Transcript کلیاتی درباره سرطان

‫بسم اهلل الرحمن الرحيم‬
‫کلیاتی درباره سرطان‬
‫شبکه بهداشت و درمان شهرستان البرز‬
‫وضعيت سرطان در جهان و بار آن ‪:‬‬
‫سرطان به طور فزاينده اي عاملي مهم در بار بيماري در دهه هاي آينده خواهد‬
‫بود‪ .‬انتظار مي رود تعداد موارد جديد سرطان از ‪ 10‬ميليون نفر در سال ‪2000‬‬
‫به ‪ 15‬ميليون نفردر سال‪ 2020‬افزايش يابد و حدود‪ %60‬اين موارد جديد در‬
‫قسمتهاي كمتر توسعه يافته جهان ايجاد مي شوند ‪.‬‬
‫‪‬در كشورهاي توسعه يافته سرطان دومين عامل شايع مرگ‬
‫وميراست ‪.‬‬
‫‪‬در حال حاضر سرطان عامل ‪ %12‬تمامي مرگها در سرتاسر‬
‫جهان است ‪.‬‬
‫‪‬در حال حاضر تقريبا ‪ 20‬ميليون نفر در دنيا با سرطان زندگي‬
‫مي كنند‪.‬‬
‫در ايران بعد از بيماريهاي قلبي عروقي و حوادث ‪ ،‬سرطان سومين‬
‫عامل مرگ و ميربه حساب مي آيد‪.‬‬
‫درايران ساالنه بيش از ‪ 30000‬نفر در اثر سرطان جان خود را‬
‫ازدست مي دهند‪.‬‬
‫هر سال در كشور بيش از ‪ 70000‬مورد جديد سرطان اتفاق مي‬
‫افتد‬
‫با شيوع عوامل خطر سرطان در جامعه و با توجه به‬
‫افزايش اميد به زندگي و اضافه شدن درصد ساملندي انتظار مي‬
‫رود در سالهاي آينده موارد سرطان در كشور رشد تساعدي‬
‫داشته باشد بطوري كه پيش بيني مي شود ميزان بروز سرطان‬
‫به بيش از دو برابر افزايش يابد ‪.‬‬
‫در صورت انجام اقدامات پيشگيري ‪،‬بر اساس گزارش‬
‫سازمان بهداشت جهاني تا سال ‪ 2020‬بيش از دو ميليون نفر‬
‫را مي توان نجات داد ‪.‬‬
‫‪%43‬مرگ ناش ي از سرطان به علت سيگار‪،‬تغذيه و عفونت‬
‫ها مي باشد ‪.‬‬
‫علت ‪%80‬سرطان ريه در آقايان و ‪%45‬در خانمها سيگار‬
‫است ‪.‬‬
‫تعریف سرطان‪:‬‬
‫رشد بی رویه و خارج از کنترل تعدادی از سلولها موجب بیماری سرطان می شود که‬
‫حدود ‪ 200‬نوع مختلف دارد‪ .‬آنچه در همه اين بيماريها مشترك است نقص در‬
‫مكانيزمهاي تنظيم كننده رشد طبيعي و تكثير و مرگ سلول است ‪ .‬سلولهاي‬
‫سرطاني قابليت تهاجم به بافتهاي مجاور و در نهايت گسترش به مناطق ديگر بدن‬
‫رادارند ‪.‬‬
‫بيماري به طور عمده در اثر تماس افراد با ماده سرطانزا بر اثر‬
‫استنشاق‪ ،‬خوردن ‪ ،‬آشاميدن و مواجهه در محل كار و محيط ايجاد‬
‫مي شود‪.‬‬
‫عوامل خطر ابتال به سرطان‪:‬‬
‫‪ -1‬عوامل خطر ساز مربوط به رفتار یا روش زندگی‬
‫‪ ‬مصرف دخانیات(سیگار یا قلیان)‬
‫‪ ‬مصرف الکل‬
‫‪ ‬رژیم غذایی‬
‫‪ ‬افزایش نمایه توده بدنی‬
‫‪ ‬سبک زندگی کم تحرک‬
