Transcript آشنایی با رشته کاردرمانی

‫کار درمانی‬
‫بنام خداوند بخشنده‬
‫بخشایشگر‬
‫تهیه کنندگان‬
‫مهدی وندادی شهرزاد فاضلي‬
‫دانشجویان رشته شنوایی شناسی دانشگاه علوم پزشکی همدان‬
‫ورودی ‪89‬‬
‫‪1‬‬
‫دانشکده علوم توانبخشی‬
‫استاد راهنما‬
‫جناب آقای وحید راشدی‬
‫‪2‬‬
‫فهرست‬
‫‪‬مقدمه‬
‫‪‬تعريف‬
‫‪‬نگاهي به تاريخچه در جهان و ايران‬
‫‪‬تفاوت كاردرماني با فيزيوتراپي‬
‫‪‬تفاوت كاردرماني با روانشناسي‬
‫‪‬محيط كاري‬
‫‪‬وظايف‬
‫‪‬چه كساني تحت كاردرماني قرار ميگيرند‬
‫‪‬وضعيت در ايران و جهان‬
‫‪‬اهداف‬
‫‪3‬‬
‫مقدمه‬
‫کار درمانگرها به مردم کمک میکنند تا توانايیهايشان را برای‬
‫انجام کارهای روزمره و در محيط کاری افزايش دهند‪ .‬آنها بر‬
‫روی افرادی که از لحاظ ذهنی ‪ ،‬فيزيکی ‪ ،‬رشدی يا روانی‬
‫ناتوانی دارند‪ ،‬کار میکنند و عملکرد دستگاه حرکتی و قدرت‬
‫تفکر و نتيجهگيری آنها را باال میبرند‪ .‬هدف کار درمانگرها‬
‫کمک به بيماران برای داشتن يک زندگی مستقل ‪ ،‬سازنده و لذت‬
‫بخش میباشد‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫تعريف رشته ‪:‬‬
‫کاردرمانی ( ‪)Occupational therapy‬‬
‫از دو واژه ‪ Occupational‬به معنی حرفه ‪ ،‬شغل یا پیشه و‬
‫‪ therapy‬به معنی درمان‪ ،‬معالجه تشکيل شده است که استفاده‬
‫درمانی از کارها و فعا ليت های روزمره زندگی برای افراد و‬
‫گروه ها با هدف تسهيل مشارکت آن ها در نقش های زندگی و‬
‫موقعيت های منزل‪ ،‬مدرسه ‪ ،‬محیط کار و اجتماع است ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫نگاهی به تاريخچه کاردرمانی در جهان‬
‫اگرچه کار درمانی رشته نسبتا جديدی ومربوط به اوايل قرن بيستم است‬
‫اما اين نگرش که کار و فعاليت هدفمند تاثير مستقيمی در سالمت افراد‬
‫دارد به هزاران سال قبل برميگردد‪ .‬در واقع ميتوان گفت که تاريخچه‬
‫کاردرمانی روايت پيدايش درک علمی از کار و فعاليت هدفمند ميباشد‪.‬‬
‫احتماال اولين نگرش درمانی به کار وفعاليت در ميان مصريان باستان‬
‫شکل گرفته است‪ .‬اما اسناد تاريخی نشان از اين دارد که استفاده از کار به‬
‫عنوان ابزاری برای بهبود در درمان جنون (که اکنون اختاللت روانی‬
‫ناميده ميشود) بوده است‪ .‬مثال توماس ويليس مبدع کلمه نورولوژی تاثير‬
‫کار را در درمان جنون ذکر کرده است ‪ .‬اين نگرش تا اوايل قرن نوزدهم‬
‫پا برجا بود وبه صورت پراکنده مورد استفاده قرار ميگرفت‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫تا قبل از قرن نوزدهم بيماران روانی را ديوانه ميخواندند وآنها را در‬
‫زندان يا دور ازمردم نگه ميداشتند و آنها را برای سايرين خطرناک‬
‫ميدانستند در آمريکا به گونه ای بود که آنها را در قفس و يا حتی در کنار‬
‫حيوانات نگه ميداشتند‪.‬‬
‫در سال ‪1793‬فيليپ پينل با ساخت اولين بيمارستان روانی با اين اعتقادات‬
‫خرافی به جدال برخواست و در کتابش که در سال ‪ 1801‬چاپ شد‬
