Transcript بار بیماریهای غیر واگیر

‫بار بیماریهای غیر واگیر‬
‫برنامه آموزش ی‬
‫کارشناسان بهداشت حرفه ای کارخانجات تبریز‬
‫دکتر شعربافی‬
‫رئیس گروه کارشناسان پیشگیری و مراقبت بیماریهای غیر واگیر‬
‫مرکز بهداشت استان ‪ -‬مهر ‪1390‬‬
‫‪2‬‬
‫در ايران روزانه ‪ 800-850‬نفر فوت مي‌كنند‪.‬‬
‫‪ %89‬آنها ناش ي از ‪ 5‬علت زیر فوت ميكنند ‪:‬‬
‫‪ %46‬به علت بیماریهای قلبی و عروقی‬
‫‪ %17‬به علت سوانح و حوادث‬
‫‪ %14‬به علت سرطان‌ها‬
‫‪%6‬‬
‫به علت بیماریهای حول و حوش تولد‬
‫‪%6‬‬
‫به علت بیماریهای تنفس ی‬
‫‪3‬‬
‫توزیع فراوانی و فراونی نسبی علتهای اصلی (علت‌هاي كلي)‬
‫مرگ و میر استان آدربایجان شرقی در سال ‪1386‬‬
‫سال ‪1386‬‬
‫علت مرگ‬
‫تعداد‬
‫درصد‬
‫قلبی ‪ -‬عروقی‬
‫‪8474‬‬
‫‪41/35‬‬
‫سرطان ها‬
‫‪3074‬‬
‫‪15/00‬‬
‫حوادث غیر عمدی‬
‫‪2048‬‬
‫‪9/99‬‬
‫تنفس ی‬
‫‪1548‬‬
‫‪7/55‬‬
‫حول تولد‬
‫‪1397‬‬
‫‪6/82‬‬
‫غدد‬
‫‪705‬‬
‫‪3/44‬‬
‫ادراری ‪-‬تناسلی‬
‫‪507‬‬
‫‪2/47‬‬
‫گوارش ی‬
‫‪470‬‬
‫‪2/29‬‬
‫ناهنجاریهای مادرزادی‬
‫‪446‬‬
‫‪2/18‬‬
‫عصبی‬
‫‪413‬‬
‫‪2/02‬‬
‫‪4‬‬
‫گذر اپیدمیولوژیک بیماریها‬
‫• در ابتدای قرن بیستم حدود ‪ %10‬کل مرگ ها به بیماریهای قلب و عروق بود‪.‬‬
‫• کنترل بیماریهای واگیر و افزایش طول عمر باعث بروز بیماریهای مزمن و مشک ‌لت رفتاری‬
‫و زیست محیطی شد‪.‬‬
‫• در انتهای قرن بیستم مرگ و میر ناش ی از بیماریهای قلب و عروق به ‪ %25‬رسید‬
‫•‬
‫و پیش بینی می شود در سال ‪ 2025‬به ‪ 35‬تا ‪ %60‬برسد‪.‬‬
‫‪5‬‬
Changes of Mortality Causes in Iran from 1972
to 2002 during 30 years
Mortality rate in 100000
population
Disease
1350
1380
Upper Respiratory Tract Infection
62
5/4
Diarrhea & Vomiting
46
0/7
Meningitis & Encephalitis
12
1
Tuberculosis (Pulmonary & Extra pulmonary)
10
0/9
5
0/02
Tetanus (all ages)
2/5
0/03
Small Pox
2/5
0
Diphtheria
1
0/01
Cardiovascular Accidents
42
105
Accidents (Intention & Non intentions)
51
58/1
Measles
6
‫جدول عمر استاندارد وتعداد سالهاي از دست رفته عمر‬
‫به ازاي مرگ درهريك ازسنین‬
‫سالهاي از دست رفته عمر به ازاي مرگ در هریك ازسنین‬
‫سن‬
‫امید به زندگی‬
‫مرد‬
‫‪33.01‬‬
‫زن‬
‫‪33.12‬‬
‫مرد‬
‫‪80.00‬‬
‫زن‬
‫‪82.50‬‬
‫‪33.95‬‬
‫‪36.46‬‬
‫‪37.47‬‬
‫‪36.80‬‬
‫‪35.02‬‬
‫‪32.53‬‬
‫‪29.62‬‬
‫‪26.50‬‬
‫‪23.32‬‬
‫‪20.17‬‬
‫‪17.12‬‬
‫‪14.21‬‬
‫‪11.48‬‬
‫‪8.95‬‬
‫‪6.69‬‬
‫‪4.77‬‬
‫‪3.27‬‬
‫‪2.12‬‬
‫‪1.30‬‬
‫‪0.76‬‬
‫‪0.42‬‬
‫‪34.07‬‬
‫‪36.59‬‬
‫‪37.62‬‬
‫‪36.99‬‬
‫‪35.24‬‬
‫‪32.78‬‬
‫‪29.92‬‬
‫‪26.86‬‬
‫‪23.74‬‬
‫‪20.66‬‬
‫‪17.69‬‬
‫‪14.87‬‬
‫‪12.22‬‬
‫‪9.75‬‬
‫‪7.48‬‬
‫‪5.46‬‬
‫‪3.76‬‬
‫‪2.45‬‬
‫‪1.53‬‬
‫‪0.94‬‬
‫‪0.57‬‬
‫‪79.36‬‬
‫‪75.38‬‬
‫‪70.40‬‬
