Transcript اختلالات ناشي از كمبود يد

‫اختالالت ناش ي از كمبود يد‪ ،‬پيشگيري وكنترل‬
‫دكتر زهرا عبداللهي‬
‫مديركل دفتر بهبود تغذيه جامعه‬
‫وزارت بهداشت‪ ،‬درمان واموزش پزشكي‬
‫ريزمغذ يها (‪)MICRONUTRIENTS‬‬
‫‪‬به مقدار بسيارجزئي(ميلي گرم و اجزاي آن) مورد نياز‬
‫مي باشند‬
‫‪ ‬نقش موثر در اعمال حياتي موجود زنده دارند‪.‬‬
‫‪‬عدم دريافت آنها زندگي فرد و جامعه را در معرض‬
‫خطرجدي قرار ميدهد‪.‬‬
‫تاریــخــــچه‬
‫‪ ‬شناخت بشر از گواتر به هزاران سال قبل بر میگردد‪.‬‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1813‬با کشف ید توسط ‪ Courteous‬از جلبک دریایی علت گواتر و‬
‫کرتینیسم به کمبود ید نسبت داده شد‪.‬‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1832‬کاربرد نمک ید دار برای درمان گواتر در آمریکای جنوبی پیشنهاد شد‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباط بین گواتر و کمبود ید در سال ‪ 1896‬توسط ‪Bauman‬به اثبات رسید‪.‬‬
‫‪ ‬طی سالهای ‪ 1915‬و ‪ 1920‬کاربرد وسیع نمک ید دار در اروپا و آمریکا منجر به کنترل‬
‫موفقیت آمیز اختاللهای ناش ی از کمبود ید گردید‪.‬‬
‫دانش مربوط در زمینه پیشگیری و کنترل کمبود ید در نیمه دوم قرن‬
‫بیستم حاصل شد‪.‬‬
‫در اوایل قرن ‪ 21‬کمبود ید بعنوان یک معضل قدیمی نوع بشر در‬
‫بسیاری از نقاط دنیا تحت کنترل در آمد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گزارش ‪ WHO‬در سال ‪:2007‬‬
‫‪%36/5‬از کودکان جهان ید کافی دریافت نمی کنند‪.‬‬
‫‪ 96‬میلیون کودک آسیای جنوبی و شرقی‬
‫‪ 50‬میلیون کودک آفریقایی‬
‫‪ 40‬میلیون کودک اروپایی‬
‫‪ 40‬میلیون کودک مدیترانه شرقی‬
‫‪ 10‬میلیون کودک آمریکایی‬
‫با کمبود ید روبرو هستند‬
‫‪.‬‬
‫نتیجه اینکه‪:‬‬
‫‪ ‬کمبود ید هنوز یک مشکل بهداشت عمومی در ‪ 54‬کشور دنیا است‪.‬‬
‫‪ ‬تنها ‪ 43‬کشور دنیا از جمله جمهوری اسالمی ایران به کفایت ید رسانی برای‬
‫جوامع خود دست یافته اند‪.‬‬
‫‪ ‬حدود ‪ 2‬میلیارد نفر از جمعیت عمومی دنیا در معرض خطر کمبود ید قرار‬
‫دارند‪.‬‬
‫تاریخچه کمبود ید در ایران‪:‬‬
‫‪ ‬نخستین بر رس ی در سال ‪ 1348‬توسط انستیتو تغذیه‪:‬‬
‫شیوع قابل توجه گواتر در اکثر شهر ها و روستاهای دامنه جبال البرز و زاگرس‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1362‬بر رس ی گواتر در شهریار توسط مرکز تحقیقات غدد دانشگاه علوم‬
‫پزشکی شهید بهشتی‪:‬‬
‫شیوع گواتر‪ :‬مردان ‪ %54‬و زنان ‪%66‬‬
‫میانه ید ادرار‪ 65 :‬میکرو گرم در لیتر‬
‫در سال ‪ :1363‬بر رس ی در تهران و روستا های اطراف كهكيلويه و بوير‬
‫احمد‬
‫‪ ‬شیوع گواتر ‪ :‬در حد هیپر آند میک‬
‫‪ ‬میانه ید ادرار ‪ :‬کمتر از ‪ 50‬میکرو گرم در لیتر‬
‫‪ ‬تستهای تیروئید ‪T4 :‬پائین و ‪TSH‬باال‬
