Yard. Doç. Dr. Sevil Büyükalan Filiz

[email protected]

Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü

AEP Formatör Eğitimi İstanbul, 30 Kasım-06 Aralık 2012

Bu dersin kazanımları şunlardır  Ders planının gereklerini yapar.

 Anlatım yönteminin önemini açıklar.  Anlatım yöntemini ilkelerine göre uygular  Grup tartışması yönteminin amaçlarını bilir.

 Grup tartışması içinde yer alan teknikleri uygular.  Örnek olay yöntemini derslerinde uygular.

 Soru cevap yönteminin fayda ve sınırlılıklarını sıralar.

 Soru sorma düzeylerine göre uygulamalarında soru sorar.

 Altı düşünce şapkasını derslerinde etkinlikle uygular

Ders Sunumunun Üç Ögesi

   Konuya giriş (giriş) Sunuş ve uygulamalar (gelişme) Pekiştirme ve sonlandırma (sonuç)

“Konuya Giriş” Ögesine Göz Atalım

    Dikkatin toplanması Ünite amaç ve içeriğinin aktarılması Konuların gündelik hayatla ve katılımcıların ön öğrenmeleri ile bağlantılandırılması Katılımcıların öğrenme için cesaretlendirilmesi

Dikkatin toplanması

 Öğrenmeye yönelme(eğitici +öğrenme çevresi+katılımcı)  50 dak/5 dak  Buz kırma etkinliği – ortama ısınma

Dikkat çekmek için

 Soru sorma,  Beden dili, ses tonu,  Günlük yaşamdan örnek,  Derse araç-gereçle girmek,  Şekil, resim, grafik kullanmak,  Dramatizasyon, oyun, rol yapma  İlgi çekici bir anekdot anlatabilir

Buz kıralım mı?

 Şu anda nerede kiminle ve kaç yaşında olmak isterdiniz?

 Neden?

 Bu programla ilgili olduğunu düşündüğüz 3 kelime söyler misiniz?

Ünite amacının ve içeriğinin aktarılması (ısınmadan sonra)

 Öğrenme sürecinin çerçevesini çizen ana unsurlar amaç ve içeriktir.

 Katılımcı içerik organize edilmelidir. Süreç şu şekildedir.

 Amaç ve içerik  Katılımcı ihtiyaç ve beklentileri,istekleri  Eğiticinin uzmanlık alanları  Ders planının içerisine eklemeler

Hayatla bağlantı kurmak

 Yetişkinlerin öğrenmeye motive edilmesi  Motivasyon bir amaç için bireyi harekete geçiren güçtür.

 Eğitim içeriğinin pratik yaşantıları ile ilgisi ortaya çıkartılır.

(formatörlükte tartışma tekniklerini kullanabileceksiniz)  Aldıkları eğitimin yaşam kalitelerini arttıracağı belirtilir

Cesaretlendirme

Yetişkin öğrenmelerinde katılımcılara; Yetişkinlerde öğrenme zorluğu,düşük beklenti geliştirme ve yersiz korkular olabilir.

Bu konularda zaten çeşitli bilgilere sahip oldukları Eğitimle birlikte bunları hatırlamış ve düzene sokmuş olacakları Kolayca öğrenecekleri yönünde vurgular yapılmalıdır.

Bir dersin özellikleri

 Her ders bir bütün olmalıdır.

 Her ders yeni şeyler öğretmelidir.

 Her dersin bir uygulama alanı olmalıdır.

 Her ders öğrenenlerin ihtiyaçlarına uygun olmalıdır.

 Her dersin başlangıcı,sunumu ve sonucu olmalıdır.

 Her ders standart bir başarı gerektirmelidir.

Amaçların yazılması : Konuya ilişkin tek bir genel amacın yazılmasının ders işlemek için yeterli olmayacağı hatırlanmalıdır. Amaçlar, ders sonunda öğrenenin edindiklerinin yalnızca bilgi değil kavrama, uygulama, analiz, sentez değerlendirme ve benzeri düzeyleri kapsayacağı düşünülerek ifadelendirilmelidir.

Ders sırasında izlenecek basamakların düzenlenmesi Hazırlık: Bu aşamada öğrencilerin dersi izlemeye hazır hale getirilmesi gerekir.bunun için her şeyden önce öğrenciye Bu konuyu niçin öğrenmeleri gerektiği belirtilmelidir.

“Sunuş ve Uygulama” Ögesine Göz Atalım

   Yeni içeriğin sunulması Aktarılan bilgilerin somutlaştırılması Öğrenilenlerin uygulamaya dökülmesi

Sunu: Sunu basamağında öğretilecek noktalar kilit kavramlar halinde yer almalıdır.

