Transcript کارگاه شاخص های آماری

‫کلیاتی در مورد شاخصها‬
‫‪‬‬
‫معيارهاي انتخابي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫مرتبط بودن (باتوجه به اولويتها)‬
‫معتبر بودن (باتوجه به تعيين كننده هاي بهداشتي)‬
‫قابل اندازه گيري باشد (بلحاظ كيفي و كمي)‬
‫حساس بودن (در مقابل تغييرات و مغايرتها)‬
‫قابل مقايسه بودن (بين قلمرويي)‬
‫قابل تكرار بودن (در زمانهاي مختلف)‬
‫بدنبال‬
‫قابل اجرا بودن (بلحاظ هزينه)‬
‫شاخصهاي‬
‫بهتر باشيد نه‬
‫مفيد بودن (جهت مداخالت)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫شاخصهاي‬
‫بيشتر‬
‫منبع داده ها چيست؟ (صورت و مخرج)‬
‫درچه فاصله زماني داده هاي صورت و مخرج بايد جمع آوري شوند؟‬
‫درچه فاصله زماني شاخص بايد پردازش و تجزيه و تحليل شود؟‬
‫چه كسي از شاخص استفاده مي كند؟ (تعيين سطح مورد استفاده در طول زما‬
‫هدف شاخص چيست؟‬
‫آستانه (مقدار مينيمم و ماكزيمم) شاخص كه باعث اتخاذ يك تصميم مي شود‬
‫زمانيكه شاخص به حد آستانه ميرسد‪ ،‬تصميم چه خواهد بود؟‬
‫انواع شاخص ها‪:‬‬
‫براساس اعالم نظر سازمان جهاني بهداشت انواع شاخصها بشرح ذيل‬
‫است‪:‬‬
‫‪ ‬شاخص حسابي‪ :‬تعداد حوادث بدون داشتن مخرج كسر براي مثال‬
‫تعداد مراجعين به درمانگاه‬
‫‪ ‬شاخص سهمي‪ :‬صورت کسر در مخرج نيز وجود دارد براي مثال‬
‫تعداد بيماران درمانگاه قلب به کل مراجعين درمانگاه‬
‫‪ ‬شاخص ميزاني‪ :‬فراواني يك واقعه در يك زمان مشخص و‬
‫جمعيت معين‪ ،‬براي مثال شيوع موارد سل در يكسال از يك‬
‫جمعيت معين يا ميزان مرگ و مير خالص بيمارستانی در يک‬
‫سال‬
‫‪ ‬شاخص نسبي‪ :‬صورت در مخرج كسر قرار نمي گيرد مثل نسبت‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫طبقه بندي شاخصها‪:‬‬
‫براساس يك توپولوژي معمول‪ ،‬شاخص ها به پنج طبقه تقسيم‬
‫شده اند‪ ،‬اين نظام طبقه بندي براساس يك چارچوب منطقي‬
‫استوار است كه در آن ورودي نهايتا به نتيجه ختم مي شود‪.‬‬
‫شاخصهاي پايش‬
‫‪ -1‬شاخصهاي درونداد به منابع موردنياز جهت انجام فعاليتها‬
‫اتالق مي شود‪(.‬تعداد تخت ؛ پرستار ‪ ،‬پزشک و‪)....‬‬
‫‪ -2‬شاخصهاي فرآيندي فعاليتهاي درحال اجرا را پايش مي نمايد‪.‬‬
‫(تعداد اعمال جراحی‪ ،‬ويزيت بيماران‪ ،‬آزمايشات‪،‬راديو لوژی‬
‫و‪)...‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫شاخصهاي ارزيابي‬