‫‪ ‬معاینه فیزیکی‪ :‬تاخیر رشد فیزیکی و عقالنی‬
‫اختالالت پسیکوموتور‬
‫کاهش شنوایی‬
‫بطور کلی ‪:‬‬
‫‪ ‬نتایج مطالعات پژوهشگران کشور در طی سالهای ‪ 1362‬الی ‪ 1368‬تعداد جمعیت در‬
‫معرض خطر کمبود ید را حدود ‪ 20‬میلیون نفر تخمین زد‪.‬‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1367‬کمبود ی ــد یکی از اولویت هـ ــای بهداشتی کشور شناخته شد‪.‬‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1368‬کمیته کشوری مبارزه با عوارض ناش ی از کمبود ید در وزارت بهداشت‬
‫تشکیل شد‪.‬‬
‫کمیته کشوری مبارزه با عوارض ناشی از کمبود ید ‪:‬‬
‫‪ ‬هدف کلی ‪ :‬پیشگیری و مبارزه با هر گونه عوارض ناشی از کمبود ید‬
‫‪ ‬اهداف اختصاصی ‪:‬‬
‫‪ -1‬شناخت بهتر و دقیقتر توزیع جغرافیایی گواتر بومی بر حسب استان‬
‫‪-2‬کاهش میزان شیوع گواتربه کمتر از ‪ %10‬در سنین ‪ 18-6‬سال تا‬
‫پایان سال ‪1379‬‬
‫‪ -3‬رسانیدن حد اقل ‪ 150‬میکروگرم ید در روز به هر نفر تا سال ‪1375‬‬
‫‪ -4‬فراهم آوردن امکان دسترسی نمک ید دار تمام افراد جامعه تا سال‬
‫‪1375‬‬
‫‪ -5‬رسانیدن روغن ید دار تزریقی یا خوراکی به مناطق هیپر آندمیک تا‬
‫پایان سال ‪1371‬‬
‫‪-6‬افزایش آکاهی مردم در مورد عوارض ناشی از کمبود ید و لزوم‬
‫مصرف نمک ید دار‬
‫کنترل اختالالت ناش ی از کمبود ید‬
‫)‪IODINE DEFICIENCY DISORDERS(IDD‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نقش موثر يد در ساخت هورمون هاي غده تیروئيد و تاثیر هورمون هاي فوق‪ ،‬در‬
‫اعمال حياتي انسان در دوران جنيني‪ ،‬كودكي‪ ،‬بلوغ‪ ،‬دليل عمده اهميت يد است‬
‫كمبود يد معموال به دليل فقر يد در آب و خاك در سطح جامعه رخ ميدهد‬
‫عوارض آن دامنگیر تعداد كثیري از افراد ساكن در يك منطقه خاص جغرافيايي‬
‫ميشود‬
‫از اين رو پيشگیري و مبارزه با اختالالت ناش ي از كمبود يد از اولويت هاي تمام‬
‫كشورهايي است كه با آن درگیر هستند ‪.‬‬
‫عوارض فقر يد‬
‫گواتر‬
‫‪ ‬اصطالح گواتر به معناي بزرگتر بودن تیروئيد از اندازه عادي آن است‪.‬‬
‫اشخاص ي كه دچار فقر يد هستند به گواتر مبتال ميشوند زيرا نميتوانند‬
‫به اندازه كافي هورمون تیروئيد بسازند‪.‬‬
‫‪ ‬هيپوفیز غده كنترل كننده كوچكي است كه در مغز قرار دارد و عيار‬
‫هورمون تیروئيد را در خون ثابت نگه ميدارد و اين كنترل را به وسيله‬
‫هورمون تحريك كننده تیروئيد )‪ TSH‬يا ‪(Thyroid Stimulating‬‬
‫‪ Hormone‬انجام ميدهد‪.‬‬
‫‪ ‬گاه گواتر با فشاري كه بر راه هاي هوايي وارد ميكند‪ ،‬باعث اختالل‬
‫تنفس ي‪ ،‬ميشود و گاهي در عمل بلع نیز ايجاد اختالل مينمايد‪.‬‬
‫‪ ‬در ساير موارد‪ ،‬گواتر عالئم خاص ي نداشته و نشانه كمبود يد بوده و‬
‫ممكن است با تظاهرات جدي تري همراه گردد‪.‬‬
Three women of the Himalayas with typical endemic goiters.
