Transcript ÖÖY3
GRUP ÇALIŞMASI YOLUYLA ÖĞRENME PROF. DR. ADNAN BAKİ MATEMATİK EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI Öğrenci matematiğe değer vermeyi öğrenmeli Öğrenci matematiksel düşünmeyi öğrenmeli Öğrenci iletişim yolu olarak matematiği kullanmayı öğrenmeli Öğrenci iyi bir problem çözücü olarak yetişmeli Bütünleştirici (constructivsm) yaklaşım……. Bütünleştirici yaklaşımın öncülerinden Piaget, bireyin çevresi ile aktif etkileşimi sonucu bilgisini kurmasını accommodation (uyma) ve assimilation (özümseme) adını verdiği iki ardışık süreç ile açıklamaktadır. Uyma MEVCUT DURUM ADAPTASYON Özümseme YENİ DURUM Bütünleştirici (constructivsm) yaklaşım………… Piaget’nin bahsettiği etkileşim sadece bireyin kendi başına çevresiyle etkileşimi değildir. Popper bilginin oluşumunu, bireyin çevresiyle etkileşimine sosyal bir boyut daha ekleyerek açıklamaktadır. Popper’e göre bireyin üç farklı dünyası vardır. Birinci dünyası kendi iç dünyasıdır. İkinci dünya ise bireyin fiziksel çevresidir. Bireyin üçüncü dünyası ise sosyal dünyasıdır. 3. Dünya 2. Dünya 1. Dünya Bilişsel gelişmeci yaklaşım…… Piaget’nin aksine Vygostky bilişsel gelişimi sadece çocuğun biyolojik olgunluğuna bağlamamaktadır. Ona göre çocuğun bilişsel gelişiminde dil ve sosyal etkileşim de önemli rol oynar. Sosyal etkileşim sürecinde çocuğun kendi kendini geliştirebileceği ve yeni şeyler öğrenebileceği yaklaşık öğrenme eşiği vardır. Ulaþýlmasýistenilen seviye Scaffolding (Ýskele)= Ýpuçlarý, ara çözümler, veriler ZPD Öðrecinin mevcut matematiksel seviyesi Bilişsel gelişmeci yaklaşım…… Bilişsel gelişmeci yaklaşıma katkıda bulunan psikologlardan bir de Bruner’dir. Bruner’e göre birey karşılaştığı uyarıcıları kavramlaştırır ve onları kategorilere ayırır. Böylece, kavramlaştırma, bir olayın, nesnenin veya olgunun soyutlandırılarak ifade edilmesidir. Sınıflandırma ise kavramları ortak özelliklerine göre gruplandırmaktır. Brunere göre, kavramların kategorileştirilmesi veya sınıflandırılması çevrenin kompleks yapısını sadeleştirmemize yardım eder. Sınıflandırma aynı zamanda bireyin yeni duruma veya nesneye karşı davranışını da şekillendirir. Bruner’e göre kodlanan bilginin saklanması ve geri çağrılması daha kolaydır. Kodlama bireye yeni bilgilerin keşfedilmesinde ve öğrenilen bilgilerin başka durumlara transfer edilmesinde de kolaylıklar sağlar. Bilişsel gelişmeci veya öğrenci merkezli yaklaşım…… Bilişsel gelişmeci veya öğrenci merkezli öğrenme yaklaşımının öğretime yaptığı önerileri aşağıdaki gibi özetleyebiliriz: Mademki, öğrenci dış uyarıcıların pasif alıcısı değildir, öyle ise öğrenci merkezli öğretim ortamları tasarlansın ve öğrenci kendine sunulanları aktif olarak özümseyebilsin ve kendi bilgilerini mevcut bilişsel yapısına göre örgütleyebilsin. Mademki, nitelikli öğretimle tam öğrenme sağlanabilir, öyle ise hızlı ve yavaş öğrenenler için uygun öğrenme ortamları oluşturulmalıdır. Mademki, bireyin bilişsel yolla kazandığı davranışları örgütleyerek, kodlayarak saklama ve yeri geldiği zaman hatırlayıp kullanma yetisi vardır, öyle ise öğrenciye kavramlaştırma, sınıflandırma ve kodlama süreçlerini gerçekleştirme fırsatları sağlanmalıdır. Mademki, örgütlenmiş