Transcript Beceriler

Beceriler ve İlgili
Ölçme Değerlendirme Etkinlikleri
Doç. Dr. Ömer Faruk KESER
 Son yıllardaki bilimsel ve teknolojik değişim ve gelişmeler,
toplumun bireylerden beklediği nitelik, bilgi ve becerilerin
farklılaşmasına sebep olmuştur.
 Bu bakımdan eğitim öğretim etkinliklerinin en temel
amaçlarından birisi öğrencilerin mevcut becerilerinin farkına
varmasını sağlamaktır.
 Aynı zamanda öğretim programlarıyla temel bilgilerin yanı sıra
eleştirel düşünme, yorum yapma, takım çalışması, problem
çözme, öz yönetim, bağımsız çalışma, araştırma yapma, empati
kurma, analitik düşünme vb. bilgi, beceri, yetenek ve
tutumların öğrencilere kazandırılması bir gereklilik olmuştur.
 Öğretim programlarındaki değişimler, bu tür bilgi ve becerilerin
kazanılıp kazanılmadığının ve ne oranda kazanıldığının
değerlendirilmesinde geleneksel ölçme ve değerlendirme
araçlarının yanı sıra, öğrencilerin bu tür kazanımlara sahip olup
olmadıklarına ilişkin doğrudan gözlem yapma imkânı sağlayan
performansa dayalı ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarının
kullanılmasını gerektirmektedir.
 MEB programlarında; ölçme araçlarının, öğrencilerin kazanım
ve becerileri ne kadar edindiklerini görmeye yarayan bir araç
olarak kullanılması gerektiği vurgulanmaktadır.
 Bilginin ölçülmesi ve değerlendirilmesinde yaşanan sorunlar
dikkate alındığında beceriler açısından bu işlem nasıl
gerçekleştirilmelidir?
 Ölçme ve değerlendirme yoluyla öğrencilerin öğrenme
süreçleri izlenmeli ve bu süreç değerlendirilerek gerektiğinde
kullanılan sınıf etkinlikleri zenginleştirilmelidir.
 Öğretmen, öğrencilerin karşılaştıkları eksiklikleri belirlemeli;
onları öncelikle mevcut becerileriyle yüzleştirmeli ve
program doğrultusunda gerekli becerileri geliştirmeye
özendirmelidir.
 Performansa dayalı değerlendirmelerde, öğrencinin sahip
olduğu bilgi, beceri, yetenek ve tutumları gerçek yaşamdakine
benzer bir durumda ya da ortamda kullanıp kullanamayacağının
tespit edilmesi ve gelişimi hakkında öğrenciye geri bildirim
verilmesi esastır.
 Örneğin, bir öğrencinin tarihi araştırma süreçlerine ilişkin çoktan
seçmeli bir testte başarılı olması; kendisinden tarihle ilgili bir
konuda araştırma yapması istendiğinde de başarılı olacağı ya da
bildiği varsayılan bu süreçleri doğru bir şekilde kullanabileceği
anlamına gelmemektedir.
 O halde beceriler nasıl kazandırılır ve ölçülür?
 Öğrencinin herhangi bir konuda araştırma yapıp
yapamayacağını doğrudan gözlemleyebilmenin en etkili yolu
öğrenciye araştırma yaptırmaktır.
 Bu durum hem öğrenciye, hem de öğretmene ilgili becerinin
varlığı ve gelişme düzeyi hakkında bilgi sağlayacaktır.
Bu süreçte beceri kazandırmayı hedefleyen öğretim
programlarında aşağıdaki etkinlikler önerilmektedir;
 Bunun için öğretmen, birkaç aracı birlikte kullanarak
ölçme ve değerlendirme yapabilir.
 Tartışma, yazma, okuma, performans gösterme veya
performans ödevleri ve sunular öğrenci hakkında bilgi
edinmenin yollarındandır. Ancak bunlardan hiçbiri tek
başına yeterli olmayabilir.
 Programlar, bireysel farklılıkları dikkate alan öğrenci
merkezli öğretme ve öğrenme stratejilerini benimsemiş
olduğundan, ölçme ve değerlendirmede de öğrencilerin
bilgi, beceri ve tutumlarını sergilemeleri için çoklu
değerlendirme etkinlikleri gerekebilmektedir.
 Programda eğitim–öğretim sürecini destekleyici nitelikte
çeşitli değerlendirme araç ve yöntemleri önerilmiştir.
 Öğretmenler bunları ya da bunlardan esinlenerek
ünitelerdeki kazanımlara uygun olarak hazırlayacakları
ölçme ve değerlendirme yöntemlerini kullanabilirler.
 Ancak öğretmenlerimiz için bu süreçteki en önemli ve
öncelikli adım;
•İlgili öğretim programındaki becerilerin neler olduğunu,
•Bu becerilerin nasıl ölçüleceğini ve
•Nasıl kazandırılacağını bilmektir.
Bazı Programlarda Yer Alan Beceri Örnekleri
1. DİL VE ANLATIM
Lise Dil ve Anlatım dersinin hedeflediği beceriler:
(Bu beceriler programda tablo halinde verilmiştir.)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Eleştirel Düşünme Becerisi
Özgün Düşünme Becerisi
İletişim Becerisi
Araştırma Becerisi
Problem Çözme Becerisi
Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi
Türkçeyi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma Becerisi
1. Eleştirel Düşünme Becerisi:
 Bu beceri sorgulayıcı bir yaklaşımla konulara bakmayı,
yorumlamayı ve konular hakkında karar vermeyi kapsar.
Bu üst becerinin sebep-sonuç ilişkilerini bulma, ayrıntılarda
benzerlik ve farklılıkları yakalama, çeşitli ölçütleri kullanarak
sıralama, verilen bilgilerin kabul edilebilirliğini ve
geçerliliğini belirleme, çözümleme, değerlendirme,
anlamlandırma, çıkarımda bulunma gibi alt becerileri vardır.
Bu beceriler tablo hâlinde verilmiştir.
 Kelimede, cümlede, paragrafta ve metinde anlam üzerinde
durulurken bu beceri geliştirilmelidir. Ayrıca metinleri
anlama, özelliklerini belirleme ve yeni metinler
oluşturmada söz konusu beceriden yararlanılmalıdır.
1.ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİSİ
BECERİLER
Okuduğu ve dinlediği metni sorgular.
Okuduklarını ve dinlediklerini yorumlar.
Yazılarında ve konuşmalarında sebep-sonuç ilişkileri kurar bulur.
Yazılarında ve konuşmalarında benzerlik ve farklılıkları yakalar.
Metinde verilen bilgilerin kabul edilebilirliğini, geçerliliğini belirler.
Metindeki düşünceleri değerlendirir.
Metinleri anlamlandırır.
