قرصهای ترکیبی
Download
Report
Transcript قرصهای ترکیبی
تنظیم خانواده
هدف كلي این برنامه :تأمین سالمت مادران و كودكان و
ایجاد هماهنگي بین رشد جمعیت و ابزار و عوامل توسعه
اجتماعي ،اقتصادي و فرهنگي كشور و نهایتا ً برقراري
عدالت اجتماعي است
ارتقائ کیفیت و کمیت خدمات تنظیم خانواده به
منظور بهبود سالمت جامعه
روشهاي پيشگيري از بارداري
انواع تقسيمبندي:
هورموني -غير هورموني
موقت – دائم
سنتي -مدرن
سنتي :عدم نياز به تجهيزات و امكانات خاص
موفقیت هر روش پيشگيري از بارداري بستگی دارد به:
•اثربخشی آن در جلوگیری از بارداری
•میزان استمرار استفاده صحیح از آن
•هيچيك از روش هاي پيشگيري از بارداري موجود از كارائي و اثربخش ي صد درصد
برخوردار نبوده و روش ايده آلي براي توصيه به كليه زوجين و در همه شرايط وجود ندارد.
بلكه الزم است متقاضيان استفاده از پيشگيري از بارداري در جريان فرايند مشاوره ضمن
كسب اطالعات الزم و آشنايي با روش هاي در دسترس ،روش مناسب را انتخاب نمايند.
روش انتخابي و ايده آل براي هر زوج ،روش ي است كه متقاض ي خود آن را انتخاب كرده و
قادر به استفاده صحيح از آن است ،به طوري كه روش انتخابي نه تنها از نظر فرد
داوطلب ،بلكه از نظر پزشكي نيز يك روش مناسب ،موثر و مطمئن باشد.
روشهای هورمونی
قرصهای خوراکی ()OCP=Oral Contraceptive Pill
قرصهای ترکیبی
()COC=Combined Oral Contraceptive
قرصهای پروژسترونی (دوران شیردهی)
( )POP=Progesterone Only Pill
آمپولهاي تزريقي
آمپولهاي ترکیبی
آمپولهاي پروژسترونی
قرصهای ترکیبی
قرص های ترکیبی:
• قرص های یک مرحله ای()Monophasic Pill
میزان ثابتی هورمون در تمام قرص ها وجود دارد .دوزاژ ترکیبی
یکسانی می باشند.
• قرص های چند مرحله ای()Multiphasic Pill
میزان هورمون در قرص ها ی مصرفی در طول یک سیکل متغیر
است و به نام های دو مرحله ای و سه مرحله ای شناخته می
شوند.
National Family Health Survey-2
قرص های ترکیبی یک مرحله ای
()Monophasic Pill
• فراورده های ایرانی شامل LDوHD
• امروزه استفاده معمول از قرص های ترکیبی به
محصوالت کم دوز LDمحدود می شود.
21قرص
لونورژسترل 0/15میلی گرم
اتینیل استرادیول 0/03میلی گرم
اثربخش ی 98:درصد
حاوی استروژن و پروژسترون
استروژن :اتینیل استرادیول
پروژسترون :لوونورژسترول
انواع:
قرصهای یک مرحله ای (مونوفازیک )LD-
قرصهای سه مرحله ای (تری فازیک)
قرصهای تری فازیک:
نوعی قرص LDهستند که بر اساس سه مرحله سیکل قاعدگی
(فولیکوالر ،پری اووالسیون ،لوتئال) ،مقدار استروژن و پروژسترون آنها
متفاوت است:
6قرص اول (نارنجی) استروژن و پروژسترون کمتر
(لونورژسترول 50میکروگرم اتینیل استرادیول 30میکروگرم)
5قرص دوم (زرد) استروژن و پروژسترون بیشتراز مرحله اول
(لونورژسترول 75میکروگرم اتینیل استرادیول 40میکروگرم)
10قرص سوم (سفید) استروژن مشابه مرحله اول ،پروژسترون بیشتر از
مرحله دوم
(لونورژسترول 125میکروگرم اتینیل استرادیول 30میکروگرم)
مکانیسم اثرقرصهای ترکیبی:
ممانعت از اووالسیون :اثر بر روی هیپوتاالموس و هیپوفیز و مهار ترشح گردد
تغییر در اندومتر (مهار پروليفراسيون اندومتر) و عدم آمادگی برای النه گزییی
افزایش غلظت موکوس سرویکس و ممانعت از عبور اسپرم
جلوگیری از لقاح از طریق تاثیر بر حرکات لوله های رحم
مزایاي قرصهاي ترکیبی
اثربخش ی باال
برگشت سریع باروری پس از قطع روش
نداشتن محدودیت سنی در استفاده از روش
منظم شدن،کاهش درد و خونریزی قاعدگی (کاهش سندرم پیش از قاعدگی یا )PMSو کم
خونی به دنبال قاعدگی ها
احتمال کاهش بروز کیست های تخمدانی
احتمال کاستن از بروز بیماریهای خوشخیم پستان
کاهش بروز بیماریهای التهابی لگن ()PID
کاهش بروز سرطانهای رحم وتخمدان
احتمال کاهش بروز اندومتریوز
احتمال کاهش آرتریت روماتویید
افزایش تراکم استخوان ها
کاهش بروز حاملگی خارج از رحم ()EP
معایب قرصهاي ترکیبی :
•نامناسب بودن برای افراد فراموشکار
•نیاز به تهیه بسته جدید در هر دوره قاعدگی
•پیشگیری نکردن از بیماریهای منتقله از راه تماس جنس ی
()STI
•مناسب نبودن برای مادران شیرده در 6ماه اول بعد از
زایمان
عوارض شايع قرصهاي ترکیبی:
•نکته:
بروز عوارض شایع معموال در ماههای اول مصرف ،كاهش اكثر آنها 3-2ماه
پس از شروع مصرف قرص
لكهبيني و خونریزی بين قاعدگی ها:
ناش ی از فراموش ی قرص -برطرف شدن پس از 3-2ماه
با شروع لکه بییی روزی 3مرتبه بمدت 5روز استفاده از داروهای ضد التهاب
غیر استروئیدی
اقدامات الزم در عوارض شايع قرصهاي ترکیبی
تهوع:
مصرف هنگام خواب یاهمراه باغذا -خوردن مایعات بیشترو سبزی ومیوه تازه
درمان موقت تهوع با ضد تهوع (ویتامین B6شبی یک قرص در 3-2ماه اول )
قطع قرص در صورت تهوع شدید و غیرقابل تحمل
