Transcript Prezentim Kontrata per Know-How-in Studenti

Prezentim
Kontrata për Know-How-in
Rëndësia e kontratës për Know-How-in


Sot me zhzhvillimin e teknikes dhe teknologjis edhe
shtetet më të zhvilluara kan nevoj per bashkpunim
tekniko-shkencor dhe teknologjik në mes vete,e sidomos
për ato ne zhvillim dhe vendet e pa zhvilluara.
Për ta avancu sot zhvillimin ekonomik te një vendi,duhet
te kemi nje qasje sa më serioze ne aspektin e
angazhimit të shkencës dhe të kuptimit të teknologjive
të reja dhe te je të e seleksionuar me kujdes nga kuadri
profesionist dhe në mbikqyrjen e profesionisëtve të
autorizuar, të harmonizuar me nevojat e ekonomisë së
një vendi dhe duke I pas parasysh strukturen
ekonomike,nevojën e punsimit,mbrojtjen e mjedisit,si
dhe disa rrethana tjera te cilat ndikojne qe aftësia
tekniko-teknologjike dhe pergaditja e ekonomis se një
vendi te jet e suksesshme dhe konkurente në ndarjen
nderkombëtare te punës.
 Në arenen ndërkombëtare te ndarjes së
punës sot po dominojne ato shtete dhe ato
ekonomi që kanë teknike dhe teknologji
kulminante si dhe kan të organizuar punen
kerkimore-shkencore.Këtë po ju mundëson
nevoja tepër e madhe e shteteve në
zhvillim dhe e atyre të pa zhvilluara për
teknologji dhe njohuri te reja,pasiqe këtë
nuk jane në gjendje ta organizojnë apo te
themelojnë institucionet shkencore dhe
profesionale për krijimin e teknologjive,por
as nuk posedojnë mjete të nevojshme
financiare për blerjen e teknologjive të reja.
 Kështu që kontratat për licencen dhe
kontrata për know-how-in paraqesin
modalitetet themelore juridike për
bashkepunimin tekniko- afarist
ndërmjet shteteve dhe sistemeve të
ndryshme shoqeroro-politike dhe
ekonomike.
Kuptimi I kontratës së know-how-it
 Kontrata e know-how-it kryesisht
permban ne vete një vëllim te diturisë
dhe te pervojës dhe qe ka aplikim ne
ekonomi.
 Know- how është nje kreacion
shpirtëror I mendjes se njeriut dhe
mund te shfaqet në form të
materializuar me anë të shenimit ne
letër edhe pse nuk e jap atributin e
sendit material.
 Kuptimi etimologjik I know- howit.
 Nocioni I know-how-it si shprehje nuk ka
ndonje perkthim adekuat,ne ghuhen shqipe
mirë e zëvendësojme me një shprehje të
përafërt për nga kuptimi dhe përmbajtja
“dijeni dhe pervojë”
 Në SHBA dominon përkufizimi sipas të cilit
know-how permban elemente të ndryshme
materiale si p.sh:formula
receptura,vizatime,plane,dosje
teknike,specifikacione,etj.
Dituria dhe pervoja e cila nuk është e
natyres teknike dhe qënuk mund të
perdoret në industri apo në prodhimtari
nuk paraqet know-how,pasi që karakteri
teknik idituris dhe aplikimi I saj jan
kushte të pararpara me ligj për
realizimin e mbrojtjes juridike.
Natyra juridike e kontrates
 Me kontraten e know-how-it njëra
pale kontraktuese obligohet të bartë
dijeninë apo pervojën afariste në
pikëpamje të teknikës apo
teknologjisë si dijeninë afariste dhe
financiare,ne palën tjetër
kontraktuese.
