تنظیم خانواده پرویزی تنظیم خانواده • روش اندیشه و زندگی ، داوطلبانه ، آگاهانه ، با بینش و تصمیم گری مسئوالنه توسط زوجین برای ارتقاء بهداشت اتخاذ و در.
Download ReportTranscript تنظیم خانواده پرویزی تنظیم خانواده • روش اندیشه و زندگی ، داوطلبانه ، آگاهانه ، با بینش و تصمیم گری مسئوالنه توسط زوجین برای ارتقاء بهداشت اتخاذ و در.
تنظیم خانواده پرویزی تنظیم خانواده • روش اندیشه و زندگی ،داوطلبانه،آگاهانه،با بینش و تصمیم گری مسئوالنه توسط زوجین برای ارتقاء بهداشت اتخاذ و در توسعه اجتماعی کشور سهیم می شوند قلمرو زمینه فعالیت خدمات تنظیم خانواده • • • • • • • • • • • فاصله گذاری مناسب و محدود کردن موالید مشاوره در مورد سترون سازی – عقیم سازی آموزش در مورد بچه داری آموزش درباره رابطه جنسی غربالگری مشاوره ژنتیک مشاوره و معاینه پیش از ازدواج آزمون مربوط به بارداری آماده سازی زوجین برای زایمان اصول تغذیه ارائه خدمات فرزند خوانده اهداف تنظیم خانواده • • • • • کاهش مرگ و میر مادران جلوگیری از زایمانهای زودرس و دیر رس کاهش بیماریهای ژنتیکی جلوگیری از حاملگیهای ناخواسته و کاهش سقط جنین جلوگیری از سوء تغذیه مادر و کودک با فاصله گذاری بین فرزندان تغییرات دوران بارداری • قلبی و عروقی:افزایش حجم خون cc 6000 افزایش ضربان کاهش دیاستول پر شدگی ناقص بطن چپ کاهش برون ده قلبی ادم ریوی آنمی الف فقر آهن • • • • • • رژیم غذایی ناقص تهوع و بیحالی صبحگاهی کاهش اسیدیته و کمبود ویتامین c کاهش جذب آهن حاملگی چند قلویی زایمان متعدد وجود خونریزی در حاملگی های قبلی ب اسید فولیک: • • • • فقر غذایی تهوع -بیحالی بیش از حد مصرف خواب آورها بیماریهای کبدی عفونت ادراری • • • • کاهش تونسیته عضالت لگنچه وجود پروژسترون و حالب کاهش جریان ادرار استاز ادرار آمادگی خانمها برای عفونت افزایش رطوبت و باکتری ناحیه واژن • پره اکالمپسی افزایش مواد انعقادی خون • ترومبو فلبیت • بواسیر • دیابت • بیماریهای روانی: زایمان مشکل ،زایمان زود رس ،از دست دادن جنین تاثیر تنظیم خانواده • پرهیز از بارداری ناخواسته • محدودیت با وقت بچه ها • جلوگیری از حاملگی در سن پایین و باال حاملگی مکرر= ابتال و مرگ و میر مادر به علت ،اکالمپسی،کم خونی ،مرده زایی ،سرطان گردن رحم تاثیر تنظیم خانواده و آموزش و مادر و کودک سالمت مادر سالمت جنین سالمت کودک و شیر خوار الف :تاثیر تنظیم خانواده بر سالمت مادر • بر اساس گزارش whoدر سال 1998روزانه حدالقل 1600و ساالنه 585000نفر به علت عوارض دوران بارداری و زایمان در جهان فوت می کنند علل مرگ و میر مادران در جهان خونریزی%28 سقط عمدی %19 افزایش فشار خون %17 عفونت %15 موارد دیگر 11% علل مرگ و میر در ایران • • • • زایمان زیر 18 زایمان با فاصله کم حاملگی متعدد زایمان بعد از 40-35سالگی احتمال مرگ و میر در زایمان ششم 5برابر بیشتر از زایمان دوم احتمال پارگی رحم ،مسمومیت بارداری ،کم خونی ،مرده زایی،سرطان گردن رحم ،سوء تغذیه با زیاد شدن تعداد حاملگی افزایش می یابد از 580000مر گ و میر زنان در جهان یک سوم تا یک چهارم به علت حاملگی ناخواسته و سقط می باشد برای کاهش حاملگی ناخواسته آگاهی دادن دسترسی آموزش برای عقیم سازی عوارض سقط غیر پزشکی • • • • سوراخ شدن رحم خونریزی عفونت رحم و عفونت های عمومی ضایعات بد خیم خونریزی دهنده حاملگی ناخواسته • در ایران در سال 500000، 1357حاملگی ناخواسته )80000(%16باعث سقط روزانه 221و هر ساعت 9 مورد سقط همه موارد فوق الذکر با آموزش و کنترل موالید ،فاصله گذاری: افزایش سالمت و کاهش مرگ و میر مادر می شود ب :تاثیر تنظیم خانواده بر سالمت جنین • کاهش اختالالت جسمی ناشی از اشعه ،داروها،تغذیه نامناسب • کاهش مرگ و میر جنین به علت سقط (هر ساعت 9موردیعنی 9مورد مرگ جنین ) کاهش امکان بیماریهای عفونی مادر و وضعیت روحی مناسب باعث کاهش مشکالت تاثیر تنظیم خانواده به سالمت کودکان تحلیل قوای جسمی و روحی شده • فاصله کم بین حاملگی افزایش سقط جنین ،زایمان زودرس و بچه نارس • طبق تحقیق یکی از علل مهم مرگ و میر کودکان زیر یکسال وزن کم زمان تولد عامل آن فاصله کم بین زایمانها در یک پژوهش در سال 1368رابطه بین عقب ماندگی ذهنی و خانواده پر جمعیت مشخص شده: • اکثر بیماران ساکن جنوب شهر تهران • شغل ،کارگری یا بیکار • سواد کم یا بی سواد • • • • • تعداد افراد زیاد جو و محیط زندگی اضافه شدن بیماریهایی مانند صرع ،معلولیتهای حسی و حرکتی رعایت تنظیم خانواده،ایجاد شرایط مطلوب و مثبت کاهش بیماریها و اختالالت والدت و بارداری • والدت :میزان تولدها توجه به نوزاد و مولود • باروری :میزان فراوانی زایمانها،توجه به مادر • باروری:مشخص کردن توان بالقوه زاد و ولد 49-15 عوامل تاثیر گذار بر باروری • • • • • • • الف :محیطی:ارتفاع و درجه حرارت بعد خانوار ،ارزش فرزند،اجتماع شهری ،روستایی ب :اجتماعی ترس از عدم تامین ،فرزند نان اور و کمک خرج و ج:اقتصاد دست گیرنده سن و جنس -مرگ و میر کودکان عوامل جمعیتی عوامل آموزشی و فرهنگی: باال رفتن سن ازدواج،دید وسیع تر ،اشتغال زنان وراثت،نژاد،جنس،تغذیه ،شیوه زندگی مرگ و میر :عوامل تاثیر گذار • مهاجرت:زمانی -مکانی -اجباری و ارادی -رفاه بیشتر نتایج مهاجرت مهاجر فرست • • • • از دست دادن نیروی کار و سرمایه انتقال درآمد به کشور خود ارتباط فرهنگی فرهنگ مهاجر پذیر • • • • • بدست آوردن نیروی فعال کاری تامین کار سنگین برای مهاجرین ایجاد رقابت در گرفتن دستمزد امتزاج آداب و رسوم مشکالت بهداشتی -4ازدواج و طالق مشکالت روحی-جسمی در خانواده متالشی ،تداوم نسل مشکالت ناشی از جمعیت زیا د • • • • • • • اختصاص منابع کمتر الف مشکالت بهداشتی:الف جمعیت زیاد انتشار بیماریها مشکالت برای مادرو کودک :کم خونی ،سقط،،جنین مرده ب مشکالت مربوط به محیط زیست: کم شدن منابع کشاورزی پدیده گلخانه و گرم شدن تدریجی کره زمین بارانای اسیدی،آلودگی آبها،خشکسالی،نازک شدن الیه اوزن،باال آمدن سطح آب اقیانوسها مشکالت اقتصادی : • • • • جمعیت زیاد ،فقر ،جمعیت زیاد توسعه اقتصادی: بایستی سرمایه گذاری به ازاء هر کارگر افزایش یابد روش های جدید و اعماال مدیریت(با افزایش آموزش جامعه) مشکالت تغذ یه ای : • مالتویی :رشد جمعیت تابع تصاعد هندسی است.رشد مواد غذایی تابع تصاعد حسابی است • رشد جمعیت،استفاده بی رویه و نادرست از زمین کشاورزی کاهش کاهش منابع غذایی زمین حاصلخیز همچنین کمبود آب ه مشکالت اجتماعی:مراکز پر جمعیت محل تخلفات و جرائم می باشد • جمعیت زیاد،تخلفات زیاد • مشکالت مربوط به آموزش علل عمده انتشار بیماریها • صفات شخصی :سن ،جنس،شغل،تحصیالت،تاهل، مکان ،آب و هوا،خاک • زمان انواع تحقیقات و مطالعات اپید میو لوژی و تنظیم خانواده • مطالعه مورد -شاهد مطالعه کوهورت مطالعات مقطعی سیاستهای جمعیتی: برنامه های مدون و منطقی برای ارتقاءکیفی و کمی جمعیت و تعادل بین آن و عوامل اقتصادی ،اجتماعی و رفاه بیشتر • اهداف سیاستهای جمعیتی: • کمک به خانواده ها در ارتباط با تعداد فرزندان • 1کاهش جمعیت • 2افزایش جمعیت • • • • نظارت بر مهاجرت ها: مهاجر فرست:برنامه ریزی بر اساس تربیت و آموزش افراد مشکالت مهاجر پذیر کنترل موالید کاهش مرگ و میر مادران و کودکان و حمایت از کودکان • • • • • حمایت از سالخوردگان(تا سال2020میالدی افراد باالی 65سال 690میلیون نفر) برقرار کردن سیستم تامین اجتماعی برنامه ریزی اوقات فراغت خانه سالمندان بهبود نسل:آمنیو سنتز،بررسی اختالالت کروموزمی اهداف کمی سیاستهای جمعیتی • • • • • • • • • کاهش میزان باروری3،90 – 2،15 افزایش امید به زندگی 75سال تا 1390 کاهش مرگ و میر اطفا ل افزایش مراقبت درمانی به %95تا 1390 افزایش ایمن سازی کامل تا 1390 تامین آب آشامیدنی سالم افزایش پوشش تنظیم خانواده تا %75زوج های واجد شرایط تا 1390 افزایش آموزش به خانواده ها تدوین سیاستهای درست در مورد مهاجرت • • • • • • • • اصول مشاوره اثربخش: -1محیط آرام-خصوصی وامن -2درنظرگرفتن وقت کافی -3کلیه صحبتها محرمانه باشد -4بازبان ساده وقابل فهم باشد -5مهارت درمشاوره –پرسشهای الزم-داشتن بازخورد- جمع بندی کردن-قضاوت عجوالنه نداشتن-نصیحت نکردن-شنیدن فعال -6اطالعات زیادداده شود-تعیین زمان مراجعه بعدی -7استفاده ازوسایل کمک آموزشی • • • • • • • • • • • • • • • • -8تکرارنکات کلیدی توسط مراجعه کننده -9روشن وشفاف کردن صحبت عوامل تاثیرگذاربرمشاوره مربوط به مشاور: اعتقادمشاورنسبت به احوال مشاورهمیزان اطالعاتنحوه بیان مطلبتفاوت بین مشاورومراجعه کننده ازجنبه مذهبی-سطح اجتماعی-جنسیت-سنفراهم بودن امکانات ووسائل امکان تداوم دربودن امکانات ایجادمحیط راحت خصوصی ومحرمانه خصوصیات یک مشاوره خوب: احترام به حقوق مراجعه کننده وتوجه به اصول عدم تحمیل نظرات عدم قضاوت وداوری توجه به حساسیت فرهنگی-عوامل روانی وتاثیرفشارهای وارده از خانواده وجامعه • • • • • • • • • اطالعات ودانش موردنیازیک مشاور: آشنایی بابرنامه های تنظیم خانواده وسیاستها(-عالقه به مشاوره) نظام ارجاع ثبت پرورنده ها مشارکت کردن مردان درتنظیم خانواده منظورازمشارکت مردان: مسئولیت پذیری مردان درداشتن روابط جنسی سالممسئولیت پذیری مردان درتولدفرزند-مسئولیت پذیری مردان درتغذیه کودک • • • • • • مسئولیت پذیری مردان درتربیت فرزندمسئولیت پذیری مردان درروش جلوگیری ازحاملگیحمایت های دیگرازهمسر(درمحیط خانه-درکار-آشنایی باحقوق زوجین-نیازها- عقاید-وبرای همه اینها بایستی تغییردرآگاهی-نگرش-عملکردمردوزن پدید می آید. مشارکت مردان درزمینه تنظیم خانواده درجهان وایران درکشورهای درحال توسعه استفاده ازروشها درزنان نسبت به مردان -36/8به علت فقر،مشکالت فرهنگی،عقایدسنتی درکشورهای توسعه یافته استفاده ازروشها درزنان نسبت به مردان2/1 • • • • • • • • • • • ایران درسال :1357مردان –کاندوم-بستن لوله %5/1-6 زنان:قرص –IUDوبستن لوله 1/6-5/7/5/4 درحال حاضردرایران کاندوم:رایگان درمراکزبهداشتی روستاوشهر داروخانه به طوروسیع موانع عمده دربهداشت باروری -1باورغلط:مردساالری فرزندپسرعصای دست پدر -2سیاستهای غلط :دروسایل پزشکی وتنظیم خانواده -3نگرش کارکنان:برحسب عادت توجه به روشهای زنانه زیرااعتقاددارند، مردان به تنظیم خانواده عالقه ندارند. -4اطالعات کلی راجع به مشارکت مردان دربرنامه بهداشت باروری درسطح جهان محدوداست. • • • • • • • • • • روشهای طبیعی پیشگیری ازبارداری )Aروش نزدیکی منقطع ()withdrawal یکی ازقدیمی ترین روشهای پیشگیری ازبارداری می باشد.این روش درحقیقت ناتمام گذاشتن عمل مقاربت می باشد،به این ترتیب که درست قبل ازانزال،آلت ازواژن خارج وترشحات نهایی درخارج ازواژن انزال می گردد. )1به دلیل وجوداسپرم درترشحات اولیه دستگاه تناسلی )2نیازبه کنترل دقیق مرد )3عدم توانایی کنترل انزال دردرصدباالیی ازمردان میزان شکست این روش باالست. بدلیل ناتمام گذاشتن عمل مقاربت،این روش عوارض روانی وحتی جسمانی(مثل پروستاتیت مزمن)بجای می گذارد. اماباتوجه به شیوع گسترده استفاده ازاین روش به نظرمی رسدکه عوارض جانی مهمی (جزاحتمال باالی بارداری)وجودنداشته باشد. به هرحال این روش درجوانان ومواردانزال زودرس مناسب نمی باشد. • • • • روش مقاربت دردوره ی مطمئن ()safe period سایرروشهای طبیعی پیشگیری ازبارداری برمبنای مشاهده دقیق وثبت تغییرات ونشانه هایی است که بدنبال سیکل های هورمونی دربدن رخ داده وبه کمک آنهامی توان زمان دارای حداکثرامکان باروری در یک دوره رامشخص کرد. آگاهی ازاین دوره به زوجین امکان برنامه ریزی مناسب برای زمان مناسب مقاربت را می دهدتاازبارداری ناخواسته پیشگیری نمایند. برمبنای ثابت بودن طول دوره پس ازتخمک گذاری،می توان درافرادیکه قاعدگی منظمی دارندزمان تقریبی تخمک گذاری راتخمین زدوبراین اساس ازانجام مقاربت درحول وحوش این دوره که حداکثرامکان باروری وجوددارد،خودداری نمود.تعیین زمان تخمک گذاری به سه روش تقویمی باتوجه به تغییرات موکوس گردن رحم وتغییرات درجه حرارت پایه بدن،امکان پذیر است. • • • • • • روش ریتم تقویمی()calendar Rhythm درافرادی که قاعدگی منظمی دارندبه راحتی باکسرکردن دوره ی 14روزه بعدازتخمک گذاری ازدوره ی سیکل قاعدگی می توان تاریخ اووالسیون(تخمک گذاری)راحدس زدوازحدود3روزقبل تا3روزبعدازاووالسیون،دوره ی 7روزه عدم مقاربت راتعیین نمود.اماتخمین زمان تخمک گذاری درافرادی که قاعدگی نامنظمی دارند،مشکلتراست. برای تخمین این زمان،الزم است این افرادحدود6ماه تایکسال مرتبا تاریخ شروع قاعدگی خودراثبت نمایند. سپس باتعیین طول کوتاهترین وبلندترین دوره ی قاعدگی18،روزازکوتاهترین دوره و11روزازبلندترین دوره کم نمائیم ارقام بدست آمده اولین وآخرین روزدوره ی خودداری ازمقاربت یادوره ی عدم اطمینان رانشان می دهد. عدم نیازبه وسایل پیشگیری،افزایش دانسته هادرموردباروری وکنترل زن براین روش ازفوایدآن می باشد. اشتباه درمحاسبه وثبت سیکلها(بخصوص سیکلهای نامنظم)وعواملی همچون بیماری ومسافرت که برسیکل قاعدگی تاثیرمی گذارند،می تواننددرافزایش ضریب شکست روش موثرباشندواین ازمعایب اصلی این روش است. • • • • • • • -2روش موکوس گردن رحم: ترشحات گردن رحم تحت تاثیرترشحات هورمونی(استروژن وپروژسترون)به لحاظ کمی وکیفی دچارتغییرات منظمی درطول هرسیکل می شوند.بدین ترتیب که پس ازپایان قاعدگی،چندروزخشک(فاقدترشح)وجودداردکه ضمن آن ترشح مخاطی دهانه ی رحم بصورت درپوشی دهانه رحم را می پوشاند. باافزایش میزان استروژن خون ازغلظت ترشحات کاسته شده وبه تدریج بصورت رقیق ولغزنده در می آید. درروز تخمک گذاری ترشحات به حداکثرلغزندگی می رسندوپس ازآن مجدداسفت وخشک یاناپدیدمی گردند. نتیجتابایدازشروع قاعدگی تا4روزپس ازمشاهده حداکثرترشحات لغزنده دهانه رحم از مقاربت خودداری نمود. مشاهده وتشخیص نوع وغلظت ترشحات نیازبه توجه ودقت زیادی داردوبه همین جهت ضریب شکست این روش باالبوده وحدود%40می باشد. نیازبه تعهددراجرای روش،لزوم یادگیری روش درطی 2-3سیکل،اشکال درتشخیص نوع موکوس بدلیل عفونتهای دستگاه تناسلی،تاثیربرخی داروهابرروی تولیدموکوس دهانه رحم ونیازبه پرهیزازمقاربت دردوره ای نسبتاطوالنی ازمعایب این روش است. • • • • • • • روش تغییرات دمای پایه ی بدن یاریتم حرارتی: این روش برمبنای اندازه گیری درجه حرارت بدن صورت می گیرد.