Transcript حسابداری اوراق مشارکت

‫موضوع ارائه ‪:‬‬
‫اوراق مشارکت‬
‫استاد مربوطه ‪:‬‬
‫جناب آقای دکتر نونهال‬
‫ارائه کننده ‪:‬‬
‫رفیع زاده‬
‫تعریف اوراق مشارکت‬
‫اوراق مشارکت اوراقی است مبنی بر تعهد صادر کننده‬
‫دایر بر پرداخت اصل مبلغ در سر رسید و سود تضمین‬
‫شده ی علی الحساب در طول مدت تا سر رسید به طور‬
‫ادواری و به شکل درصدی از ارزش اوراق می باشد‪.‬‬
‫تاریخچه اوراق مشارکت‬
‫اوراق مشارکت بر گرفته از اوراق قرضه ( بدهی ) می باشد‪.‬‬
‫برای اولین بار در ایران مجوز انتشار اوراق قرضه در مورخه‬
‫‪ 1322/06/27‬صادر گردید‪.‬‬
‫با تصویب قانون بانک داری بدون ربا قانون اوراق قرضه‬
‫ملغی شد ‪.‬‬
‫در برنامه ی دوم توسعه ی کشور (‪ )1374-1378‬مجوز‬
‫اوراق مشارکت صادر گردید‪.‬‬
‫خصوصیات اوراق مشارکت‬
‫اوراق می تواند با نام یا بی نام باشد ‪.‬‬
‫قیمت اسمی مشخصی دارد‪.‬‬
‫مدت زمان معینی دارد‪.‬‬
‫باز پرداخت اصل و سود توسط ناشر تضمین شده است‪.‬‬
‫با فروش اوراق مشارکت رابطه ی وکیل و موکل بین‬
‫ناشر و خریدار محقق می شود‪.‬‬
‫بهای تمام شده سرمایه گذاری در اوراق مشارکت‬
‫به مجموعه ی ارزش فعلی مبلغ اوراق‬
‫مشارکت و ارزش فعلی سود های تضمین‬
‫شده ‪ ،‬بهای تمام شده سرمایه گذاری در‬
‫اوراق مشارکت می گویند‪.‬‬
‫سوابق اوراق قرضه و اوراق مشارکت پس از انقالب ‪:‬‬
‫‪ ‬اوراق قرضه در برنامه اول توسعه‬
‫‪ ‬اوراق قرضه در برنامه دوم توسعه و پیدایش اوراق مشارکت‬
‫‪ ‬اوراق مشارکت در برنامه سوم توسعه‬
‫قوانین و مقررات موردی ناظر بر انواع مختلف اوراق مشارکت ‪:‬‬
‫قبل از اینکه قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت در مهر ماه ‪ 1376‬و آیین نامه اجرایی آن‬
‫در شهریور ‪ 1377‬به تصویب مجلس برسد برای اوراق منتشره قوانین و مقررات موردی به‬
‫شرح زیر تصویب و اجرا میشد ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫قوانین موردی ناظر بر اوراق مشارکت مسکن‬
‫قوانین موردی ناظر بر اوراق مشارکت بیمارستانی‬
‫قوانین موردی ناظر بر اوراق مشارکت دولت ( عمرانی – ملی )‬
‫مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت مصوب شورای پول و اعتبار و آیین نامه‬
‫اجرایی آن ‪:‬‬
‫•‬
‫اوراق مشارکت اوراقی معرفی شده است که با مجوز بانک مرکزی برای تامین بخشی از منابع‬
‫مالی مورد نیاز طرح های سود آور تولیدی و خدماتی در چارچوب مشارکت مدنی توسط سازمان‬
‫مجری منتشر میشود ‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بانک مرکزی مرجع تشخیص اقتصادی بودن طرح میباشد‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اوراق با نام و بی نام در مبالغ متفاوت منتشر و قابل داد وستد میباشند ‪.‬‬
‫صادر کننده اوراق می تواند شخصیت عمومی یا خصوصی باشد ‪.‬‬
‫اوراق مشارکت توسط کارگزار منتشر میشود‪.‬‬
‫صادر کننده پرداخت سود و اصل اوراق را در سررسید ضمانت میکند و کلیه دارایی های طرح‬
‫تضمین انجام این طرح میباشد ‪.‬‬
