Transcript با ابراهیم و اسماعیل عهد بستیم خانه مرابرای طواف کنندگان و معتکفان و

‫بسم اهلل الرحمن الرحيم‬
‫با ابراهیم و اسماعیل عهد بستیم خانه‬
‫مرابرای طواف کنندگان و معتکفان و‬
‫راکعان و ساجدان تمیز بکنند‪.‬‬
‫(قسمتی از آیه ‪ 125‬سوره بقره)‬
‫دستورالعمل اجرائی طرح شبنم‬
‫برای اجرائی نمودن طرح شبنم و ایجاد شورای بهداشت نمازگزاران‬
‫مساجد مراحل ذیل باید به مورد اجرا در آید‪:‬‬
‫‪ ‬معاون محترم بهداشتی بعنوان دبیر شورای استانی و انتخاب یکنفر‬
‫از کارشناسان بهداشت محیط استان بعنوان مسئول پیگیری طرح‬
‫تعیین و با ابالغ ریاست محترم دانشگاه علوم پزشکی و خدمات‬
‫بهداشتی درمانی فعالیت را شروع نمایند‪.‬‬
‫‪ ‬هماهنگی و تشکیل جلسات شورای مذکور با حضور اعضاء مرتبط‬
‫که پیوست می باشد با دعوت معاون بهداشتی دانشگاه علوم‬
‫پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بعنوان دبیر شورا صورت می‬
‫پذیرد‪.‬‬
‫‪‬در اولین جلسه ضمن توزیع کلیات طرح و آئین نامه‬
‫مقررات بهداشتی مساجد اهمیت بهداشت در مساجد و‬
‫وضعیت موجود بهداشت در اینگونه اماکن تبیین می گردد‬
‫و ضرورت همکاری ها جهت تامین اهداف سالمت و‬
‫بهداشت در مساجد مطرح و سپس با توجه به چارت و‬
‫وظایف سطوح مختلف طرح ‪ ،‬بحث و تبادل نظر می شود‪.‬‬
‫‪‬در مورد راه اندازی شورا در سطوح شهرستان و شهر و‬
‫روستا و بررس ی وضعیت بهداشت مساجد تحت پوشش و‬
‫تعیین الویت ها و نحوه مداخله و تعیین میزان مشارکت هر‬
‫بخش و جلب مشارکت بخش خصوص ی و نحوه تدوین‬
‫برنامه عملیاتی جهت بهبود وضعیت موجود ‪ ،‬بحث و‬
‫تصمیم گیری بعمل می آید‪.‬‬
‫‪ ‬شاخص های عمده طرح عبارتند از ‪ :‬میزان دفع بهداشتی‬
‫فاضالب و زباله ‪ ،‬میزان دسترس ی به آب آشامیدنی سالم‬
‫‪ ،‬میزان استفاده از سرویس های بهداشتی ( توالت ‪،‬‬
‫دستشوئی ‪ ،‬وضوخانه میزان استفاده از سیستم های‬
‫ایمنی و اطفاء حریق مناسب ‪ ،‬میزان رعایت بهداشت‬
‫عمومی ( نظافت و شستشوی مرتب فرش ها و پرده ها ‪،‬‬
‫صحن ‪ ،‬حیاط )‪ ،‬میزان موارد ممنوعیت مصرف‬
‫دخانیات در داخل مسجد‪ ،‬استفاده از آبدارخانه و یا‬
‫آشپزخانه بهداشتی می باشد‪ .‬ضمنا با عنایت به شرایط‬
‫محلی ‪ ،‬الویت های دیگر می توانند مد نظر قرار گیرند‪.‬‬
‫‪‬برنامه ریزی مناسب جهت ارتقاء شاخص ها در کلیه‬
‫سطوح در دستور کار شوراها قرار می گیرند بدیهی است‬
‫برنامه های اجرائی باید پاسخگوی تعیین میزان شاخص ها‬
‫در وضعیت موجود نیز باشد‪.‬‬
‫عنوان طرح‪:‬‬
‫‪‬شورای بهداشت نمازگزاران مساجد ( شبنم )‬
‫هدف کلی طرح‪:‬‬
‫‪‬ارتقاء سطح بهداشت مساجد‪ ،‬حسینیه ها و‬
‫تکایا و سایر اماکن متبرکه و حفظ و ارتقاء‬
‫سطح سالمت نمازگزاران و عبادت کنندگان‬
‫مقدمه و اهمیت موضوع‪:‬‬