سردرد خفيف:
مسکن معمولی
در صورت سردرد شدید و یا سردرد همراه با فشار خون باال یا عالیم عصبی یک طرفه یا اختالالت بینایی:
ارجاع به متخصص مربوطه و تغییر روش
حساسيت سينهها:
رعایت توصیه های بهداشتی( استفاده ازپستان بند محکم -مسکن معمولی – کمپرس سرد یا گرم)
نکات مهم:
در صورت شک به حاملگی :با مصرف همزمان قرص باید یالفاصله مصرف آن قطع
شود و تا اطمینان از وضعیت از کاندوم استفاده شود
در صورت آمنوره ناشی از قرص :بعد از یک دوره آمنوره بین مصرف دو بسته شروع
بسته دوم
درصورت دو دوره آمنوره شروع بسته سوم مشروط بر رد حاملگی با انجام آزمایش B-
- HCGدر صورت ادامه آمنوره ارجاع به متخصص
استفراغ 2-3 :ساعت بعد از مصرف قرص
یک قرص اضافه (از یک بسته دیگر) و ادامه بقیه قرصها طبق برنامه
در صورت تداوم استفراغ یا اسهال شدید :استفاده همزمان از یک روش کمکی دیگر
تا یک هفته پس از پایان بیماری
عوارض نادر قرصهاي ترکیبی
(لزوم ارجاع به متخصص)
تغییرخلق وخو (افسردگي)
لکه های رنگی درپوست صورت (كلوآسما)
بروز سرطان پستان
عوارض پیش سرطانی سرویکس
بروز تومورهای خوش خیم و بدخیم کبدی( آدنوم و کارسینوم کبد)
لخته شدن خون در وریدها( ترومبوز وریدی) ،به ویژه درافراد سیگاری ومبتال به اختالالت انعقادی
خون
سکته های قلبی(به ویژه درافراد سیگاری )
سکته مغزی(به ویژه درافراد سیگاری و دارای فشارخون باال)
افزايش فشارخون به بیش از 160میلیمتر جیوه روی 100میلیمتر جیوه
احتمال بروز خونریزیهای نامنظم رحمی
آمنوره
مواردمنع مصرف مطلق قرصهاي ترکیبی:
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
.9
.10
شك يا اطمينان به وجود بارداري
در فاصله زمانی کمتر از سه هفته پس از زایمان در زنان غير شيرده
شك به وجود كانسر سينه ،ابتال يا سابقه آن
هربدخیمی مشکوک یا وابسته به استروژن
کارسینوم آندومتر
مصرف سیگار در افراد 35ساله و باالتر
خونریزیهای رحمی بدون علت مشخص
بيماري فعال يا مزمن كبد (اختالل کار واضح کبدی و یاهپاتيت ويرال ،سابقه یرقان همزمان با
مصرف قرص ،آدنوم يا كارسينوم كبد ،سيروز کبدی ،تومورهای خوش خیم و بدخیم کبدی،
شیستوزومیازیس یا فیبروز شدید کبدی)
ابتالی فعلی یا سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی ،اختالالت ترومبوآمبولیک و یا شرایط مستعد
کننده آنها
بیماری عروق كرونر قلب -آنژین قلبی (هر نوع درد جلوی قلب وپشت استرنوم) سابقه این بیماریها یا
شرایط مستعدکننده آنها
مواردمنع مصرف مطلق قرصهاي ترکیبی:
.11بیماری دريچهاي قلب با عوارض ی مثل افزایش فشار ریوی ،خطر فیبریالسیون دهليزی ،سابقه
اندوکاردیت تحت حاد باکتریال و یا مصرف داروهای ضد انعقادی
.12بیماریسيانوتيك قلب
.13فشارخون باال( 100/160و باالتر)
.14سكته مغزي
.15دیابت با بیماریهای عروقی –رتینوپاتی-نفروپاتی یا نوروپاتی یا ابتالی بیش از بیست سال به
دیابت
.16سردرد راجعه شامل میگرن با عالئم عصبی موضعی(کاهش میدان دید چشم بطور مشابه-
دیدن خطوط زیکزاگی روشن -احساس سوزن سوزن شدن در یک بازو -یک طرف صورت
یا زبان
مواردمنع مصرف مطلق قرصهاي ترکیبی:
.17میگرن بدون عالئم فوکال عصبی و سن بیشتر از 35سال بیشتر
.18افزایش چربی های خون (دیس لیپدمی بخصوص لیپوپروتیینمی نوع )2
.19سابقه هر بیماری مرتبط با مصرف قرص مثل کره،فشارخون باال ،پانكراتيت حاد – پمفیگوئید
حاملگی – سندرم استیون جانسون = Thrombotic Thrombocytopenic
Purpura-Hemolytic Syndrome
.20شرایط نیازمند به بی حرکتی کامل (مثل جراحي -بايد 28روز قبل از جراحي قرص تا پایان دوره
بی حرکتی عمل قطع شود)
.21ابتال به
Serious trauma,Cancer,Lukemia,Vascular
(disease)SLE,….
مواردمنع مصرف نسبي قرصهاي ترکیبی:
•
•
•
•
•
•
•
•
فشارخون کنترل شده بین90/140تا•/100
160
نئوپالزی داخل اپیتلیومی خفیف تا شدید•
سرویکس
•
بیماری فعال کیسه صفرا
•
سابقه یرقان انسدادی در حاملگی
•
خانمهای سیگاری کمتر از 35سال
توده پستانی تشخیص داده نشده
•
ترومبو فلبیت سطحی
•
بیماریهای دریچه ای بدون عارضه قلبی
مادران شیردهی که از زایمان آنها کمتر از
شش ماه می گذرد
میگرن بدون عالئم عصبی
دیابت بدون درگیری عروقی
افسردگی خیلی شدید
مصرف دارو برای اپی لپس ی (بهجز
والپروییک اسید )
مصرف ریفامپین یا گریزوفولوین
ابتالی به بیماری های التهابی روده مانند
کرون یا کولیت زخمی
زمان شروع قرصهاي تركيبي:
ً
-1دوران قاعدگی :شروع طي 5روز اول قاعدگي (ترجيحا از روز
اول و در ساعت معین)-ادامه تا 21روز -قطع به مدت 7روز
شروع مجدد پس از 7روز بدون توجه
(رخ دادن قاعدگي)
به زمان رخ دادن قاعدگي
-2غير از دوران قاعدگی :در هر زمان با اطمینان از عدم
حاملگی
در 7روز اول از کاندوم هم استفاده شود.