Metinlerden çıkarımda bulunur.
Metni oluşturan ögeleri birbiriyle ilişkilendirir.
Metni oluşturan ögeleri karşılaştırır.
Metnin yazılış amacını açıklar.
Konuşma yazma amacını tartışır.
Metne ilgi duyma nedenini açıklar
Metindeki ifadenin kesin olup olmadığını tartışır.
Metnin düzenlenişini değerlendirir.
Olaya dayalı metinlerde temayı belirler.
Metnin düşünce yapısını oluşturan ögeleri ayırır.
Tartışılan bir kavramın doğruluğu üzerinde kendi düşüncelerini aktarır.
Tartışılan kavramın olumlu ve olumsuz yönlerini ortaya koyar.
Tartışılan konu üzerinde uzman görüşlerini aktarır.
Metni meydana getiren farklı ögelerin bir bütün oluşturduğunu belirler.
Temayı destekleyen düşüncelerin olumlu veya olumsuz yönlerini açıklar.
Temel düşünceleri destekleyen yardımcı düşüncelerin doğruluğunu tartışır.
Yazılarında ve konuşmalarında düşüncelerin nasıl organize edileceğini belirler.
Metnin dilini değerlendirir.
Yazma, konuşma amacına ne ölçüde ulaştığını tartışır.
Metinde gözlemin etkisini tartışır.
Metindeki kalıp ifadelerin metne katkısını tartışır.
Metnin anlatım özelliklerini açıklar.
Metnin döneminin kültürüyle ilişkisini açıklar.
Metni bir bütün olması bakımından değerlendirir.
Olay örgüsünün inandırıcı olup olmadığını tartışır.
Dil bilgisi kurallarının cümleye yansıyış biçimini tartışır
2. Özgün Düşünme Becerisi:
 Bu beceriden bir temel fikri değiştirme, geliştirme,
benzerleriyle birleştirme, yeniden farklı
ortamlarda kullanma veya yeni ve farklı bilgiler
üretme etkinliklerinden de yararlanılmalıdır.
Ayrıntılı fikirler geliştirme ve zenginleştirme,
sorunlara benzersiz ve kendine özgü çözümler
bulma, fikirler ortaya çıkarma, bir fikre çok farklı
açılardan bakma, bütünsel bakma gibi alt
becerileri bu üst beceri çerçevesinde
düşünülmelidir.
 Metinleri tema bakımından incelerken, metinleri
yorumlarken veya bir tema üzerinde yazı yazarken
bu beceriden yararlanılması istenmektedir.
2.ÖZGÜN DÜŞÜNME BECERİSİ
BECERİLER
Yeni düşünceler ortaya koyar.
Bir ana düşünceyi benzerleriyle birleştirerek yeni düşünceler ortaya koyar.
Ürettiği düşünceyi farklı ortamlarda kullanır.
Kendi düşüncelerinden yola çıkarak yeni ve farklı bilgiler üretir.
Ayrıntılı fikirler geliştirir ve zenginleştirir.
Sorunlara kendine özgü çözümler bulur.
Bir fikre, çok farklı açılardan bakar.
Düşüncelere bütünsel bakar.
Kendi cümleleriyle metni doğru anladığına dair ifadeler kullanır.
Beğendiği bir konuda metin oluşturur.
Verilen bilgiden hareketle metin oluşturur.
Son tarafı verilmiş bir metnin önceki bölümlerini tahmin eder.
Metni tutarlı kılan ögeleri düşünür.
Metinleri daha önceki metinlerden farklı kılan hususları düşünür.
Cümlede dil bilgisi kurallarının kullanılma şekillerini belirler.
3. İletişim Becerisi:
 İletişim esnasında gerçekleşen etkinlikleri ve
iletişime katılan ögeler arasındaki ilişkileri kapsar.
Bulunduğu ortama uygun olarak kullanılması gereken
konuşma biçimini belirleme, uygun hitap şeklini
seçme, vücut dilini gerektiği yerde ve gerektiği ölçüde
kullanma, aktif olarak dinleme, söz hakkı verme, söz
hakkı alma, grupta etkileşim içerisinde olma, etkin ve
hızlı bir şekilde okuma, okuduğunu anlama ve
eleştirme, yazarken ve konuşurken hedef kitleyi
dikkate alma alışkanlığı kazanma, kendisinin ve
başkalarının yazdıklarını eleştirme gibi alt beceriler de
bu başlık altında kazandırılır. Bu beceriler tablo hâlinde
verilmiştir.
 İletişim becerisi her türlü sözlü ve yazılı etkinlikte
yararlanılan beceriler kümesidir.
3.İLETİŞİM BECERİSİ
BECERİLER
Bulunduğu ortama uygun olarak konuşma biçimini belirler.
Uygun hitap şeklini seçer.
Vücut dilini gerektiği yerde ve gerektiği ölçüde kullanır.
Aktif olarak dinler.
Konuşulurken söz hakkı verir.
Grup içerisinde etkin bir şekilde arkadaşlarıyla etkileşimde bulunur.
Okurken etkin ve hızlı bir şekilde okur.
Yazarken ve konuşurken hedef kitleyi dikkate alır.
Kendisinin ve başkalarının yazdıklarını eleştirir.
Konuşmasını açık ve anlaşılır yapar.
Konuşurken beden dilini kullanır.
Konuşmasında kelimeleri doğru telâffuz eder.
Düşüncelerini paylaşır.
Bir konu veya tema ile ilgili düşüncelerini açıklar.
Düşüncelerini başkalarıyla tartışır.
Savunduğu düşünceyi örneklendirerek açıklar.
Düşüncelerini sözlü ve yazılı olarak ifade eder.
Düşüncelerini kavram haritalarıyla ve grafiklerle açıklar.
Okuduğu eseri tanıtır.
Dilini ve millî kültürünü tanıtır.
Metnin ana düşüncesini kendi düşünceleriyle ifade eder.
Konuyla ilgili tablo, grafik,yapıp bunları açıklar.
Metinden etkilenme nedenini açıklar.
Metinden hareketle dönemin sosyal ve siyasî yapısıyla ilgili düşüncelerini paylaşır.
Şiirlerin ses ve söyleyiş güzelliklerini tanıtır.
Bulduğu bilgileri uygun formda sunar.
Bulduğu bilgileri yeni alanlarda kullanır.
4. Araştırma Becerisi:
 Bu beceride doğru ve anlamlı sorular sorarak
problemi fark etme ve kavrama, problemi çözmek
amacıyla neyi ve nasıl yapması gerektiğini araştırma;
yapılacakları plânlama, sonuçları tahmin etme,
çıkabilecek sorunları göz önüne alma, sonucu test
etme ve fikirleri geliştirme söz konusudur. Tahminde
bulunma, kanıt toplama ile ilgili etkinlikleri belirleme,
araştırmayı planlama; araç gereç kullanma, sonuçları
sunma ve benzeri alt beceriler bu başlık altında ele
alınır. Bu beceriler tablo hâlinde verilmiştir.
