Transcript Slide 1

1
‫كليات مباحث مطرح در‬
‫اخالق در پژوهش‬
‫‪2‬‬
‫تعريف اخالق‬
‫اخالق به اين سوال پاسخ مي گويد ‪:‬‬
‫‪What should I do in this‬‬
‫? ‪situation‬‬
‫اخالق رعایت حقوق دیگران است‬
‫‪3‬‬
‫‪ ‬آيا اگر پژوهشگران اصلي كه طرح مطالعه را ارائه‬
‫مي دهند‪ ،‬بر موضوع مورد نظر تسلط چنداني نداشته‬
‫باشند‪ ،‬انجام طرح اخالقي است ؟‬
‫‪ ‬آيا اگر طرح پيشنهادي از نظر علمي و متود و لوژي‬
‫ناقص باشد‪ ،‬انجام آن اخالقي است ؟‬
‫در چه صورت صدمه جسمي و زيان مالي ناشي از‬
‫پژوهش بايد جبران شود؟‬
‫‪4‬‬
‫پرسش‬
‫‪‬‬
‫‪5‬‬
‫پژوهشگري جهت پي بردن به شيوع نزديك بيني در‬
‫كودكان دبستاني‪ ,‬در نظر دارد پس از كسب موافقت‬
‫والدين‪ ,‬اولياء مدرسه و حراست آموزش و پرورش‬
‫به بررسي شيوع اين عارضه در مدارس شهر كرمان‬
‫بپردازد ‪ .‬مقرر گرديد كليه نتايج به صورت محرمانه‬
‫فقط براي والدين كودك ارسال شود ‪.‬‬
‫‪‬محقق مؤمن و متعهد در تمام‬
‫مراحل تحقيق به فکر آزمودن‬
‫فرض خود است‪ ،‬نه اثبات آن!‬
‫‪6‬‬
‫اصول اخالق در پژوهش‬
‫‪‬‬
‫هر شخصي اين حق را دارد كه‬
‫‪Autonomy ‬‬
‫انتخاب آزاد‬
‫در‬
‫باشد(با علم)‬
‫پژوهشگر به نحوي عمل نمايد‬
‫‪Beneficence ‬‬
‫حداكثر نفع به اشخاص برسد‬
‫كه‬
‫پژوهشگر به نحوي عمل نمايد‬
‫‪Nonmaleficence ‬‬
‫حداقل زيان به اشخاص برسد‬
‫كه‬
‫عدالت و انصاف‬
‫‪Justice‬‬
‫‪7‬‬
‫احترام به فرد و اختياراو‬
‫اخذ رضايت آگاهانه مبتني بر اين اصل است‪.‬‬
‫‪ ‬توجه ويژه به حفاظت از حقوق گروههاي آسيب پذير از‬
‫مباحث مهم دراين حيطه ميباشند‪.‬‬
‫‪ ‬همچنين توجه اختصاص ي در موارد‪:‬‬
‫‪ ‬فقدان اطالعات كافي آزمودنی ها‬
‫‪ ‬فقرو مشكالت اقتصادي‬
‫‪8‬‬
‫سودمندي و عدم ضرررساني‬
‫محقق‪ ،‬مسئول حفظ سالمت جسمي‪ ،‬رواني و اجتماعي‬
‫شركت كننده در پژوهش است‪ .‬اين امر اولين وظيفه‬
‫پژوهشگر است‪.‬‬
‫ضرر ناش ي از پژوهش بايستي به حداقل رسانده شود‪.‬‬
‫بايد توجه نمودكه حفاظت از شركت كنندگان در پژوهش‬
‫ارجحيت دارد به‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫– جستجوي علوم جديد‬
‫– فوايد تحقيق براي پيشبرد دانش‬
‫– خواستهها و عالئق حرفهاي يا شخص ي محقق‬
‫‪9‬‬
‫عدالت‬
‫عدالت در پژوهش بطور عمده در سه جنبه مورد نظر‬
‫ميباشد‪:‬‬
‫‪ ‬توزيع مناسب و عادالنه فوايد و مضار پژوهش‬
‫‪ ‬عدالت در انتخاب شركت كنندگان در مطالعه‬
‫‪ ‬حمايت از حقوق گروههاي آسيب پذير‬
‫‪10‬‬
‫علل توجه ويژه به‬
‫اخالق در پژوهش‬
‫در قرن اخير‬
‫‪11‬‬
‫تاريخچه برخي مسائل اخالقي در تحقيقات‬
‫‪‬مسائل اردوگاههاي آملانها در سال ‪1943 – 1945‬‬
‫(واكسن تيفوس و مرگ ‪ 1000‬نفر)‬
‫‪12‬‬
Nazi Experiments
13
Two Nazi doctors at Dachau preside over a cold
