Transcript ایمنی بیمار - معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمان

‫ايمني بيمار‬
‫‪PATIENT SAFETY‬‬
‫حق بيمار‬
‫و مسئوليت ما‬
‫تيم مدرسان حاكميت خدمات باليني‬
‫دفتر مديريت بيمارستاني و تعالي خدمات باليني‬
‫وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش پزشكي‬
‫سوابق‬
‫ديني‬
‫و‬
‫تاريخي‬
‫بسم اهلل الرمحن الرحيم‬
‫ود َو‬
‫ح‬
‫ت‬
‫و‬
‫َ‬
‫س ُب ُه ْم اَ ْيقاضاً و ُه ْم ُرقُ ٌ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫الش ِ‬
‫ِ‬
‫ذات ِّ‬
‫مال‬
‫و‬
‫يمين‬
‫ل‬
‫ا‬
‫ذات‬
‫م‬
‫ه‬
‫ب‬
‫ل‬
‫ق ََ ُ ُ ْ َ ْ‬
‫ُن َ‬
‫َ َ‬
‫و آنان( اصحاب کهف) را خواب می پنداشتی در‬
‫حالی که زنده بودند و آنان را پهلو به پهلو می‬
‫گرداندیم تا بدن هایشان زخمی و خسته نشود‬
‫سوره كهف آيه ‪18‬‬
‫پزشکی را دیدند که هر گاه به گورستان می‬
‫رسید روی خود را می پوشانید‪ .‬از او سبب‬
‫این کار را پرسیدند‪.‬‬
‫گفت‪ :‬از مردگان این گورستان شرم دارم‪.‬‬
‫زیرا از کنار هر کدام که می گذرم می بینم از‬
‫من صدمه دیده و داروی مرا خورده و مرده‬
‫است!‬
‫برگرفته از کتاب قصه های جامی اثر سید علی محمد رفیعی‪ ،‬نشر دانش ص‬
FIRST
DO
NO HARM
‫آمارها و مطالعات جهاني‬
‫‪ ‬آمار انجمن پزشكي آمريكا ‪: IOM‬مرگ ساليانه ‪44‬‬
‫تا‪98‬هزار بيمار در اثر خطاهاي درماني‬
‫‪ ‬بعضی برآوردها بيش از ‪195‬هزار نفردر سال‬
‫‪ = ‬سقوط روزانه ‪ 6‬فروند جت مسافربری!‬
‫‪5 ‬تا ‪6‬مين علت مرگ در آمریکا‬
‫‪ ‬متوسط جهانی ‪ %12-10%‬موارد بستری‬
‫‪ ‬مرگ و مير کلی= تعداد بيماران * درصد مورد انتظار‬
‫‪ ‬در صورت لحاظ جمعيت حدود يك سومي در كشورمان‬
‫و به فرض تشابه امكانات و كيفيت ارائه خدمات براي‬
‫كشور خود چه ميزان تلفات برآورد مي كنيد؟!‬
‫‪‬‬
‫مطالعات انگليس و استراليا حتي آمار باالتري را نشان مي دهند‬
Professor James Reasons Swiss Cheese
Model of Error
Layers of defenses
‫هرم حوادث‬
‫حوادث منجر به مرگ‬
‫‪Fatalities‬‬
‫حوادث منجر به بروز آسيب‬
‫حوادثی که منجر به‬
‫آسيب نشده‬
‫‪Accidents‬‬
‫تکرار پذیری‬
‫‪Incidents‬‬
‫عليرغم پيش رفتن تا‬
‫آستانه وقوع‪ ،‬حادثه‬
‫اتفاق نيفتاده است‬
‫شدت‬
‫‪Close Calls‬‬
‫‪Blunt and Sharp End Model‬‬
‫بیمار‬
‫‪Sharp End‬‬
‫پزشکان‬
‫و پرستاران ‪...‬‬
‫مدیریت‬
‫ارتباطات ‪ ،‬اگو‬
‫فرایندهای اداری (رسمی)‬
‫منابع انسانی‬
‫فرایندهای غيررسمی‬
‫تخصيص منابع‬
‫قوانين ‪ -‬مقررات‬
‫سياستها ‪ ،‬دستورالعملها‬
‫سيستمها‬
‫‪The Messy‬‬
‫‪Blunt End‬‬
Elements
