Transcript مراقبتهاي پرستاري درترومبوآمبولی وریدی در بارداری

‫عنوان مقاله‬
‫" مراقبتهاي پرستاري درترومبوآمبولی وریدی در بارداری"‬
‫نویسندگان‪:‬‬
‫عزت تفرشی ‪ -‬کارشناس ارشد آموزش پرستاری‬
‫اکرم جعفر زاده ‪ -‬کارشناس ارشد پرستاری‬
‫سکينه صديقي‪ -‬کارشناس پرستاری‬
‫معصومه يزداني‪ -‬کارشناس پرستاری‬
‫زهرا آرزو فتحي‪ -‬کارشناس پرستاری‬
‫اکرم نصيري‪ -‬کارشناس پرستاری‬
‫ترومبوآمبولی وریدی‬
‫در سالهاي اخير موارد مرگ مادران به دليل آمبولي در كشور رو به‬
‫افزايش بوده كه بسياري از آنها قابل پيشگيري مي باشد‬
‫اهمیت موضوع‬
‫بارداري و بخصوص دوره پس از زايمان از عوامل بسيار مشهور وشناخته‬
‫شده براي بروز ترومبوآمبولي مي باشند‪.‬‬
‫احتمال بروز اين عارضه در زنان باردار و يا زايمان كرده ‪ 4‬تا ‪ 5‬برابر‬
‫بيشتر از زنان ديگر در همان گروه سني گزارش شده است ‪.‬‬
‫بسياري از موارد ترومبوآمبولي وريدي در بارداري‪ ،‬طي سه ماهه اول رخ‬
‫مي دهد بنابراين اگر نياز به پيشگيري دارويي وجود دارد بايد به محض‬
‫اطمينان از بارداري پيشگيري را شروع كرد‪.‬‬
‫ترومبوآمبولی وریدی‬
‫تعاريف‬
‫ترومبوز وريد عمق ‪Deep venous thrombosis (DVT) :‬‬
‫تشكيل لخته در سياهرگهاي عمق‬
‫آمبول ريوي ‪Pulmonary Embolism ( PE ) :‬‬
‫كنده يا رها شدن لخته از سياهرگهاي عمق و رسيدن آن به‬
‫ريه از طريق جريان خون‬
‫ترومبوآمبول وريدي ‪Venous thromboembolism (VTE) :‬‬
‫ايجاد لخته در سياهرگهاي عمق و رسيدن آن به ريه‬
‫ترومبوآمبولی وریدی‬
‫• تعریف‬
‫• ترومبوآمبولي وريدي )‪(VTE‬يك بيماري خاموش‪،‬كشنده و ‪،‬قابل‬
‫پيشگيري می باشد‬
‫• شيوع ترومبوآمبولي وريدي از ‪ % 10-4‬در بيماران عمومي و‬
‫بستري بخش جراحي تا ‪ %60-40‬در بيماران ارتوپديك متغير بوده‬
‫كه مسؤول ساليانه حدود ‪ 250000‬مورد ‪PE‬آمبولی است‬
‫اختالالت جريان خون‪ ،‬تروما به ديواره عروقي و شرايط افزايش‬
‫انعقادپذيري از جمله مهمترين عوامل زمينه ساز وقوع ‪ DVT‬بوده‬
‫كه با آمبوليزه و پرتاب شدن ترومبوز ‪ PE‬رخ ميدهد‬
‫ترومبوآمبولی وریدی‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫عواملي كه مربوط به شرایط عمومي فرد هستند‪:‬‬
‫ سابقه ترومبوآمبولي وريدي قبل از بارداري‬‫ ابتال به ترومبوفيلي‬‫مشكالت طبي مانند ‪:‬بيماري قلبي يا ريوي‪ ،‬لوپوس‪ ،‬سرطانها‪ ،‬التهابها‬‫(بيماري التهابي روده‪ ،‬پلي آرتروپاتي التهابي) ‪ ،‬سندرم نفروتيك (پروتيين‬
‫اوري بيشتر از ‪ 3‬گرم در روز) بيماري سايكل سل‪ ،‬اعتياد تزريقي‬
‫سن بيشتر از ‪ 35‬سال‬‫چاقي ‪BMI‬بيشتر از ‪ ( 30‬قبل يا اوايل بارداري ‪/‬وزن بيشتر از ‪80‬‬‫كيلوگرم)‬
‫ استعمال دخانيات‬‫ وجود وريدهاي واريسي واضح‬‫‪ -‬فلج ‪/‬استفاده از صندلي چرخدار‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫• عواملي كه مربوط به شرایط بارداري یا زایمان فعلي فرد هستند‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بارداري سوم يا بيشتر‬
