Transcript کنترل پنجم برای اندازه گیری bias

‫بررس ی تغذیه ای به روش تن سنجی‬
‫جمع آوری داده ها و مراحل طراحی پرسشنامه‬
‫دکتر فریبا کال هدوز‬
‫‪[email protected]‬‬
‫هدف از جمع آوری داده ها‬
‫بدست آوردن اطالعات‪:‬‬
‫– با بیشترین دقت‬
‫– به سریعترین روش ممكن‬
‫– وارزانترین روش ممكن‬
‫– با معتبرترین روش ممكن‬
‫روشهای جمع آوری اطالعات‬
‫• استفاده از اطالعات و مستندات موجود‬
‫• جمع آوری اطالعات جدید‬
‫– مشاهده‬
‫– مصاحبه‬
‫– پرسشنامه‬
‫روشهای مختلف جمع آوری داده ها با پرسشنامه‪:‬‬
‫‪ .1‬تکمیل پرسشنامه توام با مصاحبه‬
‫‪(a‬‬
‫‪(b‬‬
‫‪(c‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪(a‬‬
‫‪(b‬‬
‫‪(c‬‬
‫‪(d‬‬
‫‪(e‬‬
‫برای گروههای کم سواد مناسب است‬
‫به درک مفهوم پاسخ دهنده کمک میکند‬
‫زمان بر و هزینه بر است‬
‫تکمیل پرسشنامه بدون مصاحبه‬
‫برای افراد تحصیل کرده استفاده میشود‬
‫جلب اعتماد افراد مورد بررس ی مهم است‬
‫گاهی پرسشنامه به افراد داده میشود و یکی دو روز یا یک هفته بعد برای‬
‫جمع آوری مراجعه میشود‬
‫گاهی پرسشنامه برای افراد پست میشود‪ ،‬ممکن است ریزش در دریافت‬
‫پرسشنامه داشت‪ .‬معموال تلفنی پیگیری میشود‪.‬‬
‫گاهی تلفنی سئواالت پرسش میشود‬
‫عوامل موثر بر نتايج مصاحبه‬
‫مصاحبه كننده‬
‫مصاحبه شونده‬
‫محيط مصاحبه‬
‫شيوه مصاحبه‬
‫پرسشنامه‬
‫تفاوت بین فرم جمع آوري اطالعات با پرسشنامه‬
‫مزاياي پرسشنامه‬
‫– سرعت‬
‫– ارزان بودن‬
‫– وسعت اطالعات جمع آوري شده‬
‫معايب پرسشنامه‬
‫– افراد بي سواد‬
‫– پرشدن توسط فرد هدف يا ديگران‬
‫شيوه پر نمودن پرسشنامه‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫پستي‬
‫حضوري‬
‫اينترنتي‬
‫خود ايفا بودن يا نبودن پرسشنامه‬
‫مراحل طراحي پرسشنامه‬
‫تنظيم نمودار درختي موضوع‬
‫تهيه بانك سواالت‬
‫گزينش سواالت مهم‬
‫اعتبارسنجي و پايايي سنجي‬
‫تنظيم فرم نهايي پرسشنامه‬
‫مراحل طراحی پرسشنامه‬
‫تنظیم نمودار درختی موضوع‬
‫تسلط علمی‬
‫شیوه تدریس‬
‫نحوه بیان‬
‫زمان‪ ،‬مکان‪،‬‬
‫پذیرایی‬
‫ارزیابی کارگاه تن‬
‫سنجی‬
‫شیوه برگزاری‬
‫مراحل طراحی پرسشنامه‬
‫تهیه بانك سواالت‪ :‬تا حد امكان تعداد زیادی سوال طراحی گردد و سپس با استفاده از یك‬
‫سری روشهای علمی‪ ،‬مهمترین و معتبرترین سواالت از بانك گزینش شده و در پرسشنامه‬
‫نهایی وارد گردد‪.‬‬
‫گزینش سواالت مهم‪ :‬با استفاده از روشهای مفهومی و ذهنی مانند نظرخواهی از افراد صاحب‬
‫نظر یا انجام پایلوت و یا با روش های آماری و محاسباتی لیكرت‪ ،‬تورستون‪ ،‬گاتمن انجام‬
‫شود‪.‬‬
‫داده هایی اولیه که معموال گردآوری می شوند‬
‫اطالعات اولیه مربوط به کودک‬
‫– نام و نام خانوادگی کودک‬
‫– سن به ماه‬
‫– جنس‬
‫اطالعات اولیه مربوط به خانواده ی کودک‬
‫– نام و نام خانوادگی والدین‬
‫– بعد خانوار‬
‫– اطالعات اقتصادی و اجتماعی (شغل و تحصالت)‬
