Transcript برگزاری کارگاه نقد با حضور جمعی از دانشجویان

Free Powerpoint Templates
‫نقد ادبی‬
‫عارفه حسینی‬
‫زیرنظر استاد محترم ‪:‬جناب آق ای نارویی‬
‫دانشجوی کارشناسی ادبیات‬
‫دانشگاه فرهنگیان‬
‫یارب به دلم غیر خودت را مگذار‬
‫در دیده ی من گرد تمنا مگذار‬
‫گفتم گفتم زمن نمی آید هیچ‬
‫رحمی رحمی مرا به من وامگذار‬
‫خواجه عبدا‪ ...‬انصاری‬
‫انواع نقد‬
‫چیستی‬
‫ادبیات و‬
‫مشخصات‬
‫سبکی‬
‫صناعت‬
‫است‬
‫علم‬
‫است‬
‫نقدعملی‬
‫نقدنظری‬
‫قابل‬
‫اثبات و‬
‫رد‬
‫استفاده از‬
‫نقد نظری‬
‫برای‬
‫بررسی‬
‫آثار‬
‫به کارگیری‬
‫روشها‬
‫براساس‬
‫توان علمی‬
‫وذوقی‬
‫نقد عملی‬
‫مستند(معیاری)‬
‫تأثری(احساس ی)‬
‫الف ) نقد تأثری یا احساسی‬
‫در این گونه نقد ‪،‬منتقد می کوشد احساس خود را بیان کند و تأثرات کسی مهم است که در‬
‫ادبیات اعتبار داشته باشد و لذا مردم نسبت به آراء وعقاید او کنجکاو باشند‬
‫آناتول فرانس‪:‬‬
‫‪The advanture of a sensitive soul among masterpieces‬‬
‫ماجراهای یک روح حساس در برخورد با شاهکارها‬
‫نمونه نقد تأثری در ادبیات ما ‪:‬‬
‫کتاب هایی چون شاعری دیر آشنا ‪،‬دمی با خیام علی دشتی‬
‫نقد مستند یا معیاری ‪:‬‬
‫‪-‬توضیح علت تأثر به لحاظ‬
‫موضوع‬‫شکل و ساختار‬‫تکنیک و صناعت‬‫منتقد بر مبنای اصول کلی که در ذهن دارد حکم می کند‬‫مستند به آراء و اصول وقوانین علمی مثل نقد ادبای معروف چون‬‫فروزانفر در سخن وسخنوران‬
‫ تکیه بر تأثر منتقد است و معیارهای قضاوت عمدتا در ذهن منتقد‬‫حضور دارد‬
‫اقسام نقد ادبی بر اساس ارجاع آثاربه جهان بیرونی یا خواننده یا نویسنده و‬
‫یا خود اثر ادبی‬
‫‪ -1‬نقد محاکاتی ‪:‬بررس ی اثر به لحاظ ارجاع به جهان بیرون یعنی مطابقت‬
‫هنری آن با جهان واقع‬
‫اثر ادبی در نقد محاکاتی ‪:‬بازتاب و عرضه ونمایش جهان وزندگی بشری‬
‫نخستین بار‪ :‬در آثار افالطون‬
‫صورت متعالی آن‪ :‬درآثارارسطو‬
‫نقد کاربردی یا تأثیری (نقد به لحاظ خواننده)‬
‫مطابق مذاق اصحاب اصالت عمل است و تکیه آن بر تأثیر‬
‫اثرادبی بر خواننده است ‪.‬‬
‫هدف و قصد نقد کاربردی ‪:‬‬
‫برانگیختن‬
‫احساسات‬
‫لذت هنری‬
‫حظ زیبایی‬
‫شناسانه‬
‫تعلیم‬
‫وتربیت‬
‫ارزش اثر ادبی را ازطریق ارزیابی تأثیرات آن بر خواننده می توان به‬
‫دست آورد ‪.‬‬
‫اثر ادبی بزرگ آن است که نه یک بار بلکه به تکرار خواننده را به‬
‫هیجان آورد و برانگیزاند مثال حافظ به طنز متوسل شده در نتیجه‬
‫باعث تأثیر بر خواننده شده است ‪.‬‬
‫واعظان کاین جلوه بر محراب و منبر می کنند‬
‫چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند‬
‫نقد بیانگرانه (نقد به لحاظ نویسنده)‬
‫شعر محصول تخیل ‪،‬احساسات ‪،‬افکار و دریافت شاعر است‬
‫این نوع نقد به دنبال شواهد ومدارک دال بر حالت و طبیعت مخصوص‬
‫نویسنده می باشد‪ .‬در سبک خراسانی معموال خبر از عواطف و احساسات‬
‫نیست اما در سبک عراقی شاعران و نویسندگان به دنبال درون توجه داشته از‬
‫این رو از خود ردپاهایی به جا گذاشته اند ‪.‬‬
‫نقد عینی (نقد به لحاظ اثر )‬
‫بررس ی اثر ادبی به صورت پدیده ای خود بسنده و مستقل با محک‬