‫بارداري چندقلويي ‪/‬بارداري با روشهاي كمك باروري‬
‫دهيدراتاسيون ‪/‬استفراغ شديد بارداري ‪/‬سندرم هيپراستيموليشن تخمدان‬
‫پره اكالمپسي‬
‫ليبر طوالني (بيشتر از ‪ 24‬ساعت)‬
‫زايمان با ابزار‬
‫سزارين‬
‫خونريزي پس از زايمان بيشتر از يك ليتر ‪/‬تزريق خون‬
‫عفونت پس از زايمان‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫•‬
‫عواملي كه براي اولین بار شروع شده اند (بدون سابقه قبلي) یا موقت بوده یا احتماال قابل‬
‫برگشت هستند‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫اعمال جراحي در دوران پس از زايمان (كورتاژ‪ ،‬بستن لوله ها‪ ،‬آپاندكتومي‪) ،‬‬
‫عفونت سيستميك مانند پنوموني‪ ،‬پيلونفريت(نيازمند تجويز آنتي بيوتيك يا‬
‫بستري در بيمارستان)‬
‫بستري در بيمارستان يا بي حركتي (مساوي يا بيشتر از ‪ 3‬روز استراحت در‬
‫بستر)‪ ،‬مانند ‪:‬محدود كردن حركت بيمار به علت اختالل عملكرد سمفيز پوبيس‬
‫مسافرت طوالني(مساوي يا بيشتر از ‪ 4‬ساعت)‬
‫زایمان از طریق سزارین به طور معنیداری خطر ترومبوآمبولی را در مقایسه‬
‫با زایمان واژینال افزایش میدهد‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫• ميزان مرگ و مير در اثر سزارين ‪ 3-2‬برابر و ميزان‬
‫ناتواني ‪ 10-5‬برابر زايمان طبيعي است و مرگ ومير در‬
‫عمل سزارين شامل عوامل عفونت هاي رحمي خونريزي و‬
‫عفونت ادراري و ترومبو آمبولي مي باشد ( وفائي و‬
‫همکاران مرکز تحقيقات دانشگاه علوم پزشکي شهيد‬
‫بهشتي )‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫در مطالعه انجام شده توسط دکتر قیامت وقوع‬
‫لخته خونی در رگ بستگی به نوع عمل جراحی‬
‫دارد در عملهای لگن تا ‪ 60‬درصد احتمال وقوع‬
‫لخته شدن خون وجود دارد و در سزارین و برخی‬
‫بیمارهای زنان مثل فشار خون‪ ،‬احتماع وقوع تا‬
‫‪ 40‬درصد شایع است‪ (.‬دكتر محمد مهدی قیامت متخصص‬
‫بیهوشی)‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫در بررسي تحت عنوان ”تاثیر زایمان سزارین بر سالمتي مادر“ دكتر سولماز معینالدیني‬
‫عوارض سزارین‪:‬‬
‫ عفونت‪ :‬اندومتريت پس از سزارين در ‪ 35‬تا ‪ 40‬درصد بيماراني كه قبل از‬‫عمل‪ ،‬آنتيبيوتيك دريافت نكرده بودند گزارش شده است‪ .‬اين رقم در زايمان‬
‫طبيعي از قبل برنامهريزي شده بدون پارگي پردهها ‪ 4‬تا ‪ 5‬درصد ميباشد‪.‬‬
‫آنتيبيوتيك پيشگيرانه ميتواند ميزان كلي عفونت را تقريبا دوسوم كاهش دهد‬
‫ عفونت زخم‪ :‬در ‪ 5/2‬تا ‪ 16‬درصد سزارينها‪ ،‬به طور متوسط چهار تا هفت‬‫روز پس از جراحي رخ ميدهد‪.‬‬
‫ خونریزي‪ :‬متوسط خون از دست رفتن حين سزارين ‪ 1000‬ميليليتر است و‬‫حدودا ‪ 2-3‬درصد بيماران نياز به انتقال خون دارند‪.‬‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫عوارض سزارین‪:‬‬
