E**T*MDE ÖLÇME DE*ERLEND*RME - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü
Download
Report
Transcript E**T*MDE ÖLÇME DE*ERLEND*RME - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü
DOÇ. DR. ÖMER FARUK KESER
İçerik
• Neden Ölçme ve Değerlendirme?
• Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme
Yaklaşımı
• Öğretimi ve Ölçmeyi Şekillendiren
Faktörler
• Ölçme ve Değerlendirmede
Kullanılan Bazı Araç ve Yöntemler
2
Öğrenme Nedir?
Öğrenme ve ölçme kavramları arasındaki ilişki nedir?
Alan bilgisi ve ölçme arasındaki ilişki nedir?
Ölçme öğrenmeye yönelik bir geçerlik çalışmasıdır.
Başarı nedir? Bir eğitim öğretim etkinliğinin başarısı nasıl
belirlenir? (ön test ve son testlerin gerekliliği,
dershaneler örneği)
Ölçme;
Bir niteliğin gözlemlenip gözlem sonuçlarının
sayı veya sembollerle ifade edilmesidir.
Değerlendirme;
Gözlem sonuçlarının bir ölçütle kıyaslanıp bir
karara varılması işidir.
Neden Ölçme ve Değerlendirme?
Öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemek.
Öğrencilerin gelişimlerini izlemek.
Öğrencilerin gelişimlerine yönelik geri bildirimde
bulunmak.
Öğrenme güçlüklerini belirlemek.
Öğretimin ve öğretim materyallerinin etkinliğini
belirlemek.
6
Neden Ölçme ve Değerlendirme?
Gelecekteki öğrenme süreçlerini planlamaya veri
sağlamak.
Öğrencilerin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya çıkarmak.
Öğretim programlarının yeterliliğini belirlemeye bilgi
sağlamak.
Öğrencilerin yeteneklerinin hem kendileri tarafından
hem de öğretmenler tarafından farkındalığını
sağlamak.
7
Ölçme Değerlendirme Nedir?
Zekânın
Ölçülmesi
Yeteneğin
Ölçülmesi
Klasik Ölçme
Değerlendirme
İlgilerin
Ölçülmesi
Tutumların
Ölçülmesi
Alternatif Ölçme
Değerlendirme
Son yıllardaki bilimsel ve teknolojik değişim ve gelişmeler,
toplumun bireylerden beklediği nitelik, bilgi ve becerilerin
farklılaşmasına sebep olmuştur. Bu farklılaşma öğretim
programlarına da yansımıştır.
Öğretim programlarındaki değişimler, toplumun bireylerden
beklediği bilgi ve becerilerin kazanılıp kazanılmadığının ve ne oranda
kazanıldığının değerlendirilmesinde;
Geleneksel (klasik) ölçme ve
değerlendirme araçlarının
çoktan seçmeli, boşluk doldurma,
eşleştirme, doğru-yanlış vb. madde
türleri
Performansa dayalı ölçme ve
değerlendirme yaklaşımı
öğrencinin sahip olduğu bilgi, beceri, yetenek ve
tutumların gerçek yaşamdakine benzer bir
durumda ya da ortamda kullanılıp
kullanılamayacağının tespit edilmesi ve gelişimi
hakkında öğrenciye geri bildirim verilmesidir.
Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Daha az vurgu
Daha çok vurgu
Geleneksel ölçme değerlendirme
yöntemleri
Öğrenme ve öğretmeden bağımsız bir
değerlendirme
Alternatif ölçme değerlendirme yöntemleri
Ezbere ve kolay öğrenilen bilgileri
değerlendirme
Birbirinden bağımsız parçalı bilgileri
değerlendirme
Anlamlı ve derin öğrenilen bilgileri
değerlendirme
Birbirine bağlı, iyi yapılanmış bir bilgi ağını
değerlendirme
Bilimsel bilgiyi değerlendirme
Bilimsel anlama ve bilimsel mantığı
değerlendirme
Öğrencinin ne anladığını öğrenmek amacı
ile değerlendirme
Öğrencinin bilmediğini öğrenmek için
değerlendirme
Öğrenme ve öğretmenin bir parçası olan
değerlendirme
Dönem sonu değerlendirme etkinlikleri
Dönem boyunca devam eden
değerlendirme etkinlikleri
Sadece öğretmenin değerlendirmesi
Öğretmenle beraber grup değerlendirmesi
ve kendi kendini değerlendirme
Klasik Ölçme Değerlendirme
Tamamlama (boşluk doldurma) soruları
Uzun cevaplı yazılı yoklamalar
Kısa cevaplı yazılı yoklamalar
Çoktan seçmeli testler
Doğru yanlış soruları
Eşleştirme soruları
Soru-cevap
Alternatif Ölçme Değerlendirme
Proje
Performans Görevleri
Öğrenci Ürün Dosyası (Portfolyo)
Dereceli Puanlama Anahtarı
Derecelendirme Ölçekleri
Kontrol Listeleri
Öz Değerlendirme
Kavram Haritaları
Akran Değerlendirme
Tanılayıcı Dallanmış Ağaç
Kelime İlişkilendirme
Yapılandırılmış Grid
Gözlem Formları
Gösteri
Drama
Görüşme
Poster
Yazılı Raporlar
Sınıf: 9
Ders: Biyoloji
Ünite: Hücre, Organizma ve Metabolizma
Kazanım: Hücre zarından madde geçişinin nasıl
gerçekleştiğini örneklerle açıklar.
GELENEKSEL ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Hücre zarından pasif madde taşınmasında aşağıdakilerden hangisi
veya hangileri etkili değildir?