Sunu

 Konular ve alt bölümler  Açık anlaşılır bir dil kullanma  Ön bilgilerle ilişki kurma,  Davranışı ortaya çıkarma etkinlikleri,  Strateji, yöntem, teknik,  Örnekler,  Araç-gereç kullanımı,

Sunumda Yardımcı materyaller kullanma

OKUDULARIMIZIN %10’NU İŞİTTİKLERİMİZİN %20’SİNİ GÖRDÜKLERİMİZİN %30’UNU HEM GÖRÜP HEM İŞİTTİKLERİMİZİN %50’SİNİ SÖYLEDİKLERİMİZİN %70’İNİ YAPIP SÖYLEDİKLERİMİZİN %90’NI HATIRLARIZ

Hedef davranışlar ve Görsel işitsel destek

 Bilişsel hedeflerin öğretiminde grafiksel şekiller, kavram haritaları, anlam çözümleme tabloları ve kavram ağları  Duyuşsal hedeflerin öğretiminde filmler, günlük hayatla ilgili resim, çizim ve konu uzmanı insanlar  Davranışsal hedeflerin öğretiminde davranışların sırasını gösteren resim filmler

Araç gereçler Hatırlamayı Kolaylaştırır

Bilgilerin uzun süreli belleğe nasıl kodlandığı ve saklandığı ile ilgili en önemli kuramlardan biri ikili kodlama (dual coding) bellek kuramıdır. Bu kurama göre bilgi uzun süreli bellekte hem sözel hem de görsel olarak kaydedilir.

Dolayısıyla, hem görsel hem de sözel olarak sunulan bilgilerin hatırlanma ihtimali daha yüksektir.

Sözel bilgilerin öğretiminde

 Bilgilerin gruplandırılması(kavram ve bilgi haritaları )  Aralıklarla sözel tekrarların yapılması  Sözcüklerin baş harflerinden kısaltmaların yapılması

Hareketleri öğretirken

 Hareketleri gösteren video izletmek  Otomatikleşinceye kadar bu hareketleri tekrar ettirmek

Somutlaştırma

 Eğer konu anlatılıyorsa; kavramlara ilişkin  Örnek verme, benzer ve benzer olmayan durumları açıklama  Uzman görüşleri, araştırma sonuçları,  İstatistiksel bilgilerle destekleme

Uygulama

 Öğrenenin anlamadığını düşündüğünü ve önemli gördüğü noktalar hakkında soru sorar  Öğrenilenlerin hayata geçirilmesi  Eğer öğrenilecek şey bir bilgi ise bilgiyi ölçen soru formları  Davranış ise uygulama yaptırılması  Ünite sonunda yer alan etkinlikler

“Pekiştirme ve Sonlandırma” Ögesine Göz Atalım

  Tekrar, Geribildirim, Düzeltme ve pekiştirmeler Sunumu sonlandırma

Tekrar

 Sununun son bölümünde eğiticinin yapacağı vurgular ve temel bilgi beceri ve davranışların tekraren sunulmasıdır.

Geri bildirim

 Öğrenenin yaptığı davranış hakkında ona bilgi vermek.

 Bu aşamada çeşitli sorular sormak ve alınan cevaplara göre yanlış ve eksik bilgileri düzeltici geri bildirimlerde bulunmak  Yönlendirici,   Güdüleyici, Pekiştirici

Pekiştirme

Bir davranışın ileride tekrarlanma olasılığını arttırmaya pekiştirme uyarıcılara ise pekiştireç denir.

Sonlandırma

 Her sunumun sonunda konunun bütün içindeki yeri ve gelinen nokta ifade edilir sonraki oturumlarda işlenecek konular belirtilir.

Ders: Süre: Konu: Amaç:

Hazırlık: (Öğrencinin Hazırlanması)

DERS PLANI ÖRNEĞİ

Sunu(Bilginin Takdimi): Konunun alt bölümleri, hatırlanacak önemli noktalar, kilit kavramlar, anahtar sorular, kurallar, şekiller, formüller, vs.

Uygulama: Özetleme,tekrarlama, karşılaştırma , genelleme, sözlü soru vs.

Değerlendirme: İşlenen konuya ilişkin öğrencinin edindiği bilgilerin ölçülmesi Görsel ve İşitsel Araçlar: Sınıfta kullanılacak görsel işitsel araçlar, materyaller, kaynak kitaplar

DERSİN İŞLENMESİYLE İLGİLİ ÖĞRETİCİYE İPUÇLARI

Öğrenim sürecini kısaltma yolları

 Konuyu bilmek  Öğrencinin ilgisini çelmek  İşlemleri basitleştirmek  Her bir fikri tek tek ve mantıklı bir sıra ile vermek  Bütününü resmetmek  Öğrenciyi düşündürmek  Hareketli olmak

İŞLEMLERİ BASİTLEŞTİRMEK

İşlemleri basitleştirmenin 2 yolu vardır.

 Basit kelimeler kullanmak  Karmaşık şeyleri öğrencinin anlayacağı günlük şeyler ile açıklamak

BİLGİYİ BÜTÜN OLARAK VERMEK

Öğretmen her bir fikrin bütüne ne kattığını öğrencinin görmesini sağlamalıdır.Böylece anlatılan konu daha çok akılda kalıca olur.