water immersion experiment on a prisoner
14
Doctor`s Trials

From about September 1942 to about
December 1943 experiments were
conducted at the Ravensbrück
concentration camp to study bone,
muscle, and nerve regeneration, and
bone transplantation from one person
to another. Sections of bones,
muscles, and nerves were removed
from the subjects
15
Nuremberg Trials
16
Milgram Shock Box
17
‫‪‬‬
‫‪18‬‬
‫يکی از شوک آورترين آزمايشات‪ ،‬از سوی روانشناس اجتماعی‬
‫آمريکايی‪ ،‬استنلی ميلگرام ( ‪ ) Stanly milgram‬در دهه‬
‫شصت ميالدی انجام شد و نشان داد که با چه سرعتی انسانهای‬
‫کامال نرمال‪ ،‬تبديل به ماشينهای شکنجه مي شوند‪ .‬آزمايش‬
‫ميلگرام به اين صورت بود که افراد مورد آزمايش ظاهرا به دو‬
‫دسته تقسيم مي شدند‪ ،‬يک دسته "معلم" و يک دسته " شاگرد"‬
‫(که البته دسته "شاگرد" جزو همکاران خود ميلگرام بودند‪ ،‬ولی‬
‫افراد مورد آزمايش​اين را نمی دانستند) ‪ .‬نفرات دسته "شاگرد"‬
‫بايد به نوبت به اطاق پهلويی مي رفتند و روی يک صندلی مي‬
‫نشستند‪ ،‬دست و پای آنها به صندلی بسته ميشد ‪ ،‬و به دستهای‬
‫آنها (ظاهرا) الکترودهايی وصل می شد که به يک دستگاه‬
‫الکتريکی در اطاق گروه "معلم" متصل بود‪ ،‬جايی که شخص​‬
‫"معلم" می توانست آنها را از بين شيشه ای ببيند‪ .‬دستگاه‬
‫الکتريکی در برابر "معلم" قرار می گرفت ‪ ،‬که می توانست با‬
‫آن(باز هم ظاهرا) شوک الکتريکی بين ‪ ۱۵‬و ‪ ۴۵۰‬ولت توليد‬
‫کند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪19‬‬
‫نتايج اين آزمايش شوک آور و تاسف بر انگيز بود‪ .‬با اينکه افراد‬
‫مورد آزمايش فريادهای درد شخص روی صندلی را مي شنيدند‬
‫و می ديدند که با رسيدن به ‪ ۳۳۰‬ولت از فرط درد ساکت (و‬
‫شايد بيهوش ) شده است ‪ ۶۰٪ ،‬از آنان شدت برق وارده را تا‬
‫‪ ۴۵۰‬ولت باال بردند‪ .‬البته آنان تحت فشار سخت احساسی قرار‬
‫گرفتند‪ ،‬ولی انجام آزمايش را با اين وجود قطع نکردند و جرات‬
‫سرپيچی را به خود ندادند‪ .‬اين آزمايش​ نتايج شوک آور تری‬
‫داشت‪ ،‬زمانی که دريچه شيشه ای به روی اطاق فرد روی‬
‫صندلی بسته مي شد و شخص "معلم" نمی توانست او را در حين‬
‫آزمايش ببيند‪ .‬با اين شرايط‪ ،‬تقريبا همه افراد مورد آزمايش تا‬
‫‪ ۴۵۰‬ولت پيش رفتند‪ ،‬بدون در نظر گرفتن خطر جانی برای فرد‬
‫روی صندلی‪.‬‬
USPHS Syphilis Study,
1932-72
20
The Tuskegee trials
(1932 – 1972)




Initially supposed to last for six months!
13 research reports & several generations
of PHS and CDC researchers
399 men with syphilis and 201 controls
thought that they were being “treated”!
