kullanılabilir.
•
Kontrol listelerinin kullanılması kolay olduğu için öğrencilerin
kendilerini ve akranlarını değerlendirmeleri amacıyla da
uygulanabilir.
Okuma Becerisi Kontrol Listesi
Öğrencinin Adı: ________________ Öğretmenin Adı:
Sınıf: Gözlem Zaman Aralığı: __/__/200_ ’den __/___/200_’e
Değerli Öğretmenler,
Bu form, öğrencilerin okuma becerilerini değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Bu formu, belirli bir zaman aralığında,
öğrencilerinizin okuma becerilerine ilişkin davranışlarını gözlemlemede kullanınız. Öğrencilerinizin söz konusu becerileri
gerçekleştirip gerçekleştirmediklerini aşağıdaki ifadelerin karşılarına (√) işareti koyarak belirtiniz.
Gözlenecek Davranışlar
•
1. Sınıf ve okul kütüphanesinden kitaplar okur.
•
2. Yüz temel eserden seçtiklerini okur.
•
3. Okumuş olduğu bir kitabı başkalarıyla tartışabilir.
•
4. Gazetelerde okumuş olduğu haber ve yazıları anlatır.
•
5. Özel ilgi alanına giren konularda tartışmalara etkin biçimde katılır.
•
6. Okuduğu kitaplardan beğendiği bölümleri arkadaşlarıyla paylaşır.
•
7. Bilmediği bir kelimenin anlamını bulmak için sözlük kullanır.
•
8. Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi öğrenmede isteklidir.
•
9. Paylaşılan metinler yönelik sorular sorar ve soruları cevaplandırır.
•
10. Sınıfta yüksek sesle okumaya isteklidir.
•
11. Kitap okumaktan hoşlanmaktadır.
_____
_____
_____
_____
_____
_____
_____
_____
_____
_____
_____
Yorumlar: ……………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
Dinleme Becerisi Kontrol Listesi
Gözlenen
VAR
........
........
........
Davranış
YOK
.......
.......
.......
2.Sınıf içi tartışmalarda
a) Cevap verme amacıyla dikkatle dinleme
b) Önyargıdan uzak dinleme
c) Karşıdakinin çelişkilerine dikkat etme
d) Konudan uzaklaşmamasına dikkat etme
........
........
........
........
.......
.......
.......
.......
3.Ders ve Konferanslarda
a) Konuya önceden hazırlık yapma
b) Konun ayrıntılarına, örneklere dikkat etme
c) Farklı bölümleri ayırt etme
d) Bilgilerin geçerliliğini değerlendirme
e) Konuşmacının anlatımına dikkat etme
f) Soruları tespit etme
g) Konuşmayı sonuna kadar dinleme
........
........
........
........
........
........
........
.......
.......
.......
.......
.......
.......
.......
1.Karşılıklı konuşmalarda
a) Konuşanın yüzüne bakma
b) Eksik bilgiyi tamamlamak için dinleme
c) Dikkati konuşulan konu üzerinde toplama
4.Açık oturumlarda
a) Konuşmacıların üzerine düşen konuya dikkat etme
b) Her konuşmacıyı ayrı ayrı değerlendirme
c) Her konuşmacı arasında görüş birliği ve çelişkileri arama
d) Bilgileri bütünlemeye çalışma
........
........
........
........
.......
.......
.......
.......
5.Düzeyine uygun bir metni dinleme
a) Yazının türünü tanıma
b) Konuyu anlamaya çalışma
c) Görüşleri belirleme
d) Ayrıntıları kavrama
e) Olayların sonucunu kestirmeye çalışma
........
........
........
........
........
.......
.......
.......
.......
.......
12. Dereceli Puanlama Anahtarları (Rubrikler)
• Öğrenenin herhangi bir performansını veya ürünü değerlendirmek
amacıyla kullanılan bir puanlama anahtarıdır.
• Dereceli puanlama anahtarlarında, gözlenen performansın
belirlenen her bir düzeyi için tanımlamalar yapılır veya puanlar
verilir.
• Dereceli puanlama anahtarlarının performansa veya ürüne göre
analitik ve bütüncül puanlama anahtarı olmak üzere iki farklı türü
vardır.
• Bütüncül rubrikler öğrencinin performansı hakkında genel bir
yargıya ulaşmada,
• Analitik rubrikler ise ayrıntılı bir şekilde performansın
değerlendirilmesinde kullanılır.