I. ATP miktarı
II. Enzim yoğunluğu
III. Molekül büyüklüğü
IV. Molekül yoğunluğu
A)
Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) III ve IV
Öğrencinin bilgi
düzeyini sonuca
dayalı olarak
ölçüyoruz.
YENİ (PERFORMANSA DAYALI)
ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Sınıf: 9
Ders: Biyoloji
Ünite: Hücre, Organizma ve Metabolizma
Kazanım: Hücre zarından madde geçişinin nasıl
gerçekleştiğini örneklerle açıklar.
Performans Görevi
Hücre Zarından Madde Geçişi
Amaç: Difüzyon ve osmoz süreçlerini anlamak ve uygulamak
Problem: Osmoz ve difüzyon hücre dışındaki madde konsantrasyonundan nasıl etkilenir?
Hipotez: Öğrencilerden verilen bir konsantrasyondaki şekerli suda 24 saat bekletilen patateslerin
nasıl etkileneceğine dair bir hipotez geliştirmeleri istenir.
Araç-Gereç: Bir patates, 3 beher, 3 petri kabı, cam karıştırıcı, bıçak, sükroz, kağıt havlu, dereceli
silindir.
Deney: Öğretmenin yönlendirmesiyle deney gruplar halinde yapılır.
Gruplar bu deneyden elde ettikleri verilerin analizi sonucunda ulaştıkları bulgular ışığında
hipotezlerini test eder ve vardıkları sonuçları sınıfla paylaşırlar.
ALTERNATİF (PERFORMANSA DAYALI)
ÖLÇME DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Dereceli Puanlama Anahtarı
Öğrenci
değerlendirme
kriterlerinden
haberdar oluyor.
1
(Zayıf)
KRİTER
Hipotez
Belirleme
Matematiksel
Hesaplama
Grafik
Yorumlama
Verilerin
Analizi
Değerlendirme
bireyselleştiriliyor.
Sürece odaklanılıyor.
2
(Orta)
3
(İyi)
4
(Çok iyi)
Hipotez kurmak için bir
çaba gösterilmemiş.
Bir hipotez kurulmuş
ancak konuyla ilgisi yok.
Konuyla kısmen ilgili,
doğrulanabilir veya
yanlışlanabilir bir hipotez
kurulmuş.
Doğrudan bu konuyla ilgili bir
hipotez kurulmuş.
Kütle ölçümleri doğru
yapılmamış. Kütle değişim
yüzdesi doğru
hesaplanmamış
Kütle ölçümleri kısmen
doğru yapılmış. Kütle
değişim yüzdesi doğru
hesaplanmamış.
Kütle ölçümleri doğru
yapılmış. Kütle değişim
yüzdesi doğru
hesaplanmamış.
Kütle ölçümleri doğru
yapılmış. Kütle değişim
yüzdesi doğru hesaplanmış.
Kütle değişimi /
Konsantrasyon grafiği
doğru çizilmemiş. Kütle
değişimi / Konsantrasyon
arasındaki ilişki doğru
kurulmamış.
Kütle değişimi /
Konsantrasyon grafiği
doğru çizilmiş. Kütle
değişimi / Konsantrasyon
arasındaki ilişki doğru
kurulmamış.
Kütle değişimi /
Konsantrasyon grafiği doğru
çizilmiş. Kütle değişimi /
Konsantrasyon arasındaki
ilişki kısmen doğru
kurulmuş.
Kütle değişimi /
Konsantrasyon grafiği doğru
çizilmiş. Kütle değişimi /
Konsantrasyon arasındaki
ilişki doğru kurulmuş.
Verilerin analizi doğru
şekilde yapılmamış.
Verilerin analizi
sonucunda ulaştıkları
bulgular hipotezlerini test
edemiyor.
Verilerin analizi sonucunda
ulaştıkları bulgular
hipotezlerini kısmen test
edemiyor.
Verilerin analizi sonucunda
ulaştıkları bulgular
hipotezlerini doğrulukla test
edemiyor.
Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz bir
parçası olarak görülür.
Öğrencilerin ezber bilgileri değil, üst düzey
becerilerinin değerlendirilmesi hedeflenir.
Sadece öğrenme ürünü değil, öğrenme
süreçleri de değerlendirilir.
Değerlendirme, öğrencilerin neyi
bilmediğini değil, ne bildiklerini görmeye
yarayan bir araçtır.
17
Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında
geribildirime ağırlık vermeyi önemsemektedir.
Öğrencinin gerçek yaşam durumlarını
yansıtmasını, gerçek yaşamla kendi bilgileri
arasında ilişki kurmasını gerektirir.
Öğrencilerin karşılaştığı problemlere farklı çözüm
yolları üretebilmesini önemser.
18
Güncel Öğretim Programların
Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
Ne kadar öğrenildiğini tespit etmenin yanı sıra nasıl
öğrenildiğini de belirlemeyi vurgular.
Değerlendirme sürecine öğrenciyi de katar.
Öğrencileri değerlendirmek için farklı ölçme tekniklerinden
yararlanmayı önerir.
Klasik ölçme ve değerlendirme yaklaşımları yanında yeni
ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının (performans –
otantik/asla dayanan değerlendirme) kullanımını da önerir.
19
Güncel Programlardaki Ölçme ve Değerlendirme
Sürecinde Becerilere Önem Verilmektedir
Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama,
Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma,
Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuç çıkarma,
Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma,
Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözebilme,
Sahip olduğu bilgileri yeni durumlarda kullanabilme,
Araştırma yapma,
Öğrendikleri ile gerçek yaşam arasında ilişki kurma,
20
Ortaöğretimde Öğrenme Üzerinde
Etkili Faktörler Neler Olabilir?
Sizce bunlardan hangisi daha etkili?