“As I see it, we have no further interest in
these patients until they die!” (Dr Oliver
Wenger 1933)
21
Research Ethics Milestones
Trigger Events
Ethics Milestones
*Syphilis Study Begins
*The Nazi Experiments
*Human Radiation
Experiments
*The Thalidomide Tragedy
Nuremberg Code 1947
Amendments to the
Food, Drug, Cosmetic
Act 1962
*Milgram Study
Declaration of
Helsinki 1964
*From “Protecting Study Volunteers in Research”, Dunn & Chadwick
23
)‫مسئوليتهاي پژوهشگر (ادامه‬
Researcher’s Human Qualities
Integrity
 Respect
 Compassion
 Professionalism
 Courtesy
 Sensitivity

)‫(درستي و راستي‬
)‫(احترام‬
)‫(شفقت و مهرباني‬
)‫(عملكرد حرفهاي‬
)‫(رفتار مؤدبانه‬
)‫(حساسيت‬
24
‫ساختار كميته هاي منطقه اي اخالق در پژوهشهاي علوم پزشكي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪25‬‬
‫رئيس دانشگاه يا مركز تحقيقاتي‬
‫معاون پژوهشي دانشگاه يا مركز‬
‫يكي از مدرسين اخالق پزشكي و يا اساتيد مرتبط‬
‫مسئول يا مشاور امور حقوقي‬
‫يك نفر از علماي مذهبي مسلط به مسائل فقهي و‬
‫آشنا با موازين حقوقي و پزشكي‬
‫يكي از محققين برجسته در علوم پزشكي‬
‫آئين نامه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪26‬‬
‫كليه پايان نامه هاي دوره دكتري تخصصي و فوق‬
‫تخصصي و ‪ PhD‬دوره هاي مختلف پزشكي كه‬
‫داراي سوژه هاي انساني مي باشند‬
‫ساير پايان نامه هاي دانشجويي داراي سوژه هاي‬
‫انساني با نظر شوراي پژوهشي مربوطه در صورت‬
‫نياز‬
‫آئين نامه‬
‫‪‬‬
‫‪27‬‬
‫كليه طرحها و پايان نامه هايي كه به صورت طرح‬
‫ملي پذيرفته مي شود و طرحهايي كه داراي همكار‬
‫(چه از نظر تامين منابع مالي و يا نيروي انساني) با‬
‫اشخاص و يا مراكز حقيقي يا حقوقي خارجي‬
‫ميباشند‪ ،‬عالوه بر اخذ موافقتنامه كميته منطقه اي‪،‬‬
‫مي بايست تاييديه كميته كشوري اخالق در پژوهشهاي‬
‫علوم پزشكي را نيزكسب نمايد‬
‫آئين نامه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪28‬‬
‫كليه طرحهايي كه به صورت چند مركزي مورد پذيرش قرار‬
‫مي گيرند الزم است عالوه بر كسب اخذ موافقت كميته‬
‫اخالقي دانشگاه يا مركز تحقيقاتي از كميته يا كميته هاي‬
‫اخالق ساير نهادهاي پژوهشي همكار نيز موافقت نامه اخذ‬
‫نمايد‪.‬‬
‫كميته منطقه اي اخالق مي بايست نتيجه راي خود را به طور‬
‫شفاف و با ذكر دليل به اطالع مجري و يا سازمان باني‬
‫برساند و در صورت اعتراض مجري‪ ،‬و تمايل نامبرده‪،‬‬
‫پرونده راجهت بازنگري به كميته كشوري اخالق ارسال‬
‫نمايد‪.‬‬
‫آئين نامه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪29‬‬
‫ در صورتيكه هريك از اعضاي كميته منطقه اي به‬‫عنوان مجري يا همكار در طرحهاي پژوهشي مطرح‬
‫باشند در جلسه مربوط به ارزشيابي طرح مذكور در‬
‫كميته حق راي ندارند‬
‫جلسات كميته منطقه اي اخالق در پژوهشهاي علوم‬
‫پزشكي مي بايست با لحاظ شرايط اخالقي الزم (از‬
‫نظر تخصص و جنسيت) حداقل يك بار در ماه تشكيل‬
‫و با حضور دو سوم اعضا رسميت يابد‬
30
‫وضعيت‬
‫اخالق در پژوهش‬
‫در ايران‬
‫‪31‬‬
‫كدهاي حفاظت آزمودني انساني در پژوهشهاي علوم پزشكي‬
‫مصوب كميته كشوري اخالق در پژوهشهاي علوم پزشكي‬
‫‪1379‬‬
‫در ‪ 6‬برگ شامل يك مقدمه و تاريخچه و ‪ 26‬كد بند‬
‫ماده‬
‫توصيه‬
‫‪/364/7‬پ‬
‫‪3/1379/‬‬
‫‪32‬‬
‫پرسش‬
‫‪‬‬
‫‪33‬‬
‫پژوهشگري جهت پي بردن به غلظت ماده × در‬
‫سلول هاي تاالموس مغز موش در نظر دارد‪ ,‬در‬
‫شرايط استاندارد ضمن نمونه گيري از محل مذكور‬
‫اندازه گيري هاي الزم را انجام دهد‪ .‬تمامي حيوانات‬
‫تحت شرايط استاندارد نگهداري شده و كليه اقدامات‬
‫تهاجمي تحت بيهوشي و حيوان پس از اتمام عمل‬
‫جراحي بصورت بدون درد معدوم مي شود ‪.‬‬
‫دو اصل‬

All proposals for research that involve
human subjects, or laboratory animals,
must be submitted to independent
ethical review.