بدین ترتیب که به دلیل اثرگرمازایی پروژسترون که از زمان تخمک گذاری ترشح آن شروع می شود،درجه حرارت بدن بین 2/0تا4/0درجه ی سانتیگرادباالمی رود. برای اجرای این روش بایدزن هرروزصبح پیش ازبلندشدن ازبستروخوردن یاآشامیدن،درجه حرارت بدن رابوسیله ی ترمومتراندازه گیری ودرجداول مخصوصی ثبت نماید.باتوجه به تغییرات درجه حرارت،زمان اجتناب ازمقاربت ازابتدای قاعدگی تا3روزپس ازافزایش درجه حرارت بدن می باشد.بنابراین طول دوره ی عدم مقاربت نسبتاطوالنی است،به همین جهت این روش چندان پرطرفدارنیست. الزم به ذکراست که درجه حرارت بدن بایدهمیشه ازیک محل(دهان،مقعدیاواژن)اندازه گیری شودوترمومترحداقل3دقیقه درمحل بماند. هرگونه بیماری،اختالل درخواب،استرس،الکل وداروهایی چون آسپرین دمای پایه ی بدن راتحت تاثیرقرارمی دهند. ترکیبی ازروشهای گفته شده یعنی تقویمی،حرارتی وموکوس گردن رحم می توانددقت تعیین زمان تخمک گذاری راافزایش دهد. • • • • • *3روش شیردهی()Lactation period این روش که ازدیربازموردتوجه بوده است،برمبنای مشاهده میزان پایین باروری دردوره ی شیردهی به وجودآمده است،بدین ترتیب که پس اززایمان ودرزمان شیردهی تازمانی که سیکل قاعدگی شروع نشده است(معموال6ماه اول بعداززایمان)تخمک گذاری صورت نمی گیرد. البته اثربخشی این روش به مسائلی ازجمله تعداددفعات شیردهی،مدت هرنوبت،تغذیه مناسب وشیردهی درشب بستگی دارد.شروع تخمک گذاری بعدازحاملگی درزنان مختلف متفاوت است.نکته مهم درمورداین روش آن است که تنهادرخانمهایی که ازروش( Exclusive Breast )feedingیاشیردهی انحصاری درنوزادان خوداستفاده می کنند،تخمک گذاری مهارمی شود. یعنی به نوزادجزشیرمادرهیچ مایعی اعم ازآب،آب قندوغیرآن داده نشود. بدیهی است این روش تازمانیکه نوزادغذای کمکی راشروع نکرده است،موثراست. • • روشهای طبیعی پیشگیری ازبارداری روشهای طبیعی-1:روش نزدیکی منقطع withdrawel -2روش مقاربت دردوره ی مطمئن:safe period الف-روش ریتم تقویمی ب-روش موکوس گردن رحم ج-روش تغییرات دمای پایه بدن یاریتم حرارتی -3روش شیردهی lactation period • • • • • • • 1 • • • • • • • • • • -2روش مقاربت دردوره ی مطمئن • -مشاهده دقیق وثبت تغییرات بدنبال تغییردرترشح هورمونها • -تعیین زمان تخمک گذاری وخودداری ازمقاربت درزمان تقریبی آن. روش منقطع:یکی ازروشهای قدیمی محسوب می شودمعایب: وجوداسپرم درترشحات اولیهنیازبه کنترل دقیق وعدم توانایی کنترل دردرصدباالیی ازمردانعوارض روانی وجسمی(پروستاتیت مزمن)ضریب شکست باال-عدم امکان استفاده درجوانان وافرادباانزال زودرس • • • • • • • • سه روش تعیین تخمگذاری-تقویمی-تغییرات موکوس گردن رحم وتغییردرجه حرارت بدن الف-روش تقویمی: اگرقاعدگی منظم باشد14-روزاززمان قاعدگی کم می کنیمسه روز قبل وسه روزبعدازتخمک گذاری(حدود7روز)زمان عدم مقاربت اگرقاعدگی منظم نباشدحدود6ماه تا1سال مرتباتاریخ شروع قاعدگی ثبت می شودکوتاهترین وبلندترین زمان دوره ی قاعدگی تعیین می شود. 18روزازکوتاهترین دوره و11روزازبلندترین دوره کم می کنیم. ارقام بدست آمده اولین وآخرین روزدوره خودداری ازمقاربت یادوره عدم اطمینان می باشد. • • • • • • • مزیت: عدم استفاده ازوسائلمعایب:ضریب شکست باالدر:اشتباه درمحاسبه وثبت سیکل ها بیماری ومسافرت ب-روش موکوس گردن رحم: درروزتخمک گذاری ترشحات دهانه رحم به حداکثرخودمیرسد. زمان خودداری ازمقاربت شروع قاعدگی تا4روزپسازمشاهده حداکثرترشحات لغزنده دهانه رحم می باشد. • • • • • • مشاهده وتشخیص نوع وغلظت ترشحات نیازبه توجه ودقت زیاددارد. ضریب شکست %40می باشد.عواملی مانندعدم تجربه کافی-وجودعفونتهای دستگاهتناسلی-تاثیربعضی داروها-وپرهیزازمقاربت دردوره های نسبتاطوالنی ضریب شکست راباال می برد. ج-روش تغییرا ت دمای پایه ی بدن یاریتم حرارتی: اساس این روش:اثرگرمازایی پروژسترون درزمان تخمک گذاری است که ترشح آن 2/0-4/0سانتیگرادباال می رود. - • • • • • • • • هرروزقبل ازهرگونه فعالیت(خوردن-آشامیدن-راه رفتن)درجه حرارت اندازه گیری شود. برای چنددوره ی قاعدگی تکرارشود.ازابتدای قاعدگی تا2روزپس ازافزایش درجه حرارت اجتنابازمقاربت مواردقابل توجه: دوره عدم مقاربت طوالنیبایستی راه گرفتن درجه حرارت ثابت باشد. استرس-الکل-آسپرین دمای پایه بدن راتحت تاثیرقرارمی دهد. ترکیبی ازروشهای تقویمی-حرارتی-موکوس گردن رحم=زمان دقیقترتخمک گذاری=کارای باال اجزای دستگاه تناسلی مردانه و کارکرد هر کدام • بخش های خارجی دستگاه تناسلی مردان آلت تناسلی مردانه (:)Penisدرحالت عادی آلت تناسلی کوچک و شل می باشد ولی پس از تحریک شدن بدلیل جمع شدن خون در رگهای آن به حالت نعوظ در می آید.حالت نعوظ حالتی است که آلت بزرگ و سفت می شود.اندازه آلت مردان د رحالت نعوظ بین 13تا 18سانتی متر می باشد.این عضو در مردان به صورت استوانه ای شکل می باشد که از 3بافت تو درتو تشکیل شده است. • این بافتها اسفنجی شکل هستند و درواقع مانند جک های بادی عمل مکنند به اینصورت که حاوی سلول هایی می باشند که در هنگام تحریک جنسی ،با ارسال پیام عصبی و ترشح هورمون های خاص در بخش استوانه ای آلت آب را به خود جذب می کنند و مانند بادکنک های پر از آب به هم فشار آورده و سبب خیزش و نعوظ آلت تناسلی می شوند و بحث درباره این سلول ها تخصصی می باشد پوست آلت هم کامآلً قابل کشش است. • بخش های روی تصویر )1:چین خوردگی بیرونی پوست ختنه گاه ( Foreskin's outside )2)foldمجرا ( )3)Meatusحشفه « کالهک بلوطی شکل » ( )4)Glansلگام آلت تناسلی مردانه ( )5)Frenulumچین خوردگی داخلی پوست ختنه گاه ( )6)Foreskin's inner foldنوار برجسته و پوسته ترشح مخاط ( Ridged band and mucocutaneous junction • کیسه بیضه یا خایه ( ) Scortumاین عضو از بسیاری مخازن خون و اسپرم تشکیل شده و در واقع کار اصلیش تنظیم حرارت بیضه ها میباشد.بطور معمول در آقایون دو بیضه وجود دارد و به طور طبیعی بیضه سمت چپ باالتر از بیضه سمت راست است .کیسه بیضه از ماهیچه هایی تشکیل شده که در هنگام گرما شل میشوند و بین بیضه و بدن فاصله می اندازند و در هنگام سرما هم جمع شده و بیضه ها رو به بدن میچسبونن.بدن انرژی زیادی رو صرف ثابت نگه داشتن دمای این منطقه میکند . • بیضه ها(:)testicleعمل اصلی آنها تولید اسپرم می باشد.با فرا رسیدن زمان بلوغ ،ساخت مداوم اسپرم در بیضه ها با سرعت حدود 125میلیون اسپرم در روز شروع می شود. اسپرم ها در اطراف دیـواره های لوله های سمینیفر تکامـل پیـدا مــی کنند و دم های آنها که آنها را قادر به شنا کــردن مـی کـنند ،بـه سمت مرکز لوله ها قرار می گیرند .اسپرم بالغ در یک لوله پیچ در پیچ به نام اپیدیدیم که پشت هر بیضه قرار دارد ،نگهداری می شود .سرانجام اسپرم ها یا در طی فعالیت جنسی با انزال بیرون می روند و یا به داخل بدن بازجذب می شوند .در این بخش هورمونهایی مثل تستسترون ،هورمون ابتدایی مردانه ،و اسپرمهای ناآماده تولید می شود.درون بیضه توده عظیمی از لوله که Seminiferous Tubulesیا لوله • سه غده (دو غده ساخت منی و یک غده پروستات) مایعاتی را ترشح می کنند که وظیفه انتقال و تغذیه اسپرم را برعهده دارند .غده کوپر ،غده پیازی پیشابراهی ()Bulbourethralکه در ابتدای برانگیختگی آب را فراهم می کند تا لوله برون ریز از اسیدها و مواد ادراری پاکسازی بشود.این آب درابتدا حاوی هیچ اسپرمی نیست ولی اگر بعد از یکبار انزال مایع منی همچنان در لوله باقی مانده باشد در دفعاتبعد می تواند اسپرمها را با خودش حمل کند • اپیدیدیم ( )Epididymisلوله قطور ماهیچه ای که روی بخش پشتی بیضه خوابیده که اسپرمها را انبار می کند و با انقباض و انبساط اسپرم ها را به پروستات می رساند و اسپرم ها در مایعی به نام منی که پروستات سازنده آن است غوطه ور می شوند این مایع دارای امالح و ویتامینها و مواد قندی زیادی است که از خون گرفته شده است.اگر آمیزش جنسی و هر کاری که سبب خروج منی شود انجام نگیرد این مایع و اسپرم ها به تدریج ازپوست جداره لوله های منی بر جذب خون می شود. • محل عجان ،پرینه ،میان دوراه ()Perineumماهیچه ای که بین معقد و آلت تناسلی قرار دارد و در واقع هم آلت و هم مقعد راکنترل می کند. • • • • • • مواردی كه می توانند بر دستگاه تناسلی مرد تاثیر بگذارند. پسران گاهی مشكالت دستگاه تناسلی را تجربه می كنند .در ذیل بعضی نمونه هایی از اختالالتی كه بر دستگاه تناسلی مرد تاثیر می گذارند ذكر می گردد: اختالالت كیسه بیضه ،بیضه ها یا اپیدیدیم شرایط تاثیر گذار بر محتویات كیسه بیضه ممكن است بیضه ها ،اپیدیدیم یا خود كیسه بیضه را شامل شوند ، · آسیب بیضه ای .حتی آسیب جزئی به بیضه ها می تواند درد شدید ،كبودی یا تورم ایجاد كند .اكثر صدمات بیضه ای زمانی رخ می دهند كه بیضه ها معموالً طی ورزش یا بخاطر لگد و ضربه های دیگر ،آسیب میبیند .پیچش بیضه زمانی پیش میاید كه یكی از بیضه ها بدور خودش میچرخد و جریان خون آن دچار اختالل میشود و معموال جراحی اورژانس برای رفع آن نیاز است. · واریكوسل :این حالت در واقع واریس و یا گشاد شدگی سیاهرگهای بیضه است .واریكوسلها معموالً در زمان بلوغ ایجاد می شوند .آنها معموالً بی ضرر هستند ولیكن در بعضی افراد به بیضه آسیب رسانده یا تولید اسپرم را كم می كنند. اجزاء دستگاه تناسلی زنانه و کارکرد هر کدام دستگاه تناسلی خارجی • فرج (ولو) • مهبل (واژن) • پرده بکارت (هایمن) دستگاه تناسلی داخلي • واژن • رحم • لولههای فالوپ (لولههای رحمی) • تخمدانها فرج قسمت کام ال خارجی دستگاه تناسلی زنان است که ااز بیرون بدن قابل رؤیت در پایین شرمگاهی در بین د او پا او ا است او به صورت یک ناحیه لوزی شکل ا قرار گرفته است .فرج ااز بیرون توسط لب های (محل رویش موهای زهار) ا هر یک به صورت د او چین بزرگ او کوچک فرج پوشیده شده است .این لب ها ا در حالت عادی روی هم در د او طرف فرج بوده او ا نیمه مدورا هللی شکل ا خوابیده او دهانه فرج را می بندند. لبهای بزرگ فرج از دو الیة پوستی تشکیل شده اند .در زیر لب های بزرگ ،لب های کوچک قرار دارند که از دو الیه مخاطی تشکیل شده اند .لب های کوچک در هدایت صحیح ادرار نقش دارند .این دو لبه از باال و پایین به هم متصل هستند .در محل اتصال این دو الیه در باال عضو کوچک حساسی به نام کلیتوریس وجود دارد که در اثر تحریک و دستکاری ،سفت و کمی بزرگ میشود و در احساس لذت جنسی نقش دارد .در میان لب های فرج فضایی بوجود میآید که خروجی پیشابراه (مسیری که ادرار را از مثانه به خارج بدن میرساند -محل ادرار کردن) در قسمت باالیی آن است و در پایین آن خروجی واژن (مهبل) قرار دارد. در دخترانی که هنوز رابطة جنس ی نداشتهاند اکثر قسمتهای خروجی واژن با الیه ای نازک به نام پردة بکارت پوشیده شده است .پرده بکارت به صورت یک ورقه نازک (به ضخامت ۱یا ۲ میلی متر) درست در پشت لب های کوچک فرج قرار دارد و دهانه مهبل را می بوشاند .در پرده بکارت منافذی برای خروج خون قاعدگی وجود دارد .منفذ پرده بکارت در افراد مختلف ،اندازه و شکل متفاوتی دارد و از خصوصیات و ویژگی های آن برای تشخیص باکره بودن یا نبودن شخص استفاده می گردد .در اکثر موارد با اولین ورود آلت مردانه به داخل واژن این پرده پاره میشود و برای همیشه از خروجی واژن کنار میرود. در پوست باالی لبهها در پایین شکم ناحیة برجستگی عانه وجود دارد که در حین بلوغ با تجمع چربی زیرپوستی ،حالت برجسته پیدا میکند و در روی آن و نیز در روی لبهای فرج ،موهای تناسلی شروع به رویش میکنند واژن • از آنجا که این عضو دارای دیوارة عضالنی است میتواند منقبض یا منبسط شود .همین خصوصیت باعث میشود که واژن بتواند یک جسم به باریکی تامپون تا یک نوزاد هنگام تولد را در درون خود جای دهد .واژن چند عملکرد مختلف دارد. • واژن محل قرار گرفتن آلت مردانه در حین رابطة جنسی است و با اعصاب موجود در آن لذت جنسی در حین رابطه جنسی را برای زن بوجود می آورد .واژن همچنین راهی از رحم به بیرون برای خارج کردن نوزاد در زمان تولد است .همچنین خونهای قاعدگی از این طریق از رحم به بیرون بدن میآید .الیة نازک بافتی به نام پردة بکارت که در خود یک یا چند سوراخ دارد خروجی واژن را به طور نسبی میپوشاند. شکل پردة بکارت در افراد مختلف با هم فرق دارد .این پرده در اکثر دختران بعد از اولین تجربة جنسی کشیده شده و پاره میشود که ممکن است با کمی خونریزی نیز همراه باشد • واژن در سمت داخل بدن به رحم متصل میشود .این اتصال از طریق دهانة رحم که دیوارهای قوی و ضخیم دارد و خروجی آن بسیار کوچک است انجام میشود. در طی زایمان خروجی دهانة رحم مقداری گشاد میشود و به نوزاد اجازه میدهد از رحم خارج شود رحم رحم مانند یک گالبی وارونه در محوطه لگن قرار دارد که کارکرد اصلی آن نگهداری و تغذیه جنین در حال رشد در طی حاملگی است .همچنین در هنگام فعالیت جنس ی ،اسپرم درون مایع منی مرد دستگاه تناسلی مردانه پس از ورود به واژن ،شنا کرده و از طریق رحم و سپس لوله های رحمی خود را به تخمک می رساند که در صورت حضور تخمک ،بارور شدن آن امکانپذیر می گردد در دو گوشة باالیی رحم لولههای فالوپ یا لولههای رحمی قرار دارند که رحم را به تخمدانها متصل میکنند .لولههای فالوپ که در دو سمت رحم هستند حدود ۱۰سانتیمتر طول دارند و عرض آنها از عرض یک رشتة ماکارونی بیشتر نیست .در سمت دیگر، یعنی سمتی که نزدیک تخمدانهاست ،لولههای فالوپ قیفی شکل هستند و دور تخمدان را میپوشاند ولی کامالً به آن متصل نیستند. سمت قیفی شکل با حرکات خود هنگام تخمک گذاری ،تخمک خارج شده از تخمدان را به داخل لولة فالوپ هدایت میکند و با حرکات دیوارة عضالنی خود تخمک را به سمت رحم میراند تخمدانها دو عدد هستند که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ قرار میگیرند .تخمدانها تخم مرغی شکل هستند و حاوی هزاران تخمک هستند که بعد از بلوغو شروع قاعدگی، هر ماه یک تخمک آزاد میکنند .این تخمک از طریق لولههای فالوپ به سمت رحم حرکت میکند .