‫‪65.41‬‬
‫‪60.44‬‬
‫‪55.47‬‬
‫‪50.51‬‬
‫‪45.57‬‬
‫‪40.64‬‬
‫‪35.77‬‬
‫‪30.99‬‬
‫‪26.32‬‬
‫‪21.81‬‬
‫‪17.50‬‬
‫‪13.58‬‬
‫‪10.17‬‬
‫‪7.45‬‬
‫‪5.24‬‬
‫‪3.54‬‬
‫‪2.31‬‬
‫‪1.46‬‬
‫‪81.84‬‬
‫‪77.95‬‬
‫‪72.99‬‬
‫‪68.02‬‬
‫‪63.08‬‬
‫‪58.17‬‬
‫‪53.27‬‬
‫‪48.38‬‬
‫‪43.53‬‬
‫‪38.72‬‬
‫‪33.99‬‬
‫‪29.37‬‬
‫‪24.83‬‬
‫‪20.44‬‬
‫‪16.20‬‬
‫‪12.28‬‬
‫‪8.90‬‬
‫‪6.22‬‬
‫‪4.25‬‬
‫‪2.89‬‬
‫‪2.00‬‬
‫سال‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫‪5‬‬
‫‪10‬‬
‫‪15‬‬
‫‪20‬‬
‫‪25‬‬
‫‪30‬‬
‫‪35‬‬
‫‪40‬‬
‫‪45‬‬
‫‪50‬‬
‫‪55‬‬
‫‪60‬‬
‫‪65‬‬
‫‪70‬‬
‫‪75‬‬
‫‪80‬‬
‫‪85‬‬
‫‪90‬‬
‫‪95‬‬
‫‪100‬‬
‫‪7‬‬
‫بار جهانی بیماریهای غیر واگیر ‪:‬‬
‫• مسئول ‪ %43‬بار بیماریها در سال ‪2005‬‬
‫• ‪ 35‬میلیون مرگ در سال ‪2005‬‬
‫• مسئول ‪ %60‬بار بیماریها در سال ‪2020‬‬
‫• ‪ 58‬میلیون مرگ در سال ‪ 2020‬را باعث خواهند شد بعبارتی ‪ %73‬تمامی موارد مرگ‬
‫• در کشورهای با درآمد کم و متوسط ‪ %85‬بار بیماریها‬
‫• یعنی ‪ %79‬موارد مرگ‬
‫‪8‬‬
Traffic injuries
Ischemic Heart Diseases
Depressive disorders
Osteoarthritis
Diabetes mellitus
Cerebrovascular events
Falls
LBW&prematurity
Substance abuse
Other unintentional injuries
Infertility
Psychotic disorders
Rheumatoid arthritis
Asthma
Burns
Cataract
Self-inflicted intentional injuries
Epilepsy
Bipolar disorders
COPD
Leukemia
Iodine deficiency
Stomach cancer
Congenital heart diseases
9
Hypertention
‫نسبتي از‬
‫كه‬DALYs
‫هريك از‬
‫گروههاي‬
‌‫كوچك بيماري‬
‫وآسيب درهر‬
‫دو جنس به‬
‫خود‬
‫اختصاص مي‬
‫دهند ؛ بر پايه‬
‫اطلعات سال‬
1381
Traffic injuries
Ischemic Heart Diseases
Substance abuse
Other unintentional injuries
Falls
LBW& prematurity
Cerebrovascular events
Depressive disorders
Psychotic disorders
Diabetes mellitus
Infertility
Asthma
Self-inflicted intentional injuries
Cataract
Burns
COPD
Epilepsy
Leukemia
Bipolar disorders
Stomach cancer
Osteoarthritis
Congenital heart diseases
Violence injuries
Rheumatoid arthritis
10
Hypertention
‫نسبتي از‬
DALYs
‫ناش ي از‬
‫بيماري‬25
‫وآسيب اول‬
‫در مردان ؛‬
‫بر پايه‬
‫اطلعات‬
1381 ‫سال‬
0
2
4
6
8
10
Depressive disorders
10
Osteoarthritis
9
Ischemic Heart Diseases
8
Traffic injuries
7
Diabetes mellitus
6
Cerebrovascular events
4
Rheumatoid arthritis
4
LBW& prematurity
3
Infertility
3
Falls
3
Burns
3
Asthma
2
Cataract
2
Bipolar disorders
2
Epilepsy
2
Iodine deficiency
2
Self-inflicted intentional injuries
2
Other unintentional injuries
2
Psychotic disorders
2
Hypertention
1
Congenital heart diseases
11
12
1