‫داده های اصلی در بررس ی های تغذیه ای‬
‫اطالعات آنتروپومتری‬
‫– وزن به کیلوگرم (گرد شده به نزدیکترین ‪ ۱۰۰‬گرم)‬
‫– قد به سانتیمتر (گرد شده به نزدیکترین میلیمتر)‬
‫– دور بازو (در قسمت میانی) بازو (‪)MuAC‬‬
‫اطالعات بالینی‬
‫– وجود یا فقدان ادم‬
‫اطالعات بهداشتی‪-‬تغذیه ای‬
‫ً‬
‫– وضعیت ایمن سازی بر علیه سرخک (و احتماال ب ث ژ)‬
‫– وضعیت مکمل یاری با ریز مغذیها به خصوص ویتامین ‪A‬‬
‫– پوشش برنامه های تغذیه ای‬
‫– اطالعات مربوط به ابتال به بیماریها‬
‫داده های اضافی را بر چه اساس ی باید انتخاب کرد؟‬
‫موارد مرگ و میر در خانواده‬
‫– افراد بزرگسال؟‬
‫– کودکان؟‬
‫سن و جنسیت هر یک از اعضا خانواده‬
‫قانون کلی‪:‬‬
‫داده ای جمع آوری نشود مگر آنکه واقعا هدفی از جمع آوری آن‬
‫داشته باشید‪.‬‬
13
‫نکاتی که باید در طراحی پرسشنامه مدنظر داشت‪:‬‬
‫• ذکر مقدمه و بیان هدف کلی در ابتدای پرسشنامه‬
‫• توجه به سیر منطقی سواالت در پرسشنامه‬
‫• شروع سواالت از مشخصات عمومی‬
‫• در نظر گرفتن سواالت کنترل‬
‫نکاتی که باید در طراحی پرسشنامه مدنظر داشت‪:‬‬
‫• توجه به جهت دهنده نبودن سواالت‬
‫• سعی در بکاربردن واژه هایی که برای همه معنای همسان دارند‬
‫•‬
‫استفاده از پرسش کوتاه و ساده در قالب جدول‬
‫•‬
‫مشخص نمودن محل کدگذاری در هر سوال‬
‫• توجه به مدت زمان الزم جهت تکمیل پرسشنامه‬
‫اعتبارسنجی و پایایی سنجی‪:‬‬
‫هیچ اندازه گیری خالی از خطا نیست ولی همه تالش میکنند‬
‫تحقیق را با دقت بیشتر انجام دهند‪.‬‬
‫دقت در اندازه گیری یعنی مقدار سنجیده شده چه میزان به واقعیت نزدیك است‪.‬‬
‫دقت در انداره گیری توسط دو شاخص تعیین میشود‪:‬‬
‫– روایی یا میزان صحت اطالعات ‪validity or accuracy‬‬
‫– پایایی (يا میزان ثبات در پاسخها) ‪reliability‬‬
‫قبل از بکارگیری ابزارهای اندازهگیری الزم است پژوهشگر از طریق علمی‪،‬‬
‫نسبت به روایی و پایایی آن اطمینان پیدا کند‪.‬‬
‫روایی یا میزان صحت اطالعات ‪validity or accuracy‬‬
‫• مقصود این است که آیا ابزار اندازهگیری موردنظر میتواند ویژگی و‬
‫خصوصیتی که ابزار برای آن طراحی شده است را اندازهگیری کند یا خیر؟‬
‫• مثال اندازه گیری فشارخون با یك دستگاه مچی كوچك؟‬
‫• پرسشنامهای که مثال برای سنجش میزان ویتامین آ دریافتی طراحی شده ؟‬
‫روایی یا میزان صحت اطالعات ‪validity or accuracy‬‬
‫پرسشنامه ای داراي روايي است كه براي اندازه‬
‫گیري آنچه مورد نظر است‪ ،‬كافي و مناسب‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫روایی یا میزان صحت اطالعات ‪Validity or accuracy‬‬
‫انواع اعتبار‪:‬‬
‫اعتبار ظاهري‬
‫‪face validity‬‬
‫اعتبار محتوا‬
‫‪content validity‬‬
‫اعتبار سازه اي‬
‫‪construct validity‬‬
‫اعتبار پيشگويي كننده‬
‫‪predictive validity‬‬
‫اعتبار ظاهری (‪)Face validity‬‬