Bütüncül Puanlama Anahtarı
Bütüncül Puanlama Anahtarı
(4+1 Yazılı Anlatım Değerlendirme Formu)
3. DÜZENLEME
2. PLANLAMA 1. HAZIRLIK
Aranılacak Özellikler
1. Yazsının bir konusu vardır.
2. Yazısının anahtar kelimelerini, temel kavramlarını,
belirlemiştir.
3. Yazısının konusunu sınırlandırmıştır.
4. Yazısının bir amacı ( ana fikir ) vardır.
5. Yazısının belli bir hedef kitlesi vardır.
6. Yazısı ile ilgili araştırma yapmıştır.
7. Yazısı ile ilgili farklı kaynaklardan yararlanmıştır.
8. Yazısı ile ilgili topladığı bilgileri düzenlemiştir.
9. Yazısına uygun bir yazma planı oluşturmuştur.
10. Yazısının ana ve alt başlıklarını belirlemiştir.
11. Yazısının giriş, gelişme ve sonuç (serim-düğüm-çözüm)
bölümlerini belirlemiştir.
12. Yazısının bölümleri arasında bütünlük vardır.
13. Yazısının tür özelliklerine uygun giriş yapmıştır.
14. Yazısında ana fikri yardımcı fikirlerle desteklemiştir.
15. Yazısında düşünceyi geliştirme yollarından
yararlanmıştır.
16. Yazısının bölümleri arasında uygun geçişler yapmıştır.
17. Yazısında anlaşılmayan bölüm yoktur.
18. Yazısında gereksiz ayrıntılara yer vermemiştir.
19. Yazısının her bölümünde ilgi uyandıran bir bilgi, düşünce
veya olay vardır.
20. Yazısını etkileyici bir şekilde bitirmiştir.
Hayır
(1)
Kısme
n(3)
Evet
(5)
Bütüncül Puanlama Anahtarı
(4+1 Yazılı Anlatım Değerlendirme Formu)
5. SUNUM 4. DÜZELTME
Hayır Kısmen
(1)
(3)
21. Yazısında düşünce veya olayları tutarlı sıralamıştır.
22. Yazısında kullandığı cümlelerde anlatım bozukluğu
yoktur.
23. Yazısında neden-sonuç, amaç-sonuç ilişkileri doğru
kurulmuştur.
24. Yazısında bağlama uygun sözcükler kullanmıştır.
25. Yazısında noktalama işaretlerini doğru kullanmıştır.
26. Yazısında yazım yanlışları yoktur.
27. Yazısını türün özelliklerine uygun düzenlemiştir.
28. Yazısında düzgün, okunaklı bir yazı kullanmıştır.
29. Yazısında sayfa düzenine dikkat etmiştir.
30. Yazısında kullandığı başlık ve görseller ilgi çekicidir.
Evet
(5)
Proje Ödevi İçin Analitik Puanlama Anahtarı
4
ÇOK BAŞARILI
3
BAŞARILI
2
AZ BAŞARILI
1
GELİŞTİRİLEBİLİR
1. Araştırmasını belirlediği plana göre yürütmüştür.
2. Araştırılan ödev ile ilgili çarpıcı kanıt ve bilgilere ulaşılmıştır.
3. Çok sayıda kaynaktan yararlanılmıştır.
4. Yazarla herhangi bir şekilde iletişime geçilmiştir.
5. Kullanılan yazılı, görsel ve işitsel materyaller konuya çok uygun ve dikkat çekicidir.
6. Hazırlanan çalışma dikkat çekici, açıklayıcı ve etkileyicidir.
7. Rapor herhangi bir yazım, noktalama ve dil hatası içermemektedir.
1. Araştırmasını belirlediği plana göre yürütmeye çalışmıştır.
2. Çok sayıda kaynaktan yararlanılmıştır.
3. Araştırılan dönemle ilgili kanıt ve bilgilere ulaşılmıştır.
4. Yazarla herhangi bir şekilde iletişime geçilmiştir.
5. Kullanılan yazılı, görsel ve işitsel materyaller konuya uygun ve dikkat çekicidir.
6. Hazırlanan çalışma dikkat çekici, açıklayıcı ve etkileyicidir.
7. Rapor yazım, noktalama ve dil hataları içermektedir.
1. Araştırmasını yürütürken planda bazı sapmalar olmuştur.
2. Araştırılan dönemle ilgili yeterince kanıt ve bilgilere ulaşılmamıştır.
3. Sınırlı sayıda kaynaktan yararlanılmıştır.
4. Çok az sayıda yazılı, görsel ve işitsel materyal kullanılmıştır.