Leukemia
1
Stomach cancer
1
COPD
1
CNS cancers
1
‫نسبتي از‬
DALYs
‫ناش ي از‬
‫بيماري‬25
‫وآسيب اول‬
‫درزنان ؛ بر‬
‫پايه‬
‫اطلعات‬
1381 ‫سال‬
‫وضعیت کشوری بیماریهای غیرواگیر و عوامل‬
‫خطرساز بروز آن‌ها‬
‫‪12‬‬
‫‪14000‬‬
‫‪12000‬‬
‫‪12535‬‬
‫‪10642‬‬
‫‪10000‬‬
‫‪12359‬‬
‫‪3040‬‬
‫‪8000‬‬
‫‪6000‬‬
‫‪3705‬‬
‫‪5722‬‬
‫‪4000‬‬
‫‪5971‬‬
‫‪9344‬‬
‫‪2894‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪0‬‬
‫بيماري‌هاي غیرواگیر‬
‫حوادث‬
‫‪Iran-2003‬‬
‫‪EMR-2001‬‬
‫بيماریهاي واگیر‪ ،‬عوارض حول و‬
‫حوش تولد‬
‫‪EMR-2000‬‬
‫‪13‬‬
‫‪2030‬‬
‫‪23‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪12.7‬‬
‫‪2000‬‬
‫‪10.1‬‬
‫ميليون نفر‬
‫‪14‬‬
‫در ايران ساالنه ‪ 70‬هزار مورد سرطان جديد اتفاق مي‌افتد‬
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
15
2006
2007
‫وضعيت ناهنجاري‌هاي ژنتيك و مادرزادي در ايران‬
‫سهم انواع اختلالت ژنتيك و مادرزادي از كل ‪ 40‬در هر ‪ 1000‬تولد زنده در ايران‬
‫اختالالت تك ژني‪7 ,‬‬
‫ناهنجاري‌هاي مادرزادي‬
‫ماژور‪30 ,‬‬
‫‪16‬‬
‫در ايران شيوع اختلالت ژنتيك و مادرزادي ‪ 40‬در هر ‪ 1000‬تولد زنده است‬
‫اختالالت كروموزومي‪3.2 ,‬‬
‫شهري و‬
‫پيش بيني جمعيت ‪ 20-79‬ساله مبتل به ديابت به تفكيك مناطق ‌‬
‫روستايي سال‌هاي ‪ 2007‬تا ‪2025‬‬
‫‪5,000,000‬‬
‫‪4,500,000‬‬
‫‪4,310,100‬‬
‫‪4,000,000‬‬
‫‪3,500,000‬‬
‫‪3,000,000‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2,500,000‬‬
‫‪2025‬‬
‫‪2,005,000‬‬
‫‪2,000,000‬‬
‫‪1,500,000‬‬
‫‪1,000,000‬‬
‫‪804,800‬‬
‫‪560,500‬‬
‫‪500,000‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Urban‬‬
‫‪Rural‬‬
‫‪17‬‬
‫پيش بيني جمعيت ‪ 20-79‬ساله مبتل به اختلل تحمل گلوكز به تفكيك‬
‫جنس سال‌هاي ‪ 2007‬تا ‪2025‬‬
‫‪4,500,000‬‬
‫‪4,018,000‬‬
‫‪4,000,000‬‬
‫‪3,500,000‬‬
‫‪3,117,500‬‬
‫‪3,000,000‬‬
‫‪2,500,000‬‬
‫‪2,351,900‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪1,762,800‬‬
‫‪2,000,000‬‬
‫‪2025‬‬
‫‪1,500,000‬‬
‫‪1,000,000‬‬
‫‪500,000‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Female‬‬
‫‪Male‬‬
‫‪18‬‬
‫عوارض اقتصادي ديابت در ايران در مقايسه با منطقه مديترانه شرقي‬
‫سال‌هاي ‪ 2007‬تا ‪2025‬‬
‫‪7,000,000‬‬
‫‪6,191,714‬‬
‫‪6,000,000‬‬
‫‪5,000,000‬‬
‫‪4,000,000‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪3,195,799‬‬
‫‪2025‬‬
‫‪3,000,000‬‬
‫‪2,000,000‬‬
‫‪877,240‬‬
‫‪1,000,000‬‬
‫‪459,796‬‬
‫‪0‬‬
‫‪IRAN‬‬
‫‪EMME‬‬
‫‪19‬‬
‫ي ديابت رنج مي‌برند‪.‬‬
‫در ايران ‌از بيمار ‌‬
‫نفر ‌‬
‫ن ‌‬
‫حدود ‪ 5/1‬ميليو ‌‬
‫متعدد ‪ّ ،‬‬
‫ّ‬
‫مهم اين بيماري‌ مي‌باشد‪.‬‬
‫جدي ‌و ناتوان كننده ‌و هزينة باالي بيماري‌ ‌از مشكلت ّ‌‬
