Transcript Slide 1
کليات و مبانی سندرم نقص ايمنی اکتسابی انسانی 1 تاریخچه: :1981 گزارش همزمان پنوموسیستیس کارینی در پنج مرد همجنس باز؛ :1983 کشف ویروس ؛ :1985 پیدا شدن روشهای تشخیص. اولين بار اين بيماری در سال 1981در امريکا پيدا شد AIDS • Acquired • Immune • Deficiency • Syndrome • اکتسابی • ايمنی کاستی-• نقص • نشانگان HIV •Human •Immunodeficiency •Virus عامل بيماري عامل بيماری ويروس ی از خانواده رتروويروسها است. ويروس سالها در سلولهای بدن ميزبان باقي میماند. ويروس يک پوشش چربی دارد بنابراين به خشک شدن ،عوامل فيزيکی و ضد عفونی کننده ها بسيار حساس است در محيط خارج از بدن موجود زنده قادر به زندگي نيست. 6 درباره اين ويروس بيشتر بدانيم دو نوع HIV2و HIV1وجود دارد ويروس به خشك شدن ،عوامل فيزيكي و ضد عفوني كننده ها بسيار حساس است. ويروس در دماي 56درجه سانتيگراد در عرض 10-20دقيقه از بين مي رود. ويروس توانايي جهش بسيار دارد. مکانيسم بيماريزايی ويروس انواع مختلفی از سلولها از جمله لنفوسيتهای Tانواع سلول های دارای پروتئين به خصوص منوسيتها را درگير میكند. بيماری ايدز مرحله پاياني ابتالء به ويروس HIVبه دليل ضعف ايمنی ناش ی از رشد و تکثير ويروس و در اثر کاهش و اختالل عملکرد سلولهای ايمنی ظاهر میشود. ً در خالل عفونت بار ويروس در خون متغير و جايگزينی معموال سريع است. 8 منابع و مخازن بيماري : انسان تنها مخزن ويروس HIVاست. 9 رفتار پرخطر ؟ راههای انتقال؟ HIVراههاي انتقال ويروس سه راه اصلي تماس جنس ي احتمال انتقال از مرد مبتال به زن سالم بيشتر تماس با خون آلوده استفاده مشترك از سرنگ و سوزن (مخصوصا در بين معتادان تزريقي) تماس تصادفي سوزن يا وسيله آلوده در ميان كاركنان بهداشتي مادر به جنين 11 ويروس از چه راههايي منتقل نمي شود؟ دست دادن روبوس ي و بغل گرفتن مواد غذايي و ظروف غذاخوري عطسه وسرفه گوش ي تلفن لباس استخر شنا ،توالت گزش حشرات يا حيوانات 12 قبل اززايمان حين زايمان بعد از زايمان بيماري از راه هاي زير منتقل نمي شود دست دادن ارتباطات اجتماعي سرفه عطسه بيماري از راه هاي زير منتقل نمي شود نيش حشرات استخر هاي شنا تلفن مالقات بيماران بيماري از راه هايي زیر منتقل نمي شود حمام توالت عمومي سیر طبیعی بیماری • دوره پنجره :بطور معمول 2هفته تا 6ماه می باشد اما می تواند حداقل 15روز و يا حداکثر 16ماه بطول انجامد. • مرحله حاد 2-4 :هفته پس از آلودگی امکان دارد فرد از تب خفيف آبريزش بينی و سوزش چشم شکايت کند.ممکن است عالئم شديدتر بوده و همراه با گلودرد تورم غدد لنفاوی و بثورات جلدی باشد. در اين مرحله ممکن است فرد دچار تشنج فلج اعضا و اغما گردد. معموال عالئم پس از 1-3هفته بدون بر جا ماندن عارضه ای برطرف می شود. مراحل بالينی بيماری ويروس HIVاز زمان ورود به بدن تا مراحل پايانی بيماری ايدز که به مرگ ً منتهی می شود 4مرحله را طی می کند که معموال چند سال طول می کشد. مرحله اول /عفونت اوليه حدود 1-3هفته بعد از ورود ويروس به بدن عالئمی شامل تب -خستگی- راش -ضعف -بزرگی غدد لنفاوی -کاهش وزن -اسهال -تهوع و استفراغ ظاهر ميشود .