‫به اوراق سود علی الحساب و قطعی تعلق میگیرد ‪.‬‬
‫وجوه باید منحصرا به مصرف اجرای طرح برسد‪.‬‬
‫ناشر موظف است وضعیت مالی و علکرد اجرایی طرح را هر شش ماه تهیه و با تایید بانک‬
‫مرکزی به همراه اظهار نظر امین رسانه ای کند ‪.‬‬
‫قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و آیین نامه اجرایی آن مصوب سال های ‪1376‬‬
‫و ‪:1377‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬تعریف اوراق مشارکت‬
‫‪ ‬مختصات اوراق مشارکت‬
‫‪ ‬انواع اوراق مشارکت‬
‫‪ ‬عوامل اوراق مشارکت‬
‫هدف از انتشار اوراق مشارکت‬
‫عوامل اوراق مشارکت ‪:‬‬
‫•‬
‫• بانک مرکزی‬
‫• بانک عامل‬
‫• امین‬
‫• دارنده اوراق مشارکت‬
‫ناشر ( صادر کننده اوراق )‬
‫سود و مزایای اوراق مشارکت ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫سود علی الحساب‬
‫سود قطعی‬
‫امتیازات اوراق مشارکت‬
‫گزارش های مربوط به طرح های اوراق مشارکت که ارائه آنها به نحوی در‬
‫این قانون الزامی شده است ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گزارش توجیهی طرح‬
‫کزارش وضعیت مالی و عملکرد اجرایی طرح‬
‫گزارش سود و زیان و تقسیم سود‬
‫کزارش ساالنه در مورد اوراق مشارکت‬
‫ابهامات و نارسایی های اوراق مشارکت در ایران ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مرجع قانونی ناظر‬
‫ابهام در مزیت های اوراق منتشره‬
‫ابهام در آثار اظهار نظر حسابرس امین‬
‫فقدان ضمانت اجرایی انتشار اطالعات‬
‫تشکیل نشدن بازار ثانویه‬
‫ابهام در سود قطعی‬
‫انتشار اوراق‬
‫•‬
‫•‬
‫انتخاب طرح و تهیه گزارش توجیهی‬
‫تصویب طرح برای صدور اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫قرارداد عاملیت‬
‫•‬
‫انتشار اوراق‬
‫انتخاب طرح و تهیه گزارش توجیهی‬
‫طرحی که برای انتشار اوراق مشارکت انتخاب میشود قاعدتا طرحی است که قبال‬
‫مطالعات الزم در مورد آن توسط موسسه یا شرکت مربوط به عمل آمده‪ ،‬و اجرای آن‬
‫به صرفه و صالح تشخیص شده است‪ .‬اما چون منابع داخلی موسسه برای به اجرا‬
‫گذاردن آن کافی نبوده برای تامین منابع مالی الزم‪ ،‬راه حلی باید اتخاذ کرد‪ .‬انتشار‬
‫اوراق مشارکت به عنوان یک گزینه در بین سایر گزینه های تامین مالی برای طرح‬
‫مزبور مطرح شده است‪.‬‬
‫مطالعاتی که برای سرمایه گذاری در یک طرح توسعه ای انجام میشود در مقوله ی‬
‫بودجه بندی سرمایه ای قرار دارد و معموال شامل مطالعات فنی‪ ،‬مطالعات اقتصادی‬
‫و مطالعات مالی است‪.‬‬
‫‪ ‬در مطالعات فنی‪ ،‬امکانات اجرای طرح از لحاظ تکنولوژی مورد استفاده‪،‬‬
‫خرید دانش فنی‪ ،‬تحصیل ماشین آالت و تجهیزات مورد نیاز‪ ،‬ارزیابی و‬
‫حسب مورد نقشه ها‪ ،‬مشخصات و سایر اطالعات مربوط فراهم می شود‪.‬‬
‫‪ ‬در مطالعات اقتصادی‪ ،‬بازار محصوالت‪ ،‬رقابت‪ ،‬آثار محصول جدید در‬
‫ترکیب تولیدات و فروش محصوالت شرکت‪ ،‬قیمت و سایر عواملی که بر‬
‫اقتصاد واحد انتفاعی اثر می گذارد بررسی و اطالعات مربوط به صورت‬
‫جداول و نمودارهایی فراهم و تحلیل می شود‪.‬‬
