Transcript فصل-نهم-گزارشگری

‫فصل نهم حسابداري دولتي‬
‫پشرفته‬
‫گزراشگري مالي‬
‫‪Company Name‬‬
‫استاد محترم‪:‬آقای‬
‫دكترمحمدزاده‬
‫فهرست مطالب ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مقدمه‬
‫تعریف دارایی سرمایه ای‬
‫نگهداری حساب و گزارشگری دارایی سرمایه ای و بدهی های بلند مدت‬
‫طبقه بندی داراییهای سرمایه ای‬
‫گزارشگری مالی‬
‫صورتهای مالی حسابهای مستقل‬
‫صورتهای مالی جامع دستگاههای اجرایی‬
‫خالصه و نتیجه گیری‬
‫مقدمه‬
‫گزارشهای مالی یکی از ابزارهای کلیدی ایفای‬
‫مسئولیت پاسخگوئی مالی است‪.‬‬
‫تنظیم و انتشار گزارشهای مالی توسط دولت‪:‬‬
‫‪ ‬کمک به ایفای مسئولیت پاسخگویی‬
‫‪ ‬ارزیابی مسئولیت پاسخگویی توسط شهروندان و‬
‫نمایندگان قانونی آنان‬
‫گزارشهای مالی اغلب کشورهای پیشرفته تا اواخر قرن‬
‫بیستم عمدتا برایفای مسئولیت پاسخگوئی مالی تاکید داشتند‬
‫‪ .‬در آستانه ورود به قرن بیست و یکم تحوالت در خور‬
‫مالحظه ای در حسابداری و گزارشگری مالی دولتی ایجاد‬
‫گردید تا محتوای این قبیل گزارشها بتوانند بخشی از‬
‫اطالعات مورد نیاز برای ایفای مسئولیت پاسخگوئی‬
‫عملیاتی را نیز فراهم کنند‪( .‬مانند انتشاربیانیه ‪)34‬‬
‫نظام حسابداری دولتی اطالعات مالی مورد نیاز را فراهم‬
‫و از طریق گزارشهای مالی جامع ساالنه منتشر می نماید‪.‬‬
‫قبل از بیانیه ‪ :34‬معیار اندازه گیری‬
‫مبنای حسابداری‬
‫جریان منابع مالی‬
‫تعهدی تعدیل شده‬
‫طبق بیانیه ‪ : 34‬معیار اندازه گیری‬
‫مبنای حسابداری‬
‫جریان منابع اقتصادی‬
‫تعهدی کامل‬
‫در بیانیه ‪ 34‬دارائیهای سرمایه ای و بدهیهای بلند مدت عمومی فعالیت های‬
‫غیر بازرگانی را در صورتحساب جدیدی تحت عنوان خالص دارائیها‬
‫منعکس و استهالک ساالنه آنها نیز محاسبه ودر صورتحسابی با عنوان‬
‫صورت حساب فعالیت ها درج می گردد‪.‬‬
‫تعريف دارائيهای سرمايه ای‬
‫منابع اقتصادی‬
‫وجه اشتراک دارائیها‬
‫حقو ق مالی‬
‫باتوجه به تعریف ‪،‬در مورد داراییهای سرما یه ای ‪،‬کلیه‬
‫داراییهایی که بیش از یکسال عمرمفیددارندمشمول تعریف‬
‫داراییهای سرمایه ای است‪.‬به بیان دیگر کلیه داراییهایی که بیش‬
‫از یکسال عمر مفید دارندباید از محل اعتبارات حساب مستقل‬
‫وجوه تملک داراییهای سرمایه ای تامین مالی و خریداری شوند‬
‫و در هنگام خرید نیز به حساب مخارج همان حساب مستقل‬
‫منظور شوند‪.‬‬
‫‪ ‬در واحد های انتفاعی هدف تولید جریانات نقدی خا لص‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ ‬در واحدهای غیر انتفاعی و دولتی هدف ارائه خدمت است‪.‬‬
‫‪ ‬بسته به اینکه چه هدفی مد نظر است دارائیها می توانند‬
‫ارزشهای متنوعی از قبیل ارزش استفاده یا تولید و یا ارزش‬
‫در مبادله و یا در مورد دارائیهای زیست محیطی و یا با‬
‫ماهیت فرهنگی ارزش غیرمالی داشته باشند‪.‬‬
‫حقوق بر اموال‬
‫حقوق ناشی از قیومیت‬
‫حقوق استفاده از موضوع دارائی‬
‫حقوق واگذاری‬
‫ویلیام واتر مفهوم دارائی را از منظر ” تئوري وجوه "مورد بررسی قرارداده و‬