Ethical review is directly linked to
scientific review
34
,‫آيا اگر پژوهشگران اصلي كه طرح مطالعه را ارائه مي دهند‬
‫ انجام طرح‬,‫بر موضوع مورد نظر تسلط چنداني نداشته باشند‬
‫اخالقي است ؟‬


Investigators and sponsors must also ensure
that all who participate in the conduct of the
research are qualified by virtue of their
education and experience to perform
competently in their roles. These
considerations should be adequately reflected
in the research protocol submitted for review
35
‫آيا در صورت تصويب طرح توسط كميته‬
‫اخالق‪ ,‬كار كميته اخالق تمام است ؟‬
‫‪‬‬
‫‪36‬‬
‫پايش مراحل اجرايي پژوهش از نکات اصلي است‪.‬‬
‫‪ ‬روزي در آخر ساعت درس يك دانشجوي دوره دكتراي نروژي ‪،‬‬
‫سوالي مطرح كرد‪ :‬استاد‪،‬شما كه از جهان سوم مي آييد‪،‬جهان سوم‬
‫كجاست ؟؟‬
‫‪ ‬فقط چند دقيقه به آخر كالس مانده بود‪.‬من در جواب مطلبي را في‬
‫البداهه گفتم كه روز به روز بيشتر به آن اعتقاد پيدا مي كنم‪.‬‬
‫‪ ‬به آن دانشجو گفتم ‪:‬جهان سوم جايي است كه هر كس بخواهد‬
‫مملكتش را آباد كند‪،‬خانه اش خراب مي شود و هر كس كه بخواهد‬
‫خانه اش آباد باشد بايد در تخريب مملكتش بكوشد‪.‬‬
‫(( پروفسور محمد حسابي))‬
‫‪37‬‬
‫كدهاي اخالقي حفاظت از‬
‫آزمودني انساني در پژوهش‬
‫هاي علوم پزشكي‬
‫‪38‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫در كدام يك از موارد ذيل كسب رضايت آگاهانه از آزمودني‬
‫ضرورت دارد؟‬
‫بررسي رضايت مراجعين به درمانگاه بيمارستان شهيد باهنر‬
‫كرمان از كيفيت خدمات‬
‫بررسي سطح سرمي آهن در خون بند ناف نوزادان‬
‫مقايسه اثر عصاره گل گاوزبان با هيدروكسي زين در رفع‬
‫خارش هاي پوستي در بيماران مبتال به اگزما‬
‫‪39‬‬
‫‪ -1 ‬كسب رضايت آگاهانه در كليه تحيقاتي كه بر‬
‫روي آزمودني انساني انجام مي گيرد‪ ,‬ضروري‬
‫است‪ .‬در مورد تحقيقات مداخله اي‪ ,‬كسب‬
‫رضايت آگاهانه بايد كتبي باشد‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪41‬‬
‫ براي بررسي تاثير واكسني جديد براي بيماري‬‫سالك‪ ,‬الزم است اين واكسن بر روي ‪ 30‬نفر‬
‫آزمون شود‪ .‬احتمال آن مي رود با درصد بسيار كم‬
‫اين واكسن ايجاد عوارض ثانويه غيرقابل پيش بيني‬
‫براي اشخاص نمايد‪.‬‬
‫كدام يك از ‪ 2‬مورد ذيل توجيه انجام اين مطالعه مي‬
‫تواند باشد؟‬
‫ارجحيت منافع جامعه بر منفعت شخص‬
‫اولويت پيشرفت علم بر منفعت شخص‬
‫‪ -2‬ارجحيت منافع جامعه يا پيشرفت علم نمي تواند‬
‫توجيهي براي قراردادن آزمودني در معرض ضرر و‬
‫زيان غيرمعقول باشد و يا محدوديتي در اعمال اراده و‬
‫اختيار او ايجاد نمايد‪.‬‬
‫‪ ‬در هر صورت‬
‫‪Well- being of the human subject‬‬
‫‪should take precedence over the‬‬
‫‪interests of science and society‬‬
‫‪42‬‬
‫‪‬‬