‫‪ -3‬شاخصهاي برونداد نتايج فعاليتها را اندازه گيري ميكند كه‬
‫شامل تغييرات پوششي‪ ،‬دانش‪ ،‬نگرش و رفتار منتج از‬
‫فعاليتهاست‪(.‬بيماران مرخص شده؛وضعيت بهبودی)‬
‫‪ -4‬شاخصهاي نتيجه تاثيرات بلندمدت قابل توسعه را تعيين‬
‫مينمايد شامل تغييرات در وضعيت بهداشتي جمعيت‪(.‬درمان‬
‫افراد بيمار‪ ،‬کاهش عوارض ناشی از بيماری بر افراد‬
‫جامعه(تعداد بيماران بدون بستری مجدد و‪)....‬‬
‫‪ -5‬شاخصهاي تعيين كننده نشانگر شرايط دخيل يا پيشروي يك‬
‫بيماري است مثل عوامل رفتار انساني يا شرايط محيطي‬
‫ناسالم‪(.‬کاهش عوارض ناشی ازعدم آگاهی از بيماری و صدمات‬
‫؛کاهش بيماران )‬
‫‪‬‬
‫تجهيزات ايمنسازي‪ ،‬واکسن‪ ،‬کارمند آموزش ديده (‪ ،)input‬بطور‬
‫گسترده اي براي فعاليتهاي ايمنسازي (‪ )process‬استفاده مي‬
‫شوند که به تدريج باعث افزايش پوشش ايمنسازي (‪ )out put‬و‬
‫در نهايت کاهش مرگ و مير و عوارض ناشي از بيماريهاي قابل‬
‫پيشگيري با واکسن (‪ )out come‬مي گردند‪.‬‬
‫درجهت استانداردسازي فرايند انتخاب‪ ،‬سواالت مشروحه ذيل مي تواند مفيد واقع شود‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫شاخص چه چيزي را قرار است اندازه گيري نمايد؟‬
‫هزينه اندازه گيري داده چقدر خواهد شد؟‬
‫اهميت سنجي موضوع موردبحث و تصميم متخذه براساس اين‬
‫شاخص چيست؟‬
‫آيا شاخص‪ ،‬تغييرات رخ داده در وضعيت موردمطالعه را در‬
‫برميگيرد؟‬
‫آيا تغيير نشان داده شده توسط شاخص همان تغيير واقعي در‬
‫وضعيت مورد مطالعه است؟‬
‫‪ -1‬كليه شاخصها بايد ارائه كننده يك بعد از تعيين كننده هاي عملکردی‬
‫باشد و يا جلب توافق ذينفعان مختلف را بنمايند (ذينفعان اوليه و‬
‫ثانويه)‪.‬‬
‫‪ -2 ‬شاخصها بايد محدود باشند‪.‬‬
‫‪ -3 ‬هريك از شاخصها بايد دربرگيرنده موارد زير باشد‪:‬‬
‫‪ ‬توضيح شاخص و كيفيت آن (تعريف شاخص)‬
‫‪ ‬منبع داده‬
‫‪ ‬روش جمع آوري داده‬
‫‪ ‬اندازه گيري داده ها‬
‫‪ ‬ارزيابي كيفيت و محدوديت‬
‫‪ ‬توضيح جهت ضرورت انتخاب آن‬
‫روش تولید شاخص های عملکردی در‬
‫بیمارستان‬
‫جدول ‪ :1‬فهرست اهداف مديريت‬
‫رديف‬
‫اهداف‬
‫جدول ‪ :2‬فهرست عملكردمديريت برمبناي اهداف‬
‫رديف‬
‫اهداف‬
‫رديف‬
‫عملكرد‬
‫جدول ‪ :3‬فهرست اجزاي شناختي عملكردها در حوزه‬
‫مديريت‬
‫ردي‬
‫ف‬
‫عملكرد‬
‫رديف‬
‫اجزاي شناختي‬
‫جدول ‪ :4‬فهرست عوامل مؤثر بر عملكردها در مديريت‬
‫رديف‬
‫عملكرد‬
‫رديف‬
‫عوامل مؤثر‬