‫اعتقاد دارد که هدف از ایجاد یک حساب مستقل تحقق هدف یا اهداف‬
‫معینی است‪ .‬بدین معنی که مقداری منابع مالی در قالب یک حساب مستقل‬
‫برای تحقق هدف یا اهداف خاصی تخصیص می یابد به همین دلیل خدمات‬
‫قابل تصور وتجسم در یک دارائی اهمیت دارد‪ .‬بنابراین می توان چنین‬
‫نتیجه گرفت که مفهوم خدمت در مورد دارائی در مرکز ثقل تئوری وجوه‬
‫قراردارد‪.‬‬
‫ویژگی دارایی ‪:‬‬
‫‪ ‬خدمات بالقوه یا منافع آتی‬
‫‪ ‬تحت کنترل بودن آن توسط یک واحد‬
‫‪ ‬ایجاد یا تحصیل براثرمعامالت ورویدادهای گذشته‬
‫در بند ‪94‬استاندارد استرالیا مقرر گردیده که در موسسات‬
‫غیر انتفاعی خدمات بالقوه یا منافع اقتصادی آتی مشابه‬
‫موسسات انتفاعی برای فراهم نمودن کاال با خدمت در‬
‫جهت تحقق اهداف موسسه قرار می گیرند‪ .‬فراهم نمودن‬
‫کاال یا خدمات ممکن است الزاما منجر به تولید جریانهای‬
‫نقدی خالص نشود لیکن این بدان معنی نیست که استفاده‬
‫این قبیل موسسات از دارائیها را زیر سوال ببرد ‪.‬‬
‫در بند ‪ 96‬نیز تاکید شده است که تعریف دارایی به خدمات و‬
‫منافع واقعی بر می گردد نه منبع یک شیئ یا حق ‪ .‬بدون‬
‫خدمات بالقوه یا منافع اقتصادی آتی یک شیء یا حق‬
‫خدمت یا نفعی عاید موسسه نمی کند لذا به عنوان دارائی‬
‫شناسایی نمی شود‪.‬‬
‫تعاريف دارائی طبق ماده ‪ 77‬قانون تنظيم بخشی از‬
‫مقررات مالی دولت مصوب بهمن ‪1380‬‬
‫بر طبق شكل زیر‬
‫دارایی سرمایه ای‬
‫دارائی های‬
‫ثابت‬
‫دارائی تولید‬
‫شده‬
‫دارائی تولید‬
‫نشده‬
‫موجودی‬
‫انبار‬
‫زمین و ذخائر‬
‫معدنی‬
‫اقالم گرانبها‬
‫نگهداری حساب و گزارشگری دارائيهای سرمايه ای‬
‫‪.1‬روش منظورنمودن قیمت تمام شده دارایی به حساب هزینه‬
‫‪.2‬روش منظور نمودن قیمت تمام شده دارایی به حساب‬
‫ترازنامه ای داراییهای ثابت‬
‫‪.3‬روش منظور نمودن قیمت تمام شده به حساب هزینه از یک‬
‫سو و انعکاس دارایی ثابت در ترازنامه از سوی دیگر‬
‫‪.4‬روش ثبت دارایی درگروه حساب داراییهای ثابت عمومی‬
‫‪.5‬روش ثبت دارایی سرمایه ای بر اساس بیانیه ‪34‬هیأت‬
‫استانداردهای حسابداری دولتی‬
‫‪.1‬روش منظورنمودن قيمت تمام شده دارايی به حساب هزينه‬
‫این روش ساده ترین روش می باشد‪.‬داراییهای سرمایه‬
‫ای به محض خرید به حساب مخارج منظور و از‬
‫انعکاس این قبیل داراییها در گزارشهای مالی ساالنه‬
‫خودداری می شود‪.‬مشخصات اموال خریداری شده از‬
‫محل اعتبارات هزینه ای و تملک داراییهای سرمایه ای‬
‫رابه صورت آماری در دفاتر اموال ثبت می نماید‪.‬‬
‫‪.2‬روش منظور نمودن قيمت تمام شده دارايی به حساب ترازنامه‬
‫ای داراييهای ثابت‬
‫در روش دوم قیمت تمام شده داراییهای سرمایه ای‬
‫عمومی در حسابهای ترازنامه ای ثبت و در ترازنامه‬
‫تحت عنوان داراییهای سرمایه ای منعکس می گردد‪.‬به‬
‫منظورتعیین قیمت تمام شده برنامه های اجرا شده و‬
‫خدمات ارئه شده توسط سازمان دولتی برای داراییهای‬