‫عوارض‬
‫ّ‬
‫در كشورهاي غربي پنجمین علت مرگ ‪ ،‬بيماري‌ ديابت مي‌باشد‪.‬‬
‫‌‬
‫بروز بيماري‌ ديابت نوع ‪ 2‬با افزايش وزن ‌و عدم تحرك رابطه مستقيم دارد‪.‬‬
‫‌‬
‫‪20‬‬
‫ی های غیرواگیر‬
‫عوامل خطر مرتبط با سبك زندگي در بیمار ‌‬
‫مصرف‬
‫دخانيات‬
‫كم تحركي‬
‫مصرف‬
‫الكل‬
‫بیماری‌ های‬
‫غیرواگیر‬
‫چاقي‬
‫رژيم غذايي‬
‫ناسالم‬
‫‪21‬‬
‫وضعيت استعمال دخانيات در كشو ‌ر‪1388-1385 :‬‬
‫درصد مصرف كنندگان روزانه سيگار در گروه سني ‪ 15-64‬سال‬
‫‪12‬‬
‫‪11.8‬‬
‫‪11.6‬‬
‫‪11.39‬‬
‫‪11.4‬‬
‫‪11.13‬‬
‫‪11.2‬‬
‫‪10.96‬‬
‫‪10.82‬‬
‫‪11‬‬
‫‪10.8‬‬
‫‪10.6‬‬
‫‪10.4‬‬
‫‪10.2‬‬
‫‪22‬‬
‫‪1388‬‬
‫‪1387‬‬
‫‪1386‬‬
‫‪1385‬‬
‫‪10‬‬
‫متوسط سن شروع مصرف سيگاربه سال‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪20‬‬
‫‪24‬‬
‫‪21.1‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪18.9‬‬
‫‪21.66‬‬
‫‪19.6‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪19.5‬‬
‫‪26.2‬‬
‫‪20.6‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪19.7‬‬
‫‪21‬‬
‫‪20.2‬‬
‫متوسط سالهاي مصرف سيگار‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪12.6‬‬
‫‪23‬‬
‫‪15.4‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪14.9‬‬
‫‪26.7‬‬
‫‪18.1‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪14.8‬‬
‫‪25‬‬
‫‪16.5‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪13.5‬‬
‫‪28.3‬‬
‫‪17.6‬‬
‫متوسط تعداد نخ سيگار مصرفي در روز‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪13.3‬‬
‫‪21.3‬‬
‫‪15.5‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪11.4‬‬
‫‪15.2‬‬
‫‪12.5‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪14.3‬‬
‫‪13.9‬‬
‫‪14.3‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪14.1‬‬
‫‪21.1‬‬
‫‪16‬‬
‫ميانگین مصرف واحد سبزيجات در روز‬
‫ميانگین مصرف واحد ميوه در روز‬
‫‪1.7‬‬
‫‪1.45‬‬
‫‪1.6‬‬
‫‪1.6‬‬
‫‪1.44‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪1.5‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪1.32‬‬
‫‪1.4‬‬
‫‪1.22‬‬
‫‪1.25‬‬
‫‪1.3‬‬
‫‪1.3‬‬
‫‪1.2‬‬
‫‪1.2‬‬
‫‪1.1‬‬
‫‪1.1‬‬
‫‪26‬‬
‫‪2009‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2006‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2009‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2006‬‬
‫درصد افرادي كه كمتر از پنج واحد ميوه يا سبزي در روز مصرف‬
‫مي كنند‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪95.3‬‬
‫‪88‬‬
‫‪91.6‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪83.2‬‬
‫‪79.9‬‬
‫‪81.5‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪93.5‬‬