 Araştırma-sorgulama becerisi, bir metni anlama,
yorumlama ve değerlendirmede kullanılan
becerilerdendir.
4.ARAŞTIRMA BECERİSİ
BECERİLER
Doğru ve anlamlı sorular sorarak problemi fark eder.
Problemi çözmek amacıyla neyi ve nasıl yapması gerektiğini araştırır.
Araştırmada yapılacakları planlar.
Sonuçları tahmin eder.
Çıkabilecek sorunları göz önüne alır.
Araştırmada çıkan sonucu test eder.
Araştırma sonucuna göre yeni fikirler geliştirir.
Çözümleme ve araştırmada ne kadar ve hangi özellikte kanıt toplanması gerektiğini
belirler.
Bilimsel yaklaşımlara göre araştırmayı planlar.
Uygun araştırma ortamına karar verir.
Nasıl gözlem ve kıyas yapacağını belirler.
Sonuçları sunma yollarını belirler.
Sonuçların tekrar incelenmesi gerekip gerekmediğine karar verir.
Bulgularla asıl fikrin bağlantısını kurar.
Bulguları uygun bir dille ifade eder.
Verileri ortaya koyar.
Sonucu destekleyici verilerin yeterliliğine karar verir.
Bulguların beklentileri karşılayıp karşılamadığına karar verir.
Yazılarında ve konuşmalarında kalıplaşmış ifadelerle, kelime gruplarını işlevlerine göre
kullanır.
Metnin yazıldığı dönemin sosyal yapısını araştırır.
Dönemi temsil eden edebî şahsiyetleri araştırır.
Konunun tarihçesini ya da gelişim sürecini araştırır.
Kavram ve olguların başka kavram ve olgularla ilişkisini araştırır.
Metindeki ögelerin ilişkilerini araştırır.
Metnin temasının dönemindeki önemini araştırır.
Dönemi ve akımı temsil eden yazar ve şairleri araştırır.
Bir metni ana fikrini belirlemek için okur.
Eleştirel düşünme, fikir oluşturma için okur.
5. Problem Çözme Becerisi:
 Bu beceri, problemi anlamak, onu çözmek için uygun
planı bulmak ve bu planı uygulama anında gerekirse
değiştirmek, çözüm aşamasında elde edilen veri ve
bilgileri değerlendirmek, çözümün anlam ve değerini
ortaya koymak ve yeni problemleri fark etme gibi alt
becerileri kapsar. Bu beceriler tablo hâlinde verilmiştir.
 Ortaya konan bir problemi çözüp yazılı ve sözlü olarak
ifade etmede bu beceri kümesinden yararlanılabilir.
5.PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ
BECERİLER
Problemi anlayarak uygun şekilde çözmek için plânlama yapar.
İşlemler sırasındaki çalışmaları gözlemler.
Gerektiğinde stratejileri ve plânları değiştirir.
Yöntemleri sınar.
Çözüm aşamasında elde edilen verileri ve bilgileri değerlendirir.
Çözümün anlam ve değerini ortaya koyar.
Yeni problemleri fark eder.
Konu, tema ve olayı doğrulayan mantıksal sıralamayı yapar.
Temel düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceleri sıralar.
Olaylar ve kavramlar arasındaki ilişkileri ortaya koyarak, neden-sonuç ilişkisini açıklar.
Kavram ve olguların sosyal yönünü belirler.
Metni meydana getiren unsurlar arasındaki ilişkiyi belirler.
Olay, mekan ve kişi arasındaki ilişkiyi belirler.
Yapı-tema arasındaki ilişkiyi açıklar.
Söz ve söz öbeklerinin metinde kazandıkları anlam değerlerini belirler.
Söz ve söz öbeklerinin metinde yüklendikleri duygu değerlerini belirler.
Metni meydana getiren parçalar arasındaki ilişkiyi belirler.
Olay örgüsünden yola çıkarak metnin temasını bulur.
Metindeki cümleleri kullanarak bilgileri birleştirir.
Parçadan hareketle ulaşılabilecek yargıları bulur.
Metinde kurmaca olanla olmayanı belirler.
Metnin yazılış amacını belirler.
Bir metni hangi yönlerden inceleyeceğini belirler.
Metni değerlendirerek genel bir yargıya varır.
Bir cümlede veya metinde bırakılan boşlukları uygun şekilde tamamlar.
6. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi:
 Bilgi teknolojilerinin imkânlarını yerinde ve planlı
kullanma, kaynaklardan bilgiye ulaşma, taranan
bilgilerin işe yararlılığını sezme ve ayırma,
değerlendirme, onları yeni alanlarda kullanma gibi alt
becerileri kapsar.
6.BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİ KULLANMA BECERİSİ
BECERİLER
Elektronik ortamını araştırmalarında kullanır.
Bilgiye ulaşırken bilgi teknolojilerinden yararlanır.
Bulduğu bilgileri işler ve değerlendirir.
Bilgi teknolojilerini yerinde kullanma konusunda doğru karar verir.
Bilgi teknolojilerini kullanırken plânlama yapar.
Bilgi teknolojilerinin kullanılması için gerekli birikime sahip olur.
Doğru kaynaklardan bilgiye ulaşır.
Taranan bilgilerin, işe yararlılığını göre ayırır ve değerlendirir.
Taradığı bilgilerden sonuca varır.
7. Türkçeyi Doğru, Etkili ve Güzel Kullanma Becerisi:
 Bu beceri, dili etkili kullanmayı kapsar. Okuduğunu,
dinlediğini, gördüğünü, doğru, tam ve hızlı olarak
anlayabilme; duygu, düşünce, hayal ve isteklerini açık
ve anlaşılır bir şekilde eksiksiz ifade edebilme;
Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurma; her türlü
hâli, görünüşü duyguyu ve düşünceyi farklı düzeylerde
ifade edebilecek söze ve söyleyiş becerisine sahip
olma; güzel sanatlara has bir duyarlılıkla dili
kullanabilme gibi alt beceriler bu başlık altında bir
araya getirilir. Bu beceriler tablo hâlinde verilmiştir.
 Bu becerilere ulaşıp ulaşılmadığı çeşitli testlerle
belirlenmelidir. Sınavlarda bu becerilerin dengeli
şekilde dağıtılmasına özen gösterilmelidir. Bu amaca
yönelik olarak test belirtke tablosu yapılabilir.
7.TÜRKÇEYİ DOĞRU VE ETKİLİ VE GÜZEL KULLANMA BECERİSİ
BECERİLER
Okuduğunu, dinlediğini, gördüğünü, doğru, tam olarak anlar.