‫مذکور ذخیره استهالک نیز در حسابها منظور می‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪.3‬روش منظور نمودن قيمت تمام شده به حساب هزينه از يک‬
‫سو و انعکاس دارايی ثابت در ترازنامه از سوی ديگر‬
‫دفاتر حساب مستقل‬
‫هزینه‬
‫بانک (ح پرداختنی)‬
‫*****‬
‫****‬
‫****‬
‫دارائیهای سرمایه ای‬
‫حساب مازاد تخصیص نیافته ****‬
‫در زمان تقلیل ارزش دارائی ‪:‬‬
‫*****‬
‫حساب مازاد تخصیص نیافته‬
‫دارائیهای سرمایه ای *****‬
‫‪ ‬دراین روش ‪،‬بهای تمام شده داراییهای سرما یه ای در دوره خریدبا‬
‫استفاده ازمبنای حسابداری نقدی در صورت حساب درآمدها و هزینه‬
‫ها و با استفاده از مبنای تعهدی در ترازنامه سازمان دولتی منعکس می‬
‫شود‪.‬‬
‫و همچنین امکان ثبت هزینه استهالک وجود ندارد زیرا تمام قیمت‬
‫تمام شده داراییهای سرما یه ای در دوره خرید به حساب هزینه‬
‫منظور می شود‪.‬‬
‫‪.4‬روش ثبت دارایی درگروه حساب داراییهای‬
‫ثابت عمومی‬
‫دفاتر حساب مستقل‪:‬‬
‫هزینه‬
‫بانک (ح پرداختنی)‬
‫دفاترحساب دارائیهای سرمایه ای عمومی ‪:‬‬
‫*****‬
‫****‬
‫دارائیهای سرمایه ای‬
‫****‬
‫سرمایه گذاری در دارایی های سرمایه ای‬
‫*****‬
‫در این روش فقط حساب داراییهای سرما یه ای عمومی که از محل منابع مالی حسابهای مستقل‬
‫وجوه دولتی خریداری می شوند به این ترتیب نگهداری می شود‪،‬لیکن نحوه نگهداری حساب‬
‫داراییهای سرمایه ای سایر حسابهای مستقل نظیر وجوه شرکتهای دولتی ‪،‬مشابه موسسات انتفاعی‬
‫می باشد‪.‬‬
‫‪.5‬روش ثبت دارايی سرمايه ای بر اساس بيانيه ‪34‬هيأت‬
‫استانداردهای حسابداری دولتی‬
‫در این بیانیه ای مقررگردیده است که دارائیهای سرمایه ای‬
‫که از محل منابع مالی هر حساب مستقل وجوه دولتی‬
‫مورد استفاده قرار می گیرند در همان حساب مستقل به‬
‫حساب مخارج منظور گردند ولی بهای تمام شده این قبیل‬
‫دارائیها در هنگام گزارشهای مالی دولت در صورتحساب‬
‫خالص دارائیها و استهالک ساالنه آن در صورتحساب‬
‫فعالیتها منعکس و منظور شود ‪.‬‬
‫داليل نظری ‪GASB‬‬
‫برای انعکاس دوگانه دارائيهای سرمايه ای‬
‫‪)1‬تاکید صورتهای مالی مستقل وجوه دولتی بر گزارش جریان منابع مالی شامل ورود‬
‫منابع مالی و خروج منابع مالی و موجودی منابع مالی جاری‪.‬‬
‫که برای مقاصد زیر استفاده می شود‪:‬‬
‫الف) منابع و مصارف و موجودی دارائیهای مالی‬
‫ب )حصول اطمینان از رعایت قوانین و مقررات و محدودیتهای بودجه ای‬
‫ج) مقایسه نتایج مالی واقعی با بودجه مصوب‬
‫د) مانده وجوه مصرف نشده‬
‫‪)2‬تاکید صورتهای مالی جامع دولت بر گزارش نتایج عملیات ووضعیت مالی دولت به‬
‫عنوان یک واحد اقتصادی‬
‫‪)3‬استفاده کنندگان از صورتهای مالی جامع دولت که اطالعات‬
‫مشروحه زیر را کسب می نمایند‪:‬‬
‫الف) نتایج عملیات شامل بهای تمام شده خدمات‬
‫ب) نحوه تامین منابع مالی فعالیتهای دوره جاری‬
‫ج) وضعیت مالی شامل دارائیهای مالی و سرمایه ای و بدهیهای‬
‫جاری و بلند مدت‬
‫د) ارزیابی کارائی و اثر بخشی و صرفه های اقتصادی عملیات‬
‫دولت‬