اين عالئم خفيف و زود گذر است. 18 مرحله دوم /عفونت بدون عالمت از زمان شروع عفونت تا زمان افت سلول های CD4به کمتر از 500عدد در ميکرو ليتر اين مرحله بين 4-10سال طول می کشد و با اقدامات درماني و مراقبتي ميتواند تا 25سال افزايش يابد . در اين مرحله افراد آلوده از نظر قوای ذهنی ،بدنی و وظايف اجتماعی عملکردی طبيعی دارند. مرحله سوم /عفونت عالمت دار اوليه مرحله ضعف ايمنی حد واسط :کاهش سلولهای CD4بين 200تا500 بهطور متوسط 5سال طول می کشد. اکثر بيماران تا اخرين مرحله از فعاليت و سالمتی مناسبی برخوردارند. 19 مرحله چهارم /عفونت عالمت دار ايدز ضعف ايمنی پيشرفته :کاهش سلولهای CD4به کمتر از 200 بسياری از بيماران با حال عمومی خوب وارد اين مرحله میشوند. در ابتدا با درمان مناسب مشکالت اين مرحله کم می شود ولی بهمرور و با ناتوانی فيزيکی و ضعف بدنی عفونت های فرصتطلب فرد را از پای در خواهند آورد . 20 دوره قابليت سرايت دوره قابليت سرايت مشخص نيست ولي بنظر مي رسد پس از شروع عفونت ایدز آغاز شود و تا پايان عمر ادامه يابد 21 HIVتشخيص عفونت تشخيص :فقط با آزمايش خون تست غربالگري استاندارد يافتن آنتي بادي هاي ضد HIVبه روشELISA براي تاييد آزمونWestern blot از زمان ورود ويروس به بدن تا زمانی که شواهد آزمايشگاهی ظاهر شود بين 2-6هفته طول می کشد که دوره پنجره نام دارد و زمانی است که بدن در مقابل ويروس آنتی بادی توليد می کند . 22 درمان درمان ضد رترو ويروس ی (سه دارويي) درمان عفونت های همراه و پيشگيري از آنها آموزش مراقبت های بهداشتی 23 بهخاطر داشته باشيم افراد مبتال به HIVميتوانند در كنار اعضاء خانواده خود به زندگي عادي ادامه دهند و ارائه آموزش هاي جزئي به وي و اعضاء خانواده كافي است . جدا سازي و قرنطينه كردن مبتاليان كمكي به امر پيشگيري از انتشار بيماري نخواهد نمود و به هيچ وجه توصيه نمي شود انجام آزمايشات غربالگري در سطح جامعه يا پيش از ازدواج هيچ كمكي به شناسايي افراد مبتال و پيشگيري از بيماري نميكند. 24 يک بيماری عفونی درچه صورت يک بيماری خطرناک است؟ عامل بيماری زا مقاوم وپايدارباشدد (.درمحديط طبيیدی ،مرمدا ،خشدک شدن ومواد ضد عفونی کننده پايدازباشد). راه انتقال قابل پيشگيری نباشد. قدرت تخريب زياد داشته باشد. بنابراين ايدزيک بيماری عفونی قابل پيشگيری وکنترل است Stages of HIV epidemic Low grade General population Concentrate d <1% <1% Role back Strong HIV program Iran (possibly) 1% 5% 5% <5% High risk groups Generalize d weak HIV program concentrateمرحله شيوع متمرکز = (شيوع بين %10-5در گروههای پرخطر ) اپيدمی در گروههای پرخطر epidemicمرحله شيوع باال = (شيوع بيش از %10در گروههای پرخطر ) شيوع بيش از %1در جامعه عمومی (زنان باردار ) epidemicمرحله شيوع باال = (شيوع بيش از %10در گروههای پرخطر ) شيوع بيش از %1در جامعه عمومی (زنان باردار ) اصول پیشگيری: تماس جنس ی :خویشتن داری در زمان تجرد ،وفاداری به همسر، استفاده از کاندوم اعتیاد تزریقی :پرهيز یا ترک اعتیاد ،پرهيز از تزریق ،استفاده از وسائل استریل انتقال خون :کنترل خونهای اهدائی ،انتخاب اهداکنندگان مادر به کودک :پرهيز از بارداری ،پرهيز از شيردهی ،تجویز دارو برای مادر و نوزاد ،سزارین. ايدز يک بيماری عفونی ساده است ؟ ايدز يک فاجعه وحشتناک است. راههای انتقال خون ترشحات جنسی ايدز يک بيماری رفتاری است با پنهان کاری همراه است مادر به کودک Triangular clinics Addiction تلفن مركز مشاوره 7363001-7363000 09686 HIV/AIDSوضعیت در جهان ومنطقه • تعداد افراديکه که با ويروس HIVزندگی ميکنند به بيشترين ميزان خود رسيده. • در پايان سال 34 ، 2010ميليون نفر در سراسر جهان با اين ويروس زندگی ميکنند .اين رقم %17نسبت به سال 2001افزايش دارد. • اين افزايش به دو علت ايجاد شده: • تعداد زياد موارد جديد مبتال • افزيش طول عمر مبتاليان در اثر دسترسی بهتر به خدمات درمانی روزانه بيش از 7000مورد جديد به اچ آی وی مبتال ميشوند • %97از اين ميزان در کشورهای با درآمد متوسط و پايين زندگی ميکنند. • حدود 1000مورد مربوط به کودکان زير 15سال است. • از بين 6000مورديکه که در بالغين و افراد باالی 15 سال رخ ميدهد: • %51در زنان • %41در افراد بين 15تا 24سال اتفاق می افتد. 37 • • • • • از سال 1365تا کنون %69/6اعتياد تزريقی %10/5رابطه جنسی %1/1خون و فراورده خونی مادر به کودک %./8 راه انتقال نامشخص %17/9 • • • • • • • مقايسه آمار کلی با موارديكه ابتال در سال 1390گزارش شده است، اعتياد تزريقي %66/2 برقراري روابط جنسي %21درصد ،سال )%23( 91 انتقال از مادر به کودک%2/7 .در 10 / 3درصد نامشخص هيچ مورد جديد ابتال از راه خون و فرآورده هاي خوني گزارش نشده است. موارد شناسايی شده در فارس 4800 • راه انتقال غالب :اعتياد تزريقی • تماس جنسی %56.5 %19.5 سهم راه های انتقال در موارد گزارش شده ساالنه سالهای 1388-1365 350 300 250 200 150 100 50 0 رفتار جنسی پرخطر مصرف کننده تزريق مواد 3000 HIV/AIDS Case detection trend by sex (1986-2009) 2500 2000 1500 1000 500 0 female male Female Moving Average زنان و ايدز • • • • افزايش تعداد زنان مبتال در سالهای اخير اکثرا جوان و در سن باروری ميزان انتقال به کودک % 35 -25بدون درمان پيشگيری با درمان % 5-2 هداف آموزشی • • • • • پيشگيری از انتقال به کودک شروع درمان پيشگيری موثرترين دارو( زيدودين ،الميودين +نويراپين زايمان ايمن درمان و پيگيری نوزاد يا افاويرنز ) عوامل دخيل در انتقال • فاکتور مادر :مرحله ايدز CD4 ،کم ،بار ويروسی باال ، STI ،زايمان واژينال ،سن باال ،سوئ تغذيه ،مصرف سيگار و مواد مخدر ،عفونت اوليه HIV • فاکتور کودک :کوريو امنيونيت ،نارس بودن ،وزن کم تولد ،تغذيه با شير مادر ،پارگی طوالنی کيسه آب مشاوره قبل از بارداری • • • • • • جلوگيری از بارداری درک خطر انتقال از مادر به کودک انتخاب روش مناسب برای پيشگيری از بارداری ناخواسته ترويج تماس جنسی مطمئن و کم خطر تاثيرات حاملگی بر روند بيماری موارد نيازمند سقط مشاوره دوره بارداری • • • • • اهميت تشخيص زود هنگام دسترسی به خدمات مراقبت و درمان شروع هرچه سريعتر درمان توصيه به سزارين ارائه آموزش ( ضرورت درمان مادر ،حذف الکل و سيگار ،مراقبت از نوزاد ،شروع دارو ،پرهيز از شير دهی ) مشاوره دوره بارداری • • • • مشاوره و ارزيابی خطر در کليه زنان باردار ( سابقه زندان IDU ، ،رفتار جنسی پرخطر ،وجود عالئم و نشانه بيماری در شريک جنسی ) در اولين ويزيت تکرار آزمايش در سه ماهه سوم در زنان در معرض خطر منفی پيشنهاد در زنان در معرض خطر که آزمايش نداده اند انجام تست سريع در زمان زايمان در موارد نامعلوم درمان مادران • • • • در اسرع وقت بعد از 14هفتگی درمان ارجح :زيدودين +الميودين +نويراپين يا افاويرنز زيدودين +الميودين +اباکاوير نويراپين در cd4>250مسموميت کبدی ( بهتر است در سه ماهه اول (درصورتيکه مادر از ابتدا روی درمان نباشد ) اباکاوير و بعد از آن افاويرنز ) • افاويرنز در سه ماهه اول بعلت اثر بر نورال تيوب ممنوع اما در صورت استفاده اينديکاسيون سقط ندارد • اگر Hbکمتر 7باشد بجای زيدودين تنوفاوير • در صورت عفونت همزمان سل ،ابتدا درمان سل و ايدز بعد از 8هفته از درمان سل درمان حين زايمان • • • • • در صورت درمان ،درحين زايمان ادامه داده و زيدودين بشرح : 2ميليگرم به ازای هر کيلو وزن طی يکساعت و بعد 1ميليگرم /کيلوگرم تا زمان زايمان اگر مادر تحت مراقبت نبوده و بيش از 4هفته زيدودين گرفته مانند فوق اگر کمتر از 4هفته گرفته حين زايمان دوز واحد نويراپين 200ميلی خوراکی +زيدودين .يک هفته زيدودين و الميودين اگر سزارين الکتيو :زيدودين وريدی از 3ساعت قبل درمان نوزاد • • • • • زيدودين 6هفته در 12 -6ساعت اول تولد اگر مادر تحت درمان نبود عالوه بر زيدودين ،نويراپين + الميودين از 6-4هفتگی کوتريموکسازول عليه نوموسيستيس تا رد عفونت HIVو در مثبت تا يکسالگی بررسی نوزاد قبل از 18ماه با PCR بعد از 18ماه مانند بزرگساالن هدف نهائي : پيشگيري و كنترل مسترش HIV/AIDSعفونت در جمیيت عمومي گروه هاي هدف: • جمعيت عمومی : گروهی هستند که نه بیمار هستند و نه ريسک فاکتورهای ابتالء را دارند و نه در معرض ابتال به ریسک فاکتورهای ابتالء هستند . • گروه در معرض خطر (: )At Risk گروهی هستند که دارای ریسک فاکتورها نیستند ولی در معرض ابتال به ریسک فاکتورهای ابتالء بصورت مستقيم و كمتر مستقيم می باشند . • گروه دارای رفتارهای پرخطر (:)High Risk گروهی هستند که دارای ریسک فاکتورهای ابتالء هستند ویا ممکن • است در مرحله پنهان بیماری باشند . • بیماران وافراد متأثراز آنها : این گروه که گروه اصلی هدف برنامه هستند به بیماری مورد نظر مبتالء شده و تشخیص داده شده اند . -1عموم مردم جامعه • اهمیت توجه به این گروه : می توانند در برنامه های کنترل بیماری در جامعه نقش موثری داشته باشند: با ایجاد نگرش صحیح در این گروه می توان ننگ و بدنامی ناش ی از بیماری در جامعه را کاهش داد. به جوانان دسترس ی دارند. وظیفه حفاظت از جوانان را بر عهده دارند. در صورت درک صحیح از رفتارجوانان می توانند در اصالح رفتار