در صورتیکه در این مسیر با اسپرم مردانه برخورد کند تخم تشکیل میشود که میتواند باعث حاملگی و تولید جنین شود ،در غیر اینصورت تخمک به همراه بافتهای رحمی در هنگام خونریزی قاعدگی از بدن خارج میشود. انواع روشهای پیشگیری از بارداری • • • • • روشهای هورمونی -قرصها مکانیکی IUD- انسدادی -کاندوم طبیعی -تقویمی جراحی -توبکتومی قرصها • مکانیسم اثر : • مهار تخمگذاری،ضخیم شدن موکوس سرویکس،جلوگیری از حرکت اسپرم • نحوه مصرف قرصها • 21عدد شروع از روز پنجم قاعدگی یک هفته فاصله بسته بعدی • 28عدد شروع ازروز اول قاعدگی بدون قطع قرص فواید • • • • • • • تاثیر باال %99 تنظیم قاعدگی کاهش خون قاعدگی کاهش دیسمنوره کاهش بیماریهای التهابی لگن کاهش خطر سرطان تخمدان و آندومتر کاهش بارداری خارج از رحم عوارض جانبی • • • • • • • • • • • • ترومبوآمبولی:عالئم درد قفسه سینه ،تنگی نفس ،درد شدید اندام تحتانی سردرد ،تاری دید تومور کبدی تسریع سنگ کیسه صفرابا درد شکمی مراجعه به پزشک تاثیر بر کمیت و کیفیت شیر مادر تهوع خونریزی یا لکه بینی بین دو قاعدگی افزایش یا کاهش وزن احتباس مایعات حساسیت پستانها،سردرد خفیف و تغییرات خلقی افزایش فشار خون کاهش میل جنسی قطع قاعدگی تغییر در چهره موارد منع مطلق • • • • • • سابقه ترومبو آمبولی بیماری عروق قلب یا مغز اختالل در کا رکبد سرطان پستان،رحم،تخمدان خونریزی رحمی نامنظم مشارکت به بارداری منع نسبی • • • • • • • • سردرد میگرنی دیابت بار داری یرقان انسدادی دیابت قندی اعمال جراحی افزایشBP صرع کمخونی داسی شکل • مراقبت و پیگیری: • معاینه دو ماه و بعد یکسال قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری ۱ -پروژسترون(میني پیل(: در ایـن قـرصها تنها هورمون پـروژستـرون وجـود دارد -ویژه خانمهاي شیرده و یا مبتال به فشار خون باال مي باشد .خانمهاي شیرده مي بایست ۶ هفته پس از زایمان شروع بمصرف این قرصها كنند .بـسـته این قرصها ۲۸عددي مي بـاشد .نحوه مصرف آنها روزي یك قــرص سر ساعت معین از روز نخست قاعدگي میباشـد و پـس از اتـمـام بسـتـه مـصرف قرص بسته جدید بدون وقفه آغـاز میــگردد .در صورتي كه مصرف قرص كمتر از ۳ساعت از زمان مقرر فراموش گردد بالفاصله پس از یادآوري آن قرص مصرف و مابقي قرصها نیز طبق روال مصرف میگردد اما هرگاه مصرف قرص بیش از ۳ساعت به تاخیر افتاد بالفاصله پس از یادآوري قرص فراموش شده مصرف گردیده و تا یك هفته میباید از یك روش ضد بارداري دیگر استفاده نمود .اثر این قرصها از قرصهاي تركیبي پایین تر میباشد. • -۲تركیبي : این قرصها تركیبي از دو هورمون استروژن و پروژسترون میباشد .این قرصها خود به سه دسته تقسیم بندي میگردند: منو فازیك(تك مرحله اي(:میزان هورمونهاي استروژن و پروژسترون در تمام قرصها یكسان میباشد.ق رصهاي LD و HDدر این گروه قرار دارند. *دي فازیك(دو مرحله اي(میزان هورمونهاي استروژن و پروژسترون در دو مرحله تغییر میكند. *تري فازیك(سه مرحله اي(:میزان هورمونهاي استروژن و پروژسترون در سه مرحله به تدریج افزایش مي یابد. • بسته بندي قرصهاي تركیبي نیز دو گونه میباشد: - ۱بسته هاي ۲۱عددي :این بسته ها حاوي ۲۱عدد قرص موثر میباشد. - ۲بسته هاي ۲۸عددي :این بسته ها حاوي ۲۸عدد قرص بوده كه ۲۱عدد آن موثر بوده و ۷عدد آن را قرصهاي خنثي تشكیل میدهند. ۷قرص آخر تنها براي كمك به حافظه مصرف كننده میباشد. • نحوه مصرف قرصهاي LDوHD قر صهاي LDكرم رنگ بوده و دوز پایین دارند. قرصهاي HDسفید رنگ بوده و دوز باال دارند. نحوه مصرف : از روز ۵قاعدگي مصرف قرصها آغاز میگردد (خواه خونریزي قطع و یا ادامه داشته باشد)۲۱ . روز قرصها سر ساعت معین مصرف گردیده و پس از اتمام بسته یك هفته ( ۷روز) مصرف قرص قطع گردیده و از روز هشتم مصرف بسته جدید قرص آغاز میگردد( .خواه خونریزي قطع و یا ادامه داشته باشد( • در صورت فراموشي مصرف قرص: • • - ۱هرگاه مصرف یك قرص فراموش گردد :به محض یادآوري قرص را مصرف كرده و قرصهاي بعدي را نیز در زمان مقرر مصرف كنید. - ۲هرگاه مصرف دو قرص متوالي فراموش گردد :به محض یادآوري ۲قرص را همزمان مصرف كرده و ۲قرص دیگر را همزمان روز بعد مصرف كنید.مابقي قرصها را در زمان مقرر مصرف كنید.تا یك هفته نیز از یك روش دیگر پیشگیري از بارداري استفاده كنید. • هرگاه مصرف ۳قرص متوالي فراموش گردد :دراین صورت مابقي بسته قرص را بدور انداخته و همان روز مصرف قرصهاي بسته جدیدي را آغاز كنید .تا یك هفته نیز از یك روش دیگر پیشگیري از بارداري استفاده كنید. *معموال پس از دو هفته از مصرف قرصهاي LD و HDدیگر حاملگي صورت نخواهد گرفت اما بهتر است ماه نخست مصرف اینگونه قرصها از یك روش دیگر پیشگیري از بارداري استفاده كنید. نحوه مصرف قرصهاي سه مرحله اي بسته این قرصها از ۶قرص نارنجي رنگ ۵،قرص زرد رنگ و ۱۰قرص سفید رنگ تشكیل شده است. ۳ • نحوه مصرف : از روز نخست قاعدگي مصرف قرصها آغاز میگردد و هر روز سر ساعت معین قرصها مصرف گردیده پس از اتمام بسته یك هفته مصرف قرص قطع گردیده و از روز هشتم مصرف قرصهاي بسته جدید آغاز میگردد. در صورت فراموشي مصرف قرص: -۱هرگاه كمتر از ۱۲ساعت از زمان مقرر مصرف قرص گذشته باشد :قرص فراموش شده را مصرف كرده و بقیه قرصها را در زمان مقرر بخورید. - ۲هرگاه بیشتر از ۱۲ساعت از زمان مقرر مصرف قرص گذشته باشد :قرص فراموش شده را نخورده و مابقي قرصها را در زمان مقرر بخورید .تا تمام شدن بسته نیز از یك روش دیگر جلوگیري از حاملگي استفاده گردد. *هرگاه براي بار نخست از این قرصها استفاده میكنید در ماه اول از یك روش دیگر جلوگیري استفاده كنید. • نكات مهم: • -۱براي كاهش حالت تهوع ناشي از مصرف اینگونه قرصها بهتر است آنها را پس از غذا مصرف كنید. • -۲مصرف قرصها باید هر روز در یك ساعت معین انجام گیرد. • -۳هر گاه قرصها را بطور مرتب مصرف گردید و یك دوره قاعدگي براي شما اتفاق نیفتاد نگران نباشید اما اگر دو بار پیاپي قاعده نشدید به پزشك مراجعه كنید. • -۴در مواردي اثر قرصهاي خوراكي جلوگیري از بارداري كاهش یافته و باید از یك روش مكمل دیگر جلوگیري از بارداري استفاده گردد این موارد شامل: * • تداخل دارویي :مصرف آنتي بیوتیكها (مانند آمپي سیلین ،پنسیلین، تترا سایكلین)،ق رصهاي آرامبخش (مانند دیازپام) ،قرصهاي ضد سل ،قرصهاي ضد تشنج ،قرصهاي ضد انعقاد خون اثربخشي قرصهاي ضد بارداري را كاهش میدهند. *اسهال و استفراغ شدید نیز اثر بخشي قرصها را كاهش میدهد و باید از روش دیگر جلوگیري از بارداري استفاده گردد. - ۵آزمایش نمونه از دهانه رحم (پاپ اسمیر) در آغاز مصرف قرصهاي ضد بارداري و هر ساله براي خانمها ضروري میباشد. -۶قدرت بارداري معموال پس از ۳ماه از قطع قرصهاي ضد بارداري باز میگردد( .این زمان در افراد مختلف از یك ماه تا ۶ماه متغیر میباشد • عالئم هشدار دهنده : اگر در حین مصرف قرصهاي ضد بارداري دچار عالئم زیر شدید ،حتما به پزشك مراجعه كنید : سرفه همراه با خلط خوني ،تنگي نفس ،احساس فلجي یكطرفه بدن یا دست و پا ،تورم یا درد غیرطبیعي در پاها ،سردرد شدید یكطرفه ،كوري گذرا، درد سینه اي و شكمي ،زردي پوست یا چشم . • فراموشي قرصهايLD- HD : به نسبتي كه زن ،خوردن قرص را فراموش كند و برحسب اینكه چه وقت فراموش كرده باشد ،احتمال حامله شدن او در میان خواهد بود.اگر زني یك شب خوردن قرص را فراموش كند به محض اینكه متوجه این نكته شد باید قرص را بخورد. اگر تا شب بعد به یادش نیامد( ،فراموشي دو شب )شب بعد سه قرص بخورد و براي اطمینان تا تمام شدن قرصهاي آن بسته از روش دیگري (كاندوم) نیز استفاده كند .اگر سه شب پشت سرهم ( یا بیشتر ) خوردن قرص فراموش شده باشد باید از خوردن بقیه قرصها خودداري گردد و از روش دیگري براي جلوگیري از حاملگي استفاده شود تا قاعدگي آغاز گردد .سپس از روز پنجم قاعدگي خوردن قرصهاي بسته جدید آغاز شود . مراقبتهاي الزم حین مصرف قرصها : در خانمهایي كه به طور مرتب قرص مي خورند معاینات بالیني(مثل اندازه گیري وزن و فشار خون) ،معاینه پستان، معاینه لگن و لمس كبد ابتدا سه ماه پس از شروع قرص و پس از آن هر سال یك بار ضرورت دارد .در آغاز مصرف قرص ،پاپ اسمیر الزم است .در موارد سن باالي 35سال ، سابقه دیابت بارداري و چاقي ،آزمایش قند خون و چربیها قبل از تجویز قرص ضروري است . • فراموشي قرصهاي تركیبي چند مرحله اي : اگر یك قرص فراموش شود و اگر در مدتي كمتر از 12ساعت از زمان همیشگي مصرف به خاطر آمد، قرص فراموش شده مصرف شود .اگر پس از 12 ساعت بخاطر آمد ،نیازي به مصرف آن نیست .بقیه قرصها را همراه كاندوم تا پایان بسته ادامه دهد . • قرصهاي دوران شیردهي ( قرصهاي خوراكي كه فقط پروژستین دارند): این قرصها به جاي هر دو هورمون پروژسترون و استروژن ،فقط حاوي هورمون شبه پروژسترون هستند .میزان اثر قرصهایي كه فقط پروژستین دارند اندكي كمتر از قرصهاي خوراكي تركیبي است .این نوع قرص ،اگر بدرستي و بطور مستمر مصرف شود 5/99درصد و اگر بطور معمول خورده شود تا 95 درصد از حاملگي(طي 6ماه اول پس از زایمان) جلوگیري مي كند. • زنان شیرده مي توانند از قرصهایي كه فقط پروژستین دارند استفاده كنند زیرا برخالف قرصهاي تركیبي ،بر كمیت و كیفیت شیر مادر اثر ندارد .در واقع ،اگر شیردادن به طور انحصاري و مستمر و حتي در طول شب انجام گیرد ،خود بتنهایي قادر است زن را تا مدتي از حاملگي مجدد محافظت كند .در ِغیر اینصورت استفاده از قرصهاي میني پیل در طول مدت شیردادن ،احتمال حامله شدن مادر را از میان مي برد . عوارض قرصهاي دوران شیردهي : اختالل قاعدگي بصورت لكه بیني ،قطع قاعدگي و یا خونریزي طوالني است .معموال مقدار خونریزي كم است. • نحوه مصرف: بسته هاي این قرص 28تایي است .هر روز در ساعت معین (بهتر از همه ،شبها بعد از شام) یك قرص خورده مي شود .با تمام شدن هر بسته ،از شب بعد، بدون فاصله ،خوردن قرص هاي بسته بعد آغاز مي گردد .در 6ماه اول بعد از زایمان ،حتي اگر عادت ماهانه برقرار شود ،خوردن قرصها ادامه مي یابد. الزم است 6هفته پس از زایمان اولین قرص مصرف شود ولي اگر زیر 6هفته قاعدگي رخ داد از اولین روز خونریزي ،اولین قرص مصرف شده و هر شب ادامه یابد. • شیردادن و جلوگیري از حاملگي: شیر مادر غذاي مطلوب نوزاد است و در عین حال سبب جلوگیري موقت از حاملگي مي شود مشروط بر آنكه 3مورد زیر رعایت شود: اول :تغذیه انحصاري كودك فقط با شیر مادر تا 4الي 6ماهگي دوم :اینكه مادر هنوز قاعده (پریود) نشده باشد سوم :از آخرین زایمان بیش از 6ماه نگذشته باشد زنانیكه به كودك خود مایعات یا غذاي كمكي مي دهند باید حتما به طور همزمان از روش دیگري هم براي جلوگیري از حاملگي استفاه كنند . مراقبتهاي الزم: اگر حین مصرف قرص دچار اسهال و استفراغ شدید ،حتما قرص را تكرار كرده و تا دو روز از كاندوم استفاده نمایید . • فراموشي قرصهاي شیردهي: اگر مصرف یك قرص براي مدت بیشتر از 3ساعت بعد از زمان معین فراموش شود ،در همان لحظه قرص فراموش شده را بخورد .ولي اگر بیشتر از 3ساعت فراموشي طول كشید ،قرص فراموش شده را بالفاصله مصرف و تا 2روز از كاندوم استفاده كند . • موارد منع مصرف : شك به بارداري ،بیماري شدید كبدي ،سرطان پستان ،سابقه حاملگي خارج رحمي ،خونریزي رحمي با علت ناشناخته. روش قطع قاعدگي در شیردهي L.A.M) ( :در صورت 3شرط: 1تغذیه انحصاري با شیر مادر2فاصله شیر دهي كمتر از 4ساعت3شیردهي در شباحتمال حاملگي در 6ماه اول زایمان نادر بوده و در این مدت نیاز به استفاده از روش ضد بارداري هورموني نیست و مي توان فقط از كاندوم استفاده كرد .ولي در صورت وقوع قاعدگي طي این مدت حتما از روش مطمئن دیگر ضد بارداري مثل ، IUDقرص شیردهي ،آمپول تزریقي استفاده نمایید. روش اورژانس پیشگیری از بارداری و فراورده های داروئی موجود Emergency Contraception • توضیح روش: روش اورژانس پیشگیری از بارداری ( ) ECروشی است که پس از تماس جنسی بدون استفاده از روشهای مطمئن پیشگیری از بارداری و یا هر موردی که احتمال بارداری ناخواسته پس از تماس جنسی را داشته باشد ،می تواند تا پنج روز ( ۱۲۰ ساعت ) از بارداری پیشگیری کنند .این روش توسط کارکنان بهداشتی آموزش دیده ارائه می گردد .بدلیل درصد باالتر شکست این روش و مداوم نبودن مصرف آن در مقایسه با سایر روش های مطمئن ،فقط باید در موارد مشخص از آن استفاده کرد .این روش را نباید به عنوان یک روش دائمی پیشگیری از بارداری استفاده نمود. مکانیسم عمل: • • • • • • پیشگیری از تخمک گذاری تأخیر در تخمک گذاری اختالل در اندومتر (مخاط داخلی رحم) اختالل در نفوذ اسپرم به تخمک اختالل در حرکت لوله های رحمی اختالل در لقاح • اثر بخشی: اثر بخشی روش اورژانس با قرصهای ترکیبی حدود ۹۷%و میزان حاملگی حدود % ۳و اثر بخشی با قرصهای لوو نورجسترل ()levonorgestrolحدود ۹۹%و میزان حاملگی با استفاد ه از این قرصها حدود ۱%گزارش شده است .همچنین اثر بخشی روش ECبا فاصله زمانی تماس جنسی تا آغاز استفاده از روش ارتباط قابل توجهی دارد هر چقدر این فاصله کوتاهتر باشد ،اثربخشی آن بیشتر است. • عارضه ها و چگونگی برخورد با آنها: تهوع و استفراغ حین مصرف :میزان تهوع و استفراغ با استفاده از قرصــهای ترکیبی به ترتیب ۵۰%و % ۲۰بوده که با استفاده از قرص های لوونورجسترل حدود ۲۰%و % ۶ کــاهش می یابد .بهتر است قبل و ۴ – ۶ساعت پس از مصرف هر دوز ECاز یک داروی ضد تهوع مانند دیمن هیدرینات ( )Dimen Hydrinateیا دیفن هیدرامین ( )Diphen Hydramineاستفاده شود .قرص دیمن هیدرینات ۲۵ – ۵۰میلی گرم ۳ – ۴بار در روز یاقرص ( شربت ) دیفن هیدرامین ۲۵ – ۵۰میلی گرم ( ۲ – ۴قاشق غذا خوری کوچک ) که مصرف دوز اول آن نیم ساعت قبل از خوردن قرص ECو دوز های بعدی (در صورت نیاز )با فاصله های ۶ساعته پس از آن است ،درکاهش شدت تهوع و استفراغ مؤثر است. • اختالل قاعدگی :ممکن است که قاعدگی بعدی چند روز زودتر یا دیرتر آغاز شود ،طول مدت آن تغییر یافته و تغییر در طول م ّدت و مقدار خونریزی ایجاد می شود (فرد باید در مورد بی خطر بودن این مسئله آگاهی داشته باشد) • سردرد و سرگیجه • موارد منع مصرف: تقریبا ً همه افراد می توانند از این روش استفاده کنند .