‫رويکرد خود را بصورت تمرينات فيزيکی و کار های دستی توصيف‬
‫کرد‪ .‬او معتقد بود کاری که با زحمت وتالش انجام گيرد بهترين فاکتور‬
‫در حفظ روحيه شاد و سالمتی فرد است واز طرفی توانايی بيمار برای‬
‫بازگشت به حرفه و عاليق قبلی با تالش و کوشش بهترين نشانه بهبود وی‬
‫است‪ .‬اين رويکرد که به درمان اخالق محور معروف شد دارای ويژگی‬
‫هايی مانند احترام به اين افراد و حفظ شرافت وکرامت انسانی بود‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫پينل در سال ‪ 1809‬يک برنامه درمانی بر اساس به کار گيری انواع‬
‫فعاليت با توجه به عالقه بيماران ‚ تميرنات جسمانی ‚استفاده از محيط باز‬
‫ونيز موزيک تنظيم کرد‪ .‬که بر اساس کار او تيمارستان های زيادی ايجاد‬
‫شد که شامل اتاق هايی برای کار های دستی‚ باغبانی و کارهای هنری و‬
‫خالقانه بود‪ .‬موفقيت اين مراکز باعث شد تعداد بيماران بيشتر از ظرفيت‬
‫آنها باشد‪.‬‬
‫‪8‬‬
Bicerre asylum
9
Phillip Pinel
10
‫‪11‬‬
‫استفاده از کار به عنوان عاملی برای درمان‬
‫گرچه اين روش درمان تغييرات بنيادی زيادی را باعث شد اما در اواخر‬
‫قرن نوزدهم به کمرنگی گرائيد‪ .‬کم کم استفاده از واژه رويکرد درمانی‬
‫اخالق محور فراموش شد گرچه به عنوان اصلی در روانپزشکی پذيرفته‬
‫شده بود اما زياد در علم پزشکی تجربی آن زمان نمی گنجيد‪.‬‬
‫خوشبختانه در اين زمان پرستاری به نام سوزان ترسی دوباره استفاده‬
‫از کار را در درمان بيماران روانی مطرح ساخت وشروع به آموزش‬
‫دانشجويان پرستاری در خصوص استفاده درمانی از فعالييت نمود‪.‬‬
‫او در سال ‪ 1910‬کتابی را منتشر کرد که جمع آوری سخنرانی هايش بود‬
‫و در آن اظهار داشت که فعالييت می تواند به بازيابی پيوند های بيمار با‬
‫جامعه و ايجاد ارتباطات محسوس بين بيمار وجامعه کمک کند‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫در سال ‪ 1915‬اولين آموزشگاه حرفه ای کاردرمانی توسط اسالگل تاسيس‬
‫شد‪ .‬او کاردرمانی را برای غلبه بر برخی عادات نادرست بکار برد‪ .‬خانم‬
‫اسالگل به عنوان مادر کاردرمانی جهان شناخته شده است‪ .‬او در سالهای‬
‫‪ 1920‬تا ‪ 1930‬استانداردهای آموزشی در کاردرمانی را برای کسانی که‬
‫می خواستند در اين حرفه مشغول گردند تدوين کرد‪.‬‬
‫‪13‬‬
Eleanor Cleark Slagle
14
‫در ‪ 15‬مارس ‪ 1917‬گروه کوچکی با اين نگرش که کار ميتواند نقش‬
‫عمده ای در سالمت ايفا کند گرد هم آمدند وانجمن ملی پيشرفت کاردرمانی‬
‫)‪ (NSPOT‬را تاسيس کردند که بعدا به انجمن کاردرمانی آمريکا‬
‫(‪ (AOTA‬تغيير نام داد‪.‬در واقع اين جلسه آغاز کار رسمی رشته کار‬
‫درمانی بود نام کار درمانی (‪ )Occupational Therapy‬نيز توسط‬
‫اولين رئيس اين انجمن جورج ادوارد بارتون پيشنهاد گرديد‪.‬فعالييت هايی‬
‫که در ابتدا در کاردرمانی مورد استفاده قرار ميگرفت بيشتر شامل هنر‬