‫ ترومبوآمبولي‪ :‬خطر ترومبوآمبولي وریدي پس از سزارین‬‫چهار برابر بیشتر از زایمان طبیعي گزارش شده است‪.‬‬
‫ مرگ و میر مادري‪ :‬ميزان مرگ و مير مادري پس از سزارين بيشتر از زايمان واژينال ميباشد‪ .‬ولي‬‫نسبت قابل توجهي از مرگ و مير و عارض جراحي مربوط به عوامل خطر مامايي و طبي زمينهاي‬
‫منجر به سزارين ميباشد‪ .‬مرگ و مير موردي در رابطه با بيهوشي عمومي از بيحسي منطقهاي بيشتر‬
‫بوده است‪.‬‬
‫ پیامدهاي رواني‪ :‬در مطالعات مربوط ديده شده است كه زناني كه فرزند خود را از طريق سزارين‬‫متولد كردهاند نسبت به كساني كه زايمان طبيعي كردهاند رضايت كمتري از تجربه تولد فرزند داشتهاند‪،‬‬
‫شيردهي كمتر بوده است و ارتباط عاطفي آنها با فرزندشان ديرتر برقرار شده است‪ .‬بعضي از آنها دچار‬
‫احساس فقدان‪ ،‬شكست و عصبانيت شدهاند‪ .‬البته اين قضاوتها تا حدودي مربوط به ناراحتي ناشي از‬
‫عوارض مامايي و طبي منجر به سزارين (بهويژه سزارينهاي برنامهريزي نشده)‪ ،‬استرس‪ ،‬درد و‬
‫خستگي ناشي از جراحي بزرگ و وضعيت روحي پيش از زايمان بيمار ميباشد‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫• در مطالعه انجام شده توسط کاظمي و همکاران‬
‫• خانمي ‪ 37‬ساله با شكايت درد مداوم ساق پاي راست كه ازيك هفته قبل آغاز‬
‫شده بود‪ ،‬به بخش فوريت هاي پزشكي بيمارستان آموزشي مراجعه نمود ‪.‬بيمار‬
‫اظهار مي كرد كه درد و تورم پاي راست از يك ماه قبل به طور متناوب وجود‬
‫داشته و بتازگي شدت يافته و به صورت مداوم درآمده است ‪.‬بيمار يك هفته قبل‬
‫از سفر حج تمتع برگشته بود و طي يك ماه گذشته روزانه دو عدد قرص ضد‬
‫بارداري مصرف مي كرده است؛ عالوه بر آن در زمان برگشت از م ّكه حدود‬
‫‪8‬ساعت تأخير (در فرودگاه عربستان و پرواز) داشته است ‪.‬در معاينه فيزيكي‪،‬‬
‫ساق و ران پاي راست به طور واضح متورم بودند ‪.‬نبض هاي پا قرينه و‬
‫بخوبي لمس مي شدند‪.‬‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫• ترومبوآمبولي هاي سيستم وريدي‪ ،‬يكي از بيماري هاي تهديدكننده‬
‫حيات مي باشد از جمله مهمترين عوامل زمينه ساز ‪VTE‬كه در‬
‫ساليان اخير بيشتر مورد توجه قرار گرفته است‪ ،‬مصرف قرص‬
‫ضد بارداري بوده كه با افزايش ‪3- 2-‬برابري ديگر خطر همراه‬
‫بوده و به عنوان يك عامل خطر مهم جهت ايجاد اين اختالالت در‬
‫نظر گرفته مي شود پس از رخداد ‪DVT‬به عنوان آغازگر فرايند‬
‫‪VTE‬عوارض ‪ ،‬مهمي در انتظار بيمار است كه مهم ترين ان‬
‫آمبولي ريه مي باشد مطالعات مختلف‪ ،‬شيوع اين عوارض را از‬
‫‪% 1‬تا ‪ % 20‬گزارش نموده اند‬
‫عوامل خطر ایجاد ترومبوآمبولي وریدي‬
‫• هزينه هاي تحميلي ناشي از ترمبوآمبولي بر‬
‫سيستم هاي بهداشتي به ازاي هر بيمار در حدود‬
‫‪ 800‬دالر در سال اول و‪ 200‬دالر در سال‬