‫‪43‬‬
‫ براي مقايسه اثر عصاره شويد بر بهبود عالئم‬‫نوروپاتي (بي حسي انتهايي اندامها و‪ )...‬به يك گروه‬
‫عصاره شويد با رضايت آگاهانه داده مي شود و قبل و‬
‫بعد از مداخله نيز يك ‪ NCV‬يا آزمون سرعت هدايت‬
‫عصبي از بيمار مي شود‪ .‬با توجه به دردناك بودن‬
‫اين آزمون جهت ترغيب شركت كنندگان در مطالعه به‬
‫آنان ‪ 50‬هزار تومان پول نقد نيز داده مي شود‪ .‬به‬
‫نظر شما آيا اين طرح مشكل اخالقي دارد؟‬
‫‪‬‬
‫‪44‬‬
‫‪ -3‬كسب رضايت آگاهانه بايستي فارغ از هرگونه‬
‫اجبار‪ ,‬تهديد‪ ,‬تطميع و اغوا انجام گيرد‪ ,‬در غير اين‬
‫صورت رضايت اخذشده باطل و هيچ اثر قانوني بر‬
‫آن مترتب نيست و در صورت بروز هرگونه‬
‫خسارت‪ ,‬مسئوليت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪45‬‬
‫ در نظر داريد به عنوان مسئول واحد الف كه ‪30‬‬‫نفر كارمند در زير مجموعه خود داريد‪ ,‬ارتباط‬
‫رضايت شغلي با سالمت روان كارمندان را بسنجيد‪.‬‬
‫آيا الزم است اين طرح به كميته اخالق ارجاع شود؟‬
‫‪‬‬
‫‪46‬‬
‫‪ -4‬در مواردي كه به لحاظ تشكيالتي‪ ,‬محقق موقعيتي‬
‫باالتر و موثرتر نسبت به آزمودني داشته باشد‪ ,‬علت‬
‫انتخاب آزمودني بايد به تاييد كميته اخالق در پژوهش‬
‫رسيده و توسط فردي ثالث‪ ,‬رضايت آگاهانه كسب‬
‫شود‪.‬‬
‫‪Informed consent‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪47‬‬
‫رضايت آگاهانه چه اجزايي دارد؟‬
‫به عبارتي در فرم رضايت آگاهانه چه مواردي بايد‬
‫ذكر گردد ؟‬
‫فرم رضايت نامه آگاهانه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫فرم رضايت نامه آگاهانه دو بخش‬
‫الف ) بخش آگاه سازي‬
‫دارد‪:‬‬
‫ب) بخش گواهي‬
‫در تنظيم فرم بايد فونت حداقل شماره ‪ 12‬و در سطحي‬
‫نوشته که شخصي که پنج کالس سواد دارد مفهوم آن را‬
‫درک کند ‪.‬‬
‫در تدوين فرم رضايت نامه موارد ذيل را رعايت فرماييد‪:‬‬
‫‪( -1‬نام سازمان متبوع)‬
‫‪ -2‬نام حمايت گر مالي‬
‫‪48‬‬
‫فرم رضايت نامه آگاهانه‬
‫‪ -3‬خود را معرفي کنيد (نام و نام خانوادگي و شغل)‬
‫‪ -4‬هدف تحقيق را به زبان ساده بيان کنيد‪.‬‬
‫‪ -5‬کليه اقداماتي که بر روي بيمار انجام مي شود (از جمله نحوه‬
‫‪ Procedure, Placebo, Randomization‬ها و مدتي‬
‫که طول کشد) توضيح داده شود‪.‬‬
‫‪ -6‬هر گونه خطر احتمالي و ناراحتي ها و عواقب جسمي‪ ،‬رواني‬
‫و اجتماعي توضيح داده شود‪.‬‬
‫‪ -7‬مزاياي تحقيق به تفکيک در دو بخش (براي بيمار و سايرين‬
‫ودر صورت وجود) توضيح داده شود‬
‫‪49‬‬
‫فرم رضايت نامه آگاهانه‬
‫‪ -8‬در مورد هديه و يا پولي که احتماال ٌ به اشخاص داده مي شود‬
‫‪ -9‬در مورد محرمانه بودن اطالعات و چگونگي حفظ سر بيمار‬
‫‪ -10‬در مورد آزاد بودن شخص در خصوص عدم شرکت در‬
‫مطالعه و يا منصرف شدن در هر زمان که اراده کرد‪ ،‬در‬
‫ضمن به وي اطمينان خاطر داده شود که عدم مشارکت وي‬