‫های دستی بود که بعدا فعالييت های هنری وم‪.‬سيقی هم به آن اضافه شد‪.‬‬
‫‪15‬‬
William Rush johnson
Susan cox
George Edward Barton
Isabelle Newton
Dunton
Thomas Besell Kidner
16
George Edward Barton
17
‫جنگ های جهانی و کاردرمانی‬
‫جنگ جهانی اول يکی از حوادثی بود که توسعه رشته کاردرمانی را‬
‫تحت تأثير قرار داد‪ .‬تا قبل از جنگ جهانی اول کاردرمانی بيشتر در‬
‫بيماران روانی کاربرد داشت اما با بروز جنگ و افزايش تعداد‬
‫افرادی که دچار صدمات جسمی‪ ،‬ناتوانی و معلوليتهای ناشی از‬
‫جنگ شدند حيطه جديدی از کاردرمانی را تشکيل داد به صورتی که‬
‫ارتش از انجمن خواست که برای سربازان آسيب ديده و معلول‬
‫برنامه توانبخشی و بازتوانی را اجرا کند که اين نقطه عطفی در‬
‫پيشرفت توانبخشی خصوصا کاردرمانی بود‪.‬‬
‫ظاهری در پيشرفت اين رشته به چشم خورد اما در واقع همزمان با‬
‫پيشرفت علم روانشناسی و پزشکی پايه های علمی اين رشته نيز‬
‫محکمتر می گرديد‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫با شروع جنگ جهانی دوم دوباره نياز به کاردرمانی به دليل بروز‬
‫مشکالت روانی و معلوليتهای فراوان در ميان سربازان و افراد از جنگ‬
‫برگشته افزايش يافت که باعث اقبال عمومی به اين رشته شد به صورتی‬
‫تعداد کاردرمانگران از ‪ 1144‬نفر در سال ‪ 1941‬به ‪ 2265‬نفر در سال‬
‫‪ 1946‬رسيد‪ .‬عوارض جسمی و روانی ناشی از جنگ و لزوم بازگرداندن‬
‫اين افراد به زندگی عادی بود که حيطه های جسمی و فعاليتهای روزمره‬
‫زندگی را بيش از پيش مورد توجه کاردرمانگران قرار داد‪ .‬اين پيشرفت‬
‫باعث نوشته شدن اولين کتاب مرجع کاردرمانی توسط ‪&Willard‬‬
‫‪Spackman‬با نام ‪Principles of Occupational‬در سال ‪1947‬‬
‫چاپ گرديد‪ .‬در همين سال بود که اولين کارشناسان کاردرمانی از‬
‫دانشگاه ‪ Southern California‬فارغ التحصيل شدند‪.‬‬
‫‪19‬‬
20
‫با تأسيس فدراسيون جهانی کاردرمانی ‪ WFOT‬در سال ‪ 1952‬که با‬
‫همکاری ‪ 10‬کشور همراه بود ارتباطات اين رشته در سطح بين المللی‬
‫مطرح گرديد‪ .‬اين فدراسيون در سال ‪ 1959‬به عضويت سازمان جهانی‬
‫بهداشت درآمد و از سال ‪ 1963‬نيز به عنوان يکی از سازمانهای غير‬
‫دولتی ‪ NGO‬در سازمان ملل شناخته شد‪ .‬اين فدراسيون هم اکنون حدود‬
‫‪ 70‬عضو دارد که ايران نيز در سال ‪ 2004‬به عضويت اين فدراسيون‬
‫درآمد‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫تاریخچه کاردرمانی در ایران‬
‫در سال ‪ 1350‬برای اولين بار به منظور ايجاد بخش کاردرمانی در‬
‫بيمارستان شفا يحيائيان يک تراپيست کاردرمانی به نام خانم يانسن از‬
‫طرف سازمان بهداشت جهانی ‪ W.M.O‬در اختيار اين بيمارستان‬
‫قرار گرفت‪.‬‬
‫تعدادی ديپلمه‪ ،‬تکنسين کاردرمانی زير نظر اين تراپيست شروع به‬
‫کارآموزی کردند‪ ،‬اما برای پيشرفت اين رشته احتياج به تراپيست‬