•
Ölçme ve Değerlendirmede
Kullanılan Bazı Araç ve Yöntemler
ALTERNATİF
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
DERECELEME ÖLÇEKLERİ (RUBRİC)
Öğrenci performansını tanımlayan kriterleri ve farklı
seviyedeki performansı bu kriterlerle birlikte
puanlamaya yarayan rehberdir.
Öğrencilerin sınavlarını, dosyalarını veya
performanslarını değerlendirmek için önceden
belirlenmiş kriterler kümesidir (Korkmaz,2004).
Dereceleme Ölçekleri Ne Tür Etkinliklerin
Değerlendirilmesinde Kullanılır?
Sözel projeler
(sınıf tartışması, rol oynama, görüşme,
sözel sunular, hikaye anlatma,münazara vb.)
Ürünler (koleksiyon ya da sergi, broşür hazırlama,
poster hazırlama, gazete çıkarma vb.)
Deney raporları, grafik çizme, problem çözme, proje
hazırlama vb.
Araştırma ve yazı çalışmaları (mektup, dilekçe, hikaye,
kompozisyon yazma)
Sanatsal çalışmalar
Dereceleme Ölçekleri Geliştirme Aşamaları
Ölçeği ne amaçla geliştirileceğinizi belirleyin,
Yeterlik düzeylerine karar verin,
Ölçeğin ölçmeye çalıştığı davranışlar, ürünler ya da
becerilerin anahtarını oluşturun,
Davranış, ürün yada her bir becerinin yeterlik düzeyi için kısa
kriterler yazın. Burada önemli olan düzeyler arasında
kriterleri iyi ayırt edebilmektir.
Kullanılacak ölçeğin taslağının hazırlayın,
Taslak üzerinde gerekli düzeltmeleri yapın ve öğrencinin
performansını değerlendirmek için kullanın.
Dereceleme Ölçekleri amaca göre;
1. Bütüncül dereceleme ölçekleri
Bütüncül dereceleme ölçekleri, öğretmenin genel
süreci veya ürünü bir bütün olarak, parçalarını
dikkate almadan, puanlamasıdır.
Öğrenme ürünleri toplam puan olarak
değerlendirilmek istendiğinde kullanılır.
Bütüncül Dereceleme Ölçeği Örneği
Puan
Ölçütler
4
Konuyu tümüyle iyi anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler
mantıklı gerekçelerle desteklenmiştir. Konuyu farklı örneklerle açıkladı.
Olaylar arsında farklı bağlantılar kurdu. Konuyla ilgili çelişkili açıklama yapılmadı.
3
Konuyu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler mantıklı
gerekçelerle desteklenmişti fakat yeterli değildi. Yazılı açıklamalar yeterliydi.
2
Konunun çoğunu anladığını gösterdi. Konuyla ilgili öne sürülen düşünceler
desteklenmişti fakat yeterli değildi. Anlatımda çelişkili açıklamalar yapıldı.
1
Konunun birazını anladığını gösterdi. Örnekler yeterli değildi. Önemli eksikler var.
2. Analitik dereceleme ölçekleri
Analitik dereceleme ölçekleri, önce performans veya
ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da
bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını
gerektirir.
Bu ölçekler, çalışmanın ya da ürünün farklı
boyutlarına farklı notlar vermek amacıyla oluşturulur.
Performans Değerlendirme
Performans değerlendirme, Öğrencilerin, bireysel
özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme
dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevleri içerir.
Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir.
Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir.
Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl
çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi
ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.
Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında
değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle
sonuçlanır.
Performans ödevlerinde, tek bir cevap yoktur. Ödevi
tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu
nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.
Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir
performans ödevi bir dereceleme ölçeği (rubric) ile
eşleştirilmelidir.
Öğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak
oluşturduğu cevap ve ürünlerin değerlendirilmesidir.
Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını gerektirir.
Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir.
Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl
çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi
ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.
31
Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında
değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle
sonuçlanır.
Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi
tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu
nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.
Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans
görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile
eşleştirilmelidir.
Performans değerlendirmek için en çok kullanılan
araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün
dosyaları, posterler vb.dir.
32
Yapılacak Değerlendirmenin Performansa Dayalı Değerlendirme
Olabilmesi İçin;
Ürün: yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney
düzeneği oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı yazma
vb.
Gözlenebilir performans:Ürünün ortaya konmasında geçen
süreç (bir ders veya bir dönem) takip edilerek geri bildirim
verilmesi, değerlendirilmesi.
Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi aynen
aktarmalarından çok bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma,
kritik etme, yaratıcılığı kullanma vb. üst zihinsel süreçlere
dönük olmalıdır.
Grup çalışması ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına
yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade
etme, sunum yapabilme vb. becerilerin gelişmesi beklenir.
Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış
olması gereklidir.
33
Performans Değerlendirme Sürecini
Planlarken ve Uygularken
Atılacak Adımlar
Amacınızı
Belirleyiniz.
Performansın
Değerlendirileceği Etkinliği Belirleyiniz.
Kriterleri Belirleyiniz.
Derecelendirme
ölçeğini oluşturunuz.
Hangi Tür Etkinlikler Performansa Dayalı
Değerlendirme Sürecinde Kullanılabilir?
Ürünler: Kompozisyon, çizimler, araçlar vb.
Üst düzey düşünme becerileri: Açık uçlu sorular,
projeler vb.
Gözlenebilir performanslar: Deney yapma, kroki, resim
çizme vb.
Alışkanlıklar ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına
yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem erme, kendini
doğru ifade etme vb.