‫جدول ‪ :5‬فهرست شاخصهاي سنجش عملكرد مديريت‬
‫رديف‬
‫عملكرد‬
‫رديف‬
‫شاخص ها‬
‫نحوه استفاده از‬
‫شاخصهاي آمار بيمارستاني‬
‫دسته بندی انواع تخت‬
‫‪ ‬مصوب‬
‫‪ ‬فعال‬
‫‪ ‬موقت (اکسترا)‬
‫‪ ‬ميزان تقاضا برای تخت بيمارستانی در منطقه معموالبه عوامل‬
‫زيربستگی دارد‪:‬‬
‫‪ ‬جمعيت تحت پوشش بيمارستان با توجه به جايگاه آن‬
‫‪ ‬ميزان بروز بيماری که نياز به بستری داشته باشند‪.‬‬
‫‪ ‬متوسط طول درمان‬
‫تختهاي فعال‪:‬‬
‫ويژگيهای تخت فعال‪:‬‬
‫استفاده بيماران‪،‬شبانه روزی ‪ ،‬دريافت خدمات درمانی‪ ،‬دارای امکانات‪ :‬تشخيصی‪ ،‬درمانی‪،‬پشتيبانی و‬
‫خدماتی‬
‫شامل‪:‬‬
‫الف‪ :‬اتاقهاي خلوت مجاور بخش براي استفاده بيماران كه شرايط مناسبي براي يك بخش چند تخته را‬
‫دارا باشد‪.‬‬
‫ب‪ :‬تختهاي بخش كه بيماران را بر روی آنها بستري ميكنند‪.‬‬
‫پ‪ :‬تختهاي تعبيه شده در بيمارستان براي استفاده پرستاران‪ ،‬كاركنان و اينترنهاي مريض يا مجروح كه‬
‫قابل استفاده براي ديگر بيماران نيز ميباشد‪.‬‬
‫ت‪ :‬باسينتهاي دائمي موجود در اتاقها براي نوزادان بيمار (غير از باسينتهاي پرستاري نوزاد)‬
‫ث‪ :‬تختهاي ايزوله شده كه براي بيماران بدحال يا عفونتهاي مامائي رزرو شدهاند‪.‬‬
‫غير شامل‪:‬‬
‫الف‪ :‬تختهاي درد براي اقامت كوتاه مدت بيماران تا زماني كه تختها دائمي رزرو شدهاند‪.‬‬
‫ب‪ :‬تختهاي اورژانس(تحت نظر)‬
‫پ‪ :‬تختهاي مستقر در بخشهاي ويژه تشخيصي يا درماني مانند راديولژي‪ ،‬فيزيوتراپي و ‪...‬‬
‫ت‪ :‬تختهاي موجود در بخش سرپايي براي بيمارانيكه ممكن است براي يك دوره كوتاه بر روي آنها‬
‫استراحت كنند‪.‬‬
‫ث‪ :‬تختهاي محل اقامت پرستاران يا كاركنان و ‪..‬‬
‫مدت اقامت بيمار ‪(Length of Stay) :‬‬
‫مدت اقامت هر بيمار از تفريق تاريخ ترخيص و تاريخ پذيرش بدست ميآيد )در اينگونه‬
‫محاسبات ميبايست به اختالف موجود در روزهاي ماهها (‪ 30‬يا ‪ 31‬روز) توجه نمود(‪.‬‬
‫مجموع مدت اقامت بيماران مرخص شده و فوت شده‬
‫تعداد بيماران مرخص شده و فوت شده‬
‫= متوسط اقامت‬
‫بيمارروش(اول)‬
‫نكات قابل توجه در محاسبه ميانگين اقامت بيمار‪:‬‬
‫‪ -1‬تاثير اقامتهاي طوالني مدت برخي از بيماران در نتيجه نهايي (در اينگونه موارد ميانه‬
‫ميتواند شاخص دقيقتري باشد)‬
‫‪ -2‬تاثير اقامت طوالني بيماران در محاسبه ماهانه شاخص مذكور (در اين موارد توصيه‬
‫ميشود محاسبه بصورت فصلي انجام شود)‬
