Transcript منابع و روش های تامین مالی توسعه موقوفات

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬
‫کارگاه دانش افزایی‬
‫آشنایی با منابع و روشهای تامین مالی توسعه‬
‫موقوفات‬
‫دکتر حجت هللا عبدامللکی‬
‫عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه السالم‬
‫آشنایی با منابع و روشهای تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫فهرست مباحث‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تامین مالی توسعه موقوفات؛ مضمون و ضرورت‬
‫تامین مالی اوقاف؛ چالشها و فرصتها‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف‬
‫مهندس ی مالی اسالمی‬
‫ابزارها و روشهای سنتی تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫ابزارها و روشهای نوین تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫مروری بر تجربیات کشورهای منتخب‬
‫تامین مالی توسعه موقوفات؛ مضمون و ضرورت‬
‫الف) منظور از تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫‪‬‬
‫فراهم نمودن منابع مالی و طراحی نظام و فرآیندهای سرمایه گذاری‬
‫جهت توسعه دارایی های موقوفه موجود و یا ایجاد موقوفات جدید‪.‬‬
‫ب) ضرورت مساله‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گسترش روز افزون مسائل اقتصادی و پیچیدگی های آن؛‬
‫نقش بخش اوقاف و دارایی های وقفی در توسعه اقتصادی؛‬
‫لزوم برآورده شدن مقاصد شارع مقدس و واقف؛‬
‫تامین مالی توسعه موقوفات؛ مضمون و ضرورت‬
‫ب) ضرورت مساله (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫ارزش سرمایه های بخش اوقاف ایران‪ :‬حدود ‪ 500‬هزار میلیارد تومان؛‬
‫‪‬‬
‫سرمایه مورد نیاز‪:‬‬
‫‪‬‬
‫بازدهی انتظاری‪:‬‬
‫‪‬‬
‫وضعیت فعلی‪ :‬؟؟؟؟؟‬
‫حدود ‪ 500‬هزار میلیارد تومان؛‬
‫‪ 150‬هزار میلیارد تومان؛‬
‫(به ازای ‪)%15‬‬
‫(بودجه عمومی دولت در سال ‪ 230 :92‬هزار میلیارد تومان)‬
‫تامین مالی اوقاف؛ چالشها و فرصتها‬
‫الف) فرصتها‪:‬‬
‫‪ ‬الف‪ )1-‬اوقاف‪ ،‬بخش سوم اقتصاد؛‬
‫‪ ‬الف‪ )2-‬گسترش گرایشهای معنوی جوامع اسالمی و غیر اسالمی؛‬
‫‪ ‬الف‪ )3-‬توجه به موضوع اوقاف در جوامع اسالمی و غیر اسالمی؛‬
‫‪ ‬الف‪ )4-‬بخش اوقاف‪ ،‬به عنوان زمینه ای بکر و فوق العاده برای تحرکات مالی‬
‫و سرمایه ای؛‬
‫‪ ‬الف‪ )5-‬گسترش روز افزون نظام مالی اسالمی در سطح کشورهای اسالمی و‬
‫جهان؛‬
‫‪ ‬الف‪ )6-‬موفقیتهای اخیر‪ ،‬نوید بخش آینده ای درخشان تر؛‬
‫تامین مالی اوقاف؛ چالشها و فرصتها(ادامه)‬
‫ب) چالشها‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ب‪ )1-‬مسائل و رویکردهای فقهی‪:‬‬
‫‪ ‬خطر وقوع در ربا‪،‬‬
‫‪ ‬لزوم رعایت مقاصد واقف و ‪،...‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ب‪ )2-‬چالشهای مدیریتی؛‬
‫ب‪ )3-‬چالشهای نظارتی؛‬
‫ب‪ )4-‬ضعف های قانونی؛‬
‫ب‪ )5-‬ضعف های نهادی؛‬