Performans Değerlendirme Sürecini
Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine karar verme
Uygun görev tanımlama
Performansın ölçütlerini açıkça belirleme
Belirlenmiş ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarını
geliştirme
36
Örnek: Performans Ödevi
İçerik
Sınıf Düzeyi
Sosyal Bilgiler
İlköğretim 4. sınıf
Beklenen başarı
Puanlama yöntemi
Zaman ve kronolojiyi Dereceleme Ölçeği
algılama,
araştırma, (Rubric)
sıralama becerisi
Sizin veya ailenizin yaşamında önemli olan olayları araştırınız. Bu olaylara göre, kendinize
veya ailenize ait bir zaman çizelgesi oluşturunuz.
DİKKAT :
Bu soruyu cevaplamadan önce yaşamınızdaki önemli olaylarla ilgili resim, oyuncak, giyecek, kart gibi
kanıtlar toplayarak sınıfa getiriniz.
DERECELEME ÖLÇEĞİ
PUAN
5
4
3
2
1
ÖLÇÜTLER
Öğrenci, hayatında her yıla ait önemli bir olay belirlemiştir.
Her olayla ilgili kanıt kullanmıştır.
Olayları tarihlerine göre sıralamıştır.
Olayları zaman şeridinde uygun şekilde yerleştirmiştir.
Öğrenci, hayatındaki bazı önemli olayları belirlemiştir.
Bu önemli olayların bazıları ile ilgili kanıtlar kullanmıştır.
Bu önemli olayları tarihlerine göre sıralamıştır.
Bu önemli olayları zaman şeridinde uygun şekilde yerleştirmiştir.
Öğrenci, hayatındaki bazı önemli olayları belirlemiştir.
Bu önemli olaylarla ilgili kanıtlar kullanmamıştır.
Bu önemli olayları tarihlerine göre sıralamıştır.
Bu önemli olayları zaman şeridinde uygun şekilde yerleştirmiştir.
Öğrenci, hayatındaki önemli birkaç olayı belirlemiştir.
Bu önemli olaylarla ilgili kanıt kullanmamıştır.
Bu önemli olayların bazılarını tarihlerine göre sıralamıştır.
Bu önemli olayları zaman şeridine uygun şekilde yerleştirememiştir.
Öğrenci, hayatındaki bir iki önemli olayı belirlemiştir.
Bu olaylarla ilgili kanıt kullanmamıştır.
Bu olayları tarihlerine göre sıralamıştır.
Bu olayları zaman şeridinde doğru yerleştirememiştir.
Örnek: Performans Ödevi
İçerik
Sınıf Düzeyi
Sosyal
Bilgiler(Bölgemizi
Tanıyalım)
İlköğretim 5. sınıf
Beklenen başarı
Puanlama yöntemi
Eleştirel
düşünme, Dereceleme Ölçeği
araştırma,
kanıt (Rubric)
kullanma becerileri
Bölgenizde yaşanmış bir afeti araştırarak bu afetin nedenlerini ve sonuçlarını açıklayan bir
rapor yazınız.
1. Çalışmanızda bu afete ilişkin gazete haberleri, fotoğraflar kullanabilirsiniz.
Afeti yaşamış büyükleriniz varsa sözlü tarih çalışması yapabilirsiniz.
2. Çalışmanızı tamamladıktan sonra, böyle afetlerden korunmak için alınabilecek
önlemleri sıralayınız.
DERECELEME ÖLÇEĞİ
PUAN
4
3
2
1
ÖLÇÜTLER
Öğrenci aşağıdakilerin hepsini yapar.
Doğal afetin neden ve sonuç ilişkilerini doğru olarak açıklar.
Doğal afetin oluşumu ve etkilerine ilişkin, gazetelerdeki haberler
fotoğraflarla sözlü tarih yöntemlerini etkin olarak kullanır.
Bilgileri iyi organize ederek rapor halinde dönüştürür.
Afetlerden korunmak için mantıklı çözüm yolları önerir.
Öğrenci aşağıdakilerin çoğunu yapar.
Doğal afetin neden ve sonuç ilişkilerini doğru olarak açıklar.
Doğal afetin oluşumu ve etkilerine ilişkin, gazetelerdeki haberler
fotoğraflarla sözlü tarih yöntemlerini etkin olarak kullanır.
Bilgileri iyi organize ederek rapor halinde dönüştürür.
1. Afetlerden korunmak için mantıklı çözüm yolları önerir.
Öğrenci aşağıdakilerin birazını yapar.
Doğal afetin neden ve sonuç ilişkilerini doğru olarak açıklar.
Doğal afetin oluşumu ve etkilerine ilişkin, gazetelerdeki haberler
fotoğraflarla sözlü tarih yöntemlerini etkin olarak kullanır.
Bilgileri iyi organize ederek rapor halinde dönüştürür.
Afetlerden korunmak için mantıklı çözüm yolları önerir..
Öğrenci aşağıdakilerin hepsini yapar.
Doğal afetin neden ve sonuç ilişkilerini doğru olarak açıklayamaz.
Doğal afetin oluşumu ve etkilerine ilişkin, gazetelerden haberler
fotoğraflarla sözlü tarih yöntemlerini kullanmamıştır.
Rapordaki bilgiler iyi organize edilmemiştir.
Afetlerden korunmak için mantıklı çözüm yolları önerilmemiştir.
ve
ve
ve
ve
Örnek: Açık Uçlu Soru
İçerik
: Sosyal Bilgiler
Sınıf
:4
Ünite
: Yaşadığımız Yer
Beceri : Görsel materyalleri kullanarak, yaşadığı çevredeki insan yaşamına fizikî koşulların etkileriyle ilgili
çıkarımlarda bulunma
Kazanımlar : 3., 4.ve 5. kazanımlar.
Yukarıdaki resimde verilen yörede yaşamak zorundasınız. Evinizi bu yörede nereye yapardınız,
burayı “X” ile işaretleyiniz. Evinizi yaptığınız yerin olumlu ve olumsuz yönlerini yazınız.