موارد منع مصرف استفاده از این روش برای انواع قرصهای در دسترس به شرح زیر است: • قرص لوونورجسترل فعال A • پورفیری حاد ْ فعال و شدید کبد در حال حاضر • بیماری ْ • بارداری (بدلیل بی اثر بودن و نه خطر برای جنین) • • • • خونریزی های غیر طبیعی و تشخیص داده نشده تناسلی قرص های ترکیبی بارداری (بدلیل بی اثر بودن و نه خطر برای جنین) موارد منع مصرف استروژن ،میگرن ،ترومیور Bوریدهای عمقی • چه افرادی می توانند از این روش استفاده کنند: کاربرد روش اورژانس پیشگیری از بارداری در صورت وجود تماس جنسی محافظت نشده ،به موارد خاص زیر محدود می گردد. • استفاده نکردن از کنتراسپتیوها • تجاوز • وجود شرایط نشان دهنده استفاده نادرست یا شکت کنتراسپتیو مانند: – – – – – – – پارگی کاندوم خارج شدن کاندوم فراموشی خوردن قرص ترکیبی برای سه نوبت فراموشی خوردن قرص شیردهی به مدّ ت بیش از سه ساعت تأخیر بیش از ۲هفته در تزریق آمپول DMP استفاده نادرست از روش طبیعی خروج IUDدر زمانی بجز دوران قاعدگی • زمان شروع و چگونگی استفاده از :EC • • • • مصرف ّاولین دوز این روش باید بالفاصله یا حداکثر در فاصله زمانی پنج روز یا ۱۲۰ساعت از تماس جنسی مشکوک با یکی از روشهای زیر صورت گیرد تا از حاملگی ناخواسته جلوگیری شود: قرص لوونورجسترول ۲عدد قرص از یک بسته ۲تائی را در اولین فرصت میل نمایند( .هر دو عدد قرص لوونورجسترول در یک جعبه بسته بندی شده است). قرص ، LDچهار عدد در اولین فرصت و چهار عدد دیگر ۱۲ساعت بعد، قرص تری فازیک ۴ ،عدد قرص سفید در اولین فرصت و چهار عدد قرص سفید دیگر ۱۲ساعت بعد ( قرصهای مرحله سوم ) توجه :قرص HDدر جلوگیری اورژانسی از بارداری حذف شده است • تذکر های حین مصرف: • • • • • • بهتر است که قرص ها با شکم خالی خورده نشود. در صورت استفراغ تا دو ساعت پس از استفاده از روش ،خوردن مجدد قرصها ضروری است. حداکثر دفعات مجاز استفاده از این روش در هر سیکل قاعدگی یک بار است. اثر بخشی این روش با استفاده از فنی توئین و ریفامپین ( داروهای ضد صرع ) کاهش می یابد .که در صورت استفاده همزمان از این داروها باید مصرف قرص لوونورجسترل به میزان ۱۰۰%افزایش یابد (.در هر دوز دوعدد ). افزایش تعداد تماس های جنسی بدون محافظت ،اثر بخشی روش را کاهش و احتمال حاملگی را افزایش می دهد بنابراین استفاده از این روش در هر دوره قاعدگی فقط برای یک نوبت مجاز خواهد بود. اگر پس از استفاده از روش ECتأخیر قاعدگی بیش از ۷روز شود ،باید احتمال حاملگی برای فرد بررسی و برای انجام تست بارداری ( ترجیحا ً ) B-HCGضرورت دارد. • بستن لوله های اسپرم بر ( وازکتومی بدون تیغ جراحی توضیح روش: وازکتومی بدون تیغ جراحی یک روش دایمی پیشگیری از بارداری برای آقایان است .این روش با یک عمل جراحی سرپایی و بی حسی موضعی ومعموال کوتاه تر از 20دقیقه انجام می گیرد .طی این عمل لوله های اسپرم بر ،از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک بر روی کیسه بیضه ها بسته می شوند. مکانیسم عمل: بسته شدن لوله های اسپرم بر از ورود اسپرم ها به مایع منی جلوگیری می نماید .در این حالت مایع منی فرد بدون اسپرم بوده و لقاح صورت نخواهد گرفت. • اثر بخشی: یکی از اثر بخش ترین روش های پیشگیری از بارداری است. با پیگیری های بعد از عمل و انجام دو نوبت آزمایش آنالیز اسپرم پس از عمل جراحی که نبودن اسپرم در مایع منی را تایید کند ،میزان موفقیت نزدیک به %100است. مزیت ها: *اثر بخشی باال *دایمی بودن *تداخل نداشتن با فعالیت جنسی *عدم نیاز به یاد آوری و مراجعه های مکرر *نداشتن اثر منفی بر قدرت مردانگی ،میل جنسی و صفت های ثانویه مردانه ( ریش -سبیل و صدای مردانه) *عارضه نداشتن برای سالمتی استفاده کننده از روش دراز مدت *تاثیر نداشتن بر حجم و ظاهر مایع منی و کیفیت تماس جنسی *افزایش لذت جنسی بدلیل از بین رفتن نگرانی حاملگی ناخواسته *اثر بخشی بیشتر ،نیاز کمتر به مراقبت های قبل و پس از عمل ،احتمال بیشتر در موفقیت عمل بازگشت ،زمان کوتاه تر عمل جراحی ،امکان کسب اطمینان از موفقیت عمل و عارضه های کمتری در مقایسه با بستن لوله های رحمی *چاق نشدن فرد پس از عمل • عوارض شایع و چگونگی برخورد با آنها: وازکتومی عارضه دراز مدت قابل توجه و سیستمیک نداشته و عارضه های احتمالی محدود به محل عمل می باشد .این عارضه ها شامل درد، سوزش و کبودی مختصر ناحیه عمل بوده که عموما بعد از حداکثر یک هفته برطرف می شوند. • عوارض غیر شایع و چگونگی برخورد با آنها: 1هماتوم2عفونت پوست ناحیه عمل و یا اپیدیدمواتورکیت عفونی3اپیدیدیمیت احتقانی و درد مزمن بیضه هادر صورت بروز هر یک از عارضه های غیر شایع یاد شده ،متقاضی باید به مرکز ( مراکز ) ارائه خدمت وازکتومی مراجعه کند. • • موارد منع استفاده مطلق: باید توجه داشت هیچگونه منع مطلقی در انجام وازکتومی وجود ندارد ،اما در برخی شرایط وازکتومی باید با « احتیاط » « ،تاخیر » و یا « ارجاع » به یک مرکز مجهز انجام گیرد .این موارد به شرح ذیل می باشند : • موارد احتیاط: مواردی هستند که خدمت وازکتومی برای متقاضی با احتیاط انجام می شود .این موارد عبارت هستند از: *آسیب اسکروتوم و یا سابقه عمل جراحی آن *واریکوسل و هیدروسل بزرگ *عدم نزول بیضه یک طرفه ( وازکتومی در سمت نزول یافته انجام گرفته و اگر 3ماه بعد از عمل در مایع منی اسپرم وجود داشته باشد وازکتومی سمت مقابل نیز باید انجام گیرد) . *دیابت • موارد تاخیر: مواردی هستند که وازکتومی با تاخیر ( به منظور رفع مشکل و درمان در صورت لزوم ) انجام می شود .این موارد عبارت هستند از: *بیماری مقاربتی فعال *التهاب سرآلت ،لوله های اسپرم بر و یا بیضه ها *عفونت پوست اسکروتوم *عفونت حاد سیستمیک و یا گاستروآنتریت شدید *فیالریازیس و الفانتیازیس *اپیدیدیمیت و یا اورکیت • تکنیک عمل وازکتومی بدون تیغ جراحی: وازکتومی بدون تیغ جراحی توسط دو پنس خاص به نام های پنس شکافنده ) ( Dissecting forcepsو پنس گرد ( ) Ringed clampقیچی راست کوچک و پنس هموستات انجام می گیرد .با تزریق cc 5/0لیدوکایین % 1یا %2 بدون آدرنالین در زیر پوست و cc 5/2از آن در هر طرف اسکروتوم ،پوست و وازدفران های چپ و راست بی حس می شوند .هر کدام از وازدفران ها از محل سوراخ ایجاد شده روی اسکروتوم خارج و در دو نقطه به فاصله 1سانتی متر با نخ سیلک گره زده شده و فاصله ای از وازد فران که بین دو گره قرار گرفته است ،چیده می شود. • آزمایش ها و معاینه های الزم: معموال قبل از انجام وازکتومی نیاز به درخواست هیچگونه آزمایشی نمی باشد .در گرفتن شرح حال ،سابقه پزشکی متقاضی بررسی شده و معاینه فیزیکی عمومی با توجه ویژه به دستگاه ژنیتال انجام شود. دستورهای پس از عمل: *استراحت به مدت یک روز *آب نزدن به محل عمل تا دو روز *نداشتن تماس جنسی تا 4روز *پوشیدن شورت تنگ و یا بیضه بند و انجام ندادن کار سنگین تا یک هفته • هشدارها و چگونگی برخورد با آنها: مواردی هستند که فرد وازکتومی شده در صورت رویارویی با آنها ،باید فورا به مرکز یا مراکز انجام دهنده وازکتومی مراجعه نماید. 1تب بیش از 38درجه تا 4هفته ،به ویژه درهفته اول 2درد شدید ناحیه عمل که به مسکن های معمولیپاسخ ندهد 3خروج خون و چرک از محل زخم4-تورم بیش از حد اسکروتوم • موارد قابل توجه در پیگیری ها و مراجعه های بعدی: *بهتر است فرد وازکتومی شده یک هفته پس از عمل برای معاینه محل عمل به پزشک ارائه دهنده خدمت مراجعه نماید. *فرد وازکتومی شده باید سه ماه بعد از عمل از نظر آزواسپرمی ( نبودن اسپرم در مایع منی ) آزمایش شود .الزم است در این مدت و تا اخذ نتیجه آزمایش، یک روش مطمئن جلوگیری از بارداری ( مانند کاندوم )مورد استفاده قرار گیرد .برای پیگیری و اطمینان از موفقیت کامل عمل ،انجام اسپرم آنالیز بعدی با فاصله زمانی یک ماه از آزمایش اول ( چهارم ماه پس از عمل ) خواهد بود . • برگشت پذیری وازکتومی بدون تیغ جراحی: وازکتومی بدون تیغ جراحی یک روش دائمی پیشگیری از حاملگی بوده و متقاضیانی که خواهان فرزند دیگری هستند به هیچ عنوان نباید از این روش استفاده نمایند .در موارد نادری که ممکن است متقاضی پس از وازکتومی خواهان انجام عمل Reversal Vasectomylگردد. ( Reversal Vasectomyعمل جراحی برگشت وازکتومی ) یک عمل جراحی است که با استفاده از میکروسکوپ و یا لوپ انجام شده و طی آن دو انتهای بریده شده وازدفران به یکدیگر پیوند زده می شوند .میزان موفقیت عمل برگشت بین 60تا 80درصد و ظهور اسپرم در مایع منی پس از عمل برگشت ،تا بیش از % 95گزارش گردیده است. • موارد ارجاع: مواردی هستند که متقاضی باید برای انجام وازکتومی به بیمارستان ارجاع می شود .این موارد عبارت هستند از : *فتق کشاله ران *عدم نزول بیضه دو طرفه *اختالالت انعقادی *ایدز *وجود توده در کیسه بیضه ها • توبكتومي یكي از روش هاي دائمي پیشگیري از بارداري است.در این روش لوله هاي رحمي مسدود مي شود و به این ترتیب از برخورد تخمك زن با نطفه مرد در داخل لوله رحمي جلوگیري به عمل آمده و در نتیجه لقاح صورت نمي گیرد. • مزایا روشي دائمي و مطمئن است.روشي ساده و بي خطر است.بالفاصله پس از عمل موثر است.بر روي فعالیت هاي طبیعي تخمدان تأثیري ندارد و با كاهشخطر سرطان تخمدان همراه است. -بر روي فعالیت جنسي زن و مرد تأثیري ندارد. • عوارض تاكنون بستن لوله هاي رحمي در زنان با هیچ عارضه شناخته شده اي همراه نبوده است. توبكتومي براي چه افرادي مناسب تر است؟ خانم هایي كه بارداري براي سالمت و جانشان خطرناكاست. زوج هایي كه به هیچ وجه قادر به استفاده از سایر روشهاي پیشگیري از بارداري نیستند. -زوج هایي كه به هیچ وجه تمایل به بچه دار شدن نیستند. •موارد منع مصرف حاملگيعفونت هاي حاد و فعال لگنیعدم تحمل نسبت به بیهوشي به دالیل پزشكينکات مهم -بهتر است تا پس از اولین قاعدگي پس از عمل از نزدیكي خودداري كرد. تا یك هفته پس از عمل بایستي از انجامكارهاي سنگین خودداري كرد. نور پالنت (کپسول کاشتنی ) • • • • • • 6کپسول کاشتنی ،محتوی پروژسترون با دوز کم ،برگشت پذیر ،طوالنی اپر ،بسیار موثر پس از 24ساعت باعث جلوگیری از حاملگی می شود ،تا 5 سال مکانیسم اثر با 3روش جلو تخمک گذاری را می گیرد تغییر در ترشح رحم،غیر قابل نفوذ شدن اسپرم تغییر در الیه داخلی رحم،جلوگیری از النه گزینی تخم مزایای نور پالنت • • • • • • • • • • • موثر ،کم خطر ،اثر طوالنی ،پذیرش از سوی بیمار و قابل برگشت قابل استفاده در زنان شیرده شش هفته بعد از زایمان قابل استفاده موارد منع مصرف مطلق:ضایعات بد خیم پستان و سرویکس،بیماریهای مغزی و عروقی قلب موقت :مشکوک به حاملگی ،هپاتیت،خونریزی دستگاه تناسلی عوارض جانبی لکه بینی و خونریزی نا منظم بزرگ شدن تخمدان درد پستان افزایش وزن سردرد تحریک پذیری تهوع گیجی خارش درد عفونت محل کاشتن موارد قابل یاد آوری در نور پالنت • • • • • • • • بعد از خروج احتمال بار داری %40پس از سه ماه%90پس از 24ماه مراجعه به پزشک با: خارج شدن کپسول درد شدید و غیر قابل تحمل اختالل در بینایی سردردهای بی سابقه و شدید زردی چشم یا پوست افزایش فشار خون • Iudچیست؟ • وسیله داخل رحمي جلوگیري از بارداري ،یا IUDیك وسیله پالستیكي یا مسي كوچك است كه در رحم گذاشته مي شود. انواع بسیار زیادي دارد ،كه براي 3تا 10سال بستگي به نوع آن مؤثر و كاراست .IUDیك روش موثر جلوگیري از بارداري طوالني مدت و قابل برگشت است . • IUDچگونه عمل مي كند؟ • كار مهم و عمده آن توقف رسیدن اسپرم به تخمك است . IUDاز زنده ماندن اسپرم در گردن رحم ،رحم یا لوله فالوپ جلوگیري مي كند .همچنین ممكن است باعث توقف تخمك بارور شده از جایگزیني در رحم شود . IUDسبب سقط جنین نمي شود. • • • • درصد اطمینان IUDچقدر است؟ درصد اطمینان IUDبستگي به نوعي كه استفاده مي شود حدود 99 درصد است .این بدین معناست كه استفاده از این روش ،به طور متوسط كمتر از 1تا 2زن از هر 100زن در سال حامله مي شوند. IUDهاي جدید حاوي مس بیشتري اند و مؤثرترند .بیش از 99 درصد مؤثرند. همه روشهاي جلوگیري از بارداري قابل برگشت طوالني مدت بسیار مؤثر و كارایند .چون وقتي از آنها استفاده شود از بارداري جلوگیري شده و در صورت برداشتن آنها باردار مي شوید. • • • • روش استفاده از IUDچیست؟ IUDدر هر زماني از سیكل ماهانه گذاشته مي شود ،در حالي كه یقین دارید كه باردار نیستید. اگر دكتر یا پرستار قصد دارد شما را از لحاظ عفونت چك كند بایستي قبل از گذاشتن IUDاین كار انجام شود .در بعضي مواقع آنتي بیوتیك ها ممكن است در همان زمان گذاشتن IUDوارد بدن شوند. IUDدو نخ نرم در یك انتها دارد كه در میان گردن رحم در باالي مهبل آویزان مي شود .مي توانید IUDرا در این شرایط چك كنید و سپس یك ماه بعد مجدداً آن را چك كنید. • • • • • • • مزیتهاي IUD: بعد از گذاشتن آن كار خود را به زودي انجام مي دهد . بستگي به نوع آن 3 ،تا 10سال كارا و مؤثر است . در نزدیكي جنسي اختاللي ایجاد نمي كند . قابل استفاده براي زناني كه شیردهي دارند . بازگشت باروري نرمال پس از برداشتن ،IUDبزودي امكان پذیر است . در روند داروهاي دیگر اختالل ایجاد نمي كند . • اشكاالت IUD • • • • • سیكل هاي ماهانه ممكن است طوالني تر ،سنگین تر یا دردناك تر شود. این حالت بعد از چند ماه بهتر مي شود . احتمال عفونت بسیار كم است ولي این احتمال در 20روز اول پس از گذاشتن IUDوجود دارد . IUDممكن است خارج شود و یا حركت كند ،البته این مورد بیشتر در اوائل دوره گذاشتن IUDاتفاق مي افتد . هنگام گذاشتن IUDممكن است در گردن رحم یا رحم فرو رود ،اما زماني كه توسط یك پزشك یا پرستار مجرب گذاشته شود ،خطرش كمتر است . اگر به احتمال ضعیف باردار شوید خطر حاملگي خارج رحمي ،در لوله فالوپ ،افزایش مي یابد .اما این خطر نسبت به زناني كه از روشهاي جلوگیري از بارداري استفاده نمي كنند ،كمتر است . • • • • • • آیا همه زنان مي توانند از IUDاستفاده كنند؟ بیشتر زنان مي توانند ،اما در شرایط زیر ممكن است غیر قابل استفاده باشد: ممكن است از قبل حامله باشید . هر مشكل و اختاللي در رابطه با رحم یا گردن رحم دارید . عفونت واگیر جنسي غیرقابل درمان یا عفونت لگني دارید . خون ریزیهاي غیر طبیعي از مهبل دارید (مثالً بین سیكل هاي ماهانه یا بعد از نزدیكي جنسي ) • • • • • موارد قابل توجه دیگر: زنان جوان یا زناني كه هنوز حاملگي نداشته اند هم مي توانند از IUDاستفاده كنند. با گذاشتن یك IUDتا زماني كه نیاز به تعویض نداشته باشد مي توانید بارداري را فراموش كنید. زنان مبتال به HIVمي توانند از IUDاستفاده كنند. IUDاز شما در مقابل عفونت هاي واگیر جنسي محافظت نمي كند. • کاندوم یک پوشش پالستیکی بسیار نازک است که روی عضوجنسی مرد کشیده می شود .