‫ب‪ )4-‬نیاز به توسعه منابع انسانی؛‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫احکام‬
‫‪ ‬ابراز با هرچیزی که داللت بر آن کند‪،‬‬
‫‪ ‬در لزوم قصد قربت در آن‪ ،‬اختالف وجود دارد‪،‬‬
‫‪ ‬در وقف خاص‪ ،‬قبض از سوی موقوف علیه‪ ،‬شرط صحت است‪( ،‬تا قبل از‬
‫قبض‪ ،‬واقف می تواند رجوع کند)‪،‬‬
‫‪ ‬لزوم تابید (دائمی بودن حبس)‪( -‬بنا بر اجماع)‪،‬‬
‫‪ ‬لزوم بقا عین‪،‬‬
‫‪ ‬عدم اجازه تغییر واقف در کیفیت وقف‪،‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم تعیین متولی‪ ،‬نوبت به حاکم شرع می رسد‪،‬‬
‫‪ ‬جواز استفاده از موقوفه مسجدی که خراب شده یا نیاز به آن موقوفه ندارد‪ -‬در‬
‫مسجد دیگر‪ ،‬و یا در سایر امور خیر‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫ب) سواالت فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫آیا وقف پول مجاز است؟‬
‫آیا وقف اوراق بهادار مجاز است؟‬
‫آیا استفاده چند بعدی از موقوفات مجاز است؟‬
‫در چه شرایطی تغییر متولی مجاز است؟‬
‫در چه مواردی تغییر کاربری موقوفه مجاز است؟‬
‫در چه شرایطی وقف مدت دار مجاز است؟‬
‫(ادامه)‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪ ‬ه‪ )1-‬آیا وقف پول مجاز است؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫ فقهای مخالف‪ :‬مجاز نیست‪ ،‬چون عین آن باقی نمی ماند‪.‬‬‫ فقهای موافق‪ :‬مجاز است‪ ،‬چون هدف واقف‪ ،‬وقف مالیه است و باقی‬‫نماندن عین پول اولیه مهم نیست؛ زیرا اصل مال باقیست‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪ ‬ه‪ )2-‬آیا وقف اوراق بهادار مجاز است؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫ نظر موافقین‪ :‬مجاز است‪ ،‬زیرا اوراق بهادار‪ ،‬از مصادیق مال هستند و‬‫قابلیت انتفاع مستمر از آنها وجود دارد‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪ ‬ه‪ )3-‬آیا استفاده های چند بعدی از اموال موقوفه مجاز است؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫ موافقین‪ :‬در صورتیکه‬‫ اوال‪ :‬نیت اولیه واقف تامین شود و‬‫ ثانیا‪ :‬استفاده در ابعاد دیگر‪ ،‬منافی و متناقض با نیت اولیه واقف نباشد‬‫و‬
‫‪ -‬ثالثا‪ :‬مشروع باشد‪ ،‬مجاز است‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪ ‬ه‪ )4-‬در چه شرایطی تغییر متولی مجاز است؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫‪-‬‬
‫به نظر می رسد در صورتیکه با حضور متولی فعلی‪ ،‬نیت واقف تامین‬
‫نشود‪ ،‬حاکم شرع اجازه دارد متولی را عوض کند‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ه‪ )5-‬در چه مواردی تغییر کاربری موقوفه مجاز است؟‬
‫جواب‪ :‬برخی از موارد که برخی فقها اجازه داده اند‪:‬‬
‫ موقوفه خراب شود (امکان برگرداندن آن وجود نداشته باشد)‪،‬‬‫ موقوفه از حالت انتفاع خارج شود‪،‬‬‫ انتظار برود که با شرایط موجود‪ ،‬از حالت انتفاع خارج شود‪،‬‬‫ (در مورد وقف خاص)‪ :‬بروز اختالف شدید بین صاحبان موقوفه‪ ،‬به‬‫نحوی احتمال تلف مال یا جان برود‪.‬‬