‫• تعداد صفحات و تعداد سواالت‪ ،‬رنگ كاغذ‪ ،‬فونت مورد استفاده‪،‬‬
‫آرایش متن‬
‫• آیا ظاهر متن به صورتی هست که حواس پاسخ دهنده را جلب کند؟‬
‫‪20‬‬
‫اعتبار محتوا‪ :‬محتوای پرسشنامه در راستای هدف اصلی پژوهش است؟‬
‫•‬
‫آیا پاسخ دهنده همان برداشت را از سوال دارد که محقق مد نظر دارد؟‬
‫•‬
‫نمونه سواالت يك پرسشنامه تا چه حد معرف كل سواالت ممكن است؟‬
‫•‬
‫بكار بردن كلمات ملموس و مورد استفاده در فرهنگ مربوطه‪ ،‬دقت در استفاده نکردن‬
‫از كلمات منفی به صورت مكرر در جمله‬
‫• هر چه سواالت بيشتر باشد اعتبار محتوا نیز بيشتر ميشود‪.‬‬
‫• متاسفانه روش دقيق و عيني براي سنجش اين نوع اعتبار وجود ندارد‪.‬‬
‫اعتبار سازه ای (‪)Constructive validity‬‬
‫ساختار پرسشنامه با مفهوم انتزاعی موضوع تطبیق‬
‫دارد؟‬
‫رابطه بين نمرات دستياران با سال تحصيل آنها‬
‫رابطه بين نمرات امتحانات سرعتي با ضريب هوش ي دانش آموزان‬
‫رابطه بين نمرات نقاش ي دانش آموزان و قدرت تجسم سه بعدي آنها‬
‫‪22‬‬
‫اعتبار پیش بین یا (‪)predictive validity‬‬
‫پاسخهای داده شده تا چه میزان با نتایح آینده‬
‫همخوانی دارد؟‬
‫برای مثال در یك تحقیق‪ 882 ،‬مرد و زن به یك آزمون رغبت شغلی پاسخ گفته‬
‫اند‪ .‬آزمونی ها ‪ 12‬ساله بودند و در ‪ 19‬سالگی مجدد مورد بررس ی قرار‬
‫گرفتند‪ 51 .‬درصد به شغلی كه در آزمون انتخاب كرده بودند اشتغال‬
‫داشتند‪ .‬این داده ها اعبتار پیش بين این ابزار را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫پایایی (‪)Reliability‬‬
‫• آیا ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست‬
‫میدهد؟‬
‫• اگر پرسشنامه (ابزار اندازهگیری) را در یک فاصله زمانی کوتاه مجددا به‬
‫همان گروه از افراد بدهیم نتایج حاصل چقدر نزدیک به هم است؟‬
‫• برای اندازهگیری پایایی شاخص ی به نام ضریب پایایی استفاده میکنیم‪.‬‬
‫دامنه آن از صفر تا ‪ +1‬است‪ .‬ضریب پایایی صفر معرف نبود پایایی و‬
‫ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است‪.‬‬
‫پايايي (‪)reliability‬‬
‫پايايي به ثبات‪ ،‬اعتمادپذيري و تكرار پذيري‬
‫نتايج اشاره مي كند‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫روشهای محاسبه پایایی ‪:reliability‬‬
‫الف) اجراي دوباره آزمون )‪)Test – Retest‬‬
‫ب) روش موازي يا روش آزمونهاي همتا (‪)Equivalence‬‬
‫ج) روش تصنيف يا دونيمه کردن آزمون (‪)Split – half‬‬
‫د) روش کودر _ ريچاردسون ‪Kuder – Richardson‬‬
‫ه) روش آلفاي کرونباخ (‪)Cronbach Alpha‬‬
‫روش بازآزمايي (‪)test-retest‬‬
‫آسان است ولي مشكل!‬
‫نبايد ويژگي مورد نظر در طول زمان تغيیر نكند‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫فرمهاي موازي (‪)parallel tests‬‬
‫بايد دو فرم سوال به صورت هم زمان به افراد‬
‫ارايه شود‪.‬‬
‫سواالت بايد همسان باشند‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫دو نيمه كردن (‪)split-halves‬‬