5. Yazarla herhangi bir şekilde iletişime geçilmemiştir.
6. Hazırlanan çalışma yeterince dikkat çekici, açıklayıcı ve etkileyici değildir.
7. Raporda yazım, noktalama ve dil hataları bulunmaktadır.
1. Araştırmasını belirlediği plana göre yürütmemiştir.
2. Araştırılan dönemle ilgili kanıt ve bilgilere ulaşılmamıştır.
3. Çok az sayıda kaynaktan yararlanılmıştır.
4. Yazılı, görsel ve işitsel materyaller kullanılmamıştır.
5. Yazarla herhangi bir şekilde iletişime geçilmemiştir.
6. Hazırlanan çalışma dikkat çekici, açıklayıcı ve etkileyici değildir.
7. Raporda çok sayıda yazım, noktalama ve dil hataları bulunmaktadır.
Konuşma Becerisi İçin
Analitik Puanlama Anahtarı
Çok İyi (3)
Konuşmada Akıcılık
Konuşmaya Başlama
Konuşmayı Bitirme
Kitleye
Uygunluk
Mekân Seçimi
Beden Dilini
Kullanma
Hitabeyi
Destekleme
Konuşma sırasında asalak
sesler ve sözleri hiç
kullanmamıştır.
Topluluk önünde
konuşurken konuşmasına
uygun hitap cümlesiyle
başlamıştır.
Konuşmasını uygun bitiş
ifadesi kullanarak
bitirmiştir..
İyi (2)
Konuşma sırasında asalak
sesler ve sözleri yer yer
kullanmıştır.
Topluluk önünde konuşurken
konuşmasına pek uygun
olmayan hitap cümlesiyle
başlamıştır.
Konuşmasını uygun olmayan
bitiş ifadesi kullanarak
bitirmiştir.
Hitabelerini hitap edilen
Hitabelerini hitap edilen
kitlenin bazı özelliklerini
kitleye uygun olarak
dikkate almadan
hazırlamıştır.
hazırlamıştır.
Konuşmaları için mekân
Konuşmaları için mekân
seçimini yanlış veya mekân
seçimi ve düzenlemesini
düzenlemesini eksik
doğru yapmıştır.
yapmıştır.
Konuşurken beden dilini
Konuşurken beden dilini
bazen doğru ve etkili
doğru ve etkili kullanmıştır.
kullanmıştır.
Hatip ve hitabeyi
Hatip ve hitabeyi destekleyen
destekleyen unsurları (ses unsurların bazılarını (ses
yapısı, tiyatral yetenek,
yapısı, tiyatral yetenek, notlar,
notlar, günlük olaylar)
günlük olaylar) uygun
doğru kullanmıştır.
yerlerde kullanmamıştır.
Yetersiz (1)
Konuşma sırasında asalak
sesler ve sözleri sık sık
kullanmıştır.
Topluluk önünde konuşurken
konuşmasına hitap
cümlesiyle başlamamıştır.
Konuşmasını bitiş ifadesi
kullanmadan bitirmiştir.
Hitabelerini hitap edilen
kitleye uygun olarak
hazırlamamıştır.
Konuşmaları için mekân
seçimi ve düzenlemesini
doğru yapmamıştır.
Konuşurken beden dilini
doğru ve etkili
kullanmamıştır.
Hatip ve hitabeyi
destekleyen unsurları (ses
yapısı, tiyatral yetenek,
notlar, günlük olaylar)
kullanmamıştır.
13. Öğrenci Ürün Dosyaları
• Öğrencilerin dönem veya yıl boyunca yaptıkları çalışmaların
belli standartlara göre organize edilmiş bir koleksiyonu olan
öğrenci ürün dosyası, öğrencinin bir veya birden fazla konu
alanında yaptığı çalışmaların sistematik, amaçlı ve anlamlı
bir koleksiyonu olarak tanımlanabilir.
• Kullanım amacına göre içeriği de değişen öğrenci ürün
dosyası sergileme, çalışma ve değerlendirme amaçlı
kullanılabilir.