-3پس از سقط :طی 5روز اول پس از سقط
-4تغییر از یک روش دیگر:
معاینه و آزمایشهای الزم در قرصهاي ترکیبی:
ويزيت اول:
معاینه از نظر زردی – اندازه گیری فشارخون
اندازه گیری قد و وزن( -)BMIمعاینه سینه
BMIبیش از 30ویزیت پزشک قبل از تحویل قرص
•آزمایش پاپ اسمیر( 4-6هفته پس از زایمان)
•بررس ی مشکالت انعقادی و ليپيدهاي خون (درصورت سابقه ترومبوز ویا
بیماریهای قلبی در بستگان درجه یک زیر 50سال)
•اندازه گيری تری گلیسرید(:بیش از 250میلی گرم در 100میلی لیتر آزمایش
مجدد 2-4هفته بعد وبیش از 500میلی گرم در 100میلی لیتر قطع قرص به دلیل
احتمال پانکراتیت)
آزمایشات در ویزیت اول ضروری نیست
معاینه و آزمایشهای الزم در قرصهاي ترکیبی:
ويزيتهاي بعدي (پیگيری):
اولین بررس ی درعرض سه ماه و سپس هر 6ماه یکبار تا دو سال ،ازآن
پس درصورت نبود مشکل هرسال
بررس ي از نظر:
فشارخون -وزن ( -) BMIپیگیری بروز عالئم هشدار و عارضه ها -
بررس ی دقیق خانم های دارای بیماری مزمیی که اثرقرص روی آن بیماری
مشخص نیست (مثل گواتر)
درصورت وجود مشکل ،ارجاع به متخصص مربوطه
بررس ی ساالنه قند – چربی -لیپوپروتئين بطور روتين در:
خانم های 35ساله و باالتر
خانم های با سابقه بیماری قلبی یا فشارخون باال
دیابتی ها
خانم های با سابقه دیابت حاملگی
خانم های با نمایه توده بدنی بيشتر ار 30
ارجاع به سطوح باالتر
در صورت فراموش كردن مصرف قرص ترکیبی
LDو تری فازیک :
-1يک قرص و به یاد آوردن تا زمان مصرف قرص بعدی:
مصرف قرص فراموش شده به محض به یاد آوردنادامه مصرف قرصها طبق برنامه
مصرف دو قرص فراموش شده در دو شب متوالي
-2دو قرص
ادامه مصرف قرصها و استفاده از كاندوم تا يك هفتهادامه مصرف بقيه قرصها (روزي يك عدد)
-3بیش از دو قرص
استفاده از روش كمكي ديگر تا يك هفته-شروع بسته بعدي بالفاصله پس از اتمام بسته فعلي (بدون فاصله هفت روزه)
هشدار :ارجاع فوری به محض بروز عالیم ذیل در حین مصرف قرصهاي ترکیبی
.1
.2
.3
.4
.5
.6
درد شدید باالی شکم
درد قفسه سینه یا تنگی نفس یا سرفه با خلط خونی
تورم یا درد شدید در یک پا
مشکالت چشمی (از دست دادن یک طرفه قدرت بینایی یا کم شدن
میدان دید)
سردرد غیر معمول (شدید ،ضربانی ،یک طرفه)
سردرد با عالئم اولیه (تاری دید ،از دست دادن قدرت بینایی دوره
ای ،احساس سنگییی و پارستزی ،سختی در صحبت کردن و ضعف
یک طرفه)
آمپول هاي ترکیبی پیشگيری از بارداری
آمپول هاي ترکیبی پیشگيری از بارداری
آمپول سیکلوفم ()LUNELLE
تركيبي از استروژن و پروژسترون
5ميليگرم استراديول سيپيونات ( ) estradiol cypionateو 25ميليگرم
دپومدروكس ي پروژسترون استات ()MPA
اثر بخش ی 99.8%در سال اول استفاده
مكانيسم عمل:
جلوگيری از تخمک گذاری
دشوار نمودن رسیدن اسپرم به رحم از طریق افزایش غلظت ترشحات دهانه رحم
تاثير بر مخاط داخلی رحم ( مهار پروليفراسيون اندومتر)
جزء MPAباعث مهار تخمك گذاري و جزء استروژن باعث ايجاد الگوي خون ريزي مشابه با زناني
است كه از روش هاي هورموني استفاده نمي كنند .
مزاياي آمپول هاي ترکیبی
مزاياي شبيه قرصهای ترکیبی:
اثربخش ی باال
استفاده آسان و آسانی قطع استفاده
ً
برگشت نسبتا سریع باروری پس از قطع
کاهش خونریزی قاعدگی -بهبود دیسمنوره
مناسب براي افراد با سابقه حاملگي خارج رحمي ()EP
بی تاثیر بودن روی میل جنس ی
ادامه مزاياي آمپول هاي ترکیبی
مزاياي قابل مقايسه با قرصهای ترکیبی :
• مناسب براي افرادي كه با استفاده هر روزه يك روش
مشكل دارند (فراموشكار ،كوچنشین ،عقبمانده ذهیي)
• كم بودن عوارض ناش ي از استروژن
• كم بودن عوارض افزايش وزن و خونريزي نامنظم
• كم نشدن اثربخش ي در موارد اسهال و استفراغ
•
•
تأثیر كم بر سيستم انعقادي
قابل استفاده همزمان با آنتی بیوتیک ها(بجز ریفامپین و
گریزوفولوین)
معايب آمپول هاي ترکیبی
•عدم پيشگيري از STI
•عدم امكان قطع روش يا تغيير آن پس از تزريق آمپول تا از
بين رفتن اثر آن (اتمام دوره)
•مناسب نبودن براي دوران شيردهي تا شش ماهگی
عوارض شايع آمپول هاي ترکیبی :
•سردرد و سرگیجه -افزايش وزن خفیف -حساسيت سينهها
•آکنه -افزایش بروز افسردگی و اضطراب -
•کاهش HDLو کم شدن HDLبهLDL
•کم شدن مقدار و تعداد روزهای خونریزی قاعدگی
عوارض ناشایع :آمنوره – خونریزی نامنظم رحمی
نکته:
بروز عوارض شایع معموال در ماههای اول مصرف ،كاهش یا از بين رفتن
عالئم 3-2ماه پس از شروع
موارد منع مصرف آمپول هاي ترکیبی
مطلق:
شبيه قرصهای ترکیبی
نسبي:
شبيه قرصهای ترکیبی
(به استثنای ابتال به بیماری های التهابی روده)
(به اضافه :بیماری سلول داس ی شکل)
ارجاع فوری به محض بروز عالیم ذیل در حين مصرف آمپول هاي ترکیبی
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
درد شدید باالی شکم
درد قفسه سینه یا تنگی نفس یا سرفه با خلط خونی
تورم یا درد شدید در یک پا
مشکالت چشمی (از دست دادن یک طرفه قدرت بینایی یا کم شدن
میدان دید)
سردرد غیر معمول (شدید ،ضربانی ،یک طرفه)
سردرد با عالئم اولیه (تاری دید ،از دست دادن قدرت بینایی دوره
ای ،احساس سنگییی و پارستزی ،سختی در صحبت کردن و ضعف
یک طرفه)
زردی اسکلرا و پوست
آزمايشها و معاينات الزم:شبيه قرصهای ترکیبی
چگونگي مصرف:
تزریق هر ماه ( 3روز زودتر يا ديرتر)
تزريق عضالنی (باالی عضله بازو يا باسن) و عميق (با سر سوزن
بلند) بدون ماساژ دادن محل تزريق
هماهنگی دمای ویال با دمای بدن
برگشت باروري:
3-2ماه پس از آخرین تزریق
قرص پروژستروني
قرص پروژستروني دوران شیردهي (الينسترول)
مصرف فقط مادران شيرده تا 6ماه پس از زایمان
بدون اثر بر ميزان شير
مصرف روزانه ،راس ساعت معين
ارائه توسط كاركنان بهداشتی دوره ديده.
اثر بخش ی:
در صورت مصرف صحیح در دوران شیردهی،
%99است.