‫سواالت يك پرسشنامه به دو نيمه تقسيم مي‬
‫شوند‪.‬‬
‫ً‬
‫معموال سواالت فرد و زوج جدا مي شوند‪.‬‬
‫همبستگي امتيازات دو دسته میزان پايايي را نشان‬
‫مي دهد‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫آلفاي كرونباخ‬
‫‪k   pq ‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪k 1 ‬‬
‫‪s ‬‬
‫‪ :k‬تعداد سواالت‬
‫‪ :p‬تعداد پاسخهاي همسان‬
‫‪ :q‬تعداد پاسخهاي متفاوت‬
‫‪ :s‬انحراف معيار نمره كلي آزمون‬
‫‪30‬‬
Validity or accuracy ‫ روایی یا میزان صحت اطالعات‬-1
Reliability ‫ پایایی يا میزان ثبات در پاسخها‬-2
Neither Valid nor Reliable
Valid & Reliable
Validity or accuracy ‫ روایی یا میزان صحت اطالعات‬-1
Reliability ‫ پایایی يا میزان ثبات در پاسخها‬-2
Neither Valid nor Reliable
Fairly Valid but not very Reliable
Reliable but not Valid
Valid & Reliable
‫کنترل کیفیت داده ها‬
‫ورود و کنترل داده ها‬
‫داده ها ممکن است با یکی از نرم افزارهای کامپیوتری ‪،Access ،Excel‬‬
‫‪ Epi‬و یا ‪ Nutrisurvey‬وارد شوند‪.‬‬
‫نرم افزار ‪ Excel‬می تواند اطالعات مربوط به حداکثر حدود ‪ ۶۵۳۵۵‬نفر را در‬
‫یک فایل وارد سازد‪ .‬هنگام ورود داده ها می توان براحتی در باالی هر ستون‬
‫نام مربوط به متغير دلخواه را نوشت و داده های آن متغير را در همان ستون‬
‫وارد نمود‪.‬‬
‫مهمترین اشکال در ورود اطالعات به کمک این نرم افزار‪ ،‬عدم امکان کنترل‬
‫محدوده تغييرات برای ورود داده هاست‪.‬‬
‫ورود و کنترل داده ها‬
‫در نرم افزارهای ‪Access‬و ‪ NutriSurvey‬محدودیتی برای ورود داده‬
‫وجود ندارد‪،‬‬
‫ضمنا می توان برای هر ستون از داده ها محدوده تغيیرات قابل قبول را تعریف‬
‫کرد و بنابراین هنگام ورود داده ها‪ ،‬مقادیر بیشتر یا کمتر از محدوده تعیین‬
‫شده را وارد نخواهد کرد‪.‬‬
‫کنترل و پاکسازی داده ها‬
‫قبل از تجزیه تحلیل الزم است هر اشتباهی در داده ها مشخص شده و تاحد‬
‫امکان تصحیح شود‪.‬‬
‫بخش ی از این کار در طی ثبت داده ها انجام می شود‪.‬‬
‫مفدار غیر معقول یا "خارج از محدوده" در طی ثبت داده ها در نرم افزار‬
‫‪ Nutrisurvey‬قرمز رنگ می شود‪.‬‬
‫قبل از ثبت داده ها‪ ،‬الزمست محدوده های غیر قابل قبول (خارج از محدوده) در‬
‫صفحه ‪ variable view‬تنظیم شوند‪.‬‬
‫کنترل و پاکسازی داده ها‬
‫نرم افزار ‪ Nutrisurvey‬ضمنا"معقول" بودن داده ها را براساس این‬
‫که در خارج از محدوده قابل قبول نباشند بررس ی می کند و اگر خارج از‬
‫محدوده باشند‪ ،‬آنها را در ‪ Microsoft Word‬لیست می کند‪.‬‬
‫این مقادیر باید با پرسشنامه اصلی ورود اطالعات دوباره مقایسه شوند و‬
‫هر اشتباهی در ثبت داده ها پیش آمده باشد‪ ،‬باید فورا تصحیح شود‪.‬‬
‫داده های ثبت نشده و يا گمشده‬
‫اگر قسمت های اساس ی اطالعات کودک گم شده و یا اصوال ثبت نشده باشد‪ ،‬این‬