‫تأثيري بر روند خدمت رساني به وي نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪ -11‬در مورد اطالعات تماس پژوهشگران اصلي (تلفن تماس‪،‬‬
‫آدرس محل کار)‬
‫‪50‬‬
‫‪‬‬
‫‪51‬‬
‫در مقايسه داروي ‪ A‬و داروي ‪ ,B‬حدس مي زنيد كه‬
‫اگر بيمار از ماهيت دارو اطالع داشته باشد‪ ,‬پاسخ وي‬
‫به درمان متفاوت خواهد بود‪ .‬آيا ترس از مخدوش‬
‫شدن نتايج دليل بر آن مي شود كه اين اطالعات در‬
‫اختيار آزمودني قرار نگيرد؟‬
‫‪‬‬
‫‪52‬‬
‫پس از اتمام تحقيق شما با عنوان "بررسي ارتباط‬
‫اعتقادات مذهبي با مصرف مواد در دانشجويان" يكي‬
‫از آزمودني ها از شما شكايت مي كند كه از آنجايي‬
‫كه وي توجيه نشده بوده است‪ ,‬شماره دانشجويي خود‬
‫را روي برگه يادداشت كرده است و اين مسئله براي‬
‫وي دغدغه خاطر ايجاد كرده است‪ ,‬مسئوليت عدم‬
‫توجيه آزمودني بر عهده شما كه پرسشنامه ها را‬
‫توزيع و جمع آوري مي كرده ايد مي باشد يا مجري‬
‫طرح؟‬
‫‪ -10‬مسئوليت تفهيم اطالعات به آزمودني به عهده محقق‬
‫است‪ .‬در مواردي كه فرد ديگري اين اطالعات را به‬
‫آزمودني بدهد از محقق سلب مسئوليت نمي گردد‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫‪‬‬
‫‪54‬‬
‫در چه شرايطي در صورتي كه ضرر و زيان‬
‫كارآزمايي باليني بيشتر از نفع آن باشد‪ ,‬پژوهش قابل‬
‫انجام است؟‬
‫‪‬‬
‫‪55‬‬
‫ در پژوهش هاي پرسشنامه ای )‪ (Survey‬مالك‬‫ضرر چيست؟‬
‫‪‬‬
‫‪56‬‬
‫‪ -13‬در تحقيقات درماني ميزان ضرر و زيان‬
‫)‪ (Risk‬بايستي كمتر از منافع )‪ (Benefits‬تحقيق‬
‫باشد‪ .‬مرجع تشخيص نفع و ضرر‪ ,‬كميته اخالق در‬
‫پژوهش مي باشد كه پس از مشورت با متخصصان‬
‫حرفه اي رشته مربوطه اعالم نظر مي نمايد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪57‬‬
‫‪ -14‬در تحقيقات غيردرماني ميزان ضرر قابل‬
‫پذيرش نبايستي از ميزان ضرري كه آزمودني در‬
‫زندگي روزمره با آنها مواجه است‪ ,‬بيشتر باشد‪.‬‬
‫توضيح آنكه در محاسبه ضرر و زيان در زندگي‬
‫روزمره‪ ,‬ضرورت دارد آن دسته از ضرر و زيانهايي‬
‫كه آزمودني به اقتضاي موقعيت و شرايط شغلي‪,‬‬
‫سني‪ ,‬زماني و مكاني با آنها مواجه مي باشد‪ ,‬مستثني‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪58‬‬
‫در چه صورت درك صحيح آزمودني ها از زيان هاي‬
‫احتمالي پژوهش بايد به تاييد كميته اخالق در پژوهش‬
‫برسد؟‬
‫‪‬‬
‫‪ -16‬در تحقيقاتي كه داراي زيان احتمالي بوده و آزمودنيهايي‬
‫در آنها مورد پژوهش قرار مي گيرند كه دچار فقر فرهنگي يا‬
‫اجتماعي و يا مالي هستند‪ ,‬الزم است درك صحيح آزمودنيها از‬
‫اين زيانها‪ ,‬مورد تاييد كميته اخالق در پژوهش قرار گيرد‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫ در چه صورت صدمه جسمي و زيان مالي ناشي از‬‫پژوهش بايد جبران شود؟‬