‫‪ ‬در مطالعات مالی‪ ،‬ابتدا مخارج مستقیم و غیر مستقیمی که باید در طول‬
‫زمان برای اجرای طرح انجام شود برآورد و سپس منافعی که از اجرای‬
‫طرح بدست می آید تخمین زده می شود‪.‬‬
‫اهم نکاتی که در زمینه ی تحلیل مالی باید در گزارش توجیهی طرح آورده‬
‫شود به شرح زیر است‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫برآورد هزینه اجرای طرح در مقاطع زمانی‬
‫سهم آورنده ی ناشر اهم از نقدی و غیر نقدی به تفکیک‬
‫میزان دفعات انتشار اوراق مشارکت برای طرح‬
‫مدت اجرای طرح‬
‫برآورد درآمدهای ناشی از طرح در مقاطع زمانی‬
‫پیش بینی سود مورد انتظار‬
‫تصویب طرح برای صدور اوراق مشارکت‬
‫بانک مورد نظر با در نظر داشتن اطالعاتی که از وضعیت اعتباری متقاضی به عنوان‬
‫مشتری بانک دارد گزارش توجیهی ارائه شده را توسط کارشناسان خود مورد بررسی و‬
‫مطالعه قرار می دهد و چنانچه سودآوری طرح به میزانی باشد که عالوه بر تامین هزینه‬
‫صدور اوراق مشارکت( سود علی الحساب و سایر مخارج مربوط) سودی نیز تحصیل شود‬
‫آنرا تایید می کند‪.‬‬
‫در صورت تایید طرح توسط بانک عامل‪ ،‬گزارش توجیهی و منضمات آن به بانک مرکزی‬
‫فرستاده می شود‪ .‬بانک مرکزی نیز توسط کارشناسان خود طرح را بررسی و در صورتی که‬
‫طرح را برای انتشار اوراق مشارکت مناسب و سودآور تشخیص دهد مجوز انتشار اوراق را‬
‫صادر و در آن میزان اوراق مشارکت قابل انتشار‪ ،‬تاریخ‪ ،‬شرایط‪ ،‬مراحل انتشار و عرضه ی‬
‫اوراق را مقرر میدارد‪.‬‬
‫انتشار اوراق‬
‫‪‬‬
‫اوراق چاپ شود‪ .‬از آنجا که اوراق مشارکت اوراق بهادار بدون نام و قابل معامله در هر‬
‫زمان است نوع کاغذ و مشخصات چاپ آن باید به نحوی باشد که احتمال جعل آن نرود‬
‫‪‬‬
‫برنامه تبلیغاتی منظمی با توافق بانک عامل برای تبلیغ فروش و بازاریابی اوراق‬
‫منتشره تنظیم و آگهی های مناسبی در رسانه های همگانی پخش و منتشر شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫با انجام این اقدامات‪ ،‬فروش اوراق در مدت زمان مقرر در شعب منتخب بانک شروع و‬
‫خاتمه می یابد‪.‬‬
‫موارد موجب ایجاد روش های خاص حسابداری اوراق مشارکت‬
‫برخی از صاحبنظران و حسابداران بین محتوای اوراق مشارکت به عنوان‬
‫یک وسیله تامین مالی و نوع یا انواعی از اوراق قرضه دانسته اند‪ .‬اگر چه‬
‫بین اوراق مشارکت و اوراق قرضه شباهتهای وجود دارد ولی تفاوتهای آن به‬
‫حدی است که بکارگیری روشهای حسابداری خاص و متناسبی را الزم می‬
‫سازد‪.‬‬
‫برخی دیگر از صاحب نظران نیز طرح های اوراق مشارکت را مصادیق‬
‫مشارکت عملی میدانند در صورتیکه در مورداوراق مشارکت خریداران‬
‫اوراق طبق ماده ‪ 3‬قانون منحصرا در سود حاصل از اجرای طرح مربوط‬
‫شریک می باشد و نه کنترل مشترکی وجود دارد و نه دارندگان اوراق در‬
‫اداره امور سرمایه گذاری انجام شده دخالت دارند ‪.‬‬
‫تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه‪:‬‬
‫‪‬‬
‫اوراق مشارکت برای طرح یا طرحهایی مشخص منتشر می شود حال آنکه در مورد اوراق قرضه‬
