Transcript کلیک
بنام خدا نام:محمدحسین نام خانوادگی:صابرمنش مدرسه:رزجومقدم شیفت :فرهنگیان کالس:هشتم1 نام دبیر :جناب اقای ذوالفغاری موضوع:وقف وفواید ان درس:مطالعات اجتماعی تعریف وقف و اهداف وقف وقف در لغت به معناى ایستادن ،ماندن و آرام گرفتن است )1( .و در اصطالح فقهى ،نگهداشتن و حبس كردن عین ملك است و مصرف كردن منافع آن در راه خدا .برخى از فقها گویند وقف حبس عین است بر ملك خدای تعالى. مرحوم محقق حلى در شرایع مىنویسد« :وقف عقدى است كه ثمره آن حبس اصل و تسبیل منافع است (تسبیل منافع یعنى صرف كردن مال در جهتى كه واقف تعیین كرده است))2( ». مرحوم شیخ طوسى در مبسوط مىگوید :تسبیل یعنى در راه خدا قرار دادن ،و دلیلشان این سخن نبى اكرم صلى هللا علیه وآله است كه فرمود« :حبس االصل و سبل المنفعة»؛ اصل را حبس كن و منافعش را در راه خدا آزاد نما)3(. تاثیر اقتصادی وقف رداخت خمس ،زکات و مالیات در آیات قرآن بسیار اشاره و مورد توجه قرار گرفته است .وقف به عنوان یک سرمایه مادی و معنوی همانند سرمایههای دیگر باعث تداوم ،حیات فرد و جامعه میشود و در عین حال میتوان با رعایت جوانب شرعی و اغراض و اهداف واقفان در فرآیند فعالیتهای تولیدی و خدماتی ،این سرمایه عظیم را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور و تحرک هدایت نمود. مقالهای که به قلم خانم مهتاب اسفندیار در پی میآید ،نگاهی است گذرا به این فرآیند .با هم میخوانیم: برخالف دیگر مکاتب اقتصادی ،اسالم برنامهها و مقررات خود را با توجه به ابعاد گوناگون انسان مطرح کرده است .از دیدگاه مکتب حیاتبخش اسالم ،انسان دارای دو بعد معنوی و مادی است و از این رو دارای نیازهای روحی ،جسمی، معنوی و مادی است که به این هر دو جنبه به طور کامل توجه شده است. وقف ،سرمایه گذاری برای آینده یکی از بهترین بسترهای مشارکت اجتماعی ،نظام وقف است که توجه به دیگران و نیکوکاران و نادیده گرفتن تمایالت خودخواهانه و اندیشیدن به منافع گروهی را مورد تشویق قرار میدهد. مفهوم وقف اگر بخواهیم واژهی «وقف» را به فارسی برگردانیم« ،ایستادن» و «پایندگی» خواهد بود .در اصطالح فقهی ،وقف ،عبارت است از« :نگهداشت عین ملک و مصرف کردن منافع آن در راه خدا» و نیز در اصطالح قانون مدنی، وقف ،میراثی مانا قف ،یکی از مصادیق واالی نیکوکاری و غیرخواهی است که بشر با استفاده از آموزه های انبیا ،آن را از دیرباز به وجود آورده و در صحنه حیات اجتماعی به ودیعت نهاده است .وقف یکی از نیکی های سترگ و همیشه سودرسان است که از نظر اخالقی ،بارزترین تجلی روحیه تعاون اجتماعی و پیشی گرفتن در نیکی ها شمرده می شود .وقف ،عملی نیک ،مصداق روشنی از تعاون ،انفاقی بدون منت و احسانی به دور از تحقیر دیگران است .پرونده اعمال بشر ،معموال ً با مرگ آنان پایان می پذیرد ،ولی پرونده واقفان مؤمن ،همیشه باز است و از ثواب وقف برخوردار می شوند .دوام و بقای چیزی که افتخار وقف یافته و جاری شدن فواید آن در اجتماع ،موجب می شود نام واقف نیز جاودان بماند. بهترین عمل در شب قدر چیست؟ زمان هایی در زندگی انسان وجود دارد که انسان با بهره جستن از آن می تواند بهترین هایی، برای باقی روزهای زندگی خویش رقم زند .یکی از این اوقات ،لیالی قدر است .شاید شما نیز در زمره افرادی باشید که به دنبال بهترین عمل و عبادت در طول این ایام هستند تا بدین واسطه نهایت استفاده را از این شب ها ببرید .از این رو به دنبال بهترین عمل و عبادت نیز خواهید بود ،اگر می خواهید شب قدری متفاوت از شب های پیش داشته باشید ،قدری به این نوشتار تأمل کنید. شبی بهتر از هزار ماه امام على علیه السالم مى فرماید :فرصت ،چون ابر مى گذرد .پس فرصت هاى خوب را غنیمت شمرید( .منتخب میزان الحکمه) فرصت هایى كه در زندگى براى انسان پیش مى آید مثل طال و بلكه ارزشمندتر است و باید قدر آن ها را دانست یکی از این فرصت ها شب قدر است اما با چه عملی می توان نهایت استفاده را از این شب برد؟ وقف های جالب و خواندنی در ایران مطابق آمارهای سازمان اوقاف ،واقفین ایرانی با 750نوع نیت متنوع ترین وقف ها را در دنیا به خود اختصاص داده اند. شاید مرور جالب ترین و عجیب ترین وقف ها که در ایران ثبت شده است هم به اندازه خود این وقف ها جالب باشد. وقف وقف از باسابقه ترین میراث ارزشمند اسالمی است که از صدر اسالم تاکنون در همه جوامع مسلمان بشدت مورد توجه بوده است و به رغم همه فراز و نشیب ها ،حوادث ،دگرگونی ها و تالطم هایی که در عمر طوالنی خود با آن ها دست به گریبان هستیم ،دستاوردها و آثار بسیار ارزشمند و مۆثری در زمینه های گوناگون فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی و ...برجای گذاشته است و همچنان می تواند به عنوان یکی از مۆثرترین حکم الهی در عرصه های فرهنگی ،اقتصادی و اجتماعی در جوامع وقف درسیره پیامبر و اهل بیت علیهم السالم رباره وقف وارزش و ویژگی های آن روایات متعددی نقل شده كه چند نمونه را بیان می كنیم در حدیث مشهوری از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرموده اند: " اذا مات ابن آدم انقطع عمله ،اال فی ثالث ،صدقه جاریة ،او علم ینتفع به ،او ولد صالح یدعو له". هر گاه فرزند آدم بمیرد عمل او قطع می شود مگر از سه چیز :صدقه جاریه ( وقف به عنوان نمونه ای از صدقه جاریه) علمی كه از آن سود برده شود .یا فرزند صالحی كه برای او دعا كند)1(. رسول گرامی اسالم در حدیث دیگری می فرماید: " ان مما یلحق المومن من عمله و حسناته بعد موته علما نشره و ولدا صالحا تركه ،و مصحفا ورثه او مسجدا بناه ،او بیتا البن السبیل بناه او نهرا اجراه ،او صدقة اخرجها من ماله فی صحته و حیاته و تلحقه من بعد موته ".چند چیز است كه بعد از مرگ مومن پاداش آنها به او می رسد ،علمی كه از خود به یادگار گذاشته باشد.فرزند صالحی كه جاشنین خوبی ،برای او باشد .قرآنی كه به ارث گذاشته باشد ،مسجدی كه ساخته، منزلی كه برای مسافران در راه مانده بنا كرده ،نهری كه آن را جاری ساخته است و نقش وقف در تحقق اهداف اقتصاد اسالمى الف -نقش وقف در تحقق هدف اصلى و اولى :هدف اساسى و اصلى همه نظامهاى اسالم ،از جمله نظام اقتصادى اسالم ،كمال ابدى یعنى تقرب الى هللا است .از دیدگاه قرآن كریمو روایات معصومین علیهم السالم ،انفاق هاى مالى چه واجب و چه مستحب براى نیل به این هدف نهایى نقشى بس عظیم و اساسى دارند؛ به عنوان نمونه ،مواردى یادآورى مى گردند: .)1قرآن كریم در موارد متعددى از انفاق به عنوان جهاد مالى در كنار جهاد غیر اولی المومنین من با جان ،یاد كرده است مانند« :ال َیستوی القاعدونَ َ ِ ُ هللا المجاهدین الضررو الجاهدونَ فی سبیل هللا باموالهم و انفسهم ف َّ ض َ ِ ِ ل ُ علی القاعدین درج ًة( »...نساء :)95 /مؤمنانى كه بدون عذر از جهاد باز نشستهاند با آنان كه با مال و جان خود در راه خدا جهاد مى كنند ،برابر نیستند ،خدا مجاهدان به مال و جان را بر نشستگان برترى بخشیده شیوه هاي جديد بهره وري و سرمايه گذاري اموال وقف در اولین تشکل جامعه اسالمي در روزگار پیامبر ،نهاد وقف به عنوان نهاد مالي مردمي با هدف خدمت به جامعه تاسیس يافت و با گسترش تمدن اسالمي احکام و ساختارهاي وقف گسترش يافت .ولي در دوره هاي خاص از جمله در دوره معاصر احکام و قوانین وقفي تحول الزم را نیافته است .هنوز روش بهره وري يا فروش و اجاره موقوفات در چارچوب احکام فقهي قرن هاي گذشته مي باشد. در عصر حاضر عواملي هم چون ظهور نهاد «موسسه» ،تفکیک مديريت از مالکیت ،تغییر ماهیت پول از ماهیت فیزيکي به اعتباري ،ظهور روش هاي جديد سرمايه گذاري بازارهاي مالي و باالخره يافتن نیازها و اهداف جديد وقفي همه و همه مي توانند اهمیت وقف در اسالم یکی از خصوصیات انسان مومن تخصیص دادن قسمتی از مالش برای نیازمندان است «و فی اموالهم حق معلوم* للسائل والمحروم» .یکی از بهترین نوع تخصیص مال ،وقف است که انسان مومن قسمتی از مالش را در جهت رفع مشکل موسسههای خدمات رسانی به اجتماع و نیازمندان وقف میکند که دائماً صرف آن شود. برای انعقاد وقف به جز «شرایط اساسی صحت قراردادها» شرایط خاصی ضروری میباشد که عبارتاند از: حبس عین :واقف (وقف دهنده) در مدت وقف ،حق هیچ گونه دخل و تصرفی در عین موقوفه ندارد .یعنی واقف حق ندارد که مال موقوفه را بفروشد یا اینکه هرگونه نقل و انتقال حقوقی نسبت به مال موقوفه انجام دهد یا تصرفی در مال موقوفه بکند که منافی وقف باشد.