از این طریق هنگام انزال مرد مایع منی در داخل کاندوم ریخته شده و از رسیدن اسپرم مرد به دهانه رحم جلوگیری می کند. امروزه کاندوم های زنانه نیزعرضه شده که خانم ها قبل ازنزدیکی می توانند آن را استفاده کنند . پزشکان معتقدند که در صورت استفاده صحیح از کاندوم ،یک وسیله بسیار مناسب و کامالً موثر در پیشگیری از بارداری و ابتال به بیماری های مقاربتی خواهد بود و آنرا توصیه میکنند . کاندوم را با اسامی دیگری چون (کاپوت)( ،عایق پالستیکی) و ( غالف) هم می شناسند . • دالیل استفاده از کاندوم .1کاندوم تنها وسیله ای است که در صورت استفاده صحیح و همیشگی ،قادر به پیشگیری از بیماری های آمیزشی و از همه مهمتر ایدز است. .2کاندوم یکی از مطمئن ترین راه های پیشگیری از بارداری ناخواسته در صورت استفاده صحیح و همیشگی است. .3کاندوم بر خالف بعضی از راه های پیشگیری از بارداری دارای هیچگونه عوارض جانبی نمی باشد. .4کاندوم ها درشکل ها ،رنگ ها ،طعم و بو ،بافت ها و اندازه هایی متنوع ارایه می شوند که می توانند لذت در نزدیکی را افزایش دهند. • .کاندوم را می توان به راحتی از داروخانه ها ،سوپر مارکت ها و مغازه ها تهیه کرد و مانند دیگر راه های پیشگیری نیازی به نسخه پزشک ندارد. .6کاندوم مشکالت موجود در نزدیکی مانند زود ارضایی را کاهش می دهند. .7استفاده از کاندوم بسیار ساده است .تنها با کمی تمرین در مورد نحوه استفاده صحیح از آن شما قادر خواهید بود از لذت ارتباط جنسی با اطمینان خاطر کامل بهره ببرید. • .8کاندوم را تنها در موقع نزدیکی باید استفاده کرد .بر خالف دیگر راه های پیشگیری که شما بایستی زمان مصرف و نوع استفاده از آن ها را مد نظر داشته باشید .دالیل استفاده از کاندوم .1کاندوم تنها وسیله ای است که در صورت استفاده صحیح و همیشگی ،قادر به پیشگیری از بیماری های آمیزشی و از همه مهمتر ایدز است. .2کاندوم یکی از مطمئن ترین راه های پیشگیری از بارداری ناخواسته در صورت استفاده صحیح و همیشگی است. .3کاندوم بر خالف بعضی از راه های پیشگیری از بارداری دارای هیچگونه عوارض جانبی نمی باشد. .4کاندوم ها درشکل ها ،رنگ ها ،طعم و بو ،بافت ها و اندازه هایی متنوع ارایه می شوند که می توانند لذت در نزدیکی را افزایش دهند. 5 • .کاندوم را می توان به راحتی از داروخانه ها ،سوپر مارکت ها و مغازه ها تهیه کرد و مانند دیگر راه های پیشگیری نیازی به نسخه پزشک ندارد. .6کاندوم مشکالت موجود در نزدیکی مانند زود ارضایی را کاهش می دهند. .7استفاده از کاندوم بسیار ساده است .تنها با کمی تمرین در مورد نحوه استفاده صحیح از آن شما قادر خواهید بود از لذت ارتباط جنسی با اطمینان خاطر کامل بهره ببرید. .8کاندوم را تنها در موقع نزدیکی باید استفاده کرد .بر خالف دیگر راه های پیشگیری که شما بایستی زمان مصرف و نوع استفاده از آن ها را مد نظر داشته باشید. • هپاتیت • • • • • • • یعني التهاب كبد در میان عوام مردم به یرقان و زردي مشهور است. هپاتیت ها طیف وسیعی از حالتهایی هستند که تغییرات بالینی شدارند و صدمه دیدن کبد توسط ویروسها یا عوامل ایمنی بوجود می آیند سیر بالینی هپاتیت بدون توجه به علت آن از کسالت خفیف یاغیر آشکار ،تا بیماری شدید با نشانهایی از اختالل انعقاد و اختالل کار عصبی فرق می کنداغلب موارد بیماری خود بخود خوب می شود و عارضه ای به جای نمی گذارد ولی گاهی بیماری به طرف مزمن شدن پیشرفت می کند یعنی تغییرات بالینی بیش از 6ماه دزر کبد ادامه پیدا می کند اتیولوژی : 6نوع A,B,C,D,E,Gشناسایی شده 2نوع: ?F?,H • • • • • ویروسهای Aو E بدون پوشش ،از طریق خون،آشامیدنی منتقل،فقط در کبد تکثیر شده،فقط نوع حاد ویروسهای B,C,D,G دارای پوشش،از طریق خون و فراوردهای خونی منتقل،تکثیر خارج کبدی بویژه در گلبولهای سفید تک هسته ای برای هپاتیت نوع Bو Cثابت شده عالوه بر هپاتیت نوع حاد ،باعث هپاتیت مزمن (به غیر ( Gو عواقب بعدی آن می شوند • • • • • • • • • • • اپید میولوژی و رویداد بیماری دوره نهفتگی : دوره کمونAحدود15تا 50روز دوره کمون هپاتیت Bحدود 60تا 90روز دوره کمون هپاتیت Cحدود 45روز دوره کمون هپاتیت Eحدود 15تا 60روز -2سیر طبیعی بیماری:الف H.A.Vشدت H.A.Vاز H.B.Vکمتر دوره H,A.Vاز H.B.Vکوتاهتر مزمن ندارد شدت H.A.Vناگهانی و با عالئم شبیه انفلوانزا همراه با درد ماهیچه ای ،سردرد ،و حالت کسالت و این حالت در H.B.Vو سایر و سایرهپاتیتهای کالسیک نادرتر است نوع کلستاتیک:با زردی کلستاتیک،خارش بدن است .حتی در صورت بروز این عوارض H.A.Vخود محدود شونده است و مزمن نمی شود • ب :سیر طبیعی H.B.V • • • • • • • H.B.Vحاد حالت ثابتی ندارد و متغیر است HBVطوالنی تر از HAV خود نمائی های خارج کبدی مانند،کهیر و سایر بثورات پوستی،آرتریت و گلومرونفریت و اسکولیت در رابطه با HBVشایعتر از HAVاست حدود %95بهبودی کامل HBS Ag،آنها منفی می گردد حدود %1دچار هپاتیت برق آسا (فولیمانت) حدود HBS Ag %5مثبت باقیمانده و در عرض 6تا 12یا بیشتر HBS Agمنفی می گردد بقیه دچار حالت حاملی بدون عالمت یا سایر شکلهای بالینی هپاتیت مزمن می شود • • • • • • • • • ج سیر طبیعی HCV شروع تدریجی 70،تا %80بدون ایکتر ،شدت کم به حالت مزمن و بیشتر موارد به صورت مزمن فعال در می آید دوره هپاتیت مزمن بخوبی مشخص نمی باشد(حداکثر 2تا 3سال) در بعضی موارد به حالت حامل یا سیر پیشرونده داشته و به سیروز نارسایی کبدی می رسد ولی کامال محدود شونده است و عالئم بالینی و آزمایشگاهی آن در عرض 6هفته بهبود می یابد ح سیر HBVمزمن بیماری خفیف و بدون عالمت است %50بدون عالئم مهم قبلی برای اولین بار با بیماری کبدی یپیشرفته:آسیت طحال بزرگ ،خونریزی از وارپس مری مراجعه می کنند .و سابقه ای از یرقان قبلی و بیماری کبدی ندارند • سیر طبیعی HDV • • • • • • فقط در بیمارانی که قبال عفونت HBVدارند اتفاق می افتد و در ایران شایع است مهمترین روش انتقال آن استفاده از مواد مخدر تزریقی است خ سیر طبیعی hevویروس نوع Eبه عنوان عامل اپیدمی ناشی از آلودگی آب آشامیدانی با فاضالب در کشورهای جهان سوم شناخته شده است د سیر طبیعی hgvروش انتقال و سرایت آن مشابه نوع b, cنآ آناست و ایجاد هپاتیت بسیار خفیف و زودگذر مینماید بطوری که عوارض و عواقب بعدی مهمی رابوجود نمی آورد 3روند زمانی هپاتیت Aدر تمام فصول سال دیده می شوند در اواخر پاییز و اوایل زمستان از شیوع بیشتری برخوردار است هپاتیت B,C,D,Gبا هیچ یک از فصول سال نیز ارتباط خاصی نداشته است و در هر زمانی ممکن است عارض شود. • تاثیر سن ،جنس،شغل،و موقعیت اجتماعی: • در نقاطی که از وضع بهداشتی خوبی برخوردار نیستند ،پادتن هپاتیت A در سنین پایین تری در خون قابل اندازه گیری است زیرا بیشتر افراد در این سنین به هپاتیت بدون عالمت مبتال شده و در مقابل آن ایمن می گردندو پادتن IgGبه مدت چند سال در خون آنها باقی می ماند • مرد و زن به یک نسبت مبتال می شوند مگر به دالیل شغلی مانند کارگری فاضالب و امثال آن و در مردان همجنسباز فکه شیوع آن بیشتر است .بعبارتی در کشورهای بی بند و بار جنسی رایج است. • • • • • در HBVوضع به گونه دیگری است به طوری که در کشورهای پیشرفته ،در بیشتر موارد از طریق مادر به کودک و حین زایمان منتقل می شود ولی در کشورهای پیشرفته به طور عمده در بزرگساالن و از طریق تماس جنسی و تزریق آلوده انتقال می یابد. سن،تاثیر روشنی بر سیر بیماری دارد جنس ،در مردان بیشتر و عوارض آن افزایش مثل (کارسینوم هپاتو سلوالر و حالت حامل) HBCو HBGبا توجه به سیر بدون عالمت در بزرگساالن بیشتر از کودکان HEVدزر سنین بعد از 10سالگی رخ می دهد تاثیر عوامل مساعد کننده HAVتماس مدفوعی – دهانی،ازدحام جمعیت،وضعیت نامطلوب بهداشتی HBVنیاز به عوامل مساعد کننده خاصی نیست .تمامی افرادی که از قبل مبتال شده اند وقتی در معرض تماس موثر با ویروس قرار گیرند ممکن است مبتال شوند. HCVدر معتادان تزریقی،پرسنل بهداشتی و پزشکی و سایر مشاغل که به اقتضای موقعیت شغلی با خون و فراورده های خونی در تماس هستند و بیمارانی که دیالیز می شوند احتمال بروز وجود دارد HECنقش آبستن به عنوان یک عامل افزاینده مرگ و میر به اثبات رسیده شدیدترین مواردی بیماری در زنان آبستن بخصوص در 3ماهه سوم آبستن است در HEVنوعی بیماری ویروسی قابل انتقال ز طریق آب های آلوده است که ویروس آن بتازگی شناخته شده است و شباهت زیادی به HAV دارد اتیولوژی :Eبوسیله نوعی ویروس RNAدر مدفوع انسان طی مرحله حاد بیماری و در مدفوع برخی از انواع میمونن ها پس از آلودگی تجربی یافت می شود • -6حساسیت و مقاومت در مقابل بیماری : HAVدر مناطق بومی به دلیل ابتالی قبلی و ایمنی ناشی از آن ،کسانی که دوران کودکی را پشت سر گذاشته اند ،در مقابل ابتال به عفونت یا بیماری ،ایمن می باشند ولی کودکان کم سن به طور کامل حساس هستند و بیشتر به شکل بدون عالمت بیماری مبتال میشوند و به خیل ایمنی یافتگان می پیوندند • :HBVحساسیت نسبت به HBVعمومیت دارد ،ولی در کودکان از شدت کمتری برخوردار است و بیشتر به صورت بدون زردی خود نمایی می کندودر شیر خواران ،در بیشتر موارد به شکل بدون عالمت بالینی ظاهر می شود. • همچنینABSدر%80تا%90افرادی که دچار هپاتیت Bشده اند ،در دوره نقاهت بیماری ظاهر می شود و باعث ایمنی نسبی یا مطلق می گردد .همچنین در صورت عدم وجود HBS Abو به صرف وجود HBC Abو حتی HBC Abممکن است تا حدود ایمنی وجود داشته باشد. • -7منابع و مخازن ،نحوه انتقال و دوره قابلیت سرایت: • :HAVمزمن نمی شود و عامل مزمن ایجاد نمی کند ،میزبان اصلی انسانها ،مخزن بیماری انسان ها و بخصوص افراد بدون عالمت بالینی و بیمارانی که در مرحله قبل از بروز عالئم بالینی قرار دارند می باشند راههای انتقال : آب الوده ،غذا و شیر آلودهئ ،تماس خیلی نزدیک با بیماران بخصوص در اواخر دوره کمون و قبل از بروز عالئم یا با مبتالیان بدون عالیم بالینی واضح (انتقال از این طریق خیلی نادر است ) دوره کمون: پانزده تا پنجاه روز (به طور معمول 27روز است) ویروس به طور معمول حدود 2تا 4هفته از طریق مد فوع دفع می گردد آلودگي به ویروس هپاتیت بي‘ بیماري هپاتیت "بي" را به وجود مي آورد .كه بهترین روش تشخیص بیماري آزمایش خون از نظر وجود ویروس هپاتیت " بي"است. آلودگي بدون عالمت یا ناقلین بیماري ناقل بیماري هپاتیت به كساني گفته مي شود كه ویروس هپاتیت "بي" در خون آنها به مدت بیش از 6ماه وجود داشته باشد .حال عمومي آنها خوب بوده و در بررسي آزمایشگاهي اختاللي در كار كبد آنها مشاهده نشود .در چنین شرایطي ویروس به صورت مسالمت آمیز در داخل بدن وجود دارد ولي آسیبي به كبد وارد نمي كند .مهم ترین مسئله در مورد این گروه از افراد مراجعه به پزشك‘ به صورت دوره اي هر 6ماه از نظر عملكرد كبد مي باشد تا در صورت تبدیل شدن به هپاتیت مزمن‘ تشخیص و درمان سریع تر انجام گیرد و از تخریب بیشتر كبد جلوگیري شود. • در این حالت‘ بیمار پس از یك دوره ي مقدماتي با نشانه هایي مانند تب‘ سرماخوردگي ‘ تهوع‘ استفراغ و درد شكم‘ دچار زردي مي شود .اولین عضوي كه زردي در آن مشاهده مي شود‘ سفیدي چشم هاست .به طور معمول‘ این عالئم خود به خود برطرف مي شود و پس از 6ماه خون از ویروس‘ پاك مي شود. • در این حالت‘ نشانه ها بسیار غیر اختصاصي است .شایع ترین نشانه هپاتیت مزمن‘ ضعف و خستگي طوالني است. گاهي ممكن است زردي خفیف یا خارش وجود داشته باشد .با پیشرفت بیماري ممكن است نارسایي كبدي بروز كند .این افراد باید تحت نظر پزشك باشند و در صورت نیاز‘ دارو درماني شوند. راههاي انتقال هپاتیت بي • انتقال از مادران آلوده به HBVبه نوزادان .عفونت نه از طریق بند ناف بلكه از طریق بدن مادر در هنگام زایمان در جریان تماس نزدیك بعد از آن منتقل مي شود. • تماس جنسي فرد ناقل هپاتیت بي مي تواند به انتقال عفونت منجر شود .براي ممانعت از این امر انجام واكسیناسیون و استفاده از كاندوم توصیه مي شود. • استفاده مشترك از سرنگ و سوزن آلوده و یا فرو رفتن سوزن آلوده به دست یا از طریق خراش هاي پوستي (تیغ اصالح و مسواك) • • • • • • • استفاده از خون و فرآورده هاي خوني آلوده استفاده از وسایل غیر استریل در دندانپزشكي‘ سوراخ كردن غیر بهداشتي گوش ‘ خالكوب و حجامت جزو راه هاي احتمالي انتقال عفونت تلقي مي شوند. در صورتي كه جزء یكي از گروههاي ذیل هستید نسبت به سه نوبت واكسیناسیون اقدام كنید. پزشكان‘ دندانپزشكان و پیرا پزشكان. افراد تحت دیالیز افردي كه به علت ابتال به بیماري زمینه اي‘ نظیر هموفیلي و تاالسمي‘ مكرراً خون و فرآورده هاي خوني دریافت مي كنند. افراد خانواده ي فرد آلوده كه با وي هم منزل هستند تشخیص هپاتیت سي بسیاري از افراد آلوده به ویروس هپاتیت "سي" عالمتي از بیماري ندارد .تشخیص آلودگي به ویروس هپاتیت" سي" باید خون فرد را از نظر وجود ویروس بررسي كرد و همراه آن آزمایش هاي تكمیلي انجام داد. بیماران مبتال به هپاتیت به 3دسته كلي تقسیم مي شوند: • افراد در معرض خطر به دلیل استفاده از خون (هنگام عمل جراحي ) و فرآورده هاي آن مانند( بیماران هموفیلي‘ دیالیز و تاالسمي) • افراد معتاد به مواد مخدر تزریقي و یا داراي شركاي جنسي متعدد • این گروه شامل 30تا 40درصد مبتالیان بوده و علت خاصي جهت ابتالي آنان در یافت نمي شود. • • • • • • • تماس با خون آلوده :ویروس هپاتیت سي در محیط خارج از بدن و درون خون خشك شما نیز به مدت سه ماه زنده مي ماند و با جوشاندن 100درجه سانتیگراد و به مدت 5دقیقه از بین مي رود. • استفاده از خون آلوده و فر آورده هاي آن. • استفاده مشترك از سوزن یا سرنگ ‘تیغ اصالح‘ مسواك • خالكوبي ‘ حجامت‘ سوراخ كردن گوش ‘خدمات پزشكي و دندانپزشكي در محل هاي نامطمئن و آلوده • تماس جنسي حفاظت نشده با افراد آلوده (بدون كاندوم) • تولد از مادرآلوده به ویروس هپاتیت سي. هپاتیت و اعتیاد متاسفانه مواد مخدر تزریقي‘ از علل مهم ابتال به هپاتیت "سي" مي باشد .