‫موضوعات فقهی در تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫(ادامه)‬
‫پاسخ اجمالی به سواالت‪:‬‬
‫‪ ‬ه‪ )6-‬در چه شرایطی وقف مدت دار مجاز است؟‬
‫جواب‪:‬‬
‫ دالئل ارائه شده برای تابید در وقف‪ ،‬اجماع است‪ ،‬و دلیل نقلی و روایی‬‫وجود ندارد‪( ،‬امکان و احتمال تجدید نظر)‬
‫ شاید بتوان با قاعده حبس‪ ،‬نتایج مورد انتظار از وقف موقت را به دست‬‫آورد‪،‬‬
‫آشنایی با منابع و روشهای تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫تحلیل نظری روشهای تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف‬
‫مهندس ی مالی اسالمی‬
‫ابزارها و روشهای سنتی تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫ابزارها و روشهای نوین تامین مالی توسعه موقوفات‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف‬
‫(ادامه)‬
‫الف) مدیریت سبد دارایی؛ ضرورتی در مدیریت مالی بنگاه‪،‬‬
‫‪ ‬مفهوم سبد دارایی‪ :‬ترکیب انواع دارایی های واقعی و اسمی در مجموعه دارایی‬
‫های بنگاه اقتصادی‪،‬‬
‫‪ ‬معیارهای تعیین ترکیب دارایی ها‪:‬‬
‫‪ ‬سوددهی (بازدهی مالی)‪ :‬عاملی مثبت‪.‬‬
‫‪ ‬ریسک‪ :‬عاملی منفی‪.‬‬
‫‪ ‬درجه نقدشوندگی‪ :‬عاملی مثبت‪.‬‬
‫‪ ‬مدیریت بنگاه‪ ،‬با تعیین ترکیب بهینه ای از سوددهی‪ ،‬ریسک و درجه نقدینگی‪،‬‬
‫مجموعه دارایی های خود را تعیین و اداره می کند‪.‬‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف‬
‫ب) روشهای متعارف تامین مالی ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫استقراض‪:‬‬
‫استقراض از مردم‪،‬‬
‫استقراض از سایر بنگاهها‪،‬‬
‫استقراض از دولت‪،‬‬
‫استقراض از نهادهای مالی بین املللی‬
‫(دولتهای خارجی‪ ،‬بانکهای بین املللی‪ ،‬نهادهای مالی و ‪)...‬‬
‫(ادامه)‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف (ادامه)‬
‫ب) روشهای متعارف تامین مالی (ادامه)‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مشارکت‪:‬‬
‫سرمایه گذاری مشترک (‪،)Joint Venture‬‬
‫انتشار اوراق سهام (تشکیل شرکت سهامی)‪،‬‬
‫تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارایی ها‪،‬‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف (ادامه)‬
‫ب) روشهای متعارف تامین مالی (ادامه)‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫استفاده از مشتقات‪:‬‬
‫تعریف مشتقات‪ :‬ابزارهایی برای مدیریت ریسک هستند‪ .‬انواعی از قراردادهای‬
‫مالی هستند که ارزش آنها‪ ،‬مشتق از ارزش دارایی پایه است‪.‬‬
‫مهندس ی مالی (طراحی ابزارهای جدید)‬
‫مبانی تامین مالی پروژه در نظام مالی متعارف (ادامه)‬
‫ج) روشهای ارزیابی مالی طرح های توسعه و سرمایه گذاری‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ارزیابی بازدهی (سود)‪:‬‬
