282463_20130626083625521ldq0z20ayv
Download
Report
Transcript 282463_20130626083625521ldq0z20ayv
آشنایی با نرم افزار SPSS
سال 1390
عناوين مطالب
معرفي نرم افزار
شروع به كار
باز و بسته كردن فايلها
ويرايشگرهاي متغيرها و داده ها
وارد كردن متغيرها و داده ها
جستجو در فايل داده ها
ذخيره و بازيابي فايلها
معرفی SPSS
یک بسته آماری برای علوم اجتماعی است که مخفف عبارت SPSS
Statistical Package for Social Science
است SPSS .یکی از نرمافزارهای مشهور آمار است كه در ابتدا برای تجزیه و تحلیل داده های آماری در علوم اجتماعی طراحی شد ولی
از آنجا که طراحان آن محیطی بسیار ساده و در عین حال کارآمدی را برای همه نوع آنالیز آماری در آن تدارک دیده بودند ،کم کم جایگاه
خود را در بین کاربران پیدا کرد و با افزایش نیاز کاربران این نرم افزار نیز گسترش یافت .اینک محققین و دانش پژوهان تقریبا در همه
حوزه ها می توانند برای تحلیل داده ها ی خود از این نرم افزار استفاده نمایند .شاید در زمینه آمار ،نرم افزارهای قوی تری هم وجود
داشته باشند ولی از آنجا که کاربران عموما به واژه ها و اصطالحات آماری و نرم افزاری که الزمه کار با یک نرم افزار آماری است،
آشنایی کمتری دارند ،بیشتر محیطی را که ساده و در عین حال دقیق و کارآمد است ،ترجیح میدهند .از این رو است که SPSSبیشتر
مورد توجه پژوهشگران و محققین قرار گرفته است.
نصب و راه اندازی SPSS
•
مراحل نصب نرم افزار SPSSدر همه نسخه های ویندوز یكسان است .برای نسب این نرم افزار به
صورت زیر عمل کنید:
•
ابتدا CDمربوط به برنامه SPSSرا در CD-ROMقرار دهید .در صورت وجود فایل Auto
،runكادر محاوره ای Install shield Wizardخود به خود ظاهر میشود .در غیر این صورت باید
از مسیر مناسب فایل Setupبرنامه SPSSرا یافته و اجراء کنید تا کادر محاوره Install
shield Wizardظاهر شود .در این کادر محاوره ای دكمه Nextرا مکرر كلیك کرده و با توجه به
پیغام ها ادامه دهید تا مراحل نصب کامل شود.
شروع به کار SPSS
•
با اجرای نرم افزار SPSSمحیط آن فعال شده و یک كادر محاوره ای
ظاهر میشود .در این پنجره ،نوع كاری كه كاربر از SPSSمیخواهد
سئوال میشود .
•
اگر می خواهید با نحوه كاركردن با نرم افزار SPSSآشنا شوید ،گزینه
Run The Tutorialرا انتخاب كنید .
•
اگر بخواهید دادههای جدیدی را وارد SPSSكنید ،گزینه Type In
Dataرا انتخاب نمائید.
•
اگر میخواهید ازفایلهای بانک اطالعاتی SPSSاستفاده كنید ،گزینه
Run an exiting queryرا انتخاب نمائید.
•
اگر بخواهید از فایلهای بانک اطالعاتی تهیه شده در سایر نرم افزارها
مانند SAS, dBase, EXEL, FOXPRO, Minitab
و ...استفاده کنید ،گزینه Create new query using
database wizardرا عالمت دار کنید.
شروع به کار SPSS
•
اگر بخواهید از مجموعه داده های ذخیره شده یا فایلهای
داده ی
SPSSاستفاده كنید ،گزینه Open an
exiting data sourceرا انتخاب كنید.
•
اگر بخواهیم سایر انواع فایلهای SPSSمانند خروجی ها
را مشاهده و استفاده کنید ،گزینه Open another
type of fileرا انتخاب کنید.
•
اگر گزینه Don’t show this dialog in the futureرا
در کادر محاوره ای انتخاب کنید ،در اجرای
مجدد
SPSS
و به صورت پیش فرض ،یک صفحه داده
خالی باز خواهد شد.
نوارهای SPSS
•
مانند همه پنجره ها در ویندوز همان طور که در شکل (صفحه بعد) می بینید ،پنجره ویرایش گر داده ها دارای
نوارهای زیر است.
-1نوار عنوان :در این نوار اسم فایل جاری و مشخصات آن نشان داده میشود.
-2نوار منو :اصلی ترین نوار SPSSنوار منو است و تقریبا کلیه ی فعالیت های مربوط به باز و بسته کردن و ذخیره
کردن فایلها ویرایش ،تجزیه و تحلیل داده ها و تغییرات در روند اجرای نرم افزار ،در گزینه های این نوار قرار دارند.