مكانيسم عمل قرص پروژستروني
•دشوار نمودن رسیدن اسپرم به رحم از طریق
افزایش غلظت ترشحات دهانه رحم
• جلوگيری از تخمک گذاری (در نیمی از موارد)
• تأثير بر مخاط داخلی رحم (آندومتر)
مزایای قرص پروژستروني
•نداشتن اثر منفی بر کمیت و کیفیت شیر مادر
•افزایش مدت زمان شیردهی
•قابل استفاده در مادران شیرده با فرزند کوچکتر از 6
ماه
•عدم نیاز به قطع روش قبل از عمل جراحی
•نداشتن فاصله 7روزه بین بسته ها و کاهش احتمال
مصرف نادرست
•بازگشت باروری بالفاصله پس از قطع قرص
معایب قرص پروژستروني
نیاز به مصرف روزانه ،راس ساعت معین
در غیر این صورت:
احتمال افزایش شکست روش (به ویژه
در مادران شیردهی که قاعدگی آنها باز گشته
است)
نامنظم شدن قاعدگی ها
تاثیر کمتر در پیشگیری از بارداری خارج رحمی
نسبت به داخل رحمی
عارضه شايع قرص پروژستروني
خونریزی نا مرتب رحمی
ً
معموال در ماه های اول مصرف پس از 2تا 3ماه از
بین رفته یا کاهش مییابد.
در صورت تداوم خونریزی نامرتب و یا نارضایتی فرد ،برای
قطع خونریزی ،کپسول مفنامیک اسید ( 250میلی گرمی)
روزی سه بار (در هر بار دو عدد) تا 5روز
در صورت تداوم خونریزی عليرغم درمان پس از 3
ماه ،فرد به متخصص زنان ارجاع داده شود
عوارض غیرشايع قرص پروژستروني
(ارجاع به متخصص)
•كيست های تخمدانی
•حاملگی خارج از رحم ()EP
•خونريزی شديد
•سردردهاي شديد (ميگرن ،سردرد های همراه با
تاری ديد) و يا سردرد های طوالنی مدت و مزاحم
•حساس شدن پستان
موارد منع مصرف مطلق قرص پروژستروني
•سابقه و ابتال به سرطان پستان
•خونریزی غیر طبیعی رحم
•اختالالت مزمن يا حاد كبدی (تومور ،هپاتيت و غیره)
•ابتالی فعلی به ترومبوز وریدهای عمقی -آمبولی
موارد منع مصرف نسبي قرص پروژستروني
وزن بیش از 70کیلوگرم
سابقه كلستاز بارداری
فشار خون باال ( 100/160ميلي متر جيوه و باالتر)
مص رررف هررم زم رران داروهررای ض ررد اپ رری لپس ر ی و ريف ررامپين
واحتماال گریزوفولوین(در صورت اجبار 2قرص روزانه)
سابقه EP
زمان شروع استفاده از قرص پروژستروني:
مادران شيرده:
)1عدم قاعدگی -تغذيه انحصاری شیرخوار با شیر
6هفته پس از زايمان
مادر:
)2بازگشت قاعدگي -تغذيه انحصاری با شیر مادر:
شروع مصرف قرص در يكی از پنج روز اول قاعدگي و
ً
ترجیحا روز اول
چگونگی استفاده از قرص پروژستروني:
هر بسته 28قرص دارد كه هر شب یکی راس ساعت معين
ميل ميشود
شروع مصرف بسته بعدی :بال فاصله پس از پایان بسته
قبلی
دقت شود :بين دو بسته قرص هیچ فاصله زمانی نباید وجود
داشته باشد
فراموش ي قرص پروژستروني
فراموش ی یک قرص:
تا 3ساعت مساله ای نیست
بیش از 3ساعت:
خوردن قرص فراموش شده به
و مصرف قرص بعدی در
محض يادآمدن
همراه با استفاده از روش
ساعت همیشگی
کمکی تا 2روز
فراموش ي قرص پروژستروني
فراموش ي دو قرص ( 2روز متوالی):
خوردن قرصها يكجا به محض يادآمدن
ادامه بقيه قرصها در ساعت مقرر
استفاده از روش کمکی تا 7روز
– و در صورت قاعده نشدن در مدت 4-6هفته پس از فراموش ی ،
بررس ی بارداری الزم است
•در صورت داشتن نزديكی محافظت نشده در دو روز گذشته،
استفاده از ( ECپیشگيری اورژانس( و پس از 3هفته بررس ی
بارداری
فراموش ی سه قرص متوالی و بیشتر پروژستروني
و داشتن نزدیکی محافظت نشده در عرض 120ساعت اخير:
تجویز ECو مشاوره برای انتخاب یک روش مناسب دیگر
در صورت گذشت بیش از 120ساعت از نزدیکی محافظت
نشده:
بررس ی بارداری با آزمایش B-HCG
استفاده از کاندوم تا مشخص شدن جواب
معاينات الزم در مصرف قرص پروژستروني
اندازه گيری وزن
اندازه گيری و ثبت فشار خون
پاپ اسمير
معاینه الزم در صورت وجود هرگونه نکته خاص در
شرح حال
هشدارها (در صورت بروز عالیم زیر ،مراجعه فوری به
بیمارستان یا متخصص مربوطه)
خونریزی نامرتب رحمی (یا هرخونریزی بدون دلیلی که احتمال
بیماری زمینه ای و یا حاملگی را مطرح نماید)
سردرد شدید(میگرن-سردردهای همراه با تاری دید)
درد شدید قفسه سینه بعد از شروع الینسترول
زردی چشم یا پوست
درد شدید شکمی بخصوص در قسمت پایین شکم و لگن(
احتمال EPو پارگی کیست تخمدان)
National Family Health Survey-2
( DMPAمگسترون)
()Depo Medroxy Progesterone Acetate
حاوی ماده موثره ” مدروكس ی پروژسترون استات“ ()MPA
اثر سه ماهه
اثر بخش ی بیش از 99.7%در سال اول استفاده
( DMPAمگسترون)
مكانيسم عمل:
جلوگيری از تخمک گذاری
دشوار نمودن رسیدن اسپرم به رحم از طریق افزایش غلظت ترشحات دهانه
رحم
تاثير بر مخاط داخلی رحم ( مهار پروليفراسيون اندومتر)
مزاياي DMPA
اثر بخش ی باال
آسانی استفاده (فاصله های استفاده نسبتا طوالنی مدت)
مناسب براي افرادي كه با استفاده هر روزه از يك روش مشكل دارند
(فراموشكار ،كوچنشين ،عقبمانده ذهني)
کاهش ابتال به:
سرطان های آندومتر و تخمدان ،بيماري التهابي لگن( ،)PIDکم خونی ،فیبروم
رحم ،اندومتریوز ،حاملگي نابجا( ،)EPکاندیدیازیس واژن ،سندرم قبل از
قاعدگي( ،)PMSدرد زمان قاعدگی و درد حین تخمكگذاري (میتل اشمرز)
مناسب برای بیماران دیابتی و تيروییدی
مزاياي (DMPAادامه)
قابل استفاده از سن 16سالگی
قابل استفاده در شيردهي و افزایش شير مادر
تداخل نداشتن باتماس جنس ی
عدم نیاز به قطع مصرف قبل از اعمال بزرگ جراحی
مناسب برای بیماران تشنجی (به شرط عدم مصرف همزمان با
کاربامازپين و فنی تویين)
نداشتن عوارض استروژنی
معايب DMPA
•تاخير در بازگشت باروری ( 9-8ماه پس از تزريق آخر)
•تزريقی بودن
•عدم پيشگيری از STIمانند ايدز و ...