استفاده از سرنگ به صورت مشترك در بین معتادان به مواد مخدر مي تواند به انتقال انواع عفونت ها از جمله هپاتیت "سي"‘"بي" و ایدز منجر شود البته اعتیاد به كوكائین و اسنتشاق از راه بیني نیز از راههاي انتقال بیناري است. خطربزرگي معتادان به مواد مخدر را تهدید مي كند ابتال به گونه هاي مختلف ویروس هپاتیت "سي" است موجب بروز بیماري با شدت بیشتر است .در این موارد پاسخ به درمان با داروهاي ضد ویروسي كم مي شود. معموالً دو نوع دارو به شکل منفرد و یا به صورت ترکیبی ،برای بیمارانی که به مدت طوالنی این ویروس را با خود حمل می کنند، تجویز می شود. • درمان بیماری هپاتیت Cمزمن به شرح زیر می باشد: .1پزشک معالج برای شما یک داروی ترکیبی ازدو دارو تجویز می کند. .2دوره درمانی بین 6تا 12ماه به طول می انجامد .نوشیدن مشروبات الکلی در این مدت اکیداً ممنوع می باشد. .3همچنان توصیه می شود که واکسن های هپاتیت Aو Bنیز تزریق شود. هنوز ثابت نشده است که آیا آلودگی به ویروس هپاتیت Cهمراه با آلودگی به HIVباعث گسترش فعالیت HIVو تضعیف سریع تر سیستم ایمنی بدن می شود. معالجه این ویروس همیشه موفقیت آمیز نمی باشد ولی می تواند به بیمارانی که به HIVآلوده می باشند ،کمک کند. • توجه :تنها پزشک معالج صالحیت دارد که تصمیم بگیرد ،چه زمانی باید درمان شروع شود و چه نوع دارویی می بایست تجویز شود. • هپاتیت Cیک بیماری ویروسی است که از طریق تماس با خون و ترشحات بدن افراد مبتال منتقل می شود .این بیماری در اکثر بیماران حالت مزمن پیدا کرده و تعدادی از این افراد در آینده دچار عوارض بیماری مانند سیروز یا سرطان کبد می شوند. • علت • هپاتیت Cتوسط ویروس هپاتیت Cکه در سلولهاي كبد زندگي كرده و سبب بیماري كبدي ميشود ،ایجاد ميگردد. • روش انتقال و سرایت بیماري: • • ورود خون آلوده به خون شما سبب انتقال بیماري ميشود. • تماسهاي معمولي مانند در آغوش گرفتن ،بوسیدن ،عطسه و سرفه كردن و یا استفاده از آب و غذاي دیگران سبب بیمار شدن نميشوند. • در معتادان تزریقي كه از سوزنهاي تزریق مشترك استفاده ميكنند ،باالترین میزان ابتال به هپاتیت Cوجود دارد. • قبالً انتقال این ویروس از طریق خونها و اعضاي اهدایي آلوده صورت ميگرفت اما در حال حاضر تمام خونها و اعضاي اهدا شده از نظر آلودگي با ویروس هپاتیت Cآزمایش ميشوند. • • • • • احتمال انتقال بیماري از طریق رابطه جنسي كم است خصوصا ً اگر شما تنها با یك نفر و براي مدت طوالني رابطه داشته باشید .در هر حال شما می توانید از کاندوم استفاده کنید. در موارد نادري ،هپاتیت Cاز طریق مادر آلوده به نوزاد منتقل می شود .احتمال انتقال ویروس از مادر باردار به جنین حدود %5ميباشد و در زمان زایمان منتقل مي شود و راهي براي كاهش خطر آن وجود ندارد. شیردهي سبب انتقال ویروس نميشود و در صورتي كه نوك پستان مادر زخم یا خونریزي داشته باشد ،احتمال انتقال بیماري وجود دارد. اگر با فرد مبتال به هپاتیت Cزندگي ميكنید نگران نباشید تنها وسائلي مانند تیغ اصالح ،مسواك ،ناخنگیر كه با خون تماس دارند را به صورت مشترك استفاده ننمائید. عليرغم احتمال پایین انتقال هپاتیت ، Cهمسر و شریك جنسي، و اعضاي خانواده باید از نظر ابتال به هپاتیت Cآزمایش شوند و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرند. • دوره کومون و بیماريزایي: • • • • • • • • • دوره کومون عبارت است از فاصله زماني بین ورود ویروس به بدن تا بروز عالئم بیماري كه از 2هفته تا 6ماه متفاوت است .هر کس تست هپاتیت Cاو مثبت است می تواند بیماری را به دیگران منتقل کند. پیشگیری هپاتیت Cواكسن ندارد اما ميتوان با اقداماتي از آن پیشگیري نمود. از سوزن تزریق مشترك با دیگران استفاده نكنید. اگر در مراكز بهداشتي درماني شاغل ميباشید براي تماس با خون بیماران ،سوزن و وسایل برنده آلوده ،حتما ً از دستكش پالستیكي استفاده نمائید. در صورت تمایل به تاتو كردن ،درمان با طب سوزني و یا هر عملي كه توسط فرو رفتن ابزار تیز و برنده در بدن صورت ميگیرد ،حتما ً از تمیز بودن آنها اطمینان داشته باشید. اگر آزمایش شما از نظر آلودگي به هپاتیت Cمثبت است جهت جلوگیري از انتقال این ویروس به نكات زیر دقت كنید: • • • • • • تیغ اصالح ،مسواك و ناخنگیر و هر وسیلهاي كه ممكن است به خون شما آغشته شده باشد را در دسترس دیگران نگذارید و با آب و صابون آنها را تمیز نگهدارید. زخمها و خراشها و تاولهاي پوستي خود را بپوشانید. حتما ً مراقب تامپونها ،دستمالهاي بهداشتي و باندهایي كه با خون شما تماس دارند باشید. از سرنگ مشترك با دیگران استفاده ننمائید. از اهدا خون و اعضا به دیگران اجتناب نمائید. ميتوانید به كودك خود شیر دهید اما باید دقت داشته باشید كه نوك پستانهاي شما زخم و خراشي نداشته باشد. • عالئم • دو فرم هپاتیت Cوجود دارد :فرم حاد و فرم مزمن .فرم حاد یعني اینكه اخیراً به هپاتیت Cمبتال شدهاید در حالیكه در فرم مزمن ،بیش از 6ماه از زمان ابتال ميگذرد %85 .افراد مبتال به هپاتیت Cدر نهایت به فرم مزمن مبتال ميشوند. • • هپاتیت Cاغلب بدون عالمت است و اکثر افراد 15سال و یا بیشتر مبتال به بیماری هستند که معموالً بصورت اتفاقي طي انجام آزمایشات معمولي و یا اهداي خون ،بیماري تشخیص داده ميشود .باال بودن آنزیم های کبدی می تواند اولین عالمت بیماری باشد. • • اگر بیمار عالمت دار شود عالئم عبارتند از: • • خستگي • درد مفاصل • دل درد • خارش پوست • درد عضالني • تیره شدن ادرار • یرقان و زردي ( زرد شدن سفیدي چشم و پوست) • هپاتیت Cمعموالً باعث تخریب تدریجی كبد شده و حدود %25افراد با هپاتیت Cمزمن بعد از حدود 20سال به آسیب جدي كبد ( نارسایي كبد) یا سیروز و سرطان كبد مبتال ميشوند. • • عالئم سیروز عبارتند از: • • قرمزي كف دستان بعلت اتساع و گشاد شدن عروق كوچك • شبكههاي عروقي كه منظرهاي شبیه عنكبوت زیر پوست ایجاد ميكنند ( مخصوصاًدر پوست قفسه سینه ،شانهها و صورت) • بزرگ شدن شكم • تحلیل رفتن عضالت • خونریزي گوارشي بعلت اتساع وریدهاي گوارشي كه ميتواند خطرناك باشد. • آسیب به مغز و سیستم عصبي كه آنسفالوپاتي نامیده ميشود كه سبب مشكالتي از جمله گیجي ،عدم تمركز و اختالل حافظه ميشود. • • • کی به پزشک مراجعه کنم • به پزشک مراجعه کنید در صورتی که: • • در صورتی که در معرض خطر ابتال به هپاتیت Cهستید. • در تماس با هپاتیت Cبوده اید. • عالئم هپاتیت Cرا دارید. • آزمایش خون شما برای هپاتیت Cمثبت بوده است. • در صورتی که مبتال به هپاتیت Cهستید و دچار هر یک از عالئم زیر شدید به اوژنس مراجعه کنید: • • احساس گیجی و یا داشتن توهم • خونریزی از مقعد یا استفراغ خونی • • • • • • به چه كساني ميتوان مراجعه نمود : پزشكان عمومي متخصصین اطفال متخصصین داخلي متخصصین عفونی اگر دچار عوارض هپاتیت شدهاید مجموعهاي از یك متخصص بیماريهاي گوارش و كبد و متخصص بیماريهاي عفوني ميتوانند به شما كمك نمایند. آزمون های تشخیصی • • • گرفتن شرح حال و انجام معاینه دقیق پزشك را در تشخیص هپاتیت C یاري ميكند و اگر به هپاتیت Cمشكوك شد یك آزمایش خون جهت ارزیابي وجود آنتيبادي ضدویروس هپاتیت Cدرخواست ميكند. • • كه درصورت مثبت بودن نتیجه این آزمایش ،آزمایش دیگري جهت بررسي ژنتیكي ویروس ( )RNAانجام ميشود .كه آزمایش آنتيبادي، ابتالي قبلي و آزمایش ژنتیكي فعال بودن هپاتیت Cدر حال حاضر و نوع ویروس هپاتیت Cرا نشان ميدهد. • در صورت مثبت بودن آزمایشات فوق ،ممكن است پزشك بیوپسي از كبد (نمونهگیري از كبد)انجام دهد براي این كه مشخص شود آیا ویروس به كبد شما آسیبي رسانده یا نه .در طي بیوپسي ،از بین دندهها سوزني وارد كبد كرده و نمونه تهیه ميكند و نمونه را زیر میكروسكوپ بررسي خواهد كرد. • • ممكن است پزشك سيتياسكن و MRIیا سونوگرافي نیز جهت بررسی احتمالی سرطان کبد درخواست نماید. • درمان • هپاتیت Cهمیشه نیاز به درمان ندارد .درمان بستگی به نوع بیماری ،نوع ویروس ،میزان تخریب کبدی و وضعیت عمومی سالمت شما دارد .دارو هایی که بکار می رود گران قیمت و دارای عوارض جانبی هستند و برای همه مفید نمی باشند. • • • • • • درمان و مراقبت در منزل: روشهاي زیر وضعیت روحی و جسمی شما را بهبود بخشد: كم كردن تحرك :كاهش فعالیتها و استراحت بیشتر در رفع خستگي شما كمك كننده است با كمك دیگران برنامه كاري خود را سبكتر و قابل انعطافتر نمائید. ورزش :ورزش می تواند انرژی شما را افزایش داده و افسردگی را کاهش دهد. ورزش آئروبیک بسیار مناسب است .فردای روز مصرف پگ اینترفرون از ورزش هایسنگین خود داری کنید. برنامه غذایي مرتب و مقوی :بياشتهایي و حالت تهوع در هپاتیت Cرخ ميدهد در این صورت باید تعداد وعدهها بیشتر شده و مقدار غذا در هر وعده كم شود .اگر بعدازظهرها دچار حالت تهوع ميشوید وعده غذایي مقوی و كاملي را صبح استفاده كنید .رژیم غذایي مناسب عبارت است از استفاده زیاد از سبزیجات و میوهها و محدود كردن قندها و چربيها .اگر سیروز دارید مصرف نمك و پروتئین زیاد ،خوب نیست. • • • • اجتناب از الكل و داروها :الكل و برخي داروها سبب آسیب رساندن به كبد ميشوند اجتناب از آنها در صورت ابتال به هپاتیت Cامري ضروري است .در مورد الكل و داروهاي مورد استفاده خود با پزشك صادق باشید و اگر تصمیم به ترك اعتیاد خود به این مواد را دارید با پزشك خود مشورت كنید .در مورد تمام داروهاي نسخه شده و حتي گیاهي نیز با پزشك خود مشورت نمائید. كنترل خارش بدن :در صورت ابتال به خارش بدن حتما ً با پزشك خود مشورت نمائید تا داروی مناسب برای شما تجویز شود .به دستورات درج شده روي بسته دارو عمل كرده و در صورت بروز هرگونه عارضه مصرف دارو را قطع نمائید. كمك گرفتن براي رفع افسردگي :افسردگي در تمام بیماريهاي مزمن و طوالني مدت ممكن است رخ دهد و یا افسردگي ميتواند یكي از عوارض داروهاي ضدویروسي استفاده شده در درمان هپاتیت Cباشد .حتما ً در مورد دریافت داروهاي ضدافسردگي و یا مشاوره رواني با پزشك خود مشورت نمائید. كسب اطالعات در مورد بیماري :داشتن اطالعات بیشتر در مورد هپاتیت Cشما را در كنترل بیشتر بیماري كمك ميكند .اطالعات بیشتر در تصمیمگیري بهتر براي درمان و تغییرات در نحوه زندگي (چه از نظر جسمي و چه از نظر عاطفي و رواني) كمك كننده خواهد بود. • درمان دارویی: • هدف از درمان هپاتیت Cمحدود كردن و بازداشتن ویروس از آسیب رساندن جدي و بیشتر به كبد ميباشد .درمان مقدماتي هپاتیت Cبستگي به این دارد كه به فرم حاد یا مزمن آن دچار شده باشید. • • درمان هپاتیت Cحاد و كوتاه مدت: • • بدلیل عدم اطالع از بیماري و بدون عالمت بودن آن ،درمان صورت نميگیرد .در صورت اطالع درمان در پیشگیري از بیماري طوالني مدت نقش خواهد داشت .البته هنوز بر سر این كه چه زماني درمان آغاز شود و نیز طول مدت درمان بحث وجود دارد. • • درمان هپاتیت Cمزمن و طوالني مدت: • • اگر آزمایشات خون و بیوپسي كبد شما ،مطرح كنندة بیماري مزمن باشند، اما كبدتان سالم باشد ممكن است نیازي به درمان نداشته باشید .در حالیكه كبدتان آسیب دیده باشد نیاز به درمان تركیبي دارید. • • • • معتادان تزریقي و الكلیها (مصرف كنندگان متادون ميتوانند از این داروها استفاده كنند) • مبتالیان به سیروز پیشرفته • ابتال به افسردگي شدید و دیگر اختالالت رواني • حاملگي و یا تمایل به باردار شدن :در صورتیكه از داروهاي ضد ویروسي استفاده كردهاید تا 6ماه پس از قطع دارو باید از 2روش پیشگیري از بارداري استفاده نمائید( .این داروها روي جنین اثر ميگذارند) • ابتال به یك بیماري خودایمني مثل لوپوس ،سوریازیس ،روماتوئید آرتریت و یا بیماريهایي مانند دیابت ،بیماري قلبي و تشنج. • داروهاي ضدویروسي در افراد 18سال به باال كه در خونشان ویروس وجود داشته و بیوپسي كبد نشان دهنده آسیب كبدي ميباشد ،توصیه می شود. • • در مورد درمان ضدویروسي در كودكان 3 – 17ساله اطالعات كمي وجود دارد اما متخصصان معتقدند كه كارآیي این داروها در اطفال مانند بالغین است و درمان تركیبي با ریباویرین و اینترفرون در اطفال تائید شده است. درمان ضدویروسي در موارد زیر پیشنهاد نميشود: • درمانهاي دارویي ضدویروسي عبارتند از: • • پگ اینترفرون و بقیة انواع اینترفرونها كه شبیه پروتئیني در بدن هستند كه براي مبارزه با عفونت ایجاد ميشود. • تركیب اینترفرونها با ریباویرین كه شانس بهبودی را افزایش دهد. • تركیب پگ اینترفرون و ریباویرین موثرتر از تركیب سایر اینترفرون ها و ریباویرین ميباشد .مصرف پگ اینترفرون بصورت تزریق هفتگي و طریقه مصرف ریباویرین 2قرص روزانه ميباشد. • • طول مدت درمان بستگي به نوع ویروس از نظر ژنتیكي دارد و از 6ماه تا 1سال طول ميكشد .اگر پس از 3ماه بهبودي در كبد حاصل نشود مصرف دارو قطع خواهد شد. • • درمان تركیبي پگ اینترفرون و ریباویرین در 50تا %80موارد باعث درمان یا کنترل بیماری می شود. • • درمان عدم پاسخ به دارو های ضد ویروسی: • • گاهی اوقات با وجود ناموفق بودن اولین دوره درمان می شود دوره دیگری را امتحان کرد .این موضوع بستگی به آن دارد که چقدر خوب دوره اول را تحمل کرده باشید، چقدر درمان اولیه موثر بوده باشد ،تفاوت دوز دارو با دوره اول چقدر باشد و نوع ویروس هپاتیت Cچه باشد. درمان جراحي: • • • در صورتیكه هپاتیت Cسبب آسیب كبدي و نارسایي و از كار افتادن كبد شود ،جهت افزایش طول عمر بیمار ،پیوند كبد انجام ميشود .كه البته پیوند كبد عملي متداول و معمولی نميباشد. • • پیوند كبد عملي گران قیمت با خطر باال بوده و پیدا كردن كبد اهدا شده نیز مشكل است. تنها افرادي كه از سالمتي كامل برخورداند ( غیر از نارسایي كبد ) براي این عمل در نظر گرفته ميشوند. • • پیوند كبد براي معتادان تزریقي ،الكلیها ،مبتالیان به افسردگي شدید و یا اختالالت رواني مناسب نیست. • • اگر پیوند كبد دریافت كردید تا آخر عمر باید تحت نظر متخصص بوده و جهت جلوگیري از پس زدن پیوند نیاز به مصرف داروهاي سركوب كننده ایمني دارید. • • هپاتیت Cممكن است سبب درگیر كردن كبد جدید شما نیز شود و ميتواند مشكل اساسي ایجاد كرده و سبب از كار افتادن كبد پیوندي شود .با این حال اكثر بیماران پس از دریافت پیوند كبد از حال عمومي خوبي برخوردارند و ميتوانند به زندگي طبیعي خود بازگردند. • • • درمانهاي دیگر: • • برخي از بیماران در پي یافتن درمانهاي تكمیلي و یا روشهاي درماني دیگر براي هپاتیت Cهستند .