-3نوار ابزار :برای دستیابی سریعتر به ابزارهایی که بیشتر مورد نیاز قرار میگیرند در این نوار آیکون های این ابزارها را
مشاهده میکنید .همچنین قادر خواهید بود نوار ابزار موجود را به دلخواه تغییر داده یا نوار ابزار جدیدی بسته به نیاز
خودتان ایجاد کنید.
-4نوار مخصوص : Data Editorاین نوارشامل سه قسمت است .در سمت چپ میتوانید موقعیت هر سلول را مشاهده
کنید .در بخش میانی میتوان مقادیر سلول فعال را مشاهده و ویرایش کرد .و در قسمت سمت راست تعداد متغیرهای
فایل داده ها نمایش داده می شود.
نوارهای SPSS
-5نوار وضعیت :در این نوار وضعیت موجود SPSSو فعالیتهای در حال اجرای آن نماایش داده میشاود .ماالال اگار روی دادهاا
تغییراتی مانند Splitیا Filterو مانند آن انجام داده اید می توانید در سمت راست این نوار وضعیت آنرا مشاهده کنید.
تنظيمات نوار ابزار
•
می توانید بسته به نیاز خود ابزارهای نوار ابزار SPSSرا کم یا
زیاد کرده و یا اگر از شکل نمایش ابزارها خوشتان نمیآید آنها را
تغییر دهید.
•
از نوار منو گزینه Viewو سپس گزینه Toolbarرا انتخاب تا کادر
محاوره ی ( )show toolbarباز شود .ابتدا محیط کار خود را در
قسمت
Document Type
مشخص کنید و هر ابزاری که می
خواهید کم یا زیاد کنید.
•
برای تغییر نوار ابزار فعلي گزینه … Editرا انتخاب کنید و در كادر
محاوره باز شده (شكل صفحه بعد) هر ابزاری که می خواهید
اضافه یا کم کنید.
•
براي ساختن نوار ابزار جديد از گزينه … Newاستفاده كنيد.
تنظيمات نوار ابزار
•
برای ساختن نوار ابزار جدید گزینه … Newرا انتخاب کنید تا به کادر محاوره ديگري مانند شكل مقابل منتقل شويد .ابتدا يك نام
براي نوار ابزار جديد انتخاب كنيد و گزينه … Editرا كليك كنيد .در كادر محاوره باز شده ميتوانيد هر ابزاری که می خواهید اضافه یا
کم کنید .ابزار مورد نظرتان را از فهرست ابزارها گرفته و در نوار دلخواه رها کنید.اگر می خواهید آیکون نوار ابزار جدید را ویرایش کنید
قسمت Edit Toolsرا بر گزینید.
باز کردن یک فایل داده
•
هنگام نصب SPSSتعدادی فایل داده به منظور استفاده کاربران در پوشه ای به نام sampleدر مسیر زیر قرار داده
شده است.
C:\Program Files\SPSSInc\PASWStatistics18\Samples\English
اگر نمی توانید فایل داده ها را پیدا کنید ،
اطمینان حاصل کنید در دایرکتوری که
Spssدر آن نصب شده است فایل هایی
با پسوند .savموجود باشند.
باز کردن یک فایل داده
•
برای استفاده از فایل داده ها در نوار منو گزینه fileرا
انتخاب کنید و بر روی گزینه openکلیک نمایید .با این عمل
شما میتوانید فایلی را که می خواهید بر روی آن کار کنید
اجرا کنید.
•
همچنین میتوانید برای باز کردن یک فایل داده از کلید میانبر
( )Ctrl + Oو یا از آیکون Open Fileدر نوار ابزار استاندارد
SPSSاستفاده کنید.
•
اگر می خواهید از فایل داده هایی که قبال از آنها استفاده
کرده اید مجددا استفاده کنید از نوار منو گزینه فایل
recently use data
خود کلیک کنید.
را انتخاب و روی نام فایل مورد نظر
.Sav
Data
.Spv
Output
ویراشگر داده ها )(Data Editor
•
پنجره ای که در آن داده ها نمایش داده می شوند پنجره ویرايشگر داده ها ( )Data Editorاست که شامل دو پنجره فرعی به صورت زیر است:
-1نمایشگر داده ها ()Data View
که محیط اصلی وارد کردن ،نمایش ویرایش داده ها است .این نمایشگر شامل تعدادی سطر ( )Caseکه هر سطر اطالعات مربوط به یک واحد
نمونه را در بر دارد .بنا بر این تعداد سطرها تعداد نمونه هایی است که از آنها اطالعات جمع آوری شده است.
همچنین در این نمایشگر در
باالی پنجره داده ها سطری است
که نام متغیرها ()Variables
آمده است .هر ستون یک متغیر
را نمایش می دهد.