‫امکان وجود نخواهد داشت که کودک در تجزیه تحلیل داده های تن سنجی قرار‬
‫بگیرد‪.‬‬
‫سن‪ :‬اگر اطالعات سن موجود نباشد‪ ،‬هنوز می توان شاخص "وزن برای قد " و کنترل‬
‫از نظر ادم را استفاده کرد؛ با این وجود باید مطمئن شوید که کودک برای تحقیق‬
‫واجد شرائط است (برای مثال در محدوده قد مورد نیاز ‪ ۶۵cm-۱۱۰cm‬قرار‬
‫دارد)‪.‬‬
‫داده های ثبت نشده و يا گمشده‬
‫جنسیت‪ :‬اگر اطالعات مربوط به جنسیت وجود نداشت‪ ،‬هنوز می توان "وزن برای قد"‬
‫و "ادم" را برآورد کرد‪ .‬اطالعات جمعیت مرجع در قد و وزن‪ ،‬برای ‪ ۲‬جنس اختالف‬
‫کمی دارد‪.‬‬
‫قد‪ :‬در نبود ”قد“ می توان "وزن برای سن" و "ادم" را برآورد کرد؛ زیرا هر کودک دارای‬
‫ادم‪ ،‬قطعا سوء تغذیه دارد‪.‬‬
‫وزن‪ :‬اگر اطالعات مربوط به وزن گم شود‪ ،‬هنوز کودک می تواند در تجزیه تحلیل "قد‬
‫برای سن" و وضعیت ادم قرار گیرد‪.‬‬
‫داده های خارج از محدوده مورد نياز‬
‫در اکثر تحقیقات تغذیه‪ ،‬کودکانی در سنین ‪ ۶ - ۵۹‬ماه یا کودکانی با قد ‪- ۱۱۰cm‬‬
‫‪ ۶۵‬مورد سنجش قرار می گیرند و کودکان خارج از این محدوده سنی و قدی‬
‫نباید وارد شوند‪.‬‬
‫نرم افزار ‪ Nutrisurvey‬برای مطالعات کودکان کمتر از ‪ ۶‬سال طراحی شده‪،‬‬
‫لذا این مقادیر سن و قد بطور پیش فرض در صفحه ‪ variable view‬نرم‬
‫افزار تنظیم شده اند‪.‬‬
‫داده های خارج از محدوده مورد نياز‬
‫پیش فرض این نرم افزار به این گونه است که هر کودکی که در محدوده‬
‫سنی صحیح قرار دارد‪ ،‬پذیرفته شود؛ ولو این که قد او خارج از‬
‫محدوده ‪ ۱۱۰-۶۵‬سانتی متر باشد‪.‬‬
‫هر کودکی خارج از محدوده سنی توسط برنامه عالمت دار می شود‪ .‬اگر سن‬
‫در محدوده قابل قبول بوده و کودک ادم داشته باشد‪ ،‬هنوز می توان‬
‫داده های او را وارد نمود‪.‬‬
‫محدوده قد قابل پذیرش را می توان در صفحه ‪variable view‬‬
‫تعریف کرد تا نسبت به مقادیر غير قابل قبول هشدار دهد‪.‬‬
‫اصالح نهایی داده های تن سنجی‬
‫در پایان ورود داده ها بهتر است جدول فراوانی متغیرهای مختلف آماده شده و‬
‫مورد بررس ی قرار گیرند‪.‬‬
‫از آنجا که بطور معمول فقط کودکان محدودی دارای اسکور‪-‬زد وزن برای قد‬
‫(‪ )WHZ‬کمتر از ‪ -۵‬و یا بیشتر از ‪ ۳‬هستند‪ ،‬لذا الزم است داده های مربوط‬
‫به چنین کودکانی کنترل شوند‪.‬‬
‫اصالح نهایی داده های تن سنجی‬
‫از طرف دیگر‪ ،‬ممکنست داده های کودکانی اشتباه وارد رایانه شود‪ ،‬ولی‬
‫نتایج مربوط به آنها خارج از محدوده معمول نباشد‪.‬‬
‫چنین اشتباهاتی به تغییر در مقدار "انحراف از معیار" مربوط به متغیرهای‬
‫تن سنجی منجر می شود‪.‬‬
‫در یک بررس ی با نمونه کافی از جمعیت نرمال‪ ،‬انحراف معیار بین‬
‫‪( ۰/ ۸ – ۱/ ۲‬ودر ‪ ۸۰%‬موارد حتی بین ‪ )۰/ ۹ – ۱/۱‬قرار می گیرند‪ ،‬لذا‬
‫درصورت وجود میانگین و انحراف معیار غیرعادی هرمتغیر‪ ،‬داده های‬
‫خام مجددا مورد بازبینی قرار گیرند‪.‬‬