‫‪88.5‬‬
‫‪91.1‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪89.9‬‬
‫‪84.5‬‬
‫‪87.2‬‬
‫درصد افراد با فعاليت بدني كم‬
‫‪45‬‬
‫‪38.97‬‬
‫‪38.1‬‬
‫‪40‬‬
‫‪35.21‬‬
‫‪35‬‬
‫‪30.85‬‬
‫‪30‬‬
‫‪25‬‬
‫‪28‬‬
‫‪20‬‬
‫‪2009‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2006‬‬
‫ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام كار در یک روز‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪2.1‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪25.7‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام رفت و آمد در یک روز‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪20‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪17.1‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪25.7‬‬
‫‪17.1‬‬
‫‪20‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪21.4‬‬
‫‪10‬‬
‫‪17.1‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪22.9‬‬
‫‪17.1‬‬
‫‪17.1‬‬
‫ميانه دقايق فعاليت جسماني هنگام تفريح در یک روز‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪2.9‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫اثرات ورزش روي عوامل خطر ديگر‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫افزایش ‪)% 3-5( HDL- C‬‬
‫كاهش ‪)%3-6( LDL-C‬‬
‫كاهش ‪)%2-7( TG‬‬
‫كاهش فشار سیستولي (‪)6/2 4/7‬‬
‫كاهش فشار دیاستولي ( ‪)8/1 8/6‬‬
‫كاهش مقاومت به انسولین‬
‫كاهش احتمال بروز دیابت تیپ ‪II‬‬
‫كاهش وزن یا حفظ وزن مناسب‬
‫قطع یا كاهش مصرف سیگار‬
‫زندگي بي‌حركـت و ساكن از عـلل اصلـي مرگ ‪ ،‬بيماري و ناتواني است‪.‬‬
‫ً‬
‫حدودا ‪ 2‬ميليـون مـرگ در سال به عـدم تحرك بدني نسبت داده مي‌شود‪.‬‬
‫زندگـي بـدون تح ّـرك زمينه‌ساز پنج عامل از ده عامـل مرگ و ناتواني در جهان مي‌باشد‪) WHO ( .‬‬
‫عدم ّ‬
‫تحرك و پوكي استخوان‬
‫در جهان به پوكي استخوان مبت ‌ل هستند ( ‪ 8‬ميليون‌ زن‌ و ‪2‬‬
‫نفر ‌‬
‫‪ ‬حدود ‪ 10‬ميليون‌ ‌‬
‫ن مرد )‪.‬‬
‫ميليو ‌‬
‫نفر كاهش توده استخواني دارند‬
‫‪ ‬بيش از ‪ 18‬ميليون‌ ‌‬
‫خطر پوكي‬
‫‌‬
‫در معرض‬
‫دالر صرف مراقبت ‌از افراد مبت ‌ل يا ‌‬
‫‪ ‬ساالنه حدود ‪ 20‬ميليارد ‌‬
‫استخوان مي‌شود‪.‬‬
‫اثر پوكي استخوان بوقوع مي‌پيوندد‪.‬‬
‫ن شكستگي استخواني در ‌‬
‫‪ ‬ساالنه ‪ 5/1‬ميليو ‌‬
‫‪33‬‬
‫ميانگین شاخص توده بدني )‪BMI (kg/m2‬‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪24.35‬‬
‫‪26‬‬
‫‪25.16‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪24.92‬‬
‫‪26.35‬‬
‫‪25.63‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪25.37‬‬
‫‪26.13‬‬
‫‪25.74‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪24.53‬‬