ویراشگر داده ها )(Data Editor
• در نمایشگر داده ها هر مستطیل کوچک یک سلول است که داده
ها در آن ثبت می شوند .برای وارد کردن داده ها کافی است روی هر
سلول دوبار کلیک کنید و پس از وارد کردن داده با زدن اینتر به
سلول بعدی بروید.
• راه دیگر ،استفاده از نوار ویرایش گر سلول است که در باالی نام
متغیر ها قرار دارد و شامل یک بخش برای وارد کردن داده ها و
بخش دیگر موقعیت هر سلول فعال را نشان می دهد.
-2نمایشگر ّ
متغیر ها ( )Variable Viewبرای مشخص کردن نام ،
نوع و سایر مشخصات هر یک از متغیر ها است .سطرها ،تعداد
نمونه ها را نشان می دهند .و در ستون های آن مشخصات متغیر
ها نشان داده شده است.
قواعد نام گذاری متغير ها
•انتخاب نام متغیر ها در SPSSتابع قوانین زیر است:
-1مجاز هستید تا 64کاراکتر برای نام متغیر اختصاص دهید.
-2نام متغیر می تواند شامل حروف کوچک یا بزرگ ،عدد یا یکی از کاراکتر های @ و #و .و _ و $باشد.
( توجه :باید از کاراکتر های #و .و _ و $فقط در بین نام متغیر ها استفاده کنید).
-3از گذاشتن فاصله در نام یک متغیر خود داری کنید.
-4از گذاشتن کاراکتر های #و $در ابتدای نام یک متغیر اجتناب کنید.
-5نام متغیر میتواند با @ شروع شود .
-6نام متغیر نباید با کاراکتر های .یا _تمام شود.
-7نام متغیر نمیتواند تکراری باشد.
-8نام متغیر نباید یکی از کلمات کلیدی مانند
، NOT, OR, TO, WITHALL, AND, BY, EQ, GE, GT, LE, LT, NEکه spssبه عنوان عبارت محاسباتی از آنها استفاده می
کند ،باشد .
وارد کردن متغير ها
ابتدا از منوی اصلی گزینه فایل را انتخاب و پس از انتخاب گزینه
، New Data
SPSSرا برای ورود داده ها و متغیر ها آماده کنید.
سپس از برگه ( Variable Viewمانند شکل زیر) برای ثبت مشخصات متغیر ها استفاده نمایید.
-روی سلول زیر نام متغیر دو بار کلیک کنید و سپس نام مورد نظرتان را وارد کنید.
وارد کردن متغير ها
با کلیک بر روی نوع متغیر سه نقطه خاکستری رنگ روی سلول آن نمایش داده میشود که اگر روی آن کلیک کنید پنجره Variable Typeباز شده و به صورت پیش فرض نوع متغیر از نوع عددی ()Numericانتخاب شده است.
•
و
-تعداد اعداد صحیح و اعشار را میتوانید با کلیک روی آنها و افزایش یا کاهش آن به دلخواه تغییر دهید .
اگر متغیر از نوع عددی نیست گزینه
Stringرا عالمت دار کنید .و اگر چیزی
غیر از اینها مالل تاریخ ،نماد علمی یا
پول و . . .است ،می توانید یکی را
انتخاب کنید.
وارد کردن متغير ها
-با انتخاب بر چسب ،میتوانید برای شناخت بهتر متغیر از تعاریف مناسب استفاده کنید و تا 120کاراکتر وارد کنید.
در مورد متغیر های کیفی و یا گروهبندی شده الزم است که گروهها و حالتهای مختلف متغیر را با مقادیر و برچسب هایی مشخص کنید .پس از کلیک بر روی این مشخصه با سه نقطه خاکستری ظاهر شده که با کلیک روی آن پنجره value
labelsظاهر شده و میتوان به هر گروه و یا هرحالت از متغیر کیفی یک عدد
نسبت داد.
وارد کردن متغير ها
مقادیر مفقود مقادیری هستند که به هر دلیلی یا ثبت نشده اند ،یا اشتباه ثبت شده اند و یا پاسخ دهنده از پاسخبه آن امتناع کرده است .در چنین حالتی کاربر میتواند هنگام ثبت داده ها برای هریک از این حالتها عدد یا کاراکتری را در نظر گیرد.
• برای این کار پس از کلیک بر روی سلول زیر این مشخصه ،سه نقطه خاکستری ظاهر شده که با کلیک روی آن پنجره مربوط به
Missing valueظاهر شده و میتوان برای داده های گم شده مقادیری غیر از مقادیر متغیر در نظر گرفت.
وارد کردن متغير ها
– استفاده از این گزینه برای تغییر پهنای ستون است.
– برای راست نویس ی ،چپ نویس ی و وسط نویس ی داده ها در سلولها از این مشخصه استفاده کنید.
– از مهمترین مشخصه های یک متغیر تعیین مقیاس اندازه گیری آن است که در این قسمت تعیین می شود .این
مشخصه دارای سه گزینه است که مقیاس اندازه گیری هر متغیر را معلوم می کند.