‫اصالح نهایی داده های تن سنجی‬
‫از نظر آماری‪ ،‬تنها حدود ‪ ۲/۵‬کودک از مجموع ‪ ۹۰۰‬کودک مورد بررس ی‪ ،‬خارج‬
‫از محدوده ‪ ۳±‬واحد ‪ z-scores‬میانگين قرار خواهند گرفت‪.‬‬
‫ضمنا فقط حدود یک نفر از ‪ ۲۰۰۰‬کودک مورد بررس ی خارج از ‪ ± ۳/۵‬واحد‬
‫‪ z-scores‬از میانگين قرار می گيرند‪.‬‬
‫چنانچه پس از محاسبات اولیه‪ ،‬احتمال غلط بودن داده ها بیشتر از صحیح‬
‫بودن آن ها باشد‪ ،‬بهتر است اندازه گيری ها و داده ها و ورود اطالعات به‬
‫کامپیوتر مجددا کنترل شوند‪.‬‬
‫نرم افزار ‪ Nutrisurvey‬به همين دلیل‪ ،‬کودکان دارای مقادیر داده که بين‬
‫‪ -۳‬تا ‪ +۳‬انحراف معیار را در محدوده معقول قرار می دهد‪.‬‬
‫تورش یا سوگیری‬
‫‪Bias‬‬
‫منابع تورش در نمونه گیری‬
‫خطای يادآوری‬
‫خطای تقويمی‬
‫گرد کردن اعداد به صفر و پنج‬
‫حساسيت نسبت به گزارش فوت افراد خانواده‬
‫گمراه کردن عمدی‬
‫ترجمه نادرست‬
‫خطای مصاحبه کننده‬
‫خطای ثبت داده ها‬
‫خطای تجزيه و تحليل‬
‫کنترل ‪ bias‬در ‪Nutrisurvey‬‬
‫‪bias‬هنگامی اتفاق می افتد که گروه به اندازه کافی آموزش ندیده و یا نظارت نشده‬
‫باشند و یا این که تجهيزات اندازه گيری معیوب باشند‪.‬‬
‫بهترین راه برای جلوگيری از ‪ bias‬در اندازه گيری‪ ،‬این است که افراد پرسشگر دوره‬
‫آموزش ی کاملی دیده و مورد نظارت دقیق باشند و کنترل های دقیق انجام شود تا از‬
‫کیفیت تجهيزات مطمئن شوند‪.‬‬
‫ناظران باید فرم های جمع آوری داده ها را در آخر هر روز کنترل کنند تا ببینند که آیا‬
‫‪ WHZ‬در محدوده معقول است و ‪ edema‬واقع بینانه گزارش شده است یا‬
‫خير‪.‬‬
‫بعد از جمع آوری داده ها‪ ،‬روش های مفید زیادی برای کنترل کیفیت داده های جمع‬
‫آوری شده تن سنجی در طی ارزیابی تغذیه وجود دارد‪.‬‬
‫کنترل اول برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫اولین روش کنترل توزیع آخرین عدد اعشاری قد و وزن است‬
‫این کار نشان می دهد که آیا پرسشگرها قدها و وزن ها را به ترتیب به نزدیکترین‬
‫سانتیمتر و کیلوگرم گرد کرده اند یا خیر‪.‬‬
‫این پدیده "ترجیح عددی" (‪ )digit preference‬نامیده می شود‪.‬‬
‫‪ Nutrisurvey‬به طور خودکار داده ها را برای ترجیح عددی امتحان می کند‪ .‬به‬
‫عالوه‪ ،‬این ترجیح عددی را برای هر یک از گروه ها امتحان می کند‪.‬‬
‫ممکن است یک گروه عالقمند به گردکردن داده ها بوده و یا به طور نامناسبی‬
‫آموزش دیده یا نظارت شده باشند‪.‬‬
‫سپس باید داده ها آزمایش شوند تا مشخص شود که اگر داده ها از آن گروه حذف‬
‫شوند‪ ،‬تفاوت اساس ی وجود خواهد داشت یا نه‪.‬‬
‫کنترل دوم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫•‬
‫انحراف معیار ‪z-scores‬مربوط به ‪( WFH‬یا ‪WH‬یعنی وزن برای قد) و‬
‫‪( HFA‬یا ‪HA‬یعنی وزن برای سن) باید امتحان شود‪.‬‬
‫•‬
‫اگر انحراف معیار باال باشد (باالی ‪ )۱۲‬این احتمال دارد که مقادیر نهایی و مقادیر‬