‫‪26.35‬‬
‫‪25.43‬‬
‫)‪ (BMI ≥ 25 kg/m2‬درصد افراد با اضافه وزن يا چاق‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪38.9‬‬
‫‪553.‬‬
‫‪46.1‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪44.7‬‬
‫‪55.2‬‬
‫‪49.9‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪46.5‬‬
‫‪25‬‬
‫‪49.2‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪14‬‬
‫‪156.‬‬
‫‪48.4‬‬
‫درصد افراد چاق )‪(BMI ≥ 30 kg/m2‬‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪89.‬‬
‫‪822.‬‬
‫‪216.‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪311.‬‬
‫‪726.‬‬
‫‪918.‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪619.‬‬
‫‪521.‬‬
‫‪20.5‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪8.6‬‬
‫‪822.‬‬
‫‪15.6‬‬
‫ميانگین دور كمر )‪(cm‬‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪84.8‬‬
‫‪84.9‬‬
‫‪984.‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪187.‬‬
‫‪585.‬‬
‫‪8386.‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪388.‬‬
‫‪884.‬‬
‫‪686.‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪286.‬‬
‫‪186.‬‬
‫‪186.‬‬
‫سازمان بهداشت جهاني‬
‫• افسردگی رابحران بهداشت جهانی آینده اعلم کرد‪.‬‬
‫بر جامعه تحميل‬
‫بار بهداشتي را ‌‬
‫در سال ‪ 2030‬به تنهايي بزرگترين ‌‬
‫• بطوري که افسردگي ‌‬
‫خواهد کرد ‪.‬‬
‫کمتر ‌از د ‌و درصد بودجه ملي خود را صرف‬
‫در حال توسعه ‌‬
‫بيشتر کشورهاي ‌‬
‫‌‬
‫• با اين حال‬
‫سلمت روان ميکنند‬
‫در کل‬
‫در صورتیکه ‌‬
‫ی دارد ‌و تا سنین ساملندی داوم دارد ‌‬
‫ی بیشتر ‌‬
‫• افسردگی ایران پایدار ‌‬
‫در پایان میانسالی مشهود است‬
‫منطقه مدیترانه شرقی فروکش نمودن آن ‌‬
‫در بین مشکلت سلمت ایرانی ها وامریکاییها مشابه است ولی میزان بروز‬
‫• رتبه افسردگی ‌‬
‫‪DALYs‬متفاوت است‬
‫•‬
‫‪38‬‬
‫شیوع افسردگی در بیماری های‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫دیابت ‪%27-9‬‬
‫سکته مغزی ‪%50-22‬‬
‫کانسر ‪% 39-18‬‬
‫‪%19- 15 MI‬‬
‫آرتریت روماتوئید ‪%13‬‬
‫پارکینسون ‪%37-10‬‬
‫اپیدمیولوژی فشار خون باال‪:‬‬
‫‪ ‬در یک بررسی در امریکا از سال ‪ 1988‬تا ‪ 1994‬در افراد ‪ 20‬تا ‪74‬‬
‫مشخص شد که ‪:‬‬
‫‪ %24 ‬مردان و ‪ %19‬زنان سفید پوست‬
‫‪ %35 ‬مردان و ‪ %34‬زنان سیاه پوست فشارخون باال دارند‪.‬‬
‫‪ ‬حدود ‪ %25‬مردان و ‪ %21‬زنان فشارخون باالی ‪ 140/90‬میلی متر جیوه‬
‫دارند‪.‬‬
‫‪ ‬در یک مطالعه در تهران ‪ %24‬افراد باالی ‪ 20‬سال فشار خون باال داشتند‪.‬‬
‫‪ ‬پیش بینی می شود که یک سوم افراد با فشارخون باال تشخیص داده شده و‬
‫فقط یک چهارم آنها تحت درمان موثر هستند‪.‬‬
‫شیوع فشارخون باال در كشورهاي خاورمیانه ‪ 10‬تا ‪ 17‬درصد ميباشد‪.‬‬