1. Olumlu:
2. Olumsuz:
DERECELEME ÖLÇEĞİ
Puan
5
4
3
2
1
Ölçütler
Öğrenci, evini yapacağı yeri işaretlemiştir. Bu yerin olumlu ve olumsuz yönleri konusunda
doğru çıkarımlarda bulunmuştur.
Öğrenci, evini yapacağı yeri işaretlemiştir. Bu yerin olumlu veya olumsuz yönlerinden
birisi konusunda doğru çıkarımlarda bulunmuştur.
Öğrenci, evini yapacağı yeri işaretlemiştir. Bu yerin olumlu veya olumsuz yönlerinden
birisini belirtmiştir.
Öğrenci, evini yapacağı yeri işaretlemiştir. Bu yer hakkında konunun amacına uygun
çıkarımlarda bulunmamıştır.
Öğrenci, evini yapacağı yeri işaretlemiştir. Bu yerin olumlu ve olumsuz yönleri konusunda
herhangi bir çıkarımda bulunmamıştır.
Kendi Kendini Değerlendirme
Öğrencilerin kendi katılımlarını, süreçlerini ve ürünlerini
değerlendirmeleridir.
Öğrencilerin okulda yaptıkları çalışmaları, nasıl
düşündüklerini ve nasıl yaptıklarını değerlendirmelerini
gerektirir.
Öğrencinin Kendini Değerlendirmesinin
Avantajları
Kendi
kendini değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü
ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder.
Öğrencilere değerlendirme sürecinin bir parçası
oldukları duygusunu verir.
Öğrencilerde motivasyonu artırır.
Öğrencilerin kendi öğrenmeleri konusunda sorumluluk
almalarını cesaretlendirir.
Kendilerine
dışarıdan bakma yetisi geliştirir.
ÖĞRENCİLERİN ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU
Bu form kendinizi değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmalarınızı en doğru yansıtan seçeneğe (x) işareti
koyunuz.
Öğrencinin;
Adı ve Soyadı:
Sınıfı
:
No
:
ÖĞRENCİLERİN DEĞERLENDİRECEĞİ
DAVRANIŞLAR
DERECELER
3
2
1
Her zaman
Bazen
Hiçbir zaman
1. Başkalarının anlattıklarını ve önerilerini dinledim.
2. Yönergeyi izledim.
3. Arkadaşlarımı incitmeden teşvik ettim.
4. Ödevlerimi tamamladım.
5. Anlamadığım yerlerde sorular sordum.
6. Grup arkadaşlarıma çalışmalarında destek oldum.
7. Çalışmalarım sırasında zamanımı akıllıca
kullandım.
8. Çalışmalarım sırasında değişik materyaller
kullandım.
9. Bu etkinlikten neler öğrendim? ………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Bu etkinlik sırasında grubumdaki arkadaşlarıma nasıl yardım ettim
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
11.
Bu
etkinlik
sırasında
en
iyi
yaptığım
şeyler
…………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
KENDİ KENDİNİ DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin kendilerini değerlendirmesi; ilgileri, özellikleri,
güçlü ve zayıf yönleri hakkında bilgi toplamasına yardım
ederek güçlü ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder.
Performansının düzeyi hakkında karar vermek için kişisel
yada kişiler arası kriter koymada öğrencilere fırsatlar sunar.
Kendini değerlendirmesiyle öğrencinin motivasyonunun
yükselmesine yol açar.
Başlangıçta
kendin
değerlendirme,
öğrencilerin
deneyimsizliği nedeniyle yanılgılara neden olabilir. Yine de
öğrenciler daha fazla deneyim kazandıkça aldıkları kararlar
daha doğru olacaktır.
Kendi kendini değerlendirme
Kendi kendini değerlendirme
KAVRAM HARİTALARI
Kavram
haritaları,temel bir kavram etrafında, bu
temel kavramla ilişkili diğer kavramları ve bunların
birbiriyle olan ilişkilerini gösteren grafiksel yapılardır
(Korkmaz, 2004).
Bilginin, daha uzun süre hatırlanması ve daha
verimli bir şekilde kullanılabilmesi için grafiklerle
temsil edilmesi yöntemidir.
Kavram Haritaları
Düşünceleri geliştirme,
Karışık fikirleri aktarma,
Konuyu özetleme,
Yanlış anlamayı tespit etme,
Anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirme,
Değerlendirme yapmaya yardımcı olur.
Kavram Haritalarını Değerlendirmek İçin
Kullanılabilecek Ölçütler
Kavramların uygun şekilde nitelendirilmesi
Kavramlar, en fazla üç sözcükle temsil edilmelidir.
Kavramların yerleşimi genelden özele doğru hiyerarşik olarak
sıralanmalıdır.
Bağlama sözcüklerinin uygun şekilde nitelendirilmesi
Haritada kavramlarla bağlantılar arasındaki ayrım belirgin
olmalıdır.
İki kavram arasındaki bağlantılar anlamlı olmalıdır.
İlişkiyi doğru şekilde temsil etmelidir.
Kavramların çapraz bağlanması
En iyi haritalar, kavramlar arasındaki çapraz bağlantıları
yeterli ölçüde gösterenlerdir.
Çapraz bağlantılar, öğrencinin, birbirine bağlı çok sayıda
düşünceyi bildiğini gösterir.
Çapraz bağlantılar, yaratıcılığı ortaya çıkarır.