-1
را برای مقیاس اسمی -2
را برای مقیاس ترتیبی -3
را برای مقیاس عددی بکار ببرید.
پس از تعریف متغیرها ،به 3روش میتوانید داده ها را به SPSSمنتقل کنید.
-1تایپ کردن داده ها در نوار ویرایش داده ها.
-2با کلیک کردن برروی هر سلول و وارد کردن داده ها در داخل سلولها.
-3کپی کردن از مکان دیگر و چسباندن در فایل داده های موجود.
نکته SPSS -گنجایش ثبت اطالعات مربوط به دو میلیارد نمونه را دارد .همچنین میتوانید برای هر نمونه در حدود ده هزار
متغیر در نظر بگیرید.
جستجو در فایل داده ها
• برای رفتن به یک نمونه ( )Caseمورد نظر از نوار ابزار ،آیکون Go To Caseرا انتخاب و در پنجره باز شده شماره Case
مورد نظر را وارد کرده OKرا فشار دهید.
• برای رفتن به یک متغیر خاص میتوانید از گزینه Variableدر همین پنجره استفاده کرده و نام متغیر مورد نظر را وارد کرده OK
را فشار دهید.
• برای رفتن به ابتداوانتهای فهرست داده ها به ترتیب از کلیدهای Ctrl+Homeو Ctrl+ Endاستفاده کنید.
•
کلیه عملیات حذف ،اضافه ،کات و
کپی کردن یک متغیر یا یک نمونه
( )Caseیا بخش ی از سلولها با
راست کلیک کردن و انتخاب
گزینه های مناسب امکان پذیر
است.
انواع فایلها در SPSS
این فایلها ها که با پسوند savنمایش داده می شوند ،حاوی اطالعاتی است که کاربر در پنجره Data
( Viewمحیط ویرایش داده ها) آنها را به نرم افزار وارد می کند .نحوه ایجاد این گونه فایل ها در فصل یک
توضیح داده شده است.
این فایل ها با پسوند .spsمشخص میشوند و محیطی برای اجرای دستورات SPSSهستند تا اگر
کاربر با استفاده از امکانات موجود در پنجره ها نمی تواند نیاز خود را مرتفع کند با نوشتن یک برنامه با زبان
SPSSیک فایل syntaxایجاد کرده و پس از اجرای آن ،تحلیل مورد نیاز خود را انجام دهد.
انواع فایلها در SPSS
با پسوند .sbsمشخص می شوند .کاربر میتواند با اجرای این گونه فایل های از پیش ساخته شده،
محیط و پنجره های نرم افزار را به دلخواه تغییر دهد.
از ابتدا تا پایان کار با نرم افزار ،کلیه عملیاتی که در SPSSانجام میدهید در یک فایل خروجی نگهداری
میشود .هنگام خروج از نرم افزار در مورد نگهداری این فایلها از شما پرسیده میشود ،در صورت تمایل ،میتوانید
آنها را با نام دلخواه ذخیره کنید .این گونه فایل ها با پسوند .spvمشخص میشوند و قابل ویرایش هستند.
چون همه نتایج کار خود را میتوانید در این فایلها ذخیره کنید ،نحوه کار با فایلهای خروجی در فصل آمده است.
ذخيره کردن فایلها
• چون زمان زیادی صرف وارد کردن داده ها می شود ،اگر حجم
بزرگی از داده ها را وارد می کنید هر چند دقیقه یک بار ذخیره
سازی توصیه میشود .برای ذخیره کردن فایلها در SPSS
همانند تمام برنامههای تحت ویندوز از منوی اصلی ،فایل و گزینه
Save Asرا انتخاب وبا وارد کردن یک نام برای فایل آنرا
ذخیره کنید.
• همچنین میتوانید از کلید میانبر ( )Ctrl +Sو یا از
آیکون Save Fileدر نوار ابزار SPSSبرای ذخیره سازی
یک فایل استفاده کنید.
ذخيره کردن فایلها
•
اگر در هنگام ذخیره کردن فایل می خواهید آن را به فرمت دیگری مانند Excelذخیره کنید می توانید در منوی اصلی
گزینه Fileو سپس Save asرا انتخاب کنید و در پنجره باز شده مانند شکل نامی را برای فایل خود انتخاب و سپس در
پایین همان پنجره فرمت مورد نظرتان را انتخاب کنید و کلید okرا فشار دهید.
