Transcript سالمندی
مراقبت از بيمار سالمند Young Old 60-74 Middle Old 75-84 Old Old 85 & older Presently: 12.8% of population 2030: will increase to 20% of population geriatric: طب سالمندان gerontology : پيري شناسي gerontologic nursing : پرستاري سالمندي فرايند آرترواسكلروتيك كاهش برون ده قلب كاهش توانايي پاسخ به استرس كاهش سرعت برگشت ضربان قلب حداكثرضربان قلب درهرسن=سن به سال220- افزايش فشار خون به صورت زير: پرفشاري خون فقط سيستوليك پرفشاري خون اوليه :فشار خون دياستوليك بيشتر از 90ميلي متر جيوه است. پرفشاري خون ثانويه :افزايش فشارخون در رابطه با علت زمينه ايي انواع بيماريهاي قلبي-عروقي عاليم بيماري قلبي به صورت خستگي،تهوع و ناراحتي شكمي افزايش حجم باقيمانده ريه كاهش ظرفيت حياتي كاهش تبادالت گازي و ظرفيت انتشار كاهش كارايي سرفه خستگي و تنگي نفس هنگام فعاليت مداوم اختالل در التيام زخم به علت كاهش اكسيژن رساني اشكال در بيرون دادن خلط و ترشحات ريوي كاهش قدرت حفاظت در برابر عوامل محيطي كاهش تعريق كاهش ترشح چربيهاي طبيعي عدم تحمل نسبت به گرما پوست خشك برجسته شدن استخوان ها در زنان :تنگ شدن و كاهش حالت ارتجاعي واژن و كاهش ترشحات واژينال در مردان :كاهش اندازه آلت تناسلي پاسخ جنسي آهسته تر در هر دو جنس كاهش تراكم استخواني كاهش اندازه و قدرت عضالت تحليل رفتن غضروف مفاصل كوتاه شدن قد استعداد شكستگي گوژپشتي درد كاهش نيرو كاهش قدرت انعطاف و نرمي و تحمل مردان : BPH :احتباس ادرار تكرر ادرار احساس عدم تخليه كامل ادرار بيدار شدن مكرر در شب براي ادرار زنان :شل شدن عضالت پرينه ،بي ثباتي دترسور(بي اختياري) سندرم تكرر اضطرار ،دفع قطرات ادرار هنگام سرفه خنده و تغيير وضعيت كاهش دفع بزاق اشكال در بلع غذا تاخير در تخليه مري و معده كاهش حركات گوارشي خشكي دهان پري معده سوزش سر دل سوء هاضمه يبوست نفخ ناراحتي شكمي كاهش سرعت عصبي فقدان درك حس هاي محيطي افزايش حالت گيجي همراه با بيماريهاي جسمي كاهش گردش خون مغزي(از دستد ادن تعادل و افتادن) بينايي: كاهش تمركز روي اشياء نزديك عدم تحمل نورهاي خيره كننده اشكال در تطابق در صورت تغيير نور كاهش توانايي تشخيص رنگها شنوايي: كاهش توانايي در شنيدن صداهاي پرفركانس چشايي و بويايي: كاهش توانايي در حس كردن طعم و بو استفاده از شكر و نمك اضافي به دليل كاهش فعاليت كليوي :مقدار داروهايي كه از راه كليه دفع مي شوند كاهش داده شود داروهايي با محدوده ايمني كم با احتياط داده شوند كاهش رسيدن داور به اندام هدف به دليل كاهش برون ده قلبي پاسخ متناقض يا غير معمول دارو به صورت بروز عوارض و مسموميت تداخل دارويي به دليل چند مشكلي بودن و چند دارويي بودن كاهش جذب دار وها از روده به دليل مصرف مسهل ها به دليل كاهش فعاليت كليوي :مقدار داروهايي كه از راه كليه دفع مي شوند كاهش داده شود داروهايي با محدوده ايمني كم با احتياط داده شوند كاهش رسيدن داور به اندام هدف به دليل كاهش برون ده قلبي پاسخ متناقض يا غير معمول دارو به صورت بروز عوارض و مسموميت تداخل دارويي به دليل چند مشكلي بودن و چند دارويي بودن كاهش جذب دار وها از روده به دليل مصرف مسهل ها ناتواني در حركت سرگيجه سقوط و زمين خوردن بي اختياري در دفع اختالل خواب سندرم نقص ايمني در سالمندان افسردگي دليريوم دمانس ها آنفاركتوس متعدد آلزايمر عاليم: از گيجي تا عدم شناسايي مكان و زمان كاهش هوشياري از خواب آلودگي تا بي قراري و بيش فعالي تفكر آشفته كاهش دامنه توجه هذيان ،پارانويا ،ترس ،اضطراب عوامل ايجا د كننده :بيماري ،دارو مسموميت با الكل ،كم آبي شديد ،سفتي مدفوع،ضربه به سر ،عفونت ،و.... افتراق دليريوم از دمانس درمان علت ايجاد كننده آرام