‫شاخص ارزش خالص فعلی (‪:)NPV‬‬
‫شاخص نرخ بازدهی داخلی (‪:)IRR‬‬
‫‪ ‬ارزیابی ریسک‪:‬‬
‫‪‬‬
‫شاخص های مربوط به محاسبه سود انتظاری براساس روشهای آمار و‬
‫احتمال‬
‫‪ ‬ارزیابی درجه نقدینگی‪:‬‬
‫‪‬‬
‫شاخص دوره بازگشت سرمایه‪.‬‬
‫مهندس ی مالی اسالمی؛ مبانی و ابزارها‬
‫الف) تعریف‪:‬‬
‫ شاخه ای از علم اقتصاد اسالمی‪،‬‬‫ وظیفه آن‪ ،‬معرفی و ارزیابی انواع قراردادها و رویه مالی جدید‪ ،‬به لحاظ تطابق با‬‫شرع مقدس اسالم (و میزان بازدهی و ریسک آنها)‪،‬‬
‫‪-‬‬
‫طراحی ابزارهای جدید برای تامین منابع مالی از سالیق مختلف؛‬
‫ب) ضرورت‪:‬‬
‫ پیچیدگی های مالی و اقتصادی معاصر و نیاز به ابزارها و رویه های مالی جدید در‬‫جوامع اسالمی (که در عصر معصومین علیهم السالم و جود نداشته اند)‬
‫مهندس ی مالی اسالمی؛ مبانی و ابزارها (ادامه)‬
‫ج) قاعده اساس ی در مهندس ی مالی اسالمی‪:‬‬
‫‪-‬‬
‫اصل اباحه عامه‪:‬‬
‫(کل ش یء لک حالل حتی تعلم انه حرام)‬
‫براساس این قاعده‪ ،‬قراردادها‪ ،‬ابزارها و رویه های جدید مالی همگی‬
‫مجاز هستند‪ ،‬مگر اینکه به دلیلی ثابت شود مخالف با شرع هستند‪.‬‬
‫مهندس ی مالی اسالمی؛ مبانی و ابزارها (ادامه)‬
‫د) قواعد کنترلی در مهندس ی مالی اسالمی‪:‬‬
‫‪‬‬
‫نهی از ربا‪:‬‬
‫معامالت جدید‪ ،‬نباید دارای ماهیت ربوی باشند‪،‬‬
‫‪ ‬نهی از غرر‪( :‬غرر عبارت است از نوعی جهل ذاتی و غیر متعارف)‬
‫معامالت جدید‪ ،‬نباید دارای ماهیت غرری باشند‪،‬‬
‫‪‬‬
‫نهی از ضرر‪:‬‬
‫معامالت مالی جدید‪ ،‬نباید باعث ضرر و زیان هیچیک از طرفین شوند‪،‬‬
‫‪‬‬
‫نهی از اکل مال به باطل‪:‬‬
‫(نهی از معامله آنچه ارزش و مالیت ندارد و ‪)...‬‬
‫مهندس ی مالی اسالمی؛ مبانی و ابزارها (ادامه)‬
‫ه) یکی از محصوالت جدید در تامین مالی اسالمی‪:‬‬
‫صکوک (‪)Sukuk‬‬
‫‪ -‬مبنا‪ :‬تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارایی ها‬
‫(‪)seciritization‬‬
‫ مفهوم تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارایی ها‪:‬‬‫تجمیع و انتقال مطالبات به یک مجموعه سهام (اوراق بهادار) که‬
‫قابلیت فروش به سرمایه گذاران را داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -‬توجه به واقعی بودن دارایی اولیه (شرکت‪ ،‬بنگاه اقتصادی و ‪)...‬‬
‫مهندس ی مالی اسالمی؛ مبانی و ابزارها (ادامه)‬
‫انواع صکوک براساس قرارداد اولیه‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫گواهی مالکیت دارایی اجاره داده شده‪،‬‬
‫گواهی بهره برداری از منافع یک دارایی‪،‬‬
‫گواهی خرید نسیه‪،‬‬
‫گواهی مضاربه‪،‬‬
‫گواهی مزارعه‪،‬‬
‫گواهی مساقات‪،‬‬
‫گواهی استصناع‪،‬‬
‫ابزارها و روشهای سنتی تامین مالی موقوفات‬
‫‪ ‬افزودن موقوفات جدید؛‬
‫‪ ‬استقراض؛‬
‫‪ ‬اجاره بلند مدت؛‬
‫‪ ‬اجاره دو بخش ی؛‬
‫‪ ‬فروش اقساطی؛‬
‫‪ ‬اجاره؛‬
‫‪ ‬مضاربه؛‬
‫‪ ‬مشارکت؛‬
‫‪ ‬اجاره بلند مدت؛‬