14
‫هيپوتيروئيديسم‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عوارض فقر يد‬
‫هیپوتیروئیدیسم با پایین بودن عیار هورمون تیروئید در خون‬
‫مشخص ميشود‪.‬‬
‫این اختالل باعث تنبلي‪ ،‬خواب آلودگي‪ ،‬خشكي پوست‪ ،‬عدم تح ّمل‬
‫سرما و یبوست ميگردد‪.‬‬
‫در اوائل كودكي براي رشد و تكامل مغز و دستگاه عصبي‪ ،‬بدن به‬
‫هورمون هاي تیروئید نیاز شدیدي دارد‪.‬‬
‫كمبود این هورمون ها باعث عقب افتادگي ذهني و تاخیر رشد كودك‬
‫ميشود‪.‬‬
‫عقب ماندگي ذهني گاهي خیلي شدید بوده و در پاره اي موارد نیز به‬
‫اندازه اي خفیف است كه بدون انجام تست هاي اختصاصي قابل‬
‫تشخیص نیست‪،‬‬
‫هیپوتیروئیدیسم نوزادان مسئله اي بسیار جدي است‪ ،‬زیرا عقب‬
‫ماندگي ذهني ایجاد شده قابل اصالح نبوده و در همه عمر پایدار‬
‫ميماند‪.‬‬
‫عوارض فقر يد‬
‫كرتينيسم‬
‫‪ ‬عوارض خیلي شدید هیپوتیروئیدیسمي كه در دوره جنیني یا نوزادي اتفاق مي‬
‫افتد‪.‬‬
‫‪ ‬كرتن ها مبتال به عقب افتادگي عقلي غیر قابل برگشت هستند و عالوه بر آن‬
‫عالئم دیگري نیز نظیر تاخیر در رشد دستگاه عضالني‪ ،‬استخواني و كري و‬
‫اللي در آنها دیده ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬بعضي از كرتن ها گواتر و هیپوتیروئیدیسم واضح نیز دارند‪.‬‬
‫‪ ‬در مواردي كه عقب ماندگي هوشي یا تكاملي ناشي از كمبود ید چندان شدید‬
‫نیست كه براي طبقه بندي در كرتنیسم كافي باشد‪ .‬از اصطالح سوب كرتن‬
‫)‪ (Subcretin‬استفاده می شود‪.‬‬
‫بي كفايتي توليد مثل‬
‫زنان در مناطقي كه كمبود ید شدید است بیشتر دچار سقط و مرده زایي‬
‫‪‬‬
‫ميگردند‪ ،‬که باروري جمعیت را كاهش می دهد‪.‬‬
Endemic Cretinism
(Neurologic Form)
18
An adult male from the Congo,
with three women of the same
age (17-20 years),
all of whom are myxedematous cretins.