‫‪ -19‬هرگونه صدمه جسمي و زيان مالي كه در پي انجام‬
‫تحقيق بر آزمودني تحميل شود بايستي مطابق قوانين‬
‫موجود جبران گردد‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫متن گواهي‬
‫‪‬‬
‫‪61‬‬
‫من تمام اطالعات فوق را مطالعه نمودم (يا برايم‬
‫خوانده شد) به من فرصت کافي داده شد تا سؤاالتم را‬
‫بپرسم و در هر موردي که سؤال پرسيدم به من‬
‫توضيح کامل داده شد‪ .‬من در کمال آگاهي و اختيار‬
‫موافقت خود را با شرکت در اين تحقيق اعالم مي کنم‬
‫و به اين موضوع آگاهي دارم که هر موقع که خواستم‬
‫مي توانم از شرکت در مطالعه انصراف دهم بدون‬
‫آنکه بر کيفيت مراقبت هاي درماني من اثري بگذارد‪.‬‬
‫اخالقي بودن طرح پژوهشي‬
‫در صورتي طرح پژوهشي اخالقي است كه شرايط ذيل احراز شود‪:‬‬
‫‪ .1‬صالحيت پژوهشگر‬
‫‪ .2‬مشروع بودن طرح تحقيقاتي‪ :‬خالف موازين شرعي نباشد‬
‫‪ .3‬مطابقت طرح تحقيقاتي با موازين علمي و نظامات دولتي‪:‬‬
‫استانداردهاي الزم جهت رعايت اصول علمي و ايمني آزمودني ها‬
‫‪ .4‬اخذ رضايت آزمودني‬
‫‪ .5‬مسئوليت هاي قانوني پژوهشگر‪ :‬جبران خسارتهاي وارده‪ ,‬عدم‬
‫افشاء سر‬
‫‪62‬‬
Publication Ethics
63
Why Publish? “1+4 Ps
Rule”
 Production
of knowledge
 Promotion
 Prestige
 Pelf
64
‫‪Authorship‬‬
‫مالكيت معنوي اثر‬
‫‪65‬‬
‫تاريخچه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪66‬‬
‫اولين ‪modern journal‬در سال ‪ 1665‬در لندن‬
‫تعداد مقاالت تا اواسط قرن ‪ 20‬خيلی کم بود‪.‬‬
‫نيوتون هيچ مقاله ای نداشت‪.‬‬
‫اينشتين در حد چند عدد‬
‫از اواسط ‪ 1970‬که صحبت از ارتقا و امتياز به عمل‬
‫آمد‪:‬‬
67
‫مالكيت معنوي اثر‬
‫‪Authorship‬‬
‫الف) مطابق با معيارهاي كميته بين المللي ويراستاران‬
‫مجالت پزشكي‪ ,‬كسي مولف مقاله يا اثر محسوب‬
‫مي شود كه هر سه معيار زير را داشته باشد‪:‬‬
‫‪ .1‬سهم قابل توجهي در حداقل يكي از فعاليتهاي زير‬
‫داشته باشد‪:‬‬
‫‪ .1‬ايده پژوهشي و طراحي‬
‫‪ .2‬آناليز و تفسير‬
‫‪ .3‬جمع آوري داده ها‬
‫‪68‬‬
‫‪ )2‬در نوشتن مقاله به صورت نوشتن پيش نويس‬
‫مقاله و يا مرور نقادانه آن كه منجر به اصالح‬
‫محتواي علمي مقاله گردد‪ ,‬نقش داشته باشد‪.‬‬
‫‪ )3‬مقاله نهايي شده را مطالعه و تصويب نموده باشد‪.‬‬
‫‪69‬‬
‫ب) نام تمامي افرادي كه معيارهاي مالكيت معنوي اثر‬
‫را دارند بايد به عنوان مولف در ‪ byline‬مقاله آورده‬
‫شود‪ .‬حتي اگر همكاري خود را با مركز تحقيقات قطع‬
‫كرده باشد‪.‬‬
‫ج) افرادي كه سهم موثري در مطالعه داشته اند اما تمام‬
‫معيارهاي مالكيت معنوي اثر را ندارند نبايد به عنوان‬
‫مولف معرفي شوند‪ .‬مولف افتخاري غيراخالقي بوده‬
‫و پذيرفته نيست‪.‬‬
‫‪70‬‬
‫ترتيب نام مولفين‬
‫الف) ترتيب نام مولفين در ‪ byline‬مقاله از طريق توافق جمعي‬
‫كليه مولفين مشخص خواهد شد و در فرم مشاركت در مالكيت‬