تا این زمان روش دیگري براي كاهش عالئم و درمان این بیماری پیدا نشده است. • • سیر بیماري • • بعد از اینكه ویروس به بدن شما وارد ميشود ممكن است دچار هپاتیت Cحاد شوید كه بیشتر افراد مبتال به هپاتیت Cحاد مشكل كبدي نداشته و بهبود ميیابند. • • بیش از %85از افرادي كه به ویروس هپاتیت Cدچار شدهاند فرم مزمن بیماري در آنها ایجاد ميشود. • • هپاتیت Cمزمن به مرور باعث ایجاد آسیبهاي كوچك كبدي ميشود كه در صورتیكه میزان این آسیبها زیاد شود در عملكرد كبد شما تاثیر خواهد داشت و حدود %25از افراد مبتال به هپاتیت Cمزمن طي 20سال و یا بیشتر دچار مشكالت جدي كبدي مانند سیروز و هپاتوسلوالر کارسینوما ميشوند. • • عوامل زیر ميتوانند احتمال ابتالء شما به آسیب شدید كبدي افزایش دهند: • • • • • • • • • میزان آسیب کبدی در زمان تشخیص بیماری سن باالی 40سال مصرف الکل مرد بودن چاقی دیابت ابتال به HIVیا سایر بیماریهای سیستم ایمنی با وجود این كه اغلب افراد مبتالبه هپاتیت Cمزمن ،در اثر این بیماري فوت نميكنند 1 – 5% ،از افراد مبتال به آسیب جدي و شدید كبد ناشي از هپاتیت Cجان خود را از دست مي دهند. • • در مطالعات زیادي كه انجام شده مشخص گشته كه بطور متوسط زمان ابتال به هپاتوسلوالر کارسینوما 28سال پس از آلوده شدن با ویروس هپاتیت Cميباشد. هپاتوسلوالر کارسینوما 8-10سال پس از ابتالی بیمار به سیروز ،رخ ميدهد. • • افراد مبتال به هپاتیت Cدر صورت بروز سیروز ،داشتن سن باال ،مرد بودن و باال بودن آلفافیتوپروتئین ( ،)AFPاستفاده از الكل و ابتال همزمان به هپاتیت ،Bاحتمال بیشتري دارد كه به هپاتوسلوالر کارسینوما دچار شوند. • • سیروز احتمال ابتال به هپاتوسلوالر کارسینوما را باال ميبرد .اما برخی ازمبتالیان به هپاتوسلوالر کارسینوما ،سیروز ندارند. • • بیماریهای مرتبط • • • خیلي از بیماریهای خارج از كبدي با هپاتیت Cمزمن ارتباط دارند كه ربطي با شدت بیماري كبدي نداشته و وقوع آنها امري معمول نميباشد. • هپاتیت آ • هپاتیت نوعی التهاب کبدی است که می تواند توسط مشروبات الکلی یا برخی از داروها ایجاد شود ،اما معموال در اثر عفونت ویروسی به وجود می آید. انواع مختلفی از ویروسها می توانند این بیماری را ایجاد کنند که روش بیماری زایی هرکدام متفاوت است. نحوه ابتال به این بیماری ویروس هپاتیت آ (اچ آ وی) یکی از عمومی ترین عوامل عفونتزا در بسیاری از نقاط جهان است و می تواند از طریق خوردن یا آشامیدن غذا ویا آب آلوده نیز سرایت کند .این ویروس در مدفوع یافت شده و در صورت تماس مقدار اندکی از مدفوع فرد مبتال به هپاتیت آ با دهان فرد دیگر می تواند منتقل شود .این سخن بدان معنی است که ویروس مذکور می تواند از طریق برخی فعالیتهای جنسی نیز انتقال یابد. رعایت مسایل بهداشت فردی و شستشوی کامل دستها می تواند خطر سرایت این ویروس را به حداقل برساند. عالیم و نشانه ها ممکن است افراد بدون داشتن هیچ گونه عالمتی ،ناقل این بیماری به دیگران باشند. • برخی از عالیمی که ممکن است بروز کند عبارت است از: * داشتن کسالتی شبیه به سرماخوردگی مختصر و متوسط * تهوع و استفراغ * اسهال * بی اشتهایی * کاهش وزن * زردی یا یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشمها ،زرد تیره شدن ادرار و کمرنگ شدن مدفوع) • • • • • * خارش پوست برخی از افراد هم ممکن است به بستری شدن در بیمارستان نیاز پیدا کنند. آزمایشهای طبی برای تشخیص بیماری با انجام آزمایشهای خون پزشک می تواند وجود بیماری هپاتیت آ را تشخیص دهد .وی برای کشف عامل عفونت از شما سواالتی نیز خواهد پرسید. مثبت بودن نتیجه آزمایش خون به چه معناست؟ مثبت بودن نتیجه آزمایش خون می تواند معانی زیر را داشته باشد: عفونت سابق: این بدان معنی است که شما قبال در معرض ویروس هپاتیت آ قرار داشته و بدنتان آنرا از میان برده است .به این ترتیب بدنتان دارای ایمنی طبیعی دربرابر ابتالی مجدد به این بیماری است. • عفونت فعلی: • هنگامی که عالیم بیماری هپاتیت آ در فردی ظاهر می شود احتمال آنکه در هفته های پیش از آن ،ویروس این بیماری به دیگران نیز سرایت کرده باشد وجود دارد. بنابراین پزشک برای جلوگیری از ابتالی دیگران به این بیماری پرسشهایی از شما خواهد پرسید .در صورتیکه این ویروس به دیگران هم منتقل شده باشد ،پزشک برای کاستن از شدت عالیم بیماری برای آنها آمپول تجویز می کند. بسیاری از نشانه های بیماری هپاتیت آ پس از گذشت چند هفته برطرف می شود ،اگرچه برخی از افراد ممکن است تا ماهها بعد احساس خستگی در خود حس کنند .به احتمال کم ،امکان بروز آسیب های مزمن به کبد وجود دارد. • منفی بودن نتیجه آزمایش خون به چه معناست؟ این نتیجه به این معنی است که شما تاکنون در معرض این ویروس نبوده و بالتبع از ایمنی در برابر آن برخوردار نیستید .چنانچه در معرض ابتال به این بیماری قرار داشته باشید پزشک به شما توصیه می کند که خود را در برابر آن واکسینه نمایید. تشخیص و درمان عفونت هپاتیت آ معموال شدید نیست اما گاهی باعث التهابات شدید کبدی می شود که سبب بستری شدن فرد در بیمارستان می شود. • واکسیناسیون با تزریق واکسن هپاتیت آ در بازو می توان به مدت یکسال دربرابر این بیماری ایمن شد .تزریق آمپول ثانوی در مدت ۶تا ۱۲ماه بعد می تواند تا ۱۲سال در برابر این بیماری ایمنی ایجاد کند .غالبا ایمن سازی در برابر این بیماری در مورد افرادی انجام می شود که قصد مسافرت به کشورهای آلوده از نظر هپاتیت آ را دارند .چنانچه اخیرا در معرض تماس با ویروس این بیماری قرار گرفته اید می توانید برای جلوگیری از پیشرفت آن خود را واکسینه نمایید. مصرف مشروبات الکلی برای مبتالیان به بیماری هپاتیت آ فوق العاده خطرناک است .پزشک به شما توصیه های تغذیه ای مناسب و پیشگیریهای الزم برای جلوگیری از سرایت بیماری به دیگران را خاطر نشان خواهد کرد. • • • • • • • هپاتیت در نوزادان: هر گاه در نوزادان هپاتیت وجود داشته باشد SEPSISناشی از عفونتهای باکتریایی و و یروسی سیستمیک و خارج کبد باید در نظر گرفته شود،در این مورد اغلب افزایش بیلی روبین که عمدتا از نوع مستقیم است از بین پنج نوع ویروس ،ویروس هپاتیت Eو ویروس هپاتیت Dدر هپاتیت بالینی نوزادان نقش چندانی بازی نمی کند :HAVدر نوزادان به ندرت از جفت عبورمی کند فاز طریق انتقال خون یا آلودگی مدفوعی – دهانی اتفاق می افتد و ناشایع است :HBVدر نوزادان خیلی شایعتر است اما در بیشتر موارد بیماری بارز بالینی دیده نمی شود از 3طریق منتقل می شود انتقال از مادری که خود ناقل مزمن ویروس است (شایعترین) انتقال از مادری که به عفونت حاد با HBVمبتالست انتقال از مادری که مبتال به هپاتیت مزمن فعال است(نادرترین) • • • • افراد در معرض خطر: بیماران مبتال به لوسمی نارسایی کبدی ،ایدز،بیماران پیوندی،و همچنین مصرف کنندگان داروهای مهار کننده سیستم ایمنی پس از تماس و عفونت باHBVاحتمال ابتالی بیشتر ی به هپاتیت مزمن نوع Bدارند :HCVاز مادر به نوزاد منتقل می شود اگر مادر همزمان به ویروس ایدز آلوده باشد یا عیار باالیی از RNAمربوط به HCVداشته باشد خطر انتقال به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند HVCعمدتا به صورت غیر فعال در رحم انجام می شود HEVمشابه روش انتقال HAVوHDVتنها با هپاتیت Bدیده می شود • • كرایوگلوبولینیمیا: • شایعترین بیماری ،كرایوگلوبولینیمیا مي باشد .وقتي سلولهاي سفید خون توسط ویروس هپاتیت Cتحریك شوند آنتيبادي غیرطبیعي به نام كرایوگلوبولین تولید ميكنند كه این آنتيباديهاي غیرطبیعي در عروق كوچك بدن رسوب كرده و سبب ایجاد التهاب عروقي (واسكولیت) ميشوند و ميتوانند اعضاي مختلف بدن از جمله پوست ،مفاصل و كلیه را درگیر سازند. • این بیماری عالئم متفاوتي را ایجاد ميكنند مانند :درد مفاصل و التهاب مفاصل ،لكه های برافروخته و ارغواني رنگ خصوصا ً در قسمت پاییني پاها (پورپورا) ،تورم پاها به علت دفع پروتئین در ادرار و درگیري و درد عصبي (نوروپاتي). • پدیده رینود نیز در این بیماران ممكن است رخ دهد .رینود عبارت است از تغییر رنگ نوك انگشتان دست و پا در اثر سرما كه ابتدا سفید ،سپس ارغواني و در نهایت قرمز رنگ ميشود. • • كرایو به معني سرد ميباشد و در آزمایشگاه كرایوگلوبولین از طریق تماس خون با سرما شناسایي ميشود .همچنین اگر التهاب عروقي (واسكولیت) در بیوپسي و نمونهگیري از اعضاي بدن (مثالً پوست یا كلیه) دیده شود ،تأیید كننده وجود كرایوگلوبولین ميباشد. • • درمان صحیح ویروس هپاتیت Cميتواند سبب از بین رفتن كرایوگلوبولین شود. • لنفوم: • لنفوم (سرطان سلولهاي لنفاوي) سلولهاي Bغیرهوچكیني نیز با هپاتیت Cمزمن در ارتباط ميباشد و علت آن تحریك شدن زیاد سلولهاي سفید خون از نوع ،Bتوسط ویروس هپاتیت Cميباشد كه سبب تولید سلولهاي Bغیرطبیعي ميشود. • • درمان موارد خفیف این بیماری با اینتروفرون گزارش شده است ولی اکثر بیماران نیاز به درمانهاي ضد سرطان دارند. • بیماريهاي پوست: • دو بیماري پوستی لیكن پالن و پورفیریا کوتانئا تاردا ( porphyria )cutanea tardaبا هپاتیت Cمزمن ارتباط دارند كه با درمان هپاتیت ( Cدرمان با اینتروفرون) این بیماريها نیز بهبود ميیابند. • وجود اتوآنتيبادي: • در %25از بیماران مبتال به هپاتیت Cآنتيبادي علیه بدن خود بیماران (اتوآنتيبادي) وجود دارد مانند آنتيبادي ضد هسته سلول ،آنتيبادي ضد ماهیچه صاف و فاكتور روماتوئید. • آلودگی همزمان به HIVو ویروس هپاتیت C .1افرادی که حامل HIVمی باشند ،به خصوص معتادانی که مواد مخدر تزریقی استفاده می کنند ،ممکن است که ویروس هپاتیت ( Cالتهاب کبد) را نیز با خود حمل کنند. .2بیماری هپاتیت Cدر افرادی که حامل HIVهستند ،جدی تر و خطرناک تر است. .3بسیاری از بیماران مبتال به هپاتیت Cهیچگونه عالیمی از این بیماری نشان نمی دهند. .4بیماری هپاتیت ( Cالتهاب کبد) قابل معالجه است. .1یکی از راه های آلودگی به HIVتزریق مواد مخدر است. تزریق مواد مخدر همچنین یکی از راه های اصلی شناخته شده آلودگی به ویروس هپاتیت Cنیز است .در حقیقت 50درصد تا 90درصد افرادی که از طریق تزریق مواد مخدر آلوده به HIVشده اند ،همزمان مبتال به بیماری هپاتیت Cمی باشند. عفونت به ویروس هپاتیت Cدر اشخاصی که آلوده به HIV می باشند جدی تر می باشد. • ویروس هپاتیت Cمی تواند به کبد آسیب رساند و همچنین در معالجه HIVمی تواند تاثیر منفی داشته باشد .بنابراین افرادی که آلوده به HIV می باشند ،باید مطمئن شوند که ناقل ویروس هپاتیت Cنمی باشند و تمام پیشگیری ها و اقدامات الزم برای جلوگیری از آلوده شدن همزمان به ویروس هپاتیت Cرا به عمل آورند. . .3بسیاری از افرادی که دچار بیماری هپاتیت Cمی باشند ،هیچگونه عالیمی از این بیماری را در خود بروز نمی دهند .بنابراین خون این افراد باید مورد آزمایش قرار گیرد اگر جواب آزمایش نشان دهنده آلودگی به ویروس هپاتیت Cباشد ،پزشک می بایست قطعه کوچکی از کبد را برداشته (بیوپسی ) /Biopsyتا از این راه میزان خسارت وارده به کبد را مشخص کند. .4معالجه ویروس هپاتیت Cدر بیماران مزمن (بیمارانی که این ویروس را برای مدت طوالنی با خود حمل کرده اند) ،حتی برای افراد آلوده به ، HIVانجام پذیر است. تریکومونیاز تعریف :تریکوموناس واژینالیس از جمله علل شایع STDبه شمار می رود .در بیشتر مردانی که با زنان مبتل به تریکومونیازیس در تماس هستند ،ارگانیسم مذکور بدون ایجاد علیم در اورترا و پروستات وجود دارد . تریکومونیاز در دوران بارداریا :تقریبا در %20زنان ،در معاینه پره ناتال تریکومونا واژینالیس کشف می شود. علیم : ترشح(زیاد ،زرد رنگ و بدبو) و خارش نشانه ها : اریتم وولو +ترشح +نقاط پتش ی مانند روی سرویکس)توت فرنگی( تشخیص: PH1قلیایی؛2اسمیر KOH:بوی آمین؛3-اسمیر سالین :دیدن تریکوموناس؛ نکته :در ترشحات واژینال تازه ،تریکومونادها به آسانی به صورت ارگانیسم های فالژل دار گالبی شکل و متحرکی که اندکی بزرگتر از لکوسیت ها هستند ،شناسایی می شوند . نکته :از کشت تنها در مواردی استفاده می شود که شک به تشخیص وجود دارد ،اما نمی توان وجود بیماری را با اسمیر مرطوب ثابت کرد. نکته :در زنانی که مبتال به تریکومونیازیس هستند ،باید کشت از نظر گونوکک نیز انجام شود. درمان : 2گرم مترونیدازول تک دوز؛ در حاملگی در صورت عالمت دار شدن درمان شود. نکته :این دارو به صورت خوراکی یا واژینال قابل تجویز است و با عبور از جفت وارد گردش خون جنین می شود. نکته :در تعدادی از مطالعات ،ارتباط عفونت تریکومونایی با زایمان پره ترم مطرح شده است ،اما درمان عفونت نتوانسته است از میزان این خصر بکاهد؛ بنابراین، غربالگری و درمان زنان بی عالمت در دوران حاملگی توصیه نمی شود. نکته :توصیه می شود که عالوه بر زن ،شریک جنس ی وی نیز درمان شود. نکته :عفونت راجعه معموال در اثر عدم تحمل درمان و یا تماس با شریک جنس ی درمان نشده روی می دهد .عود منفرد همانند آنچه گفته شد درمان می شود .اما در صورت تکرار عفونت باید درمان با مترونیدازول به میزان 2گرم روزانه برای 3 -5 روز صورت گیرد . کلمیدیا یکی از رایجترین و قابل عالجترین بیماری مقاربتی باکتریایی است .عامل این بیماری باکتری کالمیدیا تراکوماتیسس است که می تواند گاهی به همراه دیگر بیماریهای مقاربتی مانند سوزاک و سفلیس وجود داشته باشد. این بیماری متاسفانه در 25درصد مردان و 30درصد از زنان بدون عالمت واضحی وجود داردبه همین دلیل توصیه می گردد تا افرادی که ًشریک جنس ی مشکوک به بیماری دارند یا با بیش از یک نفر در ارتباط بوده اند حتما با مراجعه به پزشک مورد بررس ی قرار گرفته و درمان شوند.این باکتری باعث ایجاد عفونت در مدخل رحم زنان می شود و همچنین سبب بیماری در چشم ها ،مجرای خروجی مثانه و مقعد هم در زنان و هم در مردان می گردد.برخی اوقات کالمیدیا سایر نقاط بدن مانند گلو ،شش ها و کبد را هم آلوده می کند. علئم و عوارض: زنان ً معموال علئم می توانند در هر زمانی خود را نشان دهند ولی اغلب طی 1تا 3هفته بعد از ابتلء به بیماری بروز می کند که عبارتند از: افزایش ترشحات واژنی احساس سوزش در هنگام دفع ادرار درد در هنگام مقاربت درد در قسمت تحتانی شکم خونریزی نامنظم دوره قاعدگی گاهی تورم و و خارش دردناک چشمان مردان علئم بیماری در مردان راحتتر قابل تشخیص است هر چند همانطور که گفته شد حدود 25درصد آنها هیچ علمتی ندارند .