‫‪... ‬‬
‫منابع و روشهای نوین تامین مالی موقوفات‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪‬‬
‫انتشار اوراق سهام‪:‬‬
‫سهام محصول‬
‫سهام مشارکت‬
‫سهام اجاره‬
‫ابزارهای مهندس ی مالی اسالمی‪:‬‬
‫منابع و روشهای نوین تامین مالی موقوفات (ادامه)‬
‫یکی از ابزارهای مهندس ی مالی اسالمی‪:‬‬
‫تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارائیها؛‬
‫(‪ -)Securitization‬استفاده ازانواع صکوک‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫انواع صکوک سرمایه گذاری قابل استفاده در تامین مالی توسعه‬
‫موقوفات‪:‬‬
‫صکوک تبرعی سرمایه گذاری اوقاف (‪)CMAIS‬‬
‫صکوک انتفاعی سرمایه گذاری اوقاف (‪)PMAIS‬‬
‫صکوک تبرعی‪ -‬انتفاعی سرمایه گذاری اوقاف (‪)CPMAIS‬‬
‫منابع و روشهای نوین تامین مالی موقوفات (ادامه)‬
‫‪ .1‬صکوک (اوراق) تبرعی سرمایه گذاری اوقاف (‪:)CMAIS‬‬
‫انتشار اوراقی بدون بازدهی برای سرمایه گذار و صرفا با نیت تبرع (کمک به وقف)؛‬
‫‪ .2‬صکوک (اوراق) انتفاعی سرمایه گذاری اوقاف (‪:)PMAIS‬‬
‫انتشار اوراقی دارای بازدهی برای سرمایه گذار و بدون نیت تبرع؛‬
‫‪ .3‬اوراق تبرعی‪ -‬انتفاعی سرمایه گذاری اوقاف (‪:)CPMAIS‬‬
‫انتشار اوراقی با اهداف مشترک تبرع‪ -‬انتفاع؛‬
‫مقدمه ای بر اوراق وقف‬
‫با ماهیت تبرعی‪ -‬انتفاعی‬
‫مقدمه‬
‫‪ .1‬انواع طرح های وقفی‪:‬‬
‫الف‪ .‬منفعتی‬
‫ب‪ .‬انتفاعی‬
‫ج‪ .‬انتفاعی‪ -‬منفعتی‬
‫‪ .2‬عرصه های قابل تعر یف جهت تامین مالی از طریق اوراق تبرعی‪ -‬انتفاعی‪:‬‬
‫‪ .1-2‬منفعتی‬
‫‪ .2-2‬انتفاعی‪ -‬منفعتی‬
‫مقدمه (ادامه)‬
‫‪ .3‬هدف از طراحی اوراق تبرعی‪ -‬انتفاعی‪:‬‬
‫تامین مالی اوقاف با بهره گیری از‬
‫نیات ترکیبی انتفاعی‪ -‬تبرعی مومنین‬
‫‪ .4‬منطق موفقیت‪:‬‬
‫‪ .1‬محدودیت منابع مالی مومنین؛‬
‫‪ .2‬فرهنگ دوگانه مومنین معاصر؛‬
‫‪ .3‬اعتقاد به برکت با مشارکت در امور خیریه؛‬
‫مالحظات فنی در طراحی اوراق‬
‫‪ .1‬ارزیابی اقتصادی طرح پیشنهادی‪:‬‬
‫ محاسبه سرمایه مورد نیاز؛‬‫ محاسبه نرخ بازدهی؛‬‫‪ -‬تعیین سطح انواع ریسک های طرح؛‬
‫‪ .2‬تعیین سهم بهینه اوقاف از بازدهی انتظاری طرح سرمایه‬
‫گذاری؛‬
‫‪ .3‬تعیین بخش تبرعی سهم بازدهی سرمایه گذاران‪:‬‬
‫(ارزیابی اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی)‬
)‫مالحظات فنی در طراحی اوراق (ادامه‬
:‫الگوهای ارزیابی‬
1. TELOS
2. PEST









Technical
Economical
Legal
Operational
Seasonal
Political
Economical
Socio-cultural
Technical
‫بومی سازی الگوهای فوق در بخش اوقاف‬
)‫(با لحاظ شرایط فضایی‬
‫مالحظات فقهی‪ -‬حقوقی‬
‫‪ .1‬تعیین ماهیت قرارداد‪:‬‬
‫ عقود مبادالتی با شرط ضمن عقد (جعاله‪ ،‬اجاره‪ ،‬فروش اقساطی و ‪)...‬؛‬‫ عقود مشارکتی با شرط ضمن عقد (مضاربه‪ ،‬مشارکت‪ ،‬مزارعه و ‪)...‬؛‬‫ شرط‪ :‬هبه (وقف‪ -‬اختصاص یا ‪ )...‬بخش ی معین از بازدهی توسط سرمایه گذار جهت‬‫امور خیریه؛‬