‫معنوي اثر تصديق خواهد شد‪.‬‬
‫ب) فردي كه بيشترين سهم را در مطالعه داشته است‪ ,‬مولف اول‬
‫خواهد بود كه نگارش پيش نويس مقاله را انجام خواهد داد‪.‬‬
‫ج) دانشجو در مقاالتي كه از پايان نامه خود به انتشار رسانده و‬
‫بيشترين سهم را در تحقيق موردنظر و نگارش مقاله داشته‬
‫است‪ ,‬مولف اول خواهد بود‪.‬‬
‫‪71‬‬
‫د) پژوهشگري كه نظارت و هدايت مطالعه را بر عهده داشته است‪,‬‬
‫پژوهشگر اصلي مطالعه مي باشد‪ .‬پژوهشگر اصلي در صورت‬
‫داشتن تمام معيارهاي مالكيت معنوي اثر‪ ,‬مولف آخر و در‬
‫صورتي كه بيشترين سهم را در مطالعه داشته و پيش نويس مقاله‬
‫را نگاشته باشد‪ ,‬مولف اول خواهد بود‪.‬‬
‫‪first author has made the greatest The ‬‬
‫)‪contribution to the project (empirical work‬‬
‫‪‬‬
‫‪the last author listed is the senior scientist of‬‬
‫)‪the team, the team leader (intellectual force‬‬
‫‪72‬‬
‫تقدير و تشكـر )‪(Acknowledgment‬‬
‫كليه افرادي كه سهم محدودي در مطالعه داشته اند و يا‬
‫نقش آنها محدود به بخش تكنيكال مطالعه مي شود‪ ,‬در‬
‫پايان مقاله بعد از بخش محققين مشاركت كننده در‬
‫پاراگرافي تحت عنوان "تقدير و تشكر" نام و نوع‬
‫مشاركتشان خواهد آمد‪.‬‬
‫‪73‬‬
Authorship
Coercion authorship: 
‫نوشتن اسم رييس يا کسی که کار دستش داريم‬
‫ بده بستان‬Admiration authorship:
‫دوستی و معرفت‬Gift authorship:
‫افزودن اسم يک سرشناس جهت چاپ‬


Ghostwriting:
74

‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪75‬‬
‫دکتر ‪J.H.S‬در فيلد نانو تکنولوژی‬
‫بيش از ‪ 90‬مقاله – ‪15‬‬
‫تا در‪Nature,Science‬‬
‫استفاده از نتايج در ‪ 100‬آزمايشگاه‬
‫کانديد جايزه نوبل‬

You may escape detection by
falsifying an insignificant finding …
but then it will surely become
exposed.
D. Koshland
76
Misconduct Definition


Research misconduct or fraud means
fabrication, falsification, plagiarism, or
deception in proposing, carrying out or
reporting results of research and
deliberate, dangerous or negligent
deviations from accepted practices in
carrying out research.
It does not include honest error or honest
differences in the design, execution,
interpretation or judgement in evaluating
research methods or results
77
TYPES OF RESEARCH
MISCONDUCT
Fabrication is the invention of data
or information.
 Falsification is the alteration of the
observed result of a scientific
experiment.
 Plagiarism is taking someone else’s
work without attributing the source
and claiming it to be one’s own.
Several definitions of plagiarism
exist. One is the repetition of 11
words, or even seven to 10 words

78
79