‫چنین الزامی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫به اوراق مشارکت سودی به عنوان علی الحساب به نرخ معین تعلق می گیرد و سود قطعی آن در‬
‫پایان طرح و یا در سر رسیداوراق مشارکت از محل سود قطعی طرح تعیین و ما به التفاوت پرداخت‬
‫می شود‪ ،‬در صورتیکه در اوراق قرضه اعطای چنین سودی معمول نیست‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ناشران اوراق مشارکت باید درمقاطعی از زمان وضعیت مالی و عملکرد اجرای طرح موضوع اوراق‬
‫مشارکت را گزارش کنند لکن ناشران اوراق قرضه چنین الزامی را ندارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اوراق قرضه می تواند به کسر یا به صرف منتشر شود حال آنکه اوراق مشارکت تنها به مبلغ اسمی‬
‫صادر میشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بازپرداخت اصل و پرداخت سود علی الحساب اوراق مشارکت حسب مورد توسط دولت (در مورد‬
‫اوراق مشارکت طرح های عمرانی) یاتوسط بانک عامل (در مورد سایر انواع اوراق مشارکت)‬
‫تضمین می شود و به این ترتیب خطر نکول در مورد هیچ یک از انواع آن وجود ندارد‪ ،‬در حالی که‬
‫این خطر در مورداوراق قرضه شرکت ها هست و در مواردی الزام حسابداری در پی دارد‪.‬‬
‫سیستم حسابداری ‪:‬‬
‫ناشران اوراق مشارکت که به صورت موسسه انتفاعی تشکیل و فعالیت می کنند برای آنکه‬
‫بتوانند گزارشهای مالی مربوط به اوراق مشارکت را تهیه و ارائه کنند باید سیستم حسابداری‬
‫متناسبی را طراحی و مستقر نمایند که عالوه بر نگهداری حساب های اوراق مشارکت بطور‬
‫مجزا‪ ،‬دارایی ها‪ ،‬بدهی ها و سایر حقوق و تعهدات ناشی از اوراق مشارکت را در حساب‬
‫های ناشر به نحوی منعکس کند که صورت های مالی ناشر کلیه اطالعات مربوط به‬
‫وضعیت مالی‪ ،‬نتایج عملیات و جریان وجوه نقد شرکت و طرح موضوع اوراق مشارکت را‬
‫تؤاما نشان دهد‪.‬‬
‫درآمد طرح‪:‬‬
‫‪‬‬
‫درآمد اصلی طرح‪ :‬مبالغی است که از محل فروش یا واگذاری دارایی های‬
‫متشکله طرح به اشخاص ثالث یا به ناشر تحصیل شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درآمد جانبی طرح‪ :‬مبالغی است که ازمحل فروش یا واگذاری دارایی های‬
‫عملیاتی طرح یا از محل سود سپرده های بانکی و یا استفاده دیگران و ناشر از‬
‫دارایی های طرح تحصیل شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درآمد قطعی طرح‪ :‬شامل درآمدهای اصلی و جانبی است که تا تاریخ سر رسید‬
‫اوراق تحصیل شده است یا با انجام اصالحات مربوط به نقل و انتقال دارایی ها و‬
‫بدهی های طرح به ناشر به حساب های مزبور منظورمی شود‪.‬‬
‫مخارج طرح‪:‬‬
‫مبالغی است که برای اجرای طرح یا امکان پذیرکردن اجرای آن صرف می شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مخارج اصلی طرح‪ :‬مخارجی را شامل می شود که برای تحصیل اموال‪ ،‬تحصیل حقوق و امتیازات‪،‬‬
‫استفاده از خدمات مربوط به طرح‪ ،‬واقع شده است‪ .‬مخارج مربوط به تحصیل زمین‪ ،‬ساختمان‪ ،‬ماشین‬
‫آالت و ‪...‬‬
‫‪‬‬