‫هاي بعد تخمين زده شده است بنابراين هرگونه‬
‫تالش در جهت پيشگيري از ‪DVT‬با ذخيره‬
‫هزينه هاي هنگفت بهداشتي همراهي دارد‪.‬‬
‫عالیم ونشانهها‬
‫• الف ) ترومبوز وریدی عمقی‪:‬‬
‫• تشخيص ترومبوز وريدی عمقی طی بارداری مشکل است‪.‬‬
‫از عالئم آن درد و تورم يک طرفه اندام تحتانی(بويژه‬
‫سمت چپ)حساسيت در لمس –اختالف درقطر ساقها و‬
‫رانها ‪-‬قرمزی می باشند‪.‬‬
‫عالیم ونشانهها‬
‫• ب) آمبولی ریه‪:‬‬
‫• آمبولی ريه طی دوران پس از زايمان شايعتر از دوران‬
‫بارداری روی میدهدو ‪ % ۶۴‬از ترومبوآمبولیهای‬
‫وريدی پس از زايمان از طريق سزارين روی میدهند‪..‬‬
‫عالیم ونشانهها‬
‫• ترمبو آمبولی وریدی‪ :)VTE( :‬معموالً لخته ‪ DVT‬در‬
‫وريدهای پا تشکيل می شود و عالمتی ندارد اما وقتی که‬
‫قسمت از اين لخته ها جدا شود و در خون به حرکت در آيد‬
‫ترمبوز وريدی و آمبولی ريوی ايجاد می کند‪.‬‬
‫• عالیم‪ :‬عاليم مربوط به کنده شدن لخته و حرکت در مسير‬
‫جريان خون و آمبولی ريوی است كه شامل تنگی نفس‪،‬‬
‫تاکی کاردی‪ ،‬تاکی پنه‪ ،‬درد جنبی قفسه سينه‪ ،‬خلط خونی‪،‬‬
‫هيپوکسی‪ ،‬دايمر پالسما ‪ ،‬فضای مرده آلوئولی مي باشد‪.‬‬
‫درمان ضد انعقادی در بارداری‪:‬‬
‫• هپارینهای با وزن مولکولی پایین به عنوان اولین انتخاب دارویی‬
‫برای درمان و پیشگیری از آمبولی ریه در بارداری می باشند‪ .‬در‬
‫بارداری هپارینهای با وزن مولکولی پایین بیخطر و موثر ند‬
‫ودفعشان از شیر مادر ناچیز است‬
‫• طول مدت درمان در بارداری از ‪ ۶-۳‬ماه‪ ،‬شامل ‪ ۶‬هفته‬
‫پس از زایمان متغیر هستند‪.‬تزریق هپارین در زمان شروع‬
‫زایمان قطع می شود تا از وقوع عوارض ضد انعقادی در‬
‫طی زایمان پیشگیری شود‪.‬‬
‫اقدامات فوری‬
‫• با تشخیص احتمالی آمبولی ریه اقدامات فوری زیر را باید انجام‬
‫داد‪:‬‬
‫ باز نگهداشتن رگ‬‫ تزريق وريدی ‪ ۵۰۰۰‬واحد هپارين وتکرار هر ‪ ۶‬ساعت تا‬‫زمان رسيدن به بيمارستان‬
‫ دادن اکسيژن به ميزان ‪ ۸-۶‬ليتر در دقيقه با ماسک يا لوله‬‫ کنترل عاليم حياتی هر ‪ ۱۵‬دقيقه‬‫‪ -‬ارجاع فوری و همراهی بيمار‬
‫فرآیند پرستاری در بیمار مبتال به ‪DVT‬‬
‫• فرآیند پرستاری در بیمار مبتال به ‪DVT‬‬
‫• گرفتن تاريخچه و بررسي دقيق در تعيين نشانه هاي زودرس‬
‫اختالالت وريدي بخصوص در اندامهاي تحتاني‪ ،‬با ارزش است‬
‫بيماران داراي سابقه وريدهاي واريسي‪ ،‬افزايش انعقاد پذيري‪،‬‬
‫بيماريهاي نئوپالستيک‪ ،‬بيماريهاي قلبي عروقي‪ ،‬يا بيماراني که‬
‫اخيرا ً متحمل جراحيهاي بزرگ شده اند و افراد سالمند و چاق در‬
‫معرض خطرند‪.‬‬
‫فرآیند پرستاری در بیمار مبتال به ‪DVT‬‬
‫• پرستاري‬
‫• بيش از ‪% 5‬از مرگ بيماران به دنبال آمبولي ريه در اولين ساعات پس از‬
‫ايجاد عالئم رخ مي دهد كه با در نظر گرفتن عدم دسترسي مداوم به پزشك از‬
‫يك سو و حضور مداوم پرستاران بر بالين بيماران از سوي ديگر‪ ،‬مراقبتهاي‬