 Pala tjetër obligohet që ta paguaj
qmimin kontraktues,për dijeninë dhe
pervojën e bartur të kesaj kontrate,si
dhe ta ruaj dijeninë dhe pervojën e
 Natyra juridike e know-how-it është
dukshëm më e gjerë sesa vet natyra e
kontratës se know-how-it
 Mbrojtja juridike eknow-how-it
realizohet me mbrojtjen e kontratës,por
edhe me një sër dispozitash si psh:të
drejtes penale,ligjet të cilat e rregullojnë
keqpërdorimin e sjelljes
monopolistike,dispozitat administrative,etj
 Me kontrtën e konow-how-it rregullohen
qështjet e kooperimit dhe të bashkepunimit
afategjatë ekonomiko afarist në qarkullimin
e mbrendshëm dhe të jashtëm,në
dispozitat për investimet e kapitalit të huaj
në organizatat ekonomike,në dispozitat
lidhur me asgjësimin e knkurencës jo lojale
dhe marrëveshjeve monopolistike,etj,mirpo
të gjitha këto nuk janë të mjaftueshme
sepse nuk është rregulluar know-howi dhe
as kontrata e know-howit
 Dispozita më e rëndësishmeështë dispozita e LMD-së e cila ne
mes të tjerash parasheh: “me
kontratën për licencën obligohet
dhënsi I licencës,që marrësit të
licencës ti bart në tërësi apo
pjesërisht të drejtën e shfrytezimit të
shpikjes,dijenisë teknike dhe
pervojës,shembullit apo
modelit,ndërsa marrësi obligohet që
për këtë ti paguaj shpërblimin e
caktuar.
 llojet e kritereve për përcaktimin e
kontratës know-how
 Sipas kriterit të parë,nuk është e
domosdoshme bartja e të drejtës
ekskluzive të shfrytëzimit të dijenis dhe
prvojës se huaj.
 Bartësi I të drejtave dhe detyrimeve
mundet për veti ta mbaj të drejtën e
shfrytëzimit të metejshem të dituris dhe
pervojës së vete,si dhe të drejtën e bartjes
në subjektet të tjerë të prvojës dhe dijenis
së tij.
 Sipas kriterit të dytë-duhet bërë dallimi në
mes të kontratës së pastër dhe kontratës
së kombinuar të know-how-it.
 Te kontrata e pastër objekt I kontrtës është
vetëm konow-howi
 Ndërsa te kontratat e kombinuara mund të
ekzistojne edhe detyrime tjera të
rëndesishme
 Komisioni ekonomik I OKB-së për evropën
ka paraparë planin e përpunuar të knowhow-it për përpilimin e kontratave për
bartjen nderkombëtare të të drejtave të
know-how-it në industrin metalurgjike-
Pushimi i kontrates
 Në momentin e lidhjes së kontrtës nuk do
të thotë edhe fillimi I realizimit te
kontrates. Sipas ligjit mbi transferimin e
teknologjis,kontrata behet e plotfuqishme
ne momentin kur aktevendimi per lejimin
eshte bere I plotfuqishem,dhe vlen nga
data e lidhjes se kontrates.
 Sa iperket mundesis se pushimit te
kontrates ne aspektin kohor,ne praktiken
afariste dhe ne te drejten krahasuese jane
qartesuar keyo qeshtje:
 Nese me ontrat nuk eshte percaktuar koha
e zgjatjes,ne ate rast kuptohet se kontrata
eshte lidh per koh te pa caktuar,dhe secila
pale ka te drejte per denoncim ne afatin e
kuptueshem.
 Nese me kontrat eshte caktuar i
denoncimit,do te kihet parasysh afati i
kuptueshem,do te thote ai afat I cili do ti
mundesoi pales tjeter qe ti permbush
detyrimet ndaj personave te trete.
 Kohezgjatja e kontrates eshte e lidhur me
permbushjen apo arritjen e rezultateve te
Shkaqet e pushimit te parakohshem te
kontrates
 Njera nga keto eshte se pala
kontraktuese mund te shkepus
kontraten,nese pala tjeter e ben
cenimin e rende te kontrates si
psh:mospermbushjen e plote te
know-how-it ,mospermbushjen e
garancioneve ne pikpamje te bartjes
se objektit,etj.
 Sa iperket cenimit nga marresi I
know-how-it,rendomte ceket
mospagimi I shperblimit(qmimit),ose
mospermbushja e dispozitave
Faliminderit per vemendjen