‫ه ) تاثیر عملیات دوره مالی بروضعیت و شرایط مالی‬
‫و) حدود رعایت حقوق بین دوره ای‬
‫بيانيه ‪GASB 34‬‬
‫در نتیجه یکبار بهای تمام شده دارائی سرمایه ای را در‬
‫دفاتر حسابداری حسا ب مستقل تامین کننده منابع مالی‬
‫مورد نیاز برای خرید یا احداث دارائی سرمایه ای ثبت‬
‫ودر صورتهای مالی این حساب مستقل به عنوان‬
‫مخارج منعکس می گرددو یکبار دیگر اطالعات بهای‬
‫تمام شده دارائی سرمایه ای و استهالک مربوط برای‬
‫انعکاس در صورتهای مالی یکپارچه دولت یا واحدهای‬
‫تابعه نگهداری و منعکس شود‪.‬‬
‫توصيه های درمورد نگهداری حساب دارائيهای سرمايه ای خريداری شده و‬
‫استهالک انباشته آنها‬
‫‪)1‬برای نگهداری اطالعات الزم در مورد بهای تمام شده دارائی‬
‫های سرمایه ای از کاربرگی جداگانه استفاده شود‪.‬این کاربرگ‬
‫صرفا جهت تعد یل اطالعات استفاده می شود‪.‬‬
‫‪)2‬اختصاص یک دفترجداگانه جهت اطالعات تکمیلی مورد نیاز‬
‫مقاصد گزارشگری دستگاه اجرائی ‪.‬‬
‫در این روش عالوه بر دفاتر حسابهای مستقل یک دفتر روزنامه و‬
‫کل جداگانه برای ثبت اطالعات مورد نیاز جهت تهیه گزارشهای‬
‫مالی موسسات دولتی و وزارتخانه ها ایجاد می شود‪.‬‬
‫منظور از محل جداگانه یک اداره و یا واحدی برای نگهداری نیست بلکه‬
‫هدف این است که عملیات مربو ط به نگهداری اطالعاتی مثل دارائیهای‬
‫سرمایه ای خریداری یا احداث شده از محل حسابهای مستقل وجوه دولتی‬
‫از دفاتر حسابداری حساب مستقل تملیک دارائیهای سرمایه ای تفکیک‬
‫شودکه به طرق مختلف صورت می گیرد‪:‬‬
‫الف)رایج ترین راه انجام این عمل این است که نرم افزارهائی که برای‬
‫نگهداری حساب موسسات دولتی و وزارتخانه ها طراحی می شود قسمت‬
‫جداگانه ای را برای نگهداری اطالعات تکمیلی که دارائیهای سرمایه ای‬
‫هم شامل آن می باشد اختصاص دهد‪.‬‬
‫ب)سنتی ترین شیوه انجام این عمل اختصاص یک اداره جداگانه و چند‬
‫پرسنل جهت نگهداری حساب اموال و دارائیهای سرمایه ای است‬
‫‪)3‬توصیه جدید برای نگهداری دارائیهای سرمایه ای و استهالک‬
‫انباشته آنها ‪:‬‬
‫دفتر روزنامه حساب مستقل وجوه‬
‫تملیک دارائیهای سرمایه ای‬
‫مخارج (هزینه )‬
‫دفتر اطالعات تکمیلی و تعدیالت‬
‫***‬
‫بانک پرداخت‬
‫****‬
‫دارایی سرمایه ای‬
‫***‬
‫مخارج (هزینه) ***‬
‫طبقه بندی دارائيهای سرمايه ای‬
‫دارائیهای سرمایه ای در هفت فصل طبقه بندی می شوند ‪:‬‬
‫‪ .1‬ساختمان و مستحدثات‬
‫‪ .2‬ماشین آالت و تجهیزات‬
‫‪ .3‬سایر دارائیهای ثابت‬
‫‪ .4‬تغییر در موجودی انبار(غالت ونفت)‬
‫‪ .5‬اقالم گرانبها‬
‫‪ .6‬دارائی های تولید شده ( دارائی های زیر زمینی )‬
‫‪ .7‬زمین و دارائی های تولید نشده مشهود و غیر مشهود‬
‫استهالک دارائيهای سرمايه ای‬
‫حسابداری حسابهای مستقل وجوه دولتی بر معیار اندازه گیری جریان منابع مالی‬
‫و مبنای تعهدی تعدیل شد ه تاکیدمی کند و به دلیل آنکه استهالک دارائیهای‬
‫سرمایه ای موجب ورود و خروج منابع مالی نمی شود در دفاتر حسابداری‬
‫حسابهای مستقل منعکس نمی شود‪.‬‬