‫پرستاري در جهت پيشگيري از تشكيل آمبولي و تشخيص بموقع آن از اهميت‬
‫ويژه اي برخوردار است با توجه به اهميت اين موضوع و بادر نظر گرفتن‬
‫وظيفه پرستاران مبني بر بررسي تمامي بيماران بستري‪ ،‬بخصوص بيماران‬
‫تحت عمل جراحي از نظر وجود و‪ ،‬عدم وجود عوامل ‪VTE‬آگاهي پرستاران‬
‫از عالئم و نشانه هاي همراه با اين اختالل ضروري به نظر مي رسد‬
‫فرآیند پرستاری در بیمار مبتال به ‪DVT‬‬
‫• پرستاري‬
‫• از جمله مهمترين اقدامات پرستاري در خصوص پيشگيري از ‪VTE‬‬
‫• تشويق بيمار به راه رفتن توسط پرستاران(در بيماراني كه ‪،‬توانايي‬
‫حركت كردن دارند) مي باشد ‪.‬چنانچه بيماري توانايي حركت نداشته‬
‫باشد‪ ،‬با كمك به انجام حركات ورزشي غيرفعال در تخت (مانند‬
‫فلكسيون و دورسي فلكسيون كف پا‪ ،‬حركات زانودر محدوده حركتي‬
‫آن)سبب بهبود برگشت وريدي شده كه درنتيجه اين امر با جلوگيري‬
‫از استاز وريدي‪ ،‬خطر ابتال به ‪VTE‬كاهش مي يابد‬
‫آموزش به بیمار‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫توصيه هاي پرستاري‬
‫ازجمله مهمترين آموزش هايي است كه در خصوص استفاده ازجوراب هاي االستيكي فشاري‬
‫بايد به بيماران داد استفاده و پوشيدن صحيح اين جوراب ها از اهميت زيادي برخوردار است ‪.‬‬
‫مواردي‬
‫همچون پوشيدن صحيح جوراب وخارج كردن آن هنگام خواب‪،‬‬
‫حداكثر استفاده از جوراب در طي روز ‪8‬ساعت‬
‫عدم تمركز فشار بر پنجه‬
‫درصورتی که جورابهای االستيک حالت ارتجاعی خود را از دست داده و شل شوند ‪ ،‬حتما‬
‫تعويض گردند‪،‬‬
‫جورابها را در طی روز کنترل نمائيد و چين و چروکهای آن را صاف کنيد‬
‫آموزش به بیمار‬
‫• از جوراب نخي و کفشهاي مناسب استفاده کرده و از‬
‫پوشيدن لباسهاي تنگ‪ ،‬کمربند و کش جوراب که ممکن‬
‫است جريان خون را کاهش دهند‪ ،‬خودداري کند‬
‫• پاها را از نظر قرمزي‪ ،‬تورم‪ ،‬تاول‪ ،‬بريدگي و ترک‬
‫کنترل نمايد و موارد را گزارش دهد‪.‬‬
‫• مدت زمان استراحت بيمار با توجه به وسعت و محل‬
‫بيماری است‬
‫آموزش به بیمار‬
‫به بيمار آموزش داده شود که‪:‬‬
‫• براي مدت زمان طوالني از نشستن يا ايستادن خودداري کند‪.‬‬
‫• داروهاي ضد انعقاد ميبايست هر روز در زمان مشخص‬
‫مصرف شود‪.‬‬
‫•به بيمار آموزش داده شود در صورتي که اخيرا ً تحت درمان‬
‫ترومبوز وريدهاي عمقي قرار گرفته پاهاي خود را ماساژ ندهد‬
‫چون باعث سست شدن لخته و جدا شدن مي شود‪.‬‬
‫آموزش به بیمار‬
‫هنگام استفاده از داروهاي ضد انعقاد هنگام شیردهي‬
‫ استفاده از وارفارين در دوران شيردهي بالمانع است‬‫ استفاده از آسپرين به دليل انديكاسيون عروقي در دوران شيردهي بالمانع است‬‫آموزش به بیماراني كه از داروهاي ضد انعقاد استفاده مي كنند‬
‫به محض شروع درد زايمان يا خونريزي‪ ،‬دوز بعدي دارو را تزريق نكنيد‪.‬‬‫به دليل تداخالت دارويي‪ ،‬از مصرف داروهاي ديگر همزمان با داروهاي ضد انعقاد بدون مشورت و تجويز پزشك‬‫خودداري نماييد‪.‬‬