19
‫عوارض فقر يد‬
‫مرگ و مير دوران كودكي‬
‫مقاومت كودكاني كه در مناطق با كمبود ید زندگي‬
‫‪‬‬
‫ميكنند در برابر عفونت ها و سایر مسائل تغذیه اي از‬
‫كودكان مناطقي كه ید كافي دارند كمتر است‪.‬‬
‫عقب افتادگي اجتماعي‪ ،‬اقتصادي‬
‫‪ ‬به علت كند ذهني و ضعف قواي جسماني‪ ،‬آموزش پذیري‬
‫مردم منطقه مشكل و بالطبع با تحرّك كمتر بازده كاري‬
‫آنان نقصان یافته می یابد‪.‬‬
‫عوارض فقر يد‬
‫‪ ‬در مناطق کمبود ید‪ ،‬حيوانات نیز به دليل فقر يد‪ ،‬همان‬
‫مشكالت مردم منطقه را دارند‬
‫‪ ‬جثه آنها كوچكتر شده‪ ،‬گوشت‪ ،‬تخم مرغ و پشم كمتري‬
‫توليد ميكنند‪.‬‬
‫‪ ‬تعداد سقط دام ها افزايش يافته و غالبا نازا ميگردند‪.‬‬
‫طبقه بندی گواتر‬
‫درجه‬
‫شرح‬
‫درجه صفر‬
‫گواتر غیر قابل ملس و غیر قابل رويت است‬
‫درجه ‪1‬‬
‫توده اي در جلوي گردن‪ ،‬قابل ملس است اما در وضعيت طبيعي گردن‬
‫ديده نميشود‪ ،‬اگر سر به طرف باال گرفته شود با انجام عمل بلع‬
‫توده قابل رويت است و حركت ميكند‬
‫درجه ‪2‬‬
‫توده قابل رويت در جلوي گردن است كه در وضعيت طبيعي گردن نیز‬
‫ديده ميشود و نمايانگر بزرگي تیروئيد است و در هنگام ملس احساس‬
‫ميشود‬
‫ُ‬
‫شدت اختالالت ناش ي از كمبود يد‬
‫مرحله‬
‫گواتر‬
‫هيپوتيروئيدي‬
‫كرتنيسم‬
‫شيوع گواتر‬
‫متوسط يُد‬
‫ادراري‬
‫ميکروگرم‬
‫‪/‬دسی ليتر‬
‫خفيف‬
‫‪+‬‬
‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫‪5-20‬‬
‫درصد‬
‫‪5-9/9‬‬
‫متوسط‬
‫‪++‬‬
‫‪+‬‬
‫‪-‬‬
‫‪20-30‬‬
‫درصد‬
‫‪2-4/9‬‬
‫شديد‬
‫‪++‬‬
‫‪+‬‬
‫‪+++‬‬
‫‪++‬‬
‫‪ 30‬‬
‫درصد‬
‫كمتر از ‪2‬‬
‫نياز به مداخله‬
‫مهم‬
‫( برای مداخله‬
‫برنامه ريزی شود)‬
‫سريع (‬
‫مداخله‬
‫دراولين فرصت )‬
‫فوري (وضعيت‬
‫اضطراری)‬
‫ُ‬
‫روش هاي پيشگیري از كمبود يد‬
‫منابع غذايي ُيد‬
‫‪ ‬بيشترين میزان ُيد در ماهي و به میزان كمتر در شیر‪ ،‬تخم مرغ و گوشت وجود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬میزان ُيد در ميوه ها و سبزي ها بسيار پايین است‪.‬‬
‫روش هاي ُيد رساني‬
‫‪ ‬مكمل ياري‪ :‬استفاده از قرصهاي ُيدات پتاسيم‪ ،‬محلول لوگل‪ ،‬روغن ُيده (تزريقي يا‬
‫خوراكي)‬
‫‪ ‬غني سازي‪ :‬افزودن ُيد به نان‪ ،‬نمك‪ ،‬شیر‪ ،‬آب‪ ،‬غذاي كودك‬
‫‪ ‬تغيير در عادات غذايي‪ :‬مصرف بيشتر غذاهاي دريايي‪ ،‬جلبك ها و مصرف كمتر مواد گواترزا‬
‫‪ ‬بجز روش هاي فوق ميتوان از كودهاي شيميايي حاوي ُيد و غذاي دامي ُيد دار نیز بعنوان‬
‫روش ي براي تامین ُيد مورد نياز انسان استفاده كرد‪.‬‬
‫منابع ید‬
‫‪ ‬مهمترین منبع طبیعی ید مواد غذایی دریایی مثل ماهی آب های شور‪،‬‬
‫صدف و جلبک دریایی هستند گیاهانی که در سواحل دریا می رویند‬
‫منابع خوب ید می باشند‪ .‬اما مواد غذایی که دور از دریا رشد می کنند و‬