• Değerlendirme amaçlı öğrenci ürün dosyasında tüm
maddeler puanlanır, sıralanır ve değerlendirilir
Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Öğretmen tarafından hazırlanan rehber
Öğrencilerin yazılmış ödevleri(taslak yada bitmiş parçaları)
Araştırmalar, problemler ve stratejiler
Diyagramlar, fotoğraflar, resimler
Video kayıtları, ses kayıtları
Grup ödevleri ve projeler
Öğretmen anektodları
Kelime geliştirme çalışmaları
Öğrencilerin mektupları, şiirleri, raporları
Bir kitap incelemesi
Öğretmen kontrol listeleri
Öğrencilerin zorlukla tekrar yapmak istediği ödevler
Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler
Değerlendirme kağıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri
nasıl değerlendirileceğini gösteren kağıtlar)
14. Performans Ödevi
• Performans ödevleri ürünün ve sürecin değerlendirilmesinde
kullanılır.
• Geleneksel ölçme değerlendirme araçlarının aksine öğrencilerin bir
hedefi gerçekleştirebileceğini gösteren, çeşitli alanlarda bilgi ve
becerilerini uygulamalarını gerektiren görevler içerir.
• Performans ödevlerinin amacı;
Öğrencilerin üst düzey zihinsel becerilerini ölçmek ve kazandıkları
bilgileri günlük hayatta ne ölçüde kullanabildiklerini belirlemektir.
• Öğrencinin hayatındaki problemleri nasıl çözeceğini ve problem
çözmek için sahip olduğu bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını
gösterir.
• Öğrencilerin gerçek performanslarını ölçmek açısından
uygun araçlardır.
• Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir.
• Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir.
• Proje ve performans ödevlerinin değerlendirilmesinde
özellikle dereceli puanlama anahtarları kullanılmaktadır
(dereceli puanlama).
15. Proje Ödevi
• Proje, öğrencilerin gerçek yaşama benzer işler
üzerinde, özgün bir ürün ortaya koymak amacıyla
yaptıkları bağımsız konu araştırmaları ve
etkinliklerdir.
• Öğrenci merkezli olan bu yöntemde, öğretmen
etkin değildir; sadece öğrenciye rehberlik etme ve
değerlendirme görevini üstlenebilir.
• Proje değerlendirme formu kullanılarak puanlamada
nesnellik sağlanabilir.
Proje Türleri
• Kısa Süreli Projeler: Birkaç saatlik ya da bir-iki
haftalık projelerdir.
• Uzun Süreli Projeler: Birkaç aylık ya da uzun
dönemli projelerdir.
• Eylem projeleri: Toplumdaki sorunların
çözümüne yönelik projelerdir.
• Araştırma- İnceleme Projeleri: Belli bir konuda
bilgi toplamaya ve toplanan bilgileri
çözümleyerek sunmaya yönelik projelerdir.
Proje Konusu
Öğrencilerin ilgilerini çekecek ve çözmeyi
amaçladıkları herhangi bir problem proje konusu
olabilir :
• Mektup yazma, rapor yazma, okulda ya da başka
bir yerde sergilemek amacıyla
• piyes yazma,
• Okul dergisi çıkarma,
• Okulda çalışacak yeni eğitsel kollar kurma,
• Belirli konularda bir inceleme raporu hazırlama.
Türkçe Dersi Proje Ödevi Konuları 1/4
KONULAR
AÇIKLAMALAR
1. Okuma alışkanlığıyla ilgili anket çalışması.
Belirlenen sorulara göre okul öğrencileri
arasında okuma alışkanlıkları araştırılacak.
2. Şiir dinletisi.
Grup olarak hazırlanacak. Seçilen şiirler
müzik eşliğinde okunacak.
3. Tiyatro yazma ve canlandırma.
Komedi ya da dram türünde yazılacak kısa bir
oyun sahnelenecek.
4. Röportaj yapma.
Belirlenen bir konuda, bir kişiyle röportaj
yapılacak.
Türkçe ile ilgili bilgi ve belgeler toplanacak.
Hazırlanan belgeler kağıt ya da kartonlara
yazılarak sınıf panosuna asılacak.
5. Türkçemizin önemini, güzelliklerini, doğru
kullanılması gerektiğini anlatan afiş, resim,
yazı hazırlama.
6. Bir kenti tanıtma.
Bir kentin özelliklerini tanıtan yazılar,
resimler toplanacak ve sunulacak.