‫ ا ز انجام فعاليتهاي منجر به آسيب پرهيز نموده و از مسواك نرم استفاده كنيد‪.‬‬‫ قبل از شروع هر نوع درمان يا انجام اعمال جراحي پزشك يا دندانپزشك را در جريان رژيم دارويي قرار دهيد‪.‬‬‫ در صورت بروز كبودي و ساير عالئم افزايش خونريزي و يا ساير اختالالت شديد فورا به پزشك اطالع دهيد‪.‬‬‫در مورد آنتاگونیست ویتامین‪ ) K‬وارفارین)عالوه بر موارد فوق نكات زیر نیز آموزش داده شود‬
‫ در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو‪ ،‬به محض به ياد آوردن آن را مصرف كنيد‪.‬‬‫ در صورت عدم مصرف تا روز بعد از دو برابر كردن مقدار مصرف بعدي خودداري كنيد‪.‬‬‫كارت هويت پزشكي خود را كه امكان خونريزي خطرناك در آن قيد شده باشد به همراه داشته باشيد‪.‬‬‫• بيمار در صورت مصرف وارفارين بايستي از خوردن غذاهاي حاوي ويتامين کا سبزيجات برگ سبز تيره مثل اسفناج و‬
‫کاهو(حتي االمکان خودداري کند)‬
‫مراقبتهاي پرستاري‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مراقبتهای پرستاری در ترومبوآمبولی‪:‬‬
‫اهداف پرستاری بر اساس جلوگيری از تبديل ترومبوز موجود به آمبولی و پيشگيری از ترومبوز جديد‬
‫می باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬بهبود بازگشت وریدی‪:‬‬
‫الف ) باال بردن ساق پا باالتر از قلب باعث افزايش جريان خون و پيشگيری از استاز وريدی و تشکيل‬
‫ترومبوز جديد می شود ( پوزيشن ترند لنبرگ)‬
‫ب ) بانداژ پا با جوراب االستيک که در ‪ 4‬تا ‪ 8‬ساعت يکبار باز شده مجدد پوشانده شود‪.‬‬
‫‪ -2‬کاهش احساس ناراحتی‪:‬‬
‫الف ) باال بردن اندام ب) پدهای گرم ج) مسکن‬
‫‪ -3‬کنترل درمان ضد انعقاد‪ :‬کنترل ‪ PTT‬و ‪ INR‬هر ‪ 4‬تا ‪ 8‬ساعت در صورت استفاده از هپارين‬
‫‪ -4‬کنترل عوارض داروهای ضد انعقاد‪ :‬الف) هماچوری ب) ملنا ج) خونريزی‬
‫‪ -5‬کنترل از نظر وجود آمبولی ریوی‪ :‬آمبولی ريه يک عارضه حاد و بالقوه کشنده ترومبوز وريد‬
‫عمقی می باشد‪ .‬تاکی پنه شايع ترين عالمت آمبولی ريه است‪ .‬درد قفسه سينه به صورت ناگهانی ايجاد‬
‫شده و با تنفس شدت پيدا می کند‪ .‬وجود هموپتزی نشان دهنده انفا رکتوس ريه می باشد بنابراين بايد‬
‫پزشک را در جريان عاليم بيمار قرار داد‪.‬‬
‫پیشگیري‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫جوراب تنگ‪ :‬جوراب های تنگ از تشکيل لخته جلوگيری می کنند‪ .‬اين جوراب ها ورم و درد پاها را کم‬
‫می کنند‪ .‬در خانه نيز اين جوراب ها را بپوشيد ‪.‬‬
‫برای کاهش ورم و درد‪ ،‬پاهای خود را باال ببريد‪.‬‬
‫ورزش هايی مثل شنا و پياده روی را انجام دهيد‪ .‬فعاليت بدنی باعث افزايش جريان خون و جلوگيری از‬
‫تشکيل لخته می شود‪ .‬هنگامی که پشت ميز نشسته ايد‪ ،‬پاهای خود را دراز کنيد و بکشيد‪ .‬اگر امکان‬