‫اما ثبت آن در صورت حساب فعالیتها الزامی است‪ ،‬به دلیل آنکه دارائیهای‬
‫سرمایه ای منابع اقتصادی و خدمات آتی محسوب می شوند‪ ،‬در نتیجه‬
‫استهالک نوعی کاهش منابع اقتصادی است‪.‬‬
‫بیانیه ‪ 34‬محاسبه و انعکاس استهالک در مورد کلیه دارائیهای سرمایه ای‬
‫الزامی دارائی های مانند جاده ها‪ ،‬پلها‪ ،‬بزرگراهها ونظایر آن را اختیاری‬
‫اعالم کرده است‪.‬‬
‫بنابراین استهالک انباشته دارائیهای سرمایه ای در صورت خالص دارائیها و‬
‫انعکاس میزان استهالک ساالنه به عنوان هزینه ساالنه در صورت حساب‬
‫فعالیتها الزامی است‪.‬‬
‫نحوه نگهداری اطالعات مربوط به استهالک انباشته‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫در صورتحساب خا لص دارائیها به عنوان یک حساب کاهنده‬
‫از دارائیهای سرمایه ای مورد استفاده قرار می گیرند‬
‫در صورتحساب فعالیتها اطالعات مربوط به هزینه استهالک‬
‫به عنوان هزینه سال مالی استفاده می کنند‬
‫دلیل تفاوت در نگهداری این اطالعات ‪:‬‬
‫هدف حسابداری حسابهای مستقل وجوه دولتی ایفای مسئولیت‬
‫پاسخگوئی مالی است ( جریان منابع مالی)و هدف حسابداری و‬
‫گزارشهای مالی یکپارچه وزارتخانه یا موسسه دولتی ایفای‬
‫مسئولیت پاسخگوئی مالی و عملیاتی وزارتخانه یا موسسه‬
‫دولتی به عنوان یک واحد گزارشگر می باشد‪ ( .‬جریان منابع‬
‫اقتصادی)‬
‫نگهداری حساب و گزارشگری بدهيهای بلند مدت‬
‫حساب بدهیهای بلندمدت عمومی ناشی از اعطای تسهیالت داخلی یا خارجی و‬
‫یا انتشار و فروش اوراق قرضه دولتی ( اوراق مشارکت) که وجوه آن به‬
‫حساب مستقل وجوه تملک دارائیهای سرمایه ای واریزمی شود مشابه‬
‫دارائیهای سرمایه ای در حساب مستقل مورد بحث ثبت نمی شود‪.‬مثال‪:‬‬
‫ثبت در زمان وجوه دریافتی بابت فروش و انتشاراوراق قرضه‪:‬‬
‫دفتر حساب مستقل وجوه تملیک‬
‫دارائیهای سرمایه ای‬
‫بانک‬
‫‪50000000‬‬
‫واگذاری دارائیهای مالی‬
‫‪50000000‬‬
‫در دفاتر اطالعات تکمیلی و تعدیالت‬
‫واگذاری دارائیهای مالی‬
‫‪5000000‬‬
‫اوراق قرضه پرداختنی ‪50000000‬‬
‫پرداخت اوراق قرضه پرداختنی‪:‬‬
‫در دفتر حساب مستقل وجوه تملیک‬
‫دارائیهای سرمایه ای‬
‫‪10000000‬‬
‫بانک پرداخت‬
‫دریافتنی از خزانه‬
‫در دفاتر اطالعات تکمیلی و تعدیالت‬
‫‪10000000‬‬
‫هزینه سال جاری‬
‫‪10000000‬پرداخت‬
‫بانک‬
‫‪10000000‬‬
‫اوراق قرضه پرداختنی ‪10000000‬‬
‫هزینه سال جاری‬
‫‪10000000‬‬
‫اهداف گزارشگری مالی‬
‫‪)1‬گزارشگری مالی باید اطالعاتی فراهم نماید که به استفاده کنندگان‬
‫کمک کند تا‬
‫‪ ‬ارزیابی مسئولیت پاسخگوئی دولت‬
‫‪ ‬تصمیمات اقتصادی اجتماعی و سیاسی اتخاذ نمایند‪.‬‬
‫‪)2‬گزارشگری مالی باید ازیک سو به دولت کمک کند تا وظیفه‬
‫مسئولیت پاسخگوئی عمومی خود را ادا نموده و از سوی دیگر‬
‫استفاده کنندگان را قادرنماید مسئولیت مذکور را ارزیابی نمایند‪.‬‬
‫‪ ‬گزارشگری مالی باید اطالعاتی فراهم نماید که تعیین کند که‬
‫آیا درآمدهای سال جاری برای پرداخت های سال جاری کافی است؟‬