و ساكت كردن محيط صحبت و ارتباط نزديكان بيما ربا وي و لمس او بررسي مداوم بيمار %5افراد باالی 65سال دچار دمانس شدید هستند %15افراد باالی 65سال دچار دمانس خفیف هستند ریسک دمانس با افزایش سن باال میرود بطوریکه افراد باالی 85سال %16-25دچار دمانس میباشند Dementia Symptoms of Dementia Behavioral and Cognitive symptoms Functional changes Psychological Symptoms (BPSDs) 50 different causes Neurological disorders such as Alzheimer’s (est. 5070% of people with dementia have Alzheimer’s) Vascular disorders such as multi-infarct disease (multiple strokes) Inherited disorders such as Huntington’s Infections such as HIV Nerve cells are OK Blood supply is damaged • no oxygen gets to the cell • no nutrients get to the cell Then … the nerve cells die سوء مصرف الکل استفاده از داروها اختالالت روانی هيدزوسفالی با فشار طبيعی آلزايمر دمانس ناشی از انفارکتوس های متعدد مخلوط آلزايمر و آنفارکتوس مغزی آلزايمر 60 :درصد انفارکتوس های متعدد يا دمانس عروقی 5 -20 :درصد بيماريهای غير آلزايمری مانند پارکينسون ،ايدز و بيماری پيک :کمتر از 15درصد .1وجود اختالل حافظه(عدم توانائی به یادآوری مطالب یاد گرفته شده قبلی ونیز ناتوانی در یادگیری مطالب جدید) .2آفازی .3آپراکسی .4اختالل درعملکرد اجرائی وجود مورد 1ویکی از سه مورد بعد مطرح کننده دمانس است شایعترین نوع دمانس آلزایمر است یک بیماری نورودژناتیو درمغز است که باعث دژنریشن سلولهای مغزی میشود وغیر قابل برگشت است. بیمار دچار تغییرات شخصیت-حافظه -تکلم و....... میگردد. تشخیص براساس کلینیک وتستهای روانشناختی است. تشخیص قطعی با اتوپسی است. داروها سیر بیماری را کند می کند ولی باعث درمان نمیشود %50-60 دمانس ها آلزایمر هستند. %50 مبتالیان به دمانس باالی 65سال دمانس نوع آلزایمر دارند. %15-25 مبتالیان به دمانس باالی 85سال دمانس شدید دارند. بعد از سن 85سال اکثر دمانس ها از نوع آلزایمر است. در حال حاضر از هر 4-6نفر باالی 85سال یک نفر آلزایمر دارد که درسال 2050از هر دو نفریک نفر مبتال خواهد بود. میزان ابتال به آلزایمر درافراد باالی 85سال درخانمها بیشتر از آقایان است نسبت مرد به زن. 14/11 رسوب پروتئين ها ی بتا آميلوئيد ››› ايجاد پالک های پيری و نوروفيبريلها(توده ايی درهم از نورون ها) در قشر مغز ››› آتروفی مغزی نوروترسميتر تخريبی در اين بيماری :استيل کولين پروتئين های تائو .1 .2 .3 .4 .5 سن جنس فاکتورهای ژنتیکی تحصیالت افسردگی .6فاکتورهای عروقی .7ضربه مغزی .8بیماریهای تیروئید .9سیگار .10فیلدالکترو مگنتیک .1 .2 .3 شروع بیماری تدریجی با سیر پیشرونده است ومعموال با یک حادثه مهم در زندگی شروع میشود. بیمار هفت مرحله راطی میکند کاهش عملکرد شناختی (کندی پاسخ ها). فراموشی کلمات خانواده متوجه فراموشی کلمات میشوند. .4بیمار مشخصا اختالل عملکرد پیدا میکند. .5شروع دمانس ADLمختل میشود.به نظافت خود نمیرسد نمی تواند لباس خود را بپوشد ونهایتا نمیتواند ارتباط برقرار کند .6تمام سیستم ها به سمت سستی میرود. .7اصال صحبت نمی تواند بکند وزندگی نباتی پیدا میکند. MRI و CTاسکن رد اختالالتی مانند عفونت ،هيپوتيروييدی ،پارکينسون، کمبود ويتامين B12و ساير عللی که اختالالت شناختی را باعث می شوند. آزمايشات خونی آزمايش مغزی نخاعی مقياس بررسی افسردگی و آزمون کشيدن ساعت و ..... Normal Mild Cognitive Impairment Moderate Cognitive Impairment Severe Cognitive Impairment اشکال دریادگیری از دست دادن زمان ومکان اختالل درقضاوت به دنبال کلمات درذهن میگردند. تغییر درشخصیت در حال حاضر درمان بيماری آلزايمر بيشتر شامل درمانهای عالمتی ،درمان اختالالت رفتاری و داروهای کاهنده سير پيشرفت بيماری است. درمانهای غير دارويی :از راههای غير دارويی کاستن از پرخاشگری و بيقراری ،شناسايی و رفع عللی است که سبب پرخاشگری بيمار میشود .