‫دارد‪ ،‬بلند شويد و کمی راه برويد‪.‬‬
‫در هنگام مسافرت‪ :‬از پوشيدن لباس های تنگ خودداری کنيد و آب زيادی بنوشيد‪ .‬هر ‪ ۲‬تا ‪ ۳‬ساعت يک‬
‫بار‪ ،‬از جای خود بلند شويد و راه برويد‪ .‬اگر مجبوريد بنشينيد‪ ،‬پاهای خود را حرکت دهيد‪.‬‬
‫‪-‬تغييراتی را در شيوه زندگی خود اعمال کنيد‪ ،‬از قبيل‪ :‬کاهش وزن‪ ،‬نکشيدن سيگار و کاهش فشار خون‬
‫پیشگیري‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اصول كلي پیشگیري ‪VTE‬از در بارداري و پس از زایمان‬
‫ تمام زنان بايد از نظر خطر ترومبوآمبولي يك بار پيش از بارداري‪ ،‬يك بار در طي بارداري ترجيحا‬‫اولين ويزيت کنترل گردند‬
‫ در هر بار پذيرش در بيمارستان بررسي شوند و در صورت نياز اقدامات الزم براي آنها انجام شود‪.‬‬‫ به تمام مادران در هنگام بارداري و پس از زايمان بايد در مورد عالئم ‪( DVT‬درد‪ ،‬تورم‪ ،‬حساسيت در‬‫لمس اختالف در قطر ساقها و رانها و قرمزي) و مراجعه به موقع آموزش داده شود و توصيه شود كه‬
‫تحرك ومصرف كافي مايعات داشته باشند‪.‬‬
‫ تمام مادران بستري‪ ،‬بخصوص در زمان پس از زايمان بايد تشويق شوند تمرينات )‪(Exercises‬ساده اي‬‫را كه باعث افزايش جريان خون مي شوند بر روي تخت انجام دهند‪.‬‬
‫‪ -‬در صورت لزوم استفاده از داروهاي ضد انعقاد براي پيشگيري‬
‫پیشگیري‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫پیشگیري از ترومبوآمبولي وریدي هنگام بارداري‬
‫هشدار و مراقبت شامل‪:‬‬
‫آموزش به مادر در مورد عالئم ‪DVT‬و مراجعه به موقع بررسي دقيق عالئم‪VTE ،‬و ‪DVT‬‬
‫توسط پزشك در هربار مراجعه ودر صورت نياز شروع داروي ضد انعقاد‬
‫پیشگیري از ترومبوآمبولي وریدي پس از سزارین‬
‫در طي بستري ‪:‬اقدامات حمايتي انجام تمرينات ساده روي تخت و كمك به مادر براي از تخت‬
‫پايين آمدن و راه رفتن‪.‬‬
‫هنگام ترخيص ‪:‬آموزش به مادر در مورد عالئم ‪DVT‬و مراجعه به موقع ‪ ،‬توصيه به تحرك و‬
‫مصرف كافي مايعات ‪.‬‬
‫پیشگیري‬
‫– پیشگیری ابزاري از تشکیل لخته (ترمبو پروفیالکسی)‬
‫• ‪ -1‬ابزار فشارنده مکانیکی‪ :‬که در کنار درمان پروفيالکسی ضد انعقادی و يا‬
‫بيمارانی که خطر خونريزی آنها باالست استفاده می شود‪.‬‬
‫‪ ‬شامل جوراب االستیک است که فشار خارجی روی قوزک و فشار خارجی‬
‫روی ران وارد کرده و اين اختالف فشار باعث بازگشت جريان خون وريدی‬
‫از پاها می شود‪ .‬در بيماران با خطر متوسط و باالی ‪ VTE‬هرگز نبايد به‬
‫تنهايی مورد استفاده قرار بگيرد‪.‬‬
‫• ‪ -2‬ابزار فشارنده پنوماتیک متناوب‪ :‬نوعی پمپ هوا و کيسه قابل اتساع است‬
‫که به دور پا در قسمت تحتانی پيچيده شده و پر و خالی از هوا می شود و موثر‬
‫تر از جورابهای االستيک می باشد‪.‬‬
‫‪:Thromboprophylaxis‬‬
‫به اميد داشتن مادران هميشه شاد و سالمت‬
‫عزت تفرشی ‪ -‬کارشناس ارشد آموزش پرستاری‬