Duygu, düşünce, hayal ve isteklerini açık ve anlaşılır bir şekilde eksiksiz ifade eder.
Türkçenin kurallarına uygun cümleler kurar.
Her türlü durumu, görünüşü duyguyu ve düşünceyi farklı düzeylerde ifade eder.
Dil zevkini geliştirir.
Anlatılanları dinler.
Okuduklarını, dinlediklerini ve düşündüklerini düzgün cümlelerle anlatır.
Bir metni değişik amaçlar belirleyerek okur.
Düşüncelerini doğru ifade kurallarına göre yazar.
Gördüğü bir resmi yorumlar.
Grafikleri yorumlayarak düzgün cümlelerle anlatır.
Hayal ettiklerini nasıl anlatacağını öğrenir.
Kelimelerin ve cümlelerin kullanıldıkları yerde anlam kazandıklarını anlar.
Ses ve söyleyişin anlaşmadaki rolünü değerlendirir.
İyi, doğru ve güzel yazmanın anlayarak ve zevk alarak okumaya bağlı olduğunu
kavrar.
Bazı Programlardan Beceri Örnekleri
2. MATEMATİK
Lise matematik programının geliştirmeyi hedeflediği beceriler;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Matematiksel Model Kurabilme,
Matematiksel Düşünme,
Problem Çözme,
İletişim Kurma,
İlişkilendirme ve
Akıl Yürütme
1. Matematiksel Model Kurabilme Becerisi

Matematiksel düşünme yollarını kullanarak gerçek
hayat problemlerinin çözümüne ulaşacak
matematiksel modeller kurabilme.

Gerçek hayat problemlerini matematiksel olarak ifade
edilebilme (sistematik bilgi biçimine taşıma) ve
problemlerin çözümünde matematiksel modelleri
kullanabilme.

Matematiksel modelleri, bilgisayar destekli
matematik öğrenme sürecinde, interaktif olarak
kullandırılabilmelidir.

Matematiksel bilgi ve becerilerini gerçek hayat
problemlerine uygulayabilme.
2. Matematiksel Düşünme Becerisi
 Matematikte keşfetme, mantıksal ilişkileri bulma ve
matematiksel terimlerle ifade etme süreci, matematiksel
düşünmenin temelini oluşturur. Öğretimin her kademesinde
öğrencilerde, keşfetme sürecinin geliştirilmesi, matematik
derslerinin önemli hedefleri arasında yer almalıdır. Bu sürecin
geliştirilmesi için gayret gösterilmelidir. Keşfetme sürecinde
sezgiden ve tahminden yararlanmanın yolları geliştirilmelidir.
 Matematikte işlem ve kavramlar arasındaki ilişkilerin öğrenciler
tarafından sezilmesi ve görülmesi; problemlerin, öğrenciler
tarafından görüş ve seziş yoluyla çözülmesi, problemlerin
çözümünde, düşünme yolunun geliştirilmesi, matematik
öğretiminde, matematiğin doğası gereği göz önüne alınacak en
önemli yaklaşımlar arasında yer almalıdır.
 Öğrencilerde; keşfetme sürecinin geliştirilmesi, onların her birini
birer matematikçi olarak yetiştirmek değil, aksine öğrencilere
matematiğin doğasını ve sistematik bilgiyi kavramalarına
rehberlik yapılması gerekir. Öğrenme-öğretme sürecinde hazır
matematiksel kuralların verilip ezberletilmesi yerine, onları
kendilerini bulmalarını sağlayacak bir öğretim yöntemine
başvurulması matematiksel düşünme becerisini geliştirir.
3. Problem Çözme Becerisi
 Problem çözme, matematik derslerinin ve matematik
etkinliklerinin ayrılmaz bir parçası olmalıdır.
 Problem; çözümü önceden bilinen alıştırma ve soru olarak algılanmamalıdır.
Matematiğe ait bir durumun problem olabilmesi için çözüme ulaşma yolunun açık
olmaması ve öğrencinin mevcut bilgileri ile akıl yürütme becerilerini kullanmasını
gerektirmelidir. Problem çözmeye algoritmik ve kural temelli yaklaşılmamalıdır.
 Problem çözme, başlı başına konu değil, bir süreçtir.
 Bu süreç, bütün matematik programına kaynaştırılarak problem çözme becerilerinin
öğrenilmesi ve kullanılması hedeflenmiştir.
 Problem çözme, kapsamlı ve zengin bir şekilde ele
alınmalıdır.
 Bu şekilde öğrencilerin problem çözme ile ilgili düşüncelerini akranlarıyla ve
öğretmenleriyle rahatlıkla değişik şekillerde ifade edebileceği ve problemleri farklı
yollardan çözebileceği sınıf atmosferi oluşturulmalıdır. Ayrıca öğrenciler, sınıflarında
problem çözme sürecine ve farklı çözüm yollarına değer vermeyi de öğrenmelidirler.
 Matematik derslerinde seçilen problemler, çocuğun günlük
hayatıyla ve okulda yaptığı etkinliklerle yakından ilgili
olmalıdır.
 Öğrencilerin, matematiği bu tür problemleri çözerek öğrenmeleri durumunda, hem
kazandıkları matematikle ilgili bilgileri daha anlamlı olacak hem de bu bilgileri farklı
durumlara uygulamaları kolaylaşacaktır.
3. Problem Çözme Becerisi
 Problem çözme sürecinde, problemin cevabından çok çözüm
yoluna önem verilmelidir.
 Öğrencinin problemi nasıl çözdüğü, problemdeki hangi bilgilerin bu çözüme katkıda
bulunduğu, problemi nasıl temsil ettiği (tablo, şekil, somut nesne, vb.), seçtiği stratejinin ve
temsil biçiminin çözümü nasıl kolaylaştırdığı üzerinde durulmalıdır. Problem çözme yolları
öğrenciye doğrudan verilmemeli, öğrencilerin kendi çözüm yollarını oluşturmaları için
uygun ortam sağlanmalıdır. Sınıf içi tartışmalarla, en iyi ve en kolay çözüm yollarına birlikte
karar verilmelidir. Ayrıca, öğrencilerin benzer problemler oluşturmalarına fırsat
tanınmalıdır.
 Öğrenciler, problem çözme sürecinde başarı kazandıkça, kendi
çözüm yollarına değer verildiğini hissettikçe, kendilerinin de
matematiği başarabileceklerine ilişkin güvenleri artar.

Böylece öğrenciler, problem çözerken daha sabırlı ve yaratıcı bir tutum içine girerler. Matematiği
kullanarak iletişim kurmayı öğrenirler ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirirler.