ÖRNEK KAVRAM HARİTASI
DERS: Sosyal Bilgiler
SINIF: 5
ÜNİTE: BÖLGEMİZİ TANIYALIM
BECERİ: Eleştirel düşünme, karar verme, gözlem,mekanı algılama
KAZANIM: Türkiye’nin kabartma haritası üzerinde yüzey şekillerini tanır. Yaşadığı bölgede
görülen iklimin, insan faaliyetlerine etkisini günlük yaşantısından örnekler vererek açıklar.
Yaşadığı bölgede insanların yoğun olarak yaşadığı yerler ile coğrafi özellikleri ilişkilendirir.
Yaşadığı bölgede insanların doğal ortamı değiştirme ve ondan yararlanma şekillerine kanıtlar
gösterir.
Aşağıdaki kavramları, her kavramı bir kez kullanarak uygun yerlere yazınız.
Düz Alanlar, iklim, dağlar, turizm, tarım ürünleri, nüfus yoğunluğu, ulaşım
Bölgedeki Yeryüzü Şekilleri
Oluşur
Etkiler
Artar
Engeller
Çeşitlendirir
Örnek: Besin zinciri konusunda bir kavram haritası
(Bahar,2005)
ÖĞRENCİ ÜRÜN DOSYASI (PORTFOLYO)
Öğrencilerin zaman içindeki çalışmalarının sistemli olarak
bir araya getirilmesidir.
Öğrencilere ve öğretmenlere, öğrencilerinin gelişimini ve
büyümesini değerlendirme konusunda yardımcı olur.
Öğrenci ürün dosyası Hazırlama
Sürecinde Öğretmenin Yapacakları
Öğrenci ürün dosyasını hazırlamadan önce, hangi
kazanıma yönelik çalışmak istediğinizi belirleyiniz.
Öğrenci ürün dosyasını sınıfınıza tanıtınız. Varsa
elinizde bir örnek bunu öğrencilerinize gösteriniz.
Öğrencilerinize ürün dosyasının bir değerlendirme
aracı olduğunu söyleyiniz.
Öğrenci ürün dosyalarında nelerin bulunabileceğini
söyleyiniz (sınavlar, projeler, değerlendirme ölçekleri,
yazılar vb.).
Dosyaya fazla ürün koyarak öğrencilerin cesaretlerini
kırmayınız (başlangıçta 4-5 madde).
Öğrencilerden, her öğrenme ürünüyle ilgili materyali
seçmek için bir gerekçe göstermeleri ve çalışmalarını
eleştirmelerini isteyiniz.
Öğrencilere akranlarıyla birlikte ürünlerini paylaşma
fırsatı veriniz.
Her aşamanın nasıl değerlendirileceğini açıklayınız
(Öğrencilerinize puanlama ve dereceleme ölçekleri
konusunda bilgi veriniz.).
Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği
Dosyanın “içindekiler” bölümü
Önsöz, özet (ya da Özgeçmiş) (Burada öğrenci çalışmalarının
başlangıçtan o ana kadarki gelişimini anlatır. Öğrenci
başlangıçta neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi?)
Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürünler ya da
çalışmalar.
Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile ilgili dereceleme
ölçeği, kontrol listesi ya da öz değerlendirme formları gibi
araçlar.
Her ürünün dosyaya konulmasının nedeni?
Burada öğrenci kendisi ile ilgili görüşlerini belirtir.
Bundan ne öğrendim? Bu çalışmayı neden
sakladım? Çalışmayı yaparken beklemediğim
nelerle karşılaştım? Benim için bu çalışmanın
anlamı nedir? Hangi alanda zayıfım?
Öğrenci Ürün dosyasının değerlendirilme Ölçütleri
Öğrenci Ürün Dosyası neler içerir?
Öğretmen tarafından hazırlanan rehber
Öğrencilerin yazılmış ödevleri(taslak yada bitmiş parçaları)
Araştırmalar, problemler ve stratejiler
Diyagramlar, fotoğraflar, resimler
Videoteypler ve audioteypeler
Grup ödevleri ve projeler
Öğretmen anektodları
Kelime geliştirme çalışmaları
Öğrencilerin mektupları, şiirleri, raporları
Bir kitap incelemesi
Öğretmen kontrol listeleri
Öğrencilerin zorlukla tekrar yapmak istediği ödevler
Özel ödevlerin içinden seçtiği örnekler
Değerlendirme kağıtları (öğrenci çalışmalarındaki gelişimleri
nasıl değerlendirileceğini gösteren kağıtlar)
PROJE
Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri
bir alan veya konuda inceleme, araştırma ve yorum
yapma, görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma, özgün
düşünce üretme ve çıkarımlarda bulunmaları amacıyla
ders öğretmeni rehberliğinde yapacakları çalışmalarıdır.
61
Proje
Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve zorlu bir
süreçtir.
Bu ödevler, öğrencilerin yaratıcılık, araştırma, iletişim
gibi üst düzey zihinsel becerilerini geliştirir.
Projenin tasarımından ortaya konulmasına kadar
geçen süreç, bilimsel süreç basamaklarını
içereceğinden bilimsel süreç becerilerinin gelişmesine
yardımcı olur.
62
Proje
Proje konuları zümre öğretmenleri tarafından
belirlenebileceği gibi öğrenciler de kendi ilgi duydukları
alanlara göre bireysel ya da grup olarak proje konusu
belirleyebilirler.
Grup halinde yapılacak projelerde gruplardaki öğrencilerin
cinsiyet, başarı durumu vb. özellikleri bakımından
heterojen olmasına dikkat edilmelidir.
Grup çalışmalarında, ortak bir amaç için işbirliğine dayalı
öğrenme yöntemi uygulanır.
Böylece grubu oluşturan bireyler, hem öğrenirler, hem de
diğer üyelerin öğrenmesini sağlarlar. Grup üyeleri
birbirlerine destek olurlar, birbirlerini takdir ederler,
cesaretlendirirler.