ÖĞRENCİYİ DÜŞÜNDÜRMEK

Öğrenciyi düşündürmenin 3 yolu vardır.

 Soru sormak  Tartışma yaratmak  Yaptırma

Eğitim Öğretim Yöntemleri

Strateji, dersin hedeflerine ulaşmayı sağlayan oldukça genel bir yaklaşımdır. Strateji içeriğin seçimi örgütlenmesi ve öğretim yöntemlerinin belirlenmesi gibi süreci içerir.

 Yöntem,öğrenme ünitesinin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla teknikleri,içeriği,araç gereç ve kaynakları ilişkili biçimde hizmete sunan öğretme yoludur.

 Teknik ise,öğretim materyallerini sunmada ve öğretim etkinliklerini yapılandırmada izlenen özel bir yoldur.Aynı hedefi gerçekleştirmek üzere bir çok tekniğin bütünlük oluşturacak şekilde bir arada sunulması yöntemi oluşturur.

Yöntemin Seçimini Etkileyen Faktörler

      Öğretmenin yöntem konusundaki becerisi Zaman (süre kısa ise klasik yöntemler-uzun ise öğrenci merkezli yöntemler) Fiziksel imkanlar(spor salonu-laboratuar-bil.dershanesi) Maddi imkanlar (gezi-gözlem) Öğrenci grubunun büyüklüğü (küçük gruplarda öğrenci büyük gruplarda öğretmen merkezli) Kazandırılacak hedef davranışlar

Anlatım Yöntemi

Anlatım eğiticinin bilgilerini, pasif bir şekilde oturarak dinleyen öğrencilere otokratik bir biçimde ilettiği geleneksel bir yöntemdir

      Kullanıldığı yerler: Derse giriş yaparken, Konuyu özetlerken, Konuyla bilgi aktarırken, bir konuya ilgi çekmek Sunuş yoluyla öğretim stratejisinin kullanımında , Bilgi düzeyindeki davranışların kazandırılmasında

Anlatım Yöntemi

Özellikleri;  Yeni bir konuya başlarken  Aynı anda çok sayıda kişiye bilgi aktarılır,  Dinleyenler konuyla ilgili organize bir görüş kazanırlar,  Öğrencilere kısa zamanda çok bilgi verilir,  Kalabalık gruplara bilgiyi kısa sürede vermek için  Not alma becerilerini geliştirir

Anlatımın etkili olması için;

 Sesi, beden dilini iyi kullanma,  Resimler,modeller ve diğer görsel-işitsel araçlarla anlatımı zenginleştirme  Anlatım sırasında sorulardan yararlanarak "kuru" anlatımdan sakınma  Dinleyicileri gözleme Anlatılan konunun yazılı bir özetini dağıtma.

Anlatım sonunda konunun daha açık duruma gelmesi için vızıltı grupları ya da diğer küçük grup çalışmaları düzenleme.

ANLATIM YÖNTEMİNİN TEKNİKLERİ

 Takrir(Düz Anlatım)  İnformal Öğretmen Konuşması  Brifing(sunu)  Demeç(Basın açıklaması)  Söylev(nutuk)  Konferans

Brifing (Sunu)

Bir kurumun yapısı ve işleyişinin ayrıntıları hakkında ilgili kurula ya da yöneticiye bilgi vermek amacıyla kısa ve öz olarak yapılan bir sözel iletişim türüdür.

Söylev (Nutuk)

Herhangi bir konu hakkında bir kişinin, duyuşsal yönü baskın olarak ve dinleyicileri coşturmak amacıyla yaptığı bir konuşma türüdür.

Örnek: Anma günlerinde günün anlam ve önemi üzerinde yapılan konuşmalar.

KONFERANS

 Bilim ve sanat konularında yazar,bilim adamı, sanatçı ve düşünürlerin bir konu hakkında derin bilgisi,görüşleri olan kimselerin,özel toplantılarda dinleyicilerine karşı düşüncelerini, bilgilerini açıklamak,öğretmek amacıyla yaptıkları konuşma türüdür.

Demeç (Basın Açıklaması)

 Bir konu hakkında, halkı ve basını bilgilendirici konuşma türü.

ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ

 Örnek olay incelemesi, katılımcıların sorunlu bir olaya aktif bir şekilde katılmalarını gerektiren bir yöntemdir.

 Konusu, gerçek ya da gerçeğe yakın sorunlu bir olay olabilir  Tıp, hukuk ve sosyal bilimlerde sıklıkla kullanılır.

YÖNTEMİN FAYDALARI

 Örnek olay yönteminin en büyük yararı katılımcıların bildiklerini uygulama fırsatı sağlamasıdır.

 Katılımcıların belli bir sorunla ilgilendikleri için ilgi ve güdüleri yüksektir.