این علئم خیلی شبیه به علئم سوزاک می باشند که عبارتند از: احساس سوزش در هنگام دفع ادرار ترشح مایعی از پنیس که ممکن است سفید یا شیری رنگ باشد. وجود درد و حساسیت در بیضه ها آزمایشاتی که برای تشخیص کلمیدیا وجود دارد : هیچکدام از آزمایشات دردناک نیست و بسیار راحت و آسان قابل انجام است. جهت معاینه دستگاه تناسلی از تکه پنبه یا ابر برای نمونه برداری استفاده می گردد. نمونه ادرار ً معموال یک هفته پس از ارسال نمونه ها به آزمایشگاه جواب حاضر می گردد. سوزاك عامل عفونت سوزاك نوعى باكترى است كه به مخاط مجارى ادرار و مخاط دهانه رحم زنها صدمه وارد ميکند .حلق و مقعد هم ممكن است آسيب ببيند .در سوئد موارد اندكى از اين بيماری مشاهده می شود ،البته اين موارد در سالهاى اخىر افزايش يافته اند .بسيارى از افراديکه در سوئد دچار بيماری سوزاك هستند در كشورهاى ديگری به اين بيماری مبتال شده اند .در صورتيکه فرد احتمال دهد كه به سوزاك مبتال شده بايستی براى معاينه و رسيدگی به پزشك مراجعه كند . سوزاك چگونه سرايت ميکند؟ سوزاك از طريق همخوابگى مهبلـى و يا مقعدى و همچنین نزديکی جنس ی دهانى سرايت ميکند . سوزاك چه علئمى دارد؟ هم مرد و هم زن بيمار ترشح زرد مايل به سبز رنگى از مجراى ادرار خواهند داشت و ممكن است موقع دفع ادرار احساس سوزش كنند. بعض ی اوقات زن ممكن است ترشحات خون آلودى پيدا كند .اين علئم معموال بین ٣تا ۵روز پس از سرايت ظاهرمىگردند .در بعض ی موارد ممكن است تا ٠ ٢روز پس از واگیری هم علئمى ظهور نكنند. بعض ی افراد دچار هيچ ناراحتی نميشوند . آزمايش چگونه انجام ميشود؟ معموال از مجراى ادرار و از دهانه رحم و بعض ی مواقع از حلق و مقعد نیز با يک چوب گوش پاك كن آزمايش گرفته ميشود .بعض ی از پزشكان ميتوانند بلفاصله بگ اويند كه فرد به اين بيماری مبتل شده است .البته معموال فرد بايستی چند روز منتظر جواب بماند .فرد تا تشخيص درست بيماری نبايستی نزديکی جنس ی داشته و همخوابه او نیز تا قبل از كنترل نبايستی با كس ی همخوابه شود . سوزاك چگونه درمان ميشود؟ بسيارى از باكترىهاى سوزاك كه در سوئد مشاهده مىگردند با پنىسىلین درمان ميشوند .البته اغلب باكترىهائی پيدا ميشوندكه مقاوم هستند .در اينصورت بايستيانواع ديگرياز آنتی بيوتيکها استفاده شوند ١ .تا ٢هفته پس از خاتمه درمان آزمايش جديدى براى كنترل كردن از بین رفتن عفونت گرفته ميشود .انجام آزمايش و درمان هزينه اى ندارد . در مورد همخوابه خود چگونه بايستی عمل نمود؟ هم همخوابه احتمالـى جديد و هم همخوابه هاى سابق كه ممكن است مبتال شده باشند بايستی مورد معاينه و احتماال مداوا قرار گیرند .طى مدتى كه فرد تحت درمان است نبايستی همخوابگى داشته باشد .فرد مبتال براى پيشگیری از سرايت بيماری به ديگران بايستی دستورالعمل پزشك را رعايت كند . سوزاك باعث بروز چه بيماریهای ديگری ميشود؟ زنانيکه بيماری سوزاك آنها درمان نشده ممكن است دچار التهاب لوله هاى تخمدان شوند . مردها ممكن است دچار التهاب غدد فوق بيضوی و يا غده پروستات شوند. اين بيماری ميتواند باعث عقيم شدن هر دو جنسيت شود . بخاطر داشته باشيد ! اگر در خارج از كشور و يا از كسيکه بتازگى در خارج از كشور بوده اين بيماری بشما سرايت كرده است مراتب را به پزشك اطالع دهىد .اين امر اهميت دارد كه شما بطرز صحيحى مورد درمان قرار گیرد .هميشه بخاطر داشته باشيد كه كاندوم محافظ خوبى در مقابل بيماری سوزاك سفليس عامل بيماری سفليس كه مى تواند علئم متعدد و دشوارى را بروز دهد، يک باكترى است . اين بيماريامروزه در سوئد بسيار غیرعادى است .از اينرو سرايت سفليس اغلب ميان افرادى است كه در آسياى جنوب شرقى و اروپاى شرقى ،آفرىقا يا در شهرهاى بزرگ آمريکا يا اروپا تماسهاى جنس ی داشته اند .اگر دليلـى وجود دارد كه فرد گمان كند كه به سفليس مبتل شده بايستی براى معاينه به پزشك مراجعه كند . سفليس چگونه سرايت مى كند؟ سفليس در درجه نخست از طريق نزديکی جنس ی سرايت مى كند ولـى برخى از ساير تماسهاى خيلی نزديکی مانند بوسيدن ،چنانچه در اطراف دهان زخم وجود داشته باشد، نیز مى توانند باكترى را منتقل كنند .خون نیز مى تواند عامل سرايت باشد . سفليس چه علئمى بروز مى دهد؟ سفليس بین ١تا ۴هفته پس از سرايت با يک يا چند زخم سفت ،دردناك و ترشحدار در نقطه اى كه باكترى از آن خودرا وارد بدن كرده ،آغاز مى شود .اگر زخمها در مهبل يا مقعد وجود داشته باشند كشف آنها دشوار است .زخم پس از حدود ٣ تا ۶هفته بدون درمان از بین مى رود ولـى باكترىها در بدن باقى مى مانند .اين بيماريا تا ٣ماه پس از سرايت با جوشهاى .ساير علئم بيماری كه همزمان بروز مى كنند عبارتند از تب ،حالت تهوع ،خستگى ،درد مفاصل و ريزش مو .سپس اين ظاهر ا بيمارياز خود علئمى بروز نخواهد داد و بارديگر پس از گذشت چندسال خواهد شد . آزمايش چگونه انجام مى شود؟ اگر از زخم مايع جارى باشد مى توان آزمايش را زير ميکروسكپ انجام داد. سفليس از طريق آزمايش خون نیز قابل تشخيص است ولـى بايستی چندين هفته از زمان سرايت سپرى شده باشد . شيوه درمان سفليس چگونه است؟ سفليس با تزريق پنىسىلین طى ٠ ١تا ٠ ٢روز مداوا مى شود .پس از درمان طى حداقل 1سال مالقاتهاى مكرر براى كنترل انجام خواهد شد .آزمايش و درمان اين بيماری رايگان است . در مورد همخوابه خود چگونه بايستی عمل نمود؟ همخوابه هاى كنونى و قبلـى كه ممكن است ناقل باكترى باشند بايستی موراد معاينه و درمان احتمالـى قرار گیرند .مادامى كه درمان ادامه دارد يا قبل از آنكه طرف مقابل رابطه جنس ی مورد معاينه قرار نگرفته بايستی از نزديکی جنس ی خوددارى نمود .فرد مبتل به اين بيماری بايستی دستورالعملهاى پزشك را در مورد جلوگیری از ابتلء سايرين رعايت كند. سفليس ممكن است باعث بروز چه بيماريهای ديگری شود؟ اين بيماری بسيار جدى است .اگر سفليس مداوا نشود مى تواند بطور مثال به مغز و قلب صدمه وارد كند .زنى كه به سفليس مبتل باشد و باردار شود مى تواند باكترىها را از دراينصورت به جنین صدمات شديدى وارد خواهد شد .خطر بيماری سفليس آنست كه از جمله ممكن است عفونت در مراحل اوليه خود كشف نگردد . بخاطر داشته باشيد ! اگر در آلت تناسلـى خود زخمى مشاهده كرديد سعى نکنيد آنرا خودتان مداوا کنيد بلكه به پزشك مراجعه کنيد .همچنین بخاطر داشته باشيد كه كاندوم هميشه محافظ خوبى در برابر سفليس است . ( تب خال هرپس( عامل تب خال يک ويروس است و بصورت تاول و زخم روى پوست و مخاط بروز مى كند .دو نوع ويروس تب خال وجود دارد .يک نوع آن اغلب روى لبها ظاهر مى شود ( نوع . ) ١نوع دوم آن در درجه نخست روى آلت تناسلـى بوجود ميآيد ( نوع . ) ٢ امروزه بروز ويروس نوع دوم در عفونتهاى دستگاه تناسلـى امرى عادى است .اين عفونت بسيار عادى است و ۵% ٧افرادى كه ويروس تب خال به آنها سرايت مى كند داراى هيچگونه عالئمی نيستند ولـى مى توانند ويروس را به سايرين سرايت دهند . تب خال چگونه سرايت مى كند؟ شيوه سرايت هردونوع ويروس يکسان است؛ از طريق مايعی كه در تاولها وجود دارد .تماس نزديکی مانند بوسيدن و نزديکی جنس ی عادى ترين راه سرايت است و بايستی از آنها در مواقعى كه تاولها بروز ميکنند خوددارى كرد .تب خال لب مى تواند از طريق بوسه به آلت تناسلـى انتقال يابد و تب خال آلت تناسلـى مى تواند از همان طريق به لبها منتقل شود ( البته اين امر غیرعادى است ) . تب خال چه علئمى بروز مى دهد؟ تب خال با يک لكه كوچك و داراى خارش آغاز مى شود .سپس تاولهاى كوچك آبدار بوجود مى آ يند كه بسرعت ترك ي ده و زخمهاى آبدار از خود برجاى مى گذارند . طى اولین مرتبه سرايت ممكن است گاهى تب نیز بروز كند و غدد لنفاوى دردناك شوند .زخمها معموال ظرف دو هفته پس از سرايت بروز مى كنند و پس از حدود سه هفته بدون درمان التيام مى يابند .عفونت پس از يکبار سرايت بصورت نهفته باقى خواهد ماند و با فواصل زمانى مختلف عود خواهد كرد آزمايش چگونه انجام مى شود؟ گاهى اوقات تاولها را مى توان با چشم غیرمسلح مشاهده كرد .براى حصول اطمينان از تشخيص صحيح ،از تاولها مستقىما نمونه بردارى شده و در آزمايشگاه مورد بررس ی قرار مى گیرد .از طريق آزمايش خون مى توان پى برد كه فرد ناقل ويروس است . شيوه درمان تب خال چگونه است؟ هنوز شيوه اى براى درمان قطعى تب خال وجود ندارد .البته داروهائى براى تخف ي ف عالئم و كاهش ناراحتی در موقع بروز بيماری وجود دارد .افرادى كه با فواصل زمانى كم و به گونه اى شديد دچار تب خال مى شوند مى توانند با مصرف روزانه دارو از اين امر پيشگیری كنند .با آنكه زخمها خود بخود التيام پيدا مى كنند ولـى تم ي ز نگهداشتن آنها اهميت دارد . در مورد همخوابه خود چگونه بايستی عمل نمود؟ اين ويروس فقط يکبار در طول زندگى به انسان سرايت مى كند و اگر طرف مقابل در رابطه جنس ی قبال دچار سرايت شده باشد در موقع بروز تبخال تحت تأثىر قرار نخواهد گرفت .در موقع عود تاولها میزان سرايت طى روزهاى اول شديد است ولـى وقتی زخمها التيام مى يابند میزان سرايت كاهش مى يابد .بنابراين در موقع نزديکی جنس ی طى دوران التيام بايستی از كاندوم استفاده نمود .پى بردن به زمان عود تبخال نیز مهم است ( خارش و سوزش بهمراه سرخى ،تورم و تشك ي ل تاول ) تا از نزديکی جنس ی خوددارى نمود و خطر سرايت را كاهش داد. چه بیماریهای دیگری ممكن است بدنبال تب خال بروز كنند؟ زن باردارى كه داراى تاولهاى تب خال در آلت تناسلـى خود باشد مى تواند بهنگام زایمان عفونت مهلكـى را به نوزاد سرایت دهد .این امر بسیار غیرعادى است و براى جلوگیری از آن گاهى اوقات زایمان از طریق عمل سزارین صورت مى گیرد . ى_ايدز اچ.آى.و ا اچ.آى.وى ( ويروس نقصان مصونيت در انسان ) ويروس ی است كه قدرت تدافعى بدن را در برابر عفونت از بین مى برد .ويروس اچ.آى.وى بويژه به برخى گلبولهاى سفيد ،لنفوسيتها را كه براى دفاع بدن در برابر عفونتها اهميت دارند ،آسيب وارد مى كند .با بروز عفونت اچ.آى.وى پادتن هائى عليه اچ.آى.وى ساخته مى شوند كه عالمت مشخصه وجود ويروس در بدن است .فردى كه داراى عفونت اچ.آى.وى باشد"اچ.آى.وى مثبت" ناميده مى شود. پادتن ها مى توانند طى ساليان طوالنى میزان ويروس را پائین نگهدارند ولـى نمی توانند ويروس را از بین ببرند چون ويروس از جمله بصورت يک كپسول در ژنهاى سلول مبتال به ويروس قرار دارد .وقتی ويروس تعداد خودرا تکثیر ميکند گلبولهاى سفيد از بین مى روند .همزمان تعداد زيادى ويروس جديد در اندامهاى لنفاوى اشاعه يافته و به ساير گلبولهاى سفيد صدمه مى زنند .بتدريج بخش بزرگى از گلبولهاى سفيد توسط عفونت ويروس ی از بین مى روند. قدرت تدافعى بدن در مقابل عفونتهاى معموال بى خطر و تومورهاى بدخ یم شدیدا كاهش مى یابد .این مرحله آخرین عفونت اچ.آى.وى ایدز نامیده میشودكه معنى آن سندروم نقصان مصونیت اكتسابى یا بیماری وخ ی م نقصان مصونیت است .ممكن است از زمان ابتالء به عفونت تا آنكه عالئم بیماری در فرد ظاهر گردد مدت زمانى طوالنى سپرى شود. ولـى در تمام مدت ویروس در بدن افزایش مى یابد و فرد مبتال مى تواند باعث سرایت سایرین شود .اگر دلیلـى وجود دارد كه فرد گمان كند كه به عفونت اچ.آى.وى مبتال شده بایستی براى معاینه به پزشك مراجعه كند . اچ.آى.وى چگونه سرايت مى كند؟ ويروس اچ.آى.وى ممكن است از طريق خون آلوده به ويروس ،اسپرم يا ترشحات مهبلـى سرايت كند .سرايت ممكن است از طريق نزديکی جنس ی بدون استفاده از وسائل محافظ ،استفاده مشترك از سرنگ آلوده و همچنین از مادر به فرزند در ارتباط با باردارى ،زايمان يا ش ي ر دادن صورت گیرد .عالوه براين ممكن است از طريق تزريق خون نیز سرايت ايجاد شود .البته در سوئد اين خطر تقريبا وجود ندارد چون کليه خونها مورد آزمايش قرار مى گیرند . اچ.آى.وى چه علئمى بروز مى دهد؟ بسيارى از افرادى كه به ويروس اچ.آى.وى مبتال مى شوند طى ساليان هيچگونه ناراحتی احساس نمی كنند .البته ممكن است عده اى عالئم عفونت حاد همراه با تب و پس از چند هفته ،گلودرد ،خستگى شديد، تورم غدد لنفاوى و گاهى جوشهاى پوستی داشته باشند .اينگونه ناراحتىها خودبخود از بین مى روند .پس از مدتى كه ممكن است بین چندماه تا چند سال باشد فرد مبتال دچار يک يا چند ناراحتی زير مى شود :تورم غدد لنفاوى ،عفونت قارچ در مخاط دهان ،زونا ،عرق كردن شديد شبانه ،تب طوالنى مدت ،سرفه ،كاهش شديد وزن، اسهال ناراحت كننده و طوالنى مدت ،خستگى مفرط . عالوه براين براى آنكه شك برد كه فرد داراى بيمار ی ايدز است بايستی وى دچار عفونتی شود كه افراد سالـم معموال به آن دچار نمی شوند .معمولـى ترين نوع عفونت در سوئد نوعى ذات الر ي ه كه ناقل آن به پنوموسيت ي س كارينی موسوم است و عفونت سل در كشورهاى در حال توسعه عادى ترين نوع اينگونه عفونتها بشمار مى روند .بيماری ديگری كه بيماران مبتال به ايدز ممكن است دچار آن شوند كاپوس ي س ساركوم نام دارد كه يک تومور ور ي دى در پوست ،مخاط يا غدد لنفاوى است . آزمايش چگونه انجام مى شود؟ پزشك براى تشخيص آنكه فردى به ويروس اچ.آى.وى مبتالست يک آزمايش خون گرفته كه به آزمايشگاه ارسال مى گردد .جواب آزمايشگاه پس از يکهفته مشخص مى شود. انجام آزمايش رايگان است . شيوه درمان اچ.آى.وىا_ايدز چگونه است؟ درحال حاضر هيچگونه درمانى براى ايدز وجود ندارد ،ولـى داروهاى مختلف آنتی ويروس ( داروى ضد ويروس ) مى توانند جلوى رشد ويروس را در بدن بگیرند .براى اغلب عفونتهائى كه طى مرحله ابتال به ايدز بروز مى كنند درمان وجود دارد . در مورد همخوابه خود چگونه بايستی عمل نمود؟ همخوابه كنونى و همخوابه هاى قبلـى كه ممكن است مورد سرايت قرار گرفته باشند بايستی معاينه شوند .فرد مبتال به ويروس اچ.آى.وى بايستی دستورالعملهاى پزشك را براى جلوگیری از ابتالء سايرين رعايت كند . بخاطر داشته باشيد ! كاندوم هميشه محافظت مطلوبى در برابر ابتالء به ويروس اچ.آى.وى_ايدز ايجاد مى كند .نزديکی جنس ی مقعدى و مهبلـى خطر سرايت را بهمراه دارد .ورود اسپرم يا ترشحات مهبل به دهان نیز خطر سرايت بهمراه دارد .