‫‪‬آیا کسب منابع مالی و همچنین مصرف آن بر طبق بودجه‬
‫مصوب ساالنه و سایر قوانین ومقررات مربوطه صورت گرفته‬
‫است ؟‬
‫‪‬گزارشگری مالی باید اطالعاتی فراهم نماید که استفاده کنندگان‬
‫را درارزیابی قدرت تدارک کاال وخدمات و هزینه ها ووظایف‬
‫اجرائی واحد دولتی یاری نماید‪ .‬این اطالعات همراه سایر‬
‫اطالعات به استفاده کنندگان کمک می کند که اثر بخشی و‬
‫کارائی وصرفه های اقتصادی دولت را ارزیابی کنند‪.‬‬
‫‪)3‬گزارشگری مالی باید استفاده کنندگان را به شرح موارد زیر‬
‫درارزیابی نتایج حاصله از عملیات ساالنه واحد دولتی کمک‬
‫نماید‪:‬‬
‫‪‬اطالعاتی درموردنحوه تامین منابع مالی مورد نیاز برای انجام‬
‫فعالیتها وچگونگی تامین نقدینگی واحد دولتی‬
‫‪‬فراهم کردن اطالعاتی برای تعیین وضعیت مالی ناشی از نتیجه‬
‫فعالیت ساالنه واحد دولتی‬
‫‪ )4‬گزارشگری مالی باید به استفاده کنندگان کمک کند تا سطح‬
‫خدماتی که واحد دولتی می تواند ارائه نماید و همچنین قدرت‬
‫ایفای تعهدات سررسیده شده آنرا مورد ارزیابی قرار‬
‫دهد‪.‬اطالعات در مورد منابع و تعهدات واقعی و احتمالی جاری و‬
‫غیر جاری را فراهم نماید‬
‫‪‬فراهم کردن اطالعاتی در مورد منابع ومصارف‪ .‬گزارشگری‬
‫مالی حساب مخارج را برحسب وظایف و هزینه ها وحساب‬
‫درآمدها وسایر منابع را برحسب انواع درآمد و منابع ارائه کند‪.‬‬
‫انواع‬
‫گزارشهای مالی‬
‫صورتهای مالی‬
‫حسابهای مستقل‬
‫پاسخگویی مالی‬
‫صورتهای مالی‬
‫اساسی دیگر‬
‫پاسخگویی عملیاتی‬
‫در ایران عالوه بر انعکاس وضعیت ونتایج عملیات مالی حسابهای مستقل‬
‫وجوه دولتی ( اعتبارات هزینه ای اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه ای‬
‫و اعتبارات اختصاصی ) وضعیت ونتایج مالی یکپارچه وزارتخانه یا‬
‫موسسه دولتی نیز ارائه می شود‪.‬‬
‫صورتهای مالی حسابهای مستقل‬
‫نگهداری حسابهای مستقل جداگانه برای هر یک از منابع مالی‬
‫منظور در بودجه ساالنه کل کشور به منظور حصول اطمینان از‬
‫مصرف هریک از منابع مالی مورد نظر در جهت تحقق اهداف‬
‫برنامه طرحها و فعالیتهای مصوب صورت می گیرد‪.‬‬
‫هدف اساسی حسابداری حسابهای مستقل هدایت جریان منابع مالی به‬
‫سوی اهداف برنامه ها طرحها و فعالیتهای مصوب و جلوگیری از‬
‫تداخل منابع مالی خواهد بود‪.‬‬
‫جداسازی منابع مالی و اطالق یک شخصیت حسابداری مستقل به‬
‫هر یک از منابع فوق الذکر در اجرای اصل حسابهای مستقل و به‬
‫منظور شفاف سازی و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگوئی نظام‬
‫حسابداری صورت می گیرد‪.‬‬
‫از آنجا که حسابداری حسابهای مستقل وجوه دولتی بر‬
‫مصرف منابع در د سترس در محل صحیح خود تاکید‬
‫دارد لذا صرفا اقالم جاری شامل دارائیهای جاری‬
‫بدهیهای جاری اندوخته ها و مازاد تخصیص نیافته‬
‫مورد توجه قرار می گیردو در صورتهای مالی نظیر‬
‫ترازنامه و درآمد هزینه و تغییرات در حساب مازاد‬
‫تخصیص نیافته نیز وضعیت و نتایج عملیات مالی هر‬