YÖNTEMİN FAYDALARI

 Özelikle sosyolojik ya da psikolojik bir durum anlatılmışsa kişi kendisiyle ilgili bazı problemlerin farkına varır. Bu problemi tartışma ortamında çözüme ulaştırır.

YÖNTEMİN SINIRLILIKLARI

 Bilgi düzeyindeki hedefler için uygun değildir.

 Yeterli olgunluğa ulaşamamış gruba uygulanamaz.

 Tek bir çözüm gerektiren ve bu çözümün tek bir doğru olduğu durumlarda kullanılamaz.

ÖRNEK OLAY TÜRLERİ

Biçim Olarak Örnek Olay

 Tüm metin (bütün bilgi)  Kısaltılmış örnek olay (tek bir sorun)  Düzensiz örnek olay (sıraya öğrenci koyar)  Eksik metin (sınırlı bilgi , öğrenci ek bilgi ister  Etkileşim durumu(eksik bilgi – ek bilgileri kurum yada kişilerden alırlar  Birbirini izleyen örnek olaylar sınırlı bir bilgi ile başlanır basamak basamak ilerlenir.

Sunuş Biçimi Olarak Örnek Olay

a)Yazılı b)Sözlü c)Oyunla d)filmle e)Slaytla f)Resimle

Uygulama Örnek Olay İncelemesine Bir Örnek

Lisede Edebiyat öğretmeni Ahmet Bey’i Müdür odasına çağırttı. Ahmet Bey nedenini tahmin edemediği için oldukça meraklandı. Müdür oturmasını rica ettikten sonra bir velinin kendisine telefonda öğrencilere okumaması gereken kitaplar tavsiye ettiği için Ahmet Bey’den şikayette bulunduğunu söyledi.Müdür şikayet yazılı olmadığı için işleme koymayacağını belirterek Ahmet Bey’den biraz dikkatli olmasını rica etti.Ahmet Bey’in canı çok sıkıldı.Dersi olduğu 9B sınıfına doğru isteksizce yürüdü.

SORULAR

 Ahmet Bey’in yerinde olsanız ne yapardınız?

 Müdür Bey’in tutumunu beğendiniz mi?

 Sizce veli şikayetinde haklı mı? Doğru bir yol izledi mi?

 Siz okul müdürü olsanız ne yapardınız?

 Olayı veli, öğretmen, müdür ilişkisi açısından değerlendiriniz.

ASLA VAZGEÇME

6 DÜŞÜNCE ŞAPKASI

 Çok alternatifli düşünmedir.

 Bu süreçte problem çözmede farklı yollar aranır.

 Edward De Bono tarafından geliştirilmiştir.

EĞİTİMDE NİÇİN 6 Düşünce Şapkası

 Yaratıcılığı ve düşünce gücünü geliştirme amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

 En önemli özelliği problemi çözme konusundaki düşünce ve önerilerini şapkaların rengine göre şekillendirmeleridir.

 6 düşünce şapkası aracılığıyla katılımcılar duygularının, mantığının, bilgisinin, yaratıcılığının hepsine aynı anda dikkat etmek yerine ,onlara tek tek yer verme olanağı bulur.

 Değişik düşünme biçimlerine istendiğinde geçiş yapabilmesini sağlar.

BEYAZ ŞAPKA

    Beyaz tarafsızlığın rengidir.

Beyaz şapka düşünmesi olgu ve rakamların objektif bir şekilde ortaya konmasını ister Kişisel görüşe yer vermez.

Beyaz şapkanın amacı pratik olmaktır.

AÇIK VE TARAFSIZ OL

 Net bilgileri içerir  Görüşülen konu ile ilgili, sayılar, araştırmalar, kanıtlanmış veriler ortaya konur  Hangi bilgilere sahibiz?  Hangi bilgiler eksik?  İhtiyacımız olan bilgiyi nasıl elde ederiz?

 “Kızamık çoğunlukla tehlikesizdir, ancak bazen onu kulak iltihabı gibi ikincil fonksiyonlar izleyebilir.”  Neden ,iş değiştirdiğim konusundaki beyaz şapka düşüncemi sordunuz. Maaşım daha iyi değil,iş yerinin evden uzaklığında fark yok, kariyer olanakları benzer durumda, işin türü de hemen hemen aynı.

SİYAH ŞAPKA

Bu şapka eleştirme şapkasıdır. Ancak bir Tartışmada taraf tutmak anlamına gelmediğini özellikle belirtmek gerekir. Sonradan olacak olumsuz durumlar için önceden tedbir almayı gerektirir.

Siyah şapka düşünmesi daima mantıklıdır.

Olumsuzdur, ancak duygusal değildir.

Siyah şapka düşünmesinin bir diğer görevi de ileride ortaya çıkabilecek risklere tehlikelere ve potansiyel sorunlara dikkati çekmektedir.

KIRMIZI ŞAPKA

    Kırmızı renk öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır.

Önseziler etkilidir.

Beyaz düşünme şapkasının tam zıttı dır.