‫بیشتر از ‪ z-scores ۳±‬از میانگین‪ ،‬زیاد وجود داشته باشد‪.‬‬
‫•‬
‫‪ Nutrisurvey‬نه تنها انحراف معیار را برای کل تحقیق امتحان می کند بلکه‬
‫انحراف معیار برای اندازه گیری هر گروه و تعداد مقادیر نهایی برای هر گروه را‬
‫محاسبه می کند‪.‬‬
‫کنترل دوم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫سپس انحراف معیار و شیوع سوء تغذیه می تواند با حذف داده ها از یک گروه‬
‫امتحان شود‪.‬‬
‫مقایسه داده ها همراه و بدون نتایج آن گروه مشخص‪ ،‬می تواند تعيین کند که‬
‫آیا تفاوت اساس ی وجود دارد یا خیر‪.‬‬
‫هرگونه مشکلی باید گزارش شود‪.‬‬
‫کنترل سوم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫اندازه گيری های آماری دیگری وجود دارند که بر روی داده ها و نتایج هر گروه محاسبه‬
‫شوند‪.‬‬
‫اول چولگی (‪ )Skewness‬منحنی نرمال مربوط به هر متغير است‪ ،‬که حدی را اندازه‬
‫می گيرد که نتایج متقارن هستند‪.‬‬
‫مقدار چولگی باید بين ‪ ۱‬و ‪ -۱‬قرار داشته باشد‪.‬‬
‫اندازه های کشیدگی اگر دنباله خیلی بلند (کاله مکزیکی) یا خیلی کوتاه (پودینگ شکل)‬
‫باشد نيز‪ ،‬باید بين همين محدوده ‪ ۱‬و ‪ -۱‬قرار گيرد‪ .‬این اندازه ها همچنين باید برای‬
‫هر گروه محاسبه شود‪.‬‬
‫اگر کنترل های پراکندگی نشان دهنده هر گونه داده غير عادی باشند؛ تحقیق ممکن‬
‫است با خطا در نمونه گيری همراه باشد و یا درکل نتایج غيرمعتبر شود‪.‬‬
‫کنترل چهارم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫کنترل دیگری وجود دارد که می تواند با تحقیق در خوشه ها انجام شود‪.‬‬
‫وقتی تعداد افراد الغر در هر خوشه محاسبه شدند‪ ،‬این تعداد در هر خوشه باید از‬
‫پراکندگی آماری خاص ی تبعیت کنند که توزیع پوآسون (‪ )poisson‬نامیده می شود‪.‬‬
‫نرم افزار ‪ Nutrisurvey‬بررس ی می کند که آیا تعداد کودکان دارای مقادیر خیلی کم‬
‫یا خیلی زیاد (مثل قد کوتاه و یا وزن کم یا زیاد) از توزیع پوآسون پيروی می کنند یا‬
‫نه؟‬
‫توزیع نامناسب اغلب به خاطر طراحی نامناسب تحقیق و انتخاب غير اتفاقی روستاها‬
‫برای تعیين خوشه ها‪ ،‬انتخاب سوگيرانه خانه ها در برخی مناطق‪ ،‬نا همگنی زیاد در‬
‫جمعیت مورد تحقیق به وجود می آید‪.‬‬
‫کنترل پنجم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫هنگام بررس ی بسیاری از تحقیقات مشخص می شود که خوشه های جمعیتی‬
‫دارای ادم‪ ،‬دارای توزیع پوآسون نیستند؛ در حالی که اگر جمعیت مورد‬
‫مطالعه در آنها به طور مساوی آسیب پذیر بودند‪ ،‬بایستی از توزیع پوآسون‬
‫تبعیت شده بود‪.‬‬
‫در واقع‪ ،‬ادم داشتن از پراکندگی "‪ "negative binomial‬تبعیت می کند؛‬
‫بدین معنی که بعض ی از کودکان مورد بررس ی ادم داشته و برخی دیگر از آنها‬
‫ادم نداشته اند‪.‬‬
‫این اثر طراحی ناش ی از پراکندگی کودکان دارای ادم در این مطالعات آنقدر‬