عناوين مطالب
•
•
•
•
•
•
•
•
•
تهيه گزارش از فايل داده ها
پنجره خروجي ها
گزينه هاي منوي فايل
دسترس ي به پوشه داده ها
فراخوان يك فايل داده با فرمت هاي
ديگر
ذخيره فايل داده ها
اطالعات يك فايل داده
جستجو در فايل داده ها
انتخاب نمونه ها
تهيه گزارش از فايل داده ها
گاهی ممکن است به منظور خاص ی بخواهید داده ها را به صورت یک فایل خروجی در اختیار داشته باشید .به
عنوان مالال اگر بخواهید از فایل داده ،چند متغیر را انتخاب و اطالعات مربوط به نمونه ها را در خروجی مشاهده
کنید و به صورت یک گزارش آنها را چاپ
کنید ،دستورزیر را اجرا کنید:
…Analyze/Report/Case Summaries
تا کادر محاوره
Summarized Cases
مانند شكل باز شود.
تهيه گزارش از فايل داده ها
در این کادر محاوره متغیرهایی را که میخواهید فهرست کنید .از چهارگوش سمت چپ به کادر Variablesمنتقل کنید.
اگر می خواهید اطالعات مربوط به نمونه ها را هم در خروجی داشته باشید گزینه Display Casesرا عالمت دار کنید تا
همزمان با آن گزینه های بعدی نیز فعال شوند .اگر می خواهید تعداد محدودی از داده ها را لیست کنید در کادر مربوطه به گزینه
Limited Cases To Firstمقدار مورد نظر راوارد کنید .مالال اگر عدد 10را وارد کنید 10 .نمونه اول از
شماره 1الی 10را در خروجی مشاهده خواهید کرد.
گزینه Show Only Valid Casesرا تیک بزنید تا
داده های گم شده ،در خروجی ظاهر نشوند.
انتخاب گزینه Show Case numberباعث می شود
که شماره نمونه ها نیز در فهرستی که تهیه می کنید،
مشاهده شود.
تهيه گزارش از فايل داده ها
اگر قصد دارید برای متغیرهایی که انتخاب کردهاید ،بعض ی از آمارههای توصیفی را محاسبه کنید ،از گزینه Statistics
استفاده کنید تا کادر محاوره آن باز شود.
در کادر مکامله آن میتوانید آماره های توصیفی دلخواه را به چهارگوش ( Cell Statistics:سمت راست) منتقل کنید.
دقت کنید آمارههای انتخابی برای متغیرهایی
که انتخاب کردهاید ،با معنی باشند.
براي ادامه Continueو Okرا کلیک کنید.
اينك ميتوانيد نتيجه را در خروجي مشاهده كنيد.
پنجره خروجي ها
هنگامی که شما برنامه SPSSرا باز می کنید ،به طور همزمان دو پنجره باز می شود .یک پنجره Data Editorکه
پنجره اصلی SPSSاست و پنجره دیگر پنجره خروجی ها Viewerاست .این پنجره مانند یک رابط بین نرم افزار و کاربر
است .شما وقتی از نرم افزار تقاضائی دارید حاصل عملیاتی که انجام می شود در خروجی به شما گزارش می شود .از ابتدا که
با نرم افزار شروع به کار میکنید تا زمانی که قصد خروج دارید ،نتایج همه فعالتهاي شما در خروجی ثبت میشود.
پنجره خروجی SPSS
پیغامها،
مخصوص
هشدارها ،نتایج حاصل
از تحلیل مانند جداول
هاي آماری ،نمودارها ،
متن برنامه ها و غیره
است.
پنجره خروجي ها
این پنجره مکانی است که نتیجه کارتان را در آن مشاهده میکنید و شامل دو بخش است .بخش Outline Paneکه نمای کلی اجزای
خروجی یا سرفصل تمام نتایج موجود از Viewerرا به نمایش میگذارد و بخش دوم در سمت راست و به نام Display Pane
است که در آن اشیاء خروجی به نمایش گذاشته شده است .هر بخش از خروجی مانند يك جدول يا نمودار ،با یک آیکون در سمت چپ
Outline Paneدر ارتباط است و هر آیکون نماینده قسمتي از خروجی است.
در Outline Paneکتابچه هایی را مشاهده
می کنید .با کلیک بر روی هریک از کتابچهها
در سمت چپ شیئ مربوط به آن در
Display Paneقابل رؤیت است.
یک کتاب بسته نشان دهنده آن است که
ً
آيتم مربوط به آن درخروجی فعال قابل رؤیت
نمی باشد.
گزينه هاي منوي فايل
• با فرمان File/Saveمی توانید تغییرات را روی فایل داده ها ذخیره کنید.
• با فرمان File/Save As..می توانید داده ها را در یک فایل جدید (به غیر از
فایلی که روی آن کار میکنید) ذخیره کنید.
• با فرمان File/Save All Dataمی توانید تغییراتی را که به طور همزمان روی
چند فایل داده انجام داده اید ،ذخیره کنید.
• با فرمان File/Export To Databaseمی توانید داده ها را به یک پایگاه داده
دیگر صادر کنید .صدور فایل داده ،به پایگاه داده دیگر ،در بخش های بعدی
توضیح داده شده است.