 Problem çözme becerisi kazandırılırken öğrencilerde, aşağıdaki
becerilerin de geliştirilmesi hedeflenmiştir:
 Problem çözmeyi, matematiksel kavramları irdelemek ve anlamak için kullanabilme,
Matematiksel ve günlük hayat durumlarını kullanarak problem kurabilme, Değişik
problemleri çözebilmek için farklı problem çözme stratejileri kullanabilme, Denemeyanılma, Şekil, tablo, vb. model kullanma, Sistematik bir liste oluşturma, Geriye doğru
çalışma, Tahmin ve kontrol etme, Varsayımları kullanma, Problemi başka bir biçimde tekrar
ifade etme, Problemi basitleştirme, Problemin bir bölümünü çözme, Çözümlerin probleme
uygunluğunu ve akla yatkınlığını kontrol edebilme ve yorumlayabilme, Matematiği anlamlı
bir şekilde kullanmak için öz güven geliştirebilme.
4. İletişim Kurma Becerisi
 Matematik, aralarında anlamlı ilişkiler bulunan kendine
özgü sembolleri ve terminolojisi olan bir dildir. Eğer
öğrencilerin matematik dilini doğru ve etkili bir şekilde
kullanabilmesi hedefleniyorsa, bu dil öğrenci için anlamlı
olmalıdır.
 İletişim, öğrencilerin sezgiye dayalı bilgilerle soyut
matematik dili ve sembolleri arasında köprü kurmada
önemli bir rol oynar. Aynı zamanda iletişim, matematiksel
düşüncelerin fiziksel, resim, grafik, sembolik, sözel ve
zihinsel temsilleri arasında önemli bağlar kurmasında
anahtar rol oynar.
 Öğrenciler, bir temsil biçiminin birden fazla durumu
gösterdiğini anladığı zaman, matematiğin gücünü takdir
etmeye başlar. Ayrıca, bir problemi temsil etmenin bazı
yollarının diğerlerinden daha kolay ve etkili olduğunu
gördüğünde matematiğin yararlarını ve esnekliğini takdir
eder. Böylece öğrenciler, matematikte bir problemi
çözmenin ve temsil etmenin birden fazla yolu olduğunun
farkına varır.
4. İletişim Kurma Becerisi (devam)
 Öğrencilerin matematiğe dayalı iletişim becerilerini
geliştirmesi için, sınıf ortamında düşüncelerini akranlarıyla
rahatça paylaşabilmeleri gerekir. İletişim becerisini
geliştirmenin bir diğer yolu ise matematik hakkında yazı
yazmaktır.
 Bir problemin nasıl çözüldüğünü ve bir kuralın ne anlama
geldiğini açıklamak amacıyla öğrencilere, yazılar
yazdırılabilir. Matematik hakkında konuşmak ve yazmak
iletişim becerisini geliştirirken öğrencilerin matematiksel
kavramları daha iyi anlamalarına da yardımcı olur.
 Bu nedenle öğretmenin sınıfta öğrencilerin düşüncelerini
açıklayabileceği, tartışabileceği ve düşüncelerini yazı ile
anlatabileceği ortamları sağlaması şarttır. Öğretmen,
öğrencilerin daha iyi iletişim kurabilmesi için uygun
sorgulamalarda bulunmalıdır.
4. İletişim Kurma Becerisi (devam)
İletişim becerisinin kazanılabilmesi için öğrencilerde aşağıdaki
becerilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir:
 Somut model, şekil, resim, grafik, tablo gibi temsil
biçimlerini kullanarak matematiksel düşünceleri ifade
edebilme,
 Matematik ve problemler hakkındaki düşüncelerini açık bir
şekilde sözlü ve yazılı ifade edebilme,
 Günlük dili, matematiğe ait dil ve sembollerle
ilişkilendirebilme,
 Matematik hakkında konuşma, yazma, tartışma ve
okumanın önemini fark edebilme.
5. Akıl Yürütme Becerisi
 Matematik eğitiminin bir önemli amacı da öğrencilere





kendilerinin de matematiksel düşünce üretebileceklerine, kendi
başarı ve başarısızlıkları üzerinde kontrol sahibi olduklarına
inanmalarını sağlamaktır.
Bu inançla, öğrenciler akıl yürütmede ve düşüncelerini
savunmada öz güvenlerini geliştirebilirler. Böylece öğrenciler,
matematik öğrenmenin kural ve formülleri ezberlemekten ibaret
olmadığını, matematiğin keyifli, anlamlı ve mantıklı bir uğraş
olduğunu görürler.
Matematiğe dayalı akıl yürütmenin değer verildiği ortamlarda,
problem çözme ve iletişim becerileri de gelişir.
Matematik derslerinde, öğrenci ve öğretmenin ifadeleri, sınıftaki
öğrencilerin eleştirisine, sorgulamasına ve değerlendirmesine
açık olmalıdır. Bunun sağlanabilmesi için karşılıklı saygının hâkim
olduğu sınıf ortamlarının oluşturulması şarttır.
Öğrencilere, matematikte akıl yürütebilme, düşüncelerini
açıklayabilme ve savunabilmenin öneminin hissettirilmesi
gerekmektedir.
Bu amaçla bir problemin çözümü kadar nasıl çözüldüğünün de
önemi vurgulanmalıdır.
5. Akıl Yürütme Becerisi (devam)
Akıl yürütme becerisinin kazanılabilmesi için öğrencilerde
aşağıdaki becerilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir:
 Mantığa dayalı çıkarımlarda bulunabilme,
 Kendi düşüncelerini açıklarken, matematiksel modelleri,
kuralları ve ilişkileri kullanabilme,
 Probleme ilişkin çözüm yollarını ve cevaplarını
savunabilme,
 Bir matematiksel durumu analiz ederken ilişkileri
kullanabilme,
 Matematiğin mantıklı ve anlamlı bir alan olduğuna
inanabilme,
 Tahminde bulunabilme.
6. İlişkilendirme Becerisi
 Öğrencilerin matematiğin yararlarını anlayabilmeleri için
matematiksel kavram ve becerilerin hem birbirleriyle hem
de okul içi ve okul dışı yaşantıları ile ilişkilendirilmesi
gereklidir.
 Matematiksel kavramların geliştirilmesi bir ders saati ile
sınırlı kalamaz, süreç içinde gerçekleşir. Matematiksel
kavramlar arasındaki ilişkilerin araştırılması, tartışılması ve
genelleştirilmesi de aynı süreç içerisinde ele alınmalıdır.
Sınıfta ele alınan bir konunun, matematiğin diğer
alanlarıyla ilişkisi araştırılmalıdır. Öğrencilerden, kavram ve
kurallar arasında karşılaştırmalar yapmaları istenmeli,
somut ve soyut temsil biçimleri arasında ilişkilendirme
yapabilecekleri problemler çözdürülmelidir.