‫استعمال دخانيات ‪:‬اشكال مختلف استعمال دخانيات‬
‫از علل اصلي عوامل زيست محيطي است كه موجب‬
‫سرطانهاي ريه ‪،‬حنجره ‪،‬دهان ‪،‬دهان‪،‬حلق‪،‬مري‬
‫و‪...‬ميشود ‪.‬برآورد شده است كه در همه جهان هم‬
‫اكنون سيگار موجب بيش از يك ميليون مرگ زودرس‬
‫در هر سال مي شود ‪.‬‬
‫مصرف الكل ‪:‬مصرف نوشابه هاي الكلي به مقدار‬
‫زياد با سرطانهاي مري و كبد رابطه دارد ‪.‬براورد شده‬
‫كه در سه درصد مرگهاي ناش ي از سرطان ‪،‬الكل‬
‫سهيم است ‪.‬‬
‫رژيم غذايي ‪:‬عوامل غذايي هم با سرطان در رابطه هستند ‪.‬‬
‫ماهي دودي با سرطان معده و رژيم هاي فيبردار با سرطان روده‬
‫‪،‬مصرف مواد غذايي غني از مواد چربي با سرطان پستان رابطه‬
‫دارند‬
‫‪ -2‬عوامل خطر ساز ژنتیکی‬
‫‪ -3‬عوامل خطر ساز محیطی‬
‫‪ ‬سرطانزاهای شغلی‪:‬آزبست‪،‬سیلیکا‪،‬آمين های آروماتیک و فلزات‬
‫سنگين‬
‫‪ ‬آلودگیهای محیطی‬
‫‪ ‬آلودگی غذا‬
‫‪ ‬پرتوهای یون ساز‬
‫‪ -4‬عوامل خطر ساز پزشکی‬
‫‪ ‬اشعه درمانی‬
‫‪ ‬مصرف برخی از داروها‬
‫‪ -5‬ابتال به سایر بیماريها‬
‫‪ ‬عفونتهای مزمن‬
‫مواجهه شغلي ‪:‬مواجهه هاي شغلي به طور معمول‬
‫موجب ‪ 1‬تا ‪ 5‬درصد همه سرطانهاي انسان هستند ‪.‬‬
‫انگلها ‪:‬عفونتهاي انگلي هم مي توانند موجب‬
‫افزايش خطر سرطان شوند مانند شيستوزومياز‬
‫در خاورميانه كه موجب سرطان مثانه مي شود‪.‬‬
‫عوامل ديگر ‪:‬تعداد بيشماري عوامل زيست محيطي‬
‫مانند نور آفتاب ‪،‬پرتوها ‪،‬آلودگي آب و هوا ‪،‬داروها‬
‫(مانند استروژن) و آفت كش ها هم در رابطه با سرطان‬
‫هستند ‪.‬‬
‫عادات وسبك زندگي ‪:‬عادات ‪،‬رسوم و سبك زندگي‬
‫مردم در رابطه با بعض ي سرطانها هستند مانند رابطه‬
‫سرطان ريه و كشيدن سيگار‬
‫عادات فردي مثل استعمال دخانيات و رژيم هاي غذايي به نسبت‬
‫عوامل ژنتيكي ارثي نقش بيشتري در اتيولوژي سرطان دارند‪.‬‬
‫اضافه وزن و چاقي در ارتباط با ابتل به سرطان كولون‪ ،‬پستان‪،‬‬
‫رحم‪ ،‬مري و كليه است ‪.‬‬
‫يك چهارم سرطانها در دنيا به علت ابتل به عفونتهاي مزمن‬
‫مخصوصاهپاتيت ‪ ، B‬پاپيلوما ويروس (سرطان سرويكس )‪ ،‬فلوك‬
‫كبدي (سرطان مجاري كبد) و ‪HIV‬است ‪.‬‬
‫عالئم شایع سرطانها‪:‬‬
‫‪ ‬کاهش وزن توجیه ناپذیر‬
‫‪‬تب توجیه ناپذیر‬
‫‪‬تغیير طوالنی مدت اجابت مزاج‬
‫‪‬خونریزی و ترشحات غير طبیعی‬
‫‪‬خونریزی یا فرورفتگی نوک پستان‬
‫‪‬وجود غده های زیر جلدی بدون درد و در حال رشد(بیش از ‪ 2‬هفته)‬
‫‪‬زخم بهبود نیافته (طی سه ماه)‬