‫یک از حسابهای مستقل را گزارش می نمایند ‪.‬‬
‫صورتهای مالی‬
‫حساب مستقل‬
‫حساب مستقل‬
‫دولتی‬
‫حساب مستقل‬
‫سرمایه ای‬
‫حساب مستقل‬
‫امانی‬
‫صورتهای مالی‬
‫ترکیبی‬
‫ترازنامه‬
‫صورت خالص‬
‫دارائی ها‬
‫صورت خالص‬
‫دارایی ها‬
‫ترازنامه ترکیبی‬
‫صورت درآمدو‬
‫مخارج‬
‫صورت درآمدو‬
‫مخارج‬
‫تغییرات در مازاد‬
‫تخصیص نیافته‬
‫صورت ترکیبی درآمد‬
‫هزینه وتغییرات در‬
‫مازادتخصیص نیافته‬
‫تغییرات در مازاد‬
‫تخصیص نیافته‬
‫تغییرات درمازاد‬
‫تخصیص نیافته‬
‫صورت های خالص‬
‫دارای ها‬
‫صورت جریانهای‬
‫نقدی‬
‫صورت حساب‬
‫فعالیت ها‬
‫ترازنامه حساب مستقل‬
‫ترازنامه هر حساب مستقل صورتحسابی است که وضعیت مالی‬
‫حساب مستقل رادر یک تاریخ معین نشان می دهد‪ .‬این صورت‬
‫حساب شامل اطالعات مالی در مورد اقالم جاری است وضعیت‬
‫دارائیهای جاری بدهیهای جاری اندوخته ها و مازاد تخصیص‬
‫نیافته حساب مستقل را گزارش می نماید‪.‬‬
‫مازاد تخصیص نیافته که از تفاضل دارائیهای جاری و جمع‬
‫بدهیهای جاری و اندوخته ها حاصل می شود‪.‬‬
‫صورت درآمد هزینه و تغییرات در مازاد تخصیص نیافته‬
‫این صورت حساب نتایج عملیات مالی حساب مستقل را برای یک دوره مالی‬
‫گزارش می نماید‪ .‬اقالم اصالحی مربوط به درآمد ها و هزینه های سال‬
‫گذشته در سال جاری موجب تغییر در مازاد تخصیص نیافته حساب مستقل می‬
‫شود‪.‬‬
‫این صورتحساب با مانده واقعی مازاد تخصیص نیافته ابتدای سال مالی شروع‬
‫می شود و سپس اقالم موثر برمیزان آن اضافه و یا کسر می گردد تا بدین‬
‫ترتیب مانده واقعی مازاد تخصیص نیافته پایان دوره که منطبق با مبلغ مندرج‬
‫در ترازنامه حساب مستقل خواهد بود بدست آید‪.‬‬
‫در حقیقت این صورت حساب عالوه بر انعکاس درآمد وهزینه دوره مالی حساب‬
‫مستقل جریان تغییرات در حساب مازاد تخصیص نیافته حساب مستقل را نیز‬
‫از ابتدا تا انتهای دوره مالی منعکس می نماید‬
‫صورتهای مالی ترکیبی‬
‫به منظور ایجاد سهولت در مراجعه به صورتهای مالی حسابهای مستقل‬
‫صورتهای مالی ترکیبی مانند ترازنامه ترکیبی و یا صورت ترکیبی درآمد‬
‫هزینه و تغییرات در حساب مازاد تخصیص نیافته تهیه می شود‪.‬‬
‫در این قبیل صورتهای مالی صورتهای مالی هر یک از حسابهای مستقل بدون‬
‫هرگونه تغییر در ستونهای جداگانه اما در یک صفحه منعکس می شوند‪.‬‬
‫به عنوان مثال برای تنظیم ترازنامه ترکیبی حسابهای مستقل وجوه دولتی یک‬
‫وزارتخانه یا موسسه دولتی که دارای سه حساب مستقل شامل حساب مستقل‬
‫اعتبارات هزینه ای تملک دارائیهای سرمایه ای و اختصاصی می باشد‬
‫ترازنامه های حسابهای مستقل مورد بحث به تفکیک و هرکدام در یک ستون‬
‫جداگانه اما در قالب یک صفحه ارائه می گردد‪.‬برای تنظیم صورت ترکیبی‬
‫درآمد هزینه و تغییرات در مازاد تخصیص نیافته حسابهای مستقل نیز به‬
‫همین ترتیب عمل می شود‪.‬‬
‫ترازنامه ترکيبی حسابهای مستقل‬
‫دارائی جاری ‪:‬‬
‫بانک پرداخت‬
‫مالیاتهای دریافتنی سنواتی‪93000000‬‬
‫کسر می شود‪ :‬ذخیره مالیاتهای دریافتی‬