6. İlişkilendirme Becerisi (devam)
İlişkilendirme becerisinin kazanılabilmesi için öğrencilerde
aşağıdaki becerilerin geliştirilmesi hedeflenmiştir:
 Kavramsal ve işlemsel bilgiyi ilişkilendirebilme,
 Matematiksel kavram ve kuralları çoklu temsil biçimleri
ile gösterebilme ve bu temsil biçimleri arasında ilişki
kurabilme,
 Öğrenme alanları arasında ilişki kurabilme,
 Matematiği diğer derslerde ve günlük hayatında
kullanabilme.
2. Duyuşsal Özellikler

Lise matematik programı, öğrencilerin olumlu duyuşsal
gelişimini de dikkate almıştır. Matematiksel kavram ve
beceriler geliştirilirken, öğrencilerin duyuşsal gelişimi de
göz önünde bulundurulmalıdır. Tutum, öz güven,
matematikte kendine yetme becerisi ve matematik
kaygısı duyuşsal boyutu içermektedir.

Bu boyutla aşağıdakiler hedeflenmektedir:






Matematikle uğraşmaktan zevk alma,
Matematiğin gücünü ve güzelliğini takdir etme,
Matematikte öz güven duyma,
Bir problemi çözerken sabırlı olma,
Matematiği öğrenebileceğine inanma,
Matematikteki başarılarını ve matematikle ilgili duygu ve
düşüncelerini olumsuz yönde etkileyecek kadar kaygıya
sahip olmama,
2. Duyuşsal Özellikler (hedefler devam)











Matematikle ilgili konuları tartışma,
Matematik öğrenmek isteyen kişilere yardımcı olma,
Gerçek hayatta matematiğin öneminin farkında olma,
Matematik dersinde istenenleri yerine getirme,
Matematik dersinde yapılması gerekenler dışında da
çalışmalar yapma,
Matematik kültürünü hayatına uygulama,
Matematikle ilgili çalışmalarda yer alma,
Matematiğin bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkıda
bulunduğunu düşünme,
Matematiğin kişinin yaratıcılığını ve estetik anlayışını
geliştirdiğine inanma,
Matematiğin, mantıksal kararlar vermeye katkıda
bulunduğuna inanma,
Matematiğin, zihinsel gelişime olumlu etkisi olduğunu
düşünme.
3. Öz Düzenleme Yeterlikleri
 Lise matematik programında, öğrencilerin öz düzenlemeyle ilgili
özelliklerinin gelişimi önemli bir yer tutmaktadır.
 Öz düzenlemede, gerekli yeterliğe sahip olunması için aşağıdakiler
hedeflenmiştir:
 Matematikle ilgili konularda kendini motive etme,
 Matematik dersi için hedefler belirleyerek bunlara ulaşmak için
kendini yönlendirme,
 Matematik dersinde istenenleri zamanında ve düzenli olarak
yapma,
 Matematikle ilgili çalışmalarda kendi kendini sorgulama,
 Matematik dersinde ihtiyacı olduğunda ailesinden,
arkadaşlarından ve öğretmeninden yardım isteme,
 Matematik dersine verimli bir şekilde çalışma,
 Matematik sınavlarında heyecanlı ve panik hâlde olmama,
 Matematik dersinde bireyler arası ilişkilerde saygının, değer
vermenin, onurun, hoşgörünün, yardımlaşmanın, paylaşmanın,
dürüstlüğün ve sevginin önemini bilme ve uygulama,
 Matematik dersinde yapılan çalışmalarda temiz ve düzenli olma,
3. Psikomotor Beceriler
Lise matematik programında öğrencilerin psikomotor
yeteneklerinin gelişimine önem verilmelidir.
Bunun gerçekleşebilmesi için aşağıdaki uygulamaların olması
hedeflenmiştir:
 Kavram ve kavramsal yapıların modellenmesinde
öğretim araç ve gereçlerini etkin kullanma,
 Hesap makinesini ve bilgisayar yazılımlarını etkin
kullanma.
2013 LİSE MATEMATİK ÖĞRETİM PROGRAMINDA BECERİLER
Bazı Programlardan Beceri Örnekleri
3. Tarih
Beceriler
Tarih Dersi Öğretim Programı, içerdiği kazanımlarla temel ve
tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesini
hedeflemektedir.
Program ile ulaşılması beklenen temel beceriler ; Türkçeyi
doğru, etkili ve güzel kullanma, eleştirel düşünme, özgün
düşünme, iletişim kurma, araştırma-sorgulama, sorun
çözme, bilgi teknolojilerini kullanma, girişimcilik, gözlem
yapma, değişim ve sürekliliği algılama, mekânı algılama,
sosyal katılım şeklinde ifade edilebilir.
Tarihsel Düşünme Becerileri
Tarih Dersi Öğretim Programı’nda yer alan tarihsel
düşünme becerileri de şunlardır:
1.
2.
3.
4.
5.
Kronolojik düşünme
Tarihsel kavrama
Tarihsel analiz ve yorum
Tarihsel sorun analizi ve karar verme
Tarihsel sorgulamaya dayalı araştırma
1. Kronolojik Düşünme Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Geçmiş, bugün ve gelecek arasında ayrım yapar.
 Bir tarihsel metindeki zaman akışını (başı, ortası ve sonu)
belirler.
 Belirli bir zaman akışına göre tarihsel bir metin oluşturur.
 Takvim zamanını günler, haftalar, aylar, yıllar, yüzyıllar,
binyıllar olarak ölçer.
 Takvim çeşitleri ve bunlara ait temel kavramlar (MÖ, MS,
yüzyıl vb.) üzerinden zamanı hesaplamalar ve diğer takvim
sistemlerine (hicri ve rumi takvimi miladi takvime vb.)
dönüştürür.
 Tarih şeritlerinde sunulan bilgileri yorumlar.
 Tarihsel süreklilik ve değişimi açıklamak amacıyla bir
tarihsel akış şeması oluşturur.
 Tarihi, dönemlere ayırmaya yönelik yaklaşımları
karşılaştırır ve farklı yaklaşımlar önerir.
2. Tarihsel Kavrama Becerileri
 Tarihsel metnin yanıtlamaya çalıştığı temel soruyu bulmak.
 Tarihsel metin yazarının amacı, yaklaşımı ve bakış açısını
tanımlamak.
 Tarihsel açıklama ve analizleri anlamlı bir şekilde okumak.
Bu süreçte öğrenciler;
 Tarihsel belge veya metnin yazarını ve kaynağını belirtir.
 Bir tarihsel metnin gerçek anlamını (Tarihsel bir olayın nerede
olduğunu, olayda kimlerin yer aldığını, bu olayın sebep ve
sonuçlarını) kavrar.