•احتمال افزايش وزن
• اختالالت خونریزی قاعدگی :آمنوره -لکه بینی و خونریزی
نامرتب
•احتمال بروز تغیيرات خلقی
عوارض شايع DMPA
اختالالت قاعدگی (لکه بینی -آمنوره و خونریزی نامرتب)
خونریزی :در 3-2ماه اول و سپس بهبوداستفاده از مفنامیک اسید و قرص آهن
آمنوره( :اگر از ابتدای تزریق DMPAباشد ،باید به فرداطمینان داده شود)
(اگر پس از تزریق ،قاعدگی منظم داشته و
ً
اخیرا آمنوره رخ داده :بررس ی بارداری الزم است)
-2افزایش وزن
-3حساس شدن پستان ها
عوارض غیر شايع DMPA
تغیير خلق (بی خوابی و افسردگی)
سردرد و گیجی
نفخ شکم
کاهش میل جنس ی
تاخير در بازگشت باروری
شک به وجود سرطان پستان
حساسیت
موارد منع مصرف مطلق DMPA
بارداری
سرطان پستان
خونریزی واژینال بدون علت مشخص
اختالالت شدید انعقادی
سابقه تومور(آدنوم) کبدی ناش ی از مصرف هورمونهای استرویید جنس ی
ترومبوآمبولی فعلی
سابقه سکته مغزی
فشار خون کنترل نشده
موارد منع مصرف نسبی DMPA
بیماری کبدی
سابقه و بیماری فعلی قلبی -عروقی شدید
تمایل به برگشت سریع باروری
مشکالت مرتبط با تزریق (ترس)... ،
افسردگی شدید
فشار خون کنترل شده
دیابت با ضایعه عروقی و یا ابتال به دیابت به مدت 20سال یا بیشتر
سابقه مول
چاقی )نمایه توده بدنی بیش از )30
سن کمتر از 16سال
زمان شروع استفاده از : DMPA
اولين دوره :دريكي از پنج روز اول قاعدگی
و تا يك هفته استفاده از کاندوم
پس از زايمان :
عدم شيردهی 3 :هفته بعد (بدون نياز به برگشت قاعدگی)
مادر شيرده:
قاعده نشدن و تغذيه انحصاری6 :هفته پس از زايمان
قاعده شدن و تغذيه انحصاری :پنج روز اول قاعدگی (تا يك هفته نيز روش كمكی)
پس از سقط :
در 5روز اول
(پس از 5روز منوط به پاسخ منفی تست بارداری B-HCGو رعايت ساير شرايط)
چگونگی استفاده از : DMPA
تزریق هر سه ماه (تا 2هفته زودتر يا ديرتر اشکالی ندارد)
بدليل اينكه بعد از يك تزريق ،حداقل تا 14هفته بعدتخمك گذاري اتفاق نمي افتد،
زنان براي تزريق بعدي دو هفته فرصت خواهند داشت ،علي رغم آن توصيه مي شود
در صورتي كه زنان براي تزريق بعدي بيشتر از 13هفته بعد مراجعه كنند الزم است از
عدم حاملگي اطمينان حاصل شود .تكان دادن شديد آمپول يا ويال
برای ايجاد سوسپانسيون يكنواخت
تزريق عضالنی (باالی عضله بازو يا باسن) و عميق (با سر
سوزن بلند) بدون ماساژ دادن محل تزريق
آزمایش ها و معاینه های الزم:
اندازه گيری و ثبت وزن
اندازه گيری و ثبت فشار خون (با توجه به منع نسبی
بودن فشار خون تحت کنترل)
اندازه گيری لیپو پروفایل
(اگر LDLباالی 200و دو ریسک فاکتور بیماری قلبی و یا
اختالالت نادر لیپیدی وجود داشته باشد ،آغاز استفاده از
DMPAتوصیه نمی شود)
پاپ اسمير
هشدارها (در صورت بروز عالیم زیر ،مراجعه فوری به
بیمارستان)
خونریزی شدیدارجاع فوری
افزایش فشار خون (در حدی که نیازمند درمان باشد) ارجاع فوری
سردرد شدید همراه با تاری دیدارجاع فوری
زردی چشم یا پوستارجاع فوری
تأخير قاعدگی (در فردی که حین استفاده از ، DMPAقاعدگی منظم
داشته است)
خونریزی طوالنی (دو برابر شدن مقدار یا مدت قاعدگی در مقایسه با
قبل)
استفاده از DMPAپیش از زایمان اول؟؟
امکان تاخیر در بازگشت باروری
توصیه به مصرف نشدن در افراد زیر 16سال (با توجه به احتمال اثر
منفی بر رشد استخوانی)
حاملگی هم زمان با استفاده از DMPA
احتمال افزایش مرگ و میر نوزادی و نئوناتال (کاهش وزن هنگام
تولد)IUGR-
نیاز به مراقبت ویژه و ارجاع به متخصص زنان
در صورت عدم تمایل به ادامه استفاده از DMPAو نیز عدم تمایل به
بارداری ،علیرغم تأخیر در بازگشت باروری پس از پایان مهلت 3ماهه،
باید از یک روش دیگر استفاده شود
National Family Health Survey-2
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
69
روشهای غير هورمونی
:موقت
Intra Uterine Device (IUD)–
Condom–
Condom
ساخته شده از التکس
پیشگيری از انتقال بیماریهای قابل انتقال از تماس جنس ی
()STI
مکانیسم عمل:
جلوگيری از رسیدن اسپرم به تخمک
اثر بخش ی :
حدود 97درصد با استفاده صحیح
مزاياي كاندوم
جلوگيری از انتقال بیماریهای منتقله از راه تماس
جنس ی()STI/AIDS
کاهش خطر بروز سرطان دهانه رحم
قابل استفاده در هر گروه سنی
کمک به جلوگيری از انزال زودرس
آسانی استفاده و نداشتن عوارض موضعی و عمومی
نداشتن آثار هورمونی
قابل استفاده بالفاصله پس از زایمان
نداشتن اثر بر شيردهی
معايب كاندوم
ایجاد حساسیت به کاندوم( در بعضی)
لزوم استفاده پس از نعوظ
احتمال خارج شدن یا پاره شدن آن
موارد منع مصرف کاندوم
حساسیت به التکس و بروز خارش و یا لکه های پوستی
در زوجین
نکات قابل توجه
استفاده از یک کاندوم جدید در هر تماس
مشاهده و اطمینان از سالم بودن کاندوم پیش از مصرف
آن
لزوم استفاده در حالت نعوظ و قبل از تماس
لزوم خروج کاندوم بالفاصله پس از انزال
•عدم استفاده از لوبریکانتها بدلیل افزایش احتمال آسیب به
کاندوم و پاره شدن آن.
•توجه حين استفاده از کاندوم به سوراخ نشدن آن با ناخن ،ا
نگشت یا انگشتر.