آنان نقش موثری داشته باشند. گروه در معرض خطر : شامل گروهی که دارای ریسک فاکتورها نیستند ولی در معرض ابتالء به ریسک فاکتورهای ابتالء هستند . • • • • • • • • • جوانان (:دانش آموزان ،سربازان ،دانشجویان ،داوطلبين جوان جمعیت هالل احمر و)...... مصرف کنندگان مواد مخدر غير تزريقی ارائه دهندگان خدمات بهداشتی – درمانی دریافت کنندگان خون شغل های دور از خانه(رانندگان ترانزیت و ملوانان و)... بیماران مقاربتی و شرکاء جنس ی آنها مسافرین خارج از کشور پناهندگان زندانیان بدون رفتار پرخطر -2گروههای در معرض خطر • اهمیت توجه به این گروه : جوانان درصد باالیی از جمعیت جامعه را تشکیل می دهند. جوانان در معرض خطر تجربه نمودن رفتارهای پر خطر هستند. جوانان کنجکاو و ریسک پذیر هستند. در روند بیماری تاثير گذار هستند. نیازمند فراگيری مهارتهای فردی و اجتماعی هستند. باید توانایی تشخیص موقعیتهای خطر و مقابله سالم را داشته باشند. آموزش پذیر می باشند. جوانان جامعه ساز هستند. گروههای در معرض خطر سياستهای پيشگير : آموزش خاص مشاوره ساخت رفتار و... جلب مشارکت و دخيل نمودن آنان در امر آموزش گروه دارای رفتار پرخطر: شامل گروهی که دارای ریسک فاکتورهای ابتالء هستند و ویا ممکن است در مرحله پنهان بیماری باشند . • • • • • • مصرف کنندگان تزریقی مواد مخدر تن فروشان همسران افراد مبتالء همسران مصرف کنندگان تزریقی مواد کودکان خیابانی مردانی كه با مردان ديگر تماس جنس ی دارند استراتژي هاي پيشگيري وكنترل ايدز • • • • • • • • • • آموزش ،اطالع رسانی تامين سالمت خون آموزش استفاده از کاندوم مشاوره و آزمايش داوطلبانه کاهش آسيب پيشگيری و مراقبت و درمان بيماريهای آميزشی مشاوره ،مراقبت و درمان مبتاليان به HIVو خانواده آنها حمايت بر قراری نظام مراقبت اپيدميولوژيک و مديريت داده ها زير ساخت های الزم به کجا مراجعه کنند؟ مراكز مشاوره بيماريهای رفتاری مراكزی هستند كه قابليت انجام خدمات آموزش ی ،مشاوره ،پيشگيری ،مراقبت و درمان گروههای در معرض خطر ،پرخطر و افراد آلوده وبيمار را داشته باشد و در برنامه هاي آموزش ی برای عموم مردم جامعه مشاركت نمايد. آموزش مهارتهاي زندگي شامل اين موارد مي باشد: -1مهارت فكر كردن ً -2 برنامه ريزي ً -3 شناخت اهداف ً -4 حل مساله ً -5 تصميم ميري ً -6 كنترل خود ً -7اداره كردن استرس ً -8نحوه ارتباطات با همساالن و بزرمترها مهمترين درس ي كه آموزش مهارتهاي زندگي به افراد مي دهد گفتن در مواقع الزم است. جوانان بياموزند كه: با ورزش ،مطالیه ،انجام كارهاي هنري و علمي زندمي خود را پربار و سودمند و سالم كنند. به اصول و موازين اخالقي .انساني و دينی پايبند باشند. گروه بیماران : این گروه که گروه اصلی هدف برنامه هستند به بیماری مبتالء شده و تشخیص داده شده اند شامل: • افراد HIVمثبت • مبتالیان به ایدز.. افراد آلوده و بیمار سیاستهای پیشگير : آموزش مشاوره مراقبت درمان کاهش آسیب حمایت بهترين راههاي پيشگيري از ايدز: خويشتن داري و پايبندي به اصول اخالقي خانوادگي و اجتناب از بي بندوباري جنسي مي باشد.