‫انواع فشارخون باال‪:‬‬
‫• فشارخون اولیه‪ :‬حدود ‪ %95‬موارد را شامل شده و هیچ دلیل‬
‫جسمی برای افزایش آن یافت نمی شود‪.‬‬
‫• فشارخون ثانویه‪ :‬حدود ‪ %5‬موارد را شامل شده و یک عامل‬
‫جسمی یا ارگانیک عامل آن می باشد‪(.‬بیماریهای کلیوی‪،‬‬
‫داروهای ضد بارداری و کورتن‪ ،‬بیماریهای غددی چون‬
‫کوشینگ و آکرومگالی‪ ،‬علل انسدادی عروقی چون‬
‫کوارکتاسیون آئورت‪ ،‬حاملگی و ‪)...‬‬
‫عوارض هر دو نوع یکی است‪:‬‬
‫• عوارض قلبی(نارسایی‪ ،‬سکته و ‪ ،)...‬کلیوی(نارسایی و ‪،)...‬‬
‫مغزی(سکته و ‪ ،)...‬عوارض در اندامها(عوارض عروقی‬
‫اندامها و ‪)...‬‬
‫توصیه ها در عدم ابتال به عوارض فشار خون باال(پیشگیری ثانویه)‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫شروع درمان و مصرف داروی منظم‬
‫تعدیل شیوه زندگی (‪ 8‬تا ‪ 9‬میلی متر جیوه کاهش)‬
‫مصرف رژیم غذایی پر میوه و سبزی و لبنیات(تا ‪ 11‬میلی متر جیوه‬
‫کاهش)‬
‫کاهش وزن( ‪ 4‬تا ‪ 5‬کیلو کاهش وزن ‪ 3‬تا ‪ 4‬میلی متر جیوه کاهش)‬
‫ورزش(پیاده روی ‪ 30‬تا ‪ 45‬دقیقه در روز)‬
‫محدودیت مصرف نمک‬
‫چربی اشباع شده کم‬
‫ترک سیگار‬
‫و‪....‬‬
‫درصد افراد با فشارخون باال‬
‫)‪(SBP ≥ 140 and/or DBP ≥ 90 mmHg‬‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪23.5‬‬
‫‪24.2‬‬
‫‪23.9‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪11.3‬‬
‫‪26.7‬‬
‫‪18.9‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪17.6‬‬
‫‪21.4‬‬
‫‪19.5‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪20.3‬‬
‫‪20.9‬‬
‫‪20.6‬‬
‫درصد افراد با فشارخون باال‬
‫)‪(SBP ≥ 170 and/or DBP ≥ 100 mmHg‬‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪8.5‬‬
‫‪12‬‬
‫‪10.2‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪4.2‬‬
‫‪10.1‬‬
‫‪7.2‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪5‬‬
‫‪9.5‬‬
‫‪7.2‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪5.3‬‬
‫‪9.6‬‬
‫‪7.4‬‬
‫تركيب عوامل خطر‪:‬‬
‫• روزانه سيگار كشيدن‬
‫• كمتر از پنج واحد ميوه يا سبزي مصرف كردن‬
‫• فعاليت جسماني كم‬
‫)‪(<600 MET –minutes/week‬‬
‫• چاقي يا اضافه وزن )‪(BMI ≥ 25 kg/m2‬‬
‫• فشار خون باال‬
‫)‪(SBP ≥ 140 and/or DBP ≥ 90 mmHg‬‬
‫درصد وجود حداقل ‪ 3‬عامل خطر درافراد ‪ 44-15‬سال‬
‫درصد وجود حداقل ‪ 3‬عامل خطر درافراد ‪ 65-45‬سال‬
‫‪56‬‬
‫‪24‬‬
‫‪55‬‬
‫‪52.87‬‬
‫‪22.47‬‬
‫‪52.29‬‬
‫‪23.5‬‬
‫‪22.21‬‬
‫‪54‬‬
‫‪23‬‬
‫‪53‬‬
‫‪21.64‬‬
‫‪22.5‬‬
‫‪50.15‬‬
‫‪52‬‬
‫‪22‬‬
‫‪49.09‬‬
‫‪20.58‬‬
‫‪51‬‬
‫‪21.5‬‬
‫‪50‬‬
‫‪21‬‬
‫‪49‬‬
‫‪20.5‬‬
‫‪20‬‬
‫‪48‬‬
‫‪19.5‬‬
‫‪47‬‬
‫‪46‬‬
‫‪19‬‬
‫‪46‬‬
‫‪2009‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2006‬‬