‫شدید است که حتی اثری بیشتر از الغر بودن واقعی کودکان داشته و به این‬
‫ترتیب محاسبه "بازه اطمینان" (‪ )Confidence Intervals‬را برای‬
‫سوءتغذیه شدید پیچیده می کند‪.‬‬
‫کنترل ششم برای اندازه گیری ‪bias‬‬
‫اگر هنگام جمع آوری داده ها و ورود آنها به رایانه هیچ ترجیح عددی وجود‬
‫نداشته باشد (مثال اعداد به نزدیکترین نیم گرد نشده باشند‪ ،‬انحراف معیار‬
‫بين ‪ ۰/۸‬و ‪ ۲ /۱‬خواهد بود‪.‬‬
‫در این حال‪ ،‬مقادیر چولگی (‪ )Skewness‬و کشیدگی (‪ )Kurtosis‬در‬
‫محدوده ‪ ۱‬و ‪ -۱‬جای می گيرند و توزیع الغری در جمعیت مورد مطالعه‪ ،‬از‬
‫توزیع پوآسون پيروی می کند‪.‬‬
‫دراین صورت می توان مطمئن بود که تحقیق به صورت صحیح سازمان یافته‬
‫است و نمونه های انتخابی نماینده واقعی جمعیت مورد مطالعه هستند و‬
‫به این ترتیب می توان به نتایج اطمینان کرد‪.‬‬
‫مخدوش کننده ها‬
56
‫مخدوش كننده یا ‪Confounders‬‬
‫يک ارتباط واقعي رو مي بينيم و فکر مي كنيم رابطه‬
‫علت و معلولي بوده‪.‬‬
‫در حالي كه ممكنه نباشه؟!‬
‫مخدوش كننده‬
A
Associated, But not result
Of A
B
X
Known
Risk factor
‫مخدوش كننده‬
A. causal
Coffee
pancreatic cancer
( observed association )
B. Due to confounding
Coffee
pancreatic cancer
( observed association )
smoking
‫گاتمن ‪-‬استوفر‬
‫• در فعاليتهاى دوران بعد از جنگ در امريکا به رهبرى روزولت شرکت‬
‫داشت و بررس یهاى متعددى را درباره ی نگرشهاى سربازان و ساير‬
‫زمينههاى مرتبط با جنگ به انجام رساند‬
‫• مثال گرايش افرادى نسبت به افراد گروه اجتماعى ديگرى سنجيده شود‪.‬‬
‫• اقدام به طراحى تعدادى عبارت بنمايد بهنحوىکه از ترتيب منطقى افزايش‬
‫يا کاهش تدريجى گرايش مثبت و منفى برخوردار باشد‪.‬‬
‫گاتمن ‪-‬استوفر‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫حاضرم از طريق ازدواج با او نسبت فاميلى داشته باشم ‪.‬‬
‫خير‬
‫بلى‬
‫حاضرم او را به عنوان همبازى در تيم خود بپذيرم ‪.‬‬
‫خير‬
‫بلى‬
‫حاضرم به عنوان همسايه در يک محله با او زندگى کنم‬
‫خير‬
‫بلى‬
‫حاضرم به عنوان يک همکار در اداره با او کار کنم ‪.‬‬
‫خير‬
‫بلى‬
‫حاضرم به عنوان ميهمان او را در شهرم بپذيرم ‪.‬‬
‫خير‬
‫بلى‬
‫‪۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫همبازى‬
‫ازدواج‬
‫بل‬
‫ى‬
‫‪۱‬‬
‫‪۳‬‬
‫خير‬
‫‪x‬‬
‫بل‬
‫ى‬
‫‪۴‬‬
‫همکار ادارى‬
‫همسايگى‬
‫خير‬
‫بل‬
‫ى‬
‫‪۵‬‬
‫خير‬
‫بل‬
‫ى‬
‫خير‬
‫ميهمان در شهر‬
‫بل‬
‫ى‬
‫مجموع‬
‫نمرات‬
‫خير‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۵‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪۵‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫انواع سواالت پرسشنامه‬
‫•‬
‫باز‬
‫‪open‬‬
‫•‬
‫بسته‬
‫‪close‬‬
‫•‬
‫نيمه باز‬
‫‪semi-open‬‬
‫•‬
‫جور كردندي‬
‫•‬
‫رتبه گذاري ‪rank list‬‬
‫‪matching‬‬
‫روشهاي جمع آوري اطالعات‬