ve anlamlaştırılmış bilgiler daha kolay hatırlanır, öylese öğrenciye doğrudan bilgi aktarma yerine ona problem çözme stratejileri, bilgiye ulaşmanın ve bilgiyi işlemenin yolları öğretilmelidir. Görüldüğü gibi yapılandırmacı öğrenme ortamı tasarımında öğretmen doğrudan bilgi aktarıcısı rolünü oynamamaktadır. Öğretmen daha çok özel stratejiler ve teknikler uygulayarak bilginin elde edilmesini kolaylaştırıcı ortamlar hazırlamaktadır. Böyle bir öğrenme ortamında öğrenciler matematiği, tartışma, uzlaşma ve problem çözme etkinliklerinden oluşan insan emeğinin bir ürünü olarak görmeye başlayacaktır. Daha az anlatan ve açıklayan bunun yanında öğrenci ile daha çok etkileşim içinde olan, öğrencinin de bir matematiği olabileceğini her zaman göz önünde bulunduran, zengin tartışma, varsayım ve problem çözme ortamları hazırlayarak doğru matematiksel bilginin kurulmasını sağlayan bir eğitimci olma yolunda kendimizi hazırlamalıyız. Grup çalışması…. Bütünleştirici yaklaşımının önerilerinden biri olan grup çalışması, öğrenme ortamında öğrencilerin sahip oldukları farklı bilgi, beceri ve yetenekler öğrenme için gerekli olan sosyal etkileşimin gerçekleştirilmesi ve bu potansiyelin değerlendirilmesi için önemli fırsatlar sunmaktadır. Sınıflar farklı yeteneğe, kültüre ve bilgi birikimine sahip öğrencileri barındırması nedeniyle grup çalışması için iyi bir potansiyele sahiptir. Grup çalışması öğrencilerin soru sordukları, fikirlerini tartıştıkları, hata yaptıkları, dinlemeyi öğrendikleri, yapıcı eleştiriler yaptıkları dolayısıyla matematiksel bilgilerini oluşturdukları bir ortam sağlar. Vygostky’ye göre bilgi sosyal etkileşim sürecinde gerçekleşiyor ve dil bu süreçte önemli bir rol oynuyor. İyi düzenlenmiş grup çalışması bu süreci en etkili biçimde gerçekleştirebilir. Grup çalışması…. Vygostky “dilin” matematiksel bilginin oluşmasında ve paylaşılmasında önemli bir araç olduğunu vurgulamaktadır. Bu nedenle, matematik öğretiminde öğrencilere, yaptıkları ve ulaştıkları bilgileri açıklamaları ve akranlarıyla paylaşmaları için fırsat verilmesi önemlidir. Öğrencilere kendi kavramları hakkında konuşma, kendi stratejilerini kurma, varsayımda bulunma ve matematiksel bilgilerini tartışma fırsatı sağlanması için öğretmen merkezli yaklaşım yerine öğrenci merkezli yaklaşımın benimsenmesi gerekmektedir. Dil, sadece öğrencinin zihninde var olan anlamaları ifade etme aracı olarak değil, aynı zamanda öğrenilecek olan yeni kavramların, ilişkilerin, anlamların oluşturulmasında da önemli bir araçtır. Dünyayı anlamada, yorumlamada ve düşünceyi harekete geçirmede konuşmanın rolü büyüktür. Grup çalışmalarında öğrenciler yaptıkları çalışmalarla ilgili düşüncelerini, zihinlerinde oluşturdukları yeni kavramları, ilişkileri, genellemeleri akranlarıyla tartışma ve bilgilerini yeniden oluşturma fırsatı bulabilmektedir. Araştırmalar grup çalışması sırasında öğrenci-öğrenci arasında gerçekleşen etkileşimin 3 önemli özelliğini vurgulamaktadır: Öğrenci, grup çalışmalarında gerçekleşen tartışmalarda ya aktif katılımcı ya da dinleyici olmaktadır. Bu konuşma iki farklı fonksiyona sahiptir. Birincisi, bireyin kendi düşüncesini ifade etmesiyle