‫‪ -3‬در بيمارستانهاي با اقامت كوتاه مدت از روش دوم نيز ميتوان استفاده نمود‪:‬‬
‫مجموع تخت روز اشغالي در مدت معين= متوسط اقامت بيمار(روش دوم‬
‫تعداد بيماران بستري شده(در همان مدت)‬
‫)‬
‫تخت روز اشغالي‪:‬‬
‫الف‪ :‬تخت روز اشغالي مقطعي ‪:‬‬
‫آمار سرشماري بيماران در يك ساعت معين از شبانه روز‬‫ب‪ :‬تخت روز اشغالي روزانه‪:‬‬
‫تعداد تختهاي اشغال شده در طول ‪ 24‬ساعت آماري‬‫پ‪ :‬تخت روز اشغالي دوره اي‬
‫‪ -‬مجموع اشغال تخت در دوره زماني معين‬
‫محاسبه تخت روز اشغالي‪:‬‬
‫‪ +‬تعداد بيماران بستري موجود در ساعت آمارگيري (‪ 7/5‬صبح يا ‪12‬‬
‫شب) روز قبل‬
‫‪ +‬تعداد بستري شدگان طي ‪ 24‬ساعت آماري‬
‫ تعداد مرخص شدگان (شامل فوتيها) طي ‪ 24‬ساعت آماري‬‫= تعداد بيماران بستري موجود در ساعت آمارگيري امروز‬
‫‪ +‬تعداد بيمارانيكه در فاصله دو زمان آمارگيري ديروز تا امروز بستري‬
‫و مرخص شدهاند‬
‫= تخت روز اشغالي در ‪ 24‬ساعت گذشته‬
‫فاصله اشغال تخت ‪(Turnover Interval) :‬‬
‫متوسط روزهايي كه هر تخت بين پذيرش بيماران متوالي خالي ميماند‪:‬‬
‫تخت روز اشغال نشده‬
‫تعداد مرخص شدگان ‪ +‬فوت شدگان‬
‫(تخت روز اشغالي – تخت روز كل = تخت روز اشغال نشده)‬
‫ميزان بازدهي تخت‪(Bed Turnover Rate) :‬‬
‫تعداد دفعاتي كه يك تخت بيمارستاني توسط بيماران بستري اشغال ميشود‪:‬‬
‫تعداد مرخص شدگان ‪ +‬فوت شدگان‬
‫= محاسبه مستقيم‬
‫متوسط تعداد تخت هاي فعال‬
‫تعداد روزهاي دوره معين‬
‫‪100‬‬
‫‪X‬‬
‫درصد اشغال تخت‬
‫متوسط مدت اقامت بيمار‬
‫= محاسبه غير مستقيم‬
‫ميزان مرگهاي بيمارستان (مرگ ناخالص)‪:‬‬
‫)‪Hospital Death Rate (Gross Death Rate‬‬
‫تعداد بيماران فوت شده در يك دوره‬
‫‪X 1000‬‬
‫تعداد مرخص شدگان ‪ +‬فوت شدگان همان دوره‬
‫ميزان مرگ خالص‪(Net Death Rate) :‬‬
‫تعداد بيماران بستري فوت شده ‪ 24‬ساعت بعد از پذيرش‬
‫‪X 1000‬‬
‫تعداد مرخص شدگان ‪ +‬فوت شدگان بعد از ‪ 24‬ساعت‬
‫ميزان مرگ ناش ي از بيهوش ي‪(Anesthesia Death Rate) :‬‬
‫مرگهاي ناشي از بيهوشي در يك دوره معين‬
‫‪X 1000‬‬
‫تعداد كل بيهوشيها‬
‫ميزان مرگ بعد از عمل جراحي‪(Post Operative Death Rate) :‬‬
‫تعداد مرگها در ده روز اول پس از عمل جراحي‬
‫‪X 100‬‬
‫تعداد كل اعمال جراحي‬
‫ميزان سزارين‌ها ‪:‬‬
‫تعداد سزارينهاي انجام شده‬
‫‪X 100‬‬
‫كل زايمانها ‪ +‬سزارينها‬
‫متوسط تعداد آزمايش براي هر نفر‪:‬‬