•استفاده نکردن از کاندومهای شکننده ،تاریخ گذشته ،تغیير
شکل يا تغیير رنگ یافته و یا کاندوم با بسته بندی دروني
صدمه دیده
شرايط نگهداري:
در جای خنک و تاریک
دور از آفتاب ،گرما ،رطوبت ،نور المپ فلوئورسانس و
اشعه ماورای بنفش
تحویل قرصهای روش اورژا نس پیشگيری از بارداری
( )ECبه متقاض ی
National Family Health Survey-2
IUD
از جنس فلز يا پالستيك
کارگذاری در داخل رحم
تاريخچه:
در طول تاريخ توسط شتربانها براي جلوگيري از بارداري شترها
در هنگام عبور از صحرا
از 300سال پيش در دنيا استفاده ميشود
اثر بخش ی حدود 99/8درصد
ارائه توسط پزشک ،ماما و یا کارکنان بهداشتی آموزش دیده
انواع IUD
نسل اول (خنثي):
فاقد ماده مؤثر خاص
از جنس پلياتيلن آغشته به سولفات باريم (جهت رویت در رادیوگرافی)
نام ديگرnon medicated :
نسل دوم (مس ي )
ا Copper T380A :
از جنس پلي اتيلن ،حاوي 380 mm2مس و به شكل T
تا ده سال پیشگیری از بارداری
اثر بیشتر و عوارض كمتر نسبت به نسل اول
انواع IUD
نسل سوم (پروژستروني):
آزاد كننده هورمون به داخل رحم (اثر موضعي – عدم اثر بر محور هيپوتاموس-هيپوفیز-
تخمدان)
خونريزي و طول دوره قاعدگي كمتر نسبت به انواع مس ي
قيمت باال ،مؤثرتر از ساير انواع
دو نوع Progestasert :و LNG-IUD
مکانیسم عمل IUD
.1
.2
.3
.4
ناشناخته
ایجاد التهاب در حفره رحم و صدمه به اسپرم (كاهش قابليت حيات و تحرك
آن)
اختالل (افزايش) در حرکات لوله های رحمی و جلوگيری از انتقال اسپرم و
رسیدن آن به تخمک
تغیير در سرویکال موکوس و ترشحات آندومتر
مزایاي IUD
اثربخش ی باال
برگشت باروری بالفاصله پس از خروج
مدت اثر طوالنی
نیاز نداشتن به یادآوری روزانه
عدم تاثير بر شيردهی
نداشتن آثار و عوارض هورمونی
قابل استفاده تا دوران منوپوز
عدم تداخل با تماس جنس ی
تداخل نداشتن با مصرف داروها
احتمال کاهش شیوع سرطان آندومتر و تخمدان
معايب IUD
.1
.2
.3
.4
امکان خروج خود به خود
عدم پیشگيری از انتقال بیماریهای منتقله از راه تماس
جنس ی
لزوم معاینه دورهای
لزوم کارگذاری و خروج توسط فرد دوره دیده
عوارض شایع IUD
•
•
•
افزایش خونریزی و درد زمان قاعدگی
خونریزی نامنظم و لکه بینی بين قاعدگی ها
افزایش ترشحات واژينال
عوارض غير شایع IUD
بيماریهاي التهابي لگن (:)PID
در 20روز اول جايگذاري
به خاطر عدم تشخيص عفونت موجود از قبل يا
عدم رعايت استريليتي
سوراخ شدن رحم هنگام جايگذاري
موارد منع مصرف مطلق IUD
.1حاملگی یا شک به آن
.2سابقه PIDمنجر به بستری در بیمارستان
.3آنومالی رحم
.4
.5
.6
.7
.8
Wilsonيا حساسيت به مس (در IUDهاي مس دار)
نقص سیستم ایمنی
شک به وجود بدخیمی رحم یا سرویکس و یا قطعیت آن
فیبروم همراه با تغيير شکل غير طبیعی رحم
خونریزی شدید قاعدگی (دفع لخته) یا آنمی
موارد منع مصرف مطلق IUD
.9خونریزی واژینال تشخیص داده نشده
.10اختالل انعقادی
.11درفاصله زمانی بين درمان و پيگيري مول(حداقل يك سال)
.12سل لگنی
موارد منع مصرف نسبي IUD
.1سابقه PIDبدون بستری در بیمارستان
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
Multiple Partner
سابقه منوراژی
سابقه دیسمنوره
سابقه یا ابتالی اخير به STI
اندومتریت پس از زایمان یا سقط عفونی در سه ماهه گذشته
نداشتن سابقه زایمان
سرویسیت و واژینیت درمان نشده
زمان شروع استفاده از IUD
.1طي پنج روز اول قاعدگی
6 .2هفته پس از زایمان یا سزارین
.3سقط:
.1زیر 12هفته بشرط عفونی نبودن :طي پنج روز اول
.2باالی 12هفته 6 :هفته بعد
.4مادران شيردهی که قاعدگی آنها برنگشته است:
6هفته پس از زایمان با اطمینان از عدم بارداری
آزمایش ها و معاینه های الزم درIUD
اولين مراجعه:
معاینه رحم (بررس ی موقعیت و عفونت)
اندازه گيری هموگلوبين خون
بررس ی موارد کنتراندیکاسیون مطلق و نسبی
مراجعات بعدي:
اولين بررس ی پس از اولين قاعدگی (براي ديدن نخ )IUD
بررسیهای بعدی هر شش ماهه در زمان غير قاعدگی
معاینه لگنی (بررس ی موقعیت رحم و عفونت)
پاپ اسمير
اندازه گيری هموگلوبين خون در صورت (رنگ پریدگی ناخن ها-گیجی -ضعف-خستگی-سردرد-
زخم زبان –احساس صدای زنگ در گوش -سر درد -تحریک پذیری)
بررس ی وضعیت رضایتمندی
در صورت رخ دادن بارداري همراه با IUD
بارداري داخل رحمي:
نيمه اول بارداري و
ديده شدن نخ :IUDخارج كردن نخ
عدم ديده شدن نخ :IUDارجاع
نيمه دوم بارداري :ارجاع
بارداري خارج رحمي :ارجاع
نکته :در صورت ادامه بارداری IUD ،باعث ناهنجاری
جنين نمی شود.