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Medical treatment problem
Surgical treatment problem
Perinatal problem
Equipment problem
Medication error
Fall
Diagnostic/testing problem
Admission/transfer problem
Environment hazard
Behavior problem
Procedure problem
IV/transfusion problem
Injury other than fall
NHS
Seven Steps
to
Patient Safety
‫هفت گام‬
‫بسوی‬
‫ایمنی بیمار‬
‫‪1‬‬
‫‪1 Build a safety culture‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪ ‬ایجاد فرهنگ و بسترسازی‬
‫بستری باز و منصفانه برای دستيابی‬
‫به ایمنی بيمار فراهم کنيد‬
‫‪2‬‬
‫‪2 Lead and support your‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪staff‬‬
‫‪ ‬کارکنان خود را حمایت و رهبری‬
‫کنید‬
‫بطور شفاف و محکم در سازمان خود‬
‫بر ایمنی بيمار تاکيد و تمرکز کنيد‬
‫‪3‬‬
‫‪3 Integrate your risk‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪management activity‬‬
‫‪ ‬عملیات مدیریت خطر را هم سو‬
‫و یکپارچه کنید‬
‫برای مدیریت خطرات‪ ،‬سيستمها و‬
‫فرایندهایی ایجاد کنيد و خطاها را‬
‫شناسایی و ارزیابی نمایيد‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪4 Promote reporting‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪ ‬گزارش دهی را تشویق کرده‬
‫ارتقاء دهید‬
‫به کارکنان خود این اطمينان را بدهيد‬
‫که می توانند به راحتی وقایع را در‬
‫سطح محلی و ملی گزارش کنند‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5 Involve and‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪communicate with patients‬‬
‫‪and the public‬‬
‫‪ ‬مردم و جامعه را در موضوع‬
‫درگیرکرده با انها ارتباط برقرار‬
‫کنید‬
‫راههایی را برای برقراری ارتباط صریح با‬
‫بيماران ایجاد و به حرف انها گوش‬
‫دهيد‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫‪6 Learn and share safety‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪lessons‬‬
‫‪ ‬درسهای ایمنی را بیاموزید و به‬
‫دیگران هم یاد دهید‬
‫کارکنان را به تحليل ریشه ای علل‬
‫تشویق کنيد تا یاد بگيرند که چرا و‬
‫چگونه حوادث رخ می دهند‬
‫‪7‬‬
‫‪7 Implement solutions‬‬
‫‪ Step‬‬
‫‪to prevent harm‬‬
‫‪ ‬راه حلهایتان را برای جلوگیری از‬
‫بروز آسیب اجرایی کنید‬
‫درسهایی را که آموخته اید با تغيير در‬
‫عمليات‪ ،‬فرایندها یا سيستم نهادینه‬
‫و عملی سازید‪.‬‬
Safety Culture
1.
2.
3.
4.
5.