‫سنواتی ‪9000000‬‬
‫پیش پرداخت سنواتی‬
‫خزانه تمرکز وجوه سپرده‬
‫حسابهای دریافتنی‬
‫جمع دارائیها‬
‫بدهیهای جاری اندوخته ها و مازاد‪:‬‬
‫اسناد هزینه پرداختنی‬
‫سپرده های پرداختنی‬
‫اندوخته پیش پرداخت سنواتی‬
‫اندوخته تعهدات قطعی نشده سنواتی‬
‫مازاد درآمد به انتقالی‬
‫مازاد تخصیص نیافته‬
‫جمع بدهیهای جاری اندوخته ها و مازاد‬
‫وجوه‬
‫هزینه ای‬
‫‪7500‬‬
‫‪840000000‬‬
‫‪201000‬‬
‫وجوه تملیک‬
‫دارائیها‬
‫‪162300‬‬
‫‪150900‬‬
‫‪91500‬‬
‫وجوه‬
‫اختصاصی‬
‫‪45000‬‬
‫‪60000‬‬
‫‪90000‬‬
‫‪84208500‬‬
‫‪7500‬‬
‫_‬
‫‪201000‬‬
‫_‬
‫‪84000000‬‬
‫_‬
‫‪84208500‬‬
‫‪404700‬‬
‫‪195000‬‬
‫‪87000‬‬
‫‪91500‬‬
‫‪150900‬‬
‫‪48300‬‬
‫_‬
‫‪27000‬‬
‫‪45000‬‬
‫_‬
‫‪60000‬‬
‫‬‫_‬
‫‪90000‬‬
‫‪404700‬‬
‫‪195000‬‬
‫شرح‬
‫مازاد اول دور‬
‫اضافه می شود‪:‬دریافتها ودرآمدها‬
‫دریافتی از خزانه‬
‫درآمدها‬
‫جمع دریافتهاودرآمدها‬
‫جمع دریافتهاودرآمهاومازاداول دوره‬
‫کسرمی شودهزینه هاودرآمدهای‬
‫انتقالی‬
‫هزینه سال جاری‬
‫درآمدهای انتقالی‬
‫انتقال مانده مصرف نشده به حساب‬
‫خزانه‬
‫مازاد درآمد به انتقالی‬
‫اندوخته پیش پرداخت سنواتی‬
‫اندوخته تعهدات قطعی نشده سنواتی‬
‫مازاد در پایان دوره مالی‬
‫تخصيص نيافته‬
‫دارائیهایدر ماز‬
‫تملیک تغييرات‬
‫اعتباراتصورت‬
‫کيبیایدرآمدهزينه ها و‬
‫حساب تر‬
‫صورت‬
‫اد ای‪0‬‬
‫سرمایه‬
‫هزینه‬
‫اعتبارات‬
‫اعتبارات اختصاصی‬
‫‪-0‬‬‫‪5586000‬‬
‫‪2655000000‬‬
‫‪-0-‬‬
‫‪-0‬‬‫‬‫‪1050000‬‬
‫‪2010000‬‬
‫‪-‬‬
‫‪1050000‬‬
‫‪1050000‬‬
‫‪2010000‬‬
‫‪2010000‬‬
‫‪265000000‬‬
‫‪2660586000‬‬
‫‪5361000‬‬
‫‪2571000000‬‬
‫‪24000‬‬
‫‪1783800‬‬
‫_‬
‫_‬
‫‪84000000‬‬
‫‪201000‬‬
‫_‬
‫‪2660586000‬‬
‫‪-0-‬‬
‫_‬
‫‪150900‬‬
‫‪48300‬‬
‫‪699000‬‬
‫‪201000‬‬
‫‬‫‬‫‪60000‬‬
‫‬‫‪1983000‬‬
‫‪27000‬‬
‫‪960000‬‬
‫‪90000‬‬
‫صورتهای مالی جامع دستگاه اجرايی ‪:‬‬
‫‪ ‬صورت خالص داراییها‬
‫‪ ‬سرمایه گذاری در داراییهای سرمایه ای به کسربدهی های بلند مدت‬
‫مربوط‬
‫‪ ‬محدود به تملک داراییهای سرمایه ای‬
‫‪ ‬نامحدود‬
‫‪ ‬صورت حساب فعالیتها‬
‫‪ ‬درامدها و دریافتها‬
‫‪ ‬هزینه ها و درامد انتقالی‬
‫‪ ‬تغییر در خالص داراییها‬
‫خالصه ‪:‬‬
‫‪ ‬گزارشهای مالی محصول نهایی فرایند حسابداری و گزارشگری مالی‬
‫است ‪ .‬دولت و واحدهای تابعه از طریق گزارشگری مالی نسبت به ایفای‬
‫مسئولیت پاسخگویی مالی اقدام و از همین طریق بخشی از اطالعات‬
‫مورد نیاز برای ایفای مسئولیت پاسخگویی عملیاتی رافراهم می اورند‪.‬به‬
‫لحاظ اهمیتی که افشای اطالعات مربوط به داراییهای سرمایه ای و بدهی‬
‫های بلند مدت دولت و واحدهای تابعه در ایفای مسئولیت پاسخگویی مالی‬
‫و عملیاتی دارد به ارائه تعاریف واژه های مربوطه ‪ ,‬نگهداری و‬
‫گزارشگری انها و همچنین گزارشگری دستگاههای اجرایی شامل‬
‫گزارشهای مالی حسابهای مستقل و گزارشهای مالی جامع پرداختیم‪.‬‬
‫باتشکر از همراهی شما‬