• با فرمان File/Mark File Read Onlyمی توانید داده ها را به طور موقت به
صورت فقط خواندنی درآورید تا نتوان تغییراتی در فایل داده ها ایجاد کرد و
ً
مجددا از همین فرمان که اینک به صورت File/Mark File Read Writeاست،
میتوانید آنها را به حالت خواندنی -نوشتنی درآورید.
گزينه هاي منوي فايل
• با فرمان File/Print Reviewمیتوانید پیش نمایش نسخه چاپی از
داده ها را مشاهده کنید.
• با فرمان File/Printمیتوانید دادهها را چاپ کنید .باید چاپگر شما
روشن و آماده به کار باشد.
• با فرمان File/Rename Datasetمیتوانید نام پایگاه دادهها را
تغییر دهید.
• با فرمان File/Recently Used Dataتعدادی از فایل دادهها را
که اخیرا توسط نرم افزار استفاده شدهاند ،نمایش میدهد .در این گزینه
این امکان برای شما فراهم است تا با صرفه جویی در وقت ،سریعتر به
دادهها دسترس ی پیدا کنید.
• اگرازفایلهای دیگری غیر از فایل دادهها ،استفاده میکنید ،فرمان
File/Recently Used Fileرا به کار گیرید.
گزينه هاي منوي فايل
•اگر می خواهید فونت رنگ یا اندازه خطوط صفحه نمایش داده ها را تغییر دهید ،از منوی Viewگزینه Fontرا
انتخاب کنید و در کادر محاوره آن تغییرات دلخواه را اعمال کنید.
• با فرمان View/Gridlineمی توانید در پنجره نمایش داده ها ،خطوط مرزبندی بین سلولها را مخفی یا آشکار
کنید.
• با فرمان View /Valve Labelمی توانید داده های اسمی و رتبه ای را در در صفحه نمایش داده ها ،به یکی از
دو صورت
یا
نمایش دهید.
• با فرمان Window/ Splitمی توان پنجره Data Editorرا به چهار ناحیه تقسیم کرد و در صورت لزوم مرز
نواحی با کلیک کردن و کشیدن موس تغییر داد .برای لغو فرمان فوق از دستور Window Splitاستفاده کنید .این
کار برای فایلهایی که حجم وسیعی از داده ها را در بر دارند ،مفید است.
دسترس ي به پوشه داده ها
نرم افزار SPSSكه در ايران مورد استفاده قرار گرفته است ،نسخهای دانشجویی از این نرم افزار است و با اهداف
آموزش ی ارائه شده است .به همین منظور هنگام نصب نرم افزار تعدادی فایل داده برای استفاده کاربران در پوشهای به
نام Sampleقرار داده شده است.
برای دسترس ی به این دادهها مسیر زیر را دنبال کنید
پس از باز شدن كادر محاور آن مانند
شكل ،فايل مورد نظر را انتخاب كنيد
و كليد Openرا كليك كنيد.
C:\Program Files\SPSSInc\PASWStatistics18\Samples\English:
فراخوان فايل داده ها
در بعض ی مواقع فایل داده هایی که برای مطالعه در اختیار دارید در یک نرم افزار صفحه گسترده مانند Excelیا Accessتایپ شده اند و شما
ناگزیرید آنها را به محیط SPSSوارد کنید .برای فراخوانی یک فایل صفحه گسترده مانند Excelمراحل زیر را دنبال کنید.
مسیر File/Open/Dataرا انتخاب کنید تا کادر محاوره ای مانند
شکل باز شود.
از نوار کرکره ای File of Typeفرمت )Excel (*.xls
را انتخاب کنید.
از کرکره ای Look in:مسیری را که فایل اکسل در
آن قرار دارد برای نرم افزار مشخص کنید.
نام فایل را در File Name:وارد کرده و کلید Open
را کلیک کنید تا به كادر محاوره بعدي برويد.
فراخوان فايل داده ها
در کادر محاوره باز شده گزینه … Read Variable Name From theرا در صورتی که اسامی متغیرها در فایل صفحه
گسترده نوشته شده است ،عالمت دار کنید.
از کرکره ای Worksheet:کاربرگی را که داده ها در آن وارد شده است برگزینید.
اگر قصد دارید محدوده خاص ی از داده ها را به SPSSوارد کنید در بخش Range:و یا متغیرهای رشته ای را در کادر Maximum
… Width Forمشخص کنید .روی دکمه Openکلیک کنید تا داده ها به محیط SPSSوارد شوند.
ذخيره فايل داده ها
ً
اگر قصد دارید دادههای SPSSرا به فرمتهای دیگری تبدیل کنید و از آنها در محیط نرم افزارهای دیگر استفاده کنید ،مالال میخواهید
یک فایل داده در SPSSرا با فرمت Excelذخیره نمائید ،باید مراحل زیر را دنبال کنید:
•
فایلی را که میخواهید با فرمت دیگری غیر از SPSSذخیره کنید ،باز کنید.