‫‪ .2‬تنظیم متن قرارداد‪:‬‬
‫‪ .3‬انواع طرح های تبرعی‪ -‬انتفاعی‪:‬‬
‫مالحظات فقهی‪ -‬حقوقی‬
‫(ادامه)‬
‫‪ .3‬انواع طرح های تبرعی‪ -‬انتفاعی‪:‬‬
‫طرح انتفاعی روی عرصه وقفی‬
‫مسیر تحقق اهداف‬
‫عرصه وقف‪ -‬اعیان غیروقف‬
‫طرح انتفاعی روی عرصه غیر وقفی‬
‫مشارکت اوقاف با سرمایه گذاران‬
‫طرح وقفی روی عرصه وقفی‬
‫(تسبیل بخش ی از ثمره برای واقف یا همان سرمایه گذار)‬
‫عرصه وقف‪ -‬اعیان وقف‬
‫مفاد قرارداد‪:‬‬
‫‪ .1‬تعیین آورده بخش اوقاف‪:‬‬
‫عرصه‬
‫‪ ‬متصرفی‬
‫‪ ‬غیر متصرفی‬
‫اعیان‬
‫نقدینگی‬
‫سایر‬
‫مفاد قرارداد‪:‬‬
‫‪ .2‬تعریف و ارزیابی پروژه‪:‬‬
‫‪ ‬انتفاعی‬
‫‪ ‬انتفاعی‪ -‬منفعتی‬
‫براساس الگوی ارزیابی‬
‫پروژه های اوقاف‪:‬‬
‫ فنی‬‫ اقتصادی‬‫ حقوقی‬‫ فقهی‬‫ اجتماعی‬‫ فرهنگی‬‫‪... -‬‬
‫مفاد قرارداد‪:‬‬
‫‪ .3‬تعیین ماهیت قرارداد بین اوقاف و سرمایه گذاران‪:‬‬
‫‪ -‬صلح و وقف‬
‫‪ ‬پروژه های وقفی‬
‫(طبق الگوی اوراق وقفی متعارف)‬
‫موقوفه جدید‬
‫ایجاد می شود‬
‫ سایر الگوها‬‫‪ -‬عقود مشارکتی‬
‫‪ ‬پروژه های غیر وقفی‬
‫(شرکت‪ ،‬مضاربه‪ ،‬مزارعه و ‪)...‬‬
‫موقوفه جدید‬
‫ایجاد نمی شود‬
‫ عقود مبادالتی‬‫(اجاره‪ ،‬اجاره به شرط تملیک و ‪)...‬‬
‫مفاد قرارداد‪:‬‬
‫‪ .4‬تعیین سهم اولیه (مستقیم) اوقاف از پروژه (یا عواید آن)‬
‫•سهم از دارایی (ملک)‪A :‬‬
‫‪a‬‬
‫•سهم از سود‪:‬‬
‫‪A+a‬‬
‫•ترکیبی‪:‬‬
‫‪ .5‬تعیین سهم تبرعی سرمایه گذاران از پروژه (یا عواید آن)‬
‫•سهم از دارایی (ملک)‪B :‬‬
‫‪b‬‬
‫•سهم از سود‪:‬‬
‫‪B+b‬‬
‫•ترکیبی‪:‬‬
‫مفاد قرارداد‪:‬‬
‫‪ .6‬تعیین نیت تبرعی سرمایه گذاران‪:‬‬
‫‪ ‬وقف‬
‫کمک به احداث موقوفه جدید‪ ،‬با قصد مشخص‬
‫‪ ‬کمک به توسعه سایر موقوفات‬
‫‪ ‬سایر نیات خیر‬
‫ فرهنگی و مذهبی‬‫ اجتماعی‬‫ اقتصادی‬‫‪... -‬‬
‫ کمک به نیت واقف فعلی‬‫‪ -‬مشارکت در توسعه سایر موقوفات‬
‫ارکان اوراق وقفی تبرعی‪ -‬انتفاعی‬
‫همان ارکان اوراق وقفی متعارف‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫بانی‪ -‬سازمان اوقاف و امور خیریه؛‬
‫ناشر؛‬
‫موضوع پروژه؛‬
‫سرمایه گذاران؛‬
‫امین (ناظر)‪ -‬نماینده ولی فقیه؛‬
‫عامل؛‬
‫مدیر پروژه؛‬
‫متولی (در صورت ایجاد موقوفه جدید)؛‬
‫مثال ‪.1‬‬
‫‪ .1‬آورده بخش اوقاف‪:‬‬
‫‪ .2‬نوع پروژه‪:‬‬
‫احداث مجتمع تجاری در یک زمین‬
‫موقوفه‬
‫عرصه‪ -‬متصرفی؛‬
‫مجتمع تجاری‪ -‬انتفاعی؛‬
‫اجاره؛‬
‫‪ .3‬ماهیت قرارداد‪:‬‬
‫‪ ‬شرط ضمن عقد‪ :‬سرمایه گذاران ‪ B‬درصد از ملک را وقف نمایند ((در چارچوب الگوی صلح‪-‬‬
‫وقف))‬
‫‪ .4‬سهم اولیه اوقاف از پروژه‪:‬‬
‫اجاره ‪ 30‬ساله عرصه‪ ،‬به مبلغ ‪ A‬ریال؛‬
‫‪ .5‬سهم تبرعی سرمایه گذاران‪:‬‬
‫وقف ‪ B‬درصد از ملک؛‬
‫‪ .6‬نیت تبرعی سرمایه گذارن‪:‬‬
‫در راستای نیت واقف عرصه؛‬
‫و السالم علی عبادهللا‬
‫الصالحین‬
‫‪44‬‬