bilişsel fonksiyonu, diğeri ise bireyin fikirlerini diğerlerine ulaştırabilmesi için iletişim sağlama fonksiyonudur. Herhangi bir tartışmanın ikinci yönü ise, sosyal ortamın yapısından ve iletişim kurma ihtiyacından dolayı ortaya çıkan mesajların sözlü olarak ifade edilmesidir. Dilin amacı, matematiksel fikirleri veya süreci ifade etmektir. Mesajı ileten mesajın diğerleri tarafından doğru bir şekilde anlamasını sağlamak zorundadır. Grup tartışmaları sırasında bazen uygulanan strateji ve amaçlarda fikir ayrılıkları olacaktır. Piaget’in belirttiği gibi fikir ayrılıkları (ikilemler) öğrenmede önemli süreçlerdir. Sessiz bir ortamda da bir öğrenme gerçekleşebilmesine karşın tartışma ortamında öne sürülen fikirler diğerlerinin düşüncelerinin değişmesine ve tam olarak anlaşılmayan veya yanlış anlaşılan fikirlerin açığa çıkmasına fırsat vermektedir. Öğrenmede dinleme pasiflik değildir. Yeter ki diğerlerinin fikirlerini kendi düşünceleriyle bütünleştirme teşebbüsüne girilebilsin. Bu tür dinlemelerde öğrenciler düşüncelerini yeniden gözden geçirme fırsatı bulabilir. Grup çalışmalarının tasarımı ve uygulanması Araştırmalar, grup çalışmalarında iyi bir işbirliği, bireysel sorumluluk, yüz yüze sözlü iletişim ve etkili bir sosyal etkileşim sağlandığı zaman olumlu sonuçlar alınabileceğini göstermektedir. Başarılı grup çalışması tasarımının ve uygulamasının hedeflerin belirlenmesi, grupların oluşturulması, devamlılığın sağlanması ve çalışmaların değerlendirilmesi gibi aşamaları vardır. Bunları kısaca ele alalım: Hedeflerin Belirlenmesi Grupların oluşturulması Grup çalışmasının sürdürülmesi Grup çalışmalarının değerlendirilmesi Grup çalışması sürecinde öğretmenin rolü ne olmalı? Grup çalışmasının özü, matematik kavramları keşfetmek, fikirleri tartışmak, rutin ve rutin olmayan problemleri çözmek için mümkün olan somut objeleri kullanarak öğrencilerin gruplar halinde beraber çalışmasıdır. Grup çalışmasında öğretmen, öğrencilerin ilerleyişini değerlendirmek için sadece doğru cevaplara odaklanmamalı, grup içindeki etkileşimi kolaylaştırıcı bir gözlemci olmalıdır. Öğretmen, öğrenme sürecine odaklanarak öğrencilerin karşılaştıkları zorlukları doğrudan çözmek yerine ip ucu niteliğindeki sorularla veya yönlendirmelerle onlara yardım etmelidir. Öğretmen, gruba doğrudan yardım vermeksizin matematiksel tartışmayı teşvik etmelidir. Öğretmen, öğrencilerin işbirliği için etkili bir grup çalışması yapmalarını sağlamak amacıyla önlemler almalıdır. Bunu yaparken öğretmen şu soruları öğrencilerine sorabilir; Yönergeleri ve sizden istenilenleri anladınız mı? Ne yapıyorsunuz? Niçin böyle yapıyorsunuz? Bu strateji problemin çözümünde size nasıl yardım edecek? Özetin özeti…… Grup çalışmasında öğrenciler verilen bir görev üzerinde çalışır. Üzerinde çalışılan bir problem olabileceği gibi güncel bir olayın tartışması şeklinde olabilir. Öğrencinin fikirleri, düşünceleri veya çözüm yolları arkadaşları tarafından eleştirilir, yorumlanır. Görevin tamamlanması sırasında öğrenciler yeni şeyler keşfederler, buldukları üzerinde düşünürler, tartışırlar, yorumlar ve anlamlar üzerinde uzlaşırlar, genellemeler ve tanımlar yaparak formal bilgiye ulaşırlar.