موارد استفاده ECظرف 120ساعت گذشته:
•
•
استفاده نکردن از کنتراسپتیوها
تجاوز
•
استفاده نادرست یا شکست کنتراسپتیوهمراه با داشتن تماس جنس ی
مانند:
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
پارگی یا خارج شدن کاندوم
فراموش ی خوردن قرص ترکیبی برای سه نوبت پیاپی
فراموش ی خوردن قرص شیردهی به مدت بیش از 3ساعت
تاخیر بیش از 2هفته در تزریق آمپول DMPA
تاخیر بیش از 3روز در تزریق آمپول های ترکیبی
استفاده نادرست از روش طبیعی یا منقطع با شک تماس جنس ی منجر به بارداری
خروج IUD
زمان شروع و چگونگي مصرف EC
در 120ساعت اول پس از تماس مشکوک:
2قرص لوونورجسترول يكجا
4قرص LDيكجا و 4عدد 12ساعت بعد
4قرص تريفازيك سفيد (قرصهاي مرحله سوم) يكجا و 4
عدد 12ساعت بعد
حداكثر دفعات مجاز در هر سيكل قاعدگي 1 :دفعه
در صورت استفراغ تا 2ساعت پس از مصرف :لزوم مصرف مجدد -با
شکم خالی مصرف نشود
مكانيسم عمل روش پيشگيري اورژانس از بارداری :
ناشناخته
جلوگيری از تخمک گذاری
تاخير در تخمک گذاری
اختالل در اندومتر
اختالل در نفوذ اسپرم
اختالل در حركت لولههاي رحمي
اختالل در لقاح -ویا مجموعه ای از عوامل
روش پيشگيري اورژانس از بارداری
اثربخش ي:
97-99درصد كه بستگي به فاصله زمانی تماس جنس ی تا
آغاز استفاده از روش دارد مصرف به موقع دارد
اثربخش ی با قرص های لوونورجسترول حدود 99درصد
اثربخش ی با قرص های ترکیبی حدود 97درصد
عوارض روش پيشگيري اورژانس از بارداری
تهوع و استفراغ:
با قرص های ترکیبی به ترتیب%50و%20
با قرص لوونورجسترول%20و %6
پیشگیری :قرص ديمنهيدرينات 25-50میلی گرم 3-4در روزيا
قرص(شربت) ديفنهيدرامین ،قبل و 6-4ساعت پس از مصرف هر دوز
اختالل قاعدگي:
چند روز زودتر يا ديرتر شروع ميشود -تغییر در مقدار و میزان -بيخطر
است
سردرد و سرگیجه
منع مصرف EC
قرص ترکیبی
قرص لوونورجسترول
•بارداری ( به دلیل بی اثر
•پوروفیری حاد
•بیماری شدید و فعال کبد در حال بودن نه خطر برای جنین)
•موارى منع استروژن-
حاضر
•بارداری ( به دلیل بی اثر بودن میگرن كالسیك -ترمبوز
وریدهای عمقي
نه خطر برای جنین)
•خونریزی های غیر طبیعی
تشخیص داده نشده تناسلی
•در صورت مصرف فنی توئين و ریفامپين بدلیل کاهش اثربخش ی روش
4قرص لوونورجسترول
•در صورت تاخير قاعدگی بیش از 7روز
بررس ی از نظر بارداری
•
• با توجه به تراتوژن نبودن روش برای جنين در صورت حاملگی هم زمان
با روش
نیازی به ختم حاملگی نمی باشد
•
National Family Health Survey-2
روشهای غير هورمونی
:موقت
Intra Uterine Device (IUD)
Condom
:دائمي
Tubectomy (TL: Tubal Ligation)
Vasectomy
TL
یک عمل جراحی ساده و کم خطر
لوله های رحمی متقاض ی طی بیهوش ی عمومی ( یا بیحس ی
موضعی ) بسته میشود
توسط متخصص زنان ،به صورت سرپایی ( و یا بستری با یک
روز اقامت ) در بیمارستان
مکانیسم عمل :
با بسته شدن لوله های رحمی(حد فاصل رحم و تخمدانها)
ازرسیدن اسپرم و تخمک به یکدیگر و تشکیل سلول تخم جلوگیری
بعمل میآید.
اثر بخش ی:
بیش از 99درصد
مزاياي TL
دایمی بودن
اثر بخش ی باال
عدم نیاز به یاد آوری و مراجعه مکرر
نداشتن عارضه برای سالمتی فرد استفاده کننده در دراز
مدت
کاهش ابتال به سرطان تخمدان
معايب TL
نیاز به عمل جراحی
پر هزینه و دشوار بودن عمل جراحی برگشت باروری
عوارض غير شایع
احتمال تغيير ميزان خونریزی قاعدگی
خطرات بیهوش ی مانند سایر اعمال جراحی
در صورت بروز مورد اول:
ارجاع به متخصص زنان
مواردی که انجام TLباید با تاخیر باشد:
بيماریهای التهابی لگن در سه ماهه اخير ( 3ماه پس از درمان)
بيماریهای تروفوبالستيك بدخيم
سابقه اخير بيماریهای قلبی حاد
ابتال به ( DVTترمبوز ورید عمقی) يا آمبولی ريه
خونريزی واژينال بدون علت مشخص
مشكالت دوران بارداری ،زايمان و پس از زايمان:
مانند پره اكالمپس ی شديد ،اكالمپس ی ،پارگی كيسه آب (بيش از 24ساعت) ،تب زمان
زايمان يا بالفاصله پس از آن ،وجود عوارض پس از زايمان مثل خونريزي و عفونت ساير
نقاط بدن(داشتن شرايط نامساعد جسمی)
STIبیماری فعال مقاربتی
سرطان های لگن
نكات مهم در TL
مشاوره دقيق در مورد کم بودن احتمال موفقیت و پر هزينهبودن عمل برگشت
توصيه اين روش فقط برای خانوا دههایی كه دارای ثبات درزندگی هستند وتعداد فرزندان دلخواه خود را كامل كرده باشند
لزوم كسب رضايت زوجيندقت به فاكتورهای سن متقاض ی و تعداد و سن فرزندان در حينمشاوره به منظور كمك به تصميم گيری داوطلب
زمان انجام عمل TL
در هر زمان به شرط اطمينان از عدم بارداری متقاض ی
(دو هفته اول سيكل قاعدگی زمان مناسبتری است)
پس از زايمان طبيعی
هنگام سزارين (راحتی بستن لوله های رحمی)
نكته :نامناسب بودن عمل TLدر زمانهاي ذيل:
پس از سقط عفونی
در فاصله زمانی 7-42روزپس از زايمان
موارد الزم قبل از عمل TL
گرفتن سابقه بيماریها
انجام B-HCG
ساير آزمايش ها در صورت لزوم
معاينه لگیی
اندازه گیری فشارخون
پاپ اسمیر
تذکرهای بعد از عمل TL
استحمام روزانه
استفاده از مسکن در صورت درد
تميز و خشک نگه داشتن محل بخیه
نداشتن رابطه زناشویی تا یک هفته(تا رفع درد)
عدم نیاز به روش کمکی در روزهای اول پس از عمل
مراجعههای پیگیری
مراجعه در فاصله 7روز بعد از عمل به منظور كشيدن
بخيه ها و معاينه محل عمل
در صورت داشتن IUDقبل از انجام : TL
لزوم مراجعه فرد در اولين سيكل قاعدگی پس از عمل ،برای
خارج كردن IUD
در هر مراجعه:
بررس ی رضايت ازعمل ،عارضه ها ،هشدارها ،راهنمايی و
مشاوره ( در صورت وجود مشكل خاص)
تکنیک عمل جراحیTI
.1روش شکمی:
–
–
–
–
الپاراسکوپی
الپاراتومی
مییی الپاراتومی
ایجاد یک برش 2-3سانتی متری در پایین شکم
–