 Bir tarihsel metinde yazarın cevaplamaya çalıştığı temel soruları
belirler. Tarihsel metnin inşa edildiği bakış açısını ortaya koyar.
 Tarihsel olgu ve görüşleri ayırt eder. Bunu yaparken ikisi
arasındaki ilişkiyi dikkate alır. Tarihçinin üzerinde çalıştığı olguları
seçtiğini ve bu seçimin tarihçinin görüşünü yansıttığını fark eder.
2. Tarihsel Kavrama Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Tarihsel metinleri hayal gücünü kullanarak okuyabilir. Tarihsel
metnin; birey veya toplumların amaçları, eğilimleri, değer
yargıları, fikirleri, genel görünümleri, umutları, korkuları, güçlü
ve zayıf yanları konusunda neleri ortaya çıkardığını göz önünde
bulundurur.
 Farklı tarihsel yaklaşımları değerlendirir. Geçmişe ait buluntuları,
belgeleri, mektupları, günlükleri, sanat eserlerini ve edebi
ürünleri inceler. Geçmişi tarihsel empati kurarak yorumlar.
 Tarihsel olayların meydana geldiği coğrafi alanlar hakkında bilgi
edinirken veya mevcut bilgilerini geliştirirken tarihsel
haritalardaki bilgiyi kullanır.
 Grafiklerde, tablolarda, şemalarda ve diyagramlarda sunulan
metne yardımcı veriler üzerinde çalışırken görsel ve sayısal
verileri kullanır.
 Görsel (fotoğraflar, temsili resimler, eğitsel karikatürler ve
mimari çizimler vb.) ve edebi ürünler (roman, şiir ve oyunlar vb.)
ile müzik (halk müziği, popüler ve klasik müzik) eserlerini
kullanır.
3. Tarihsel Analiz ve Yorum Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Benzerlik ve farklılıkları belirleyerek, farklı düşünce, değer,





tarihî şahsiyet, davranış ve kurumları karşılaştırır.
Geçmişte yaşamış insanların farklı güdülerini, inançlarını,
çıkarlarını, umutlarını ve korkularını belirterek bu insanların
farklı bakış açılarını göz önünde bulundurur.
Neden sonuç ilişkilerinin birçok boyutunu (bireyin ve tarihî
şahsiyetlerin önemi, ekonomik ve nesnel koşulların önemi,
düşüncelerin, insan çıkarlarının ve inançların etkisi, şansın
ve tesadüfün rolü) göz önüne alarak bu ilişkiyi analiz eder.
Mekan ve zaman sınırlarını aşan uzun vadeli ve büyük
çaptaki gelişmeler de dahil süregelen sorunları belirlemek
amacıyla çağlar ve bölgeler arasında karşılaştırmalar yapar.
Tarihsel kanıt temelli ve bilgiye dayalı hipotezlerle
desteklenmeden öne sürülen görüşleri ayırt eder.
Birbiriyle ihtilaflı tarihsel metinleri karşılaştırır.
3. Tarihsel Analiz ve Yorum Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Tarihsel olasılık örneklerini ve değişik seçeneklerin nasıl
farklı sonuçlara yol açabileceğini göstererek tarihte
kaçınılmazlığın olduğuna ilişkin iddiaları şüphe ile karşılar.
 Tarihsel olaylar hakkındaki yorumların geçici olduğunu,
yeni bilgiler keşfedildikçe ve yeni yorumlar yapıldıkça
değişebileceğini kavrar.
 Tarihçilerin geçmiş hakkında farklı yorumları olduğundan
ve tarihçiler arasındaki temel tartışmalardan haberdar olur.
 Geçmişte alınan kararların sağladığı fırsatları ve yol açtığı
sınırlılıkları göz önüne alarak geçmişin etkileri hakkında
hipotezler üretir.
4. Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;







Geçmişteki konu ve sorunları tanımlar, bu konu veya
sorunla ilgili insanların çıkarlarını, değer ve bakış açılarını
analiz eder.
Güncel sorunların ortaya çıkmasına yol açan önceki
durumlara ve mevcut faktörlere ilişkin kanıtları düzenler.
Güncel bir sorunun tarihsel arka planını belirler.
İlgili tarihsel olayları belirler ve güncel sorunlarla ilgisi
olanları olmayanlardan ayırt eder.
Alternatif tarihsel oluş süreçlerini değerlendirir.
Bir tarihsel sorunu çözmeye yönelik hareket planı hazırlar:
Problemi tanımlar, problemi ortaya çıkaran faktörleri
analiz eder, iyi incelenmiş tercihler arasından inandırıcı
bir çözüm önerir.
Tarihsel bir kararın uygulanmasını değerlendirir.
5. Tarihsel Sorgulamaya Dayalı Araştırma Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Tarihsel dokümanlar, tanıkların anlatıları, mektuplar,
günlükler, buluntular, fotoğraflar, tarihi mekânlar, sanat
eseri ve mimari eserlerden hareketle tarihsel sorular sorar.
 Kütüphane ve müze koleksiyonları, tarihi mekânlar, tarihi
fotoğraflar, gazeteler, günlükler, dergiler, belgesel filmler,
tanık anlatıları, nüfus sayım sonuçları, vergi kayıtları,
istatistiksel derlemeler ve ekonomik göstergeler gibi çok
değişik kaynaklardan tarihsel veri elde eder.
 Tarihsel verinin ait olduğu toplumsal, siyasal ve ekonomik
bağlamı açıklayarak bu verileri sorgulama, geçerliğini,
güvenirliğini, yeterliğini, gerçekliğini, iç tutarlığını ve
bütünlüğünü değerlendirir. Olguların göz ardı edilmesi veya
icat edilmesi yoluyla önyargı, çarpıtma ve propaganda
amacı taşıyıp taşımadığını inceler.
5. Tarihsel Sorgulamaya Dayalı Araştırma Becerileri
Bu süreçte öğrenciler;
 Eldeki kayıtlardaki boşlukları belirleyip, zaman ve mekâna
ait bilgi ve bakış açılarını düzenleyerek sağlam bir tarih
yorumu yapar.
 Ailenin büyüklüğü ve kurulmasındaki değişimler, göç
şekilleri, refah dağılımı ve ekonomik değişimler gibi
konuların açıklanmasında sayısal analizleri kullanır.
 Yüzeysel görüşler yerine sağlam bir muhakemeye dayalı
iddialar ortaya koyarken yorumlarını tarihsel kanıtlarla
destekler.