‫مخارج جانبی طرح‪ :‬مخارجی را شامل می شود که برای تأمین شرایط الزم برای اجرای طرح واقع شده‬
‫است مخارج تحصیل داراییهای عملیاتی و موجودی ها‪ ،‬مخارج فروش دارایی ها‪ ،‬مخارج عمومی و‬
‫اداری و‪...‬‬
‫‪‬‬
‫مخارج مستقیم طرح‪ :‬مخارج اصلی یاجانبی است که رابطه مستقیم و روشنی (علت و معلولی) با اجرای‬
‫طرح دارد و یا شرایط الزم را برای اجرا یا اداره امور آن فراهم می آورد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مخارج غیر مستقیم‪ :‬مخارجی است که ازمنابع طرح یا منابع ناشر انجام شده و بخشی از آن بر اساس‬
‫ضابطه ای منطقی و به طورمنظم به طرح تسهیم و تخصیص داده می شود‪.‬‬
‫هزینه های طرح‬
‫شامل مخارج اصلی و جانبی طرح اعم ازمستقیم یا غیر مستقیم‬
‫است که تا تاریخ سر رسید اوراق واقع شده است‪.‬‬
‫مبالغ پرداختی و تعهدات جانبی ناشی از اعطای امتیازات پیش شده‬
‫تا زمان سر رسیداوراق مشارکت نیز جزء هزینه های طرح به‬
‫حساب می آید‪.‬‬
‫مخارج قبل از صدور و انتشار اوراق مشارکت‬
‫اجرای هر طرح مستلزم انجام مطالعات مقدماتی‪ ،‬امکان سنجی و مطالعات‬
‫تفصیلی‪ ،‬تهیه نقشه ها و تدوین گزارش توجیهی است‪ .‬در مورد طرح‬
‫موضوع اوراق مشارکت نیزلزوما چنین کاری قبل از صدور اوراق مشارکت‬
‫انجام و هزینه های مربوط از منابع مالی ناشر تأمین شده است‪ .‬مخارج فوق‬
‫را در صورتی جزو مخارج قابل احتساب طرح است که حائزضوابط شناخت‬
‫و مبانی اندازه گیری عناصر حسابداری طرح باشد‪ .‬در این مورد‪ ،‬منظور‬
‫بودن این مخارج در شمار مخارج پیش بینی شده در گزارش توجیهی طرح‬
‫شرط الزم است‪.‬‬
‫مخارج صدور و انتشار اوراق‬
‫صدور و انتشارات اوراق مشارکت مستلزم دادن آگهی و انجام‬
‫تبلیغات گسترده دررسانه ها و چاپ اوراق بر روی کاغذ‬
‫مخصوص چاپخانه ای معتبر در سیستم بانکی است‪.‬‬
‫رابطه مستقیم این مخارج با طرح و منظور بودن آن در شمار‬
‫مخارج پیش بینی شده در گزارش توجیهی شرط است‪.‬‬
‫دریافت وجوه حاصل از فروش اوراق‬
‫بعد از عرضه و فروش تمام اوراق توسط بانک عامل‪ ،‬با اجازه بانک‬
‫مرکزی‪ ،‬مبالغ حاصل به حساب ناشر قابل انتقال است‪.‬‬
‫ولی طبق مفاد قرارداد عاملیت قاعدتا ناشرمکلف می شود که وجوه حاصل به‬
‫حسابی در بانک عامل واریز‪ ،‬و برای تضامین مربوط مبالغی را به صورت‬
‫سپرده در حساب یا حساب های خاص در بانک عامل تودیع کند‪.‬‬
‫حسابداری مخارج‬
‫این مخارج ممکن است از منابع طرح یا از منابع ناشر تأمین شود‪ .‬همچنین‬
‫ممکن است مخارج به صورت نقدی یا نسیه انجام شود‪.‬‬
‫انجام مخارج از منابع طرح‬
‫کلیه مخارجی که از منابع طرح انجام می شود اعم ازاین که به صورت نقد یا‬
‫نسیه باشد باید در حساب های طرح و حساب های ناشر ثبت شود‪.‬‬
‫انجام مخارج از منابع ناشر‪:‬‬
‫کلیه مخارجی که از محل منابع ناشر برای طرح انجام میشود اعم از این که‬
‫به صورت نقد یا نسیه باشد باید در حساب های طرح و حساب های ناشرثبت‬
‫شود‪.‬‬
‫اگر ناشر کل سهم خود را در اجرای طرح تامین و پرداخت کرده باشد می‬