‫مساجدو دیگر اماکن متبرکه محل عبادت و سجدگاه عابدین و‬
‫مومنین بوده همانطوریکه خداوند در آیه ‪ 125‬سوره بقره می‬
‫فرماید(( و هنگامیکه گرداندیم خانه کعبه را محل ثواب از برای‬
‫مردمان و امن و جایگاه نماز را مقام ابراهیم قرار دادیم‪ ،‬و عهد‬
‫کردیم با ابراهیم و اسماعیل که پاک کنند خانه مرا برای طواف‬
‫کنندگان و مقیمان و راکعان و ساجدان )) این خود نشان دهنده‬
‫اهمیت واالی رعایت ضوابط بهداشتی در این اماکن متبرکه می‬
‫باشد‪.‬‬
‫با عنایت به اینکه در این مکان اجتماع مردم در مراسم و جلسات‬
‫معنوی و حتی اجتماعی هم شکل می گیرد عدم رعایت ضوابط‬
‫بهداشتی اعم از بهداشت فردی و یا محیطی خود می تواند منبع بروز‬
‫و شیوع انواع بیماریها گردد‪ .‬از طرفی پاکیزه نگهداشتن این اماکن به‬
‫عنوان یک درس عملی برای جامعه بویژه کودکان و نوجوانان می‬
‫شود و این خود می تواند بهترین راه جذب این قشر از جامعه به‬
‫مساجد و اماکن متبرکه باشد‪ .‬در غیر این صورت عدم رعایت‬
‫نظافت عمومی و ضوابط بهداشتی که متاسفانه در بعض ی از‬
‫مساجد و اماکن متبرکه دیده می شودباعث دفع نوجوانان و جوانان‬
‫و جدا نمودن آنها از این اماکن متبرکه خواهد شد‪ .‬از طرفی مسجد و‬
‫اماکن متبرکه می تواند به عنوان یک پایگاه مهم سالمت تبدیل شود‬
‫که سنت بزرگان دینی ما نیز بر این منوال بوده است‪ .‬لذا بر این‬
‫شدیم که طرحی تحت عنوان فعال نمودن شورای سالمت‬
‫نمازگزاران مساجد با جلب مشارکت مسئولین امر بویژه هیات های‬
‫محترم امناء و پایگاههای بسیج مساجد تدوین و انشاءا‪ ...‬با توکل بر‬
‫خداوند به مرحله اجرا در آورده تا قدمی مثبت درجهت ارتقای‬
‫سطح سالمت جامعه برداریم‪.‬‬
‫وضعیت موجود‬
‫‪ ‬براساس گزارش واصله درسال ‪1363‬ازمعاونت های محترم‬
‫بهداشتی سراسر کشوروبررس ی بعمل آمده از گزارشات فوق‬
‫‪34‬درصد مساجد فاقد سیستم دفع بهداشتی فاضالب و‪52‬درصد‬
‫نیز فاقددستشویی و وضوع خانه بهداشتی و‪5/93‬درصد فاقد‬
‫وسائل اطفائ حریق و‪62‬درصد فاقد آبدارخانه بهداشتی‬
‫و‪47‬درصد فاقد توالت بهداشتی می باشند‪ .‬با توجه به اینکه امار‬
‫دقیقی از سیستم لوله کش ی مایع دستشوئی و نظافت عمومی نیز‬
‫در دست نیست ولی بر اساس مشاهدات می توان به جرات گفت‬
‫که ‪ 80‬درصد مساجد فاقد سیستم بهداشتی مایع دستشوئی و‬
‫حتی صابون مایع می باشند و ‪ 30‬درصد نظافت عمومی را رعایت‬
‫نمی کنند که ارتقاء شاخص های بهداشتی فوق به مشارکت‬
‫عمومی و عزم ملی نیاز می باشند‬
‫اهداف اختصاص ی‪:‬‬
‫‪‬بهبود وضعیت سیستم بهداشتی فاضالب تا پایان برنامه‬
‫چهارم تا سقف ‪ 90‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت بهداشتی دستشوئی و وضوخانه تا پایان‬