Learning Culture
Flexible Culture
Reporting Culture
Just Culture
Informed Culture
‫‪To Err Is Human‬‬
‫انسان جائز الخطاست‬
‫چرخه معیوب خطا‬
‫بروز خطا یا اشتباه‬
‫تنبیه و سرزنش‬
‫تکرار بروز به علت عدم‬
‫رفع علل مینه ای‬
‫بروز خطای‬
‫مشابه در جای‬
‫دیگر و توسط‬
‫فرد دیگر‬
‫مخفی کاری به‬
‫علت ترس‬
1 Measuring
harm
5 Translating
Evidence
2 Understanding
causes
4 Evaluating
impact
3 Identifying
solutions
WHO Patient Safety
Challenges
Health Care Acquired Infections
‫ابزارهایی مانند راهنماهای بهداشت دست و‬
(Safe (Hand Hygiene) ‫تزریقات ایمن‬
.‫ ارائه شده است‬WHO ‫ توسط‬Injection)
 Unsafe Surgery
WHO ‫چک ليست جهانی جراحی ایمن توسط‬
(Safe Surgery Checklist) ‫ارائه شده است‬

‫این چک لیست به بررسی ‪ 10‬نکته برای‬
‫تضمین ایمنی جراحی می پردازد‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.9‬‬
‫‪.10‬‬
‫بيمار درست‪ ،‬محل درست عمل‪ ،‬عمل جراحی درست‬
‫امنيت بيهوشی (داروهای بيهوشی)‬
‫ایمن بودن عملکرد تنفسی و راههای بيهوشی‬
‫تمهيد جبران خون از دست رفته‬
‫عوارض ناخواسته یا آلرژیک داروئی‬
‫جلوگيری از عفونت محل عمل جراحی‬
‫ممانعت از جاماندن سهوی لوازم جراحی و گازها در محل عمل‬
‫آماده سازی جهت تحویل صحيح نمونه عمل بيمار به آزمایشگاه‬
‫برقراری ارتباط موثر بين اعضای تيم‬
‫برقراری نظام مراقبت برای اتاق عمل و برنامه جراحی ایمن‬
‫شاخصهای ایمنی بیمار‬
‫‪Patient Safety Indicators‬‬
‫• شاخص هاي ايمني بیمار‪ ،‬مقیاسهايي‬
‫هستند كه به طور مستقیم يا غیر مستقیم‬
‫حوادث ناگوار قابل پیشگیري و کیفیت و‬
‫نتایج )‪ (Outcome‬را پايش مي كنند‪.‬‬
‫• با پایش این شاخصها می توان برنامه‬
‫ارتقاء ایمنی و کیفیت خدمات را رصد نموده‬
‫در جهت پیشرفت آن برنامه ریزی کرد‪.‬‬
‫شاخص های ایمنی بیمار ‪AHRQ‬‬
‫‪-1‬عوارض بیهوشي‬
‫‪-2‬مرگ در گروههاي تشخیصی )‪ (DRG‬با احتمال مرگ‬
‫پايین‬
‫‪-3‬زخم بستر‬
‫‪ -4‬شکست در نجات بیمار‬
‫‪-5‬جسم خارجي بجا مانده در بدن بیمار به هنگام عمل‬
‫جراحي‬
‫‪-6‬پنوموتوراكس در اثر بي احتیاطي گروه درماني‬
‫‪-7‬عفونت انتخابي به دلیل مراقبت درماني‬
‫‪-8‬شكستگي لگن بعد از عمل جراحي‬
‫‪-9‬هماتوم يا خونريزي بعد از عمل جراحي‬
‫‪-10‬اختالالت فیزيولوژيك و متابولیك بعد از عمل جراحي‬
‫شاخص های ایمنی بیمار ‪AHRQ‬‬
‫‪-11‬نارسايي تنفسي بعد از عمل‬
‫‪ -12‬آمبولي ريوي يا ترومبوز عمیق وريدي‬
‫‪ -13‬عفونت خون بعد از عمل جراحي‬
‫‪ -14‬جدا شدن زخم بعد از عمل جراحي در بیماران جراحي شكمي‬
‫و لگني‬
‫‪ -15‬پارگي و سوراخ شدگي تصادفي‬
‫‪ -16‬واكنش ناشی از انتقال خون‬