Kırmızı şapka takmak düşünüre ”Konu hakkında duygularım ve hislerim bunlardır” deme olanağı sağlar.

DUYGUSAL TEPKİLERİNİ AÇIKLA

 Bana nedenini sormayın. Tek söyleyebileceğim bu anlaşmanın içime sinmemiş olduğu.”  “Bu tasarım çok berbat. Hiçbir zaman tutulmaz. Tümüyle para kaybı.”  “İtiraf etmeliyim ki hiç mutlu değilim.”

SİYAH ŞAPKA UYGULAMALARINA ÖRNEK VERECEK OLURSAK

Örneğin; internetin gençlere etkisi konusuyla ilgili siyah şapka söylemleri şunlardır. İnternet sağlığa zararlıdır, gençlerin vakitlerinin boşa geçmesine neden olur şeklinde yorumlayabilir.

ÖRNEK SORU

Bu önerinin veya durumun bize zararı ne olabilir?

Mesela karnesinde kırık not getiren çocuğa babası siyah şapka takarak “böyle bir karneyle üniversite sınavını kazanamazsın.” şeklinde tepki verebilmektedir.

SARI ŞAPKA

Sarı; güneş gibi aydınlık ve olumludur. İyimser umutlu ve olumlu düşünme ile ilgilidir. Bunun iyi yönü ne?" deriz.

sarı şapka bizden, bu önerinin iyi yönlerini de bulmamızı ister. Bunun ne gibi yararları var? Bundan kim yararlanacak? Bu yararlar nasıl ortaya çıkabilir?

SARI ŞAPKALI SÖYLEMLER

İşten eve az önce geldim. Akşam yemeğinde yine yumurta var. Eşim bugün de çok yorgun olduğundan yemek yapamamış. Ama olsun aç da kalabilirdim. En azından yiyebileceğim bir şeyler hala var.

Öğretmenlik sınavından geçmemesi onun için olabilecek en iyi şeydi. Çünkü öğretmenlik işinde mutlu olamazdı.

Uçurumdan yuvarlanmış olan otobüste sağ kalanların olması ihtimali zayıf olsa da var. Oraya gidip bakmamız gerek.

İflas ettim ve her şeyimi kaybettim. Ama olsun kaybettiklerimi tekrar kazanabilirim.

Eşim iflas ettiğim için beni terk etti. Az önce haciz memurları geldi ve evde ne var ne yok aldılar. Ama olsun daha kötüsü de olabilirdi. Hala sağlıklıyım ve hayattayım.

ÖRNEK SORU

Bu olayın bize sağlayacağı yarar ne olabilir?

YEŞİL ŞAPKA

Yeşil, bereket ve verimli büyüme demektir.Yaratıcılık ve yeni fikirlerle ilgilidir. Yeşil renk, büyümenin, enerjinin ve yaşamın simgesi olan bitkileri çağrıştırır. Yeşil şapka enerji şapkasıdır. Yeşil şapkayla düşündüğünüz zaman, öneriler ileri sürer, yeni görüş ve seçenekler ortaya koyabilirsiniz. Yine bu şapkayla, ortaya atılan bir görüşe ilişkin değişiklikler önerebilirsiniz.

Yeşil düşünce şapkası özellikle yeni fikirlerle ve yeni bakış açılarıyla ilgilidir. Yeşil şapka düşünmesi değişim yönünde bilinçli ve yoğun çaba harcamak demektir.

Yeşil şapkamı takarak uzun yıllar hapis yatmış kişilere,hapisten çıktıklarında makul bir emekli maaşı bağlanmasını öneriyorum. Bu onların topluma kazandırılmasına yardımcı olabilir,onlara ellerinde kaybedecekleri bir şey olduğu duygusunu verebilir ve tekrar suç işlemelerini önleyebilir.

ANAHTAR SORU

Konuyla ilgili alternatifler nelerdir?

 Alternatif değişim gibi kavramlarda yeşil şapka düşünmesi içerisinde yer alır. Fikirlerin orijinal olması önemlidir.bu düşünce şapkasında fikirlerin mantıklı olup olmadığına bakılmaz.

Yeşil şapka size çeşitli olabilirlikler sunar.

Yeşil şapkayı kullanan herkes yaratıcı olmaya çaba gösterir. Ancak bu yolla yeşil şapka düşünürlere daha yaratıcı olmaları için gerekli zamanı ve dikkati sağlayabilir.

Yuvarlak hamburgerlerden sıkıldık. Artık kare hamburger yemek istiyoruz.

Batağa saplanmış durumdayız. Dönüp dolaşıp sürekli eski fikirlere geliyoruz. Yeni bir yaklaşıma şiddetle gereksinim duymaktayız. Artık yeşil düşünme şapkasını takma zamanı geldi. Haydi işe koyulalım…

ANAHTAR SORU

Konuyla ilgili alternatifler nelerdir?