‫برنامه چهارم تا سقف ‪ 80‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت بهداشتی آبدارخانه های مساجد و اماکن‬
‫متبرکه تا پایان برنامه چهارم تا سقف ‪ 60‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت بهداشتی توالت های مساجد و اماکن‬
‫متبرکه تا پایان برنامه چهارم تا سقف ‪ 80‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت بهداشتی آب مصرفی مساجد و اماکن‬
‫متبرکه تا پایان برنامه چهارم تا سقف ‪ 100‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت ایمنی در مساجد و اماکن متبرکه تا پایان‬
‫برنامه چهارم تا سقف ‪ 50‬درصد‬
‫‪‬افزایش سطح اطالعات بهداشتی مردم تا پایان برنامه‬
‫چهارم تا سقف ‪ 50‬درصد‬
‫‪‬بهبود وضعیت بهداشتی زباله تا پایان برنامه چهارم تا‬
‫سقف ‪ 95‬درصد‬
‫استراتژی‪:‬‬
‫‪ ‬هماهنگی و تعامل با سازمان تبلیغات اسالمی ‪ ،‬سازمان‬
‫اوقاف و امور خیریه ‪ ،‬پایگاه بسیج ‪ ،‬شهرداری و ستاد امور‬
‫مساجد‬
‫‪ ‬تصویب طرح و تعیین اعتبارات مورد نیاز مربوطه و محل‬
‫تامین اعتبار‬
‫‪ ‬تشکیل شورای بهداشت نمازگزاران مساجد ( با عضویت‬
‫امام جماعت مسجد و یا امکنه متبرکه و مسئول هیئت امناء‬
‫و مسئول بسیج مسجد یا محل ( بسیج خواهران و برادران‬
‫بصورت جداگانه هر کدام یک نفر )‬
‫و کاردان و یا کارشناس بهداشت محیط مرکز بهداشتی درمانی‬
‫شهری منطقه در شهر و با عضویت امام جماعت و‬
‫مسئول هیئت امنا و مسئول بسیج محل یا مسجد ( بسیج‬
‫خواهران و برادران بصورت جداگانه ) و مسئول شورای‬
‫اسالمی محل یا دهدار محل و بهورز در مناطق روستائی‬
‫‪ ‬تدوین وظایف برای اعضاء شورای بهداشت نمازگزاران‬
‫مساجد‬
‫‪ ‬تدوین برنامه توجیهی و آموزش به تفکیک هر یک از‬
‫اهداف‬
‫‪ ‬تهیه و تدوین نظام ثبت گزارش دهی‬
‫فعالیتها‪:‬‬
‫‪ ‬برگزاری کارگاه آموزش ی توجیهی طرح برای اعضاء بین بخش ی هر‬
‫استان‬
‫‪ ‬تهیه مواد آموزش ی‬
‫‪ ‬آموزش و ابالغ ماموریت اعضاء شورای بهداشت مساجد‬
‫‪ ‬تعیین الویتهای بهداشتی هر مسجد یا امکنه متبرکه توسط‬
‫شورای مذکور‬
‫‪ ‬تهیه برنامه زمان بندی هر مسجد و محل مورد نظر برای بهبود و‬
‫ارتقاء شاخصهای بهداشتی اعالم شده توسط وزارت بهداشت و‬
‫درمان و آموزش پزشکی‬
‫‪ ‬تدوین و تعیین وظایف سازمانهای مرتبط در ارتقاء و بهبود‬
‫وضعیت موجود‬
‫‪ ‬برگزاری جلسات سخنرانی با حضور کارشناسان بهداشتی جهت‬
‫ارتقاء اطالعات بهداشتی مردم‬
‫‪ ‬گزارش دهی فصلی به مرکز بهداشتی درمانی مراکز بهداشت‬
‫شهرستانها‬
‫‪ ‬گزارش شش ماهه به مراکز بهداشت استانها و وزارت بهداشت و‬
‫درمان‬
‫‪ ‬راه اندازی شورای بهداشت شهرستان با دبیری رئیس مرکز‬
‫بهداشت شهرستان و حضور نمایندگان دستگاههای عضو در‬
‫سطح شهرستان انجام خواهد شد‬
‫‪ ‬برای راه اندازی شورای بهداشت در شهر و روستا الزم است یکی از مراکز‬