‫‪2009‬‬
‫‪2008‬‬
‫‪2007‬‬
‫‪2006‬‬
‫درصد افراد كم خطر‬
‫( افرادي كه هيچ يك از عوامل خطر فوق را ندارند)‬
‫سال‬
‫مرد‬
‫زن‬
‫كل‬
‫سال ‪85‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3.1‬‬
‫‪2‬‬
‫سال ‪86‬‬
‫‪5.2‬‬
‫‪5.2‬‬
‫‪5.2‬‬
‫سال ‪87‬‬
‫‪2.7‬‬
‫‪2.1‬‬
‫‪2.4‬‬
‫سال ‪88‬‬
‫‪2.4‬‬
‫‪4.9‬‬
‫‪3.6‬‬
‫درصد توزیع عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در جمعیت ‪ 15-64‬سال در کشور‬
‫‪1388‬‬
‫‪100‬‬
‫‪90‬‬
‫‪88.2‬‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪52.8‬‬
‫‪40‬‬
‫‪43.9‬‬
‫‪38.9‬‬
‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪21.6‬‬
‫‪16.1‬‬
‫‪10.8‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫افراد ‪ 45‬تا ‪ 64‬سال افراد ‪ 15‬تا ‪ 44‬سال مصرف نا کافی میوه و سطح پائین فعالیت‬
‫بدنی‬
‫با خطر باال (دارای با خطر باال (دارای سبزی (کمتر از ‪ 5‬سهم‬
‫در روز)‬
‫سه عامل خطر)‬
‫سه عامل خطر)‬
‫مصرف روزانه‬
‫دخانیات‬
‫اضافه وزن و چاقی ( فشار خون باال‬
‫نمایه توده بدنی ‪ 25‬و (‪ ) 140/90‬میلیمتر‬
‫جیوه و بیشتر‬
‫بیشتر)‬
‫‪48‬‬
‫نسبت بار عامل خطر از کل بار عوامل خطربیماری ها (‪ 27‬عامل خطر)مطالعه ملی‬
‫بار بیماری ها و آسیب ها در کشور‌‬
‫چاقی و اضافه وزن‬
‫‪%19‬‬
‫سایر عوامل‬
‫‪%36‬‬
‫فشار خون باال‬
‫‪%15‬‬
‫کم تحرکی‬
‫‪%13‬‬
‫کلسترول خون باال‬
‫‪%11‬‬
‫مصرف ناکافی میوه و سبزی‌‬
‫‪%1‬‬
‫قند خون باال‬
‫‪%2‬‬
‫مصرف دخانیات‬
‫‪%3‬‬
‫‪49‬‬
‫چه باید کرد؟‬
‫• شناسایی عوامل خطر اولیه‬
‫• پیشگیری و کنترل عوامل خطر اولیه‬
‫‪50‬‬
‫استراتژي‌جهاني مقابله با‬
‫بيماري‌هاي غیرواگیر‬
‫مراقبت و ارزيابي عوامل‬
‫خطر بيماري‌هاي غیرواگیر‬
‫‪51‬‬
‫پيشگیري اوليه براي كاهش‬
‫مواجهه با عوامل خطر‬
‫مراقبت از بيماران براي‬
‫پيشگیري از عوارض‬
‫تقويت هماهنگي بین بخش ي در مراقبت عوامل خطرساز بيماري‌‌هاي غیرواگیر از طريق‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫فرهنگ سازي و نهادينه كردن شيوه زندگي سالم در جامعه از طريق رسانه ملي و مطبوعات‪،‬‬
‫شهرداري‌ها و نهادهاي فرهنگي‬
‫آموزش و اطلع‌رساني بهبود شيوه زندگي براي نوجوانان توسط آموزش و پرورش‬
‫حفظ امنيت و سلمتي مواد غذايي سالم از طريق هماهنگي وزارت جهاد كشاورزي و صنايع‬
‫غذايي‪ ،‬وزارت بهداشت‬
‫تربيت بدني‪،‬‬
‫ترويج فعاليت بدني مناسب و متناسب با تاكيد بر ورزش همگاني از طريق سازمان ‌‬
‫وزارت بهداشت و وزارت كشور‌‬
‫پيشگیري از استعمال دخانيات و مصرف الكل‪ :‬وزارت صنايع و معادن‪ ،‬وزارت دادگستري‪،‬‬
‫وزارت بازرگاني و وزارت بهداشت‬
‫همكاري با انجمن‌هاي علمي و پژوهش ي براي پايش و ارزشيابي برنامه‌هاي مداخله‌اي مؤثر‬
‫حمايت از سازمان‌هاي مردم نهاد براي ترويج شيوه زندگي سالم‬
‫‪52‬‬