‫‪ -17‬آسیب حین تولد‪ -‬آسیب به نوزاد‬
‫‪ -18‬تروماي زايمان طبیعي با ابزار‬
‫‪-19‬تروماي زايمان طبیعي بدون ابزار‬
‫‪-20‬تروماي زايمان ‪ -‬سزارين‬
‫چه بايد بكنيم؟‬
‫‪ ‬ايجاد فرهنگ مناسب در سازمان و جامعه‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نگرش سيستميك به حوادث ناخواسته درماني (‪ %96‬اين‬
‫وقايع منشا سيستميك و ‪ %4‬فردي دارند) كه ما مديران‬
‫بايد وظيفه خود را در اين خصوص ايفا نماييم و زمينه هاي‬
‫بروز اين وقايع ناخواسته را به حداقل برسانيم‪.‬‬
‫ايجاد فرهنگ عاري از سرزنش سازنده در سازمان تا‬
‫كاركنان با شجاعت وقايع را گزارش و در يافتن راه حل‬
‫مشاركت كنند‪.‬‬
‫حمايت از كاركنان و اثبات توجه به نقش ايشان‬
‫مشكالت را با بيماران و خانواده شان در ميان گذاشته به‬
‫حرفشان گوش كنيم و در مراحل بهبود فرايند مشاركتشان‬
‫دهيم‪.‬‬
‫چه بايد بكنيم؟‬
‫‪ ‬ايجاد سيستم گزارش دهي‪-‬يادگيري‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫در سازمان ضمن ايجاد بستر و فرهنگ‬
‫مناسب و دركنار ايجاد ساز وكار مناسب‪،‬‬
‫كاركنان را به گزارش حوادث مستحدثه ولو به‬
‫شكل ناشناس ترغيب كنيم‪.‬‬
‫با مشاركت كاركنان‪ ،‬گزارش وقايع به طور‬
‫فعال و موثر مورد تجزيه و تحليل عليتي قرار‬
‫گرفته‪ ،‬نتايج در رفع زمينه هاي خطا و اصالح‬
‫فرايند هاي مربوط مورد استفاده قرار گيرند‪.‬‬
‫)‪(Root Cause Analysis‬‬
‫برنامه هاي معاونت درمان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ایمنی بيمار از ارکان اساسی مورد پایش در‬
‫اعتباربخشی مراکز درمانی می باشد‪.‬‬
‫شروع آموزش بيمارستانهاي كشور با برگزاري كارگاهها‬
‫(‪ 250‬مركز آموزشي‪/‬درماني تاكنون)‬
‫تدوين شاخصهاي كشوري ايمني بيمار (به منظور‬
‫پايش ايمني بيمار در سطح ملي)‬
‫شروع تدوين گايدالينها‬
‫طراحي سيستم گزارش گيري كشوري بر مبناي وب‬
‫برنامه هاي كشوري ”جراحي ايمن“ و ”بهداشت‬
‫دست“‬
‫ورود مبحث ایمنی بيمار به کوریکولوم آموزشی‬
‫‪ ‬برنامه بيمارستانهاي‬
‫بيمار )‪(PSFHI‬‬
‫دوستدار‬
‫ايمني‬
‫برنامه بيمارستانهاي دوستدار‬
‫ايمني بيمار‬
‫‪Patient Safety friendly Hospital Initiative‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫درحال حاضركشورهايي درحوزه ي ‪EMRO‬و ساير نقاط دنيا به‬
‫برنامه ي ايمني بيمار متعهد شده اند كه ازكشورهايي‬
‫مانند‪:‬موزامبيك‪،‬سودان ويمن نيز مي توان دركشورهاي كمتر‬
‫توسعه يافته اشاره كرد‪.‬‬
‫درحال حاضر ‪ 7‬بيمارستان از ‪ 7‬كشور حوزه ي ‪ EMRO‬درحال‬
‫اجراي اين برنامه هستند‪(.‬مصر‪،‬تونس‪،‬مراكش‪،‬يمن‪،‬سودان‪،‬‬
‫اردن‪،‬پاكستان)‬