•
فرمان File/Save as..را اجرا کنید تا کادر محاوره اي مانند شكل بازشود.
•
از کشوی کرکره ای Save as Type:
گزینه Excel 97 Through 2003
یا Excel 2007را انتخاب کنید.
•
در بخش File name:برای فایل جدیدی که
ایجاد می کنیم یک اسم انتخاب نمائید.
•
مسیری را که می خواهید فایل تبدیل شده
را ذخیره کنید از Save in:معین کنید.
اطالعات يك فايل داده
گاهی اوقات کاربران میخواهند به منظور خاص ی اطالعات مربوط به فایل داده را در اختیار
داشته باشند ،امکان مشاهده جزئیات مربوط به متغیرها مانند :نام ،نوع ،مقادیر و
ً
برچسبهای مقادیر آنها مفید میباشد .مخصوصا اگر فایل دادهای که کار میکنید بزرگ باشد
و شما نام همه متغیرها را نتوانید به خاطر بسپارید.
شاید بخواهید اطالعات مربوط به متغیرهای فایل دادهای را که در حال حاضر بر روی آن
کار میکنید ،در خروجی مشاهده کنید و احتماال از آن یک نسخه چاپی تهیه کنید.
اطالعات يك فايل داده
در نوارمنو گزینه Fileرا انتخاب کنید.
سپس گزینه
Information/Working
File
Data
Display
Fileرا انتخاب کنید.
نتیجه کار نام تمامی متغیرهای فایل حاضر همراه با
مشخصات کاملی از آنها را در خروجی مشاهده خواهید
کرد.
جستجو دريك فايل داده
• برای رفتن به نمونه ( )Caseمورد نظر از نوار ابزار ،آیکون Go To Caseرا انتخاب و در پنجره باز شده شماره Caseمورد
نظر را وارد کرده OK ،را فشار دهید.
• برای رفتن به یک متغیر خاص از نوار ابزار استاندارد ،آیکون Go to Variableرا انتخاب و در پنجره باز شده نام متغیر مورد
نظر را وارد کرده OKرا فشار دهید.
• برای رفتن به ابتدا و انتهای فهرست داده ها به ترتیب از کلیدهای Ctrl+Homeو Ctrl+ Endاستفاده کنید.
• کلیه عملیات حذف ،اضافه ،کات و کپی کردن یک متغیر
یا یک نمونه ( )Caseیا بخش ی از سلولها با راست
کلیک کردن و انتخاب گزینه های مناسب انجام مي شود.
انتخاب نمونه ها )(Select Case
• در مواقعي كه میخواهید روی بعض ی از نمونههای خاص كار كنید .مالال میخواهید كسانی را كه زیر 18سال سن دارند به دالیلی از
تحلیل كنار بگذارید و یا هنگامی که میخواهید یک نمونه تصادفی از بین نمونهها میتواند از دستور select caseاستفاده كنید.
• برای این کارمی توانید از منوی اصلی گزینه Dataو سپس Select Caseرا انتخاب كنید تا پنجره آن باز شود .در گزینه اول
( )All Casesهمه داده ها در تحلیلها شرکت داده می شوند.
• گزینه دوم If Condition is satisfiedرا انتخاب و بر روی
كلید ifكلیك کنید تا كادر Ifباز شوداز سمت چپ متغیر مورد
نظرتان را انتخاب و به پنجره سمت راست منتقل کنید.
سپس با استفاده از صحفه كلید داده شده دستورانتخاب را
وارد کنید .برای مالال باال Age > =18 :نتیجه کار به این
صورت است که نمونه هایی که سن کمتر از 18سال دارند
از مطالعه حذف خواهند شد.
انتخاب نمونه ها )(Select Case
• گزینه سوم Random Sample Of Caseبرای انتخاب یک نمونه تصادفی در پنجرهی باز شده این گزینه را تیك بزنید.
برای نحوه انتخاب کلید Sampleرا فشار دهید تا پنجره مربوط به آن باز شود .در پنجره باز شده:
الف -اگر میخواهید درصدی از دادهها را به طور
تصادفی انتخاب کنید مقدار آن را معلوم کنید.
ب -تعداد نمونه مورد نظرتان را در گزینه بعدی
وارد کنید و معلوم کنید كه اين تعداد از بین
چه تعدادی از داده ها انتخاب شوند.
اگر میخواهید نمونههایی را که شماره آنها بین
دو مقدار مالال بین 50تا 150است انتخاب کنید،
این دو عدد را در جای خالی داده شده ،وارد کنید.
سپس Continueرا فشار دهید.
انتخاب نمونه ها )(Select Case
• اگر میخواهید نمونهها را به دلخواه انتخاب کنید باید متغیری به عنوان فیلتر تشکیل دهید که شامل مقادیر صفر و غیر
صفر باشد.