مثالً از تغيير محيط زندگی و جابجا کردن وسايل وی بايد اجتناب کرد .گاهی اوقات حضور افراد بيگانه و ناآشنا سبب ترس و بی قراری وی میشود .ماساژ بيمار و معطر کردن محيط و موزيک آرام در برخی بيماران سبب کاهش بيقراری میشود .ورزشهای سبک و کارهای ساده مثل قدم زدن يا حتی کندن علفهای هرز باغچه میتواند سبب آرامش بيمار شود. گرچه هنوز درمانی برای بيماری آلزايمر وجود ندارد اما با استفاده از داروها میتوان سير پيشرفت بيماری را کم کرد و از شدت اختالل حافظه و مشکالت رفتاری بيمار کاست .داروهای مورد تاييد برای بيماری آلزايمر شامل موارد زير است. داروهای آرامبخش و ضد جنون :اگر با روشهای غير دارويی نتوان رفتارهای آزاردهنده ،بی قراری و پرخاشگری بيمار را کمتر کرد میتوان از داروهای جديد ضد جنون مثل اوالنزاپين، کوتياپين و ريسپريدون استفاده کرد .گاهی اوقات افسردگی سبب پرخاشگری بيمار است که با استفاده از داروهای ضد افسردگی مثل فلوکستين میتوان آن را درمان کرد. داروهای ضد کولين استراز :در بيماری آلزايمر مقدار استيل کولين که يکی از واسطههايی شيميايی مداخله گر در حافظهاست کم میشود .داروهای مختلفی برای افزايش مقدار استيل کولين پايانههای عصبی استفاده میشوند از جمله ريواستيگمين () ،Exelonدانپزيل () ،Ariceptو گاالنتامين ( Razadyne).اين داروها سبب بهبود حافظه ،عملکرد شناختی و عملکرد اجتماعی بيمار میشوند .اين داروها تا حدودی رفتارهای غير طبيعی بيمار را نيز اصالح میکنند .مشکل عمده اين داروها عوارض گوارشی ،تهوع ،استفراغ ،دل پيچه و اسهال است که با افزايش تدريجی دارو ،مصرف همراه صبحانه و شام و با مايعات يا آب ميوه از شدت عوارض کاسته میشود. ممانتين( Ebixa, Namenda):داروی ديگری که در درمان موارد متوسط تا شديد بيماری آلزايمر استفاده میشود و تا حدودی هم اثرات محافظتی بر روی سلولهای مغزی دارد ممانتين است .اين دارو نيز سبب بهتر شدن توانايی شناختی و حافظه بيمار میشود .گيجی و منگی مهمترين عوارض اين دارو هستند .دارو را میتوان همراه با غذا مصرف کرد. داروهايی که اثر بخشی آنها به تاييد نرسيدهاست :داروها مختلف شيميايی و گياهی وجود دارند که بر اساس برخی مطالعات برای بيماری آلزايمر توصيه شدهاند اما اثر بخشی آنها هنوز به تاييد نرسيدهاست .ويتامينها مثل ويتامين،Eويتامينهای گروه ب ،امگا ،۳استروژن ،جينکوبيلوبا ،داروهای ضد التهاب مثل بروفن از اين دسته داروها هستند .رژيم غذايی سالم شامل مصرف روزانه سبزی و ميوه و کاهش مصرف چربیهای اشباعبه عالوه مصرف مناسب مواد غذايی حاوی ويتامينهای "آ ،سی و ای" يکی از راههای مهم پيشگيری از آلزايمر است. گاما سکرتاز سابقا ً" برای درمان آلزايمر مورد آزمايش قرار گرفته بود به سالمند توصیه نمائید: وسایلی که همیشه استفاده میکنند مانند عینک،ساعت و..رادرجای مشخص بگذارند. به اخبار گوش دهند یاکتاب وروزنامه بخوانند. درجمع دوستان وفامیل به یادآوری خاطرات گذشته بپردازند وآلبومهای قدیمی راباهم ورق بزنند. بازی های فکری مثل شطرنج انجام دهند. مشاعره بادوستان وحل جدول مطالبی راکه ممکن است فراموش کنند دردفتری یادداشت کنند. شیشه های مخصوص دارو را با برچسب رنگی مشخص نمایند. ازموادغذائی با چربی وشیرینی ونمک کمتر استفاده نمایند. تقويت فعاليت شناختی تامين امنيت فيزيکی کاهش اضطراب و بی قراری بهبود ارتباط تقويت استقالل در مراقبت از خود براوردن نيازهای روابط اجتماعی و صميمت تقويت تغذيه کافی تقويت تعادل بين فعاليت و استراحت