‫باتوجه به هماهنگي به عمل آمده با ‪10 ، WHO‬بيمارستان‬
‫ازكشورمان پايلوت اين برنامه هستند كه در صورت تحقق‪،‬‬
‫خدمتي بزرگ به مردم و افتخاري براي كشور و دانشگاه هاي‬
‫مربوطه و مراكز درماني خواهد بود‪.‬‬
‫اين امر حمايت همه جانبه ي روساي محترم دانشگاه ها‬
‫رامي طلبد‪.‬‬
‫‪PSFHI Manual‬‬
‫‪‬‬
‫از سوی سازمان بهداشت جهانی راهنمایی برای‬
‫ارزیابی انطباق بيمارستانها با استانداردهای ایمنی‬
‫بيمارمورد انتظار از بيمارستانهای دوستدار ایمنی بيمار‬
‫ارائه گردیده است‪.‬‬
‫‪Standards‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫این استانداردها از نظر اهميت و اولویت بر ‪ 3‬نوع‬
‫هستند‪:‬‬
‫استانداردهای ضروری یا حياتی )‪(Critical Criteria‬‬
‫استانداردهای محوری )‪(Core Criteria‬‬
‫استانداردهای توسعه ای )‪(Developmental Criteria‬‬
‫‪Domains‬‬
‫‪‬‬
‫استانداردها در ‪ 5‬حوزه یا گروه قرار می گيرند‪:‬‬
‫‪.A‬‬
‫رهبری و مدیریت‬
‫مشارکت بيمار و جامعه‬
‫‪.B‬‬
‫‪.C‬‬
‫‪.D‬‬
‫‪.E‬‬
‫)‪(Leadership and Management‬‬
‫)‪(Patient & Public Involvement‬‬
‫طبابت بالينی ایمن مبتنی بر شواهد‬
‫)‪(Safe Evidence Based Clinical Practice‬‬
‫محيط ایمن )‪(Safe Environment‬‬
‫یادگيری مداوم )‪(Lifelong Training‬‬
‫به عبارتی استانداردهای موجود در این ‪ 5‬حوزه از ‪ 3‬نوع‬
‫استانداردهای پيشگفت خواهند بود‪.‬‬
Standards
Sub
domains
Critical
Core
Developmental
A. Leadership and
Management
6
9
20
7
B. Patient and Public
Involvement
7
2
16
10
C. Safe Evidence based
Clinical Practices
6
7
29
8
D. Safe Environment
2
2
19
0
E. Lifelong Learning
3
0
6
5
24
20
90
30
Domains
Total
Scoring
Hospital
Level
Core
Standards
Developmental
Standards
Level 1
Critical
Standards
100%
Any
Any
Level 2
100%
60-89%
Any
Level 3
100%
≥90%
Any
Level 4
100%
≥90%
≥80%
‫انتظارات از دانشگاههاي علوم پزشكي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫حمایت و پایش اجرا و پيشرفت برنامه در بيمارستانهای‬
‫تابعه‬
‫جلب مشارکت درون بخشی (اداره پرستاری‪ ،‬معاونت دارو‬
‫غذا‪ ،‬تجهيزات پزشکی و ‪ )...‬و برون بخشی (نظام‬
‫پزشکی‪ ،‬پزشکی قانونی‪ ،‬نظام پرستاری و ‪)...‬‬
‫تشکيل کميته راهبردی ایمنی بيماردر سطح دانشگاه‬
‫گسترش فرهنگ ایمنی بيمار در مراکز درمانی تابعه‬
‫پيگيری و پایش اجرای دستورالعملهای ابالغی در خصوص‬
‫ایمنی بيمار (همانند جراحی ایمن و بهداشت دست)‬
‫توجه به آیتمهای ایمنی بيمار در بازدیدهای نظارتی‬
‫معرفی رابط ایمنی بيمار برای هر دانشگاه‬
‫خدایا چنان کن سرانجام کار‬
‫تو خشنود باشی و ما رستگار‬