‫های کاردرمانی با تحصيالت ليسانس بود به همين دليل دانشکده‬
‫توانبخشی و رفاه اجتماعی از مهرماه سال ‪ 1352‬در رشته های‬
‫کاردرمانی‪ ،‬فيزيوتراپی و گفتاردرمانی دانشجو پذيرفت‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫به دليل نياز جامعه به اين متخصصين در سال ‪ 1366‬دانشگاه شهيد‬
‫بهشتی نيز برای اولين بار در اين رشته دانشجو پذيرفت‪ ،‬همين طور‬
‫دانشگاه علوم بهزيستی و توانبخشی در سال ‪ 1372‬برای اولين بار‬
‫رشته کاردرمانی را بنا نهاده و در پائيز سال ‪ 1366‬اولين انجمن‬
‫کاردرمانی در ايران تاسيس شد‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫تفاوت کاردرمانی با فيزيوتراپی‬
‫هدف اصلی هر دو کمک به روند بهبود بيماری است‪ .‬تمرکز اصلی در‬
‫فيزيوتراپی درمان مشکالت جسمی است ولی کاردرمانی بر اساس ديدگاه‬
‫کلی نگری که دارد عالوه بر تمرکز برای حل مشکالت جسمی بيمار ‪،‬‬
‫شرايط روانی بيمار را هم در نظر می گيرد‪ .‬همچنين هدف اصلی‬
‫کاردرمانی فقط حل مشکل بيمار نيست ‪ ،‬بلکه ايجاد عملکرد مفيد و‬
‫بازگشت بيمار به زندگی کاری و اجتماعی است‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫ابزار يک کاردرمانگر ‪ ،‬غالبا ابتکار اوست و به منظور بهبود بيمار از‬
‫فعاليت های هدفمند با استفاده از ساده ترين ابزار که متناسب با شرايط‬
‫بيمار است استفاده می کند طوری که بيمار با يادگيری تمرينات و فعاليت‬
‫های درمانی می تواند آنها را در خارج از کلينيک انجام دهد و روند‬
‫درمان را سريعتر کند‪ .‬در حالی که در فيزيوتراپی درمان غالبا به دو‬
‫شکل کلی است ‪ ،‬يا استفاده از مداليته های درمانی ( نظير اولتراسوند ‪،‬‬
‫مادون قرمز ‪ ،‬ماورابنفش ‪ ،‬دستگاه های الکترو تراپی ‪ ،‬استيموالتورها و‬
‫تنس ها و هات پک ‪ ،‬آيسينگ ‪ ،‬ويبراتور و‪ )...‬و يا تمرين های درمانی‬
‫حرکتی ( نظير تمرين های ‪ ،PRE‬تقويت عضالت ال تکرار و افزودن‬
‫وزنه ها ‪ ،‬کشش و مهار عضالنيو ‪ )...‬و به دليل استفاده از تجهيزات و‬
‫دستگاه های خاص درمان بيمار محدود به کلينيک است‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫بنابراين در مورد بسياری از بيماران مراجعينی که از لحاظ اوضاع‬
‫روحی و روانی ‪ ،‬انگيزه ی کافی برای تمرين درمانی ندارند و يا از هوش‬
‫کافی برای پيروی از دستورات تمرين ها برخوردار نيستند و ادراک‬
‫کالمی مطلوبی برای انجام آنچه به صورت يکنواخت از ايشان خواسته‬
‫شده است ندارد ‪ ،‬فيزيوتراپی به مشکل برخورد می کند ‪ ،‬چرا که رويکرد‬
‫مکانيکال دارد و انگيزه دادن به بيمار از طريق ارائه ی فعاليت های‬
‫ابتکاری و هدفمند در چارچوب کاريشان نمی گنجد‪ .‬حال آن که در‬
‫رويکرد کلی نگر کاردرمانی ‪ ،‬اين افراد نيز شانس بازتوانی دارند و می‬
‫توانند تحت پوشش خدمات کاردرمانی واقع شوند‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫هدف از درمان بيمار در کاردرمانی ايجاد يا بهبود عملکرد بيمار در‬