‫ماهی آبهای تازه‪ ،‬ید کمی دارند‪ .‬ید موجود در گیاهان برخالف سایر مواد‬
‫معدنی به مقدار ید خاکی بستگی دارد که گیاه در آن رشد کرده است‪.‬‬
‫منابع اصلی ید در کشورها و جمعیت های متفاوت متغیر است مثال در‬
‫امریکا مهمترین منبع ید محصوال لبنی است و بعد از ان غذاهای دریایی‬
‫است که مقدار متوسطی ید دارند‪ .‬مردم ژاپن بعلت استفاده از جلبک های‬
‫غنی از ید باالترین میزان دریافت ید را در دنیا دارند‬
‫چرا نمك يُددار ميشود؟‬
‫‪ ‬میزان مصرف روزانه نمك معموال“ ثابت است‬
‫‪ ‬مصرف نمك وابسته به وضعیت اقتصادي خانوار نیست‬
‫‪ ‬نظارت و پایش مصرف آن به راحتي قابل انجام است‬
‫‪ ‬افزودن یُد به نمك تاثیري بر بو‪ ،‬رنگ یا مزه نمك ندارد‬
‫‪ ‬افزودن یُد به نمك اثر سوء بر مصرف كننده نميگذارد‬
‫‪ ‬هزینه هاي افزودن یُد به نمك بسیار ناچیز است‬
‫‪ ‬روش مطمئن و ایمني است‬
‫‪ ‬اثرات مثبت این روش در كشورهاي دیگر دیده شده است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫میزان یدبراي غني سازي نمک‬
‫مقدار ید افزوده به نمک بستگي به متوسط مصرف نمک در‬
‫منطقه دارد‬
‫مقدارموردنیازید‪150،‬میکروگرم درروزاست‬
‫متوسط مصرف نمک ‪10‬گرم درروزاست‬
‫میزان مناسب غني سازي‪ 25 -50‬قسمت ید درمیلیون قسمت‬
‫نمک (‪ )PPM‬است‬
‫در کشورما ‪ 40‬میلي گرم ید به یک کیلوگرم نمک افزوده مي‬
‫شود‬
‫فقط نمک های خوراکی یددار می شوند‬
‫محلول روغني ُيد‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اين محلول از مدت ها قبل به صورت تزريق درون عضالني در بسياري از ممالك مانند چین‪ ،‬گينه‬
‫جديد‪ ،‬نپال‪ ،‬اكوادور‪ ،‬اندونزي و زئیر مورد استفاده قرار گرفته است‪.‬‬
‫هر تزريق براي سه تا پنج سال ُيد بدن را به میزان كافي تامین ميكند‪.‬‬
‫اخیرا از كپسول هاي خوراكي كه براي يك سال موثر هستند‪ ،‬استفاده ميشود‪.‬‬
‫بطرو موقتی درمناطق هیپر آندمیک ودرابتدای برنامه که هنوز دسترس ی به نمک یددار فراهم نشده‬
‫‪ ،‬بکار می رود‪.‬‬
‫مشكالت اين روش عبارتند از‪:‬‬
‫پرخرجتر است‬
‫نیاز به افراد دوره دیده‬
‫خطر ابتال به بیماری ها ( هپاتیت ‪ ) HIV ،‬دراثر عدم رعایت دقیق بهداشت تزریق‬
‫در مبتاليان به گواتر چندگرهي در سنین باال ممكن است سبب بروز پركاري تیروئيد شود‬
‫برنامه پيشگیري از اختالالت ناش ي از كمبود ُيد در ايران‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ : 1367‬تشکیل کمیته ملی کنترل ‪IDD‬‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ : 1368‬تدوین اولین برنامه کشوری پیشگیری‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ : 1373‬ممنوع شدن تولید و توزیع نمک غیر ید دار‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ : 1374‬ادغام برنامه در شبکه بهداشت درمانی کشور‬
‫اهداف برنامه کشوری ‪IDD‬‬