• سپس باید در گزینه Use filter variableابتدا متغیر فیلتر را وارد کرده و سپس okرا بفشارید .اگر متغیر فیلتر
مقدار صفر باشد نمونه مورد نظر انتخاب نمی شود و اگر غیر صفر باشد نمونه مورد نظر انتخاب خواهد شد.
• نتیجه کار برای همه گزینه های گفته شده در فایل داده ها به این صورت است كه روی شماره بعض ی از نمونه ها
( )Caseخط خورده كه مفهوم عدم انتخاب و روی بعض ی از شماره نمونه ها خط نخورده است كه به مفهوم انتخاب
شده است.
• اگر می خواهید بجای خط خوردن نمونه های انتخاب نشده آنها را حذف کنید گزینه Deleteرا عالمت دار کنید.
عناوين مطالب
• جدول توزيع فراواني
• شاخص هاي توصيفي
• نمودارهاي آماري
-1نمودار ستوني
-2نمودار خطي
-3نمودار سطحي
-4نمودار دايره اي
-5نمودار جعبه اي
-6نمودار مستطيلي
-7نمودار ساقه و برگ
جدول توزيع فراواني )(Frequencies
• Frequenciesیک روند آماری است که در آن می توان جدول توزیع فراوانی را به همراه شاخص هاي گرایش به مرکز ،چندکها،
شاخصهای پراکندگی و شاخصهای توزیع ،محاسبه کرد.
• همچنین میتوانيد نمودارهای میلهای ،دایرهای وهیستوگرام فراوانی را برای دادهها ترسیم کرده و در صورت نیاز آن را با منحنی توزیع
نرمال مقایسه کرد.
• در نوار منو Analyzeگزینه Descriptive Statisticsو
سپس گزینه Frequenciesرا انتخاب کنید تا پنجره مربوط
به آن باز شود.
توجه :جدول توزیع فراوانی برای متغیرهای کمی پیوسته مناسب نیست
زیرا مقادیر زیادی از یک
متغیر در یک جدول طوالنی نمایش داده می شود .مگر آنها را قبال
دسته بندی کرده باشید.
جدول توزيع فراواني )(Frequencies
• در این پنجره فهرستی از متغیرها در سمت چپ مشاهده می شود که با انتخاب یک یا چند متغیر از یک نوع و انتقال آن به سمت
راست می توان برای هریک از آنها بطور همزمان جدول توزیع فراوانی رسم کرد.
• توجه داشته باشید که گزینه Display frequency tablesتیک خورده باشد.
• در این حالت شما فقط یک جدول توزیع فراوانی ساده خواهید داشت.
جدول توزيع فراواني )(Frequencies
• اگر میخواهید آماره های توصیفی برای متغیرها محاسبه کنید گزینه Statisticsرا انتخاب و در کادر Statistics
Frequenciesگزینه های دلخواه را عالمت بزنید.
• از بخش Percentile Valueمیتوانید چارکها ،دهکها و صدکها را محاسبه کنید.
• از قسمت Central Tendencyمیتوانید به ترتیب میانگین ،میانه ،نما و مجموع دادهها را محاسبه کنید.
• از قسمت Dispersionمیتوانید انحراف استاندارد ،
واریانس ،دامنه تغییرات ،مینیمم ،ماگزیمم و انحراف معیار
و میانگین دادهها را به ترتیب محاسبه کنید.
• در بخش Distributionقادر به محاسبه ضریب چولگی و
ضريب کشیدگی خواهید بود.
جدول توزيع فراواني )(Frequencies
• اگر میخواهید ضمن داشتن جدول فراوانی نمودارهای آماری را رسم کنید ،گزینه Chartsرا در پنجره Frequenciesانتخاب
نمایید تا پنجره Frequencies: Chartباز شود.
-1با انتخاب گزینه Bar Cartیک نمودار ستونی برای دادههای گسسته و کیفی رسم خواهد شد.
-2اگر گزینه Pie Chartرا انتخاب کنید یک نمودار دایرهای برای متغیرهای کیفی خواهید داشت.
-3گزینه Histogramsبرای دادههاي پیوسته ،یک نمودار مستطیلی رسم خواهد کرد.
-4اگر میخواهید مقادیر نمودار برحسب فراوانی درصدی یا فراواني مطلق باشد ،یکی از گزینههای Chart Valuesرا انتخاب کنید.
شاخص هاي توصيفي ) (Descriptive
Descriptive Statisticsیک روند آماری برای محاسبه بعض ی از شاخصهای توصیفی برای دادههای کمی است .در این روند
شما میتوانید شاخصهای پراکندگی ،شاخصهای توزیع و میانگین و مجموع دادهها را محاسبه کنید.
از منوی اصلی Analyzeو سپس گزینه Descriptive Statisticsو بعد گزینه Descriptiveرا انتخاب کنید تا پنجره آن
مانند شكل ظاهر شود.