‫تواند مبالغ پرداختی را جزء مطالبات خود محسوب و بعدا از منابع طرح‬
‫برداشت کند در غیر این صورت مبالغ پرداختی در حسابها جزء آورده ناشر‬
‫منظور می شود‪.‬‬
‫برداشت ناشر از وجوه اوراق‬
‫اگر ناشر حداقل آورده خود را تامین ننموده باشد و یا با برداشت صورت گرفته‬
‫آورده وی از حداقل مقرر شده کمتر شود‪ ،‬مبلغ برداشت مازاد بر حداقل مقرر در‬
‫طرح باید در حساب جداگانه ای به عنوان بدهی ناشر در حسابهای طرح منعکس‬
‫شود‪.‬‬
‫اما اگر ناشر عالوه بر حداقل سهم خود‪ ،‬مبالغ دیگری را نیز برای طرح خرج کرده‬
‫باشد نحوه حسابداری آن به چگونگی ثبت مبالغ اضافی بستگی دارد‪.‬‬
‫در صورتی که ناشر مبالغ اضافی را جزء آورده خود محسوب کرده باشد مبلغ‬
‫برداشت باید در حساب های طرح از آن کسر شود‪ .‬اما در صورتی که مبالغ اضافی‬
‫را به عنوان مطالبات خود از طرح منظور کرده باشد مبلغ برداشت باید از مطالبات‬
‫مزبور کسر شود‪.‬‬
‫سود علی الحساب اوراق مشارکت‪:‬‬
‫طبق قانون و آیین نامه اجرایی مربوطه ‪ ،‬ناشرمکلف است سودهای علی الحساب‬
‫تحقق یافته را در سر رسیدهای مربوط پرداخت کند‪.‬‬
‫اگر سهم دارندگان اوراق مشارکت از سود قطعی طرح کمتر از سودعلی الحساب‬
‫دریافتی باشد ما به التفاوت قابل استرداد نیست‪ ،‬ولی در صورتی که سهم آنها از سود‬
‫قطعی طرح بیشتر از سود علی الحساب دریافتی باشد تفاوت باید ظرف مدت پنج ماه‬
‫از سر رسید اوراق از طرف ناشر و از طریق بانک عامل به تناسب مبلغ اسمی‬
‫ومدت به دارندگان اوراق پرداخت شود‪.‬‬
‫حسابداری درآمدهای طرح‬
‫چگونگی تحصیل درآمد از طرح های موضوع اوراق مشارکت به نوع طرح‬
‫بستگی دارد‪.‬‬
‫از لحاظ طرح‪ ،‬درآمد با انتقال دارایی های ایجاد شده به ناشر بر اساس قیمت‬
‫ارزیابی قابل شناسایی است‪.‬‬
‫درآمدهای جانبی طرح‬
‫عالوه بر درآمد اصلی‪ ،‬در طول اجرای طرح ممکن است درآمدهایی جانبی‬
‫برای طرح ایجاد شود که از جمله آنها می توان به سود سپرده های بانکی از‬
‫منابع طرح و استفاده اشخاص ثالث یا ناشر از دارایی های طرح و فروش‬
‫وانتقال دارایی های عملیاتی طرح اشاره کرد‪.‬‬
‫تهیه و ارائه گزارش های مالی میان دوره ای‬
‫‪ ‬گزارش وضعیت مالی طرح‪ :‬که در آن منابع تامین طرح ودارایی ها و‬
‫سایر مصارف طرح به تفکیک آورده می شود‪.‬‬
‫‪ ‬گزارش عملکرد اجرایی طرح‪ :‬که در آن عملیات و مخارج انجام شده با‬
‫عملیات و مخارج پیش بینی شده مقایسه و به این ترتیب میزان پیشرفت‬
‫کاردر مقایسه با پیش بینی ها مشخص می شود‪.‬‬
‫تهیه و ارائه صورتهای مالی‬
‫‪‬‬
‫انجام اصالحات الزم در حسابها‬
‫‪‬‬
‫ارزیابی بخش فروش نرفته طرح دردست اجرا‪ ،‬موجودیها و داراییهای عملیاتی طرح‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تعیین وضعیت کمکهای دولت‬
‫‪‬‬
‫تهیه صورت سود و زیان طرح‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بستن حسابهای طرح‪.‬‬
‫‪‬‬
‫محاسبه و تسهیم سود طرح‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تهیه صورت تقسیم سود طرح‪.‬‬
‫انجام اصالحات الزم در حسابها‬