‫زندگی است و فعاليت هايی که ارائه می دهد اغلب بر همين مبناست به‬
‫عبارتی ديگر کاردرمانی معتقد است اگر عضله بيمار تقويت شود و يا‬
‫ضايعه از بين برود ولی بيمار نتواند از عضو آسيب ديده برای انجام‬
‫فعاليت های روزمره ی زندگی اش استفاده کند درمان انجام نشده است‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫روانشناس صرفا به درمان بيماری می پردازد ولی کاردرمانی بعد از درمان‬
‫سعی دارد مهارت هايی که بيمار آموخته را به روند زندگی بيمار تعميم دهد‬
‫تا امکان بازگشت به بيماری به حداقل برسد‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫چه كساني تحت كاردرماني قرار میگیرند؟‬
‫بطور خالصه تمامی افرادی که به علت مشکل يا مشکالتی الزم‬
‫است تحت درمان گيرند تا به استقالل در عملکردهای مورد نظر‬
‫برسند تحت اين روش درمانی قرار میگيرند ‪ .‬مشکالت اين افراد‬
‫دامنه وسيعی را دربر میگيرد و میتواند حاصل يک صدمه ‪ ،‬يا‬
‫تصادف باشد يا ناشی از بيماری جسمی ‪ ،‬اختالل عاطفی ‪،‬‬
‫تعارضات و فشارهای روانی و يا حتی تاخير در رشد و يا‬
‫اختالالت مادرزادی ‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫وضعيت کاردرمانی در ايران وجهان‬
‫کشور ما با کمبود متخصص اين رشته روبرو است و هر ساله بيمارستان ‪،‬‬
‫کلينيک های توانبخشی سازمان بهزيستی کشور و هالل احمر برای جذب‬
‫فارغ التحصيالن کاردرمانی اعالم نياز می کنند‪ .‬همچنين فارغ التحصيل اين‬
‫رشته می تواند با مجوز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و‬
‫سازمان بهزيستی اقدام به تاسيس کلينيک خصوصی کند‪.‬‬
‫بر طبق آمار دفتر کار اياالت متحده کاردرمانی يکی از سريع ترين شغل‬
‫هايی است که به طور بسيار وسيع رو به گسترش است‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪31‬‬
‫فعاليت در بيمارستان ها و درمانگاه ها و مجتمع های توانبخشی‬
‫خصوصی و دولتی‬
‫فعاليت در بيمارستان های روانی‬
‫فعاليت به صورت خصوصی در کلينيک های کاردرمانی‬
‫فعاليت در بخش جراحی دست به عنوان درمانگر دست‬
‫ساخت اسپلينت اختصاصی دست و پا (اسپلينت وسيله ای است که‬
‫برای حمايت يا افزايش عملکردی عضوی از بدن به کار می رود‪).‬‬
‫فعاليت در مراکز آموزش حرفه ای معلولين‬
‫فعاليت در مدارس کودکان استثنايی‬
‫فعاليت در مراکز نگهداری معلولين‬
‫فعاليت در مراکز نگهداری سالمندان‬
‫فعاليت در مراکز تصميم گيری در مورد نظام توانبخشی‬
‫فعاليت آموزشی و تدريس دانشجويان‬
‫همکاری با مراکز تحقيقاتی و مؤسسات پژوهشی‬
32
33
‫منابع مطالب‬
www.mui.ac.ir
[email protected]
www.ot-tabriz.blogfa.com
‫منابع تصاوير‬
www.art.com
www.alposters.co.ak
www.corbis.com
34
‫تصور کن اگر هرکس به‬
‫اندازه علم خودش حرف‬
‫میزد چه سکوتی بر دنیا‬
‫حاکم میشد‪.‬‬
‫ناپلئون‬
‫‪35‬‬
36