‫‪‬هرگونه تغیير در اندازه‪ ،‬شکل‪ ،‬رنگ و ‪ ..‬خال های پوستی‬
‫‪‬سرفه های طوالنی مدت با یا بدون خلط خونی‬
‫‪‬به سيری زودرس و کاهش اشتها به همراه کاهش وزن توجه شود‬
‫‪‬ناهنجاری بی دلیل در صدا‬
‫مبارزه با سرطان‬
‫‪ ‬شامل مجموعه تدابيري است كه بر اساس دانش كنوني‬
‫پزشكي در زمينه هاي پيشگيري ‪،‬تشخيص زودرس‪،‬درمان و‬
‫مراقبتهاي بازتواني وجود دارد و هدف آنها كاهش قابل توجه بروز‬
‫مواردجديد و افزايش شمار بهبودي از سرطان و كاهش زمينگير‬
‫شدن به علت سرطان است‪.‬‬
‫تشخیص زودهنگام سرطان‪:‬‬
‫‪ ‬آموزش‬
‫‪ ‬غربالگری‬
‫پيشگيري از بروز سرطان‬
‫‪ ‬عدم استعمال دخانیات‬
‫‪‬عدم مصرف مشروبات الکلی‬
‫‪‬رعایت رژیم غذایی مناسب‬
‫‪‬نگه داشتن وزن در حد طبیعی‬
‫‪‬انجام فعالیتهای ورزش ی منظم‬
‫‪‬محدودیت مواجهه با عوامل شغلی خطرزا‬
‫‪‬جلوگيری از مواجهه طوالنی با نور آفتاب‬
‫‪‬پیگيری موارد ژنتیکی و انواع سرطانهای خانوادگی‬
‫‪‬رعایت بهداشت جنس ی و پیشگيری از بیماريهای مراقبتی‬
‫يك زمينه مهم در پيشگيري اوليه از سرطان آموزش است كه‬
‫بايد متوجه گروههاي پرمخاطره باشد‪.‬‬
‫چند نكته تغذيه اي براي پيشگيري از سرطان‬
‫• وزن خود را در حد متعادل حفظ كنيم ‪ ،‬زياد غذا نخوريم و‬
‫چاق نشويم‪.‬‬
‫•به جاي سرخ كردن مواد غذايي در روغن ‪ ،‬از غذاهاي آب پز‬
‫استفاده كنيم‪.‬‬
‫•مصرف گوشتهاي قرمز و چربي هاي حيواني و لبنيات‬
‫چرب را تا حد امكان كم كنيم وبه جاي آن از غذاهاي‬
‫گياهي‪ ،‬ماهي و مرغ پوست گرفته شده استفاده كنيم‪.‬‬
‫•هر روز سبزي و ميوه بخوريم ‪ ،‬از غالت‬
‫كامل و سبوس دار استفاده كنيم‪.‬‬
‫•مصرف غذاهاي دودي‪ ،‬نمك سود و انواع‬
‫شوريها را كنار بگذاريم‪.‬‬
‫•غذا را خارج از يخچال نگهداري نكنيم و مدت‬
‫نگهداري غذا در يخچال وفريزر هم محدودباشد‪.‬‬
‫•نوشابه ها و آب ميوه هاي غير طبيعي ننوشيم‪.‬‬
‫•توجه داشته باشيم كه خوردن تنقالتي مثل پفك و‬
‫چيپس و غذاهاي آماده مثل سوسيس‪،‬كالباس وپيتزا‬
‫براي همه به ويژه كودكان مضر است‪.‬‬
‫‪‬ماهي داراي نوعي چربي مفيد به نام امگا ‪ ، 3‬است كه‬
‫در پيشگيري از سرطان نقش دارد‪.‬‬
‫‪‬سويا به علت داشتن هورمون استروژن گياهي از‬
‫سرطان سينه و رحم و به علت فيبر باالي گياهي از‬
‫سرطان روده جلوگيري مي كند‪.‬‬
‫‪ ‬مصرف باالي چربي با خطر ابتال به سرطانهاي‬
‫سينه‪ ،‬روده بزرگ و پروستات ارتباط دارند‪.‬‬
‫‪‬مصرف روغن زيتون خطر سرطان پستان‬
‫در زنان راكاهش مي دهد‪.‬‬