برداشتن قطعه ای از لوله و یا مسدود کردن آن توسط نخ – حلقه – کلیپس
و یا منعقد کردن با الکتروکواگوالسیون
.2هیستروسکوپ
روش ایروینگ
National Family Health Survey-2
روش پومری
National Family Health Survey-2
روش یوشیدا
National Family Health Survey-2
National Family Health Survey-2
National Family Health Survey-2
)No Scalpel Vasectomy (NSV
•جراحی سرپایی
•بی حس ی موضعی
•مدت کمتر از 20دقیقه
•بسته شدن لوله های اسپرم بر
•مكانيسم:
•جلوگیری از ورود اسپرم به مایع میی
•اثر بخش ي:
•نزدیک به %100
مزایاي NSV
اثر بخشی باال – نیاز نداشتن به بیهوشی
دائمی بودن
نداشتن اثر منفی بر قدرت مردانگی ،میل جنسی و صفات ثانویه
مردانه
عدم نیاز به یادآوری و مراجعه مکرر
نداشتن عارضه برای سالمتی در درازمدت
تاثیر نداشتن بر حجم و ظاهر مایع منی و کیفیت تماس جنسی
عدم تداخل با تماس جنسی
افزایش لذت جنسی بدلیل از بین رفتن نگرانی حاملگی ناخواسته
در مقايسه با :TL
اثربخش ی بیشتر
نیاز کمتر به مراقبتهای قبل و پس از عمل
احتمال بيشتر موفقيت عمل بازگشت
زمان كوتاهتر عمل
عوارض كمتر
عوارض شایع NSV
درد ،سوزش و کبودی مختصر در ناحیه عمل
که تا یک هفته رفع میشوند
عدم عارضه درازمدت قابل توجه و سيستميك
عوارض غیرشایع NSV
•هماتوم
•عفونت پوست ناحیه عمل
•اپیدیدیمو اورکیت عفونی
•اپیدیدیمیت احتقانی
•درد مزمن بیضهها
آزمایش ها و معاینههای الزم قبل از NSV
شرح حال
معاینه عمومی
معاینه دستگاه ژنیتال
عدم نياز به انجام آزمايش خاص
دستورهای پس از عمل NSV
•استراحت تا یک روز
•آب نزدن به محل عمل تا دو روز
•نداشتن تماس جنس ی تا 4روز
•پوشیدن لباس زیر تنگ تا یک هفته
•انجام ندادن کار سنگين تا یک هفته
هشدارها و روش برخورد
تب بیش از 38درجه تا 4هفته (بهویژه در هفته اول)
درد شدید و عدم پاسخ به مسکن
خروج خون و چرک از محل زخم
تورم بیش از حد اسکروتوم
ارجاع فوري به مركز وازكتومي
پیگيری و مراجعه های بعدی
معاینه به فاصله یک هفته پس از عمل
تست اسپرموگرام به فاصله های 3و 4ماه پس از عمل (بررس ي
آزوسپرمي)
استفاده از یک روش مطمئن ديگر در این مدت تا حصول
اطمينان از آزواسپرمی
برگشت پذیری در NSV
()Vasectomy Reversal
60-80درصد موفقیت عمل
بعد از عمل جراحی برگشت وازکتومی ظهور اسپرم
در مایع منی تا 95درصد موارد
روشهاي طبيعي(سنتی) تنظيم خانواده
انواع:
نزدیکی منقطع
روش قطع قاعدگی ناش ی از شيردهي Lactation
Coitus Interruptus- Male Withdrawal
Amenorrhs
Method
روش های پرهيز دوره ای
BBT: Basal Body Temperature
روش تعیين گرماي پايه بدن
Billing Method
ترشح مخاطي گردن رحم (موکوس سرویکس)
Calendar rhythm
ريتم تقويمي
ً
نکته مهم:هیچکدام از روشهای فوق موفقیت باال ندارد و اصال قابل توصیه نیست.
روشهاي طبيعي تنظيم خانواده
مبنا:
پرهيز از تماس در حين و حول و حوش تخمكگذاري
عدم استفاده از وسيله يا داروي خاص
زمان معمول تخمكگذاري:
بين روزهاي 12تا 16سيكل
قابليت حيات تخمك 24-12 :ساعت
قابليت حيات اسپرم 5-3 :روز(قابلیت باروری 48ساعت)
كم بودن (نه صفر بودن) احتمال بارداري در قبل از روز 9و بعد از روز 21سيكل
موفقيت بيشتر در افراد با سيكلهاي منظم
روشBBT
افزايش BBTدر هنگام تخمك گذاري به میزان 0/5تا 0/3درجه
علت :افزايش پروژسترون
بررس ي دمای بدن در هنگام صبح و پيش از برخاستن از خواب
پرهیز از تماس از روز شروع قاعدگي تا 3روز پس از شروع افزايش
BBT
National Family Health Survey-2
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
133
روش مبتني بر ترشحات گردن رحم
نام ديگر :روش تخمكگذاري يا روش Billings
مشاهده روزانه تغيیرات ترشح مخاط سرويكس:
بعد از خونريزي قاعدگي :خشك (علت :سطح پایین استروژن و
پروژسترون) (عدم باروري)
هنگام تخمكگذاري :رقيق (باروري)
پس از تخمكگذاري :غليظ (تحت تأثیر پروژسترون) (عدم باروري)
پرهیز از تماس از شروع قاعدگي تا 4روز پس از اتمام مشاهده
ترشحات رقيق
روش تقویمی
•
•
•
•
تعیین طول مدت دوره قاعدگی به مدت 6-12ماه
زمان اجتناب از مقاربت در دوره باروری:
نخستین روز دوره باروری :با تفریق 18روز ( 16به
اضافه دو روز طول عمر اسپرم) از کوتاهترین دوره
آخرین روز دوره باروری :با کم کردن 11روز از
طوالنی ترین دوره( 12روز منهای یک روز طول
عمر تخمک)
National Family Health Survey-2
روش شيردهي
براي اوايل زايمان (حداكثر 6ماه)
مكيدن پستان توسط نوزاد از طريق افزايش پروالكتین باعث كاهش آزاد
شدن GnRhو از آن طريق كاهش ترشح LHشود.
هر زمان كه قاعدگي شروع شد ،بايد از روش موثرتري استفاده شود.
موفقيت 98درصد به شرط رعايت برخي نكات:
تغذيه انحصاري كودك با شیر مادر ( Exclusive Breast
)Feeding
عدم شروع سيكلهاي قاعدگی مادر
شیردهي شبانه
نورپالنت
كپسول محتوي لوونورژسترول (با اثرات پروژسترونی قوي و
اندروژنيك ضعیف)
اثر 5ساله
كاشتن در زير پوست بازوي فرد با يك جراحي سرپايي
) و در نتیجه عدم Spottingبه دلیل داشتن عارضه لکه بینی (
استقبال مردم ،از برنامه تنظیم خانواده ایران حذف شده است (به
غير از استان سیستان و بلوچستان)
زمان كاشتن نورپالنت
در هفت روز اول قاعدگي
بالفاصله پس از سقط يا در هفت روز اول پس از سقط
6هفته پس از زايمان در زنان شيرده
حداكثر 4هفته پس از زايمان در صورت عدم شيردهي
كاش ررتن نورپالنر ررت ب ررا بر رري حسر ر ي موضر ررعي و ايج رراد شر رركاف ك رروچكي در زير ررر
پوسررت بررازو و تحررت شرررايط اسررتريل انجررام مرري شررود و ايررن عمررل جراحرري
كوچك حدود 10دقيقه طول كشيده و نياز به بخيه نردارد .برداشرتن آن
هم 10تا 15دقيقه طول مي كشد.