MAVİ ŞAPKA

Mavi serinkanlılığı temsil eder . Düşünme sürecinin düzenlenmesi ve kontrolü ile uğraşır. Bundan sonra ne yapmalıyız? Şu ana değin neler başardık?" Mavi şapkayı ne düşüneceğimizi açıklamak ve bu düşüncenin sonunda neyi elde etmek istediğimize karar vermek için tartışmanın sonunda kullanırız.

MAVİ ŞAPKA

Mavi şapka, kullanacağımız şapkaları sıraya koymak ve sonuçta elde ettiklerimizi özetlemekte de kullanılabilir. Mavi şapka düşünme sürecini gözler ve oyunun kurallarına dikkat edilmesini sağlar. Tartışmayı durdurur ve disiplini sağlar.

Mavi şapkayı takarken konuyu artık düşünmeyiz;onun yerine konuyu artık araştırmak için nasıl bir düşünme yolu seçilmesi gerektiğini düşünürüz. Mavi renk tarafsızlığı sükuneti ve hakim olmayı gerektirir.

ANAHTAR SORU

Ne oldu?Ne oluyor?Sonra ne olmalı?

MAVİ ŞAPKA UYGULAMALARINA ÖRNEK VERECEK OLURSAK

Mavi şapkayı takan baba karnesinde kırık not getiren çocuğuna ise“Bu kırık notların sebebini birlikte tartışalım. Nedenlerini bana anlat ve birlikte çözüm arayalım çocuğum.” şeklinde bir davranış ortaya koymaktadır.

 Uygulama konuları  Teknolojinin insan hayatına etkisi  Yabancı dil ve Türkiye  En az üç çocuk sahibi olmak  Avrupa birliği için çabalar  Kpss sınav uygulamaları  Yeni anayasa hazırlanması

GRUP TARTIŞMASI

Tartışma Yöntemi

 Bir konu üzerinde,iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak ve verilen bilgileri pekiştirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

 Daha çok konunun kavrama aşamasında karşılıklı görüşler ortaya konurken

Tartışma Yöntemi’nin Özellikleri

 Öğretmen-öğrenci merkezlidir,  Öğrencilerin bir konu üzerinde kendi düşüncelerini söylemesi ve yorum yapmasını sağlar,  Analiz,Sentez ve Değerlendirme gücü kazandırır,

En önemli iki özelliği ,  Açık bir amacının olması ve ön hazırlık gerektirmesidir.

 Demokratik bir yöntemdir.

SINIRLILIKLARI

 Zaman gerektirir.

 Çok kalabalık sınıflarda uygulanamaz.

 Konuşmaları konu üzerinde tutmak oldukça zordur. Kolayca amacından sapabilir.

Büyük Grup Tartışması

 Bu yöntemde öğretmen konuyu tüm sınıfın katıldığı bir tartışma ortamında işler.

 Sorular sorar, öğrencilerin görüşlerini açık hale getirir ve konuyu daha iyi anlamaları için sık sık özetler.

Bu tartışma türü öğretmenin çok bilgili olmasını ve üst düzey sınıf yönetimi becerisine sahip olmasını gerektirir.

Küçük Grup Tartışması

Küçük grup tartışması

 Münazara  Panel  Forum  Kollegyum  Zıt panel  Açık Oturum  Çember Tekniği  Sempozyum  Vızıltı Grupları(Philips,22,44,66)

MÜNAZARA

Bir konuda zıt görüşleri savunan iki farklı grup oluşturulur ve her grup kendi görüşünü belli zaman dilimlerinde tarafsız bir dinleyici gruba anlatır.

Tartışmalar fazla bilimsel olmaz;bir fikri savunma söz ustalığı ve hazır cevaplılık gibi yetenekleri geliştirdiği için sıklıkla kullanılan bir yöntemdir.

•

Münazara TEZ GRUBU ANTİ- TEZ GRUBU

J Ü R İ

Panel

 Üye sayısı: 3-5 kişiden oluşur.

 Belli bir konusu var, ancak bu konu üzerine farklı yaklaşımlar sergilenmesi gerekir.

 Amaç: Bir konuyu çeşitli yönleriyle ele alıp tartışmaktır.

 Ön hazırlık yapılır, sonra panel üyeleri görüşlerini sırayla açıklarlar.

 Konuşma süreleri eşittir,  Tartışırlar ve buldukları verileri incelerler.

 Genellikle sohpet havası içinde geçer.

Forum

 Panel grubu 3-5 kişiden oluşur,  küçük bir grubun geniş bir dinleyici kitlesine bilgi aktarması(Panel),  Daha sonra da dinleyicilerden gelecek sorulara yanıt vermesi.(FORUM)  Hangi kişinin konu alanına giriyorsa o kişiye söz vererek kısa cevaplandırılmasını sağlar,  Forum toplantıları bir geniş grup toplantısına dönüşebilir.

 Örneğin : “Sanatın insan üzerine psikolojik ve sosyolojik etkileri.”