‫های درونی و ذاتی خود از قبیل ‪ :‬غموض و ابهام‪ ،‬انسجام متن ‪،‬ارتباط‬
‫اجزایش با هم یعنی روابط بین عناصر متشکله آن است‪.‬‬
‫نقد عینی را به گونه ای می توان عکس العملی در برابر نقد سنتی‬
‫دانست زیرا در نقد عینی به خود متن توجه می شود در صورتی که در‬
‫نقد سنتی به شرح مطالب بیرون از متن توجه دارد‬
‫مثال برای بیت‬
‫آتش است و این بانگ ونای ونیست باد‬
‫هر که این آتش ندارد نیست باد‬
‫‪ ‬استاد فروزانفر اشاره ای به قافیه هنرمندانه آن نکرده است یا حتی وی در کتاب‬
‫اشاره ای به استخدام و اسلوب الحکیم و امثال این ابزار های ادبی نیست‬
‫‪ ‬نقد هرمونتیک از آن جا که به متن توجه دارد نقد عینی محسوب می شود ‪.‬‬
‫تقسیم بندی نقد ادبی از لحاظ دانش های گوناگون‬
‫‪-1‬نقد تاریخی‬
‫‪ -2‬نقد تذکره ای یا شرح احوال‬
‫‪ -3‬نقد جامعه شناسانه ‪:‬مثل نقد مارکسیستی‬
‫‪ -4‬نقد روانشناسانه ‪:‬مثل نقد فرویدی‬
‫‪ -5‬نقد صور مثالی یا اسطوره گرا ‪ :‬اثر ادبی را با توجه به مباحث اساطیری و‬
‫آیین ها و مناسک به لحاظ مردم شناسی فرهنگی مورد بررسی قرار می دهد ‪.‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫نقد عملی(نقد نویس ی )‬
‫استفاده از امکانات نقد نظری در بررس ی اثر می باشد‬
‫پک در بررس ی شعر می گوید ‪:‬‬
‫‪-1‬خالصه ای از مضمون ومطلب شعر را باید دریابیم‬
‫‪ -2‬کشف چگونگی بیان معنی اثر‬
‫‪-3‬یافتن کلمات و صور خیال در متن‬
‫‪ -4‬چگونگی تأثیر مطلب را بیابیم‬
‫‪Page 15‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫‪‬‬
‫قصه درمانی(گستره تربیتی و درمانی نوشته دکتر علی صاحبی )‬
‫از دست رفتن زندگی در میان شعله های حرص و آز‬
‫قلمرو تمثیل‬
‫حرص و آز‬‫بیش خواهی و فزون طلبی‬‫بی قراری و عدم پریشانی‬‫ ناامنی درونی‬‫قناعت‬‫زمینه سازی برای‬
‫بهره گیری از زندگی متعادل‬‫‪Free‬‬
‫خواهی‪Powerpoint‬‬
‫اجتناب از فزون‪Templates‬‬‫پیامبرگونه‬
‫‪Page 16‬‬
‫اثر مورد انتظار‬
‫بیاموزیم که کاسه ی چشم حریصان هرگز پرنمی شود‬‫ گذر زود هنگام زندگی را دریابیم‬‫یاد بگیریم که عمر شریف را باحرص و آز بی پایان هدر ند هیم‬‫بیاموزیم که میزان دارایی های ما در این آرامش ما تأثیری ندارد ‪.‬‬‫سعدی در بیان حرص و آز وعدم قناعت در برخورداری از زندگی طنز‬
‫زیبایی دارد ‪:‬‬
‫ابزرگاین را دیدم که صد وپنجاه شرت ابر داشت و چهل بنده و خدمتاکر ‪ .‬ش یب در جزیره کیش مرا‬
‫به جحره ی خویش درآورد ‪ .‬مهه شب دیده بر مه نبست از خسن های پریشان گفنت که فالن انبازم به‬
‫ترکس تان است و فالن بضاعت به هندوس تان و این قباهل فالن زمنی است و فالن مال را فالن کس‬
‫مضنی‪.‬گاه گفیت خاطر اسکندریه دارم که هوایی خوش است ابزگفیت ‪،‬نه که درایی مرر مشوش‬
‫است ‪.‬سعدای سفر دیگر در پیش است اگر آن کرده شود بقیت معر خویش ‪،‬به گوشه ای بنشیمن‬
‫‪Free‬چنی که شنیدم قمییت عظمی دارد و از‬
‫بردن به‬
‫‪.‬گفمت آن کدام سفر است ؟گفت گوگرد پاریس خوامه‬
‫‪Powerpoint Templates‬‬
‫‪Page 17‬‬
‫اکسه چیین به روم آوردم و دیبای رومی به هند و فوالد هندی به حلب و آبگینه‬