7. Bir yazarı ya da şairi tanıtma.
Seçilen yazarın ya da şairin kısa yaşamöyküsü
ve eserleri araştırılacak. Fotoğrafları
gösterilecek.
Türkçe Dersi Proje Ödevi Konuları 2/4
8. Bir öyküyü tiyatroya uyarlama.
Seçilen bir öykü karşılıklı konuşmalara dönüştürülerek
canlandırılacak.
9. Nasrettin Hoca’nın fıkralarını derleme,
oyunlaştırma.
Seçilen fıkralar okunacak, bir veya birkaç fıkrası karşılıkla
konuşma biçiminde canlandırılacak.
10. Afiş tasarlama.
Seçilen bir konuyla ilgili bilgi, belge ve resimler büyük bir
kartona yapıştırılacak.
11. Dergi hazırlama.3 KİŞİLİK
Grup olarak hazırlanacak. Belirli konularda yazılan yazılar,
şiirler toplanarak dergi haline getirilecek.
12. Bilmece, fıkra, mani derlemesi.
Beğenilen yazılar toplanarak bir araya getirilecek. (Resim,
karikatür ve fotoğraf da eklenebilir.)
13. Türkçemizin yabancı dillerden olumsuz yönde
etkilendiği örneklerin bulunması, sorunun
çözümü için önerilerin sunulması.
İlçemizdeki yabancı tabelalı olan dükkanların fotoğrafları
çekilecek, Türk malı olduğu halde adı yabancı olan
ürünler belirlenecek. Sorunların çözümü için öneriler
sunulacak.
14. Türk yazar ve şairlerin resimlerinin
Türk edebiyatının önemli yazarlarının resimleri
derlenmesi.hayatları hakkında kısa bilgi verilecek. toplanacak. Kağıtlara yapıştırılarak fotoğraf albümü
yapılacak.
Türkçe Dersi Proje Ödevi Konuları 3/4
15. Münazara (karşılıklı tartışma) 4 KİŞİLİK
İkişer öğrenciden oluşacak iki grubun bir
konu üzerinde tartışması.
16. Savaşların insanlar üzerindeki olumsuz
etkilerini anlatan makale yazma.
Konuyla ilgili araştırma yapılacak. Elde edilen
bilgilerden hareketle bir makale yazılacak.
17. Ağacın insan yaşamındaki yeri ve önemini Ağacın önemi yazı, resim, şiir, karikatür ile
anlatmak.
anlatılacak. Ormanlarımızın korunmasıyla ilgili
bilgiler verilecek.
18. Bulmaca hazırlama.
Türkçe derslerinde açıklanan sözcüklerle ilgili
kare bulmaca hazırlanacak.
19. Kurtuluş Savaşı’nda Türk kadınları.
Kurtuluş Savaşı’nda Türk kadınlarının
gösterdikleri cesaret ve özverili çabaları
araştırılacak. Resimlerle desteklenecek.
20. Türklerin kullandığı alfabeler.
Türklerin tarih boyunca kullandığı alfabeler ve
bu alfabelerle yazılmış yazılar araştırılacak,
örnekler bulunacak.
İzlenen bir film ya da tiyatro özetlenecek.
İzlenen film ya da tiyatronun beğenilen ve
beğenilmeyen yönleri açıklanacak.
21. İzlenen bir filmin ya da tiyatronun
eleştirilmesi.
Türkçe Dersi Proje Ödevi Konuları 4/4
22. Atasözlerinden yararlanarak kısa olay
yazıları yazma.
23. Deyim derlemesi.
24. Türkü derlemesi. Varsa öyküleri
yazılacak.
25. Okunan bir kitabın tanıtılması.
26. Şiir seçkisi (antolojisi) oluşturma.
Seçilen atasözlerinin anlamıyla ilgili birkaç
paragraflık öykücükler yazılacak.
Çok bilinen deyimlerin dışında kalan, ilgi
çekici, merak uyandırıcı deyimler bulunarak
bir araya getirilecek. Deyimler açıklanacak.
Sevilen türküler bir araya getirilerek seçki
(antoloji) oluşturulacak. (İstenirse
seslendirilebilir.)
Okunan bir kitap özetlenecek. Kitabın kısa
eleştirisi yapılacak, diğer öğrencilere
tanıtılacak.
Beğenilen şiirler bir araya getirilerek seçki
oluşturulacak.(Resim, süsleme
kullanılabilir.)