Panel

Panel ve Forum

Forum

AÇIK OTURUM

 Konu :Toplumu yakından ilgilendiren güncel bir konunun değişik görüşlerdeki kişiler tarafından izleyiciler önünde tartışılmasıdır.

 Açık oturumun amacı bir sonuca ulaşmak değil, bilgilendirmektir.

 Konuşmalarbaşkanın tercihine göre gerçekleşir.  Biçim olarak Panel’e benzer ancak kişilerin tebliğvari sunuları yoktur.

 Üyeler başkandan söz alarak konu üzerine de defalarca konuşabilirler.

Açık Oturum

BAŞKAN

ÇEMBER(YUVARLAK MASA TOPLANTISI)

 Bir başkan bir sekreter ve bir süre ayarlayıcısının belirlenerek en fazla 15 kişilik bir grubun çember şeklinde oturduğu başkanın sağından başlayarak üyelere birer dk lık söz verildiği,sekreterin notlar aldığı bir küçük grup tartışma tekniğidir.

Zıt Panel

 Amacı ; İşlenmiş bir konunun tekrarını yapmaktır.

 Öğrenme yetersizliklerinin giderilmesi amacıyla uygulanır,  iki grup oluşturulur,soru soranlar ve soruya cevap verenler grubu,  Soru hazırlamak için ve cevaplamak için 15-20 dakika arası süre verilmelidir.

Zıt Panel

S O R U G R U B U

soru cevap

C E V A P G R U B

U

VIZILTI GRUPLARI

Vızıltı gruplarında önemli olan belli bir öğrencinin belirli bir süre bir konu üzerinde tartışması ve sonunda varılan kararların açıklanmasıdır. Vızıltı 22,33,44,55,66 uygulamaları vardır Vızıltı gruplarına, KISA SÜRELİ tartışma grupları da denilmektedir.

Görüş Geliştirme

 Belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış tutumlar içeren konuların öğretiminde,öğrencilerde görüş geliştirmek amacıyla kullanılan bir tartışma tekniğidir.Ele alınacak konular geçerli sayılabilecek karşıt bakış açıları içermelidir.

Uygulama örnekleri

Örneğin :  Nükleer santrallerin sayıları arttırılmalıdır,  Altın aramalarında siyanür kullanılmalıdır,  Evlatlık olarak verilmiş çocuklar, istiyorlarsa biyolojik anne babalarını tanımalıdır,  Haklarda eşitlik sağlamanın en iyi yolu yasalarda değişiklik yapmaktır.

FİKİR TARAMASI

4 yada 9 kişiden oluşan gruplarda belli bir konu üzerinde 5-10 dk konuşulur. Burada önemli olan husus yaratıcı düşünce ve soruna değişik çözümler getirmedir. Örneğin bir ders yada tartışma ölü noktaya gelir sessizlik başlarsa en iyi yol fikir taramasını başlatmaktır. Bazen de derse eğlenceli bir başlangıç yapmak için kullanılır. Elbise askısı kullanım amacının dışında başka ne işe yarayabilir.

Soru Cevap

Soru cevap yöntemi öğretmenin bir konu ile ilgili hazırladığı soruların öğrencilere sorulması ve onlardan alınan cevapları değerlendirerek öğretim yapması esasına dayanır

SORU CEVAP YÖNTEMİNİN YARARLARI

Öğrencilerin;  Düşünme yeteneklerini geliştirir,  Geri besleme sağlar,  Gözden geçirme stratejisi sağlar,  Merakı artırır.

SORULARIN SINIFLANDIRILMASI

Soruları sınıflandırmanın yararı;  öğreticilerin uygulamalarını kolaylaştırması  öğrencilerin bilişsel düzeylerinin gelişmesidir.

HEDEFİN DÜZEYİNE GÖRE

 Bilgi  Kavrama  Uygulama  Analiz  Sentez  Değerlendirme

BİLGİ BASAMAĞINDA SORU SORMA

Bilgi basamağında bir durumun hatırlanması söz konusudur. Herhangi bir nesne ve olguyla ilgili bazı özellikleri kişinin ezberden aynen tekrar ederek söylenmesi beklenmektedir.

Bilgi basamağında soru sorma kendi içinde 7’ye ayrılır:

 Kavramlara yönelik soru sorma  Olgulara yönelik soru sorma  Araç gereçlere yönelik soru sorma  Alışılara yönelik soru sorma  Sıralamaya yönelik soru sorma  Sınıflamaya yönelik soru sorma  Ölçütlere yönelik soru sorma

Örneğin,  YETİŞKİN NEDİR  ÖĞRENME nedir?

 FORMATÖR EĞİTİMİ NE ZAMAN BAŞLAMIŞTIR  Aile nedir?

 AİLE KAÇA AYRILIR SINIFLAYIN?

 Tartışma yönteminin tekniklerini sıralayın?

 Grup tartışması yöntemi kaça ayrılır sınıflayın?

 6 düşünce şapkasının renklerini sıralayın?