‫حلیب به مین و برد میاین به پارس و زان پس ترک جتارت کمن و به داکین نشیمن‬
‫انصاف از این مالیخولیا ‪.‬چندان فروگفت که بیش طاقت گفتنش مناند ‪:‬گفت ای‬
‫سعدای ‪ ،‬تو مه خسین بگوی از آن ها که دیده وشنیده ای گفمت ‪:‬‬
‫آن شنیدس یت که در اقصای غور‬
‫ابرساالری بیفتاد از س تور‬
‫گفت چشم تنگ دنیادوست را‬
‫ای قناعت پرکند ای خاک گور‬
‫‪Page 18‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫کاربرد درمانی قصه ها (دکتر علی صاحبی)‬
‫به طور کلی حکایت وقصه در فرآیند درمان عرصه ای را فراهم می آورد که مراجع یا‬
‫مددجو می تواندقصه ی زندگی خودش را به آن فرا افکند و به مضمون قصه معنای‬
‫واقعی ببخشد قدرتمندترین مکانیسمی که در اینجا عمل می کند شاید((همانندسازی))‬
‫باشد به این معنی که مراجع خودش را در جایگاه و نقش شخصیت اصلی قصه قرار‬
‫داده و سعی می کند که آیینه شخصیت داستان انجام داده یا از انجام آن سرباز زده را‬
‫تقلید کند چنانکه قصه سربسته بود و به اندازه مناسب مبهم باقی بماند ممکن است‬
‫مراجع فرافکنی نموده و برای یافتن راه حلی برای تعارض خاص ی که در قصه است تالش‬
‫کند ‪.‬شاید مهم ترین نقش ی که قصه یا اسطوره در درمان ایفا می کند همگانی و جهانی‬
‫جلوه دادن مشکالتی است که مراجع با آن دست وپنجه نرم می کند بنابراین مراجع‬
‫احساس نمی کند که تنهاست و مشکلش خاص ‪،‬منحصربه فرد و غیر قابل حل باشد ‪.‬‬
‫‪Page 19‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫انواع نقددر منظر زرین کوب‬
‫نقد اخالقی‬
‫اساس این شیوه نقد مبتنی بر تحقیق این نکته است که آیا ادب و هنر وسیله و‬
‫افزار اخالق و تربیت است یا اینکه خود هدف وغایت خویش به شمار می آید ؟‬
‫جانسون در مقدمه شکسپیر می گوید ‪:‬‬
‫وظیفه نویسنده همواره این بوده است که دنیا را از آنچه هست بهتر کند‪.‬‬
‫نقد اجتماعی‬
‫تحقیق درباره ی نحوه ارتباط ادبیات با جامعه موضوع نقادی اندیشه از‬
‫نقادان است‬
‫‪Page 20‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫نقد روانشناس ی‬
‫این دسته از نقادان می کوشند جریان باطنی و احوال درونی شاعر یا نویسنده‬
‫را ادراک و بیان نمایند ‪.‬‬
‫از نظر منتقد شعر وادب عبارت از روانشناس ی شاعر یا نویسنده است و ذوق‬
‫‪،‬وجد و شور واحساس او را که تحت تأثیر جذبه والهام صبغه شعر گرفته‬
‫است بیان می کند ‪.‬‬
‫نقد تاریخی‬
‫حوادث تاریخ را برای توجیه و تبیین کیفیت و ارزش آثار ادبی کافی می شمارند در‬
‫حقیقت نقد تاریخی وسیله ی تحقیق در تاریخ ادبیات محسوب می شود‬
‫‪Page 21‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫نمونه ای از نقد ادبی‬
‫از کتاب شاعری در هجوم منتقدان‬
‫نقد ادبی در سبک هندی پیرامون شعر حزین الهیجی‬
‫حزین‪:‬‬
‫جبریل به این مرگ نمرده است که جان را‬
‫پروانه صفت در قدم یار فشاندیم‬
‫خان آرزو ‪:‬‬
‫این بیت ترکیب غریبی دارد چه صحت معنی موقوف بر مردن‬
‫جبریل است که سابق گاهی مرده باشد ‪.‬‬
‫(تنبیه الغافلین )‬
‫‪Page 22‬‬
‫‪Free Powerpoint Templates‬‬
‫پــای ــان‬
Free Powerpoint Templates
Page 23