PROJE DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ
Projenin Adı:
Öğrencinin;
Adı ve soyadı:
Sınıfı:
No:
DERECELER
GÖZLENECEK
ÖĞRENCİ KAZANIMLARI
Zayıf
1
I. PROJE HAZIRLAMA SÜRECİ
Projenin amacını belirleme
Projeye uygun çalışma planı yapma
İhtiyaçları belirleme
Farklı kaynaklardan bilgi toplama
Projeyi plana göre gerçekleştirme
TOPLAM
II. PROJENİN İÇERİĞİ
Türkçe’yi doğru ve düzgün yazma
Bilgilerin doğruluğu
Toplanan bilgilerin analiz edilmesi
Elde edilen bilgilerden çıkarımda bulunma
Toplanan bilgileri düzenlenme
Kritik düşünme becerisini gösterme
Yaratıcılık yeteneğini kullanma
TOPLAM
III. SUNU YAPMA
Türkçe’yi doğru ve düzgün konuşma
Sorulara cevap verebilme
Konuyu dinleyicilerin ilgisini çekecek şekilde
sunma
Sunuyu hedefe yönelik materyalle destekleme
Sunuda akıcı bir dil ve beden dilini kullanma
Verilen sürede sunuyu yapma
Sunum sırasındaki öz güvene sahip olma
Severek sunu yapma
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Kabul
Edilebilir
2
Orta
İyi
Çok İyi
3
4
5
Proje ve Performans Görevinin Benzerlik ve
Farklılıkları
Performans Ödevleri
1. Kısa süreli çalışmalardır (görevin
ağırlığına göre tavsiye 1 hafta ay,
1 ay vb. olabilir) .
2. Her zaman ortada bir problem
durumu olmaz. Öğrencilerin
dersle ilgili temel beceri ve
kazanımlarına hitap etmelidir
3. Yapılandırılmış çalışmalardır.
4. Yönergesi açıklanmaktadır.
5. Bireysel ya da grup çalışması
olarak yapılabilir.
Proje Ödevleri
1. Uzun Süreli Çalışmalardır
(Projenin ağırlığına göre 2 Ay, 4
Ay vb. olabilir) .
2. Ortada Bir Problem Durumu
Vardır ve Bilimsel Süreç
Basamaklarına Uygun Olarak
Hazırlanır
3. Yapılandırılmış çalışmalardır.
4. Yönergesi açıklanmaktadır.
5. Bireysel ya da Grup Çalışması
Olarak Yapılabilir.
Proje ve Performans Görevinin Benzerlik ve
Farklılıkları
Performans Görevleri
6. Dönem içerisinde
öğrenci/öğrenciler her dersten
en az bir performans görevi
hazırlarlar.
7. Görevin konusunu ve içeriğini
öğretmen belirler gerekirse
öğrenci çalışmak istediği konuda
görev alabilir.
8. Değerlendirme aracının
hazırlanmasında öğrencilerin
görüşleri alınabilir.
9. Değerlendirme ölçeği öğrenciye
performans görevi ile öğrenciye
verilmelidir.
Projeler
6. Yıl içerisinde öğrenci/öğrenciler
belirledikleri en az bir dersten
proje hazırlarlar.
7. Proje konusunu öğrencinin kendisi
belirler öğretmen bu noktada
alternatifler sunabilir.
8. Değerlendirme aracının
hazırlanmasında öğrencilerin
görüşleri alınmalıdır.
9. Değerlendirme ölçeği (dereceli
puanlama anahtarı) öğrenciye
proje ile verilir.
10.Projeler teslim edildikleri dönem
içerisinde değerlendirmeye alınır.
• Türkçe dersinde uygulanan sistem tek tip değil, çoklu bir
değerlendirme sistemidir.
• Değerlendirme sürecine öğretmen ve öğrenci birlikte katılmaktadır.
Sonuç Yerine
• Değerlendirmenin sürekliliği sağlanmalı,
• Değerlendirme Türkçe Dersi amaç ve kazanımlarına
yönelik olmalı
• Değerlendirme birçok beceriyi kapsamalı
• Dil becerileri farklı ölçme araçları kullanılarak
değerlendirilmeli
• Hem bireysel hem de grup değerlendirmeleri yapılmalı
• Değerlendirmede hem ürüne hem de sürece odaklanmalı
• Öz değerlendirme ve akran değerlendirmelerine
yeterince yer verilmeli
43