KAVRAMA BASAMAĞINDA SORU SORMA

Bilgi düzeyinde kazanılan davranışların öğrenci tarafından özümsenmesi, anlamın yakalanması söz konusudur. Kavrama basamağındaki soru türlerinde; kazanılan bilgilerin yeni bir anlatım biçimine çevrilmesi, grafiğin çizilmesi, verilen bir grafiğin sözlü olarak açıklanması istenir.

örnekler

 Panel ve forumun benzerlik ve farklılıklarını belirtin?

 “vızıltı 33 tekniğini açıklayınız?

 Münazara yapmak için konusuna örnek veriniz?

 Boşanmaların önüne geçmek için yeşil şapkanızı takarak fikirler üretin?

 Gençlerde madde bağımlılığının önüne geçilmezse gelecek 10 yılda bizi ne gibi tehlikeler bekliyor tahmin ediniz?

UYGULAMA BASAMAĞINDA SORU SORMA

Uygulama basamağında, bilgi basamağı ve kavrama basamağında kazandığı davranışlara dayanarak öğrenciden kendisi için yeni olan bir sorunun çözmesi istenmektedir. Öğrenci bu sorunu çözerken ilgili ilkeleri, genellemeleri, yöntem ve teknikleri işe koşmalıdır Anahtar Kelimeler: Uygula, kullan, seç, çöz.

örnekler

 Sınıfta bir panel etkinliği düzenleyin  Boşanma konusunu 6 düşünce şapkasına göre irdeleyin?

 Panel ve forumun benzerlik ve farkını şekil çizerek gösterin?

 Bir aile sorununu drama ile oynayın(senaryo hazır)?

 Sigaraya hayır demek için bir afiş hazırlayın?

analiz

Analiz soruları, öğrencilerin daha derin ve üst düzey düşünmesini gerektirir. Bir bilgi bütünün öğelerine, ilişkilerine yönelik sorular analiz düzeyinde sorulardır. Analiz düzeyinde soruların sorulabilmesi için öğrencinin bilgi, kavrama ve uygulama düzeyindeki hedeflere çıkarılmış olması gerekmektedir.

ANALİZ SORULARI:

 Belli olayların neden ve sonuçları arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla sorulur.

 Bilgilerin analizini yaparak sonuca ulaşmak için kullanılır.

 Olayların delillerini açığa çıkarmak ve ayrıntıları keşfetmek için sorulur.

   Aile ve sosyal politikalar bakanlığı formatör eğitimine neden ihtiyaç duymuştur.

Eğer toplumda bir dejenerasyon var ise bunun nedenleri neler olabilir?

İnternetin topluma etkileri nasıl olmuştur?

ANALİZ

 Soru sözcükleri  Niçin  Hangi etkenler  Delilleri açığa çıkar  Sonucu açıkla  Analiz et  Destekle

SENTEZ BASAMAĞINDA SORU SORMA

Sentez basamağındaki sorular, öğrencinin üst düzey düşünmesini gerektiren yüksek düzeydeki sorulardır. Bu basamaktaki sorular, öğrencinin orijinal bir ürün meydana getirmesini, tahmin etmesini ve problem çözmesini gerektirmektedir.

Anahtar Kelimeler: tahmin et, üret, öner, ne olurdu ------ eğer x olsaydı, orijinal bir ürün oluştur.

 Hayalinizde nasıl bir toplum var? Bu konuyla ilgili önerilerinizi kompozisyon olarak yazınız.

 Çeşitli toplumsal sorunlarla ilgili senaryolar yazın ve canlandırın?

 Trafik kazalarını önlemekle ilgili daha önce alınmamış bir önlem söyleyiniz? Ne yapılabilir?

 Boşanmaların önüne geçmek veya velayet durumları ile ilgili orijinal önerilerde bulunun

 Eğer dünyada canlılar ölmeseydi, neler olabilirdi tahmin ediniz?

 Bu güne kadar gördüğünüz yöntemlerin dışında uygulanabilir bir öğretim yöntemi tasarlayın?

 Bugün Türkiye’de çöplerden kurtulmak için onları ya görmüyoruz yada yakıyoruz. Bu iki uygulama dışında başka ne gibi bir önlem alınabilir.

DEĞERLENDİRME BASAMAĞINDA SORU SORMA

 taksonomisinin en üst basamağıdır. Değerlendirme problemlerinin çözümü için kendi görüş ve değer yapısına göre kritik yapması gerekmektedir.  Anahtar kelimeler; Fikrin nedir, hangisi en iyisi, bu görüşe katılıyor musun, karar ver, değerlendir, haklılığını savun.

Değerlendirme 2 türlüdür:

 DEĞERLENDİRME  Savunur  Önemini belirtir  Değer biçer  Bir fikri besler  Destekler  Sahiplenir  Doğrular  Haklılığı savunur Reddeder Çelişkileri belirler Farka dikkat çeker Sorgular Eleştirir Yanlış ve hataları belirler Tenkit eder Yargılar

Eğitim İçeriğinin Sunumu