2013 ORTAÖĞRETİM KİMYA ÖĞRETİM PROGRAMINDA BECERİLER
2013 ORTAÖĞRETİM FİZİK ÖĞRETİM PROGRAMINDA BECERİLER
Lise Fizik Öğretim
Programında Yer
Alan Beceri ve
Bilgi Kazanımları
Fizik Öğretim Programının Katmanları
Beceri Katmanı (114)
Problem Çözme Becerileri: PÇB (23)
Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre:FTTÇ (40)
Bilişim ve İletişim Becerileri: BİB (23)
Tutum ve Değerler:TD (28)
Beceri Katmanı
Problem Çözme Becerileri: PÇB
Özgün, eleştirel, analitik ve uzamsal düşünme becerileri,
veri işleme ve sayısal iletişim becerileri ve üst düzey
düşünme becerileri bu başlık altında toplanmıştır.
1. Araştırılacak bir problem belirler ve bu problemi çözmek
için plan yapar (7).
2. Belirlediği problemin çözümü için deney yapar ve veri
toplar(7).
3. Problemin çözümü için elde ettiği verileri işler ve
yorumlar(9).
Beceri Katmanı
Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre:FTTÇ
Bu beceriler, fizik ve toplum, teknoloji ve çevre
arasındaki ilişkileri anlama, yorumlama ve
geliştirmeyi sağlayan kazanımları içermektedir.
1. Fizik ve teknolojinin doğasını anlar(16).
2. Fizik ve teknolojinin birbirini nasıl etkilediğini analiz
eder(6).
3. Fizik ve teknolojinin birey, toplum ve çevre ile
etkileşimini analiz eder(18).
Beceri Katmanı
Bilişim ve İletişim Becerileri: BİB
Bilişim (bilgi teknolojileri), iletişim ve temel
bilgisayar becerileri bu başlık altında toplanmıştır.
1.Bilgiyi arar, bulur ve uygun olanı seçer (5).
2.Amacına uygun bilgi geliştirir (4).
3.Bilgiyi en etkin şekilde sunar (3).
4.İletişim becerileri geliştirir (5).
5.Temel bilgisayar becerileri geliştirir (6).
Beceri Katmanı
Tutum ve Değerler:TD
Kendini kontrol etme ve geliştirme becerileri, organizasyon ve
çalışma becerileri ile bilimsel tutum ve değerler bu başlık
altında toplanmıştır.
1.Kendine ve diğerlerine karşı olumlu tutum ve değerler
geliştirir (13).
2.Fiziğe ve dünyaya karşı olumlu tutum ve değerler geliştirir
(8).
3.Yaşam boyu öğrenmeye karşı olumlu tutum ve değerler
geliştirir (7).
Programda beceriler içeriğin bir parçasıdır ve bilgi
kazanımlarının yanına kodlanmıştır. Aşağıda listelenen
kazanımlar ünitelerdeki ilgili bilgi kazanımlarına çaprak
olarak yedirilmiştir.
Örneğin Modern Fizik Ünitesi ile ilgili olarak;
Atomun çekirdekten ve elektronlardan oluştuğunu
gösteren ilk atom modelini açıklar. (FTTÇ-1.b-g; BİB1.a-d, 3.a-c)
Kazanımında amaçlanan bilgi kazanımının yanında FTTÇ
kazanımın 1.b-g ile BİB becerilerinden 1.a-d ve 3.a-c’nin
öğrencilere kazandırılması amaçlanmıştır.
Atomun çekirdekten ve elektronlardan oluştuğunu gösteren ilk atom
modelini açıklar. (FTTÇ-1.b-g; BİB-1.a-d, 3.a-c)
FTTÇ
1.b. Fizik biliminin sınanabilir, sorgulanabilir, doğrulanabilir,
yanlışlanabilir ve delillere dayandırılabilir bir yapısı olduğunu anlar.
1.g. Yeni bir delil ortaya çıktığında mevcut bilimsel bilginin sınanarak
sınırlandığını, düzeltildiğini veya yenilendiğini fark eder.
BİB
1.a. Farklı bilgi kaynaklarını kullanır.
1.d. Amacına uygun bilgiyi arar, bulur ve seçer.
3.a. Doğru çıktılara amacına uygun sunum hazırlar.
3.c. Uygun teknolojik ortam ve ürünleri (internet, bilgisayar,
projeksiyon, tepegöz, slayt, hologram, video vb.) kullanarak etkili bir
sunum yapar.
Performans Değerlendirme Süreci ve
Analitik Dereceleme Ölçekleri
Analitik dereceleme ölçekleri, önce performans veya
ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını sonra da
bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını
gerektirir.
Bu ölçekler, çalışmanın ya da ürünün farklı
boyutlarına farklı notlar vermek amacıyla oluşturulur.
Performans Değerlendirme
 Performans değerlendirme, Öğrencilerin, bireysel
özellikleri dikkate alınarak, bunları eyleme
dönüştürmelerini sağlayacak durum ve ödevleri içerir.
 Süreç içine yayılmıştır, anlık bir zaman dilimine bağlı
değildir.
 Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl
çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu bilgi
ve becerileri nasıl kullanacağını göstermesini ister.
 Bu bağlamda; gözlenebilen bir performans veya somut
bir ürünle sonuçlanır.
 Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında
değerlendirmeyi hedefler.
 Performans etkinliklerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi
tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu
nedenle iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.
 Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir
performans ödevi bir dereceleme ölçeği (rubric) ile
eşleştirilmelidir.
 Performans değerlendirmek için en çok kullanılan
araçlar; performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün
dosyaları vb.’ dir.
Yapılacak Değerlendirmenin Performansa Dayalı
Değerlendirme Olabilmesi İçin;
 Ürün: Yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney düzeneği
oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı yazma vb. yapıda olması,
 Gözlenebilir performans: Ürünün ortaya konmasında geçen sürece(bir
ders veya bir dönem) odaklı ve geri bildirim vermeyi amaçlaması,
 Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi aynen
aktarmalarından çok bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma, kritik etme,
üretkenlik becerisi vb. üst zihinsel süreçlere dönük olması,
 Grup çalışması ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına yatkınlık,
başkalarının fikirlerine önem verme, kendini ifade etme, sunum
yapabilme vb. becerileri dikkate alması,
 Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış olması gereklidir.
Hangi Tür Etkinlikler Performansa Dayalı
Değerlendirme Sürecinde Kullanılabilir?
Ürünler: Kompozisyon, çizimler, araçlar vb.
Üst düzey düşünme becerileri: Açık uçlu sorular,
projeler vb.
Gözlenebilir performanslar: Deney yapma, kroki, resim
çizme vb.
Alışkanlıklar ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına
yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem erme, kendini
doğru ifade etme vb.
Performans Değerlendirme Sürecini
Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
 Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine karar verme
 Performansa konu olacak etkinliği belirleme veya uygun
görev tanımlama
 Performansın ölçütlerini açıkça belirleme
 Belirlenmiş ölçütlere göre dereceli puanlama anahtarını
geliştirme