‫‪‬افزایش دسترسي ومصرف نمک یددارتصفیه شده‬
‫دربیش از ‪ %90‬خانوارها‬
‫‪‬حفظ میانه یدادراردرطیف ‪10-30‬میکروگرم دردسي‬
‫لیتر‬
‫‪‬کاهش شیوع گواتر به کمتر از ‪%5‬‬
‫پايش برنامه پيشگیري از ‪IDD‬‬
‫‪ ‬پايش میزان ُيد در نمك (حصول اطمينان از میزان ُيد نمك هاي ُيددار‬
‫درحد مطلوب ‪)PPM 1040‬‬
‫ُ‬
‫‪ ‬پايش پوشش مصرف نمك يددار (اطمينان از اينكه بيش از ‪90‬‬
‫درصد مردم مناطق شهري و روستايي از نمك ُيددار استفاده‬
‫ميكنند)‬
‫‪ ‬پايش ُيد ادرار (اطمينان از كفايت دريافت ُيد مردم منطقه بطوري‬
‫كه ميانه ُيد ادرار به باالتر از ‪ 10‬ميكروگرم در دس ي ليتر برسد)‬
‫‪ ‬ارزيابي برنامه در مقاطع زماني معین (‪ 5‬ساله) جهت تعيین وضعيت‬
‫گواتر بعنوان شاخص اختالالت ناش ي از كمبود ُيد‬
‫پايش كيفيت نمك در سطح تولید‬
‫‪Dr. Abdollahi‬‬
‫‪‬نمونه برداری از نمک در کارخانه وارسال به آزمايشگاه‬
‫مواد غذايي استان توسط بازرسین اداره نظارت‬
‫برمواد غذایی‬
‫‪‬آزمایش نمک های یددار با روش تیتراسیون واندازه‬
‫گیری میزان ید نمک‬
‫‪‬اقدامات قانوني درموارد تخلف‬
‫‪33‬‬
‫پایش در سطح عرضه‬
‫‪‬نمونه برداري از نمك ها درمراكز عرضه وفروش موادغذايي‬
‫توسط بازرسین بهداشت محيط وارسال به آزمايشگاه مواد‬
‫غذايي استان‬
‫‪‬كنترل نمك هاي خوراكي در مراكز عرضه وتويع غذا (‬
‫رستوران ها ‪ ،‬غذا خوري بيمارستان ‪ ،‬پادگان ‪ )...،‬با‬
‫استفاده از كيت يد سنج‬
‫پایش درسطح مصرف‬
‫‪‬تست نمك مصرفي خانوار‬
‫با استفاده از كيت يدسنج‬
‫درمناطق روستايي توسط‬
‫بهورزان‬
‫‪‬كنترل نمك مصرفي دانش‬
‫آموزان مدارس روستايي‬
‫پايش يد ادرار‬
‫‪‬اندازه گیري يد ادرار مهمترين شاخص پايش برنامه است‬
‫زيرا اگر يددفعي مناسب باشد نشان دهنده کفایت يد‬
‫دريافتي است‪.‬‬
‫پايش میزان ُيد ادرار در كشور‬
‫ميانه ُيد ادرار‬
‫(ميكروگرم در دس ي ليتر)‬
‫ميزان دريافت ُيد‬
‫وضعيت تغذيه اي ُيد‬
‫كمتر از ‪2‬‬
‫ناكافي‬
‫كمبود شديد ُيد‬
‫‪2-4/9‬‬
‫ناكافي‬
‫كمبود متوسط ُيد‬
‫‪5-9/9‬‬
‫ناكافي‬
‫كمبود خفيف ُيد‬
‫‪10-19/9‬‬
‫كافي‬
‫مناسب‬
‫‪20-29/9‬‬
‫بيش از نياز‬
‫در معرض خطر پركاري تیروئيد‬
‫باالتر از ‪30‬‬
‫بسيار زياد‬
‫ايجاد پركاري تیروئيد و بيماريهاي خود ايمني تیروئيد‬
‫دستاوردهای برنامه ‪IDD‬‬
‫‪ ‬از سال ‪ 1380‬كشور ايران با احراز دو شاخص عمده‪:‬‬
‫‪ ‬مصرف بيش از ‪ 90‬درصد خانوارها از نمك ُيددار‬
‫‪ ‬باال بودن ميانه ُيد ادرار از ‪ 10‬ميكروگرم در دس ي ليتر نزد‬
‫دانش آموزان مدارس‬
‫به عنوان كشور عاري از اختالالت ناش ي از كمبود ُيد در منطقه‬
‫شناخته شده است‪.‬‬
80
70
68
60
52
50
40
30
20
9.8
10
4.7
0
1368
1375
1381
COMPARISON OF GOITER PREVALENCE
NATIONAL IDD PROGRAM
1386
BEFORE AND AFTER
‫با تشكر از توجهتان‬