63
Proje
İşbirliğine dayalı öğretme yöntemi, sorumluluk
duygusunu geliştirir.
Grup üyeleri aralarında iyi iletişim kurarlar ve çatışmaları
en iyi şekilde çözümleyebilirler.
İşbirliğine dayalı öğrenme öğrencide eleştirel düşünme,
problem çözme, kalıcı öğrenme, duyuşsal ve sosyal
gelişimlerine katkı, bir gruba ait olma duygusu,
başkalarına saygı, liderlik, iletişim kurma, öğretmenden
bağımsız öğrenebilme, risk alma gibi becerilerin
gelişimine ortam sağlar.
64
Proje
Grup çalışmalarında grup üyelerinin görev dağılımı
projenin her aşaması için net olarak yapılmalıdır.
Görev dağılımı grup üyeleri tarafından yapılarak
öğretmenin onayı alınır.
Projenin her aşamasında görevlerin yapılıp
yapılmadığı aşamanın bitiminde öğretmen tarafından
kontrol edilir ve grup üyelerine geri bildirim verilir.
Görevini yeterince yerine getirmeyen öğrencilerin
bireysel özelliklerine de dikkat edilerek gerekli önlemler
alınır.
65
Proje
Öğrenci merkezli bir öğrenme yöntemi olan proje bireysel ve grup
etkinlikleri için uygundur. Bilimsel süreç ve bilimsel düşünme
becerilerinin, yaratıcılığın, iletişimin, eleştirel düşünmenin, ilgi ve
motivasyonun geliştirilmesi açısından son derece önemlidir.
Bütün araştırma projelerinde bir takım temel ortak noktalar vardır:
bir konunun seçilerek problemin tanımlanması,
bu problemi cevaplayabilmek kullanılan yöntem,
yöntem sonucunda elde edilen bulgular ve
bunların yorumlanmasını içeren son bölüm.
Projeyi oluşturan öğeler
1- Konunun seçilmesi:
2- Amacın belirlenmesi:
3- Bilgi toplama:
4- Deney yapma:
5- Bulgular ve tartışma:
Projeyi oluşturan öğeler
6- Yazım: Şu ana kadar yapılan tüm işlemlerde elde edilen yazılı veya
sözlü tüm verilerin yazılı biçimde düzenlenmesi önemlidir. Yazılı olarak
düzenlediğiniz (ki bu bir poster biçiminde de düzenlenebilir) metinde şu
sıra takip edilebilir:
i) proje ile ilgili bir özet (en üstte öğrenci ile ilgili bilgiler (isim, adres vb)
hemen altında amaç, metot, ve sonuç)
ii) Proje başlığı,
iii) Projenin içindekiler,
iv) projenin amacı,
v) bilgi toplama aşamasında elde edilen veriler,
vi) materyal ve metot,
vii) bulgular ve tartışma,
viii) sonuç ve öneriler.
Bu sıralamayı proje süreci esnasında kullandığınız tüm kaynakları içeren
kaynakça bölümü takip etmelidir.
Proje Değerlendirme Ölçeği
Proje Değerlendirme Ölçeği
Proje Değerlendirme Ölçeği
Proje Değerlendirme Ölçeği
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi
Her sorunun cevabı için uygun kutucukların seçilmesi
Bu formüle göre öğrencilerin puanları –1, 0 ve +1 arasında değişir. Bu puanı
on üzerinden değerlendirmek için önce negatifliği ortadan kaldırmak amacı
ile 1 ile toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır.
Yapılandırılmış Grid Analiz Yöntemi
Kutucuk numaralarının mantıksal veya işlevsel sıraya göre dizilmesi
(Cevap 5,6,9,7 ve 2)
Soru 1- 5 numara 6’dan önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor?
Soru 2- 6 numara 9’den önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor?
Soru 3- 9 numara 7’den önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor?
Soru 4- 7 numara 2’dan önce mi? Cevap evet ise art arda mı geliyor?
Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)
Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)
1.Soruya öğrencinin cevabı
2,3,4,5,6,8,9 olsun.
Seçilen doğru kutucuk sayısı (C1): 4
Toplam doğru kutucuk sayısı (C2): 5
Seçilen yanlış kutucuk sayısı (C3): 3
Toplam yanlış kutucuk sayısı (C4): 4
C1 _ C3 = 4 _ 3
C2 C4
5 4
= 0,8 – 0,75
= 0,05 + 1
= 1,05 * 5
= 5,25
Yapılandırılmış Grid (Örnek etkinlik)
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
Bu tekniğin en önemli amacı, öğrencilerin bilgi
seviyesini, eksikliklerini, ve kavram yanılgılarını tespit
etmektir.
Bu teknikte, öğrencinin seviyesine uygun olarak 9 ya
da 12 kutucuk hazırlanır.
Gridi hazırlamak üzere öğretmen, konuyla ilgili bir
soru hazırlar ve sorunun yanıtını rastgele, kutucuklara
yerleştirir.
Daha sonra ikinci soruyu hazırlar ve yine kutucuklara
yanıtları yerleştirir. İkinci sorunun yanıtını teşkil eden
kutucuklardan bir kısmı birinci soru için de geçerli
olabilir.
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
Öğrencilerden, her soru için doğru kutucuğu bulmaları ve
kutucuk numaralarını mantıksal ve işlevsel olarak
sıralamaları beklenir (Bahar, 2002).
Öğrencilerin verdiği cevap o konudaki bilgi seviyesini ,
bilgi eksikliğini, kavramsal bağları veya yanlış kavramları
gösterir.
YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ
YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ
YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ
YAPILANDIRILMIŞ GRİD ÖRNEĞİ
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
-ANALİZİ Grid tekniğinin analiz yönteminde ise şu formül kullanılır:
C1/C2-C3/C4
C1= Doğru seçilen kutucuk sayısı
C2= Toplam doğru kutucuk sayısı
C3= Yanlış seçilen kutucuk sayısı
C4= Toplam yanlış kutucuk sayısı
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
-ANALİZİ Bu formüle göre öğrencilerin puanları -1, 0 ve +1 arasında
değişir. Bu puanı on üzerinden değerlendirmek için, önce
negatifliği ortadan kaldırmak amacı ile bu puan 1 ile
toplanır ve elde edilen sayı 5 ile çarpılır.
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
-AVANTAJLARI Bu teknik ile hazırlanmış sorularda kutucukların
içerisine kelimeler, resimler, sayılar, eşitlikler, tanımlar
veya formüller konulabilir.
Hem doğru kutucukların seçimi, hem de bunların
mantıksal sıraya dizilmesi konuyu çok iyi bilmeyi ve
anlamayı gerektirir.
Yanlış seçilen kutucuklar öğrencilerin konu hakkındaki
eksik veya yanlış bilgilerini ortaya çıkarır.
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
-AVANTAJLARI Yapılandırılmış grid tekniğinde kısmi bilgi de
değerlendirilir ve ödüllendirilir. Öğrenci seçtiği her
doğru kutucuk için puan alır.
Bu teknikte çoktan seçmeli testlerin aksine doğru
olmayan bilgiler sorulmaz; yani kutucuklardaki her
bilgi bir soru için gerekli cevap olmayabilir; ama diğer
bir soru için mutlaka cevap teşkil eder. Bu nedenle
yanlış şıkları eleyerek doğru cevabı bulma stratejisi saf
dışı edilmiş olur.
YAPILANDIRILMIŞ GRİD
-AVANTAJLARI Bu teknikte soru hazırlanması başlangıçta öğretmenler
için biraz zahmetli olabilir, ama zamanla bu metot etkili
bir biçimde kullanılabilir.
Hazırlanan sorular çok kısa zaman diliminde uygulanabilir.
Yapılandırılmış Grid İle;
Anlama “kişiye özeldir”. Öğrencilerin bilgisi
öğretmenin bilgisi ile tamamıyla örtüşmez. Çünkü
bilgi bilişsel yapıda halihazırda var olan bilgi ile
yapılandırılır.
İki öğrencinin anlatılan bir konu üzerinde aynı şeyleri
anlamaları mümkün değildir.
Bu sebeple, değerlendirme yapabilmek için, öğrenciye
ne bildiğini serbestçe ortaya koyabilmesi için fırsatlar
verilmeli çoklu ölçme ve değerlendirme soruları
sorulmalıdır.
Yapılandırılmış Grid İle;
Öğrencinin verdiği her yanlış cevabın, verdiği her bir
doğru cevap kadar önemli olduğu dikkate alınmalıdır.
Sadece doğru cevabın dikkate alındığı bir değerlendirme
yönteminden ziyade, yanlış cevapların da belirlenmesine
yönelik metotların kullanılması ve yanlış kavramların
arkasında yatan nedenlerin ortaya çıkarılması
gerekmektedir
Kelime İlişkilendirme
Kelime İlişkilendirme: Uygulama Metodu
Kelime İlişkilendirme: Değerlendirme
Öğrencilerin her anahtar kelimeye verdikleri cevap
kelimelerin sayısı ve niteliği
Anahtar kelimelere verilen cevap kelimeleri arasındaki
örtüşme ve yakınlık (İlişki Katsayısı)
Zihin haritası (tanılama amaçlı)
Grup değerlendirmesi
Öğrencilerin oluşturduğu küçük grupların iş birliği içerisinde, ortak
öğrenme amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirmek amacı ile
çalışma esnasında ortaya koydukları performans ve çalışma
sonundaki ürünü değerlendirmek amacı ile yapılan
değerlendirmelerdir.
Grup değerlendirmesi ile ilgili açık uçlu sorular
Grup çalışmasındaki konunuz hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bugün
grubunuzda neler oldu? Bu konuda neler
hissediyorsunuz
Grup çalışmanızda iyi olan neydi? Daha iyi ne yapılabilirdi?
Öğrendikleriniz hakkında ne düşünüyorsun ?
KAYNAKÇA
Bahar, M. (2002). Yapılandırılmış Grid Metodu İle Lise Öğrencilerinin Newton’un
Hareket Yasası, İş, Güç ve Enerji Konusundaki Anlama Düzeyleri ve Hatalı
Kavramalarının Tespiti. [Online]. 28 Ocak 2005 tarihinde World Wide Web’ ten
sağlanmıştır: http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/ozetler/d097.pdf
Bahar, M. (2001). Çoktan Seçmeli Testlere Eleştirel Bir Yaklaşım ve Alternatif
Metotlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, Haziran 2001
Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme
Yaklaşımları. Yeryüzü Yayınevi, Ankara.
Kutlu, Ö. (2003). Cumhuriyetin 80. yılında: Ölçme ve Değerlendirme. Milli Eğitim
Dergisi, Sayı: 160.
Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2004). İlköğretim Fen ve
Teknoloji Dersi (4–5. Sınıflar) Öğretim Programı. M.E.B. Ankara
Haladyna, T.M. (1997). ). Writing Test Items to Evaluate Higher Order Thinking.
Boston: Allyn and Bacon.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, EARGED (2003). Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama
Modeli, Milli Eğitim Basımevi: Ankara.
Korkmaz, H. (2004). Fen ve Teknoloji Eğitiminde Alternatif Değerlendirme
Yaklaşımları.Ankara:Yeryüzü Yayınevi.