‫بهداشتی درمانی شهری و روستائی با انتخاب رئیس مرکز بهداشت و درمان‬
‫شهرستان به عنوان دبیرخانه شورای بهداشت نمازگزاران مساجد شهر و یا‬
‫روستا تعیین و رئیس مرکز بهداشتی درمانی منتخب به عنوان دبیر تعیین گردد‪.‬‬
‫بدیهی است در صورت ضرورت و با تشخیص اعضاء شورای شهرستان ‪ ،‬در‬
‫یک منطقه وسیع می توان دو و یا بیشتر مرکزبهداشتی درمانی شهری یا‬
‫روستائی را به عنوان دبیرخانه تعیین نمود‬
‫‪ ‬مسئولیت اجرای برنامه های ابالغ شده در مساجد به عهده مسئول هیئت‬
‫امنای مسجد مربوطه می باشد‬
‫‪ ‬نظارت مستمر بر فعالیتهای اجرائی هیئت های امنای مساجد درهر سطح در‬
‫جهت ارتقای شاخص های بهداشتی و هماهنگی جهت برگزاری برنامه های‬
‫آموزش ی مرتبط به عهده شوراهای بهداشت نمازگزاران مساجد می باشد‬
‫‪ ‬گزارش کار جلسات و پیشرفت کار شورا و میزان مشارکت‬
‫بخش ها هر سه ماه یکبار باید پس از جمع بندی به‬
‫سطوح باالتر تا دبیرخانه شورای کشوری بهداشت‬
‫نمازگزاران مساجد مستقر در مرکز سالمت محیط و کار‬
‫ارسال گردد‪.‬‬
‫چارت تشکیالتی سطوح مختلف شورای بهداشت نمازگزاران مساجد‬
‫دبیر خانه ‪:‬‬
‫معاونت سالمت‬
‫وزارت بهداشت و درمان‬
‫و آموزش پزشکی‬
‫دبیرخانه‬
‫معاونت بهداشتی ‪ /‬سالمت‬
‫دانشگاه علوم پزشکی استان‬
‫‪ -1‬وزارت بهداشت ‪ ،‬درمان و آموزش پزشکی‬
‫شورای بهداشت‪ ،‬نمازگزاران ‪-2‬سازمان اوقاف و امور خیریه‬
‫‪-3‬سازمان تبلیغات اسالمی‬
‫مساجد (کشوری )‬
‫‪-4‬سازمان شهرداریها و دهیاریهای وزارت‬
‫بهداشت‬
‫‪-5‬نیروی مقاومت بسیج کشور‬
‫‪-6‬سازمان مدیریت و برنامه ریزی‬
‫‪ -7‬مرکز رسیدگی به امور مساجد‬
‫‪ -8‬شهرداری تهران‬
‫‪-1‬معاونت بهداشتی دانشگاه‬
‫‪ -2‬اداره کل اوقاف و امور خیریه‬
‫شورای بهداشت نمازگزاران‬
‫‪-3‬سازمان تبلیغات اسالمی‬
‫مساجد ( استانی )‬
‫‪-4‬استانداری‬
‫‪-5‬منطقه مقاومت بسیج ( استان )‬
‫‪-6‬سازمان مدیریت و برنامه ریزی‬
‫‪-7‬امام جمعه مرکز استان‬
‫دبیرخانه‪:‬‬
‫مرکز بهداشت‬
‫شهرستان‬
‫دبیرخانه‬
‫مرکز بهداشتی‬
‫درمانی شهری‬
‫‪ -1‬رئیس مرکز بهداشت شهرستان‬
‫شورای بهداشت ‪ ،‬نمازگزاران‬
‫‪ -2‬امام جمعه مرکز شهرستان‬
‫مساجد ( شهرستان )‬
‫‪ -3‬فرماندار‬
‫‪- 4‬رئیس سازمان تبلیغات اسالمی شهرستان‬
‫‪-5‬رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان‬
‫‪-6‬فرمانده ناحیه مقاومت بسیج شهرستان‬
‫‪-7‬رئیس شورای اسالمی شهرستان‬
‫‪-1‬رئیس مرکز بهداشتی درمانی شهری‬
‫دبیرخانه‬
‫شورای بهداشت‬
‫به انتخاب رئیس مرکز بهداشت شهرستان مرکز بهداشتی‬
‫نمازگزاران‬
‫درمانی روستائی‬
‫مساجد ( شهری ) ‪- 2‬شهردار‬
‫‪-3‬رئیس شورای اسالمی شهر‬
‫‪-4‬سازمان تبلیغات اسالمی‬
‫‪-5‬اداره اوقاف و امور خیریه‬