‫برای تعیین سود یا زیان طرح باید کلیه معامالت و عملیات مالی انجام شده تا‬
‫تاریخ سررسید اوراق در حسابها ثبت و اصالحات الزم تعیین و ثبت‬
‫درآمدهای تحقق یافته و هزینه های پرداختنی صورت گیرد‪.‬‬
‫ارزیابی طرح در دست اجرا‪ ،‬موجودیها و داراییهای عملیاتی‬
‫در سررسید اوراق باید تمام یا بخشی از طرح که فروخته یا قبال به ناشر‬
‫منتقل نشده است و همچنین‪ ،‬موجودیهای مصرف نشده و داراییهای عملیاتی‬
‫موجود به ارزش جاری ارزیابی به حساب ناشر منتقل و درآمد مربوط‪ ،‬حسب‬
‫مورد به عنوان درآمد اصلی یا جانبی شناسایی شود‪.‬‬
‫تهیه صورت سود و زیان طرح‬
‫نام کامل طرح موضوع اوراق مشارکت‬
‫نام کامل ناشر‬
‫دوره مالی گزارش‬
‫درآمدها شامل‪:‬‬
‫‪ ‬درآمد اصلی‬
‫‪ ‬درآمد جانبی‬
‫هزینه ها شامل‪:‬‬
‫مخارج اصلی‬
‫مخارج جانبی‬
‫بستن حساب های طرح‬
‫‪ .1‬پس از تهیه صورت سود و زیان‪ ،‬درآمدها و مخارج به حساب خالصه سود و زیان بسته‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .2‬پیش پرداختها‪ ،‬سپرده ها‪ ،‬مطالبات و موجودی های نقد به حساب ناشر منتقل وناشر در‬
‫ازای آن بدهکار شود‪.‬‬
‫‪ .3‬بدهیهای طرح شامل پیش دریافتهای درآمد‪ ،‬بدهی به اشخاص ثالث ‪ ،‬و سایر منابع تأمین‬
‫طرح به حساب ناشر منتقل و ناشر درازای آن بستانکار شود‪.‬‬
‫‪ .4‬تعهدات جانبی طرح ناشی از اعطای مزیتهای پیش بینی شده به دارندگان اوراق مشارکت‬
‫به حساب ناشر که ایفای این تعهدات را به عهده دارد بستانکار شود‪.‬‬
‫محاسبه و تسهیم سود طرح‬
‫‪‬‬
‫چنانچه اجرای طرح به زیان منجرشده باشد‪ ،‬کل زیان و همچنین سود علی الحساب تحقق یافته‬
‫باید به حساب ناشر منظورشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫چنانچه اجرای طرح به سود منجر شده باشد‪ ،‬سود قطعی حاصل باید به تناسب مبلغ و مدت‬
‫سرمایه گذاری بین ناشر و دارندگان اوراق تسهیم شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اگر سهم سود قطعی دارندگان اوراق کمتر از سود علی الحساب تحقق یافته باشد‪ ،‬ما به التفاوت‬
‫باید به حساب ناشر منظورشود و طبعا از بابت سود قطعی مبلغی مازاد بر سود علی الحساب‬
‫به دارندگان اوراق تعلق نمی گیرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اگر سهم سود قطعی دارندگان اوراق بیش از سود علی الحساب تحقق یافته باشد ما به التفاوت‬
‫به تناسب مبلغ ومدت اوراق منتشر شده بین دارندگان اوراق تسهیم شود‬
‫ارائه حسابهای اوراق مشارکت در صورتهای مالی ناشر‬
‫•‬
‫نحوه ارائه اوراق مشارکت در ترازنامه‬
‫•‬
‫نحوه ارائه طرح موضوع اوراق مشارکت در ترازنامه‬
‫•‬
‫اقالم تشکیل دهنده ارزش ثبت شده طرح‬
‫•‬
‫نحوه ارائه سایر حسابهای مرتبط با طرح در صورتهای مالی‬
‫نحوه ارائه اوراق مشارکت در ترازنامه‬
‫•‬
‫از نظر مبلغ اسمی‪ :‬اگر طرح موضوع اوراق مشارکت از لحاظ مبلغ با‬
‫اهمیت تلقی شود درشمار داراییهای جاری یا غیرجاری در ترازنامه ارائه‬
‫شود‪.‬‬
‫•‬
‫از نظر تاریخ سررسید‪ :‬اگر تاریخ سررسید اوراق از تاریخ ترازنامه بیش‬