‫تعداد كل موارد آزمايشهاي انجام شده‬
‫تعداد كل افراديكه مورد آزمايش قرار گرفتهان‬
‫آنالیز ترخیص‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اطالعات مورد نياز تصميم گيران در خصوص مرخص شدگان‪:‬‬
‫الگوی کلی از بيماريهای درمان شده‬
‫تعيين گروههای سنی‪ ,‬جنسی‪ ,‬و طبقه اجتماعی بيماران‬
‫طول مدت اقامت در مورد بيماريهای خاص‬
‫امکان ايجاد ‪ DSS‬بر اساس سوابق بيماران‬
‫تاثیرات متقابل شاخصها بر یکدیگر‬
‫‪ ‬در صد اشغال تخت‬
‫متوسط اقامت‬
‫تعداد بيمار بستری‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪91‬‬
‫‪910‬‬
‫‪0‬‬
‫‪773‬‬
‫‪5‬‬
‫‪72.8‬‬
‫بيمار‬
‫‪728‬‬
‫‪0‬‬
‫‪618‬‬
‫‪8‬‬
‫‪582‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5844‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫متوس‬
‫ط‬
‫اقامت‬
‫‪4‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪1‬‬
‫‪100‬‬
‫‪85‬‬
‫‪1‬‬
‫‪100‬‬
‫‪85‬‬
‫‪80‬‬
‫‪64‬‬
‫تعداد‬
‫تخت‬
‫عوامل موثر بر شاخصهای بیمارستان‪:‬‬
‫‪ ‬درونی‪:‬کارکنان؛تجهيزات؛امکانات و‪....‬‬
‫‪ ‬بيرونی‪:‬قوميت؛ فرهنگ؛ برنامه ريزی؛شرايط جوی و‬
‫منطقه ای و‪......‬‬
‫‪ ‬عوامل محاسباتی ‪:‬نحوه تحليل جداول و گزارشات آماری‬
‫‪ ‬تعداد پزشک به ازای هر صد تخت‬
‫‪ ‬تعداد پرستار به ازای هر صد تخت‬
‫‪ ‬متوسط زمان هر عمل‬
‫‪ ‬مبالغ هزينه شده به ازای هر تخت‬
‫چگونه با استفاده از شاخصها؛ کیفیت درمان را‬
‫ارزیابی نماییم‬
‫(‪*100‬جمعیت در مخاطره‪/‬جمعیت مورد نظر)‬
‫‪-1‬شاخصهای بيان کننده عملکرد نا مطلوب‪:‬‬
‫الف‪ -‬مرگ و مير بعد از اعمال جراحی انتخابی ؛ سزارين‪ ,‬برداشتن کيسه صفرا و‪...‬‬
‫ب‪-‬عوارض بعد از عمل جراحی‪:‬‬
‫ انفارکتوس ميو کارد حاد بعد ازجراحيهای بزرگ‬‫ خونريزی يا زخم گوارش بعد ازجراحيهای بزرگ‬‫ عفونت زخم جراحی‬‫‪-2‬شاخصهای بيان کننده اثرات نا مطلوب بهداشت در جامعه‪:‬‬
‫کودکان با تشخيص آسم(بيانگر عدم مراقبت درمانی کافی در بيرون از بيمارستان)‬‫پنومونی و آنفلو نزای قابل پيشگيری با واکسن در سالمندان‬‫بيماری عروق مغز در بين بالغين غير سالمند(وجود پرفشاری خون ‪،‬کلسترول باالو اعتياد به‬‫سيگار در جامعه)‬
‫عوارض کوتاه مدت ديابت(هيپوگليسمی ‪ ،‬کومای ديابتيک‪:‬عدم آموزش به بيماران و پايش‬‫مناسب درمانی)‬
‫‪-‬آپانديس پرفوره(مراجعه دير هنگام و گاهی تشخيص دير هنگام)‬