‫‪-6‬فرمانده بسیج ناحیه‬
‫‪-7‬امام جمعه شهر یا نماینده تام االختیار‬
‫شورای بهداشت‬
‫نمازگزاران‬
‫مساجد روستائی‬
‫‪ -1‬رئیس مرکز بهداشتی درمانی روستائی‬
‫به انتخاب رئیس مرکز بهداشت شهرستان‬
‫‪-2‬بخشدار‬
‫‪-3‬رئیس شورای اسالمی بخش‬
‫‪-4‬سازمان تبلیغات اسالمی‬
‫‪-5‬اداره اوقاف و امور خیریه‬
‫‪-6‬فرمانده بسیج حوزه‪/‬پایگاه‬
‫‪-7‬امام جمعه مرکز بخش ‪/‬نماینده تام االختیار‬
‫وظایف سطوح مختلف شورای بهداشت‬
‫‪ -1‬وظایف شورای کشوری‪:‬‬
‫‪ ‬تدوین ضوابط و دستورالعمل‬
‫‪ ‬هماهنگی با شورای استانها‬
‫‪ ‬پشتیبانی و نظارت و پایش‬
‫‪ ‬پیگیری و جلب مشارکت سایر بخشها‬
‫‪ ‬تهیه گزارش برحسب موارد به مقامات‬
‫‪ ‬تعیین الویت های ملی‬
‫‪ -2‬وظایف شورای بهداشت نمازگزاران مساجد استانی‪:‬‬
‫‪ ‬ابالغ ضوابط و دستورالعمل های دریافتی به شهرستانها‬
‫‪ ‬هماهنگی با شوراهای شهرستانها‬
‫‪ ‬نظارت بر فعالیت شهرستانها و پشتیبانی‬
‫‪ ‬ارائه گزارش به شورای کشوری‬
‫‪ ‬جلب مشارکت برون بخش ی‬
‫‪ ‬ارائه پیشنهاد به شورای کشوری‬
‫‪ -3‬وظایف شورای بهداشت نمازگزاران مساجد شهرستانها‪:‬‬
‫‪ ‬ابالغ ضوابط و دستورالعمل های به شهرها و بخش ها‬
‫‪ ‬هماهنگی با شورای شهرها و بخش ها‬
‫‪ ‬نظارت و پشتیبانی بر اجرای ضوابط و دستورالعمل ها‬
‫‪ ‬ارائه گزارش و پیشنهاد به شورای استان‬
‫‪ ‬جلب مشارکت سایر بخش ها‬
‫‪ ‬الویت بندی نیازها بر اساس امکانات و اهمیت موضوعات‬
‫‪ -4‬وظایف شورای بهداشت نمازگزاران مساجد بخش یا‬
‫شهر‪:‬‬
‫‪ ‬اجرای ضوابط و دستورالعمل های ارسالی‬
‫‪ ‬تشکیل شوراهای بهداشت نمازگزاران مساجد بر حسب‬
‫مورد‬
‫‪ ‬هماهنگی با هیئت امناء جهت پیشبرد اهداف برنامه‬
‫‪ ‬پشتیبانی و نظارت بر فعالیت های اجرائی‬
‫‪ ‬ارائه گزارش به شورای شهرستان‬
‫‪ ‬تعیین الویت ها‬
‫‪ ‬انجام بازدیدهای ادواری‬
‫‪ ‬تشکیالت جلسات آموزشی برای برای هیئت امناء و خدام‬
‫‪ ‬تشکیل جلسات توجیهی برای ائمه محترم جماعات و‬
‫روحانیون در قبل از ماههای رمضان و محرم که برای‬
‫تبلیغ اعزام می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬تهیه و تکثیر بروشورها و پمفلت و مطالب آموزشی‬
‫مرتبط‬
‫با تشخیص اعضا در کلیه سطوح و دعوت دبیر شورای دبیر مربوطه‬
‫افراد حقیقی و یا حقوقی حسب مورد به جلسات دعوت می شوند‪.‬‬
‫وظایف دبیرخانه در کلیه سطوح شورای بهداشت‬
‫نمازگزاران مساجد‪:‬‬
‫‪-1‬تهیه صورتجلسات و انعکاس آن به اعضاء‬
‫‪ -2‬تشکیل جلسات‬
‫‪-3‬پیگیری مصوبات جلسات‬
‫‪-4‬تهیه گزارش و انعکاس به مراجع ذیربط‬
‫‪-5‬پیگیری برای تامین اعتبار از طریق سازمانهای عضو در شورا‬
‫پیگیری برای تدوین برنامه سالیانه و پنج ساله‬
‫‪-6‬برگزاری همایش ها و برنامه های آموزش ی ملی و محلی حسب‬
‫تصمیمات شورا‬