‫از یکسال باشد جزء بدهیهای بلندمدت طبقه بندی و اگر کمتر از یکسال‬
‫باشد در شمار بدیهای جاری طبقه بندی می شود‪.‬‬
‫نحوه ارائه طرح موضوع اوراق مشارکت در ترازنامه‬
‫•‬
‫چنانچه هدف از اجرای طرح ایجاد دارایی به منظور فروش به مشتریان‬
‫باشد‪ :‬طرح در شمار داراییهای جاری منظور می شود‪.‬‬
‫•‬
‫اگرهدف از اجرای طرح ایجاد دارایی عملیاتی به منظور استفاده در تولید‬
‫یا عرض کاالهایا خدمات‪ ،‬یا اجاره به دیگران باشد‪ :‬در شمار اموال‪،‬‬
‫ماشین آالت وتجهیزات یا داراییهای ثابت مشهود محسوب می گردد‪.‬‬
‫حسابداری و گزارشگری مالی خرید اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫خرید اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫استرداد و فروش مجدد اوراق مشارکت خریداری‬
‫•‬
‫محاسبه و ثبت سود موجودی اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫سود قطعی و سایر مزایای اوراق مشارکت‬
‫خرید اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫خرید دست اول از بانک عامل‪ :‬برابر قانون و مقررات موجود‪ ،‬انتشار اوراق‬
‫مشارکت با صرف یا کسر ممکن نیست‪ ،‬خرید آن از بانک عامل همواره به قیمت‬
‫اسمی خواهد بود‪.‬‬
‫•‬
‫خرید دست دوم‪ :‬اوراق مشارکت در بورس اوراق بهادار تهران قابل معامله است‬
‫ولی هنوز این کار بطور رسمی آغاز نشده و در نتیجه بازار ثانویه ای برای‬
‫اوراق مشارکت وجود ندارد‪.‬‬
‫استرداد و فروش مجدد اوراق مشارکت خریداری‬
‫خریداران اوراق مشارکت ممکن است به دلیل نیاز به وجوه نقد‪ ،‬اوراق‬
‫خریداری را پیش از سررسید به بانک عامل مستردد و یا به اشخاص دیگری‬
‫بفروشند‪ .‬چنانچه اوراق مشارکت خریداری به قیمتی بیش تر یا کمتر از‬
‫ارزش ثبت شده آن بفروش برسد‪ ،‬ما به التفاوت باید به عنوان سود یا زیان‬
‫دوره ای که معامله در آن انجام شده شناسایی و ثبت شود‪.‬‬
‫محاسبه و ثبت سود موجودی اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫بازار ثانویه ای وجود ندارد‪ :‬ارزش اوراق همواره مساوی قیمت اسمی آن‬
‫در نظر گرفته می شود و چنانچه اوراق در معامله ای دست دوم به قیمت‬
‫باالتر خریداری شود مابه التفاوت‪ ،‬سود علی الحساب تعلق گرفته به آن‬
‫محسوب می شود‪.‬‬
‫•‬
‫بازار ثانویه ای رسمی وجود دارد‪ :‬افزایش قیمت آن در بازار تعیین می‬
‫شود و عالوه بر سود علی الحساب تحقق یافته‪ ،‬نرخ سود یک نوع اوراق‬
‫مشارکت در مقایسه با اوراق دیگر و سایر سرمایه گذاریها‪ ،‬و مزایای یک‬
‫ورقه موجب نوسان قیمت خواهد بود‪.‬‬
‫سود قطعی و سایر مزایای اوراق مشارکت‬
‫•‬
‫سود قطعی ‪ :‬سود مازاد بر سود علی الحساب در زمانی که قطعی می شود‬
‫مستقیما به عنوان درآمد دوره قابل شناسایی است‪.‬‬
‫•‬
‫سایر مزایا ‪ :‬مانند تخفیف مخصوص در خرید تولیدات طرح یا محصوالت‬
‫ناشر یا تبدیل اوراق به سهام ناشر_ آثار مالی این گونه امتیازات به عنوان‬
‫درآمد دوره ای شناسایی و ثبت می شود که امتیاز مربوط تحقق یافته است‪.‬‬